Doe de test! bewaarexemplaar! > OP PAGINA 13. De schoonste club van Nederland > pagina 7 Knutselen met afval

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Doe de test! bewaarexemplaar! > OP PAGINA 13. De schoonste club van Nederland > pagina 7 Knutselen met afval"

Transcriptie

1 Doe de test! > OP PAGINA 13 De schoonste club van Nederland > pagina 7 Knutselen met afval > pagina 11 Spreekbeurttips > pagina 12 Hoeveel apparaten heb jij thuis? > pagina 14 bewaarexemplaar!

2 WAT IS RECYCLEN? Afval wordt nieuwe fiets Iedereen in Nederland veroorzaakt zo n tien kilo afval per week per persoon. Een groot deel daarvan kan opnieuw gebruikt worden, zoals verpakkingen, apparaten en oude kranten. Maar je moet het dan wel apart inzamelen. Nederland doet dat al voor ruim de helft van die tien kilo, maar dat kan nog veel beter. Wat je allemaal kunt inzamelen, hoe je dat makkelijk doet én hoe er nieuwe producten van gemaakt worden, lees je hier. PAPIER HIER! Weet jij waar papier van gemaakt is? Omgekapte bomen? Welnee! In Nederland maken we papier van water, hout en vooral oud papier! De tijdschriften die je vandaag in de brievenbus vindt, zijn de folders van morgen. Wist je dat het bos in Europa maar liefst met 30% is gegroeid in de afgelopen zestig jaar? dat komt omdat er veel bomen geplant worden voor de papierfabrieken? 82% van ons papier bestaat uit oud papier en karton? we in Nederland 85% van het papier hergebruiken? dat we daarmee een van de beste recyclers van Europa zijn? we zonder papierrecycling een enorme afvalberg zouden hebben? er dan ook heel veel extra bomen gekapt zouden moeten worden? we dus vooral moeten doorgaan met papier recyclen? 2 Wil je meer weten over de route die papier aflegt als het hergebruikt wordt? Kijk snel op pagina 4 en 5! GLAS LEEFT HEEL LANG Glas is bijzonder, want glas kun je eindeloos hergebruiken. Dat gaat zo: je brengt je pindakaaspotje naar de glasbak. De deksel en het etiket mag je laten zitten en een klein restje pindakaas erin is ook niet erg. Het pindakaaspotje gaat samen met al het andere glas uit de glasbak naar een glasrecyclingbedrijf. Daar worden de deksels, papiertjes en andere restjes tussen het glas uitgehaald. Daarna blijven de glasscherven drie tot tien weken op een groot terrein liggen, zodat alle etensrestjes vanzelf verdwijnen. Dan is het glas klaar om omgesmolten te worden tot nieuwe potjes. In Nederland zamelen we iedere week zeven miljoen kilo glas in! WELKE KLEUR HEEFT GLAS? Glas kan doorzichtig of wit zijn, maar ook groen of bruin. Het is belangrijk om glazen verpakkingen bij de juiste kleur in de glasbak te gooien. Want als er gekleurd glas tussen het witte glas komt, kan er geen wit glas van worden gemaakt. VAN COLABLIKJE TOT AUTO Is je blikje drinken op? Dan mag het gewoon in de prullenbak, bij het restafval. Want blik is metaal en dat wordt met magneten tussen de afvalresten uit gehaald. Al dat metaal wordt omgesmolten en zo kan het eindeloos opnieuw worden gebruikt. Misschien wordt jouw blikje wel een deel van een nieuwe fiets. KETCHUPFLES WORDT TAS Een groot deel van ons afval is van plastic. Dat is niet voor niks, want plastic kan veel verschillende vormen hebben én je kunt het goed recyclen. Plastic wordt bijvoorbeeld gebruikt bij snoepverpakkingen, ketchupflessen, tandpastatubes en plastic tasjes. Van de meeste verpakkingen kunnen weer nieuwe dingen gemaakt worden en dat is goed voor het milieu. Ongeveer de helft van de mensen in Nederland zamelt zijn plastic verpakkingen gescheiden in. Soms kun je je plastic naar een container brengen en soms haalt je gemeente het thuis bij je op in een speciale Plastic Hero-zak. Maar het kan ook dat jouw gemeente het plastic later uit het restafval haalt. Dit heet nascheiding. Wat je in ieder geval niet moet doen, is plastic laten rondslingeren. Als plastic in het milieu terechtkomt, is dat namelijk echt niet goed. Tip! Ga je naar de winkel? Neem je eigen boodschappentas mee, dan heb je niet dat extra plastic tasje nodig.

3 WEL OF NIET APART INZAMELEN? Niet alle plastic verpakkingen kun je recyclen. Weet jij wat je wel en wat je niet in de Plastic Heroes-zak of bak kunt doen? Zet een kruisje bij wel of niet. deksel van de chocoladepastapot chipszak kauwgompotje geltube broodzak plastic speelgoed mayonaisefles volle tandpastatube WEL NIET APPARATEN Is de broodrooster stuk? Of doet je zaklamp het niet meer? Gooi je kapotte apparaten niet weg, maar lever ze in bij een Wecycleinleverpunt. Dat zijn bijvoorbeeld kinderboerderijen, winkels of de milieustraat van je gemeente. Alles met een stekker of batterij kun je daar naartoe brengen. Zo n inleverpunt geeft de spullen af aan Wecycle. Die zorgt ervoor dat alle grondstoffen weer worden hergebruikt en schadelijke stoffen niet in het milieu terechtkomen. Hoe ze dat doen? Dat zie je op pagina 6. KEN JE JEKKO AL? WEL: deksel van de chocoladepastapot, kauwgompotje, mayonaisefles, geltube, broodzak. NIET: plastic speelgoed, chipszak, volle tandpastatube. Wil je meer testjes doen? Kijk snel op pagina 13 en test je recyclekennis! HOUT Vooral bedrijven maken veel gebruik van houten pallets. Die zijn bedoeld om heel lang te gebruiken. Als ze kapot zijn, wordt het hout vermalen en opnieuw geperst, bijvoorbeeld tot een spaanplaat. Maar van een pallet kun je ook hele hippe meubels maken. Kijk maar! Jekko is een handige verzamelbox waarin je batterijen, lampen en kleine apparaten kunt verzamelen. En alle ongebruikte opladers die nog in een kastje slingeren. Als Jekko vol is, breng je hem naar een Wecycle-inleverpunt. Wil je ook een Jekko? Je kunt m gratis afhalen bij een winkel bij jou in de buurt. Wil je weten waar? Kijk dan op de JekkoZoeker via HOEVEEL AFVAL MAAK JIJ? Verzamel een dag lang alles wat je normaal in de prullenbak gooit. Een leeg pakje drinken, een stift, een kapotte bal, een mislukte tekening, het zakje van je pauzehap, álles! Weeg aan het eind van de dag je verzameling. Valt het mee of valt het tegen? Testje! 3

4 REPORTAGE Van oud naar nieuw papier Wat gebeurt er met het papier dat je naar de papierbak brengt? Daar wordt nieuw papier van gemaakt! In Renkum bijvoorbeeld. Daar staat de papierfabriek Parenco. Gewapend met veiligheidsschoenen, helm en oordoppen volgde de Recyclekrant de weg van oud naar nieuw papier. 3 In een reusachtige trommel wordt water bij het papier gedaan. Het papier wordt gemalen tot een pap en dan vervezelt het. Terwijl de pulp door een zeef wordt geduwd, komen op een lopende band de vieze stukken plastic, tennisballen en chipszakken terecht die niet door de gaatjes van de zeef passen. Een ander apparaat haalt de nietjes uit de pulp. Zand en glas maken geen schijn van kans in de cycloon. Ten slotte kleven aan een magneet nog stukken metaal. 2 Toch zit er nog genoeg vervelend spul tussen het papier dat eruit moet. Siebe: We vinden wel eens een dode kat tussen de kranten, die in zo n container bij een voetbalclub is gaan liggen. Zielig. Maar het meest last hebben we van lithium batterijen. Daar krijgen we brand van. De hopen papier worden op een lopende band geduwd met een enorme shovel en zo begint de reis door de fabriek. 4 De papierpulp is nu ontdaan van de ergste vervuiling, maar nog niet schoon. Aan het water worden chemicaliën toegevoegd om de pap te bleken. Maar het ontinkten gebeurt vooral met zeepbellen, schreeuwt Siebe boven het lawaai van de machines uit. Inkt hecht namelijk aan die bellen, zegt hij terwijl hij een handvol uit de machine schept. Inderdaad, zwart sop. Zelfs dat vieze spul wordt nog gerecycled. In een oven wordt het verbrand en wat overblijft is as. Dat wordt ook weer gebruikt, bijvoorbeeld voor het maken van cement. 1 Vijftig vrachtwagens per dag komen ladingen oud papier brengen, legt Siebe hein Brouwer van Parenco uit. Dat is 1 miljoen kilo papier per dag. In een enorme loods worden de bergen folders gestort. Karton en rotzooi zijn er dan al uitgehaald, want dat kunnen ze voor het maken van wit papier niet gebruiken. 5 Na het zeepbad komt de papierpulp weer terecht in een cycloon, waar nog meer zand en glas eruit gehaald wordt. Dan wacht het goedje nog een tochtje door de rotorzeven waar echt hardnekkige lijmresten van bijvoorbeeld boekenkaften verdwijnen. Tot slot eindigt de pulp in een enorme machine, de indikker, waar water uit het prutje wordt gehaald. Dat water wordt opnieuw gebruikt in de eerste trommel waar het ingezamelde oud papier in terecht komt. De meeste pulp wordt nog een keer ingedikt, gebleekt en ontinkt, zodat het zo wit mogelijk wordt. 4

5 7 Het verdunde goedje gaat met een razend tempo over grote walsen door de machine waardoor het stap voor stap gedroogd wordt. Eerst zuigen walsen en zuigkasten het papier vacuüm, waardoor het water er uitgezogen wordt. Daarna persen grote walsen met vilt het water eruit. Het werkt een beetje alsof je met droge sponsen tegen een nat stuk papier aandrukt, legt Paul uit. Dan pers je er extra veel water uit. En ten slotte zijn er vijftig cilinders die het papier met bloedhete stoom verwarmen. 9 Om glanzend papier te krijgen, moet het papier door de kalander. Een soort enorme strijkbout die de boel gladstrijkt. Nu is het prachtig! Maar nog wel op een erg grote rol gewikkeld De pulp is nu klaar voor de reis naar de volgende hal van de fabriek waar het goedje nieuw papier wordt. Paul Verhoef, die alles weet van het papier maken, laat zien hoe de pulp weer met water wordt verdund en dan tussen twee doeken wordt gespoten. Hoe meer water er hier bij de pulp gaat, hoe mooier het papier wordt, legt hij schreeuwend uit. De papierprut bestaat nu voor 99% uit water en voor 1 % uit papiervezels. 8 Aan het eind van de hal komt dan eindelijk het product van de persen gerold waar het allemaal om draait: mooi, wit papier. Op een gigantische rol. We maken kilo papier in vijftig minuten. Op zo n rol zit tachtig tot negentig kilometer papier! roept Paul. Toch zit zijn werk er nog niet op. Dit papier is nog te ruw om mooie reclamefolders op te drukken. Met een grote halkraan wordt de giga rol in het laatste apparaat gehesen: de snijmachine. Even later rollen er kleinere stukken uit. Nog niet echt rolletjes om mee naar huis te nemen, want de stukken zijn nog meer dan drie meter breed. Maar met een inpakpapiertje er omheen, zijn deze rollen klaar om naar de drukker gebracht te worden. En klaar is het nieuwe papier. Helemaal gemaakt van jouw oude papier! Het mooie is: dat nieuwe papier is na gebruik weer te gebruiken. Wel zeven keer. Blijven inzamelen dus dat papier! Klik op rechts op de button Lespakket Papier en Karton en volg samen met jouw klas het door KlasseTV ontwikkelde lespakket. 5

6 KAPOTTE APPARATEN Televisies vermalen Kapotte televisies, computers, broodroosters of spelcomputers. In de vermaler ermee. Zonde? Welnee! Juist niet! Alle vermalen apparaten kunnen we weer opnieuw gebruiken. Hoe gaat dat? NIEUWE PRODUCTEN Elk apparaat dat je koopt, wordt gemaakt van verschillende materialen. IJzer, aluminium, plastic, koper, noem maar op. Het zou zonde zijn om telkens nieuwe grondstoffen te gebruiken of uit de natuur te halen om aan die materialen te komen. Daarom is het maar goed dat we een groot deel van de kapotte apparaten opnieuw kunnen gebruiken. Wat er van die gerecyclede apparaten wordt gemaakt? Nieuwe apparaten bijvoorbeeld. Of pennen en bushokjes. MOEILIJK In de fabriek zijn heel veel verschillende machines aan het werk om alle oude apparaten te recyclen. Allemaal doen ze wat anders. Een ding hebben ze gemeen: een moeilijke naam. Let maar op! Bij het recyclebedrijf worden de apparaten eerst gewogen op de weegbrug. Zo kun je precies zien hoeveel gewicht er binnenkomt en hoeveel gewicht er na het recyclen overblijft. De hamermolen is een ronde trommel met hamertjes. Deze hamertjes slaan de apparaten in kleine stukjes. De kleine in stukjes geslagen apparaten gaan onder een grote magneet door. Die trekt de ijzeren deeltjes eruit. Dan gaat het afvalmateriaal door een zeef. Deze haalt alles wat niet van ijzer is uit het materiaal, zoals de grotere stukjes plastic en karton. De RVS-scheider scheidt de RoestVrij Stalen deeltjes van de rest van het materiaal. Het roestvrijstaal en de ijzerhoudende stofdeeltjes worden ook weer van elkaar gescheiden op de ketsrol. De allerlaatste restjes papier en plastic worden gescheiden van de rest van het materiaal. De luchttafel trilt, terwijl een blazer er lucht overheen blaast. De lichtere deeltjes worden naar beneden geblazen en eruit gehaald. Nu zijn alle materialen die opnieuw zijn te gebruiken gescheiden en kunnen ze als grondstoffen gebruikt worden! Recyclingproces kleine elektrische apparaten Eerste keer uitzoeken met de hand Eerste shredder Tweede keer uitzoeken met de hand en machine Tweede shredder Uitzoeken op grondstof De kleine elektrische apparaten komen op een lopende band. Met de hand worden er materialen verwijderd zoals kabels, batterijen en condensatoren. De apparaten gaan door een versnipperaar die de apparaten in grote stukken breekt. Nu de apparaten gebroken zijn, worden materialen die eerst lastig te bereiken waren alsnog verwijderd. De grove stukken gaan door een versnipperaar die alles tot kleine stukjes van enkele centimeters versnippert. De kleine stukjes worden in verschillende grondstoffen verdeeld. Zo komt plastic bij plastic, koper bij koper en ijzer bij ijzer. Al deze gescheiden materialen worden verwerkt tot grondstoffen voor nieuwe producten. Weetjes! Spaarlampen en tl-buizen moet je ook altijd apart inleveren. Deze worden voor 90% gerecycled en het kwik wordt eruit gehaald. Het kost jaarlijks zo n 25 miljoen euro om elektrische apparaten in te zamelen en te recyclen. ZELF OOK GRONDSTOFFEN FILTEREN? DOE DE TEST OP PAGINA 15! 6

7 IS DAT JOUW CLUB? Nergens troep, nergens rondslingerend afval? De wc citroentjesfris? Kun je door de ramen van de kantine kijken? Nergens snoeppapiertjes? Genoeg afvalbakken bij het veld, de kleedkamers en in de kantine? Kijk nog eens goed. Alles schoon, ja? Echt? Dan is jouw club misschien wel de schoonste club van Nederland. En die zoeken we! FC VOLENDAM DAAGT JOUW SPORTCLUB UIT Op dit moment is FC Volendam de schoonste club van Nederland. Volendam doet zijn uiterste best; het dorp zelf wordt blinkend schoon gehouden. Elk snippertje wordt van straat gepakt. De stoepjes geschrobd, de ramen gelapt. Ook de kantine en alle kleedkamers bij FC Volendam zijn superschoon. De spelers trekken zelfs hun voetbalschoenen uit voordat ze naar binnen gaan. En al het afval gaat natuurlijk in de juiste bakken. GROTE PRIJS, MOOIE BELONING! Wat wint de schoonste club van Nederland? Niet alleen eeuwige roem, maar jij en al je schoonmakende clubgenoten worden dan HOOFDSPONSOR VAN FC VOLENDAM! DAT BETEKENT: Jouw club in koeienletters op de FC Volendam-shirts. De namen van jouw Superschoon-Team op de borden langs het veld. En dat betekent dus ook op televisie! Jouw Superschoon-Team wordt opgehaald met de luxe spelersbus van FC Volendam om een wedstrijd te bekijken vanuit een eigen skybox in het stadion. Met z n allen op de foto met de sterren van FC Volendam. En de wedstrijdshirts met jouw club erop krijgen jullie mee naar huis. NEEM DE UITDAGING AAN! FC Volendam is er heel zeker van dat geen club in Nederland schoner is dan zij. Daarom daagt ze alle sportclubs in Nederland uit. Is FC Volendam ook in 2015 de schoonste van allemaal, of laat jij zien dat jouw club de schoonste is? Plastic in de Plastic Heroes-bak, de rest in de Supporter-van-Schoon-afvalbak VOTOWN EREGAST Maar dat is nog niet alles. Er ligt nog een mooie prijs te wachten voor het Superschoon-Team van de schoonste club van Nederland. Zij mogen naar het Votown concert op 23 augustus 2015, als eregast. Dat wordt meezingen en dansen met de bekende Volendam-sterren zoals Jan Smit! Kijk voor de prijzen op AANMELDEN HOE DOE JE MEE MET DEZE GROTE UITDAGING? MELD JOUW CLUB AAN OP 7

8

9

10 NU AANMELDEN Ga jij met jouw club de strijd aan met FC Volendam? Meld je Superschoon-Team nu aan op Hang deze poster ook op in de kantine van jouw club. Hoe meer posters, hoe beter. Zo weet iedereen dat hij mee kan helpen! INSPECTIE! Aanmelden is pas het begin, opruimen is het echte werk. Jouw club moet schoner worden dan FC Volendam, dus je hele Superschoon- Team moet flink zijn best doen! En let op dat het niet bij een schoonmaakbeurt blijft. Want van eind januari tot begin april 2015 kan je club bezocht worden door de Supporter-van-Schoon-Rangers. Zij gaan inspecteren hoe schoon jouw club is. Hoe eerder je club is aangemeld, hoe groter is de kans op een bezoekje. En dus ook meer kans op de superprijzen! RESPECT! Een schone club is heel belangrijk. Schoon betekent Respect. Houd je je club schoon, dan toon je respect naar je teamleden, vriendjes en tegenstanders. Logisch dat voetballer Klaas Jan Huntelaar zich hier sterk voor maakt. Wil je zien hoe? Kijk dan op Een schone club is een voorbeeld voor de buurt, je hele dorp of stad. EEN SCHONE CLUB: HOE PAK JE HET AAN? Hoe ruim je zwerfafval handig op? Hoe zorg je dat niemand zijn snoeppapiertjes op de grond gooit? Moet je zwerfafval ook scheiden? Antwoord op deze vragen vind je op Je leest er ook handige tips en slimme oplossingen. En je kunt er posters, stickers en vlaggen aanvragen. WEES ZUINIG OP DE CLUB! Steeds meer clubs en sportverenigingen zijn druk bezig om ervoor te zorgen dat ze over 10 of 20 jaar (nog) sterker zijn dan nu. Dit doen ze bijvoorbeeld door goed te kijken waar je geld op kunt besparen en hoe alles netjes blijft. Goed voor de club en goed voor het milieu. Een zuinige club denkt bijvoorbeeld aan zonnepanelen om zelf energie op te wekken, en aan het scheiden van afval. Met vrijwilligers die dit soort klusjes kunnen doen wordt je club nog gezelliger en mooier. Op kun je nog meer voorbeelden vinden.

11 MAAK-HET-ZELF Knutselen met afval STAP 1 STAP 4 Met afval kun je prima knutselen. Spaar kokers, blikjes, oud hout en potjes bij elkaar en maak er een pennenbak van. Aan de slag! SPAAR 2 wc-rollen Kartonnen koker Schoon blikje Schoon glazen potje Plastic bakje Elastiek Blokje oud hout Restje verf Oud schuursponsje Plankje oud hout of houten wijnkistje VERDER NODIG Mooie papiertjes Houtlijm Papierlijm Schaar Gekleurd tape Boormachine Gekleurd lint Krijtstiften Beplak het blikje, plastic potje, de koker en wc-rollen met mooi papier. Versier extra met gekleurde tapejes. De lange koker kun je in tweeën knippen in een groot en klein stuk. STAP 2 Maak een vrolijke tekening op het schone glazen potje. Mislukt? Krijtstift veeg je er zo weer af. Tip: print een plaatje uit en doe dat aan de binnenkant van het potje. Even overtrekken met een speciale stift en je potje is prachtig! STAP 3 Smeer met een schuurspons je plank in met een restje verf. Laat weer drogen. STAP 5 In het houtblok boor je gaatjes, groot genoeg voor een potlood. Vraag een volwassene om hulp. Tip: teken eerst stipjes op het blok zodat je weet waar je moet boren. STAP 6 LADDER VAN LANSINK Afval, dat maken we nu eenmaal. Maar hoe gaan we ermee om? Meneer Lansink, vroeger Tweede Kamerlid, bedacht een vijf stappenplan. Met deze traptreden zorgen we dat Nederland geen vuilnisbelt wordt! MINDER IS BETER Verpakkingen worden steeds slimmer gemaakt. Bijvoorbeeld door minder materiaal te gebruiken. Dat scheelt grondstoffen en zorgt voor minder afval. HERGEBRUIK SPULLEN Gooi niks weg, maar geef oude dingen een tweede leven. Geef speelgoed weg of breng spullen naar de kringloop. Je kunt met afval ook iets knutselen zoals je hier ziet. RECYCLE Lever papier, glas, plastic en apparaten apart in, zodat het gerecycled kan worden. Blik wordt uit het restafval gevist. Na recycling kunnen er weer nieuwe producten van worden gemaakt. Vraag een volwassene of ze het plankje en blokje resthout in dezelfde breedte willen zagen. Haal een schuurpapiertje langs de scherpe randjes. Plak met houtlijm het blokje op de plank. Laat goed drogen. STAP 7 Zet de potjes op de plank en vul ze met al je knutselspullen! Doe een elastiek om al je versierde potjes en blikjes, zodat ze bij elkaar gehouden worden. Zet ze in een mooie vorm bij elkaar, zodat ze op je plank passen. Vind je het elastiek niet mooi? Bind er dan een lint omheen, daarna kun je het elastiek er weer afhalen. Gebruik je de pennenbak niet meer? Breng dan alle onderdelen alsnog naar de recyclebak! RESTAFVAL WORDT ENERGIE Als je alle treden hebt gevolgd, heb je maar een klein afvalbergje over. Dit restafval kan je nuttig gebruiken of het wordt verbrand. Dan komt er energie bij vrij. STORTEN Vroeger werd al het afval op een grote hoop gegooid in Nederland. Nu wordt alles gerecycled of verbrand in vuilverbrandingscentrales. Gelukkig, want een vuilnisbelt is slecht voor het milieu. 11

12 SPREEKBEURTTIPS Vertel het je klas Na het lezen van deze krant weet jij alles van recyclen. Toch? Jij gooit plastic, glas, papier en oude apparaten nooit meer gewoon in de afvalbak. Maar zijn jouw klasgenoten ook zo goed bezig? Help hen én het milieu een handje en houd je spreekbeurt over recyclen! IN VIJF STAPPEN EEN SPREEKBEURT 1. ZOEK! 4. QUIZMASTER! Wat ga je vertellen? Gaat je spreekbeurt Weten jouw klasgenoten na jouw spreekbeurt alles over afval scheiden? Doe dan over wat recyclen is? Of vertel je liever alleen over glas? Of blik, papier, plastic of de quiz. Jij roept als quizmaster een feitje apparaten? Schrijf eerst op wat je al weet. over een verpakking, waarop je klasgenoten Daarna wat je nog meer wil weten. En dan moeten aangeven of het waar of niet waar ga je op zoek naar informatie. In de bieb of is. Je kunt ook de test op pagina 13 met ze op de sites hieronder kun je van alles vinden. doen. RAAR MAARWAAR PAPIER OP JE HOOFD Het bestaat echt: een helm van gerecycled karton. Handig voor fietsers, want deze helm voelt heel licht en geeft ook nog eens goede bescherming als je valt. Over het karton zit een plastic laagje tegen regen en zweet. Want als karton nat wordt, is het niet zo sterk meer. KLAS VAN KARTON De Japanse architect Shigeru Ban bouwt huizen van karton. Geen poppenhuizen, maar echte grote gebouwen, kerken en zelfs een basisschool. Hij zegt dat papier en karton perfect zijn om gebouwen mee te maken, omdat het goedkoop en duurzaam is. Je kunt een papieren gebouw ook gemakkelijk verplaatsen en natuurlijk recyclen SCHRIJF OP! Schrijf op wat je wilt vertellen. Verdeel de informatie in hoofdstukken en schrijf per hoofdstuk steekwoorden op een spiekbriefje. Oefen je spreekbeurt een keer thuis. 3. DOE-HET-ZELF! Spaar de week voor je spreekbeurt alles op wat je kunt recyclen. Neem je afvalbergje mee naar school. Zo kun je gemakkelijk laten zien aan de klas wát en hoevéel afval er gerecycled kan worden. BOMVOL INFORMATIE 5. EXTRA! Laat aan het einde van je spreekbeurt een filmpje zien over hoe afval gerecycled wordt. Op deze link vind je er eentje over plastic: Spreekbeurtvragen Wat is recyclen? Welk afval kun je apart inzamelen? Hoe worden er nieuwe dingen gemaakt van afval? Waarom is recyclen belangrijk? Hoe recycle je zelf? Lesboekjes en lespakketten vind je ook op deze sites: kids.wecycle.nl/spreekbeurt kids.glasscheiden.nl/spreekbeurt zwerfafvalmooiniet.nl plasticheroes.nl blikindeklas.nl papierenkarton.nl Wist je dat... er van plastic flessen voetbalshirts worden gemaakt? Will.i.am, de zanger van de Black Eyed Peas, recycling ook belangrijk vindt? Kijk op 8 van de 10 vellen papier die in Nederland gemaakt worden, gerecycled is? een stuk papier wel zeven keer opnieuw gerecycled kan worden? % van de elektrische apparaten gerecycled kunnen worden?

13 Mijn klanten zijn heel aardig Geld dankzij de glasbak DOE DE TEST Roy (13) uit Spijkenisse wilde graag een Xbox360, maar daar wilden zijn ouders niet voor betalen. Dus dacht hij na over een manier om zelf geld te verdienen. Hij kwam op het idee om glas op te halen in zijn buurt en dat naar de glasbak te brengen. Iedere dinsdag fietst Roy door de buurt. Ik maak een ronde langs mijn 21 klanten en haal lege flessen en ander glaswerk bij ze op. Daar vraag ik 1,50 per maand voor, vertelt hij. Lang hoeft hij niet te fietsen. Al mijn klanten wonen bij me in de buurt en de glasbak is ook bij mij om de hoek. Zijn klanten zouden het zelf kunnen wegbrengen, maar hebben volgens Roy weinig tijd. Omdat het glas zo zwaar is, dacht hij na over een handige manier om het te vervoeren. Ik stuurde een mail naar een fietsenzaak met de vraag of ze me willen sponsoren. Nu rijd ik rond met een fietskar waarin ik alle lege flessen vervoer. Inmiddels heeft Roy een Xbox360 kunnen kopen en zelfs al een nieuwer model. Ik heb ook een tv en een Playstation van de opbrengst van het glas gekocht. Toch vindt hij geld niet het belangrijkste. Mijn klanten zijn heel aardig. En ze zijn altijd blij dat ik glas bij ze ophaal. Als ik langskom, maak ik altijd een praatje. Ik heb mijn buurt beter leren kennen. Op vind je meer informatie over wat Roy allemaal doet. Test: Wel of Niet? Overal in deze krant kun je lezen hoe je afval kunt scheiden. Dan weet jij nu vast welk potje, stukje plastic of apparaat in de recyclebak mag. Doe de test en zet de letters van de goede antwoorden onderaan in de hokjes. Welk woord verschijnt er? 1. Wat mag WEL in de glasbak worden gegooid? 4. Wat hoort NIET thuis in de glasbak? 7. Wat mag WEL in de papierbak? A I A U D L 2. Wat gooi je NIET bij het oud papier? 5. Wat breng je WEL naar een Wecycle-inleverpunt? 8. Wat doe je NIET in een Plastic Hero-zak? K N G M E O 3. Wat mag WEL in de Plastic Hero-zak? 6. Wat hoort NIET thuis in de glasbak? 9. Wat breng je NIET naar een Wecycle-inleverpunt? F Z E I M N VUL HIER DE LETTERS IN 13

14 DOE-HET-ZELF Vul in! WELKE APPARATEN GEBRUIK JIJ? waterkoker Je gebruikt heel wat meer apparaten dan je denkt. Vul ze hier in en je zult zien dat je lijstje best lang is. tosti ijzer dvd-speler broodrooster fietslicht elektrische trein staafmixer weegschaal ventilator telefoon kruimeldief Tip! Alles met een stekker of een batterij is een apparaat. Thuis afstandsbediening Op school Onderweg Slim slopen Een apparaat kan kapotgaan. Balen natuurlijk. Wat nu? In de vuilnisbak? Nee! Superzonde, want in een apparaat zitten heel veel verschillende materialen zoals ijzer, glas, staal, hout, plastic en aluminium, die we nog een keer kunnen gebruiken. Met een beetje slim slopen heb je zo genoeg grondstoffen bij elkaar voor een nieuw apparaat. Dus onthoud: apparaat kapot, lever het in! Feiten! In ieder huis zijn meer dan 90 apparaten aanwezig. Elektrische apparaten kunnen voor 80-90% worden gerecycled. Je kunt bij winkels en 150 kinderboerderijen kleine apparaten inleveren. 33 miljoen kilo aan apparaten belandt elk jaar in de vuilnisbak in plaats van in de recyclefabriek. Weetje Recyclen = het opnieuw gebruiken van afval of oude materialen door er iets nieuws van te maken. BLIJFT HET PLAKKEN? Als je de onderdelen van een apparaat nog een keer wilt gebruiken, moet je het ding helemaal uit elkaar halen. Daarna worden de materialen gescheiden: plastic bij plastic, ijzer bij ijzer en aluminium bij aluminium. In de fabriek gebeurt dat sorteren met handige apparaten. Alle ijzeren stukjes worden door enorme magneten eruit gehengeld. Alle andere materialen niet. Een handige manier om snel ijzer te filteren. HOE WERKT ZOIETS? Probeer het zelf! Neem een magneet en test of de onderstaande spullen blijven hangen. Voordat je gaat testen, kun je eerst raden wat er zal gebeuren. aluminiumfolie 5 centmunt 1 euromunt 2 euromunt pen paperclips speelgoedauto potlood spijkers knikkers VOORSPELLING: wel/niet magnetisch Testje! TEST: wel/niet magnetisch WIJ + RECYCLEN = WECYCLE 14

15 HOE ZIT DAT? Eén- en twee-euromunten reageren een klein beetje op de magneet. In de munten zit namelijk koper met een laagje nikkel erom. Koper is niet magnetisch, maar nikkel wel. Daarom blijven ze een beetje plakken. Een 5 eurocentmunt lijkt gemaakt te zijn van alleen koper en daarom verwacht je waarschijnlijk niet dat hij blijft plakken. Waarom dat toch zo is? Onder het laagje koper zit een munt van magnetisch staal. Testje! WEET JIJ HET? Weet jij welke apparaten hier bedoeld worden? Los de puzzel op en vorm met de letters uit de gekleurde vakjes een woord. De oplossing lees je onderin. Puzzel BOUW JE EIGEN RECYCLEFABRIEK Hoe werkt een recyclefabriek? Bouw er zelf een na! Neem een bak en doe daar de volgende materialen in: paperclips stukjes plastic rietjes papierpropjes knikkers lucifers, doormidden gebroken stukjes karton zand Verder heb je nodig: een magneet, een kruimeldief en een zeef. 1 In de recyclefabriek worden metaal en ijzer uit het afval gehaald door een magneet. Ga langzaam met een magneet over jouw afvalbak heen en filter de stukjes Horizontaal 2. Hierop kijk je series en films 5. Apparaatje waarmee je kunt zappen op televisie 8. Dit geeft licht 10. Als er stof op de grond ligt, gebruik je deze 8 Verticaal 1. Hiermee kun je bellen 3. Apparaat om je kleren glad mee te maken 4. Machine om mee af te wassen 6. Hierop speel je games 7. Hier boor je gaatjes mee in een muur 9. Elektrische piano 2 Plastic en papier worden in de recyclefabriek opgezogen. Hang met een kruimeldief boven je afvalbak en zet m aan. Je moet zorgen dat je de kruimeldief op de juiste hoogte houdt. Hoe hoog dat is, moet je zelf testen. 3 Grote stukken afval worden van de kleinere stukjes gescheiden door een enorme zeef. Doe de inhoud van jouw afvalbak in een vergiet, schud zachtjes heen en weer en kijk wat er over blijft. Doe daarna hetzelfde met een zeef. STREEP WEG Je ziet hier allemaal onderdelen die in een recyclefabriek apparaten slopen en de grondstoffen scheiden. Maar één onderdeel hoort er niet thuis. Wat vind je niet in de fabriek? Je mag spieken op pagina 6. HAMERMOLEN WATERKOKER ZEEF WEEGBRUG HANDEN RVS SUPERMAGNETEN LUCHTTAFEL SCHEIDER KETSROL ANTWOORDEN: Puzzel Weet Jij Het: Wecycle - Puzzel Streep weg: Waterkoker Puzzel 15

16 INTERVIEW SLIMME VERPAKKINGEN VERZINNEN Hoe zorg je dat verpakkingen zo goed, mooi en stevig mogelijk zijn, maar dat ze ook voor zo min mogelijk afval zorgen? Dat weet Karen van de Stadt. Ze is namelijk verpakkingskundige! HOE KUN JE MET SLIMME VERPAKKINGEN AFVAL BESPAREN? Verpakkingskundigen denken eerst goed na over de inhoud, het product. Wasmiddel kun je bijvoorbeeld sterker geconcentreerd maken. Dan past het in een kleinere fles. Daarna kijken we naar de verpakking. Er is pas een slim doseerdopje uitgevonden zodat je echt niet kunt uitschieten en niet teveel gebruikt. Zo doe je langer met een fles en is er minder afval. WAAROM IS HET BELANGRIJK DAT ER MINDER AFVAL KOMT? Omdat we met z n allen op één aarde wonen en daar is maar een bepaalde hoeveelheid grondstoffen en oppervlakte te vinden. De grondstoffen raken op. In Nederland gooien we per jaar kilo aan verpakkingen weg, ongeveer vijf procent van alles wat we weggooien. Hiervan recyclen we al kilo. Als we nog meer materiaal besparen, is dat goed voor het milieu. Nog beter is het als we zo min mogelijk producten verspillen. Daarom moet er een goede verpakking omheen. WEL OF NIET? Je hebt het al begrepen uit de krant: niet ál het plastic, glas of papier kun je inzamelen zodat het gerecycled kan worden. Om je wegwijs te maken in wat wel en wat niet, zijn er mooie lijstjes gemaakt. Je kunt ze printen via de volgende sites: glasscheiden.nl plasticheroes.nl prn.nl Of gebruik de Recyclemanager! VERSPIL NIKS, DOE ER EEN VERPAKKING OMHEEN. ZOIETS? Soms is dat zo. Neem de komkommer. Daar zit een plastic hoesje omheen. Daardoor is hij langer houdbaar, dus gooi je minder snel een stuk weg. Het plastic kunnen we hergebruiken. We recyclen veel verpakkingen. IN UTRECHT KOMT EEN VERPAKKINGSVRIJE WINKEL. GOED IDEE? Ik vind het een interessant idee en ben benieuwd wat voor verpakkingsoplossingen daaruit komen. Hoe blijft koffie vers? En hoe krijg je wijn zonder fles thuis? Het is in ieder geval goed om bewust en zuinig met grondstoffen om te gaan, want het is belangrijk dat voedsel niet verloren gaat. 5BESPAARTIPS VAN KAREN: 1 Neem altijd je eigen tas mee als je gaat winkelen. 2 Koop niet te veel. 3 Scheid altijd je afval. 4 Doe zo lang mogelijk met spullen of maak het helemaal op. 5 Gooi oud speelgoed niet weg. Geef het weg, verkoop het op de rommelmarkt of lever het in voor recycling. RECYCLEMANAGER Wat mag bij het oud papier? Waar is de dichtstbijzijnde glasbak? Op deze vragen geeft de Recyclemanager app antwoord. Handig voor op je ouders telefoon! Handig! COLOFON De Recyclekrant is tot stand gekomen in opdracht van Nedvang, Wecycle en stichting Papier en Karton in samenwerking met Uitgeverij Young & Connected BV, uitgever van Kidsweek en 7Days. Redactie Marrit Schuddebeurs Liesbeth Vijfvinkel Vormgeving KICK Vormgeving & Media Fotografie Shody Careman Drukkerij Rodi Rotatiedruk Nedvang Sandy Stevens Young & Connected Budi Goudsmit Angela Kokshoorn Druk- en zetfouten voorbehouden. De inhoud van deze krant is auteursrechtelijk beschermd.

Zoek de. 10 verschillen

Zoek de. 10 verschillen oek de 10 verschillen 4 Wecycle-woordzoeker Kun jij alle woorden vinden in deze Wecycle-woordzoeker? De woorden staan van links naar rechts, van boven naar benden, schuin en van achter naar voren. Streep

Nadere informatie

Doe. bewaara. Nederlan. > pagina 11. > pagina 12. heb jij th

Doe. bewaara. Nederlan. > pagina 11. > pagina 12. heb jij th ! D A 1 N I G A P P O > D 7 > N f K > 11 S > 1 H 14 >? j! x WAT IS RECYCLEN? Af f I N z z f E, z, M j z N f, W j z, j é, j W j? O? W! I N,! D f j, z f W j E f 0% f z j? f? 8%? N 8%? y E z? z y f z? x z?

Nadere informatie

I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK?

I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK? I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK? Hoi, ik ben Maarten Milieu. Ik werk voor Cyclus en haal bij jou thuis het afval op. De ene dag leeg ik groene minicontainers met een zijlader. De andere dag zie je me zakken

Nadere informatie

DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop

DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop Ook u kunt nog veel kilo s scheiden Veel Amsterdammers scheiden hun afval al. De een wat meer, de ander wat minder. Toch komt er nog steeds veel herbruikbaar

Nadere informatie

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje AFVAL Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje Zoek meer informatie op de computer en bekijk filmpjes over het onderwerp (achterin deze lesbrief staan websites en links voor filmpjes) Overleg

Nadere informatie

Hand-out digiboard presentatie

Hand-out digiboard presentatie Hand-out digiboard presentatie Bij werkboekje Groepen 6, 7 en 8 basisonderwijs Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 In Rivierenland zamelt AVRI afval in. Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 Opdracht 2 Woordweb

Nadere informatie

Wie weet wat Avri doet?

Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?

Nadere informatie

Workshop Wecycle. Benodigdheden. Opstelling. Introductie (5 min) Recyclen doen we samen

Workshop Wecycle. Benodigdheden. Opstelling. Introductie (5 min)  Recyclen doen we samen Workshop Wecycle Benodigdheden - Beamer, scherm, audio - Laptop - Powerpoint presentatie - Wecycle reclamespot 2008 en Wecycle jingle 2009 te downloaden op www.wecycle.nl/rocthegame onder middelen. - Breaklights:

Nadere informatie

Campagneteksten glas en papier

Campagneteksten glas en papier Campagneteksten glas en papier Voor de glas-en-papier-campagne zijn twee uitgewerkte campagneteksten geschreven in de vorm van: DE MEEST GESTELDE VRAGEN OVER GLAS DE MEEST GESTELDE VRAGEN OVER PAPIER Deze

Nadere informatie

gerecycled plastic Plastic Hero je brooddoos en je spelcomputer Kunststof Held Alles over plastic recycling Gemaakt van: Naam: Zit onder andere in:

gerecycled plastic Plastic Hero je brooddoos en je spelcomputer Kunststof Held Alles over plastic recycling Gemaakt van: Naam: Zit onder andere in: Alles over plastic recycling Naam: Plastic Hero Gemaakt van: gerecycled plastic Naam in het Nederlands: Kunststof Held Zit onder andere in: je brooddoos en je spelcomputer Opdracht 1: Plastic gezocht!

Nadere informatie

Waar blijft m'n blikje

Waar blijft m'n blikje ? Waar blijft m'n blikje JE DOET 'T GOED, ALS JE BLIK BIJ HET HUISVUIL DOET. Hier je b DUS, GEWOON IN DE VUILNISBAK! De blikjes worden gesmolten en er worden weer nieuwe producten van gemaakt. Het blikje

Nadere informatie

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Kinderen die een spreekbeurt willen geven Wat een goed idee! Je wilt je spreekbeurt houden over afval, afvalscheiding of recycling. Een super interessant onderwerp

Nadere informatie

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Kinderen die een spreekbeurt willen geven Waar op de wereld wordt het afval nog verwerkt op de manier van vroeger? Wat een goed idee! Je wilt je spreekbeurt

Nadere informatie

ALLES OVER PLASTIC RECYCLING

ALLES OVER PLASTIC RECYCLING ALLES OVER PLASTIC RECYCLING Naam: Plastic Hero Gemaakt van: gerecycled plastic Naam in het Nederlands: Kunststof Held Zit onder andere in: je brooddoos en je spelcomputer Opdracht 1: PLASTIC GEZOCHT!

Nadere informatie

Langer plezier van karton en papier

Langer plezier van karton en papier Langer plezier van karton en papier Stichting Papier Recycling Nederland PERSEN DROGEN GLADSTRIJKEN SNIJDEN BEDRUKKEN GEBRUIKEN KRANT KARTON RECLAME KRANT 1 6 5 2 VAN OUD NAAR NIEUW 3 4 PULP WEKEN ONTINKTEN

Nadere informatie

Afval scheiden. Yvonn van de Grootevheen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/75826

Afval scheiden. Yvonn van de Grootevheen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/75826 Auteur Yvonn van de Grootevheen Laatst gewijzigd 25 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/75826 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

De zin van afvalscheiding

De zin van afvalscheiding De zin van afvalscheiding (...en de onzin die u wel eens hoort)...alles gaat toch op één hoop... Hoe zit het écht? z.o.z. Gescheiden afval blijft gescheiden Gescheiden afval blijft gescheiden Alles wat

Nadere informatie

Langer plezier van karton en papier

Langer plezier van karton en papier Stichting Papier Recycling Nederland Langer plezier van karton en papier www.prn.nl Langer plezier van karton en papier Kranten, tijdschriften, folders, boeken, kopieer- en printpapier en catalogi, we

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof

inhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof Afval inhoud blz. Inleiding 3 1. De afvalberg 4 2. Soorten afval 5 3. Vier belangrijke stappen 7 4. Voorkomen 8 5. Opnieuw gebruiken 9 6. Afval als bran dstof 11 7. Naar de stortplaats 12 8. Filmpjes 14

Nadere informatie

GROEP 7 EN 8 AFVALSCHEIDEN!

GROEP 7 EN 8 AFVALSCHEIDEN! GROEP 7 EN 8 AFVALSCHEIDEN! Hoe en waarom? DIA 1 Doelen van deze les: Je leert welke soorten afval er zijn en waar je deze moet weggooien. Je leert waarom afvalscheiding belangrijk is. Je leert wat grondstoffen

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 4-6 jaar

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 4-6 jaar AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen. Alle

Nadere informatie

lesprogramma Duurzaamheid les 1: maken Cradle to Cradle uitgelegd voor kinderen

lesprogramma Duurzaamheid les 1: maken Cradle to Cradle uitgelegd voor kinderen lesprogramma les 1: maken lesprogramma 4 lessen over duurzaamheid: Les 1: Maken Les 2: Gebruiken Les 3: Hergebruiken Les 4: Eindopdracht lesprogramma lesprogramma Les 1: Maken Hoe word ik een flesje water?

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Thema In en om het huis

Thema In en om het huis http://www.edusom.nl Thema In en om het huis Lesbrief 24. Een wasmachine kopen. Wat leert u in deze les? Wat u kunt zeggen als u een wasmachine wilt kopen. Zeggen hoe groot iets is. Vergelijkingen. Veel

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3 AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3 INLEIDING Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval in de klas extra tot

Nadere informatie

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2-3

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2-3 Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 1-2-3 > Inleiding Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn drie doe-opdrachten die erop zijn gericht om de thema s zwerfafval en afval scheiden,

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist Inhoudsopgave Inhoud van de leskist... Inleiding... Leerdoelen... Opbouw van de les 1. Voorbereiding voor de leerkracht... 2. Introductie Brief van de jutter... 3. Veldwerk in de schoolomgeving Afval jutten...

Nadere informatie

Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.

Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal

Nadere informatie

Papier maken in de klas

Papier maken in de klas Energieneutraal 2040 Aalsmeer - Amstelveen - Diemen - Ouder-Amstel - Uithoorn Groep 5 t/m 8 Informatieblad + Docentenhandleiding De regio zit vol energie! www.natuurmilieuweb.nl Overzicht Colofon COLOFON

Nadere informatie

Lees je mee? Blaffende agent en andere bijzondere verhalen. werkbladen om methodisch en thematisch te werken aan leesbeleving

Lees je mee? Blaffende agent en andere bijzondere verhalen. werkbladen om methodisch en thematisch te werken aan leesbeleving Lees je mee? Blaffende agent en andere bijzondere verhalen werkbladen om methodisch en thematisch te werken aan leesbeleving 2013 De Stiep Educatief Werkbladen bij de boeken voor het project Taal voor

Nadere informatie

Klassengesprek - knutselen. Open de envelop, laat de foto zien en lees samen de brief:

Klassengesprek - knutselen. Open de envelop, laat de foto zien en lees samen de brief: Tim eet op Texel 3 en 4 6 Afval Klassengesprek - knutselen Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: beseffen dat er veel voedsel weggegooid wordt. beseffen dat verpakkingsmateriaal van voedsel veel

Nadere informatie

GROEP 5 EN 6 HOEZO AFVAL?

GROEP 5 EN 6 HOEZO AFVAL? GROEP 5 EN 6 Daar zit veel moois in! DIA 1 Doelen van deze les: Je leert op welke manieren je afval opnieuw kunt gebruiken. Je leert wat een circulaire economie is. Je bedenkt hoe je minder afval kunt

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 7-9 JAAR

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 7-9 JAAR AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 7-9 JAAR INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen.

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8 AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8 INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen.

Nadere informatie

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi...

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi... Veelvlakken De perfecte vorm Plato was een grote denker in de tijd van de Oude Grieken. Hij was een van de eerste die de regelmatige veelvlakken heel bijzonder vond. Hij hield ervan omdat ze zulke mooie,

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Kofi is op het werk. De chef geeft opdrachten: zij zegt wat Kofi moet doen. De eerste opdracht is de rommel opruimen. Kofi moet de vloer vegen. Het is weer netjes

Nadere informatie

Hoi afvalkameraden! Leuk, zo'n afvalladder! Wiiiiiiiiii! Terwijl ik hier hang, kan jij misschien de ontbrekende woorden invullen!

Hoi afvalkameraden! Leuk, zo'n afvalladder! Wiiiiiiiiii! Terwijl ik hier hang, kan jij misschien de ontbrekende woorden invullen! 1. Voorko op de afval-ladder Hoi afvalkameraden! Leuk, zo'n afvalladder! Wiiiiiiiiii! Terwijl ik hier hang, kan jij misschien de ontbrekende woorden invullen! Wat moeten we aanvangen met ons afval? Het

Nadere informatie

PROEF RESTAFVAL INZAMELING

PROEF RESTAFVAL INZAMELING PROEF RESTAFVAL INZAMELING Dragonder-noord start 23 september 2013 In uw wijk start eind september 2013 een proef om meer grondstoffen in te zamelen en minder restafval. In deze brochure leest u meer.

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R DE WILLIE WORTEL QUIZZZ Gaat er bij jou ook een lampje branden? Dan heb je het goede antwoord op de vraag gegeven. Maak een knotsgekke elektroquiz. Daarvoor gaan jullie zelf de quizvragen en antwoorden

Nadere informatie

1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin

1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin 1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin verzameld wordt. 2. Maak het puzzelblad over afvalscheiding

Nadere informatie

Milieuopdrachten Sarahs Wereld

Milieuopdrachten Sarahs Wereld Milieuopdrachten Sarahs Wereld Om de wereld milieuvriendelijker te maken, heeft Sarah zeven milieutips. 1. De ruil je rijk! tip 2. De koop tweedehands! tip 3. De kijk uit wat je koopt! tip 4. De haal het

Nadere informatie

Zeg ook JA tegen afval scheiden.

Zeg ook JA tegen afval scheiden. Zeg ook JA tegen afval scheiden. Elkaar iets beloven. Voor een betere toekomst. Zonder het onnodig verbruiken en weggooien van grondstoffen. Om dat te kunnen realiseren moeten we met elkaar JA zeggen tegen

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal

Nadere informatie

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 7-8

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 7-8 Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 7-8 > Inleiding Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn drie doe-opdrachten die erop zijn gericht om de thema s zwerfafval en afval scheiden, in

Nadere informatie

handleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie

handleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie handleiding 1. Inleiding www.twentezonderafval.nl is een website voor groep 1 tot en met 8 over het gescheiden inzamelen van afval in Twente. Op deze website ontdekken de leerlingen hoe ze hun afval zoveel

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Maak eerst een aantal schetsen van het bord over welk verbod voor welk soort afval. Kies binnen de groep er één uit en werk deze in het groot uit

Maak eerst een aantal schetsen van het bord over welk verbod voor welk soort afval. Kies binnen de groep er één uit en werk deze in het groot uit 2 Maak verbods borden Maak ter grote van het karton een soort verkeersbod tegen het dumpen van afval. Aantal regels waar dit aan moet beantwoorden: Groot met signaal kleuren (Rood) Geen tekst Eenvoudige

Nadere informatie

GROEP 7 EN 8 HOEZO AFVAL?

GROEP 7 EN 8 HOEZO AFVAL? GROEP 7 EN 8 Daar zit veel moois in! DIA 1 Doelen van deze les: Je leert op welke manieren je afval opnieuw kunt gebruiken. Je leert wat een circulaire economie is. Je bedenkt hoe je minder afval kunt

Nadere informatie

LESBRIEF NR 3 OPDRACHT 1 REPORTERS- CLUB + APP VOOR GROEP 5 + 6 +

LESBRIEF NR 3 OPDRACHT 1 REPORTERS- CLUB + APP VOOR GROEP 5 + 6 + LESBRIEF NR 3 VOOR GROEP 5 + 6 + DOWNLOAD DEZE LESBRIEF OOK OP SAMSAM.NET Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over wereldburgerschap en kinderrechten. Het doel van Samsam is leerlingen te

Nadere informatie

Elektriciteit. Inlage

Elektriciteit. Inlage Elektriciteit Inlage Proef 1 Batterijen - Werkblad 1 - Potlood - Verschillende batterijen Bekijk de verschillende batterijen. Maak nu je werkblad. Proef 2 Brandend lampje - 1 Lampje (nr. 14) - Hittedraad

Nadere informatie

Strategieles Verwijswoorden (Relaties en verwijswoorden) niveau B

Strategieles Verwijswoorden (Relaties en verwijswoorden) niveau B Strategieles Verwijswoorden (Relaties en verwijswoorden) niveau B Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip doe je vaak opdrachten om de verwijswoorden in een tekst te begrijpen. Wat zijn verwijswoorden?

Nadere informatie

Amsterdammers. December 2009 Susanne van den Buuse

Amsterdammers. December 2009 Susanne van den Buuse Afvalscheiding onder Amsterdammers December 2009 Susanne van den Buuse Inleiding In Nederland wordt veel gedaan om de afvalstroom zo klein mogelijk te houden. Een belangrijke manier om dit te bereiken,

Nadere informatie

WAT DOE JIJ MET JOUW AFVAL? MARY BARTELS EN YOLANDA EVELEENS

WAT DOE JIJ MET JOUW AFVAL? MARY BARTELS EN YOLANDA EVELEENS WAT DOE JIJ MET JOUW AFVAL? MARY BARTELS EN YOLANDA EVELEENS Dit is een exclusieve uitgave van Milieu Service Nederland, voor onze jongste generatie. Structurele aandacht voor afval in de opvoeding is

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Urban Mining. Onderdeel 1 - Grondstoffen. Afgedankte mobieltjes. Spaarlampen. Inleiding. Wecycle lesbrief Onderbouw Voortgezet onderwijs

Urban Mining. Onderdeel 1 - Grondstoffen. Afgedankte mobieltjes. Spaarlampen. Inleiding. Wecycle lesbrief Onderbouw Voortgezet onderwijs Urban Mining Wecycle lesbrief Onderbouw Voortgezet onderwijs Inleiding Een mobiele telefoon hebben we allemaal. En verlichting in huis natuurlijk ook. We kunnen niet meer zonder. Maar weet je eigenlijk

Nadere informatie

A1 Wat is de boodschap van de Plastic Soup Surfer? Zijn boodschap/missie is om aandacht te vragen voor plastic afval in zee

A1 Wat is de boodschap van de Plastic Soup Surfer? Zijn boodschap/missie is om aandacht te vragen voor plastic afval in zee ANTWOORDMODEL PROEFLES PLASTIC SOUP SURFER mei 2016 Antwoordmodel opdracht A (T1) A1 Wat is de boodschap van de Plastic Soup Surfer? Zijn boodschap/missie is om aandacht te vragen voor plastic afval in

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Maak van je kind een maker!

Maak van je kind een maker! Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met

Nadere informatie

STI B AT. onderbouw 2008/2009. Docentenkaart 1 (1 van 2)

STI B AT. onderbouw 2008/2009. Docentenkaart 1 (1 van 2) STI B AT Docentenkaart 1 (1 van 2) Voorbereiding Print werkblad 1A en 1B dubbelzijdig, dat wil zeggen: op de ene kant van één vel A4 staat werkblad 1A, op de ommezijde werkblad 1B. Kunt u niet dubbelzijdig

Nadere informatie

De tussenstand VOLG DE WEDSTRIJD VIA

De tussenstand VOLG DE WEDSTRIJD VIA LES 2 De tussenstand Wat gaan we doen vandaag? MEER LEREN OVER TEXTIELAFVAL KENNISMAKEN MET VERSCHILLENDE SOORTEN TEXTIEL EEN EIGEN KWARTETSPEL MAKEN (EN ZO BONUSPUNTEN VERDIENEN VOOR AFVAL THE GAME!)

Nadere informatie

De inrichting van de speelleeromgeving bij Geen troep op de stoep.

De inrichting van de speelleeromgeving bij Geen troep op de stoep. De inrichting van de speelleeromgeving bij Geen troep op de stoep. Een rijke speelleeromgeving biedt kinderen volop kansen om zich spelenderwijs te ontwikkelen. Het werken met thema s is een aanleiding

Nadere informatie

INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN

INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN Waarom minder afval maken? Wisten jullie dat elk van ons gemiddeld 500 kg huishoudelijk afval per jaar produceert? Op school, in de klas en in onze boekentas blijft erg veel

Nadere informatie

stp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 1 STANDPUNT voor VMBO/LWOO & BBL Werkboek deel 2 Jan de Leeuw Van: Klas: School: Schooljaar:

stp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 1 STANDPUNT voor VMBO/LWOO & BBL Werkboek deel 2 Jan de Leeuw Van: Klas: School: Schooljaar: stp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 1 STANDPUNT voor VMBO/LWOO & BBL Werkboek deel 2 Jan de Leeuw Van: Klas: School: Schooljaar: stp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 3 Hoofdstuk 1 Dierproeven Paragraaf

Nadere informatie

Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Het MILIEU 5 6 GROEP

Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Het MILIEU 5 6 GROEP Het MILIEU Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Hé

Nadere informatie

KRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof

KRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof KRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof Colofon: Het Kringloopspel is ontwikkeld in opdracht van MARN, ARN, Dar, Gemeente Ede en ACV jan 2014 Het Kringloopspel is ontwikkeld door MEC Nijmegen en Het Dijkmagazijn

Nadere informatie

Zelf papier maken!? Hoe doe je dat?

Zelf papier maken!? Hoe doe je dat? Zelf papier maken!? Hoe doe je dat? Hoe belangrijk is papier? Wat voor heb je papier nodig? Met papier kan je bijvoorbeeld: schrijven, tekenen of boeken maken. Van oud papier zoals kranten, kun je zelf

Nadere informatie

Resultaten onderzoek digitaal burgerpanel afvalscheiding en afvalinzameling

Resultaten onderzoek digitaal burgerpanel afvalscheiding en afvalinzameling Resultaten onderzoek digitaal burgerpanel afvalscheiding en afvalinzameling In de periode van 12 januari tot en met 31 januari 217 is een vragenlijst over afvalscheiding uitgezet onder de leden van het

Nadere informatie

welkomstboekje school Basisschool KOM.MIJN

welkomstboekje school Basisschool KOM.MIJN welkomstboekje school Basisschool KOM.MIJN Jij wordt bijna 4 jaar. Hoera! Je mag dan naar school. Je komt bij ons in de klas. Gezellig! Kijk maar gauw verder. Eerst kom je binnen in onze hal, bij lokaal

Nadere informatie

Meer doen met minder afval: wat heeft u daarvoor nodig?

Meer doen met minder afval: wat heeft u daarvoor nodig? Meer doen met minder afval: wat heeft u daarvoor nodig? In Nederland, en zeker ook in Het Hogeland, produceren we veel huishoudelijk afval. 200 kilo per persoon per jaar... dat is veel. Een stuk meer dan

Nadere informatie

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt

Nadere informatie

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? 6 november 2017 GroenLinks Stichtse Vecht is al jaren een warm voorstander van omgekeerd inzamelen. Wat is dat eigenlijk en wat zijn

Nadere informatie

Lotte is er erg blij mee. Ik wilde altijd al een huisdier voor mezelf, zegt ze tegen opa. En nu heb ik er opeens een heleboel.

Lotte is er erg blij mee. Ik wilde altijd al een huisdier voor mezelf, zegt ze tegen opa. En nu heb ik er opeens een heleboel. Lotte heeft Luizen Buiten is het koud. Er vallen dikke druppels uit de bomen en de wind blaast hard door de straat. Lotte loopt hand in hand met opa Generaal over het schoolplein. Ze moest eerder van school

Nadere informatie

Veelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten

Veelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten Veelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten Inhoud Veelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten... 1 1. Algemeen... 2 Waarom kiest de gemeente Druten voor omgekeerd inzamelen?... 2 Waarom wordt

Nadere informatie

Wij informeren u graag over de mogelijkheden, tips en handige weetjes op het gebeid van duurzaamheid en vooral wat ook zelf kunt doen.

Wij informeren u graag over de mogelijkheden, tips en handige weetjes op het gebeid van duurzaamheid en vooral wat ook zelf kunt doen. Investeren in duurzaamheid In de samenleving is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing. We gaan de komende jaren actief inzetten op duurzaam beheren. Energiezuinig wonen. Niet alleen

Nadere informatie

Vollenhove Wonen op een havezate

Vollenhove Wonen op een havezate D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden

Nadere informatie

Hoe ziet jouw droomhuis er later uit? Hoe denk je dat de auto in het jaar 2100 eruit ziet?

Hoe ziet jouw droomhuis er later uit? Hoe denk je dat de auto in het jaar 2100 eruit ziet? LESBRIEVEN EN WERKSTUKJES Techniek bewust slim gebruiken Hoe ziet jouw droomhuis er later uit? Kun je een windmolen maken en energie opwekken? Hoe denk je dat de auto in het jaar 2100 eruit ziet? Vrijdag

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden.

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. Lees de uitleg over de zwaartekracht. Zwaartekracht Je zit onder een boom, en dan opeens. boem een appel op je hoofd, hoe kan dat?? Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. En

Nadere informatie

Afvalboekje voor de basisschool

Afvalboekje voor de basisschool Afvalboekje voor de basisschool 2 Dit afvalboekje is van Basisschool Groep 3 Afval? Daar zit wat in! Dus jij denkt dat afval stinkt en vies is? En dat je het maar beter heel snel kunt weggooien? Mis! Afval

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Ο Doe-opdracht met een werkblad voor de leerlingen om zelfstandig of in kleine groepen uit te voeren.

Ο Doe-opdracht met een werkblad voor de leerlingen om zelfstandig of in kleine groepen uit te voeren. > Inleiding De doe-opdrachten van Aan de slag met afval zijn erop gericht om het thema afval in de klas extra tot leven te brengen. Er zijn twee soorten doe-opdrachten: 1. Lessen die door de leerkracht

Nadere informatie

Melkweg. Wat een troep! Lezen van Alfa B naar Alfa C. Wonen: milieu. Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann

Melkweg. Wat een troep! Lezen van Alfa B naar Alfa C. Wonen: milieu. Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Melkweg Lezen van Alfa B naar Alfa C Wat een troep! Wonen: milieu Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Colofon Melkweg: Wat een troep!, 2016. Dit boekje is een uitgave van Stichting Melkweg

Nadere informatie

1 1. Bent u een man of een vrouw? 1 antwoord per respondent. Aantal respondenten: 405. Antwoord Aantal Percentage. 1. Vrouw 238 59% 2.

1 1. Bent u een man of een vrouw? 1 antwoord per respondent. Aantal respondenten: 405. Antwoord Aantal Percentage. 1. Vrouw 238 59% 2. 1 1. Bent u een man of een vrouw? Aantal respondenten: 405 Antwoord Aantal Percentage 1. Vrouw 238 59% 2. Man 167 41% 2 2. Wat is uw leeftijd? Aantal respondenten: 414 1. 20 jaar en jonger 0 0% 2. 20-29

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

4,5. Spreekbeurt door een scholier 1460 woorden 8 juni keer beoordeeld. Inleiding

4,5. Spreekbeurt door een scholier 1460 woorden 8 juni keer beoordeeld. Inleiding Spreekbeurt door een scholier 1460 woorden 8 juni 2011 4,5 32 keer beoordeeld Vak Anders Inleiding Ik ben op dit onderwerp gekomen omdat ik alle onderwerpen waar over ik mijn spreekbeurt kon houden op

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Glas Inleiding Ik kies voor dit onderwerp omdat mijn vaderbij de N.V. Verenigde Glasfabriek werkt en omdat ik wat meer over glas wil weten, bijvoorbeeld hoe je moet glasblazen en hoe flessen woorden gemaakt.

Nadere informatie

Pasen. Vrolijke paaskaart Leuke kaart om te kleuren die je met Pasen aan iemand kan geven. Bijvoorbeeld je vader, moeder, opa of oma.

Pasen. Vrolijke paaskaart Leuke kaart om te kleuren die je met Pasen aan iemand kan geven. Bijvoorbeeld je vader, moeder, opa of oma. Pasen Hallo, Ik heb me alweer bezig gehouden met pasen en ben voor jullie op zoek gegaan naar leuke knutselwerkjes om thuis te gaan maken.ik hoop dat jullie er veel plezier mee zullen hebben. Zo vind je

Nadere informatie

Een speciaal geval: elektro-afval! Afval sorteren is de boodschap

Een speciaal geval: elektro-afval! Afval sorteren is de boodschap Wat doe je met een kapotte laptop? Een mooiere wereld begint bij je thuis Recyclage: de cirkel is rond Afval sorteren is de boodschap Lege wijnflessen moeten naar de glasbak. Papier en karton worden apart

Nadere informatie

Afval vroeger en nu. Naam: Vroeger was alles anders. De mensen leefden heel primitief. Dat heb je gezien in het filmpje van Schooltv.

Afval vroeger en nu. Naam: Vroeger was alles anders. De mensen leefden heel primitief. Dat heb je gezien in het filmpje van Schooltv. Afval vroeger en nu Naam: Vroeger was alles anders. De mensen leefden heel primitief. Dat heb je gezien in het filmpje van Schooltv. 1. Wat betekent primitief? 3 antwoorden zijn goed. eenvoudig simpel

Nadere informatie

93% papier en karton 86% flessen /glas 85% gft (groente/fruit/tuinafval) klein chemisch afval / elektrische apparaten 68% 66% textiel / kleding 55%

93% papier en karton 86% flessen /glas 85% gft (groente/fruit/tuinafval) klein chemisch afval / elektrische apparaten 68% 66% textiel / kleding 55% 1 2 4 papier en karton 93% flessen /glas 86% gft (groente/fruit/tuinafval) 85% klein chemisch afval / elektrische apparaten textiel / kleding 68% 66% grof snoeiafval 55% herbruikbare goederen (kringloop)

Nadere informatie

HANDIG SPELEN MET EEN HOND

HANDIG SPELEN MET EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE

Nadere informatie

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Duurzaam van Afval naar Grondstof Bewonersonderzoek De vragenlijst bestaat uit verschillende delen. Het eerste deel gaat in op de situatie vóór de proef, het laatste

Nadere informatie

Verslag klankbordgroep Noordwest afvalproef

Verslag klankbordgroep Noordwest afvalproef Verslag klankbordgroep Noordwest afvalproef Datum 11 februari 2014 Onderwerp Het Nieuwe Inzamelen in Noordwest 1. Kennismaking 2. Toelichting gemeente Zie meegestuurde presentatie 3. Vragen aan u Houdt

Nadere informatie

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen? Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat

Nadere informatie

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6 We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken

Nadere informatie