betreffende de organisatie van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg

Transcriptie

1 stuk ingediend op 2430 ( ) Nr januari 2014 ( ) Ontwerp van decreet betreffende de organisatie van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg verzendcode: WEL

2 2 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 INHOUD Memorie van toelichting... 3 Voorontwerp van decreet van 5 juli Advies van de Strategische Adviesraad Welzijn, Gezondheid en Gezin Advies van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Advies van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Advies van de Vlaamse Toezichtcommissie voor het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer Voorontwerp van decreet van 20 december Advies van de Raad van State Ontwerp van decreet Bijlage bij de memorie van toelichting: Reguleringsimpactanalyse V l a a m s Pa r l e m e n t 1011 B r u s s e l 0 2 / w w w. v l a a m s p a r l e m e n t. b e

3 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 3 MEMORIE VAN TOELICHTING ONTWERP VAN DECREET BETREFFENDE DE ORGANISATIE VAN HET NETWERK VOOR DE GEGEVENSDELING TUSSEN DE ACTOREN IN DE ZORG DAMES EN HEREN, 1. Algemene toelichting Uitgangspunt Iedere Vlaming heeft nood aan een kwalitatieve, effectieve en efficiënte ondersteuning of zorg, op vlak van welzijn, gezondheid en gezin. Deze ondersteuning of zorg dient laagdrempelig te zijn, met respect voor de fysieke en psychische integriteit van de persoon. Daarnaast is er nood aan een faciliterend kader voor de Vlaamse sociale bescherming en de zorgverzekering, in het bijzonder de administratieve lastenverlaging voor de zorggebruikers en de actoren in de zorg bij het verlenen van rechten aan de zorggebruiker. Bij beide doelstellingen dienen de privacy en de rechten van de gebruikers te worden gerespecteerd en kan er geen onderscheid gemaakt worden op basis van leeftijd, filosofische overtuiging of seksuele geaardheid. Om deze universele doelstellingen te realiseren, moet de zorggebruiker (cliënt, patiënt) centraal staan. Voorliggend ontwerp van decreet legt dan ook niet alleen de contouren vast voor die veilige gegevensdeling op zich, maar positioneert daarbinnen ook de zorggebruiker centraal. Zo is het de zorggebruiker die bepaalt of zijn gegevens gedeeld mogen worden via een zogenaamd opt-in-mechanisme. De zorggebruiker geeft met andere woorden zijn uitdrukkelijke toestemming tot gegevensdeling. De rechten van de zorggebruiker worden niet beperkt tot een inzagerecht in zijn elektronisch deelbaar dossier, dat technisch mogelijk moet gemaakt worden. Hij heeft bovendien het recht om te weten wie gegevens over hem bewaart en door wie die geraadpleegd werden. Hij zal ook eigen gegevens (bijvoorbeeld verkregen via zelfmonitoring) kunnen toevoegen in een apart onderdeel van zijn elektronisch deelbaar dossier. Als zorgverleners en hulpverleners van alle disciplines samenwerken, komt dat de kwaliteit van hun dienstverlening ten goede. Dit slaat ook op gegevensdeling, zowel binnen de eerste lijn als in het verlengde daarvan, de tweede lijn en de residentiële zorg. Daarenboven dient de samenwerking en gegevensdeling tussen de voorzieningen onderling verder verbeterd te worden. Samenwerken betekent elkaar vertrouwen, elkaar informeren door elkaar gegevens te verstrekken, en elkaar aansporen en de mogelijkheid geven tot een zo goed mogelijke dienst-, hulp- en zorgverlening en ondersteuning waarin de zorggebruiker een volwaardige en decisieve partner is. Dit ontwerp van decreet wil het bestaande, federale juridische kader (Wet Verwerking Persoonsgegevens, wet patiëntenrechten, regelgeving met betrekking tot de uitoefening van de geneeskunde, ) en het Vlaams regelgevend kader (decreet elektronisch bestuurlijk gegevensverkeer, Vlaamse dienstenintegrator, ) decretaal aanvullen om gegevensdeling mogelijk te maken. Daarbij wordt uitgegaan van de principes van maximaal hergebruik van gegevens, van samenwerking tussen de

4 4 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 onafhankelijke instanties die de gegevensdeling reeds op een veilige manier ondersteunen (dienstenintegratoren zoals het ehealth-platform en de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid) en van een minimum aan administratieve last. Het ontwerp van decreet laat toe om op een juridisch correcte manier gegevens te delen tussen zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen onderling met respect voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de betrokken individuen, om zo de continuïteit en de kwaliteit van de zorg te maximaliseren. Achtergrond Op 16 juni 2006 keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende het gezondheidsinformatiesysteem goed. Hiermee werd de juridische basis gelegd voor het delen van persoonsgegevens binnen de gezondheidszorg. Ook de welzijnssector heeft nood aan een gelijkaardige juridische basis voor gegevensdeling. De komende vijf à tien jaar staan ons enkele belangrijke uitdagingen te wachten in de welzijnssector. De Vlaamse Regering heeft het zorgaanbod al substantieel verhoogd om tegemoet te komen aan de groeiende zorgvragen ten gevolge van de maatschappelijke en demografische ontwikkelingen. De Vlaamse Regering wil echter evenzeer de zorgkwaliteit en de zorgefficiëntie verhogen. In het kader van de nota aan de Vlaamse Regering van 10 juli 2006 Vlaanderen in Actie werd in de loop van 2007 gewerkt aan een voorontwerp van decreet, dat de basis legt voor een netwerk voor de uitwisseling van welzijnsinformatie. Heel wat voorzieningen waar bijvoorbeeld artsen, psychiaters, kinesitherapeuten of verpleegkundigen betrokken zijn bij zorg, zijn actief op de grens van de gezondheidszorg en de welzijnszorg. Voor een aantal voorzieningen behoort bovendien een multidisciplinaire samenwerking tot de essentie van hun zorgaanbod. Dat is bijvoorbeeld zo voor de centra voor geestelijke gezondheidszorg en de vertrouwenscentra kindermishandeling. Er zijn nog tal van andere organisaties die op dit grensgebied actief zijn, bijvoorbeeld de centra voor leerlingenbegeleiding, de onthaal-, oriëntatie- en observatiecentra, de centra voor ontwikkelingsstoornissen, de consultatiebureaus Kind en Gezin, Om de gegevensdeling in de gezondheidszorg en de welzijnszorg werkbaar te maken, werd ervoor geopteerd om één netwerk voor gegevensdeling te creëren. Uiteraard wordt in dit ééngemaakt netwerk bijzondere aandacht besteed aan de specifieke noden van elke sector. Op 5 december 2008 werd een eerste voorontwerp principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Ondertussen werd op 21 augustus 2008 echter de wet houdende oprichting en organisatie van het ehealth-platform en diverse bepalingen ( ehealthwet) goedgekeurd. Het ehealth-platform installeert de mogelijkheid van een onderlinge gegevensdeling tussen alle actoren in de gezondheidszorg. Het doet dat met de nodige waarborgen op het vlak van de informatieveiligheid en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Bovendien voorziet het ehealthplatform in een aantal basisdiensten die gratis ter beschikking kunnen worden

5 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 5 gesteld. Naar aanleiding van de huidige realiteit van het ehealth-platform werd dan ook beslist om het voorontwerp grondig te heroriënteren. Het voorliggende ontwerp van decreet werd daaraan aangepast en houdt rekening met recente ontwikkelingen op internationaal vlak om gezondheidsgegevens te delen. Daarbij wordt de centrale rol van de zorggebruiker in de verf gezet. Er worden alleen elektronisch persoonsgegevens van een zorggebruiker gedeeld als hij daarmee, na uitvoerige informatieverstrekking, heeft toegestemd. Het netwerk moet daarbij op een decentrale manier worden opgebouwd en de beslissingen over dit netwerk moeten worden genomen na overleg met alle betrokken partijen, zowel zorggebruikers als zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen. Alleen op die manier wordt voldoende vertrouwen en draagvlak gecreëerd om een netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg mogelijk te maken. Dit ontwerp van decreet moet ook rekening houden met het decreet van 13 juli 2012 houdende de Vlaamse Sociale Bescherming, waar rechten voor de zorggebruiker gecreëerd worden en het decreet van 30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering. Probleemstelling In het gezondheidsbeleid en het welzijnsbeleid trachten zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen tegemoet te komen aan de zorgnood van individuele zorggebruikers. De informatie die de basis vormt voor de zorg blijft momenteel vaak geïsoleerd in een individueel dossier. Als een zorggebruiker vanuit verschillende sectoren begeleid wordt, leidt dit automatisch tot een versnipperd dossier, waarbij niemand nog een overzicht heeft over de totaliteit van de zorgnood en van de verleende zorg. Een gebrek aan standaardisering, het ontbreken van een gemeenschappelijk begrippenkader, het gebruik van verschillende software en juridische bezwaren met betrekking tot de gegevensdeling, bemoeilijken een efficiënte zorg. De manier waarop informatie nu wordt gedeeld, varieert bovendien heel sterk. Nu eens worden zonder selectie van gegevens dossiers automatisch overgemaakt aan een volgende schakel in de zorgketen, dan weer worden fiches of brieven overgedragen die de relevante gegevens samenvatten, en in nog andere gevallen worden het beroepsgeheim en de privacy ingeroepen om geen informatie aan anderen over te maken. Met het oog op een betere doorstroming en afstemming tussen de verschillende zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen, is het echter belangrijk dat deze met elkaar kunnen communiceren. Dat is immers een belangrijke randvoorwaarde om een zorgcontinuüm te realiseren. Het is in het belang van de zorggebruiker dat beslissingen worden genomen op basis van alle relevante, beschikbare gegevens. De efficiëntie en de effectiviteit van de verleende zorg nemen toe als actoren in de zorg onder bepaalde voorwaarden relevante gegevens kunnen delen. Correcte gegevens in het dossier van een zorggebruiker zullen er ook voor zorgen dat de zorggebruiker onder bepaalde voorwaarden automatisch van bepaalde rechten kan genieten in het kader van de Vlaamse Sociale Bescherming en de zorgverzekering.

6 6 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 Doelstellingen van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg Een efficiënte communicatie via gestandaardiseerde en beveiligde toegangskanalen biedt verscheidene voordelen voor elk van de betrokken actoren. Voor de zorggebruiker liggen de voordelen voornamelijk in de beschikbaarheid van essentiële gegevens op cruciale momenten, de snellere doorstroming van informatie tussen actoren in de zorg waar hij een zorgrelatie mee heeft, de reductie van het risico op fouten in de opgeslagen gegevens, de beveiliging van deze gegevens, de verzekering van de privacy, de mogelijkheid om volledige inzage te krijgen in de eigen gegevens, met uitzondering van persoonlijke notities, een grote mate van transparantie over welke gegevens geregistreerd werden, de betere garantie op een tijdig en correct toekennen van rechten en tegemoetkomingen en de noodzaak om bepaalde gegevens slechts één keer te moeten verstrekken. Voor de zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen zal het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg helpen om het risico op fouten bij het samenstellen en opvolgen van dossiers te reduceren, aangezien zij permanent en op transparante wijze kunnen beschikken over voor de eigen opdracht relevante en noodzakelijke gegevens die (al dan niet door anderen) al werden verzameld. Vaak zal het dus niet meer nodig zijn om bepaalde gegevens over hun zorggebruikers (opnieuw) te verzamelen. Het duidelijke juridische kader dat gerealiseerd wordt door dit ontwerp van decreet, zal bovendien de gerustheid geven dat werken volgens de aangegeven procedures inhoudt dat de zorgverlener of hulpverlener de privacy van zijn zorggebruiker niet schaadt. Hergebruik van informatie is essentieel voor gegevensdeling tussen zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen: met behulp van ICT-toepassingen en ICT-netwerken wil Vlaanderen erin slagen om de vlotte samenwerking tussen de verschillende zorgactoren te ondersteunen en te faciliteren door op een efficiënte manier gegevens over de patiënt onderling te delen, de kwaliteit en de beschikbaarheid van de gegevens te verhogen en zo de administratieve lasten te verminderen, waar de patiënt ook verblijft. Deze evolutie leidt niet alleen tot een verhoging van het comfort van de hulpvrager, maar ook tot een verhoging van het comfort van de zorgverlener, hulpverleners en de voorziening. Door te streven naar een elektronisch toegankelijk zorg- en welzijnsdossier wordt de kwaliteit van de ondersteuning en de zorg aan de gebruiker verhoogd, omdat zorgaanbieders dan ook een beter inzicht krijgen in vragen, noden en wensen van zorggebruikers, hun ondersteuningsplan en het reeds gelopen hulpverleningsparcours, met zijn successen en falen. En het is duidelijk dat geïntegreerde informatiesystemen ook een vlot interdisciplinair elektronisch overleg en consultatie mogelijk maken. Hergebruik van informatie door de administratie is essentieel, zodat de zorggebruiker, die ondersteuning en zorg vraagt, en hierbij dikwijls ook een beroep wenst te doen op allerlei rechten en vrijstellingen, niet telkens een administratieve molen moet doorlopen voor zaken die reeds in allerhande databanken zijn opgeslagen en dus voorhanden zijn. Men moet in staat zijn om zorggebruikers op een eenvoudige wijze in verbinding te stellen met alle betrokken diensten en

7 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 7 instanties, niet alleen binnen de overheid, maar ook daarbuiten: met de zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen. Privacy en beveiliging Uiteraard kunnen vertrouwelijke gegevens niet zomaar gedeeld worden. Gegevens over de gezondheid, het welzijn en het welbevinden behoren tot de meest intieme levenssfeer. De gedachte dat die gegevens ook buiten de individuele vertrouwensrelatie tussen zorggebruiker en zorgverlener / hulpverlener circuleren en aan andere zorgaanbieders worden doorgegeven, waar ze eventueel aan andere gegevens kunnen gekoppeld worden, schept bij velen een zeker onbehagen. Een juridisch kader met aandacht voor privacy, deontologie en beveiliging moet de bevolking de noodzakelijk garanties bieden. Ook daarom is er nood aan een decreet betreffende het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg. Er bestaat inderdaad een belangrijk spanningsveld tussen enerzijds de terechte bekommernis van de burger omtrent de vertrouwelijkheid van de gegevens over zijn persoon en anderzijds de noodzaak om voor een optimale zorg te kunnen beschikken over alle relevante informatie. Om dit spanningsveld te ontladen, wijst dit ontwerp van decreet een primaire dienstenintegrator (het ehealth-platform) aan die instaat voor de meest optimale beveiliging. Op verschillende niveaus worden maatregelen getroffen die de vertrouwelijkheid van de gegevens en de beveiliging van de gegevensstromen beogen. Zo wordt bij elke aanvraag van persoonsgegevens via het netwerk gecontroleerd of de aanvrager die (persoons)gegevens in de gegeven omstandigheden inderdaad mag opvragen. De verschillende toegangsregels en voorwaarden worden technisch opgeslagen in het zogenaamde "gebruikers- en toegangsbeheer", dat een essentieel onderdeel uitmaakt de veiligheid van het netwerk. In het kader van de privacy is het ook belangrijk om te onderstrepen dat zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen alleen gegevens over zorggebruikers kunnen delen nadat een machtiging hiertoe verleend werd door de afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid. Daarenboven kan de zorggebruiker beslissen om niet mee te stappen in de toepassing van dit ontwerp van decreet voor zijn dossier(s). Alleen wanneer de zorggebruiker expliciet zijn toestemming heeft verleend om mee te werken aan het netwerk worden de aan deze zorggebruiker gerelateerde gegevens gedeeld. Organisatorische en technische werking van het netwerk Dit ontwerp van decreet schept een kader, bevordert internationale standaarden en faciliteert de vereiste ontwikkelingen die moeten leiden tot het realiseren van een beveiligde gegevensdeling. In deze context en in afspraak met de federale overheid verplicht de Vlaamse Regering de zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen om per zorggebruiker een individueel dossier bij te houden dat als basis zal dienen voor de gegevensdeling in het netwerk.

8 8 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 Dit ontwerp van decreet richt geen centrale databank op waarin alle informatie centraal bewaard en geraadpleegd kan worden. De meeste gegevens met betrekking tot de zorg worden decentraal bewaard. Identificatiebestanden over de zorgactoren en het verwijzingsrepertorium kunnen echter wel centraal worden bewaard. Centralisering is niet wenselijk om twee redenen. Vooreerst staat een centralisering van informatie haaks op de bescherming van de privacy van de zorggebruikers. Een centralisering van informatie roept associaties op met een alom controlerende overheid ("Big Brother"), wat uiteraard niet de bedoeling is. Daarnaast is een centralisering van informatie ook vanuit veiligheidsstandpunt onaanvaardbaar: als een onbevoegde persoon, om welke reden ook (softwarefout, menselijke fout, toeval), toegang zou krijgen tot het centrale systeem, zou een massale hoeveelheid informatie kunnen ingekeken, vernield, gekopieerd of gewijzigd worden. In plaats van centralisering, huldigt dit ontwerp van decreet dan ook het principe van de gedecentraliseerde opslag en toegang tot gegevens. De informatie wordt opgeslagen door elk van de betrokken zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen, die elk afzonderlijk een gecontroleerde en uniforme toegang tot een gedeelte van de persoonsgegevens hebben. Dit belet echter niet dat gelet op de continuïteit van de zorg, bepaalde onderdelen van een elektronisch deelbaar dossier wel centraal kunnen worden opgeslagen. Dit wordt verder geëxpliciteerd onder artikel 14. Het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg heeft verder niet de bedoeling de concrete taakverdeling tussen de verschillende actoren in de zorg te herschikken. Het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg moet dus beschouwd worden als een kruispuntbank (via een zogenaamd "verwijzingsrepertorium"), d.i. een "dispatching" van waaruit data van een bepaalde zorggebruiker uit verschillende sectoren gedeeld worden, zonder dat het netwerk zelf persoonsgegevens opslaat. Het netwerk vormt aldus een instrument om de samenwerking en de communicatie tussen voorzieningen en tussen zorgverleners / hulpverleners (onderling en tussen beide) over een bepaalde zorggebruiker mogelijk te maken en te optimaliseren. Het model van de kruispuntbank die in de sociale zekerheid operationeel is, geldt hierbij als inspiratiebron. Essentieel is dat de zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen hun gegevens zelf beheren, dus zelf informatie actualiseren, vervolledigen, verbeteren of verwijderen. Hoewel elke zorgverlener, hulpverlener of voorziening omwille van uitwisselbaarheid bepaalde technische standaarden zal moeten respecteren wanneer hij in zijn toepassingen de persoonsgegevens opneemt door te verwijzen naar centrale registers zoals het rijksregister, blijft de zorgverlener, hulpverlener of voorziening vrij in de wijze waarop hij de achterliggende informaticaprocessen organiseert.

9 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 9 Het is dus allerminst een noodzakelijkheid, noch een wenselijkheid om de zorgverleners, hulpverleners of voorzieningen te verplichten tot uniformiteit in de manier waarop zij intern-technisch met persoonsgegevens omgaan. Gezien de grote diversiteit in de gezondheids- en welzijnssector, zou dit trouwens ook niet mogelijk zijn. De overheid wordt geen softwareleverancier. Softwareontwikkeling is de verantwoordelijkheid van de markt. Maar randvoorwaarden waaraan software moet voldoen kunnen wel vastgelegd worden door de overheid, na advies van alle betrokken partijen (waaronder de zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen, maar ook de zorggebruikers). Beheer en toezicht Het beheer van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg wordt waargenomen door een nieuw extern verzelfstandigd Agentschap, met een raad van bestuur die bestaat uit tweeëntwintig leden. Het Agentschap krijgt ruime bevoegdheden met betrekking tot inhoud en de technische standaarden voor de samenwerking voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg, rekening houdend met de afspraken hierover in een protocol of samenwerkingsakkoord tussen de federale overheid, de gemeenschappen en gewesten. Met het protocolakkoord van 29 april 2013 werd hiertoe een eerste aanzet gegeven. Na het advies van de Raad van State werd de rechtstreekse bevoegdheid van het Agentschap echter vaak beperkt. De Raad van State stelt namelijk dat in dit ontwerp geen regelgevende bevoegdheid aan een openbare instelling kan worden verleend. Een aantal betrokken bepalingen werden aldus herwerkt zodat duidelijk wordt dat de Vlaamse Regering de beslissingen neemt, hoewel altijd een positief advies (en dus twee derde meerderheid) van het Agentschap noodzakelijk is. Daarnaast staan overlegcomités de raad van bestuur bij in de vervulling van zijn opdrachten en kan een overlegcomité in zijn schoot werkgroepen oprichten die gericht deelthema s uitwerken. De raad van bestuur kan alleen gemotiveerd afwijken van een advies van een overlegcomité. De onderlinge verhouding tussen de raad van bestuur en het overlegcomité wordt in de artikelsgewijze commentaar besproken. Situering van het Agentschap binnen het kaderdecreet Bestuurlijk Beleid De decreetgever heeft in het kaderdecreet Bestuurlijk Beleid mogelijk gemaakt dat de Vlaamse Overheid bepaalde activiteiten van beleidsuitvoering kan verzelfstandigen en dat de uitoefening ervan kan toegewezen worden aan zogenaamde verzelfstandigde agentschappen, die al naar gelang van de aard van de toegewezen activiteiten, organisaties zijn die al dan niet onder het rechtstreekse gezag en de directe verantwoordelijkheid van de minister opereren. In de eerste hypothese (onder rechtstreeks gezag van de minister ), die juridisch moet gekwalificeerd worden als deconcentratie, spreekt men van intern verzelfstandigde agentschappen (hierna afgekort IVA ). In de tweede hypothese, juridisch te kwalificeren als decentralisatie, over extern verzelfstandigde agentschappen (hierna afgekort EVA ). Als gedecentraliseerde entiteiten hebben de EVA s noodzakelijkerwijze rechtspersoonlijkheid, die publiekrechtelijk of privaatrechtelijk gestructureerd kan zijn.

10 10 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 Alvorens de overheid mag overgaan tot interne of externe verzelfstandiging moet ze afwegingen maken. Dat is ook het geval bij de keuze voor de aanname van een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke rechtsvorm. Hieronder wordt nagegaan of de voorwaarden vervuld zijn om het Vlaams Agentschap voor Samenwerking rond Gegevensdeling tussen de Actoren in de Zorg op te richten als een publiekrechtelijk vormgegeven EVA. Voorwaarden voor externe verzelfstandiging van het Vlaams Agentschap voor Samenwerking rond Gegevensdeling tussen de Actoren in de Zorg Volgens artikel 4, 2, van het Kaderdecreet kan er slechts overgegaan worden tot verzelfstandiging in de mate dat het op te richten verzelfstandigd agentschap activiteiten van beleidsuitvoering zal uitoefenen en als cumulatief de volgende voorwaarden vervuld zijn: 1 voldoende massa uitvoeringstaken voor het verzel fstandigd agentschap; Hoewel het Agentschap een nieuwe entiteit is binnen het Vlaamse overheidslandschap, heeft het Agentschap duidelijk omschreven uitvoeringstaken, die worden weergegeven in artikel 25 van dit ontwerp van decreet. De opdrachten inzake de garantie van interoperabiliteit op vlak van semantiek en techniek tussen gezondheids- en welzijnssector en de procesanalyse en procesverbetering van de gegevensstromen met het oog op een adequate rechtentoekenning of toekenning van tegemoetkomingen in het kader van de Vlaamse sociale bescherming en de zorgverzekering kunnen een aanzienlijke omvang aannemen, maar hieromtrent bestaat nog geen zekerheid. Hierdoor wordt een afwijking van artikel 4, 2, 1, van het Kaderdecreet voorzien Het is echter wel essentieel dat deze taken worden toegekend aan een autonoom orgaan. 2 meetbaarheid van de te leveren producten of dien sten; De door het Agentschap te leveren producten of diensten zijn meetbaar onder de vorm van concrete outputindicatoren. Op basis hiervan kunnen in de beheersovereenkomst duidelijke outputdoelstellingen worden opgenomen voor wat betreft de kerntaken. 3 reële mogelijkheid tot aansturen van het verzelf standigde agentschap op grond van doelmatigheid, prestaties en kwaliteit; Er bestaat een reële mogelijkheid tot aansturing op grond van doelmatigheid, prestaties en kwaliteit. Er kunnen duidelijke doelstellingen geformuleerd worden inzake het beheer van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg, het efficiënt beheer van de middelen,... 4 reëel invulbare informatierelatie. Er is een reëel invulbare informatierelatie. De opdracht van het Agentschap is voldoende SMART en stabiel. Door het samenbrengen van de manier waarop men omgaat met gegevensdeling binnen het gezondheids- en welzijnsbeleid in één agentschap, kan de informatie met betrekking tot deze elementen gemakkelijker

11 Stuk 2430 ( ) Nr worden geïntegreerd om een beeld te geven van de beleidsrealisatie. Er kan over de gerealiseerde zorg en de toegekende rechten op een duidelijke manier gecommuniceerd worden naar het beleid in een vorm die inschakelbaar is in grotere informatiegehelen. De externe verzelfstandiging van het op te richten Agentschap kan in de context van het voorliggende ontwerp van decreet worden verantwoord vanuit de nood aan autonomie en onafhankelijkheid van de zorgverleners, hulpverleners, voorzieningen en zorggebruikers bij de uitvoering. Gezien de impact van de werking van het netwerk op alle spelers die binnen het gezondheids- of welzijnsbeleid werken, maar ook de belangen van de zorggebruiker zelf, is het essentieel dat de betrokkenen (onder meer deskundigen uit het werkveld, de patiëntenorganisaties, ) zelf instaan voor het beheer van dit netwerk en dat de overheid hierin een bemiddelende rol opneemt. Zo wordt het netwerk gelegitimeerd en wordt het eigenaarschap en de gedragenheid van de betrokken sectoren gecreëerd, zonder dewelke dit ontwerp van decreet niet kan worden uitgevoerd. In het buitenland zijn pogingen tot gegevensdeling van gezondheidsgegevens onder andere spaak gelopen door het gebrek aan inbreng van en overleg met zorggebruikers, zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen. Dit ontwerp van decreet wenst vertegenwoordigers van deze personen en instanties in alle onafhankelijkheid samen te brengen. Door bovendien al deze vertegenwoordigers samen te brengen, stijgen de kwaliteit en klantgerichtheid van de prestaties van het Agentschap. In het kader van de privacyregelgeving is het bovendien aangewezen dat er duidelijkheid bestaat wie de verantwoordelijke voor de verwerking is van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg. Er is een veelvoud aan verantwoordelijken voor de verwerking, met name door het feit dat verschillende zorgverleners / hulpverleners (al dan niet gekoppeld aan een voorziening) verantwoordelijk zijn voor de inhoud en het gebruik van de gegevens die ze via het netwerk delen over één bepaalde zorggebruiker. Gelet op deze veelvoud aan verantwoordelijken voor de verwerking, is het essentieel dat er daarnaast één afzonderlijke en duidelijke instantie met rechtspersoonlijkheid aanspreekbaar is voor vragen en klachten van de zorggebruiker. Dit doet echter geen afbreuk aan het feit dat de zorgverleners en hulpverleners ook deels verantwoordelijk zijn en blijven. Vandaar de optie voor een specifiek extern verzelfstandigd agentschap. Aangezien het essentiële overheidsfuncties betreft, kan er niet gekozen worden voor een privaatrechtelijke rechtspersoon. Tot slot biedt de privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid niet meer voordelen dan de publiekrechtelijke.

12 12 Stuk 2430 ( ) Nr Artikelsgewijze toelichting Artikel 1 Voorliggend ontwerp van decreet regelt een aangelegenheid inzake persoonsgebonden aangelegenheden (gemeenschapsbevoegdheid), met name het gezondheidsbeleid, vermeld in artikel 5, 1, I, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, en de bijstand aan personen vermeld in artikel 5, 1, II, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, met uitzondering van het beleid inzake onthaal en integratie van inwijkelingen. Artikel 2 De belangrijkste begrippen die gehanteerd worden in het ontwerp van decreet worden omschreven. Enkele van deze begrippen worden hieronder nader toegelicht. - Met actoren in de zorg worden de zorgverleners, de hulpverleners en de voorzieningen bedoeld. Onderdelen van de administratie kunnen ook onder deze definitie vallen, maar alleen als ze rechtstreeks zorgverlenende taken uitoefenen aan een zorggebruiker. Voor meer voorbeelden hieromtrent wordt verwezen naar de verduidelijking bij de definitie van voorziening. - De instantie die als dienstenintegrator optreedt, mag nooit dezelfde zijn als de verantwoordelijke voor de verwerking. De dienstenintegratoren die in dit ontwerp van decreet gebruikt zullen worden, worden verduidelijkt onder het commentaar bij artikel 8. - Het gezondheidsbeleid betreft het geheel van aangelegenheden, vermeld in artikel 5, 1, I, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen: 1 Het beleid betreffende de zorgenverstrekking in en buiten de verplegingsinstellingen, met uitzondering van: a) de organieke wetgeving; b) de financiering van de exploitatie, wanneer deze geregeld is door de organieke wetgeving; c) de ziekte- en invaliditeitsverzekering; d) de basisregelen betreffende de programmatie; e) de basisregelen betreffende de financiering van de infrastructuur, met inbegrip van de zware medische apparatuur; f) de nationale erkenningsnormen uitsluitend voor zover deze een weerslag kunnen hebben op de bevoegdheden bedoeld in b), c), d) en e) hierboven; g) de bepaling van de voorwaarden voor en de aanwijzing tot universitair ziekenhuis overeenkomstig de wetgeving op de ziekenhuizen. 2 De gezondheidsopvoeding alsook de activiteiten e n diensten op het vlak van preventieve gezondheidszorg, met uitzondering van de nationale maatregelen inzake profylaxies. In dit kader wordt ook verduidelijkt dat voor de definitie van gezondheid in dit ontwerp van decreet er wordt uitgegaan van de definitie van de World Health Organisation, met name een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en

13 Stuk 2430 ( ) Nr maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken. - Wat het begrip hulpverlener betreft, wordt er op gewezen dat niet elke medewerker van een voorziening als een hulpverlener wordt beschouwd. Alleen de persoon die effectief zorg verstrekt, wordt als hulpverlener beoogt. Verder zijn hulpverleners alle natuurlijke personen die op beroepsmatige basis zorg (welzijnszorg, gezondheidszorg, ondersteuning, Vlaamse sociale bescherming, ) verstrekken. De zorgverleners, met name de personen aangeduid in het koninklijk besluit nr. 78, vallen echter niet onder de definitie van hulpverleners. - Het begrip persoonsgegevens verwijst naar persoonsgegevens zoals nader gedefinieerd in de Wet Verwerking Persoonsgegevens. Conform deze wet, is een persoonsgegeven iedere informatie betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. In het kader van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg betreft het gegevens zoals naam, leeftijd, contactgegevens, huidige en voorbije gezondheids- en welzijnsproblematiek, gezinssituatie, etc. - Met het begrip privacyregelgeving wordt alle regelgeving in verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer bedoeld. Zo wordt naast de wet op de verwerking persoonsgegevens ook Europese en internationale regelgeving bedoeld, of ook specifieke Vlaamse regelgeving. Dit betekent onder andere dat als de privacyregelgeving hierin voorziet, ook de adviezen van de toezichtcommissie of de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna genoemd CBPL ) dienen te worden gevraagd in het kader van de uitvoering van dit ontwerp van decreet. - Het begrip voorziening omvat niet alleen de verzorgingsinstellingen, maar daarnaast ook elke andere organisatie die instaat voor de organisatie of uitvoering van zorg of die instaat voor de toekenning van rechten. De ziekenfondsen en zorgkassen vallen in dit ontwerp van decreet onder de definitie van voorziening. Het Agentschap valt hier niet onder, de administratie slechts uitzonderlijk (cf. infra). Onder het begrip voorziening zijn ook de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn gevat, alsook de consultatiebureaus van Kind en Gezin, de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB), de gemeenschapsinstellingen voor bijzondere jeugdbijstand, de centra algemeen welzijnswerk (CAW), de centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG), de vertrouwenscentra kindermishandeling, de thuiszorg- en ouderenvoorzieningen, de centra voor integrale gezinszorg, de diensten ondersteuningsplan, In de mate dat een dienst van een ziekenfonds erkend of gefinancierd wordt door de Vlaamse Regering in het kader van het gezondheids- of welzijnsbeleid, bijvoorbeeld de erkende diensten maatschappelijk werk (onder het toepassingsgebied van het Woonzorgdecreet), maakt deze dienst voor dit ontwerp van decreet een voorziening uit. De administratie kan in het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg, naast haar opdrachten als administratie, ook de opdrachten van voorziening

14 14 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 vervullen in het kader van het gezondheids- of welzijnsbeleid. Deze mogelijkheid is noodzakelijk voor de administratie om al haar opdrachten, vermeld in de bijzondere wet tot hervorming der instellingen en het Kaderdecreet, uit te voeren. Een voorbeeld hiervan is het intern verzelfstandigd agentschap Jongerenwelzijn. Artikel 7 van het Kaderdecreet voorziet dat de intern verzelfstandigde agentschappen beschikken over operationele autonomie. Artikel 11 van het besluit van de Vlaamse Regering van 7 mei 2004 tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap Jongerenwelzijn bepaalt dat het agentschap Jongerenwelzijn twee gemeenschapsinstellingen opricht. Deze oprichting gebeurde bij artikel 47 van het decreet van 7 maart 2008 inzake bijzondere jeugdbijstand. Deze gemeenschapsinstellingen worden in het voorliggend ontwerp van decreet beschouwd als voorzieningen. Het agentschap Jongerenwelzijn is dus zowel administratie als voorziening. In zoverre het agentschap Jongerenwelzijn als voorziening optreedt, moet ze dus voldoen aan de verplichtingen die het ontwerp van decreet oplegt voor voorzieningen. Een ander voorbeeld is het intern verzelfstandigd agentschap Kind en Gezin. Dit agentschap kan als voorziening onder de bepalingen van dit ontwerp van decreet vallen voor haar eigen dienstverlening inzake de preventieve en prenatale gezinsondersteuning en eventueel ook voor een aantal taken van de Vlaamse adoptieambtenaar en het Vlaams Centrum voor Adoptie. - Onder het welzijnsbeleid moet worden verstaan de bijstand aan personen, vermeld in artikel 5, 1, II, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, met uitzondering van punt 3, het bel eid inzake onthaal en integratie van inwijkelingen. Het betreft dus: 1 Het gezinsbeleid met inbegrip van alle vormen va n hulp en bijstand aan gezinnen en kinderen. 2 Het beleid inzake maatschappelijk welzijn, met i nbegrip van de organieke regels betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, met uitzondering van: a) de vaststelling van het minimumbedrag, de toekenningsvoorwaarden en de financiering van het wettelijk gewaarborgd inkomen overeenkomstig de wetgeving tot instelling van het recht op een bestaansminimum; b) de aangelegenheden met betrekking tot de openbare centra voor maatschappelijk welzijn die geregeld zijn in de artikelen 1 en 2 en in de hoofdstukken IV, V en VII van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, onverminderd de bevoegdheid van de Gemeenschappen om aanvullende of bijkomende rechten toe te kennen; c) de aangelegenheden met betrekking tot de openbare centra voor maatschappelijk welzijn die geregeld zijn in de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de commissies van openbare onderstand; d) de regelingen met betrekking tot de openbare centra voor maatschappelijk welzijn van de gemeenten bedoeld in artikelen 6 en 7 van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, en van de gemeenten Komen- Waasten en Voeren, die opgenomen zijn in de artikelen 6, 4, 11, 5, 18ter, 27, 4 en 27bis, 1, laatste lid, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn en in de wet van 9 augustus 1988 tot wijziging van de gemeentewet, de gemeentekieswet, de organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, de provinciewet, het Kieswetboek,

15 Stuk 2430 ( ) Nr de wet tot regeling van de provincieraadsverkiezingen en de wet tot regeling van de gelijktijdige parlements- en provincieraadsverkiezingen. 3 ( ) 4 Het beleid inzake minder-validen, met inbegrip v an de beroepsopleiding, de omscholing en de herscholing van minder-validen, met uitzondering van: a) de regelen betreffende en de financiering van de toelagen aan de minder-validen, met inbegrip van de individuele dossiers; b) de regelen betreffende de financiële tegemoetkoming voor de tewerkstelling van minder-valide werknemers, die toegekend wordt aan de werkgevers die mindervaliden tewerkstellen. 5 Het bejaardenbeleid met uitzondering van de vast stelling van het minimumbedrag, van de toekenningsvoorwaarden en van de financiering van het wettelijk gewaarborgd inkomen voor bejaarden. 6 De jeugdbescherming, met inbegrip van de sociale bescherming en de gerechtelijke bescherming, maar met uitzondering van: a) de burgerrechtelijke regels met betrekking tot het statuut van de minderjarigen en van de familie, zoals die vastgesteld zijn door het Burgerlijk Wetboek en de wetten tot aanvulling ervan; b) de strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen op de jeugdbescherming, als misdrijf worden omschreven en waarbij op die inbreuken straffen worden gesteld, met inbegrip van de bepalingen die betrekking hebben op de vervolgingen, onverminderd artikel 11; c) de organisatie van de jeugdgerechten, hun territoriale bevoegdheid en de rechtspleging voor die gerechten; d) de opgave van de maatregelen die kunnen worden genomen ten aanzien van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd; e) de ontzetting uit de ouderlijke macht en het toezicht op de gezinsbijslag of andere sociale uitkeringen. 7 de sociale hulpverlening aan gedetineerden met h et oog op hun sociale reïntegratie. - Het begrip zorg wordt doorheen de tekst van dit ontwerp van decreet gebruikt om de activiteiten in het kader van het gezondheids- of welzijnsbeleid aan te duiden. Dit begrip mag echter niet te eng geïnterpreteerd worden, naast de zorg verstrekking wordt hier onder andere ook hulp, dienstverlening, ondersteuning, de Vlaamse sociale bescherming en de zorgverzekering beoogd. - De zorggebruiker is iedere natuurlijke persoon aan wie zorg wordt verstrekt, al dan niet op eigen verzoek. Dit kan dus zowel een patiënt zijn, als een cliënt (met name een persoon aan wie welzijnszorg wordt verstrekt), als een rechthebbende in het kader van de Vlaamse sociale bescherming en de zorgverzekering, Belangrijk hierbij is dat elke gebruiker van zorg dezelfde rechten krijgt in dit ontwerp van decreet. Echter, in het kader van andere Vlaamse of federale regelgeving kan het zijn dat een bepaalde categorie van zorggebruikers wel bijkomende rechten heeft. Zo kent de wet patiëntenrechten expliciet bepaalde rechten en beperkingen toe aan de categorie patiënten binnen de zorggebruikers.

16 16 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 Artikel 3 Op vraag van de Raad van State werd een nieuw artikel ingevoegd waarin duidelijk het toepassingsgebied wordt afgebakend. In de eerste paragraaf wordt verduidelijkt dat het toepassingsgebied beperkt blijft tot de bevoegdheden van de Vlaamse gemeenschap, met name doordat de gegevensverwerking enkel gebeurt in het kader van het gezondheids- of welzijnsbeleid. Zo dient een verzorgingsinstelling of een zorgverstrekker enkel aan de verplichtingen van dit decreet te voldoen voor zover het gaat activiteiten die passen in het kader van het (Vlaamse) gezondheids-of welzijnsbeleid. Activiteiten die vallen onder de federale bevoegdheden, geven geen grond tot gegevensverwerking in dit decreet. In de tweede paragraaf wordt in het eerste lid verder verduidelijkt dat aan individuele zorgverleners en hulpverleners die gevestigd zijn in het tweetalige gebied Brussel- Hoofdstad en die in geen enkel georganiseerd verband werken, geen verplichtingen kunnen worden opgelegd in het kader van dit decreet. Na een suggestie in het advies van de Raad van State wordt in het tweede lid van de tweede paragraaf ook verduidelijkt dat de individuele zorg- en hulpverleners, vermeld in het eerste lid, wel op vrijwillige basis kunnen aansluiten bij een intermediaire organisatie. De Vlaamse Regering kan deze intermediaire organisatie aanduiden en kan een specifieke regeling uitwerken voor de aansluiting van de zorg- en hulpverleners bij deze intermediaire organisaties. Mogelijke voorbeelden van intermediaire organisaties zijn het Huis voor Gezondheid, de Vlaams-Brusselse Huisartsenkring, Artikel 4 Elke zorgverlener, hulpverlener en voorziening is volgens het eerste lid verplicht om een individueel dossier bij te houden van elke zorggebruiker, als dat nog niet door federale of Vlaamse regelgeving werd opgelegd. De zorgverleners en hulpverleners hebben deze informatie namelijk gegenereerd in het kader van hun zorgrelatie met de zorggebruiker. Het is mogelijk een gezamenlijk individueel dossier aan te leggen, namelijk als de zorg via verscheidene zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen wordt verricht via structurele samenwerking. In dat geval moet één zorgverlener of hulpverlener worden aangewezen als de verantwoordelijke voor het individuele dossier. Het individuele dossier mag in een elektronische vorm worden bijgehouden en bewaard. Zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen maken nu al gebruik van informaticahulpmiddelen om hun individuele dossiers te organiseren. Daar het individuele dossier aan de basis ligt van het elektronisch deelbaar dossier, is het van belang dat een aantal basisgegevens worden opgenomen in het individuele dossier. Het tweede lid van dit artikel bepaalt wat het individuele dossier moet bevatten, behalve voor de dossiers die reeds door federale of Vlaamse regelgeving werden opgelegd.

17 Stuk 2430 ( ) Nr Daarenboven vergroot de precisering van de categorieën van gegevens die in een individueel dossier moeten opgenomen worden de transparantie voor de zorggebruiker. Die weet daardoor wat hij inhoudelijk van een individueel dossier mag verwachten. Zowel het identificatienummer van de hulpverlener of zorgverlener als desgevallend het ondernemingsnummer van de voorziening zijn verplichte vermeldingen. Het kan namelijk voorkomen dat een hulpverlener of zorgverlener zowel in een voorziening werkt, als daarnaast op zelfstandige basis, al dan niet in een mono- of multidisciplinair samenwerkingsverband. Het is dan ook belangrijk om aan te geven in welke hoedanigheid de hulpverlener of zorgverlener het dossier van een zorggebruiker heeft opgemaakt, en dit om een efficiënt gebruikers- en toegangsbeheer en verwijzingsrepertorium mogelijk te maken en duidelijke verantwoordelijkheden bij de betrokken actoren te leggen. Bij interdisciplinaire teams is het verder mogelijk om meerdere hulpverleners of zorgverleners aan te wijzen. Dit ontwerp van decreet stelt overigens geen beperkingen in op de informatie die in het individuele dossier kan worden opgenomen. Hoewel slechts een gedeelte van het individuele dossier wordt overgenomen in het elektronisch deelbaar dossier, kan het individuele dossier een hele waaier aan informatie bevatten. Artikel 5 Het Agentschap organiseert een netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg. Het netwerk zorgt ervoor dat toepassingen (applicaties) die gebruik maken van databanken met elkaar gegevens kunnen delen ondanks de verschillende opbouw van de applicaties en met garanties op het vlak van de veiligheid met betrekking tot de persoonlijke levenssfeer. Artikel 6 Dit artikel beschrijft de finaliteit van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg en geeft in grote lijnen weer waarvoor gegevens worden verwerkt. Het netwerk laat niet toe om zomaar persoonsgegevens uit te wisselen en verder te verwerken. De gegevensdeling gebeurt binnen de krijtlijnen vastgesteld door de privacyregelgeving. Persoonsgegevens moeten toereikend, ter zake dienend en niet overmatig zijn, uitgaande van de doeleinden waarvoor ze verkregen worden of verder verwerkt worden. Daarom mogen alleen persoonsgegevens worden verwerkt die noodzakelijk zijn om de continuïteit en de kwaliteit van de zorg te verzekeren of om de rechtentoekenning in het kader van de Vlaamse sociale bescherming en de zorgverzekering te faciliteren met oog voor een minimaal extra aan lasten voor de zorggebruiker en de actoren in de zorg. De gegevens die gedeeld worden zullen niet alleen gezondheidsgegevens betreffen (zoals vermeld in artikel 7 van de Wet Verwerking Persoonsgegevens), maar in het kader van welzijn kan het ook gaan om gevoelige gegevens (vermeld in artikel 6 van de Wet Verwerking Persoonsgegevens) als gerechtelijke gegevens (vermeld in artikel 8 van de Wet Verwerking Persoonsgegevens).

18 18 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 Naast de algemene verplichtingen die voortkomen uit de al bestaande privacyregelgeving, legt dit ontwerp van decreet ook nog bijzondere beschermingsmaatregelen op met name op het vlak van informatieveiligheid en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. De onderlinge gegevensdeling van persoonsgegevens via het netwerk kan verschillende vormen aannemen en kan bijvoorbeeld verlopen via gespecialiseerde softwareprogramma s of beveiligde websites. Het is de bedoeling dat de bestaande toegangskanalen zoveel als mogelijk worden hergebruikt en geconsolideerd. Wanneer in de toekomst nieuwe technieken ontwikkeld worden die een nog efficiëntere gegevensdeling toelaten, zullen de toegangskanalen gepast mee evolueren. Verschillende initiatieven zijn al genomen binnen bepaalde sectoren om gegevensdeling tussen betrokken partijen op een efficiënte wijze te regelen. Het is niet de bedoeling om deze initiatieven opzij te schuiven, maar net om op een zo optimaal mogelijke wijze gebruik te maken van deze initiatieven binnen het netwerk. Een voorbeeld van dergelijk initiatief is de al bestaande samenwerking tussen de OCMW s en de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid. Het spreekt verder voor zich dat het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg alleen kan opereren binnen de bevoegdheden van de Vlaamse Gemeenschap in het kader van het gezondheids- of welzijnsbeleid. Tot slot moet het netwerk optimaal worden afgestemd op de afspraken inzake samenwerking met de federale staat en de andere deelstaten. Artikel 7 Om een goede werking van de gegevensdeling te garanderen, is de medewerking van de zorgverleners, hulpverleners en voorzieningen noodzakelijk. De Vlaamse Regering kan beslissen dat bepaalde groepen van zorgverleners, hulpverleners of voorzieningen verplicht worden om deel te nemen aan het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg. Deze verplichting geldt bovendien slechts binnen de grenzen van de toestemming die de zorggebruiker overeenkomstig artikel 22 al dan niet kan geven. De Vlaamse Regering kan hiertoe echter enkel beslissen nadat het Agentschap bij consensus heeft beslist dat een verplichting kan worden opgelegd. Dit eerste lid betekent verder dat de verplichtingen die in het kader van het netwerk worden opgelegd, slechts afdwingbaar zijn vanaf de datum dat de Vlaamse Regering voor deze bepaalde groep de verplichting heeft opgelegd om deel te nemen aan het netwerk. De verplichting om een individueel dossier op te stellen, vermeld in artikel 4, is echter niet afhankelijk van de deelname aan het netwerk en kan dus meteen worden afgedwongen. De weigering tot deelname aan het netwerk kan leiden tot intrekking of schorsing van de erkenning voor erkende voorzieningen, tot inhouding of terugvordering van de subsidie voor gesubsidieerde voorzieningen of tot een administratieve geldboete voor elke actor in de zorg. De zorggebruiker kan, met toepassing van artikel 17, 3, deelnemen aan het netwerk. De zorggebruiker wordt uiteraard niet verplicht om deel te nemen. Het

19 Stuk 2430 ( ) Nr keuzerecht van de zorggebruiker tot al dan niet deelname aan het netwerk voor gegevensdeling tussen de actoren in de zorg moet gevrijwaard blijven. Verder kan de Vlaamse Regering, na positief advies van het Agentschap en na advies van de toezichtcommissie, bepalen dat de administratie voor bepaalde taken deelneemt aan het netwerk. Een voorbeeld hiervan is het Digitaal Platform Zorgverzekering, dat noodzakelijk is voor de uitvoering van de zorgverzekering. Uit een recente risicoanalyse van de Vlaamse zorgverzekering bleek dat de zorgkassen in een aantal gevallen niet over de noodzakelijke gegevens beschikken om bijdragen correct te innen en tenlastenemingen rechtmatig uit te betalen. De belangrijkste risico s hadden betrekking op het ontbreken van geïntegreerde, geconsolideerde en steeds actuele gegevens en een correcte historiek. Ten einde de vastgestelde risico s maximaal weg te werken, is het digitaal platform opgericht door het Vlaams Zorgfonds. Als overkoepelend orgaan kan zij via het digitaal platform geïntegreerde en geconsolideerde gegevens aan de zorgkassen bezorgen. Artikel 8 De eerste paragraaf bepaalt dat elke gegevensdeling, vermeld in artikel 6, moet verlopen over het netwerk. Zo wordt voor consultatie van de elektronisch deelbare dossiers dus altijd het gebruikers- en toegangsbeheer en het verwijzingsrepertorium gecontroleerd alvorens een bepaalde zorgverlener of hulpverlener toegang heeft tot bepaalde delen van een elektronisch deelbaar dossier van een zorggebruiker. Op vraag van de CBPL werden de volgende paragrafen grondig herwerkt, zodat de afbakening tussen de dienstenintegratoren duidelijker werd. Hoewel de CBPL in eerste instantie adviseerde om enkel te bepalen wie de dienstenintegrator zou zijn voor de hulpverleners die niet tot de administratie behoorden, werd toch geopteerd voor de tweede optie, met name om een gedetailleerde regeling uit te werken en dit op basis van een organiek criterium. Het ontwerp van decreet vertrekt nu van de actor in de zorg. De meeste actoren in de zorg worden in het eerste lid van de tweede paragraaf verplicht om de basisdiensten van het ehealth-platform te gebruiken. Deze aanwijzing is belangrijk in het kader van artikel 3 van het decreet van 13 juli 2012 houdende de oprichting en organisatie van een Vlaamse dienstenintegrator, dat stelt dat alleen wanneer een dienstenintegrator expliciet wordt aangewezen bij of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie de elektronische dienstverlening en gegevensuitwisselingen niet via de Vlaamse dienstenintegrator moet gebeuren. Er wordt in het voorliggende ontwerp van decreet met andere woorden afgeweken van het standaardgebruik van de Vlaamse dienstenintegrator aangezien reeds vele actoren in de zorg (vooral in de gezondheidszorg) al gegevens via het ehealthplatform delen. Het ehealth-platform werd immers door de federale overheid opgericht om de gegevensdeling in de gezondheidszorg te bevorderen en te ondersteunen met maximale privacy-garanties. Het biedt bovendien een aantal nuttige basisdiensten aan. In afwachting van de uitvoering van de zesde staatshervorming, is een samenwerkingsakkoord het instrument om in een geest van mede-eigenaarschap het ehealth-platform door onder andere Vlaanderen mee richting te geven. Tot slot werd overeengekomen binnen de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid dat een samenwerkingsakkoord zal afgesloten worden waarin bepaald wordt dat het ehealth-platform kan aangewezen worden bij decreet

20 20 Stuk 2430 ( ) Nr. 1 om de gegevensuitwisseling in het kader van het Vlaamse gezondheids- of welzijnsbeleid mogelijk te maken. In het protocolakkoord van 29 april 2013 tussen de Federale Staat, de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie met het oog op het optimaal elektronisch uitwisselen en delen van informatie en gegevens tussen de actoren bevoegd inzake de gezondheids- en welzijnssector en de bijstand aan personen werden hiertoe reeds de voorbereidingen getroffen en de nodige afspraken gemaakt. Uiteraard staat niets in de weg dat indien het egovernment-landschap verandert, de aanduiding van bepaalde dienstenintegratoren kan veranderen. Zo zal in het samenwerkingsakkoord een herzieningsmogelijkheid ingevoerd worden met het oog op het bekijken van de evolutie die de dienstenintegratoren hebben doorgemaakt. Door de aanduiding van het ehealth-platform in het eerste lid van de tweede paragraaf, worden een aantal personen en organisaties (met name onder andere de zorgverleners en de verzorgingsinstellingen) nu verplicht om te werken via het ehealth-platform, daar waar de ehealth-wet enkel een mogelijkheid voorziet voor deze personen en organisaties om met het ehealth-platform te werken. Het tweede lid van de tweede paragraaf voorziet verder dat hulpverleners die tot de administratie behoren en voorzieningen die tot de administratie behoren verplicht worden om de Vlaamse dienstenintegrator te gebruiken. Hoewel de aanduiding van de Vlaamse dienstenintegrator niet strikt noodzakelijk is, gelet op haar residuaire bevoegdheden, geniet een duidelijke aanduiding als dienstenintegrator voor de hulpverleners en voorzieningen die tot de administratie behoren toch de voorkeur. Er wordt altijd een uitzondering voorzien voor de instellingen van sociale zekerheid. Alle instellingen van sociale zekerheid dienen namelijk conform de wet van 15 januari 1990 (houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid) sowieso de Kruispuntbank van de sociale zekerheid te gebruiken. De keuze van een dienstenintegrator door een voorziening of zorgverlener / hulpverlener is uitgesloten. In de derde paragraaf wordt echter een uitzonderingssituatie voorzien, met name voor de actoren in de zorg die reeds vóór de inwerkingtreding van het decreet betreffende de Vlaamse Dienstenintegrator (met name op 13 juli 2012) privacyconform werkten voor een bepaalde gegevensdeling met een andere dienstenintegrator en waarbij de omschakeling naar een andere dienstenintegrator teveel kosten met zich mee zouden brengen. Hierbij wordt bijvoorbeeld gedacht aan het Digitaal Platform Zorgverzekering waar reeds voor 13 juli 2012 met de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid werd gewerkt, wat ook bevestigd werd met een machtiging van het Sectoraal Comité van het Rijksregister. Om dit Digitaal Platform Zorgverzekering via een andere dienstenintegrator te laten ontsluiten, kunnen de omschakelingskosten aanzienlijk zijn, waardoor het verder werken met de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid aangewezen kan zijn. Om te bepalen wat privacyconform is, wint de Vlaamse Regering een advies in bij de toezichtcommissie. De Vlaamse Regering kan verder bepalen wat moet verstaan worden onder een aanzienlijke meerkost en werkt de aanvraagprocedure van deze afwijking uit.