Werken bij warm weer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Werken bij warm weer"

Transcriptie

1 Werken bij warm weer De werkgever moet zijn werknemers beschermen tegen overmatige warmte. Deze kan van zowel van klimatologische oorsprong zijn, de zon dus, of van technologische aard, zijnde lampen, machines, ovens,... De vragen die wij ontvangen over warmteoverlast, betreffen bijna altijd warmte van klimatologische oorsprong. Deze tekst beperkt zich tot warmte door de zon. 1. Zon en gezondheid: warmtebelasting 1.1. Factoren van warmtebelasting Wie houdt er niet van de zon, behalve mollen, aardwormen en vampieren? Niemand toch. Zonlicht heeft dan ook behoorlijk wat positieve effecten op onze gezondheid. Door de UV-straling kunnen we vitamine D aanmaken. Het is bevorderlijk voor onze gemoedstoestand. De weldadige warmte verzacht onze pijnlijke reumatische gewrichten. En door het bruine tintje zien we er zuiders en sexy uit. Maar teveel is ook niet goed. Bij teveel zonlicht, gaan we last krijgen van warmteoverlast. En huidkanker. Maar gezien de tekst gaat over werken bij warm weer, gaan we ons op het eerste fenomeen concentreren. Niet op huidkanker. Maar dat is ook een belangrijk gegeven, hou er dus ook rekening mee wanneer je je werknemers in de vlakke zon laat werken. Warmtebelasting door de zon is afhankelijk van een aantal factoren. Naast de temperatuur zijn ook de straling, luchtsnelheid en vochtigheidsgraad van belang. Een droge hitte met veel wind bvb. geeft veel minder hinder dan een drukkende, vochtige hitte met windstilte. Dit is niet het enige van belang. Bij zware fysieke arbeid bijvoorbeeld ga je al sneller last hebben van warm weer dan bij secretariaatswerk. De kleding die je draagt, gaat ook van tel zijn. En natuurlijk zijn er ook individuele factoren van belang. Niet iedereen heeft dezelfde conditie. De leeftijd is van belang. Onderliggende aandoeningen zoals hart- en vaatziekten gaan iemand vatbaarder maken voor warmtebelasting. En bepaalde medicatie gaat ook zijn invloed hebben. Best vraag je dat na bij je huisarts of bij de arbeidsgeneesheer Mechanismen Het lichaam is een wandelende fabriek, die voedingsmiddelen omzet in energie en hierbij voortdurend warmte produceert. Om de interne processen optimaal te laten verlopen, tracht het lichaam een interne temperatuur te behouden van ongeveer 37 C. Het menselijk lichaam geeft overtollige warmte aan de omgeving af. Hoe hoger de omgevingstemperatuur, hoe moeilijker dit is. In een eerste compensatiemechanisme zal het lichaam de bloedvaten onder de huid verwijden. Hierdoor gaat er meer warm bloed tegen het lichaamsoppervlak circuleren, stijgt de huidtemperatuur, en is er meer warmteafgifte aan de omgeving. Een tweede mechanisme van het lichaam bestaat uit een verhoogde zweetproductie. Vocht dat aan de huidoppervlakte verdampt, onttrekt warmte aan de huid, en zorgt hierbij ook voor afkoeling Gevolgen Die compensatiemechanismen werken maar tot op zekere hoogte. Je kunt je onderhuidse bloedvaten niet oneindig gaan verwijden. Je kunt ook niet onbeperkt zweten; hierbij gaat niet enkel vocht, maar gaan er ook zouten verloren. 1/6

2 Bij te grote warmtebelasting begin je last te krijgen van hittestress of warmtestuwing. Hierbij heeft je lichaam merkbaar moeite met de hitte, en ga je last krijgen van gezwollen ledematen (oedeem) en overvloedig zweten. Je krijgt tekenen van uitdroging (minder urine, donkergeel gekleurd; dorst; droge mond; prikkelbaar, rusteloos; ingevallen ogen...), en soms krijg je hierdoor ook spierkrampen. Blijf je blootgesteld aan de hitte, en dit in combinatie met te weinig vochtinname, dan krijg je hitte-uitputting. Hierbij ervaar je een ernstige zwakte, moeheid, krijg je een oppervlakkige ademhaling, hoofdpijn en duizeligheid. Je gaat beven en krijgt braakneigingen. Door het vochttekort krijg je spiertrekkingen. Je pupillen zetten uit, en je hebt een bleke, klamme en vochtige huid. Heb je het nog niet begrepen, en blijf je hardnekkig doorwerken, dan kun je ten prooi vallen aan een hitteslag. Dit is een vorm van oververhitting waarbij de lichaamsthermostaat ontregeld is en de lichaamstemperatuur gevaarlijk hoog kan oplopen. Je krijgt hoge koorts, met een lichaamstemperatuur boven 40 C. Je mentale toestand gaat achteruit, met onrust en agressiviteit, verwardheid tot delirium en coma. Je pols en je ademhaling versnelt. Je hebt een warme, rode en droge huid, meestal ga je niet meer zweten. Je krijgt hoofdpijn, braakneigingen en braken, soms stuipen, beven en spierzwakte. Een hitteslag is een echte medische urgentie, waarbij dringende medische hulp vereist is. Want het kan leiden tot de dood. 2. Meten is weten 2.1. De normen Wanneer is de temperatuur nadelig voor de gezondheid van de werknemers? We moeten het warm water niet opnieuw uitvinden, want het K.B. thermische omgevingsfactoren van 2012 vertelt ons welke normen je moet hanteren. Er is sprake van overmatige warmte wanneer de maximumtemperatuur uit onderstaande tabel overschreden wordt. Let wel, de maximumwaarden in de tabel betreffen de gevoelswarmte, uitgedrukt als WBGT-index. Hier gaan we in het volgend punt verder over uitbreiden. Soort werk Voorbeeld Calorieverbruik/uur Maximum Zeer licht werk Secretariaatswerk ± 90 kcal/uur 30 ºC Licht werk Handenarbeid aan een tafel ± 150 kcal/uur 30 ºC Halfzwaar werk Staande arbeid ± 250 kcal/uur 26 ºC Zwaar werk Grondwerken ± 350 kcal/uur 22 C Zeer zwaar werk Beklimmen van ladders en trappen kcal/uur 18 C Deze maximale WBGT-waarden geven geen comfortgrens aan, maar de grens waarboven zich ernstige of eventueel zelfs levensbedreigende gezondheidsproblemen kunnen voordoen. Je kunt dus hinder ondervinden zonder dat de maximale waarden overschreden worden. De WBGT-waarden houden bovendien geen rekening met andere factoren zoals de werkkledij en individuele vatbaarheid. Je blijft dus best zo ver mogelijk onder de maximale waarden De WBGT-index De wetgeving over werken bij warm weer wordt chronisch geplaagd door een misverstand over de gebruikte begrippen. Om verhitte discussies te vermijden, gaan we er hier dan ook even op ingaan. 2/6

3 De normen worden berekend op basis van de WBGT-index. WBGT staat voor "Wet Bulb Globe Temperature". Deze index drukt de gevoelswarmte uit. Met een vochtige globethermometer worden vier parameters bepaald. Naast de temperatuur worden ook de straling, luchtsnelheid en vochtigheidsgraad gemeten. Maar de WBGT-index wordt uitgedrukt in graden Celcius. En daar knelt het schoentje. Want hierdoor treedt er verwarring op met de luchttemperatuur, ook in C weergegeven. Om dus nog even duidelijk te stellen: Een gewone thermometer is niet geschikt om de WBGT-index te bepalen Meten De beste manier om de WBGT-index te bepalen, is gebruik maken van een WBGT-meter. Maar zo n toestel is zeker voor kleinere bedrijven toch al een behoorlijke investering. In België zijn er ook niet elke dag tropische temperaturen. Was er maar een aanvaardbaar alternatief voor zulke uitzonderlijke toestanden... Maar wacht, dat is er! Je moet namelijk rekening houden met vier verschillende factoren: temperatuur, straling, luchtsnelheid en vochtigheidsgraad. Maar wanneer het in België echt warm weer is, schijnt doorgaans ook de zon. Laat ons dus uitgaan van een heldere hemel met weinig wolkjes, en we kunnen de van variabele factor straling uit de vergelijking een constante maken. Maar hier stoppen we niet. Bij tropische temperaturen staat er namelijk meestal ook geen stormwind, in België toch niet. We zullen dus uitgaan van een lichte bries, en dan kunnen we ook deze factor schrappen. Nu moeten we nog maar uitgaan van twee factoren: temperatuur en luchtvochtigheid. En hiermee kunnen we onderstaande conversietabel toepassen. Relatieve luchtvochtigheid (%) Temperatuur ( C) WBGT > Vol zonlicht Licht briesje Wat moet je doen? Stel, je wordt op een stralende dag wakker en je merkt dat het wel een héél stralende dag is. Als werkgever heb je volgens de wetgeving dan een aantal verantwoordelijkheden voor je personeel. 3/6

4 3.1. Bescherm tegen de zon In eerste instantie moet je de werknemers beschermen tegen rechtstreekse zonnestraling. Dit kan d.m.v. het ter beschikking stellen van beschermingsmiddelen zoals een hoofddeksel, zonnescherm, zonnecrème, schaduwruimte, 3.2. Voorzie dranken De werkgever moet gratis aangepaste verfrissende dranken verstrekken. Best voorzie je water of ongesuikerde niet-koolzuurhoudende dranken. De drank moet voldoende minerale zouten bevatten. Kraantjeswater of flessenwater voldoen ruimschoots aan deze voorwaarden, maar koude thee, thee met citroen of aangelengd fruitsap zijn goede alternatieven. Vermijd melk, puur fruitsap of licht alcoholische dranken. En alcoholische dranken met een gehalte van meer dan 6% zijn verboden, dus daar moet je helemaal niet mee beginnen. De drank moet koel zijn, maar niet echt ijsgekoeld. Best is een temperatuur van 10 à 15 C. Informeer je werknemers dat ze regelmatig - om de 20 minuten - drinken, maar met kleine hoeveelheden (max. 150 ml). Let wel op: te koude dranken, koolzuurhoudende dranken en grote hoeveelheden kunnen maaglast geven. En gesuikerde dranken geven aanleiding tot overgewicht of vetzucht Installeer kunstmatige ventilatie Bij een hittegolf krijg je twee dagen de tijd om kunstmatige ventilatie te installeren. Wanneer dit mogelijk is natuurlijk. Blijft de overmatige warmte na die periode voortduren, dan moet je overstappen op een systeem van werken met verplichte rusttijden Stel rusttijden in Als bovenstaande maatregelen onmogelijk of niet voldoende zijn, moet je de duur van de blootstelling aan de warmte inkorten. Dit betekent dat je de werktijden met bijkomende rusttijden moet afwisselen. De duur en de frequentie daarvan verschillen naargelang de aard van het werk. Het K.B. rond thermische omgevingsfactoren beveelt aan de normen NBN EN ISO 7243, NBN EN ISO 7933 of NBN EN ISO 9886 te gebruiken als leidraad. Indien de werkgever verkiest dit niet te doen, wordt de afwisseling van aanwezigheid en rusttijden vastgelegd na advies van de arbeidsgeneesheer. Bij gebrek hieraan moet er minimaal rekening worden gehouden met de actiewaarden in onderstaande tabel. Licht werk ± 150 kcal/uur WBGT-index Halfzwaar werk ± 250 kcal/uur Zwaar werk ± 350 kcal/uur Zeer zwaar werk kcal/uur Afwisseling in het werk Werkduur Rusttijd 29,5 C 27 C 23 C 19 C 45 min. 15 min. 30 C 28 C 24,5 C 21 C 30 min. 30 min. Maar vergeet dus niet, het betreft geen gewone luchttemperatuur, maar de WBGT-index! 4. Be prepared! Wacht niet met het nemen van maatregelen. Evalueer al vooraf de risico s van de te verwachten overmatige warmte. Dan kun je tijdig een reeks van preventieve maatregelen plannen. 4/6

5 4.1. Overleg Je moet de problemen bij overschrijding van de maximumtemperaturen bespreken met het comité voor preventie en bescherming op het werk of, bij afwezigheid daarvan, met de vakbondsafvaardiging Volg het weer op de voet Luister regelmatig naar het weerbericht. Wanneer warm weer voorspeld wordt, kun je tijdig de nodige maatregelen nemen Zorg voor drankvoorziening Je kunt kort bij de werkposten waterfonteintjes installeren. Deze moeten dan wel regelmatig onderhouden worden. Of je kunt wegwerpbekertjes en flessen met gekoeld mineraalwater voorzien Pas het werkrooster aan Organiseer de werkzaamheden in functie van de weersomstandigheden. Zo kan je zwaar werk op de meest frisse tijdstippen van de dag laten plaatsvinden, en/of het werkrooster aanpassen. De warmste tijdstippen van de dag liggen tussen 12u en 16u, met een piek rond 14u Pas het werk aan Tracht de fysieke belasting van het werk te verminderen. Misschien kun je bepaalde werkzaamheden uitstellen tot na een hittegolf; in België blijft die doorgaans toch niet zo lang duren. En een aantal activiteiten kunnen misschien met tilhulpen uitgevoerd worden Pas de werkkledij aan Bij warm weer voorzie je best luchtige, goed ademende werkkledij. Witte T-shirts reflecteren veel meer het zonlicht dan donkere kleding. Laat je werknemers echter niet in ontbloot bovenlijf werken. De zonnestraling zal sneller leiden tot oververhitting, en de UV-straling leidt bovendien op termijn tot huidkanker Informeer je werknemers Leer hen tekenen van ongemak en slapte te herkennen. Een aantal symptomen van hitteslag zijn verhoogde hartslag, duizeligheid, darmkrampen en overmatig zweten. Ze moeten het werk stoppen en koelte opzoeken indien deze symptomen optreden Verbeter de luchttemperatuur en de luchtvochtigheidsgraad Beperk warmte van buiten: sluit overdag alle ramen en deuren, en laat de zonnewering of rolluiken neer. Beperk warmteafgifte binnen: isoleer warme oppervlakken, vang warme en vochtige dampen op, en herstel lekken in water- en stoomleidingen Vermijd warmtestraling 5/6

6 Aan het weer kan je niet veel veranderen. Maar misschien kun je wat doen aan bijkomende technologische warmteproductie. Je kunt schermen met reflecterend aluminium plaatsen tussen de warmtebronnen en de blootgestelde werknemers. Witte of aluminiumhoudende verf kan de warmteafgifte van verhitte oppervlakten verbeteren Verlucht de werkplaats Open alle deuren en ramen, om de frisse buitenlucht binnen te brengen. Dit doe je best s morgens, tussen 4u en 6u. Let op bij het plaatsen van ventilatoren. Wanneer ze gericht zijn op het gezicht of de nek geven ze wel een verfrissend gevoel, maar na enige tijd leiden ze tot spierpijn. 5. Een praktisch voorbeeld ter illustratie Het blijft toch allemaal heel abstract, dus laat ons eens een praktisch voorbeeld bekijken. Je hebt een klein bouwbedrijf, en je hebt je toegelegd op dakwerken. Buiten zijn er tropische toestanden, met 30 C in de schaduw. Nu, je dakdekkers moeten in volle zon werken, dus je moet wel de temperatuur in de zon meten. Laat ons zeggen dat dit 35 C is. Het is behoorlijk droog, en je weerstation toont een relatieve luchtvochtigheidsgraad van 10%. Volgens bovenstaande tabel is de WBGT-index dan 26 C! Je dakdekkers voeren zware arbeid uit, dus de temperatuur zit boven de norm. Je moet je werknemers beschermen tegen de zon. Dus je geeft ze petjes (met het logo van je firma), maar vergeet de T-shirts en de zonnecrème niet. Zonlicht geeft namelijk ook UV-straling en dus huidkanker. Je zet kraantjeswater in PET-flessen in de koelkast, en je geeft ze s morgens in frigoboxen mee aan je arbeiders. Je kijkt naar de tabel met de rusttijden, en je weet dus dat je de werknemers elk uur een kwartier moet laten rusten op een koelere, schaduwrijke plaats. De temperatuur blijft natuurlijk niet de ganse dag constant, dus je kunt ook nog een aantal andere maatregelen invoeren. Als je werknemers het zien zitten, kun je ze vroeger laten starten, wanneer het nog koeler is. Je kunt ook beginnen met de zonzijde, en later op de dag dakpannen leggen op de schaduwzijde. En informeer je werknemers. Wanneer ze zich niet goed voelen, gaan ze best even bekomen in plaats dat ze wachten tot ze het dak afdonderen. 6. En, wat hebben we geleerd vandaag? Werken bij warm weer kan behoorlijk ongezond zijn. Neem dus de nodige beschermingsmaatregelen, zowel op individueel vlak als organisatorisch. Wees hierop voorbereid, wacht niet tot de volgende hittegolf. Indien je geen WBGT-meter hebt, kun je gebruik maken van een conversietabel, maar maak niet de vergissing om een gewone thermometer als leidraad te gebruiken! Oh, en ik zou het bijna vergeten: let op voor huidkanker. Edelhart Kempeneers Medisch directeur Brussel en Vlaanderen SPMT-ARISTA 6/6

Circulaire THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN

Circulaire THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN OVERMATIGE KOUDE EN WARMTE PRINCIPE Codex V.1 behandelt de blootstelling aan thermische omgevingsfactoren tijdens het en heeft tot doel de nemers te beschermen tegen extreme thermische omgevingsfactoren.

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren (Belgisch Staatsblad van 21 juni 2012)

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren (Belgisch Staatsblad van 21 juni 2012) Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren (Belgisch Staatsblad van 21 juni 2012) Lieve Ponnet Adviseur-generaal Algemene directie humanisering van de arbeid Afdeling normen welzijn

Nadere informatie

De zomer, wie kijkt er niet naar uit. Maar werken wanneer het zeer warm is, valt niet mee.

De zomer, wie kijkt er niet naar uit. Maar werken wanneer het zeer warm is, valt niet mee. 1 Te warm? De zomer, wie kijkt er niet naar uit. Maar werken wanneer het zeer warm is, valt niet mee. Afhankelijk van de aard van het werk wordt de warmte als overmatig beschouwd en moet de werkgever een

Nadere informatie

De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte.

De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. Hittestress: werken en warm weer Inleiding De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. De gevoelstemperatuur wordt, behalve door de luchttemperatuur

Nadere informatie

Circulaire THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN

Circulaire THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN OVERMATIGE KOUDE EN WARMTE K.B. van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren Principe Het K.B. van 4 juni 2012 betreffende het welzijn van de nemers bij de uitvoering van hun en inzonderheid

Nadere informatie

Klimaat: wetgeving, risicoanalyse en maatregelen

Klimaat: wetgeving, risicoanalyse en maatregelen Klimaat: wetgeving, risicoanalyse en maatregelen Wetgeving De wetgeving i.v.m. het klimaat op het werk is voor het grootste deel terug te vinden in het Koninklijk Besluit Thermische Omgevingsfactoren van

Nadere informatie

Protocol Oververhitting

Protocol Oververhitting Inleiding Oververhitting (hyperthermie, hitteletsel) ontstaat wanneer het lichaam meer warmte produceert dan dat het kan afgeven. Hierdoor kan de lichaamstemperatuur oplopen tot boven de normale waarden.

Nadere informatie

Codex over het welzijn op het werk. Boek V.- Omgevingsfactoren en fysische agentia. Titel 1. Thermische omgevingsfactoren

Codex over het welzijn op het werk. Boek V.- Omgevingsfactoren en fysische agentia. Titel 1. Thermische omgevingsfactoren Codex over het welzijn op het werk Boek V.- Omgevingsfactoren en fysische agentia Titel 1. Thermische omgevingsfactoren Hoofdstuk I.- Risicoanalyse en preventiemaatregelen Art.V.1-1.- 1. Overeenkomstig

Nadere informatie

Werken bij hitte? Wat kan je doen!

Werken bij hitte? Wat kan je doen! Werken bij hitte? Wat kan je doen! Heerlijk zo n zonnetje toch? In de bouw werk je vaak buiten. Lekker, vooral in de zomer, de zon schijnt en de temperatuur loopt op. Maar gevaar ligt op de loer. Werken

Nadere informatie

Inleiding. De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen.

Inleiding. De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen. WERKEN IN DE ZOMER Inleiding De zomer is weer in volle gang. Daarbij hopen we op mooi weer. Maar dit kan tijdens ons werk een risico vormen. Hoe reageert de mens op warmte? Normaal bedraagt de lichaamstemperatuur

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren (B.S. 21.6.2012)

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren (B.S. 21.6.2012) Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren (B.S. 21.6.2012) Afdeling I.- Toepassingsgebied en definities Artikel 1.- Dit besluit is van toepassing op de werkgevers en

Nadere informatie

Wanneer is het te warm om te werken?

Wanneer is het te warm om te werken? Bewaakt permanent het binnenklimaat van gebouwen Evalueert van op afstand de werking van de installaties Optimaliseert samen met u het energieverbruik Wanneer is het te warm om te werken? METIZ T. +32

Nadere informatie

GHOR. Checklist maatregelen en adviezen bij hitte

GHOR. Checklist maatregelen en adviezen bij hitte Checklist maatregelen en adviezen bij hitte GHOR Nu de warme dagen van de zomer er weer gaan aankomen, is het verstandig om als organisator voorbereid te zijn op de mogelijke gevolgen van hitte op medewerkers,

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren Koninklijk besluit van 14 oktober 2012 arbeidsplaatsen

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren Koninklijk besluit van 14 oktober 2012 arbeidsplaatsen Koninklijk besluit van 4 juni 2012 thermische omgevingsfactoren Koninklijk besluit van 14 oktober 2012 arbeidsplaatsen Maurits De Ridder Algemene directie Humanisering van de arbeid Afdeling van de normen

Nadere informatie

Koelboxmeeting. Als het koeler kan doe het dan

Koelboxmeeting. Als het koeler kan doe het dan Koelboxmeeting Als het koeler kan doe het dan 2012 Werken in de hitte (logo) bedrijf Datum, locatie Koelbox Uitvoering dakwerkzaamheden bij zeer warm weer. Werken in de buitenlucht is meestal prettig,

Nadere informatie

Brandweeractiviteiten in de hitte HANDREIKING OMGAAN MET WARMTE EN HITTE

Brandweeractiviteiten in de hitte HANDREIKING OMGAAN MET WARMTE EN HITTE Brandweeractiviteiten in de hitte HANDREIKING OMGAAN MET WARMTE EN HITTE INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 1 Belastende omstandigheden 4 2 Hitte gerelateerde aandoeningen 6 3 Maatregelen ter voorkoming 8 INLEIDING

Nadere informatie

PROTOCOL TEMPERATUUR, VOCHTBEHEERSING EN HITTE

PROTOCOL TEMPERATUUR, VOCHTBEHEERSING EN HITTE PROTOCOL TEMPERATUUR, VOCHTBEHEERSING EN HITTE 1 Temperatuur en vochtbeheersing T.a.v. de omgevingstemperatuur en vochtbeheersing hanteert Sisa Kinderopvang het volgende beleid: Stel de temperatuur in

Nadere informatie

Koelboxmeeting. Als het koeler kan doe het dan

Koelboxmeeting. Als het koeler kan doe het dan Koelboxmeeting Als het koeler kan doe het dan 2013-2015 Werken in de hitte In het kader van het project: Duurzaam inzetbaar dakwerk Veilig en gezond op het dak Werken in de hitte (logo) bedrijf Datum,

Nadere informatie

NIVEAU 3: ANALYSE. INLEIDING Expertise

NIVEAU 3: ANALYSE. INLEIDING Expertise SOBANE methode: Thermische omgevingsfactoren NIVEAU 3: ANALYSE INLEIDING Expertise PREVENTION Doelstellingen Het risico van thermische belasting of ongemak evalueren onder de omstandigheden die tijdens

Nadere informatie

Thermische omgevingsfactoren

Thermische omgevingsfactoren Thermische omgevingsfactoren boek V, Omgevingsfactoren en fysische agentia, titel 1, Thermische omgevingsfactoren van de CODEX over het welzijn op het werk http://www.werk.belgie.be/moduledefault.aspx?id=1958

Nadere informatie

WERKEN ONDER WARME OMSTANDIGHEDEN

WERKEN ONDER WARME OMSTANDIGHEDEN WERKEN ONDER WARME OMSTANDIGHEDEN Werken onder warme omstandigheden moet zoveel mogelijk voorkomen kan worden. Gevolgen van blootstelling aan veel warmte kunnen o.a. zijn: Huidaandoeningen zoals jeuk en

Nadere informatie

1 Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van je huid.

1 Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van je huid. Met enorme warmte op komst, nog even alle zaken op een rij: 1 Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van je huid. De straling van de zon is je vriend en vijand tegelijk. Zonlicht is

Nadere informatie

WHITE PAPER. Hittestress. Zo blijf je gezond en productief

WHITE PAPER. Hittestress. Zo blijf je gezond en productief WHITE PAPER Hittestress Zo blijf je gezond en productief INHOUD 1. Wat is hittestress? 2. Welke regelgeving geldt er? 3. Welke factoren hebben invloed? 4. Symptomen 5. Zelf hittestress meten 6. Effectieve

Nadere informatie

1 Beschrijving. Infofiche Nr /2017. Kleedkamers, refters, wastafels en toiletten in de werkplaatsen en burelen 1/5

1 Beschrijving. Infofiche Nr /2017. Kleedkamers, refters, wastafels en toiletten in de werkplaatsen en burelen 1/5 Infofiche Nr. 3015 12/2017 Kleedkamers, refters, wastafels en toiletten in de werkplaatsen en burelen 1 Beschrijving Er moeten sociale voorzieningen (kleedkamers, refters, wastafels, toiletten, rustlokalen,...)

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren 21 juni 2012)

Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren 21 juni 2012) Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren 21 juni 2012) Contents Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren 21 juni 2012)... 1 Afdeling

Nadere informatie

Fiche 1 (Observatie): Algemene inleiding

Fiche 1 (Observatie): Algemene inleiding Fiche 1 (Observatie): Algemene inleiding De lichaamstemperatuur moet gelijk blijven aan 37 C. Om dit te bereiken, moet het lichaam: warmte produceren: dit is het metabolisme dat verhoogt naarmate de fysieke

Nadere informatie

1 Beschrijving. Infofiche Nr /2017. Kleedkamers, refters, wastafels en toiletten in de werkplaatsen en burelen 1/5

1 Beschrijving. Infofiche Nr /2017. Kleedkamers, refters, wastafels en toiletten in de werkplaatsen en burelen 1/5 Infofiche Nr. 3015 09/2017 Kleedkamers, refters, wastafels en toiletten in de werkplaatsen en burelen 1 Beschrijving Er moeten sociale voorzieningen (kleedkamers, refters, wastafels, toiletten, rustlokalen,...)

Nadere informatie

Hitte bestrijdings beleid

Hitte bestrijdings beleid Hitte bestrijdings beleid 1 Het probleem Hitte veroorzaakt ongevallen Slechtere grip door zweet handen Slechter zicht door beslagen glazen van brillen Mensen worden minder alert Hitte bedreigt de gezondheid

Nadere informatie

Trastuzumab (Herceptin )

Trastuzumab (Herceptin ) Trastuzumab (Herceptin ) Borstkanker (mammacarcinoom) De diagnose borstkanker is bij u vastgesteld. Dit wordt ook wel een mammacarcinoom genoemd. De behandeling van een mammacarcinoom bestaat uit een operatieve

Nadere informatie

ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg

ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg I N F O R M A T I E F O L D E R Overdaad schaadt ZON SPRING ER VERSTANDIG MEE OM! ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg EVEN UW AANDACHT GRAAG!!! De meeste mensen houden van

Nadere informatie

Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress

Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress Arbocatalogus pkgv-industrie Heatstress De arbocatalogus PKGV-industrie is een in fasen ontwikkelde catalogus die beheerd wordt door het Verbond Papier- en Kartonproducerende en -verwerkende industrieën.

Nadere informatie

Bijlage 9: Gezondheidsmatrix Warme Dagen in schoolcontext thema voldoende verkoeling

Bijlage 9: Gezondheidsmatrix Warme Dagen in schoolcontext thema voldoende verkoeling Bijlage 9: Gezondheidsmatrix Warme Dagen in schoolcontext thema voldoende verkoeling GEZONDE SCHOOL Educatie en sensibilisatie Geef gezondheidseducatie rond langdurige blootstelling aan warmte: wijs de

Nadere informatie

Integrated Management System

Integrated Management System Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Doel... 1 2. Toepassingsgebied... 1 3. Referentie... 1 4. Definities... 1 5. Werkinstructie... 2 5.1 Blootstelling aan extreme koude belasting... 2 5.2 Blootstelling

Nadere informatie

Is het te heet in school? 1

Is het te heet in school? 1 Is het te heet in school? 1 In scholen loopt de temperatuur vaak erg hoog op. Een binnentemperatuur boven 25 graden heeft een duidelijk ongunstige invloed op het leerproces. Als de temperatuur dagen lang

Nadere informatie

RISICOANALYSE THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN. Ing Christa Inghelbrecht April - mei 2016

RISICOANALYSE THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN. Ing Christa Inghelbrecht April - mei 2016 RISICOANALYSE THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN Ing Christa Inghelbrecht April - mei 2016 Inhoudstafel Overzicht wetgeving Elementen risicoanalyse Praktische aanpak Provikmo 2 Overzicht wetgeving : KB TOF (4/6/2012

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk.

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ Advies nr. 160 van 21 oktober 2011 over het ontwerp van koninklijk

Nadere informatie

De zon te vriend houden Hoe bescherm je je kind goed?!

De zon te vriend houden Hoe bescherm je je kind goed?! Jeugdgezondheidszorg De zon te vriend houden Hoe bescherm je je kind goed?! In Nederland hebben wij niet het hele jaar zon en als de zon schijnt, willen wij daar graag van genieten. De zon zorgt ervoor

Nadere informatie

Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters

Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters Eerst enkele weetjes: Vocht (=lichaamswater) is het belangrijkste bestanddeel van ons lichaam Afhankelijk van je leeftijd, gewicht, lichaamssamenstelling

Nadere informatie

Werken bij hoge temperaturen (heat stress) Balen/Overpelt

Werken bij hoge temperaturen (heat stress) Balen/Overpelt 1 DOEL... 2 2 TOEPASSINGSGEBIED... 2 3 DEFINITIES... 2 4 VOORSCHRIFT... 2 1 DOEL... 2 2 TOEPASSINGSGEBIED... 2 3 DEFINITIES... 2 4 VOORSCHRIFT... 2 4.1 Temperatuur beneden 35 C: geen restricties... 2 4.2

Nadere informatie

KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN

KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN Extreme weersomstandigheden kunnen zorgen voor onveilige of ongezonde situaties. Denk bijvoorbeeld aan onweer, harde wind, sneeuw en gladheid. Knelpunten Medewerkers kunnen

Nadere informatie

VEILIGHEIDSCAMPAGNE HYDRATATIE

VEILIGHEIDSCAMPAGNE HYDRATATIE Meer water, minder bellen Hydration Promotie van het belang van hydratatie bij het duiken VEILIGHEIDSCAMPAGNE HYDRATATIE Wat is uitdroging en hoe is het van invloed op de duikveiligheid Uitdroging doet

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Zweten Inleiding Hallo allemaal ik houd mijn spreekbeurt over zweten ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik er niet zoveel over wist en het wel interessant leek ik vond het leuk om er aan te werken. Ik

Nadere informatie

16. Klimaat: temperatuur, tocht en luchtvochtigheid

16. Klimaat: temperatuur, tocht en luchtvochtigheid Het arbothemablad Klimaat is onderdeel van de Arbocatalogus Tuincentra. Dit arbothemablad is bedoeld voor werkgevers en medewerkers om te voldoen aan de verplichtingen uit de Arbo-wet. Het arbothemablad

Nadere informatie

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over:

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over: De les ná G-kracht Drinkwaters In deze les gaat het over: Welke rol water speelt voor onze gezondheid Welke soorten drinkwater er zijn Hoe je water het best kunt drinken en serveren Opdracht 1: Ben jij

Nadere informatie

Werken in de Zon / UV-straling

Werken in de Zon / UV-straling Werken in de Zon Werken in de Zon / UV-straling Inleiding Gezondheidsrisico's Verschillende huidtypes Plan van aanpak UV-index / Zonkrachtwaarden 0 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 geen zonkracht vrijwel geen zonkracht

Nadere informatie

Bijlage 7: Gezondheidsmatrix Warme Dagen in kinderopvang

Bijlage 7: Gezondheidsmatrix Warme Dagen in kinderopvang Bijlage 7: Gezondheidsmatrix Warme Dagen in kinderopvang KINDEROPVANG ZUIGELING/KIND GROEP OPVANG OMGEVING BUITEN DE Educatie en sensibilisatie Hou kwetsbare kinderen extra in het oog, vooral bij: - mentale

Nadere informatie

Te Koud om te werken?

Te Koud om te werken? Te Koud om te werken? Daar zijn oplossingen voor Vraag het aan je vakbondsafgevaardigde van de Algemene Centrale van het ABVV. Te Koud om te werken... BBrrr, de winter. Het gure weer, de koude temperaturen,

Nadere informatie

EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN

EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN Eet gezond en gevarieerd Vermijd overgewicht Beweeg voldoende Stop met roken en beperk alcoholgebruik www.diabetescoach.be EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN Een gezonde

Nadere informatie

Thermische omgevingsfactoren

Thermische omgevingsfactoren Thermische omgevingsfactoren FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Het Hoofdbestuur van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal

Nadere informatie

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt.

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt. Leerbladen EHBO Hoofdstuk 1 + 7 + 8 Herhaling Hoofdstuk 1: 5 belangrijke punten: 1) Let op gevaar! van jezelf, omstanders en slachtoffer(s). Als het niet veilig is, kan je niet helpen. 2) Ga na wat er

Nadere informatie

WERKEN BIJ VERSCHILLENDE WEERSOMSTANDIGHEDEN

WERKEN BIJ VERSCHILLENDE WEERSOMSTANDIGHEDEN WERKEN BIJ VERSCHILLENDE WEERSOMSTANDIGHEDEN Bij buitenwerkzaamheden kunnen klimaatomstandigheden zorgen voor onveilige of ongezonde situaties. Denk bijvoorbeeld aan onweer, harde wind, sneeuw en gladheid

Nadere informatie

Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid.

Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid. Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid. Ieder jaar gaan er miljoenen mensen op vakantie naar zonnige oorden. Maar ook in eigen land kunnen we van de zon genieten. En daar is niets

Nadere informatie

R i c h t l i j n e n. Risicovol weer bij evenementen

R i c h t l i j n e n. Risicovol weer bij evenementen R i c h t l i j n e n Risicovol weer bij evenementen Versie 1.0 - augustus 2016 Evenementen tijdens risicovolle weersomstandigheden kunnen verschillende gezondheidsrisico s opleveren. Hitte kan bijvoorbeeld

Nadere informatie

KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan

KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan KB Thermische Omgevingsfactoren (TOF) Initiële RIE & beheersplan 1. Wat leert ons het KB TOF 2. Praktisch bij Mireille : Inventaris van relevante activiteiten Verkennende meting van WBGT en luchtstroomsnelheid

Nadere informatie

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen Water 1 Onderwerpen Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen 2 Hoe werkt ons lichaam? Belangrijkste functie van de nieren/bijnieren: - filteren

Nadere informatie

Schaduwzijde van de zon TOOLBOX. UV-straling

Schaduwzijde van de zon TOOLBOX. UV-straling Schaduwzijde van de zon TOOLBOX UV-straling UV-straling In het kader van het project: Duurzaam inzetbaar dakwerk Veilig en gezond op het dak Afspraken weersomstandigheden Arbocatalogus Platte daken Afhankelijk

Nadere informatie

Dagboek Hartfalen. Thoraxcentrum Dagboek hartfalen

Dagboek Hartfalen. Thoraxcentrum Dagboek hartfalen Dagboek Hartfalen Dit dagboek hartfalen heeft u gedownload op de website van het UMCG (www.umcg.nl). Het dagboek is zowel voor u als voor de betrokken hulpverleners een belangrijk hulpmiddel. Om ervoor

Nadere informatie

LES VOOR G-KRACHT. Drinkwater Dit water is gebotteld leidingwater waar koolzuurgas al dan niet wordt aan toegevoegd en chloor wordt uitgefilterd.

LES VOOR G-KRACHT. Drinkwater Dit water is gebotteld leidingwater waar koolzuurgas al dan niet wordt aan toegevoegd en chloor wordt uitgefilterd. LES VOOR G-KRACHT DRINKWATERS Ons lichaam bestaat voor 70% uit water. Dagelijks scheiden we 2,5 liter uit langs de gekende wegen. We zouden ongeveer 1,5 l water moeten drinken per dag en daarbij nemen

Nadere informatie

Warmste zomer in minimaal 3 eeuwen. NVvA 11 april Elvera Breedland Inspectiebreed Kenniscentrum Inspectie SZW

Warmste zomer in minimaal 3 eeuwen. NVvA 11 april Elvera Breedland Inspectiebreed Kenniscentrum Inspectie SZW Warmste zomer in minimaal 3 eeuwen NVvA 11 april 2019 Elvera Breedland Inspectiebreed Kenniscentrum Inspectie SZW Gemiddelde temperatuur zomer 2018 2 Temperatuur op de werkplek Hoge temperaturen Lage temperaturen

Nadere informatie

Als we het hebben over onderkoeling worden twee typen onderscheiden

Als we het hebben over onderkoeling worden twee typen onderscheiden Onderkoeling Inleiding De normale lichaamstemperatuur van de mens is 36,9º Celsius Om zeker te zijn van lichamelijke en geestelijke fitheid moet de temperatuur op dit peil worden gehandhaafd, met een marge

Nadere informatie

navb dossier Werken bij koud of warm weer Bundel N 134 Gewijzigde uitgave 12/07/2012 DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - 2012/3

navb dossier Werken bij koud of warm weer Bundel N 134 Gewijzigde uitgave 12/07/2012 DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - 2012/3 navb dossier DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - 2012/3 Bundel N 134 Gewijzigde uitgave 12/07/2012 Werken bij koud of warm weer Bundel N 134 navb dossier Inhoud Werken bij koud of warm weer Navb dossier is een

Nadere informatie

Bijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Bijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Bijwerkingen van chemotherapie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Mondverzorging 3 Huidverzorging 4 Voeding 5 Vermoeidheid 6 Haarverzorging 7 Diarree

Nadere informatie

Warme Dagen in WZC Emilie De Witte, medisch milieukundige bij Logo ZL

Warme Dagen in WZC Emilie De Witte, medisch milieukundige bij Logo ZL Warme Dagen in WZC Emilie De Witte, medisch milieukundige bij Logo ZL LOGO = LOkaal GezondheidsOverleg In opdracht van de Vlaamse overheid werken Logo s lokaal aan gezondheidsbevordering en ziektepreventie

Nadere informatie

De 10 Dagen Detox Test

De 10 Dagen Detox Test De 10 Dagen Detox Test In deze moderne tijd staat je natuurlijke detox systeem onder druk. De kans is groot dat toxische stoffen zich opstapelen in je lichaam. Om voor jezelf vast te stellen hoe het er

Nadere informatie

1. Temperatuurregeling

1. Temperatuurregeling 1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam

Nadere informatie

In het heetst van de strijd

In het heetst van de strijd Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 In het heetst van de strijd Richtlijnen voor het sporten in warme en vochtige klimaten AUTEUR ACKAERT B. REDACTEUR PUT K.

Nadere informatie

HITTEGOLVEN EN OZONPIEKEN

HITTEGOLVEN EN OZONPIEKEN / informatiebrochure HITTEGOLVEN EN OZONPIEKEN Informatie bestemd voor gezondheids en welzijnswerkers werkzaam met bejaarden 17.04.2014 Hittegolven en ozonpieken Informatie bestemd voor gezondheids en

Nadere informatie

Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden

Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden Waterrecreatie? je kan hooguit nat worden Nou en??? Richtlijnen van de vereniging, preventie, zie de website Eerste Hulp, onderkoeling en oververhitting, in deze presentatie. Presentatie door: Jeannette

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,

Nadere informatie

Hete werkomgevingen in de horeca

Hete werkomgevingen in de horeca 27 1. Inleiding Hete werkomgevingen Werknemers (hotels, restaurants en catering) hebben kans op thermische belasting bij het uitladen van leveringen, het werken in keukens en het bedienen van klanten.

Nadere informatie

In de huidige sauna s wordt de omgevingstemperatuur verhoogd opdat het lichaam gaat zweten.

In de huidige sauna s wordt de omgevingstemperatuur verhoogd opdat het lichaam gaat zweten. Wat is een sauna Wij adviseren je dit artikel te lezen. De oorsprong van de sauna ligt in Finland, de eerste sauna s waren waarschijnlijk kuilen in de helling van een heuvel en deze ruimtes werden gebruikt

Nadere informatie

Stad Gent neemt voorzorgen na afkondiging waarschuwingsfase Vlaams Hitteplan

Stad Gent neemt voorzorgen na afkondiging waarschuwingsfase Vlaams Hitteplan Stad Gent neemt voorzorgen na afkondiging waarschuwingsfase Vlaams Hitteplan Het KMI voorspelt deze week hoge temperaturen en verhoogde ozonconcentraties. Op basis van die voorspellingen heeft de Intergewestelijke

Nadere informatie

Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam

Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen Warm Aanbevolen Defensie en Veiligheid Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Overzicht TNO Thermoregulatie Warmtebalans Problemen met kou en hitte Normen 2 TNO is

Nadere informatie

HITTEGOLF EN OZONPIEKEN

HITTEGOLF EN OZONPIEKEN HITTEGOLF EN OZONPIEKEN Veel gestelde vragen Conférence Interministérielle de l Environnment et de la Santé CIMES Gemengde Interministeriële Conferentie voor het Leefmilieu en Gezondheid GICLG Service

Nadere informatie

Test je mate van overspanning

Test je mate van overspanning Test je mate van overspanning Deze vragenlijst is bedoeld om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om diverse stressklachten die te maken kunnen hebben met je werk en privésituatie.

Nadere informatie

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen?

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen? Chronisch Hartfalen Wat is chronisch hartfalen? Omschrijving Hartfalen Hartfalen is een aandoening van het hart waarbij het hart niet meer in staat is om voldoende bloed uit te pompen en rond te pompen.

Nadere informatie

Hitte. Veelgestelde vragen. Inhoud. 1 Algemeen

Hitte. Veelgestelde vragen. Inhoud. 1 Algemeen Hitte Veelgestelde vragen Inhoud 1. Algemeen 2. Risicogroepen 3. Risicosituaties 4. Gezondheidseffecten door hitte 5. Voorkomen van ongemak 6. Nationaal Hitteplan 7. Overige veel gestelde vragen 8. Meer

Nadere informatie

Risicofactoren hittegerelateerde aandoeningen bij ouderen

Risicofactoren hittegerelateerde aandoeningen bij ouderen Risicofactoren hittegerelateerde aandoeningen bij ouderen Colofon Deze handleiding is een realisatie van het Agentschap Zorg en Gezondheid in samenwerking met het Vlaams Instituut Gezond Leven en de Vlaamse

Nadere informatie

Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken

Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Wat zijn voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om te lopen, te denken enz. Er zijn 6 soorten voedingsstoffen. 1. eiwitten (vlees, peulvruchten.

Nadere informatie

Hittegolf & Ozonpiek

Hittegolf & Ozonpiek 0478/23.40.82 alfazorg.thuisverpleging@gmail.com www.alfazorg.be In samenwerking met alle mutualiteiten Hittegolf & Ozonpiek Hoe een oudere/ zwakkere persoon beschermen tijdens een hittegolf/ Ozonpiek

Nadere informatie

H Plotselinge Bloeddrukdaling (Orthostatische hypotensie)

H Plotselinge Bloeddrukdaling (Orthostatische hypotensie) H.40053.1117 Plotselinge Bloeddrukdaling (Orthostatische hypotensie) Inleiding De arts heeft vastgesteld dat u last hebt van orthostatische hypotensie (orthostase). In deze folder leest u meer over deze

Nadere informatie

Ban vocht uit je huis Project woonmeters

Ban vocht uit je huis Project woonmeters 3 december 2018 Eerste samenkomst met bewoners Ban vocht uit je huis Project woonmeters V o o r a f Vandaag: - Uitleg rond vocht in het algemeen - De woonmeter: wat is dat en hoe gebruik je het - Praatplaten

Nadere informatie

HITTEPLAN VORMING & BEGELEIDING VAN WERKNEMERS

HITTEPLAN VORMING & BEGELEIDING VAN WERKNEMERS HITTEPLAN VORMING & BEGELEIDING VAN WERKNEMERS De mens behoort tot de warmbloedige diersoorten. Zijn lichaamstemperatuur bedraagt normaal ongeveer 37 C. Wanneer deze temperatuur dreigt te stijgen treden

Nadere informatie

De plaats op aarde. Hoe dichter bij de evenaar en hoe hoger in de bergen hoe sterker het UV-licht.

De plaats op aarde. Hoe dichter bij de evenaar en hoe hoger in de bergen hoe sterker het UV-licht. Verstandig zonnen Zonnestraling De zon geeft ons warmte, daglicht, maar ook UV-straling. Twee soorten UV-straling, bereiken de aarde. Het UV-A licht is het gedeelte van het zonlicht waardoor de huid bruin

Nadere informatie

Het weer en reumatoïde artritis. De rol van het microklimaat aan de huid.

Het weer en reumatoïde artritis. De rol van het microklimaat aan de huid. Samenvatting Het weer en reumatoïde artritis. De rol van het microklimaat aan de huid. Als ik voor het eerst met iemand kennis maak en vertel dat ik reuma heb, dan hoor ik vaak O, dan is dit zeker goed

Nadere informatie

1. Temperatuurregeling

1. Temperatuurregeling 1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam

Nadere informatie

KBC-Preventie. Ongevallen thuis. we hebben het voor u

KBC-Preventie. Ongevallen thuis. we hebben het voor u KBC-Preventie Ongevallen thuis we hebben het voor u Basisprincipes van eerste hulp Handel als eerstehulpverlener. Zorg dat u de situatie niet verergert. Blijf rustig in een noodsituatie en verleen de eerste

Nadere informatie

vijf dagen dienen tropisch ( 30 C) te zijn.

vijf dagen dienen tropisch ( 30 C) te zijn. Gezondheidsrisico s van warme weersomstandigheden Vraag en antwoord Inhoud 1. Algemeen 2. Risicogroepen 3. Risicosituaties 4. Gezondheidseffecten door hitte 5. Voorkomen van ongemak 6. Nationaal Hitteplan

Nadere informatie

Nieuwsbrief Mei 2015. Deze maand in de nieuwsbrief. Honden en Warmte Juni chipmaand Nieuwe collega *Actie* Huisdieren ras van de maand

Nieuwsbrief Mei 2015. Deze maand in de nieuwsbrief. Honden en Warmte Juni chipmaand Nieuwe collega *Actie* Huisdieren ras van de maand Nieuwsbrief Mei 2015 Deze maand in de nieuwsbrief Honden en Warmte Juni chipmaand Nieuwe collega *Actie* Huisdieren ras van de maand Honden en Warmte Honden transpireren niet Honden kunnen niet zoals mensen

Nadere informatie

Logboek. Polikliniek hartfalen

Logboek. Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

NIVEAU 2: OBSERVATIE

NIVEAU 2: OBSERVATIE SOBANE methode: Thermische omgevingsfactoren NIVEAU 2: OBSERVATIE INLEIDING Doelstellingen Bestuderen van de situatie in het algemeen en op de werkvoer, voor wat betreft de arbeidsomstandigheden de klimatologische

Nadere informatie

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17 maart 2014 Efficiënt verwarmen zonder thermische isolatie De thermische isolatie van een gebouw wordt fundamenteel geacht voor een efficiënt verwarmingssysteem. Dat is echter alleen maar zo als een

Nadere informatie

SPORTDIËTISTE SPORTNETWERK

SPORTDIËTISTE SPORTNETWERK Feel Good, SD Caspers, maart 2016 SPORTDIËTISTE SPORTNETWERK - Steffanie Caspers - Sport voedingsadviesbureau Feel Good - Namens sportnetwerk Ommedijk: - presentaties - individuele begeleiding sporter

Nadere informatie

Logboek Polikliniek hartfalen

Logboek Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Richtlijn Lichaamstemperatuur bij pasgeborenen

Richtlijn Lichaamstemperatuur bij pasgeborenen Richtlijn Lichaamstemperatuur bij pasgeborenen Herzien door: Simone Pauëlsen Nicole van de Molengraft Eindhoven, augustus 2012 1 Kraamverzorgenden en verloskundigen hanteren dezelfde werkwijze en begrippen

Nadere informatie

Een beginners handleiding om koel te blijven.

Een beginners handleiding om koel te blijven. Een beginners handleiding om koel te blijven. Alles wat je moet weten om koel te blijven: - Omdat het goed is voor je gezondheid. - Omdat je er geld meer kunt besparen. INHOUD 1. Introductie 2.1. Zelf

Nadere informatie

Codex over het welzijn op het werk. Boek V.- Omgevingsfactoren en fysische agentia. Titel 1. Thermische omgevingsfactoren

Codex over het welzijn op het werk. Boek V.- Omgevingsfactoren en fysische agentia. Titel 1. Thermische omgevingsfactoren Codex over het welzijn op het werk Boek V.- Omgevingsfactoren en fysische agentia Titel 1. Thermische omgevingsfactoren Hoofdstuk I.- Risicoanalyse en preventiemaatregelen Art.V.1-1.- 1. Overeenkomstig

Nadere informatie

Concordantietabel boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia van de codex welzijn op het werk

Concordantietabel boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia van de codex welzijn op het werk Concordantietabel boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia van de codex welzijn op het werk Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren KB 4/6/2012 thermische omgevingsfactoren

Nadere informatie

7 tips. voor een betere nachtrust

7 tips. voor een betere nachtrust 7 tips voor een betere nachtrust Word jij 90 jaar oud en heb je een goede nachtrust? Dan heb je 32 jaar van je hele leven geslapen. Zonde van je tijd? Juist niet! In dit E-book lees je waarom slaap onmisbaar

Nadere informatie

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde Het klimaat GROEP 3-4 27 45 minuten 1, 42 en 43 De leerling: aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde landklimaat en zeeklimaat blauwe kleurpotloden Zorg voor de activiteit De

Nadere informatie