havana #27 Schepper van Strandbeesten 17 miljoen Allochtonen profiteren niet van SoS-geld Raiser rocks Trash metal in een nieuw jasje

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "havana #27 Schepper van Strandbeesten 17 miljoen Allochtonen profiteren niet van SoS-geld Raiser rocks Trash metal in een nieuw jasje"

Transcriptie

1 havana Weekblad #27 voor de Hogeschool van Amsterdam 31 maart 2010 Raiser rocks Trash metal in een nieuw jasje 17 miljoen Allochtonen profiteren niet van SoS-geld Short Intro s Wie presenteert zijn onderzoek het beste? Schepper van Strandbeesten

2 -advertentie- Het eerste echte Amstelcampusfestival zoekt getalenteerde studenten A³ c¹ e² f¹ i¹ l² m¹ p¹ s² t² u¹ Heb je ooit... v¹ Het eerste echte Amstelcampusfestival zoekt eventmakers! A³ c¹ e² f¹ i¹ l² m¹ p¹ s² t² u¹ Maak daar maar een event van. v¹ een boek geschreven? een cd opgenomen? geexposeerd? Jij kunt wat niemand kan? Show the world! een video gemaakt? in het theater gestaan? gedraaid (DJ/VJ)? bouw mee denk mee maak mee Jij kunt wat niemand kan? Show the world! doe mee swing mee Stuur jouw materiaal en je maakt kans op een optreden/performance op het Amstelcampusfestival in hartje Amsterdam. 18 juni 2010 wordt het eerste Amsterdamse event dat echt is zoals het moet. Want jij gaat het maken: jij weet hoe het moet, hoe het kan en ook hoe niet! Meld je aan voor 15 april via Meld je aan voor 15 april via nieuw: vanaf juni herinschrijven Zorg er voor dat je gegevens op Studielink kloppen! Meer info:

3 h a v a n a strandbeesten Ik gaf mezelf een jaar. Dat liep dus totaal uit de hand, grinnikt Theo Jansen, uitkijkend over het voorbijrazend verkeer van de A13 bij Den Haag Ypenburg. Zijn bouwkeet annex atelier staat pontificaal op de geluidswal naast de snelweg. Zijn immense bouwwerken van pvc-buis staan op een veldje naast de keet. Overal waar je kijkt staan de skeletten van de strandbeesten, van pvc-buizen, plastic, petflessen en tie-wraps. Zijn strandbeesten, die leven van de wind ze hoeven niet te eten zijn wereldwijd bekend. Stad, strand en land reist hij af om te vertellen over de generaties pvc-beesten die hij bouwt. Hoe komt iemand erbij om van pvcbuizen bouwsels te maken die op het strand moeten overleven? De geboorte van de Strandbeesten vond plaats na het schrijven van een column in de Volkskrant, ik heb jaren voor die krant geschreven. In dat stukje schreef ik over het idee dat je van pvc-buizen een strandbeest kon maken, dat door wind wordt gedreven. Daar heb ik een halfjaar niets mee gedaan. Toch ben ik op een middag naar de Gamma gegaan en heb een pakketje buizen gekocht en ben ermee gaan knutselen. Na die middag besloot ik mezelf een jaar te geven aan de buisjes. Dat is helemaal uit de hand gelopen. Er zijn ondertussen zeven periodes animari-generaties geweest. Iedere keer kwam er wat bij, zo heb ik een maag ontwikkeld, en spieren. Nu zitten we in het Cerebrum, de periode van de hersenen. U ziet uw strandbeesten als levende wezens, als nieuw leven? Ja. Nou ik probeer het te maken, ik probeer een nieuwe schepping neer te zetten. Ik weet natuurlijk wel dat het geen écht beest is. Mijn intenties gaan heel ver, maar ik realiseer me dat ik nog geen ultieme vorm van leven heb gemaakt. Daar heb ik de komende twintig jaar nog voor. Pvc lijkt nou niet meteen het meest levende materiaal. Toch zit er een analogie in. Al het leven is gemaakt van eiwit. Elk mens, elk dier, elke cel is opgebouwd uit eiwit. Dat is ook een beperkt gebruik van materiaal. Zo probeer ik me ook te beperken tot het gebruik van pvc-buizen en wat plastic. Als je eiwit op zich een vrij blubberig materiaal miljoenen jaren de kans geeft, dan wordt het dus wel wat, blijkt. Ik probeer dat ook met pvc, al geloof ik niet dat ik het nog ga meemaken dat het materiaal zichzelf, zoals eiwit dat doet, gaat reproduceren. Het idee van de Strandbeesten echter wel, er zijn over de hele wereld mensen bezig met het maken van strandbeesten. Op die manier zou je kunnen zeggen dat ze zich reproduceren. Uw workshop op de Onderwijsconferentie heeft als titel De Grote Fantast en Zijn Streven naar Perfectie. wat is daarbij de relatie met de Strandbeesten? Met de Grote Fantast, tevens de titel van mijn boek, bedoel ik de mens, de soort die gespecialiseerd is in het abstraheren van de wereld. We dromen de wereld als een kopie, kunnen de werkelijkheid simuleren in onze hersenen. Doordat we bepaalde scenario s kunnen afspelen in onze hersenen kunnen we kiezen uit het, voor ons, beste scenario. Dat maakt ons tot overlevers. Stel dat je voor een beslissing staat: verhuizen of blijven op de plek waar je bent. Dan fantaseer je over de situatie die gaat ontstaan. Je beleeft de situatie alvast, als een show in je hersenen. Onze hersenen scheppen als het ware een fantasiewereld. Het instrument van de fantasie is het instrument om egoïstisch te kunnen zijn. Dat verbeelden van het ik, is een instrument in de evolutie. Vanwaar die fascinatie met evolutionaire processen? Die filosofie over de werkelijkheid, over de werkelijke evolutie is ontstaan uit het bezig zijn met de Animari. Als je nieuwe vormen van leven maakt, dan doe je als het ware de evolutie over. Je ondervindt dezelfde problemen in de schepping, zoals de echte schepper ze moet hebben ondervonden. En daarbij krijg ik ideeën over hoe het gegaan is. Ik kreeg op een gegeven moment een boek van Richard Dawkins, The Selfish Gene. Tot dat moment dacht ik dat ik wist hoe het werkte, evolutie. Na het lezen van dat boek bleek dat mijn benul van de evolutie en leven eigenlijk minimaal was. Daar ben ik mee verder gegaan, ook in de Strandbeesten. Tijdens lezingen en in de media komen er grote woorden voorbij. U wordt vergeleken met God. Theo Jansen als Schepper, die de evolutie overdoet. (Lacht) Daar zit ook een heel stuk ironie bij, dat moet men niet al te serieus nemen. Maar zoals bij elke grap en ironie zit er wel een serieuze ondertoon in. Ik verbaas mij er nog steeds over dat wij leven maar dat zal iedereen wel doen. Ik probeer het leven nog steeds te ontdekken, door het opnieuw te maken. Daar hoop ik dan wijzer door te worden. Als een pootje van een strandbeest niet werkt, grijpt u in. U laat de natuur niet op z n beloop. Als een pootje niet werkt, is dat een mutatie, een speling van wat ik gemaakt heb. Dan sterft het uit op dat moment en dan ga ik een ander pootje maken. Ik geef toe dat ik er nog veel handwerk in moet steken, maar het principe van evolutie werkt hetzelfde. Een groot deel van de evolutie van de strandbeesten vindt plaats in mijn hoofd. Ze moeten eerst in mijn hoofd overleven, en dan ook nog in de praktijk. In negen van de tien gevallen lukt dat overigens niet. Dan gaan ze op het beenderenveld. Daar leer ik dan weer van, principes die wel en niet werken. Ik doe er een paar performances mee, en dan verklaar ik het beest uitgestorven. U heeft aan de TU Delft natuurkunde gestudeerd. Kijkt u als een wetenschapper naar uw animari of als kunstenaar? Ik weet eigenlijk niet wat ik ben. Wanneer ben je een wetenschapper? Als je op een universiteit werkt? Labels leggen beperkingen op mensen. Ik denk dat veel wetenschappers meer kunstenaar zijn dan dat ze zelf willen weten. Mijn opleiding heeft mijn geest wel veranderd, de manier van denken wordt anders door onderwijs. Die kennis vergeet Al bijna twintig jaar knutselt kunstenaar Theo Jansen aan zijn Animari, of zoals hij ze zelf noemt: Strandbeesten. Havana sprak met Jansen die een workshop verzorgt op de Onderwijsconferentie over pvc-buizen van de Gamma, het mechanisme van evolutie en mislukkingen van de Schepper. Annemarie Vissers Voor de ultieme vorm van leven heb ik de komende twintig jaar nog Leven van de wind h a v a n a sturen op studiesucces Iedereen in de lift Ze-ven-tien miljoen euro subsidie krijgt de HvA om allochtone studenten een duwtje in de rug te geven: het geld uitgeven lukt al aardig, nu nog hopen op de juiste resultaten. Merel Straathof Twee meisjes met hoofddoek begonnen aan een opleiding bij Gezondheid. Na drie dagen waren ze alweer uitgeschreven. Ik denk dat zij zich daar ongemakkelijk gevoeld hebben. Ze zijn niet opgevangen door een docent, ze hebben geen intakegesprek gehad. Die binding met de HvA had er toen al moeten zijn, zegt Reintje Gianotten, beleidsmedewerker van het project Sturen op Studiesucces (SoS). Sinds mei 2008 waakt Gianotten samen met SoS-projectleider Joke Oosterhuis over de schatkist met zeventien miljoen euro aan subsidiegeld. Die kist gaat alleen open als de domeinen of opleidingen met goede plannen komen ter verbetering van het studiesucces van hun studenten, en vooral van de nietwesterse allochtone studenten. De opdracht van ex-minister Plasterk is duidelijk: dicht het gat tussen allochtone en autochtone hbo-studenten. Nog altijd veertig procent van de allochtone HvA-studenten valt uit in de eerste twee jaar van de opleiding. Van degenen die blijven haalt veertig procent de propedeuse niet in de vereiste twee jaar. En van alle eerstejaars is slechts dertig procent allochtoon. Dat percentage moet omhoog, vond Plasterk. no cure, no pay Duidelijke orders uit Den Haag, maar toch maakt de HvA liever geen onderscheid tussen haar studenten. Dan ga je stigmatiseren, stelt Oosterhuis. Dus kiest de hogeschool voor de gulden middenweg: SoS-projecten voor alle studenten. Met die beslissing neemt de HvA een risico, want bij de volgende subsidieverdeling in 2012 wordt de hogeschool afgerekend op de vooruitgang van enkel de allochtone studenten. Ook als de streefcijfers niet gehaald worden, wordt de schatkist opnieuw gespekt tot 2014 maar dan wel met een stuk minder geld. Oosterhuis: Door de tussentijdse resultaten zou de subsidie een stuk lager kunnen uitvallen dan in In dat jaar kregen we geld op basis van het aantal niet-westerse allochtone studenten op de HvA. Daar hadden we mazzel mee. Het hele domein Maatschappij & Recht maakt sinds een jaar dankbaar gebruik van het SoS-geld. Voor hbo-rechten is het projectleider Robbert Land die toeziet op het studiesucces van alle rechtenstudenten. Want hier wordt geheel in lijn met het HvA-beleid geen onderscheid gemaakt tussen studenten. Land: Er is geen wezenlijk verschil tussen de prestaties van allochtone en autochtone rechtenstudenten. Al onze studenten kunnen wel een duwtje in de rug gebruiken. Een belangrijk aandachtspunt van de opleiding is het taalniveau van de studenten. Vanuit stage- en afstudeerplekken horen we regelmatig dat het niveau omhoog moet, zegt Land. Taal is essentieel in het juridische werkveld. Studenten moeten wetteksten begrijpen, artikelen analyseren en standpunten beargumenteren. Om het niveau op te krikken investeerde de opleiding het afgelopen jaar in een taallijn voor alle eerstejaars. Allochtone studenten hebben problemen met lidwoorden en beschikken meestal niet over een grote woordenschat. Maar ook onze autochtone studenten zitten qua taal niet op het hbo-startniveau. Advocaat Ook voor het zorgenkindje studie-uitval, komt de subsidie als geroepen. Land: Ieder jaar verwelkomen we zo n vijfhonderd nieuwe studenten, waarvan we veertig procent voor de zomervakantie alweer kwijt zijn. Volgens hem is een onduidelijk beroepsbeeld vaak het probleem. Eerstejaars gaan af op de titel advocaat, terwijl ze daar juist niet voor worden opgeleid. De opleiding investeert dan ook in betere studieloopbaanbegeleiding en goede informatievoorziening voor en vanaf de eerste studiedag. Startende studenten moeten meteen weten: wat kan ik verwachten, bij wie kan ik terecht en waar word ik voor opgeleid?, zegt Land. Door goede voorlichting kan een student snel beslissen: dit is het wel of niet. Of alle inspanningen uiteindelijk voor de gewenste resultaten gaan zorgen, is nog even afwachten; rechten moet nog met de eerste rapportage komen. Een opleiding die al wel zover is, is de pabo. De lerarenopleiding stond in 2008 als pilotopleiding aan de start van het SoS-project en heeft inmiddels meerdere projecten lopen. Net als rechten doet de pabo niet aan SoS-projecten speciaal voor allochtone studenten. Een gedurfde keuze, gezien de statistieken van Toen haalde slechts 3,5 procent van de niet-westerse allochtone studenten de propedeuse in een jaar, tegen 19,7 procent van de autochtone studenten. Ook de uitvalcijfers van het eerste jaar verschillen nogal tussen de twee groepen: zeventig procent van de niet-westerse allochtone studenten tegenover vijfenveertig procent van de autochtone studenten. De grote leegloop is tweedejaarsstudente Ouafa Bourik (20) bekend. Ik ben geschrokken van het aantal studenten dat het eerste jaar niet afmaakte. In september zat ik met dertig studenten in de klas, in juli waren dat er nog maar dertien. Volgens haar is het dan ook hoog tijd voor hulp. De meeste studenten die uitvallen zijn allochtoon. Ze krijgen te weinig steun en voelen zich buitengesloten. Toch kiest de pabo liever voor algemene projecten ter verbetering van het propedeuserendement, de aansluiting tussen mbo en hbo en het taal- en rekenonderwijs. Zo kwam de opleiding met een wel heel pabo-verantwoorde oplossing voor het lage propedeuserendement. Projectleider Robinet Bargeman: Ik geloof in een positieve benadering. Voor alle studenten die in het eerste jaar hun propedeuse halen wordt een groot chique feest in de Singelkerk georganiseerd. Studenten blijken dat toch wel belangrijk te vinden. Het is ook veel leuker dan je certificaat later op te halen bij de onderwijsbalie. Met het project dat het taal- en rekenniveau van studenten moet verhogen, slaat de pabo zelfs twee vliegen in een klap. Eerstejaars die hun verplichte taal- en rekentoets met vlag en wimpel halen, mogen hun klasgenoten coachen die de toetsen nog niet hebben gehaald. Geen gejuich Het zijn stuk voor stuk leuke projecten met goede bedoelingen. Maar na anderhalf jaar investeren is toch de grote vraag: wat levert het op? De pabo publiceerde eind 2009 als eerste HvA-opleiding een tussenrapportage over Het leverde nog geen juichende SoS-staf op. Weliswaar gingen alle pabo ers er dat jaar iets op vooruit, maar het zijn vooral de autochtone studenten die profiteren van de maatregelen, niet de allochtone studenten. Hierdoor blijft er een groot gat tussen de prestaties van allochtone en autochtone studenten. Sterker nog, in veel gevallen wordt het verschil alleen maar groter doordat allochtone studenten de streefcijfers niet halen, terwijl autochtone studenten juist beter presteren dan de gestelde streefcijfers. Zo hoopte de pabo in 2008 minimaal 32,9 procent van de allochtone studenten na een jaar nog in de schoolbanken te houden. Maar het percentage bleef steken op 31,7 procent. Daar tegenover staat het streefcijfer voor autochtone studenten van 57,3 procent. Maar uiteindelijk bleef zelfs 61,9 procent van deze studenten op de opleiding. Diversiteit Bargeman vindt het jammer dat niet iedereen evenzeer profiteert van SoS. Het is moeilijk om dat gat te dichten. Het blijkt dat autochtone studenten meer succes hebben bij de activiteiten die we inzetten. We zullen toch meer nadruk moeten gaan leggen op diversiteit. Maar volgens de projectleider is er niet alleen maar slecht nieuws. Over het algemeen hebben veel meer studenten hun taaltoets gehaald. De allochtone studenten hebben zelfs hun achterstand op de autochtone studenten wat ingelopen. Maar die taalverbetering is nog niet terug te zien in de punten waar de HvA in 2012 op wordt beoordeeld: de instroom, uitval en het propedeuserendement van allochtone studenten. De vrouwen van het SoS-project kijken dan ook liever naar de toekomst. Beleidsmedewerker Gianotten: Hopelijk is het over twee jaar wel te zien, want we moeten wel vooruit. Sommige HvA-opleidingen zijn al bijna zwarte opleidingen. Nu is dertig procent van onze studenten allochtoon, maar dat zal alleen maar toenemen. n SoS project n Om het studiesucces van niet-westerse allochtone studenten te verbeteren, gaf het ministerie van OCW in miljoen euro aan de vijf grote hogescholen in de Randstad. Daarvan ging 17 miljoen euro naar de HvA. Momenteel lopen er veertien SoS-projecten, verdeeld over twintig HvA-opleidingen. Vooral de autochtone studenten profiteren van de maatregelen h a v a n a strandbeesten je allemaal. Ik denk ook niet dat ik tijdens de workshop kennis ga overdragen, maar een gevoel. Ik hoop mijn toehoorders te infecteren met mijn fascinatie voor techniek in het algemeen. Ze het gevecht dat ik aan het leveren ben, te laten ervaren. Misschien herkennen ze er iets in. n Onderwijsconferentie Op de Onderwijsconferentie donderdag 8 april in de Beurs van Berlage zullen ook onderstaande sprekers een workshop geven. Meer over de conferentie op HvA-intranet. n Jaap Peters, oprichter van het kwartaalmagazine Slow Management. Hoe kwaliteit oplost in rationaliteit. Peters legt in zijn lezing een link tussen het meetbaar maken van kwaliteit en het verdwijnen ervan. n Yolanda Eijgenstein, onderwijsvernieuwer en auteur van Happy Worker. Maak jij jouw team gezond? Eijgenstein zal ingaan op het gegeven dat een plezierig bedrijfsklimaat van groot belang is om als team goede prestaties te leveren. n Peter Starreveld, docent, redacteur en UvA Docent van het Jaar Wat maakt een hoorcollege goed? Docenten moeten een eigen manier van lesgeven vinden. Met praktijkvoorbeelden. n Huub Nelis, adviseur, directeur Young- Works, bureau voor jongerencommunicatie Puberbrein binnenstebuiten? Aan de hand van een interactieve presentatie gaat Nelis in op de inzichten uit zijn gelijknamige boek en wat dat betekent in de dagelijkse praktijk. n Andrea Wiegman, uitgever en hoofdredacteur Second Sight, het platform voor trends en trendwatching. Een nieuwe wereld, over de kwaliteit van leven. Wat doen we met informatie die dagelijks op ons afkomt en veranderende waarden? n Hans Strikwerda, consultant Nolan Norton & Co, hoogleraar Organization Theory and Organizational Change UvA De kwaliteit van de toekomst? Het hoger onderwijs moet zich niet richten naar de toekomstige behoeften van de maatschappij maar moet die behoeften innoveren. Wat betekent dit voor HvA-docenten? n Farid El-Khassim, integratiedeskundige, gespecialiseerd in jeugdproblematiek. Allochtone studenten, wat doe jij ermee? Wat betekent het voor een student met een niet-westerse achtergrond om in het hbo te studeren. Hoe ga je als docent om met cultuurverschillen? n René Diekstra, psycholoog en auteur Stressmanagement en persoonlijke effectiviteit. Hoe verminder je stress en hoe breng je orde aan in de constante stroom van prikkels? n Coco de Meyere, lifestyleconsultant De kracht van verandering. Waarom is verandering een essentieel onderdeel in ons leven en waarom zijn veel mensen er bang voor? Leven van de wind h a v a n a plek waar je meteen aan haute cuisine moet denken. Woonplaats voor een kleine zielen, gelegen onder de rook van Den Bosch, en vanavond het decor van het laatste optreden van Raiser voor de halve finale van Make More Music. Of ze daar zullen kunnen winnen hangt volgens Remy af van de smaak van de jury en het publiek. Trash metal kun je dan ook met recht een aquired taste noemen. Remy legt uit: Trash metal is in de jaren tachtig opgekomen, als een snellere, agressievere versie van heavy metal. The big four van die tijd zijn Metallica, Megadeath, Slayer en Anthrax. De metal muziek die nu wordt gemaakt, bijvoorbeeld door Machinehead, is vergeleken met toen een stuk strakker en minder rauw, ook veel meer geproduceerd. Maar die bands van nu halen het sowieso niet bij hoe het ooit was. Zelf speelt Raiser dan ook ouderwetse trash metal, of zoals Remy het zegt: trash metal in een nieuw jasje. Het kwade speelt ook bij hun muziek een grotere rol dan het goede. Tja, het gaat meestal wel een beetje over kutte dingen: World of Hate klinkt niet erg positief natuurlijk. Als je onze titels ziet kun je al wel zien dat we niet echt een feestbandje zijn. Desondanks lijkt het publiek in The Holy Cow veel mannen met zwarte bandshirts met een buikje, soms een tattoo, meegesleepte zoete witte wijn drinkende verveelde vrouwen zich vanavond prima te vermaken. Hoewel de waardering voornamelijk blijkt uit een lauw applaus na elk nummer, en het niet met de rug naar het podium staan, zijn er een paar enthousiastelingen die alle nummers meebrullen en nog net niet staan te headbangen. Dat laatste compenseert Raiser zelf op het podium gelukkig ruimschoots. Remy: Qua spel was het niet ons beste optreden, maar het publiek was er wel positief over, hoorde ik. Dat is altijd wel leuk. En er waren op zijn minst een of twee mensen in het publiek die echt goed meededen, dat helpt ook. Het is fijn als je zulke mensen in het publiek hebt staan. Dan speel je een beetje voor hen. Na het optreden kan de band verdergaan met het grote vervelen, behalve Jeffrey, die immers ook in Most Wanted speelt, en dus verder kan spelen. Gelukkig is de drank gratis. Dat is wel echt uitzonderlijk, meestal krijg je een paar consumptiebonnen en drink je drie drankjes gratis of zo, zegt Remy. Hij en Jordy maken goed van de gelegenheid gebruik, beurtelings bestellen ze een rondje Jägermeister, zoals het rocksterren betaamt. Veel meer zullen ze er ook niet aan overhouden. Remy: We kregen tien euro de man. Als je daar je kosten van het ov van aftrekt, en iets dat je s avonds nog in de snackbar te eten haalt, dan verdien je er eigenlijk helemaal niks aan. Het gaat meer om de lol. En die hebben ze, al is het afbouwen na het optreden van Most Wanted wat minder geslaagd, na een x aantal shotjes. Gelukkig is de andere band nog helemaal nuchter. n Halve finale Make More Music, Heeren van Aemstel, 6 april Dinsdag 6 april staat de halve finale van Make More Music gepland. Als aanloopje ging Havana op pad met deelnemende trash metal band Raiser, naar het Brabantse Schijndel. Harmen van der Meulen Dat de jongens nog gereden moeten worden is niet heel vreemd, aangezien de gemiddelde leeftijd van de band onder de achttien ligt. Al kan dat grotendeels op het conto geschreven worden van de piepjonge zanger, Vidal Wildeboer. Je merkt wel dat hij een aantal jaar jonger is, hij is nog een stuk actiever dan ik, aldus Remy, bij wie de jaren kennelijk beginnen te tellen. Maar dit soort reisjes gaan je ook niet in de koude kleren zitten. Aangezien de band al rond etenstijd arriveert is er de kans de plaatselijke eetgelegenheden te testen. Zoals Remy het uiteindelijk bondig samenvat: Gelukkig zit hier een snackbar naast. Ouderwetse trash metal Schijndel dat zijn naam te danken schijnt te hebben aan een eikenbos is ook niet een Het is half vier s middags als student informatica Remy de Boer (18) de deur van zijn ouderlijk huis in Hoorn sluit, om op weg te gaan naar het podium van die avond: rockcafé The Holy Cow, in Schijndel, Noord-Brabant. Met de trein en de bus naar Aalsmeer, waar zijn medebandleden, en meereizende band Most Wanted hem opwachten. In Aalsmeer oefent Most Wanted namelijk, en, aangezien Raiser niet in het bezit is van een tourbus of -auto, of de juiste hoeveelheid rijbewijzen, vormen de mannen van Most Wanted vanavond de chauffeurs. Jeffrey Rijnsburger speelt in beide bands de bas. Hij is het ook die, samen met drummer Jordy Nel, verantwoordelijk is voor de oprichting van Raiser. Remy: Vidal, de gitarist en zanger, en ik zijn er later bijgekomen, via een advertentie op marktplaats. Gelukkig zit hier een snackbar naast reportage een Jägermeister Rocken voor h a v a n a Follow me Lender of last resort. Prachtig begrip, vindt u niet? Als u niet weet wat het betekent, google het dan even. Het gaat mij natuurlijk om de overdrachtelijke betekenis. Waar het begrip voor staat ervaar ik zo ongeveer dagelijks in mijn werk op de HvA. Ik ben trouwens gek op soundbites, wisecracks, aforismen en metaforen. Afgelopen donderdag stond ik in de dagelijkse file tussen Amsterdam en de polderstad van de PVV. Voor mij stond een auto met een bumpersticker. Een intrigerende tekst. If Internet is life, Twitter is heaven. Zo n tekst blijft lang in mijn hoofd marcheren, zelfs als ik dat eigenlijk niet wil. Ik stond dus in de file en kwam net terug van de eerste HvA tweetup. Zeg maar een bijeenkomst waar twitteraars elkaar in real life ontmoeten. Ik twitter nooit, maar ik ben wel erg geïnteresseerd in wie die twitterende HvA ers zijn. Ik heb wel een twitteraccount, helemaal leeg want ik doe er niets mee. Ik heb zestien followers en dat vind ik wel apart. Wat bezielt die mensen om mij te volgen? Waarom zijn zij geïnteresseerd in mijn twitter-stilte? Hopen zij dat ik mijn zwijgen doorbreek? Klopt mijn gedachte dat twitteraars allemaal 30+ mannen zijn met de littekens van een communicatiearme opvoeding? Is Twitter de communicatievariant van de lender of last resort? Om antwoord te krijgen op die vragen, ben ik als niet-twitteraar naar de eerste tweetup van de HvA gegaan. Gezellige bedoening. Met studenten uit Spanje gesproken die in het kader van een uitwisselingsprogramma hier het Uturm-project voorbereiden om straks in Duitsland beeld op een kerktoren te projecteren. Interessant project van het MediaLAB. Ook leuk gepraat met een vlotte vrouw van het webteam over hoe het is om bij de HvA te werken. Met verschillende docenten gesproken over onderwerpen als Apple, verkiezingsdebat, werken voor de HvA en de kwaliteit van fotografen. Er was voldoende drank om de keel te smeren. Geen chips, dat is nou wel weer jammer. Wie het eigenlijk betaalde? Geen idee. Er waren nogal wat mensen van Marketing & Communicatie. Zouden zij de rekening krijgen of heeft Sorbon dit kleinschalige evenement ruimhartig gesponsord? Klopte mijn vooroordeel over Twitteraars? Nee, hoewel ik mijn vooroordelen koester moet ik deze toch wegpoetsen. Leuke gesprekken met mensen die zonder uitzondering graag en veel praten. Heeft deze bijeenkomst mij ertoe verleid om ook te gaan twitteren? Follow me, zou ik zo zeggen. Paul van de Water Hoofdredacteur inhoud Redactieadres Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, havana@hva.nl. Hoofdredactie/management Paul van de Water p.l.van.de.water@hva.nl Eindredactie Wim de Jong w.de.jong@hva.nl Redactie Eveline van Heumen e.c.l.van.heumen@hva.nl, Selina van Loon (redactie-assistent) s.van.loon2@hva.nl, Thijs den Otter m.d.den.otter@hva.nl, Rian Roegholt (stagiair), Merel Straathof m.s.straathof@hva.nl, Annemarie Vissers a.m.w.t.vissers@hva.nl Medewerkers Kim Bos, Carlijn van Donselaar, Kirsten Dorrestijn, Gijs Hardeman, Anouk Kemper, Anne Koeleman, Thomas van Manen, Harmen van der Meulen (correctie), Jolanda te Roller, Esther Versluis, Hans van Vinkeveen Fotografen Bram Belloni, Maarten Brante, Fred van Diem, Marc Deurloo, Jelmer de Haas, Jan-Maarten Hupkes, Bas Uterwijk Illu stratoren Pepijn Barnard, Martien Bos, Aimée Groen, Bas Kocken, Marc Kolle, JeRoen Murré, Magda Rinkema, Pascal Tieman Vormgeving Ron Zijlmans Ontwerp Lay-out Death Valley Advertenties Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040AA, Zandvoort, telefoon fax of zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnementen 18,15 per jaar, opgave via de redactie-assistent of per Drukkerij Dijkman Offset Diemen. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen. ISSN Havana heeft een samenwerkingsverband met Folia. (Floor Boon, Mirna van Dijk, Jim Jansen, Maud Janssen, Marit van Kooij, Dirk Wolthekker). De volgende Havana verschijnt woensdag 14 april Havana is het weekblad voor studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam 31 maart 2010 jaargang 15 / #25 04 nieuws 09 ingezonden 09 vraag van de week 09 column jolanda 18 ondertussen in 18 very short intro s 19 de hoogste bieder 20 recensies 21 eten 21 zwartwit 22 hva-agenda 22 vijftien jaar 22 gekeurd 23 weekgast 24 afstuderen Ouderwetse trash Metalband Raiser speelt in de halve finale van Make More Music. 10 In 1976 maakte Vervoorn zijn eerste Olympische Spelen mee, in Montréal. Hij was nog een jongetje van zestien, maar wel een jongetje dat zich had geplaatst voor de 100 meter vlinderslag. Een medaille won hij niet, toch zou zijn liefde voor het grootste sportevenement ter wereld nooit meer verdwijnen. Sindsdien heb ik ze allemaal meegemaakt, als sporter, als coach, als begeleider, als bestuurder, noem maar op. Er is weinig leukers dan de Olympische Spelen, iedereen is gelijkgestemd. Om dit te verduidelijken vertelt Vervoorn het verhaal van de zwemmer Vladimir Salnikov. Deze Rus werd in 1980 Olympisch kampioen op de 1500 meter vrije slag. Hij kon in 1984 zijn titel niet verdedigen, omdat de Sovjet Unie het evenement boycotte als tegenreactie op de boycot van Moskou Maar die man werd in 1988 wéér Olympisch kampioen, op zijn 28e, dat is voor een zwemmer echt bejaard. Toen hij na de race het restaurant binnenkwam waar alle sporters zaten te eten, kreeg hij een staande ovatie. Nou, dát zijn de Spelen. En daar wil ik meer van meemaken. Gezonder Geen wonder dus dat de oud-zwemmer meewerkt aan de Olympische lobby in Nederland. Al weet hij nog niet precies wat zijn taak inhoudt. Ik ben er nu een paar weken mee bezig, maar er zijn nog geen uitgekristalliseerde plannen. Bovendien is lobbyen juist niet iets wat je op papier zet, je pakt je kans als de gelegenheid voorbijkomt. Toch weet Vervoorn precies waar hij naar streeft. Nederland moet gezonder worden. De komende tien jaar zijn heel belangrijk. Nederland moet zich klaarmaken, ondermeer door goede sportvoorzieningen te realiseren en door het opbouwen van een trackrecord wat betreft sportevenementen. De belangrijkste partij hierbij is het onderwijs, want daar gaat als het ware heel Nederland doorheen. Als mensen al op jonge leeftijd iets meekrijgen van sport, maakt dat al een groot verschil. Kortom, Vervoorn wil dat elk kind bekend raakt met het belang van sporten. Duurzaam Dat riekt een beetje naar propaganda, maar volgens de sportliefhebber is dat niet zo. Sport, gezondheid en beweging worden maatschappelijk gezien steeds belangrijker, maar op basisscholen en middelbare scholen is gymnastiek een ondergeschoven kindje. Neem het dus beter op in het lesprogramma. Zo kunnen we bijvoorbeeld obesitas terugdringen en alleen daarom is het al belangrijk. Tevens wil Vervoorn de Spelen koppelen aan HvA- en UvA-studenten. Volgens de oud-zwemmer lopen er genoeg talentvolle studenten rond met een passie voor sport. Laat studenten bouwkunde bijvoorbeeld nadenken over concepten van het nieuwe Olympisch Stadion. Of studenten civiele techniek over de watervoorziening op grote evenementen en anderen weer over hoe we de Spelen zo duurzaam mogelijk kunnen organiseren. Vervoorn denkt ook aan speciale minors en lezingen. Daarnaast hecht hij veel waarde aan de term leren excelleren. Het is typisch Nederlands om te zeggen: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Ambities zijn verkeerd. Terwijl presteren helemaal niet iets vies is, je mag best de beste cijfers halen. Of als land zeggen dat je de beste infrastructuur hebt en de Spelen wilt organiseren. Heidens kwarwei Helaas blijkt Amsterdam niet te excelleren in het uitvoeren van grote projecten. Denk alleen al aan de verzakkingen rondom de Noord/Zuidlijn en de eindeloze verbouwingen van het Rijks- en het Stedelijk Museum. Desondanks blijft de oud-zwemmer positief. De Noord/Zuidlijn is alleen Amsterdam en de Olympische Spelen zijn heel Nederland. Het is een nationale aangelegenheid met een veel breder draagvlak. Neemt niet weg dat we een slecht imago hebben op het gebied van grote projecten, maar je bent nooit te oud om te leren. Het zal hoe dan ook een heidens karwei worden om de Spelen naar hier te krijgen. Opvallend genoeg is Nederland het enige land dat er nu al mee bezig is. Zo werd Brazilië in 2009 benoemd als gastland voor 2016, terwijl zij in 2006 pas hadden bedacht dat het misschien leuk was om zich kandidaat te stellen. Wij hebben heel veel tijd, dat is zowel een voordeel als een nadeel, erkent Vervoorn. Je moet die spanningsboog proberen vast te houden. Toch merk ik dat verschillende partijen, zoals het onderwijs, Rijkswaterstaat en Economische Zaken, al nadenken over hoe zij een bijdrage kunnen leveren. Natuurlijk bestaat de kans dat de Spelen over achttien jaar heel ergens anders plaatsvinden, maar dat ziet de lobbyist niet als een domper. Dan hebben we Nederland sowieso naar een hoger niveau getild. Ik geloof dat die veranderingen blijvend zullen zijn. Fiets Aan zwemmen, dat waar het allemaal mee begon, komt de oud-olympiër nog maar weinig toe. Ik houd heel erg van koud water, dat vind ik lekker. Zomers zwom ik in een buitenbad, maar dat is nu ook verwarmd. Daar houd ik niet zo van. De oud-topzwemmer zit tegenwoordig liever op de fiets. n Cees Vervoorn neemt deze week afscheid als voorzitter van het domein Bewegen, Sport & Voeding Nederland moet zich klaarmaken Naar eigen zeggen is hij besmet met het Olympisch virus. Cees Vervoorn, beoogd lector topsport & onderwijs, helpt dan ook mee de Olympische Spelen van 2028 naar Nederland te krijgen. Nu al? Ja, nu al. Ik wil Nederland helpen te transformeren tot sportland. Anouk Kemper interview Presteren is helemaal niet vies h a v a n a En verder... Plasterks schatkist De HvA wil het SoS-geld niet exclusief aan allochtonen uitgeven. Dan ga je stigmatiseren. Pvc-beesten Op de Onderwijsconferentie vertelt Theo Jansen hoe hij zijn strandbeesten geschapen heeft. Short intro s Mark Scheper en Willem Landman wisten hun onderzoek het best te pitchen binnen vijf minuten. Moeder vond t niks Hans-Peter Hartog is pas 18 maar kan zich meten met de internationale top van het openwaterzwemmen sturen op studiesucces h a v a n a Dus de koffers voor new york zijn nog niet gepakt? Door VSI leer je in vijf minuten de essentie van je onderzoek aan een niet ingewijd publiek te vertellen dat is de grote winst. Ik heb geen flauw idee wie er gaat winnen, ik maak me er niet zo druk om. Alhoewel, ik moet wel toegeven dat ik al in mijn agenda heb gekeken wanneer ik een weekje weg zou kunnen. Ik zou dan mijn vriendin meenemen, uiteraard. Anders moet ik de komende tijd op de bank slapen. Docent beleggingsadvies Willem Landman haalde de finale met zijn promotieonderzoek over een waarschuwingssysteem voor de particuliere belegger. Lopen er op de HvA beleggers rond? De laatste jaren zijn steeds meer mensen zich gaan interesseren voor beleggen. Dat is ook te zien aan het aantal inschrijvingen van de minor beleggen: het is inmiddels de op een na grootste minor van de HvA. Studenten willen begrijpen hoe het precies in elkaar steekt, maar hopen vooral in tien lessen rijk te worden. Is een nieuw waarschuwingssysteem voor particuliere beleggers nodig? Zeker. Ik zoek naar manieren om de particuliere belegger te beschermen tegen de grote spelers op de beurs. De hele DSBaffaire illustreert hoe er soms misbruik gemaakt wordt van de onwetendheid van mensen. Maar dit systeem moet mensen ook tegen zichzelf beschermen. Mensen staren zich soms blind op de winsten van anderen en denken vervolgens dat ze ook kunnen beleggen. Maar ze zijn helemaal niet thuis op de beurs. De jury roemde je voor je humor. Is dat je kracht? Voor ik op de HvA ging werken heb ik geruime tijd lesgegeven aan mbo ers. Het is niet makkelijk om deze leerlingen een hele les geïnteresseerd en vooral geconcentreerd te houden. Daar heb ik geleerd om tijdens lessen regelmatig een voorbeeld te geven, een grap te maken of een kleine pauze in te lassen. Die kennis kwam tijdens mijn presentatie goed van pas. Tijdens de finale op de Onderwijsconferentie spreek je voor 800 mensen. Zenuwachtig? Ik ben altijd een beetje zenuwachtig als ik voor een groep mensen moet spreken, maar volgens mij is dat niet erg. Presentator Koos Postema heeft me wel eens verteld dat hij nog altijd gezonde spanning heeft voor hij begint. Hij zei: De eerste keer dat ik niet meer zenuwachtig ben, weet ik dat het fout zal gaan. wie mag er mee als je de reis wint? Dat wordt mijn vrouw. Ze komt naar de finale op 8 april in de Beurs van Berlage. Ook een aantal relaties van de beurs hebben beloofd te komen, die werken toch om de hoek. Ik zou het super vinden om de reis naar New York te winnen. Het is een leuke, originele prijs weer eens wat anders dan een fles wijn en een bos bloemen. Mijn vrouw en ik hebben allebei een tijdje in New York gewoond, het zou mooi zijn als we ook het New York van na 9/11 kunnen bezoeken. n n Tijdens de Onderwijsconferentie op 8 april in de Beurs van Berlage vertellen de finalisten opnieuw in vijf minuten over hun onderzoek. De winnaar gaat er vandoor met twee tickets naar New York, de verliezer mag een stapel boeken uitzoeken bij Selexyz. Afgelopen week streden veertien onderzoekers om de twee finaleplekken van de Very Short Introductions. Mark Scheper en Willem Landman wisten hun onderzoek het best te pitchen binnen de gestelde vijf minuten. Merel Straathof uit te leggen. Dat was voor mij het mooiste compliment van de avond. Ik heb uiteindelijk wel iets langer over mijn presentatie gedaan dan was toegestaan. Maar later zag ik dat andere kandidaten die vijf minuten ook behoorlijk ruim namen. Ga je je tactiek nog aanpassen voor de finale? Ik denk dat ik mijn verhaal een beetje ga aanscherpen, want tijdens de Onderwijsconferentie moet het echt in maximaal vijf minuten. Aan de Powerpoint en de inhoud verander ik verder niets. Ik kan nu wel allemaal grappen gaan bedenken, maar tijdens het presenteren wil ik gewoon mezelf kunnen zijn. Het belangrijkste is dat het verhaal klopt. Hoe schat je de concurrentie in? Ik vond de presentatie van Willem Landman over de risico s van beleggen ontzettend geestig. Het onderwerp is relevant en actueel, zeker nu met de economische crisis. Niet veel mensen hebben verstand van beleggen, maar hij wist zijn verhaal duidelijk over te brengen. Hij is wel mijn concurrent, maar ik ben niet echt bezig met het wedstrijdelement. Ik wil vooral bekendheid geven aan mijn promotie en laten zien dat onderzoek aan de HvA zowel een praktische als theoretische kant heeft. Fysiotherapie docent Mark Scheper haalde de finale met zijn promotieonderzoek over hypermobiliteit (extreme flexibiliteit) bij kinderen. De jury gunde jou een finaleplaats. waarom denk je? Ik ben nog steeds verbaasd. Ik vond de concurrentie erg sterk. Meerdere kandidaten hadden een heel maatschappelijk relevant onderwerp zoals Willemien Dorresteijn over Amsterdamse krachtwijken. Maar ik denk dat de jury uiteindelijk voor mij heeft gekozen, omdat er nog niet zo veel bekend is over hypermobiliteit terwijl heel veel mensen er last van hebben. Zij kampen met depressies, vermoeidheid, armen die uit de kom vliegen, broze botten, minder sterke spieren, noem maar op. Zeker op het gebied van hypermobiele kinderen is er nog een hoop te ontdekken. Daarom onderzoek ik of zij gebaat zijn bij een speciaal behandelprotocol. niet echt makkelijk om dat allemaal in vijf minuten te vatten. Ik vond mijn presentatie heel goed gaan, al was ik wel bang dat mijn stortvloed aan informatie iets te veel zou zijn voor de luisteraars. Achteraf zeiden mensen dat het prima te volgen was en dat ik erin geslaagd was een complex onderwerp in lekentaal And the winners are very short introductions Mark Scheper willem Landman h a v a n a openwaterzwemmen Het kan er soms ook wel hard aan toegaan, hoor. Bij de keerpunten om de boei halverwege de race is het altijd weer gevaarlijk. Iedereen wil als eerste om die boei heen. Je moet dus niet raar opkijken als je een trap krijgt of zelfs onder water wordt geduwd. Het is echt ellebogenwerk. Dan komt ook meteen mijn waterpoloinstinct naar boven. In Nederland komen die gevechtjes een stuk minder vaak voor dan bij internationale wedstrijden. De Nederlandse openwaterzwemmers ken ik ook door en door. Ik weet dat ik ze dan toch wel eruit sprint of dat ze breken tussentijds. Het werd me te voorspelbaar. Ik ken van iedere Nederlandse zwemmer de sterke en zwakke punten. Daarom ben ik ook internationaal gegaan, ik wilde een nieuwe uitdaging. Afgelopen januari in Brazilië bij het wereldkampioenschap kon ik met de internationale top tot 6,6 kilometer meekomen, daarna werd het zwaar. Ik mis helaas nog net een stukje kracht. Het is wel goed om te weten waar ik sta. Nu heb ik me kunnen meten op internationaal niveau. Door de internationale wedstrijden heb ik geleerd dat er ook een stukje tactiek bij komt kijken. Eerst zwom ik gewoon zo hard als ik maar kon en dan zag ik wel waar het eindigde. Nu blijf ik meer bij de groep en probeer ik mijn krachten te sparen voor de finale. Ik vind het echt belangrijk dat ik een studie naast het zwemmen doe. Op de JCU doe je alles heel zelfstandig en dat is best zwaar. Tot nu toe heb ik maar twee tentamens niet gehaald dus dat vind ik best meevallen. Misschien was sport, management & ondernemen een meer voor de hand liggende studie voor mij geweest. Maar toen ik daar op de open dag was en het woordje sport viel, wilde ik eigenlijk meteen m n jas aandoen en weggaan. Ik vind sport leuk, maar ik hou het bij zwemmen. Ik ben superfanatiek in alles wat ik doe en ik wil altijd winnen. Maar ik ben helemaal niet goed in andere sporten dus dan kan ik het maar beter laten. Ik moet twee keer per week om kwart voor vijf opstaan en de rest van de dagen rond zes uur. Op zondag slaap ik uit, dan word ik rond zeven uur wakker. Maar dat voelt toch echt als uitslapen. Ik train twintig uur per week. Daarnaast doe ik nog drie uur aan krachttraining. Ik hoop dat ik dit jaar mee kan doen aan het Europees jeugdkampioenschap. En dan natuurlijk doorstromen naar het EK en WK. Ik heb nog wel een aantal jaar, ik ben nog jong. Zwemmers zitten meestal pas op hun vijfentwintigste op hun top. Die Olympische Spelen in 2016 zouden haalbaar moeten zijn. n Hans-Peter Hartog is pas achttien maar kan zich nu al meten met de internationale top van het openwaterzwemmen. Mijn moeder vond het eerst helemaal geen leuk idee. Eveline van Heumen Ze ging meteen verhaal halen bij de trainer. Die vertelde toen dat er ook wedstrijden zijn voor openwaterzwemmen en zo heb ik in dat jaar al vier wedstrijden gezwommen. Eerst deed ik gewoon mee voor de lol, maar het werd steeds serieuzer. Ik vond het zwemmen erg leuk, maar ik zat ook nog in de Nederlandse selectie van waterpolo. Ik ben wel een teamspeler, maar ik wil kunnen zeggen: ik heb het zélf behaald, ik heb dit gedaan. Daarom heb ik twee jaar geleden gekozen om volledig voor het zwemmen te gaan. De vijf kilometer schud ik nu zo uit m n mouw, dat doe ik even in een uurtje. De tien kilometer is wel wat lastiger. Familieruzies Het zwemwereldje is echt één grote familie. In Nederland zijn er sowieso niet veel openwaterzwemmers maar ook in het buitenland gaat iedereen heel hecht met elkaar om. Vorig jaar oktober deed ik mee aan een grote wedstrijd in Hong Kong. Een week voorafgaand aan de wedstrijd train je samen en eet je samen. Iedereen leerde elkaar al snel kennen en de jongens brachten veel tijd met elkaar door. Tot op de dag van de wedstrijd, toen was het ineens echt ieder voor zich. De nieuwe Maarten van der Weijden? Nee, zeker niet. Hij is echt een stuk sneller. Maarten is zo n twee meter en ik ben maar één meter negenenzeventig. Zijn handen zijn veel groter en hij heeft schoenmaat zevenenveertig dus daarmee kan je veel meer water verzetten dan ik. Ik wil ook met niemand vergeleken worden. Ik wil gewoon mezelf blijven. Openwaterzwemmer Hans-Peter Hartog (eerstejaars commerciële economie aan de Johan Cruyff University) is van zwemmen in de sloot tot het wereldkampioenschap in Brazilië gekomen. Hij is pas achttien jaar maar kan zich nu al meten met de internationale top. De Wormerveerse zwemmer hijst zich graag in zijn strakke pak voor wedstrijden in Brazilië, Israël, Turkije en Hong Kong en schuwt daarbij geen kwallenbeet of aanval van een andere zwemmer. Het is allemaal begonnen in de sloot achter het zwembad. Aan het eind van het eerste seizoen ik was toen zes jaar zei de trainer: Zo, nu begint pas het échte seizoen, het zomerseizoen! We gingen toen zwemmen in de brede sloot en dat was mijn eerste aanraking met openwaterzwemmen. Mijn moeder vond dat eigenlijk helemaal niet zo n leuk idee. De vijf kilometer schud ik zo uit m n mouw Niet bang voor een kwal of een trap h a v a n a Olympische ambitie Cees Vervoorn wil de Spelen van 2028 naar Nederland halen. havana 3

4 nieuws Eveline van Heumen/Thijs den Otter (coördinatie)/rian Roegholt/Merel Straathof/Paul van de Water/Dirk Wolthekker HvA kiest voor Apple Alle pc s van de HvA worden vervangen door Apple-computers. Dat heeft het College van Bestuur (CvB) besloten. Binnen drie maanden moet de operatie worden afgerond. Morgen wordt hierover een persverklaring verspreid. Karel van der Toorn laat desgevraagd weten dat het CvB goed heeft nagedacht over de switch en zich uitgebreid over de voor- en nadelen heeft laten informeren. Het grootste voordeel is dat Apple-computers goedkoper zijn in gebruik. Ze hebben minder energie nodig, waardoor we zonder meer kunnen spreken over groene computers. Verder zijn ze ook minder gevoelig voor storingen en virussen. We kunnen dus fors besparen op ondersteuning. Daarmee verdienen we de hogere aanschafprijs terug. Toch hoeft niemand voor zijn baan te vrezen. We gaan voor alle betrokken medewerkers een passende andere functie zoeken, aldus Van der Toorn. Domeinvoorzitter Rien de Vos (Gezondheid) gaat er voor de HvA op toezien dat de Siriusprogramma s voor excellente studenten goed verlopen. Het Siriusproject wordt gesubsidieerd vanuit het ministerie van OCW: de HvA krijgt 3,8 miljoen euro van het departement. Dat bedrag dekt ongeveer eenderde van de totale kosten van het excellentieproject. Begin deze maand krijgt de HvA nog een commissie van het ministerie op bezoek om over de plannen te praten. Overigens is de monitoringscommissie geen vereiste voor de Een woordvoerder van de ict-afdeling benadrukt dat het een majeure klus betreft. Maar ik heb geen enkele twijfel. We gaan full speed ahead aan de slag en het project is op tijd klaar. Op alle Apples wordt Apple Works geïnstalleerd. Dat pakket is niet volledig compatibel met de vergelijkbare Office-producten van Microsoft, maar studenten informatica van de HvA hebben conversieprogrammatuur ontwikkeld. Docent informatica Willem Brouwer: Daar hebben we goede ervaringen mee opgedaan. We verwachten dat die conversieprogrammatuur binnen drie maanden feilloos zal werken. Hoofd Veiligheid & Beveiligen Mike van Drongelen maakt zich wel ongerust over de diefstalgevoeligheid van de draadloze Apple-muis. Samen met Apple werken we aan een oplossing. Ik vind het in ieder geval een uitstekende zaak dat de HvA op Apple overstapt. Ik heb thuis een MacBook en dat werkt prima. (PvdW) De Vos houdt Siriusproject in de gaten De Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB), het AMC en de HvA gaan samenwerken. Ze willen kennis uitwisselen op het gebied van wetenschap, techniek en gezondheidszorg. De samenwerking zal in elk geval vijf jaar duren. Voor dit jaar is er voor de samenwerking een bedrag beschikbaar van euro dat is toegezegd door Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs (PAO). Een woordvoerder van het PAO laat weten de uitwisseling te beschouwen als een voorbeeldproject om de doorstroming van leerlingen naar de zorgopleidingen te bevorderen. subsidie. Maar we vinden het thema te belangrijk en het budget te groot om het te laten, aldus De Vos. De HvA heeft een speciale monitoringscommissie in het leven geroepen om zo een vinger aan de pols te houden. Het is een groot project in de geest van de ambities van de hogeschool, zegt De Vos. We willen studenten die behoefte hebben aan meer verdieping in hun opleiding daartoe de mogelijkheid geven. Voorlopig worden er binnen de HvA studium-excellentieprogramma s ingericht in de eerste twee jaar. Die zijn goed voor zes studiepunten. Voor derde en vierdejaars studenten Het uitwisselingsprogramma, onder de naam Passie voor jonge mensen, zal in elk geval beroepsoriënterende stages omvatten voor mbo-leerlingen, maatschappelijke stages voor leerlingen van alle OSB-schooltypen en gezamenlijk te vervaardigen leermodules, die scholieren een realistisch beeld van de medische wereld moeten geven. Vrijwel gereed is bijvoorbeeld al een module over scantechnieken (mri, röntgen en cat). In het AMC zullen gastlessen, lezingen en rondleidingen worden gehouden. De OSB is een brede scholengemeenschap van vwo, havo en vmbo met ongeveer 1600 leerlingen, Gratis parkeren School wil sterk science profile Medewerkers die hun auto willen parkeren op het terrein bij de locatie Tafelbergweg, hoeven daar niet langer voor te betalen. Voorwaarde is wel dat ze in het bezit zijn van een geregistreerde pas. Dat staat te lezen in de nieuwsbrief van het domein Gezondheid. Met het besluit wordt afgeweken van het HvA-brede beleid dat domeinen en stafdiensten per tien fte s nog maar één gratis parkeerplaats krijgen. Sinds dit collegejaar ging het parkeerterrein schuil achter een hefboom. HvA-medewerkers die er hun auto kwijt wilden, betaalden drie euro per dag. Het resultaat: vele lege parkeerplaatsen en een hoop ergernis. Daaraan is nu een einde gemaakt. (TdO) worden honoursprogramma s ontwikkeld die goed zijn voor vijftien studiepunten. Volgens De Vos zijn de programma s beslist niet alleen bedoeld om meer vwo ers richting de hogeschool te lokken. We kijken niet naar de achtergrond van studenten die willen meedoen: iedere student die het inhoudelijk aankan en de juiste ambities heeft, is welkom. De Vos wil voor zijn eigen domein nog een stap verder gaan dan de programma s alleen. Vooral bij onze nieuwe opleidingen willen we er voor zorgen dat excellentie nog beter zit verankerd in het curriculum. (TdO) gevestigd in Amsterdam Zuidoost. Door de samenwerking met het AMC en de HvA wil de school haar science profile versterken. Het AMC wil op zijn beurt verzekerd zijn van goed voorbereide studenten en van gemotiveerde medewerkers in alle geledingen. Momenteel komt eenderde van het zorgpersoneel van buiten de stad. Met Passie voor jonge mensen hoopt het AMC op een meer pluriforme personeelsinstroom uit de directe omgeving. Om na te gaan of de samenwerking werkelijk zoden aan de dijk zet, heeft de HvA meerjarenonderzoek aangekondigd naar het effect van het project. (DW) Beeld Rian Roegholt Amstelcampus-expo Een fototentoonstelling over de Amstelcampus moet studenten en medewerkers van Onderwijs & Opvoeding voorbereiden op de aanstaande verhuizing. Domeinvoorzitter Marjan Freriks opende de expositie op 29 maart. Dit wordt echt iets voor ons, zei ze over het Kohnstammhuis, de afdeling waar het domein zich vestigt. Met name de elektronica en de snelheid van de liften hadden indruk gemaakt. De expositie op de Wenckebachweg is voor het domein het begin van de communicatie over de Amstelcampus. De komende tijd wordt de Amstelcampus onder de aandacht gebracht, als aanloop naar de definitieve verhuizing. Zo is vanaf maandag op het intranet bijvoorbeeld een wekelijkse update over het project te vinden. De eerste voorbereidingen voor de verhuizing zijn al getroffen. Over anderhalf jaar zitten we in het nieuwe gebouw, zei Freriks stellig. (RR) Vraag/Antwoord Oude banner eindelijk weg? Op de gevel van het Europahuis werd bijna de hele maand maart reclame gemaakt voor de open dag van februari. Havana vroeg facilitair manager Bas Fischer naar details. Hoe kan het dat de banner voor de open dag van februari tot diep in de tweede helft van maart blijft hangen? De glazenwassersgondel is tussentijds vervangen en de nieuwe moest nog worden getest voor een veiligheidscertificaat. Dat is vorige week gelukt. Daarna is de oude banner voor de open dag vervangen voor een nieuwe aankondiging voor de voorlichtingsbijeenkomst van 17 april. Klopt het dat er zelfs even een hoogwerker is overwogen om de banner weg te halen, voor het geval de lift de hoek niet om zou kunnen? De lift voor de glazenwassers is inderdaad vooral bedoeld voor de lange zijde van het Europahuis. Omdat we nogal met die oude banner in onze maag zaten, hebben we een aantal scenario s bedacht voor de verwijdering, waaronder dus een hoogwerker. Uiteindelijk bleek het overbodig. Ze konden er gewoon bij met de lift. Is er niemand geweest die hoogstpersoonlijk het dak op wilde om het spandoek weg te halen? Daar is absoluut geen sprake van geweest, omdat het in strijd is met de veiligheidsvoorschriften. Voor die banners huurt de HvA een speciaal bedrijf in. Onze medewerkers mogen de sleutel afgeven en beneden wachten tot ze klaar zijn. (TdO) 4 havana

5 nieuws Kritisch op Wikipedia Op de bovenste verdieping van de Openbare Bibliotheek vond op 26 en 27 maart een conferentie plaats over Wikipedia. Sprekers gingen in op actuele vragen over de populaire encyclopedie. De discussiebijeenkomst was georganiseerd door het Indiase Centre for Internet and Society en het Instituut voor Netwerkcultuur, dat is verbonden aan het domein Media, Creatie & Informatie. De eerste dag werd met honderddertig toehoorders het best bezocht. Op zaterdag waren er zo n honderd bezoekers. Margreet Riphagen van het Instituut voor Netwerkcultuur was blij verrast met het aantal aanwezige studenten. Vooral op vrijdag waren er veel, ik denk wel dertig procent. Wikipedia is zevende op de ranglijst van de meest populaire websites ter wereld. Iedereen kan informatie toevoegen aan de encyclopedie. Niet alleen werden vragen zoals hoe democratisch is Wikipedia? besproken, maar ook het toekomstbeeld van de website kwam aan bod. (EvH) Rondje KNSM-eiland Studenten van de minor sponsoring, fundraising & international sportevents schrijven een sponsoringplan voor de openwaterzwemwedstrijd Rondje KNSM-eiland op 29 augustus. De zeven studenten schrijven het sponsoringplan voor de organiserende stichting Aquarius. Deze houdt zich met verschillende waterevenementen bezig. Het geld dat daarmee wordt verdiend, wordt ingezet voor schoner water. Docente Tinie Denton-Beeker begeleidt de studenten. Binnen deze minor houden alle studenten zich in groepjes bezig met real life opdrachten. Zo leren ze hoe het er in het bedrijfsleven aan toe gaat. Momenteel zijn er zo n zestig studenten bij bedrijven aan de slag. Als tegenprestatie voor het sponsorplan geven alle deelnemende organisaties een gastcollege aan de studenten van de minor. (EvH) Ergernis over format-oer De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) kan niet leven met de nieuwe format-oer. Breekpunt is de regel dat bij herkansingen het laatst behaalde cijfer telt. CMR-voorzitter Bert Pinkster vindt dat de onderbouwing niet deugt. Het College van Bestuur zegt dat het gokgedrag wordt teruggedrongen als bij herkansingstoetsen het laatst behaalde cijfer telt, maar ik zie dat niet, zegt Pinkster. Als je gokgedrag wilt tegengaan, moet je zorgen voor valide toetsen. Verder kun je het aantal herkansingen beperken. Deze maatregel heeft geen nut. Hoofd Juridische Zaken Kees Koppenol verwees vorige week in Havana naar een uitspraak van de Geschillencommissie Medezeggenschap Universiteiten. Daar had de Centrale Studentenraad van de UvA De facilitaire bedrijven van UvA en HvA treffen voorbereidingen op de aanbesteding van de catering, die in de zomer plaatsvindt. Op dit moment werken we aan een plan van aanpak, dat moet eind maart af zijn. Vervolgens inventariseren we wat we precies met de catering willen en aan welke eisen de bedrijven moeten voldoen, zegt directeur Ineke Veenstra van het Facilitair Bedrijf en IT&V. Het huidige contract loopt eind 2010 af, maar de UvA en de HvA hebben besloten de tijd te nemen met het proces en hopen de aanbesteding halverwege 2011 te hebben afgerond. Voor een cateringbedrijf zijn de HvA en de UvA zeer complexe organisaties, verklaart Veenstra. De problemen met Sorbon lagen echt niet alleen aan het bedrijf. Als we alle afspraken helder op papier hebben, moet het beter gaan. De eerste ervaringen met de onlangs aanbestede beveiliging van Trigion zijn wat dat betreft goed. het principe in 2008 aanhangig gemaakt. Die zaak werd door de UvA gewonnen, maar Pinkster is niet onder de indruk. De Geschillencommissie heeft de UvA vooral gelijk gegeven omdat de CSR geen instemmingsrecht heeft, maar adviesrecht. Een inhoudelijk argument kon ik niet vinden. De afgelopen twee jaar schoot de CMR de laatst behaalde cijfer telt - passage ook al af. Vooral na rumoer uit de studentgeleding. Student-lid Lex Sietses (information engineering): Het wordt natuurlijk wel een tikje vermoeiend dat de medezeggenschapsraad nu voor de derde keer moet gaan reageren op het voorstel. Temeer daar we ieder jaar vragen om een goede onderbouwing, en die gewoon niet krijgen. Ook Sietses ziet het voordeel van de maatregel niet. De enige studenten die er last van krijgen, zijn de mensen die een voldoende willen herkansen. Dat zijn er niet veel. We hebben er een steekproef op losgelaten, en daaruit bleek dat we het hebben over een groep die kleiner is dan één procent van de herkansers. Voor studenten die hun tentamens niet serieus nemen, maakt het echt niet uit of het hoogste of het laatste cijfer telt. Andere punten zijn minder heikel. Bert Pinkster: Er staan nog wat slordigheden in de format-oer, maar daar komen we wel uit. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de cum-lauderegeling. Die is nu voor topsporters en studenten die participeren in besturen niet haalbaar. Het is niet erg waarschijnlijk dat een topsporter ook nog cum laude wil afstuderen, maar je moet het niet uitsluiten. (TdO) Aanbesteding catering in de zomer Operationeel directeur Jørgen Vestjens van Sorbon meldt dat zijn bedrijf overweegt mee te doen aan de nieuwe ronde. We zijn door het College van Bestuur gevraagd mee te doen, al hangt het natuurlijk af van het feitelijke aanbestedingsdocument. Als dat er voor de zomer ligt, verwachten we niet in tijdnood te komen. We hebben natuurlijk jaren ervaring bij de UvA en HvA en kennen de ins en outs van de organisatie. Dat zou in ons voordeel kunnen werken. (TdO) Beeld Fred van Diem Diversiteitsdag Studenten van het domein Onderwijs & Opvoeding (DOO) organiseerden op 26 maart een Diversiteitsdag op de leslocatie aan de Wenckebachweg. Het thema diversiteit sluit aan bij een belangrijke pijler van de HvA, zei docent en medeorganisator Martine van Schaik. We zijn allemaal verschillend. Het is belangrijk dat we daarmee leren omgaan. De diversiteitsdag was gekoppeld aan landelijke Diversiteitsdagen die eerder die week plaatsvonden. Docent Saskia Boeree denkt dat ongeveer honderd mensen aan het programma deelnamen. Studenten van de lerarenopleidingen, pedagogiek en de pabo hadden workshops en activiteiten georganiseerd, zoals breakdance en rap. Het initiatief voor Diversiteitsdag is gefinancierd vanuit het project Sturen op Studiesucces (SoS). Het is de eerste keer dat Diversiteitsdag plaatsvond. Als het aan de organisatoren ligt, komt Diversiteitsdag voortaan jaarlijks terug voor alle HvA-studenten. Het is echter nog niet duidelijk of daar bij SoS budget voor is. (RR) HvA er verkiesbaar voor Piratenpartij Informaticastudent Ruud Poutsma (27) stelt zich met de Piratenpartij Nederland verkiesbaar voor de Tweede Kamerverkiezingen in juni. Momenteel zijn er zeven mensen die zich verkiesbaar stellen voor de partij. Poutsma ziet het lijsttrekkerschap wel zitten. Ik denk dat ik de SPORTFLITSen n Volleybal HvA Volleybal heeft zich geplaatst voor de finale om de landstitel in de A-League. In Sporthal Zuid won het team van Ron Zwerver met 3-2 (21-25/25-20/21-25/ 25-20/15-13) van Lycurgus uit Groningen. De winst in de vijfde set kwam tot stand na een blunder van de scheidsrechters, die bij een stand een punt van Lycurgus partij in die rol goed zou kunnen vertegenwoordigen. De Piratenpartij zet zich vooral in voor een vrije informatiesamenleving. Volgens Poutsma moeten daarvoor het octrooi- en auteursrecht drastisch worden hervormd of zelfs afgeschaft. Hoewel de kiesraad nog moet beslissen of de partij zich verkiesbaar mag over het hoofd zagen. Vorige week had HvA Volleybal de uitwedstrijd in de halve finale al met 3-0 gewonnen. Het is voor het eerst dat HvA Volleybal meedoet om de titel. In andere jaren speelde het talententeam een bescheiden rol in de A-League. Als HvA Volleybal de landstitel pakt, wordt dat ook de enige titel: na dit jaar houdt het team op te bestaan. stellen, zien de leden zichzelf al in de Tweede Kamer zitten. Poutsma: Wij verwachten de komende verkiezingen ongeveer vijf zetels binnen te halen. In Nederland bestaat de Piratenpartij sinds 2006 en doet voor het eerst mee aan de verkiezingen. De beweging is overgewaaid uit Zweden. (MS) n Zwemmen ALO-studente Femke Heemskerk heeft goed gepresteerd tijdens de Amsterdam Swim Cup die afgelopen week werd georganiseerd. Ze won de 100 meter rugslag in 1.01,77, en werd tweede op de 200 meter rugslag (2.13,14). Ook op de 100 meter vrij (54.44) en de 200 meter vrij (1.58,81) was Heemskerk runner-up. (TdO) havana 5

6 nieuws Beeld MondMagazine 78 boeketten voor Cohen Ex-burgemeester Job Cohen heeft 26 maart 78 bossen bloemen aangenomen van twee studenten die de minor ondernemerschap volgen. Hij kreeg de boeketten als afscheidscadeau. Met twee bakfietsen vol bloemen vertrokken Priscilla Macintosh en Sabina Delgado naar het hoofdkantoor van de PvdA aan de Herengracht, waar Cohen het cadeau tussen de bedrijven door in ontvangst nam. Priscilla: Hij was er Even bellen met Dave van der Pol De totstandkoming van de verkiezing heeft wat voeten in de aarde gehad. Hoe is het uiteindelijk geregeld? We hebben de structuur die we toepassen voor de UvA losgelaten. De HvA is een andere organisatie en die vraagt om een andere opbouw. Vanaf 8 april kan per domein worden gestemd op alle docenten, tenzij ze bezwaar hebben tegen deelname. Twee weken later sluiten we die verkiezing, waarna we zeven finalisten hebben. Die worden door hun domeinvoorzitter in het zonnetje gezet. Vervolgens gaat een jury van studenten uit de zeven domeinen kijken hoe goed de finalisten zijn. Dat gebeurt via interviews, maar we wonen ook colleges bij. Het is tenslotte geen populariteitswedstrijd. De uiteindelijke winnaar wordt bekendgemaakt op het Amstelcampusfestival in juni. We hoorden verhalen dat domeinvoorzitters hun eigen kandidaten wilden voordragen. Dat is beslist niet de bedoeling, en door die open verkiezing van twee weken hebben we dat probleem ondervangen. echt heel blij mee. We hadden één extra grote bos laten maken. Die heeft hij meegenomen naar huis. Macintosh en Delgado hebben de 78 boeketten bij elkaar gecollecteerd op straat. Veel Amsterdammers bleken meer dan bereid een afscheidscadeautje voor hun ex-burgemeester te sponsoren. De studenten organiseerden deze ludieke actie in het kader van hun onderneming New Art Night. Met deze onderneming organiseren zij eind juni een nachtelijk event met jonge kunstenaars. (EvH) Op de Onderwijsconferentie van 8 april vindt de kick-off plaats van de eerste HvA-docent van het jaar -verkiezing. We belden met Dave van der Pol, voorzitter van studentenorganisatie ASVA die de verkiezing regelt. Dan zijn er nog docenten actief binnen de HvA die niet verbonden zijn aan een specifiek domein. Staan die buiten spel? We gaan niet over de namenlijsten, maar ik ga ervan uit dat docenten die niet in dienst zijn van een domein wel gewoon meedoen. Docenten die toch vergeten zijn, kunnen via de site alsnog worden aangemeld. Alleen de gastdocenten zijn uitgesloten van de verkiezingen. Jullie werken met een budget van twaalfduizend euro. Dat is fors. Het geeft in ieder geval aan dat de HvA de verkiezing zeer serieus neemt. We hebben te maken met opstartkosten, we laten een site voor de verkiezingen bouwen, er worden campagneposters gemaakt en het prijzengeld wordt er uiteindelijk mee gefinancierd. Het is overigens niet zo dat de ASVA een zak met geld heeft gekregen van de HvA. Het budget wordt keurig beheerd door Felix Malten (directeur Marketing & Communicatie, red.). En het bedrag voor de UvA-verkiezing is hoger. (TdO) Studentendemonstratie Driehonderd studenten trokken afgelopen donderdag op de fiets door Den Haag om te protesteren tegen bezuinigingen in het hoger onderwijs. Willem Landman en Mark Scheper zijn de finalisten van de presentatiewedstrijd Very Short Introductions, werd afgelopen dinsdag in het Europahuis bekend. Volgens de jury staken docent fysiotherapie Mark Scheper en docent beleggingsadvies Willem Landman met hun promotieonderzoek met kop en schouders boven de rest uit. Scheper vertelde voor zo n tachtig luisteraars over hypermobiliteit (extreme flexibiliteit) bij kinderen en Landman introduceerde een nieuw waarschuwingsmodel voor particuliere beleggers een primeur. In krap twee uur tijd zag de driekoppige jury veertien HvA-onderzoekers van de verschillende domeinen voorbijkomen. Iedere kandidaat kreeg maximaal vijf minuten om de zaal te informeren over het eigen onderzoeksgebied en het liefst ook te inspireren. Juryleden lector Louis Tavecchio en directeur Marketing & Communicatie Felix Malten bestookten de Gratis droomhuis JCU-student Dennis Ebert probeert in het kader van zijn opleiding een volledig gesponsord huis te laten bouwen. De 22-jarige mountain biker heeft het zo druk met de stageopdracht dat trainen er af en toe bij inschiet. Volgens Dennis moet het mogelijk zijn om voor elk onderdeel van zijn huis een sponsor te vinden, tot aan een gemeente die hem de grond geeft toe. Op de website gaat hij de resultaten bijhouden. Het eerste schaap is inmiddels over de dam: het chique merk Bang & Olufsen gaat voor een beeld- en geluidsinstallatie in het huis zorgen. Daarmee heeft Dennis het doel van zijn opdracht in feite al bereikt. Ik moest tijdens mijn stageperiode in ieder geval één toezegging binnen te krijgen. Maar ik heb er nu zo veel tijd in gestoken dat ik doorga tot het lukt. Door veel media-aandacht te vragen moet de woning uiteindelijk het bekendste huis van Nederland De demonstratie werd georganiseerd door Comité SOS, een studentenbeweging die zich inzet voor de kwaliteit en de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Bij het kantoor van de HBO-raad presenteerde Gina Plat namens SOS de eisen aan voorzitter Doekle Terpstra. Ook overhandigde Gina (20, tweedejaars deeltijd international business & management aan de HvA) een bokshandschoen die symbool staat voor de vechtlust van de studenten. Zij hopen dat de HBO-raad die vechtlust deelt. De demonstranten kregen van Terpstra een ingelijst document dat de HBO-raad ook kwalitatief hoger onderwijs wenst. Gina: Ze hebben geen echte beloftes gedaan maar ze hebben wel laten merken dat ze achter ons staan. Dat alleen al vonden we erg fijn om te horen. Vervolgens waren de Vereniging van Nederlandse Universiteiten (VSNU) en het ministerie van OCW aan de beurt. Ook daar werden de eisen gepresenteerd. De volgende acties tegen de mogelijke bezuinigingen staan gepland in april. Dan zijn de analyses van de verschillende ministeries klaar, waaruit moet blijken hoeveel er kan worden bezuinigd en waarop. De totale rijksbegroting moet op jaarbasis met 35 miljard euro worden ingekrompen. (EvH) Finale VSI: beleggen versus hypermobiliteit kandidaten na hun presentatie met enkele inhoudelijke vragen. Het derde jurylid, Havana-hoofdredacteur Paul van de Water, nam de presentatie van de avond voor zijn rekening. Achteraf roemde Malten de twee finalisten om de interessante inhoud en soms humorvolle presentaties. Beide onderwerpen zijn maatschappelijk relevant, maar wel op twee heel verschillende gebieden. De sprekers waren gekozen uit in totaal 36 inzendingen. Het leverde een bonte mix op aan onderwerpen en onderzoeksgebieden. Zo werd de zaal onder meer bijgepraat over Vogelaarwijken, beleggen, drijvende huizen, Twitter, extreem overgewicht en oude echtparen. De twee finalisten zijn nu een stapje dichter bij de hoofdprijs. Tijdens de onderwijsconferentie op 8 april nemen ze het opnieuw tegen elkaar op om te bepalen wie de reis naar New York voor twee personen krijgt. De verliezer mag een stapel boeken uitzoeken bij Selexyz. Lees op pagina 16 meer over de twee finalisten. (MS) worden. Maar het gaat niet vanzelf. Als je binnen de HvA een mailtje stuurt, dan heb je meestal binnen een dag een reactie. Bij grote bedrijven kom je gewoon op de stapel. Dat ben ik dus anders gaan doen. Ik ben vorige week naar de pers gestapt en sta binnenkort in Telegraaf Woonkrant. Ook heb ik een beurs bezocht voor mensen die hun eigen huis willen bouwen. De reacties van de aanwezige bedrijven waren bijzonder enthousiast. Ik heb nu veertien bedrijven met serieuze interesse. Het is nog wat voorbarig om namen te noemen: ik wacht nog op de bevestiging. Vanwege alle studieactiviteiten komt er op het moment iets te weinig van fietsen. Dennis: Het trainen schiet er een beetje bij in. Mijn project laat me niet meer los. Daarnaast ben ik ook nog ziek geweest. En dat terwijl het mountainbike-seizoen net is begonnen. Ik heb twee wedstrijden gereden en dat ging niet al te best. Maar het seizoen is lang, dus dat komt wel weer goed. (TdO) 6 havana

7 nieuws Beeld Bas Uterwijk Jeans for sale In de etalage van de AMFI Store op het Spui prijken sinds vorige week de vintage jeans van zes AMFI-studenten. In twee groepjes ontwierpen zij voor een wedstrijd van kledingketen WE de mooiste spijkerbroeken. Inmiddels liggen de broeken als limited edition in WE-filialen door heel Nederland, België en Duitsland. Wie voor een kleine zeventig euro zo n collectors item wil bemachtigen moet snel zijn: in Amsterdam en Rotterdam zijn de gangbare maten al uitverkocht. (MS) havana 7

8 Studentenaanbiedingen regionale advertentiepagina P60 Za 3 apr CONCERTEN DANCENIGHTS OEFENRUIMTES STAGEPLAATSEN VRIJWILLIGERSWERK 1,- korting Prof. Nomad & Paul de Munnik Tribute to Van Morrison Za 17 apr Vive La Fête + Dans Anders Za 24 apr Club r_aw: Ophidian, Deathmachine, e.a. Do 29 apr Q-Night: 80 s & 90 s Unlimited Za 8 mei The Subs Heroes of Electro Voldoende parkeergelegenheid en goede (nacht)verbindingen met Schiphol, Amsterdam Z-O en Amsterdam CS P60 Poppodium Stadsplein 100a, Amstelveen T F E info@p60.nl met UVA / VU / HVA collegekaart op deurticket! Snel een tijdelijke studentenwoning? het cultureel studentencentrum van UvA & HvA -advertentiefilm masterclass DO 01/ uur P>LUX: Regie Openbare masterclass van Poldox door regisseur IJsbrand van Veelen, die als documentairemaker bij de VPRO werkte en tal van prijzen won. toegang gratis muziek DO 01/ uur CREA Plug & Play Met deze maand optredens van Madame Helga, Project A en Mailman John. toegang gratis theater Vr 02/ uur Placebo vs. Dogma Een wedstrijd in improvisatietheater. Het Utrechtse Dogma kan nog steeds niet verkroppen dat sterspeler Jasper is overgelopen naar Placebo. Een wedstrijd met hoge inzet. studenten e 5,- / 7,50 alle anderen DeBat Di 06/ uur Winstgevend idealisme? Kan de commerciële sector bijdragen aan het bereiken van de millenniumdoelen? Debat tussen bedrijfsleven en wetenschap, met oa dr. Peter Knorringa, hoogleraar Private Sector en Ontwikkeling (EUR) en Bert Fokkema, Issue Manager bij Shell. gratis voor studenten, e 5,- alle anderen film masterclass DO 08/ uur P>LUX: Filming and editing Second of two Poldox masterclasses by Alex Goekjian, cameraman and editor. He worked for BBC World TV, Keuringsdienst van Waarde and filmed many documentaries. English spoken. toegang gratis theater/muziek DO 08/ uur CREA Open Podium Met oa het CREA vrouwenkoor (meerstemmige popsongs), Maus Koster (kleinkunst), Rachel Nieuwstede (singer songwriter), Stippie (band), Daan Doesburgh (gedichten) en Bas van Elk (standup). toegang gratis cabaret Vr 09/04, za 10/ uur Goedkoop cabaret Het cabaret van morgen voor de prijs van gisteren. Vrijdag: o.a. Martijn Hillenius en Max van den Burg. Zaterdag: Yora Rienstra, Roemer van der Steeg en Floor van der Wal. Zaterdag viert Goedkoop Cabaret haar tiende verjaardag! toegang: e 6,50 muziek zo 11/ uur Tell mama we re late CREA koor Tell mama we re late geeft een zonnig concert met zanggroep Bant. Muziek uit alle windstreken. Plaats: Pleintheater. kortingsprijs e 8,- / 10,- alle anderen Meer informatie over de CREA agenda: 8 havana

9 actueel ingezonden brieven Boeken verkopen? Zonde! Op het prikbord van het HES-intranet zie ik heel erg veel mensen hun studieboeken verkopen. Om eerlijk te zijn begrijp ik niet waarom iedereen de boeken verkoopt. Wil je ze niet bewaren als naslagwerk, in ieder geval tot dat je klaar bent met je studie? Veel boeken heb je namelijk in een later stadium van je studie nog nodig, bijvoorbeeld tijdens je stage of het schrijven van een scriptie. Het is een illusie dat je alle stof na een keer leren onthoudt voor de rest van je leven. Wel is het erg vervelend dat boeken veel geld kosten en dat uitgeverijen steeds een nieuwe druk uitbrengen. Inmiddels staat heel veel informatie uit boeken natuurlijk ook al op het internet. Toch blijft het zonde dat zo veel studenten zonder er bij na te denken hun boeken de deur uit doen. Je hebt er altijd nog wel wat aan, toch! Sander Schaap, vierdejaars commerciële economie De soep wordt duur betaald In een van de eerdere nummers besteedde Havana aandacht aan de soepkomverkleining door Sorbon. De actie leek succesvol; het oude formaat soepkom kwam weer terug. Maar Sorbon heeft krachtig teruggeslagen met een list! Nu staan er naast de normale koppen kleine koppen. Als je de vertrouwde soepkop neemt en op het bonnetje kijkt zie je dat er nu 1 euro wordt afgerekend voor soep groot. Daarnaast heeft Sorbon op de eerste verdieping van de Leeuwenburg posters opgehangen met de tekst Sorbon heeft de prijzen verlaagd. Soep nu 0,60 euro; een prijsverlaging van tien procent. Complete onzin, de prijs is juist omhoog met 67 procent. Joris Cavelaars, teamleader aviation management Vraag van de week Niet het hoogste, maar het laatste cijfer telt als je een tentamen herkanst; mogelijk wordt dit voortaan de norm op de HvA. Goed idee? Shuaiba Alam (18) Eerstejaars sociaal juridische dienstverlening Dat is belachelijk. Het is niet eerlijk. Je herkanst toch om hoger te halen? Misschien vinden ze dat je het in één keer goed moet doen. Maar er kunnen dingen gebeuren in je omgeving waardoor je het gewoon niet kan halen. Ik vind het echt te zwaar. Als docenten geen zin hebben in het extra nakijkwerk weet ik wel een betere regel: je mag niet herkansen als je een voldoende hebt. Karim Tadaouni (21) Tweedejaars hbo-rechten Klinkt nogal logisch. Als het laatste cijfer telt denk je eerder: ik grijp mijn kans. Mensen kunnen dan niet denken: ik heb al een 6, maar ik probeer het gewoon nog een keer om te kijken of het dan hoger uitpakt. Ze doen beter hun best. Ik heb zelf ook wel eens iets herkanst. Ik had een 5, ben goed gaan leren en haalde toen een 8,7. Maar dat had ook met het nakijkmodel van de docent te maken. Rosalie Barnhoorn (31) Docent sociaal juridische dienstverlening en lid van de examencommissie Dit voorstel heeft ermee te maken dat we voortaan alleen in cijfers willen beoordelen, zodat mensen cum laude kunnen afstuderen. Ik kan niet spreken voor de hele examencommissie, dus ik antwoord als docent. Ik vind het zelf nogal streng: studenten kunnen door omstandigheden slechter presteren. Wel doen ze bij de eerste poging misschien meer hun best. Het extra nakijkwerk door herkansingen valt trouwens reuze mee, dat lijkt me niet het probleem. Rogier Haas (40) Docent elektrotechniek Een herkansing geeft de meest recente weergave van wat de student beheerst. Daarom vind ik deze regel rechtvaardig. Ik probeer er nu al voor te zorgen dat mensen bij de eerste keer meteen hun best doen. Bij mijn herkansingstentamens is het iets moeilijker om een hoger cijfer te halen, omdat je dan geen bonuspunten meer krijgt voor wat je in de practica hebt gedaan. Formeel gezien heb ik misschien geen poot om op te staan, maar het werkt! Jolanda Raar Pasen: het blijft toch een raar feest. In de paashaas heb ik nooit geloofd. Een haas die eieren legt, dat ging er bij mij als kind niet in. De moeder van mijn beste vriendje heeft nog een poging gewaagd door paashaas te spelen op school. Haar gezicht geschminkt als een roodharig konijn en een staartbolletje op haar spijkerbroek genaaid. Behalve haar gezicht herkende ik ook haar Duitse accent uit duizenden. Voor paaseitjes zoeken was ik altijd wel te porren. Chocolade dan. Niet zo n vies hardgekookt ei van school. Die je eerst eigenhandig had gevonden in het park en verdeelde onder de jongere kinderen als je er te veel vond. Een ei waar de paarse kleur door de schil heen droop. Waardoor het ei aan de binnenkant viltstiftvegen leek te hebben. Het grijze bolletje middenin, daar gruwelde ik van. Alleen al om de kleur. Daarna volgde de zwavelachtige smaak. Pasen associeer ik vooral met vrije dagen. Dat het alweer bijna Pasen is, was volledig langs mij heen gegaan. Tot er een mailtje mijn nieuwsgierigheid wekte met de titel Hij komt, hij komt, de PAASHAAS. Het bleek een mailtje te zijn van twee vriendinnen van mijn middelbare school. Het leek ze een leuk plan om met het oude vriendinnengroepje van acht een paaspicknick te houden in het Maastrichtse park. En in het zuiden des lands betekent een picknick ook echt een picknick. Geen stokbrood met kruidenboter bij de Albert Heijn halen en deze in het met peuken bezaaide Vondelpark eten. Nee, daar neem je op zijn minst een zelfgebakken Jamie Oliver-taart mee. Al het door iedereen gemaakte lekkers verorber je op een picknickkleedje op keurig getrimd groen gras, terwijl je uitkijkt over de Maas. En fijne bijkomstigheid: het is er altijd minstens drie graden warmer dan in Amsterdam. Ik stemde gelijk in, want je kunt niet vroeg genoeg beginnen met reünies. Daar is niks raars aan. Elsemieke Hackenitz (19) Eerstejaars bouwkunde Op de middelbare school heb ik een keer heel hard geleerd voor een herkansing, maar had ik alsnog een lager cijfer. Er kan altijd iets misgaan, ondanks een goede voorbereiding. Daarom ben ik het er niet mee eens. Ik zit nu te leren voor een tentamen. Dit móet ik halen, want het is een BAS-vak. We hebben een idioot drukke week, dus ik ben bang dat ik mijn andere tentamen misschien zal moeten herkansen. (RR) n Columniste Jolanda te Roller (20) studeert nieuws & media. Zeg maar journalistiek. Dit is de laatste bijdrage van Jolanda aan Havana. havana 9

10 reportage Rocken voor een Jägermeister Beeld Jelmer de Haas Dinsdag 6 april staat de halve finale van Make More Music gepland. Als aanloopje ging Havana op pad met deelnemende trash metal band Raiser, naar het Brabantse Schijndel. Harmen van der Meulen Het is half vier s middags als student informatica Remy de Boer (18, rechts op de foto) de deur van zijn ouderlijk huis in Hoorn sluit, om op weg te gaan naar het podium van die avond: rockcafé The Holy Cow, in Schijndel, Noord-Brabant. Met de trein en de bus naar Aalsmeer, waar zijn medebandleden, en meereizende band Most Wanted hem opwachten. In Aalsmeer oefent Most Wanted namelijk, en, aangezien Raiser niet in het bezit is van een tourbus of -auto, of de juiste hoeveelheid rijbewijzen, vormen de mannen van Most Wanted vanavond de chauffeurs. Jeffrey Rijnsburger speelt in beide bands de bas. Hij is het ook die, samen met drummer Jordy Nel, verantwoordelijk is voor de oprichting van Raiser. Remy: Vidal, de gitarist en zanger, en ik zijn er later bijgekomen, via een advertentie op marktplaats. Gelukkig zit hier een snackbar naast Dat de jongens nog gereden moeten worden is niet heel vreemd, aangezien de gemiddelde leeftijd van de band onder de achttien ligt. Al kan dat grotendeels op het conto geschreven worden van de piepjonge zanger, Vidal Wildeboer (15). Je merkt wel dat hij een aantal jaar jonger is, hij is nog een stuk actiever dan ik, aldus Remy, bij wie de jaren kennelijk beginnen te tellen. Maar dit soort reisjes gaan je ook niet in de koude kleren zitten. Aangezien de band al rond etenstijd arriveert is er de kans de plaatselijke eetgelegenheden te testen. Zoals Remy het uiteindelijk bondig samenvat: Gelukkig zit hier een snackbar naast. Ouderwetse trash metal Schijndel dat zijn naam te danken schijnt te hebben aan een eikenbos is ook niet een plek waar je meteen aan haute cuisine moet denken. Woonplaats voor een kleine zielen, gelegen onder de rook van Den Bosch, en vanavond het decor van het laatste optreden van Raiser voor de halve finale van Make More Music. Of ze daar zullen kunnen winnen hangt volgens Remy af van de smaak van de jury en het publiek. Trash metal kun je dan ook met recht een aquired taste noemen. Remy legt uit: Trash metal is in de jaren tachtig opgekomen, als een snellere, agressievere versie van heavy metal. The big four van die tijd zijn Metallica, Megadeath, Slayer en Anthrax. De metal muziek die nu wordt gemaakt, bijvoorbeeld door Machinehead, is vergeleken met toen een stuk strakker en minder rauw, ook veel meer geproduceerd. Maar die bands van nu halen het sowieso niet bij hoe het ooit was. Zelf speelt Raiser dan ook ouderwetse trash metal, of zoals Remy het zegt: trash metal in een nieuw jasje. Het kwade speelt ook bij hun muziek een grotere rol dan het goede. Tja, het gaat meestal wel een beetje over kutte dingen: World of Hate klinkt niet erg positief natuurlijk. Als je onze titels ziet kun je al wel zien dat we niet echt een feestbandje zijn. Desondanks lijkt het publiek in The Holy Cow veel mannen met zwarte bandshirts met een buikje, soms een tattoo, meegesleepte zoete witte wijn drinkende verveelde vrouwen zich vanavond prima te vermaken. Hoewel de waardering voornamelijk blijkt uit een lauw applaus na elk nummer, en het niet met de rug naar het podium staan, zijn er een paar enthousiastelingen die alle nummers meebrullen en nog net niet staan te headbangen. Dat laatste compenseert Raiser zelf op het podium gelukkig ruimschoots. Remy: Qua spel was het niet ons beste optreden, maar het publiek was er wel positief over, hoorde ik. Dat is altijd wel leuk. En er waren op zijn minst een of twee mensen in het publiek die echt goed meededen, dat helpt ook. Het is fijn als je zulke mensen in het publiek hebt staan. Dan speel je een beetje voor hen. Na het optreden kan de band verdergaan met het grote vervelen, behalve Jeffrey, die immers ook in Most Wanted speelt, en dus verder kan spelen. Gelukkig is de drank gratis. Dat is wel echt uitzonderlijk, meestal krijg je een paar consumptiebonnen en drink je drie drankjes gratis of zo, zegt Remy. Hij en Jordy maken goed van de gelegenheid gebruik, beurtelings bestellen ze een rondje Jägermeister, zoals het rocksterren betaamt. Veel meer zullen ze er ook niet aan overhouden. Remy: We kregen tien euro de man. Als je daar je kosten van het ov van aftrekt, en iets dat je s avonds nog in de snackbar te eten haalt, dan verdien je er eigenlijk helemaal niks aan. Het gaat meer om de lol. En die hebben ze, al is het afbouwen na het optreden van Most Wanted wat minder geslaagd, na een x aantal shotjes. Gelukkig is de andere band nog helemaal nuchter. n Halve finale Make More Music, Heeren van Aemstel, 6 april 10 havana

11 interview Nederland moet zich klaarmaken Naar eigen zeggen is hij besmet met het Olympisch virus. Cees Vervoorn, beoogd lector topsport & onderwijs, helpt dan ook mee de Olympische Spelen van 2028 naar Nederland te krijgen. Nu al? Ja, nu al. Ik wil Nederland helpen te transformeren tot sportland. Anouk Kemper Beeld Pepijn Barnard In 1976 maakte Vervoorn zijn eerste Olympische Spelen mee, in Montréal. Hij was nog een jongetje van zestien, maar wel een jongetje dat zich had geplaatst voor de 100 meter vlinderslag. Een medaille won hij niet, toch zou zijn liefde voor het grootste sportevenement ter wereld nooit meer verdwijnen. Sindsdien heb ik ze allemaal meegemaakt, als sporter, als coach, als begeleider, als bestuurder, noem maar op. Er is weinig leukers dan de Olympische Spelen, iedereen is gelijkgestemd. Om dit te verduidelijken vertelt Vervoorn het verhaal van de zwemmer Vladimir Salnikov. Deze Rus werd in 1980 Olympisch kampioen op de 1500 meter vrije slag. Hij kon in 1984 zijn titel niet verdedigen, omdat de Sovjet Unie het evenement boycotte als tegenreactie op de boycot van Moskou Maar die man werd in 1988 wéér Olympisch kampioen, op zijn 28e, dat is voor een zwemmer echt bejaard. Toen hij na de race het restaurant binnenkwam waar alle sporters zaten te eten, kreeg hij een staande ovatie. Nou, dát zijn de Spelen. En daar wil ik meer van meemaken. Presteren is helemaal niet vies Gezonder Geen wonder dus dat de oud-zwemmer meewerkt aan de Olympische lobby in Nederland. Al weet hij nog niet precies wat zijn taak inhoudt. Ik ben er nu een paar weken mee bezig, maar er zijn nog geen uitgekristalliseerde plannen. Bovendien is lobbyen juist niet iets wat je op papier zet, je pakt je kans als de gelegenheid voorbijkomt. Toch weet Vervoorn precies waar hij naar streeft. Nederland moet gezonder worden. De komende tien jaar zijn heel belangrijk. Nederland moet zich klaarmaken, ondermeer door goede sportvoorzieningen te realiseren en door het opbouwen van een trackrecord wat betreft sportevenementen. De belangrijkste partij hierbij is het onderwijs, want daar gaat als het ware heel Nederland doorheen. Als mensen al op jonge leeftijd iets meekrijgen van sport, maakt dat al een groot verschil. Kortom, Vervoorn wil dat elk kind bekend raakt met het belang van sporten. Duurzaam Dat riekt een beetje naar propaganda, maar volgens de sportliefhebber is dat niet zo. Sport, gezondheid en beweging worden maatschappelijk gezien steeds belangrijker, maar op basisscholen en middelbare scholen is gymnastiek een ondergeschoven kindje. Neem het dus beter op in het lesprogramma. Zo kunnen we bijvoorbeeld obesitas terugdringen en alleen daarom is het al belangrijk. Tevens wil Vervoorn de Spelen koppelen aan HvA- en UvA-studenten. Volgens de oud-zwemmer lopen er genoeg talentvolle studenten rond met een passie voor sport. Laat studenten bouwkunde bijvoorbeeld nadenken over concepten van het nieuwe Olympisch Stadion. Of studenten civiele techniek over de watervoorziening op grote evenementen en anderen weer over hoe we de Spelen zo duurzaam mogelijk kunnen organiseren. Vervoorn denkt ook aan speciale minors en lezingen. Daarnaast hecht hij veel waarde aan de term leren excelleren. Het is typisch Nederlands om te zeggen: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Ambities zijn verkeerd. Terwijl presteren helemaal niet iets vies is, je mag best de beste cijfers halen. Of als land zeggen dat je de beste infrastructuur hebt en de Spelen wilt organiseren. Heidens kwarwei Helaas blijkt Amsterdam niet te excelleren in het uitvoeren van grote projecten. Denk alleen al aan de verzakkingen rondom de Noord/Zuidlijn en de eindeloze verbouwingen van het Rijks- en het Stedelijk Museum. Desondanks blijft de oud-zwemmer positief. De Noord/Zuidlijn is alleen Amsterdam en de Olympische Spelen zijn heel Nederland. Het is een nationale aangelegenheid met een veel breder draagvlak. Neemt niet weg dat we een slecht imago hebben op het gebied van grote projecten, maar je bent nooit te oud om te leren. Het zal hoe dan ook een heidens karwei worden om de Spelen naar hier te krijgen. Opvallend genoeg is Nederland het enige land dat er nu al mee bezig is. Zo werd Brazilië in 2009 benoemd als gastland voor 2016, terwijl zij in 2006 pas hadden bedacht dat het misschien leuk was om zich kandidaat te stellen. Wij hebben heel veel tijd, dat is zowel een voordeel als een nadeel, erkent Vervoorn. Je moet die spanningsboog proberen vast te houden. Toch merk ik dat verschillende partijen, zoals het onderwijs, Rijkswaterstaat en Economische Zaken, al nadenken over hoe zij een bijdrage kunnen leveren. Natuurlijk bestaat de kans dat de Spelen over achttien jaar heel ergens anders plaatsvinden, maar dat ziet de lobbyist niet als een domper. Dan hebben we Nederland sowieso naar een hoger niveau getild. Ik geloof dat die veranderingen blijvend zullen zijn. Fiets Aan zwemmen, dat waar het allemaal mee begon, komt de oud-olympiër nog maar weinig toe. Ik houd heel erg van koud water, dat vind ik lekker. Zomers zwom ik in een buitenbad, maar dat is nu ook verwarmd. Daar houd ik niet zo van. De oud-topzwemmer zit tegenwoordig liever op de fiets. n Cees Vervoorn neemt deze week afscheid als voorzitter van het domein Bewegen, Sport & Voeding havana 11

12 strandbeesten Leven van de win Al bijna twintig jaar knutselt kunstenaar Theo Jansen aan zijn Animari, of zoals hij ze zelf noemt: Strandbeesten. Havana sprak met Jansen die een workshop verzorgt op de Onderwijsconferentie over pvc-buizen van de Gamma, het mechanisme van evolutie en mislukkingen van de Schepper. Annemarie Vissers Ik gaf mezelf een jaar. Dat liep dus totaal uit de hand, grinnikt Theo Jansen, uitkijkend over het voorbijrazend verkeer van de A13 bij Den Haag Ypenburg. Zijn bouwkeet annex atelier staat pontificaal op de geluidswal naast de snelweg. Zijn immense bouwwerken van pvc-buis staan op een veldje naast de keet. Overal waar je kijkt staan de skeletten van de strandbeesten, van pvc-buizen, plastic, petflessen en tie-wraps. Zijn strandbeesten, die leven van de wind ze hoeven niet te eten zijn wereldwijd bekend. Stad, strand en land reist hij af om te vertellen over de generaties pvc-beesten die hij bouwt. Hoe komt iemand erbij om van pvcbuizen bouwsels te maken die op het strand moeten overleven? De geboorte van de Strandbeesten vond plaats na het schrijven van een column in de Volkskrant, ik heb jaren voor die krant geschreven. In dat stukje schreef ik over het idee dat je van pvc-buizen een strandbeest kon maken, dat door wind wordt gedreven. Daar heb ik een halfjaar niets mee gedaan. Toch ben ik op een middag naar de Gamma gegaan en heb een pakketje buizen gekocht en ben ermee gaan knutselen. Na die middag besloot ik mezelf een jaar te geven aan de buisjes. Dat is helemaal uit de hand gelopen. Er zijn ondertussen zeven periodes animari-generaties geweest. Iedere keer kwam er wat bij, zo heb ik een maag ontwikkeld, en spieren. Nu zitten we in het Cerebrum, de periode van de hersenen. U ziet uw strandbeesten als levende wezens, als nieuw leven? Ja. Nou ik probeer het te maken, ik probeer een nieuwe schepping neer te zetten. Ik weet natuurlijk wel dat het geen écht beest is. Mijn intenties gaan heel ver, maar ik realiseer me dat ik nog geen ultieme vorm van leven heb gemaakt. Daar heb ik de komende twintig jaar nog voor. Voor de ultieme vorm van leven heb ik de komende twintig jaar nog Pvc lijkt nou niet meteen het meest levende materiaal. Toch zit er een analogie in. Al het leven is gemaakt van eiwit. Elk mens, elk dier, elke cel is opgebouwd uit eiwit. Dat is ook een beperkt gebruik van materiaal. Zo probeer ik me ook te beperken tot het gebruik van pvc-buizen en wat plastic. Als je eiwit op zich een vrij blubberig materiaal miljoenen jaren de kans geeft, dan wordt het dus wel wat, blijkt. Ik probeer dat ook met pvc, al geloof ik niet dat ik het nog ga meemaken dat het materiaal zichzelf, zoals eiwit dat doet, gaat reproduceren. Het idee van de Strandbeesten echter wel, er zijn over de hele wereld mensen bezig met het maken van strandbeesten. Op die manier zou je kunnen zeggen dat ze zich reproduceren. Uw workshop op de Onderwijsconferentie heeft als titel De Grote Fantast en Zijn Streven naar Perfectie. Wat is daarbij de relatie met de Strandbeesten? Met de Grote Fantast, tevens de titel van mijn boek, bedoel ik de mens, de soort die gespecialiseerd is in het abstraheren van de wereld. We dromen de wereld als een kopie, kunnen de werkelijkheid simuleren in onze hersenen. Doordat we bepaalde scenario s kunnen afspelen in onze hersenen kunnen we kiezen uit het, voor ons, beste scenario. Dat maakt ons tot overlevers. Stel dat je voor een beslissing staat: verhuizen of blijven op de plek waar je bent. Dan fantaseer je over de situatie die gaat ontstaan. Je beleeft de situatie alvast, als een show in je hersenen. Onze hersenen scheppen als het ware een fantasiewereld. Het instrument van de fantasie is het instrument om egoïstisch te kunnen zijn. Dat verbeelden van het ik, is een instrument in de evolutie. Vanwaar die fascinatie met evolutionaire processen? Die filosofie over de werkelijkheid, over de werkelijke evolutie is ontstaan uit het bezig zijn met de Animari. Als je nieuwe vormen van leven maakt, dan doe je als het ware de evolutie over. Je ondervindt dezelfde problemen in de schepping, zoals de echte schepper ze moet hebben ondervonden. En daarbij krijg ik ideeën over hoe het gegaan is. Ik kreeg op een gegeven moment een boek van Richard Dawkins, The Selfish Gene. Tot dat moment dacht ik dat ik wist hoe het werkte, evolutie. Na het lezen van dat boek bleek dat mijn benul van de evolutie en leven eigenlijk minimaal was. Daar ben ik mee verder gegaan, ook in de Strandbeesten. Tijdens lezingen en in de media komen er grote woorden voorbij. U wordt vergeleken met God. Theo Jansen als Schepper, die de evolutie overdoet. (Lacht) Daar zit ook een heel stuk ironie bij, dat moet men niet al te serieus nemen. Maar zoals bij elke grap en ironie zit er wel een serieuze ondertoon in. Ik verbaas mij er nog steeds over dat wij leven maar dat zal iedereen wel doen. Ik probeer het leven nog steeds te ontdekken, door het opnieuw te maken. Daar hoop ik dan wijzer door te worden. Als een pootje van een strandbeest niet werkt, grijpt u in. U laat de natuur niet op z n beloop. Als een pootje niet werkt, is dat een mutatie, een speling van wat ik gemaakt heb. Dan sterft het uit op dat moment en dan ga ik een ander pootje maken. Ik geef toe dat ik er nog veel handwerk in moet steken, maar het principe van evolutie werkt hetzelfde. Een groot deel van de evolutie van de strandbeesten vindt plaats in mijn hoofd. Ze moeten eerst in mijn hoofd overleven, en dan ook nog in de praktijk. In negen van de tien gevallen lukt dat overigens niet. Dan gaan ze op het beenderenveld. Daar leer ik dan weer van, principes die wel en niet werken. Ik doe er een paar performances mee, en dan verklaar ik het beest uitgestorven. U heeft aan de TU Delft natuurkunde gestudeerd. Kijkt u als een wetenschapper naar uw animari of als kunstenaar? Ik weet eigenlijk niet wat ik ben. Wanneer ben je een wetenschapper? Als je op een universiteit werkt? Labels leggen beperkingen op mensen. Ik denk dat veel wetenschappers meer kunstenaar zijn dan dat ze zelf willen weten. Mijn opleiding heeft mijn geest wel veranderd, de manier van denken wordt anders door onderwijs. Die kennis vergeet 12 havana

13 strandbeesten d Beeld Fred van Diem (grote foto) en Loek ven der Klis je allemaal. Ik denk ook niet dat ik tijdens de workshop kennis ga overdragen, maar een gevoel. Ik hoop mijn toehoorders te infecteren met mijn fascinatie voor techniek in het algemeen. Ze het gevecht dat ik aan het leveren ben, te laten ervaren. Misschien herkennen ze er iets in. n Onderwijsconferentie Op de Onderwijsconferentie donderdag 8 april in de Beurs van Berlage zullen ook onderstaande sprekers een workshop geven. Meer over de conferentie op HvA-intranet. Jaap Peters, oprichter van het kwartaalmagazine Slow Management. Hoe kwaliteit oplost in rationaliteit. Peters legt in zijn lezing een link tussen het meetbaar maken van kwaliteit en het verdwijnen ervan. Yolanda Eijgenstein, onderwijsvernieuwer en auteur van Happy Worker. Maak jij jouw team gezond? Eijgenstein zal ingaan op het gegeven dat een plezierig bedrijfsklimaat van groot belang is om als team goede prestaties te leveren. Peter Starreveld, docent, redacteur en UvA Docent van het Jaar Wat maakt een hoorcollege goed? Docenten moeten een eigen manier van lesgeven vinden. Met praktijkvoorbeelden. Huub Nelis, adviseur, directeur Young- Works, bureau voor jongerencommunicatie Puberbrein binnenstebuiten? Aan de hand van een interactieve presentatie gaat Nelis in op de inzichten uit zijn gelijknamige boek en wat dat betekent in de dagelijkse praktijk. Andrea Wiegman, uitgever en hoofdredacteur Second Sight, het platform voor trends en trendwatching. Een nieuwe wereld, over de kwaliteit van leven. Wat doen we met informatie die dagelijks op ons afkomt en veranderende waarden? Hans Strikwerda, consultant Nolan Norton & Co, hoogleraar Organization Theory and Organizational Change UvA De kwaliteit van de toekomst? Het hoger onderwijs moet zich niet richten naar de toekomstige behoeften van de maatschappij maar moet die behoeften innoveren. Wat betekent dit voor HvA-docenten? Farid El-Khassim, integratiedeskundige, gespecialiseerd in jeugdproblematiek. Allochtone studenten, wat doe jij ermee? Wat betekent het voor een student met een niet-westerse achtergrond om in het hbo te studeren. Hoe ga je als docent om met cultuurverschillen? René Diekstra, psycholoog en auteur Stressmanagement en persoonlijke effectiviteit. Hoe verminder je stress en hoe breng je orde aan in de constante stroom van prikkels? Coco de Meyere, lifestyleconsultant De kracht van verandering. Waarom is verandering een essentieel onderdeel in ons leven en waarom zijn veel mensen er bang voor? havana 13

14 sturen op studiesucces Iedereen in de lift Ze-ven-tien miljoen euro subsidie krijgt de HvA om allochtone studenten een duwtje in de rug te geven: het geld uitgeven lukt al aardig, nu nog hopen op de juiste resultaten. Merel Straathof Twee meisjes met hoofddoek begonnen aan een opleiding bij Gezondheid. Na drie dagen waren ze alweer uitgeschreven. Ik denk dat zij zich daar ongemakkelijk gevoeld hebben. Ze zijn niet opgevangen door een docent, ze hebben geen intakegesprek gehad. Die binding met de HvA had er toen al moeten zijn, zegt Reintje Gianotten, beleidsmedewerker van het project Sturen op Studiesucces (SoS). Sinds mei 2008 waakt Gianotten samen met SoS-projectleider Joke Oosterhuis over de schatkist met zeventien miljoen euro aan subsidiegeld. Die kist gaat alleen open als de domeinen of opleidingen met goede plannen komen ter verbetering van het studiesucces van hun studenten, en vooral van de nietwesterse allochtone studenten. De opdracht van ex-minister Plasterk is duidelijk: dicht het gat tussen allochtone en autochtone hbo-studenten. Nog altijd veertig procent van de allochtone HvA-studenten valt uit in de eerste twee jaar van de opleiding. Van degenen die blijven haalt veertig procent de propedeuse niet in de vereiste twee jaar. En van alle eerstejaars is slechts dertig procent allochtoon. Dat percentage moet omhoog, vond Plasterk. No cure, no pay Duidelijke orders uit Den Haag, maar toch maakt de HvA liever geen onderscheid tussen haar studenten. Dan ga je stigmatiseren, stelt Oosterhuis. Dus kiest de hogeschool voor de gulden middenweg: SoS-projecten voor alle studenten. Met die beslissing neemt de HvA een risico, want bij de volgende subsidieverdeling in 2012 wordt de hogeschool afgerekend op de vooruitgang van enkel de allochtone studenten. Ook als de streefcijfers niet gehaald worden, wordt de schatkist opnieuw gespekt tot 2014 maar dan wel met een stuk minder geld. Oosterhuis: Door de tussentijdse resultaten zou de subsidie een stuk lager kunnen uitvallen dan in In dat jaar kregen we geld op basis van het aantal niet-westerse allochtone studenten op de HvA. Daar hadden we mazzel mee. Het hele domein Maatschappij & Recht maakt sinds een jaar dankbaar gebruik van het SoS-geld. Voor hbo-rechten is het projectleider Robbert Land die toeziet op het studiesucces van alle rechtenstudenten. Want hier wordt geheel in lijn met het HvA-beleid geen onderscheid gemaakt tussen studenten. Land: Er is geen wezenlijk verschil tussen de prestaties van allochtone en autochtone rechtenstudenten. Al onze studenten kunnen wel een duwtje in de rug gebruiken. Een belangrijk aandachtspunt van de opleiding is het taalniveau van de studenten. Vanuit stage- en afstudeerplekken horen we regelmatig dat het niveau omhoog moet, zegt Land. Taal is essentieel in het juridische werkveld. Studenten moeten wetteksten begrijpen, artikelen analyseren en standpunten beargumenteren. Om het niveau op te krikken investeerde de opleiding het afgelopen jaar in een taallijn voor alle eerstejaars. Allochtone studenten hebben problemen met lidwoorden en beschikken meestal niet over een grote woordenschat. Maar ook onze autochtone studenten zitten qua taal niet op het hbo-startniveau. Advocaat Ook voor het zorgenkindje studie-uitval, komt de subsidie als geroepen. Land: Ieder jaar verwelkomen we zo n vijfhonderd nieuwe studenten, waarvan we veertig procent voor de zomervakantie alweer kwijt zijn. Volgens hem is een onduidelijk beroepsbeeld vaak het probleem. Eerstejaars gaan af op de titel advocaat, terwijl ze daar juist niet voor worden opgeleid. De opleiding investeert dan ook in betere studieloopbaanbegeleiding en goede informatievoorziening voor en vanaf de eerste studiedag. Startende studenten moeten meteen weten: wat kan ik verwachten, bij wie kan ik terecht en waar word ik voor opgeleid?, zegt Land. Door goede voorlichting kan een student snel beslissen: dit is het wel of niet. Of alle inspanningen uiteindelijk voor de gewenste resultaten gaan zorgen, is nog even afwachten; rechten moet nog met de eerste rapportage komen. Een opleiding die al wel zover is, is de pabo. De lerarenopleiding stond in 2008 als pilotopleiding aan de start van het SoS-project en heeft inmiddels meerdere projecten lopen. Net als rechten doet de pabo niet aan SoS-projecten speciaal voor allochtone studenten. Een gedurfde keuze, gezien de statistieken van Toen haalde slechts 3,5 procent van de niet-westerse allochtone studenten de propedeuse in een jaar, tegen 19,7 procent van de autochtone studenten. Ook de uitvalcijfers van het eerste jaar verschillen nogal tussen de twee groepen: zeventig procent van de niet-westerse allochtone studenten tegenover vijfenveertig procent van de autochtone studenten. De grote leegloop is tweedejaarsstudente Ouafa Bourik (20) bekend. Ik ben geschrokken van het aantal studenten dat het eerste jaar niet afmaakte. In september zat ik met dertig studenten in de klas, in juli waren dat er nog maar dertien. Volgens haar is het dan ook hoog tijd voor hulp. De meeste studenten die uitvallen zijn allochtoon. Ze krijgen te weinig steun en voelen zich buitengesloten. Toch kiest de pabo liever voor algemene projecten ter verbetering van het propedeuserendement, de aansluiting tussen mbo en hbo en het taal- en rekenonderwijs. Zo kwam de opleiding met een wel heel pabo-verantwoorde oplossing voor het lage propedeuserendement. Projectleider Robinet Bargeman: Ik geloof in een positieve benadering. Voor alle studenten die in het eerste jaar hun propedeuse halen wordt een groot chique feest in de Singelkerk georganiseerd. Studenten blijken dat toch wel belangrijk te vinden. Het is ook veel leuker dan je certificaat later op te halen bij de onderwijsbalie. Met het project dat het taal- en rekenniveau van studenten moet verhogen, slaat de pabo zelfs twee vliegen in een klap. Eerstejaars die hun verplichte taal- en rekentoets met vlag en wimpel halen, mogen hun klasgenoten coachen die de toetsen nog niet hebben gehaald. Geen gejuich Het zijn stuk voor stuk leuke projecten met goede bedoelingen. Maar na anderhalf jaar investeren is toch de grote vraag: wat levert het op? De pabo publiceerde eind 2009 als eerste HvA-opleiding een tussenrapportage over Het leverde nog geen juichende SoS-staf op. Weliswaar gingen alle pabo ers er dat jaar iets op vooruit, maar het zijn vooral de autochtone studenten die profiteren van de maatregelen, niet de allochtone studenten. Hierdoor blijft er een groot gat tussen de prestaties van allochtone en autochtone studenten. Sterker nog, in veel gevallen wordt het verschil alleen maar groter doordat allochtone studenten de streefcijfers niet halen, terwijl autochtone studenten juist beter presteren dan de gestelde streefcijfers. Zo hoopte de pabo in 2008 minimaal 32,9 procent van de allochtone studenten na een jaar nog in de schoolbanken te houden. Maar het percentage bleef steken op 31,7 procent. Daar tegenover staat het streefcijfer voor autochtone studenten van 57,3 procent. Maar uiteindelijk bleef zelfs 61,9 procent van deze studenten op de opleiding. Diversiteit Bargeman vindt het jammer dat niet iedereen evenzeer profiteert van SoS. Het is moeilijk om dat gat te dichten. Het blijkt dat autochtone studenten meer succes hebben bij de activiteiten die we inzetten. We zullen Vooral de autochtone studenten profiteren van de maatregelen toch meer nadruk moeten gaan leggen op diversiteit. Maar volgens de projectleider is er niet alleen maar slecht nieuws. Over het algemeen hebben veel meer studenten hun taaltoets gehaald. De allochtone studenten hebben zelfs hun achterstand op de autochtone studenten wat ingelopen. Maar die taalverbetering is nog niet terug te zien in de punten waar de HvA in 2012 op wordt beoordeeld: de instroom, uitval en het propedeuserendement van allochtone studenten. De vrouwen van het SoS-project kijken dan ook liever naar de toekomst. Beleidsmedewerker Gianotten: Hopelijk is het over twee jaar wel te zien, want we moeten wel vooruit. Sommige HvA-opleidingen zijn al bijna zwarte opleidingen. Nu is dertig procent van onze studenten allochtoon, maar dat zal alleen maar toenemen. n SoS-project Om het studiesucces van niet-westerse allochtone studenten te verbeteren, gaf het ministerie van OCW in miljoen euro aan de vijf grote hogescholen in de Randstad. Daarvan ging 17 miljoen euro naar de HvA. Momenteel lopen er veertien SoS-projecten, verdeeld over twintig HvA-opleidingen. Beeld JeRoen Murré 14 havana

15 sturen op studiesucces havana 15

16 very short introductions And the winners are Beeld Fred van Diem Mark Scheper Willem Landman Afgelopen week streden veertien onderzoekers om de twee finaleplekken van de Very Short Introductions. Mark Scheper en Willem Landman wisten hun onderzoek het best te pitchen binnen de gestelde vijf minuten. Merel Straathof Fysiotherapie-docent Mark Scheper haalde de finale met zijn promotieonderzoek over hypermobiliteit (extreme flexibiliteit) bij kinderen. De jury gunde jou een finaleplaats. Waarom denk je? Ik ben nog steeds verbaasd. Ik vond de concurrentie erg sterk. Meerdere kandidaten hadden een heel maatschappelijk relevant onderwerp zoals Willemien Dorresteijn over Amsterdamse krachtwijken. Maar ik denk dat de jury uiteindelijk voor mij heeft gekozen, omdat er nog niet zo veel bekend is over hypermobiliteit terwijl heel veel mensen er last van hebben. Zij kampen met depressies, vermoeidheid, armen die uit de kom vliegen, broze botten, minder sterke spieren, noem maar op. Zeker op het gebied van hypermobiele kinderen is er nog een hoop te ontdekken. Daarom onderzoek ik of zij gebaat zijn bij een speciaal behandelprotocol. Niet echt makkelijk om dat allemaal in vijf minuten te vatten. Ik vond mijn presentatie heel goed gaan, al was ik wel bang dat mijn stortvloed aan informatie iets te veel zou zijn voor de luisteraars. Achteraf zeiden mensen dat het prima te volgen was en dat ik erin geslaagd was een complex onderwerp in lekentaal uit te leggen. Dat was voor mij het mooiste compliment van de avond. Ik heb uiteindelijk wel iets langer over mijn presentatie gedaan dan was toegestaan. Maar later zag ik dat andere kandidaten die vijf minuten ook behoorlijk ruim namen. Ga je je tactiek nog aanpassen voor de finale? Ik denk dat ik mijn verhaal een beetje ga aanscherpen, want tijdens de Onderwijsconferentie moet het echt in maximaal vijf minuten. Aan de Powerpoint en de inhoud verander ik verder niets. Ik kan nu wel allemaal grappen gaan bedenken, maar tijdens het presenteren wil ik gewoon mezelf kunnen zijn. Het belangrijkste is dat het verhaal klopt. Hoe schat je de concurrentie in? Ik vond de presentatie van Willem Landman over de risico s van beleggen ontzettend geestig. Het onderwerp is relevant en actueel, zeker nu met de economische crisis. Niet veel mensen hebben verstand van beleggen, maar hij wist zijn verhaal duidelijk over te brengen. Hij is wel mijn concurrent, maar ik ben niet echt bezig met het wedstrijdelement. Ik wil vooral bekendheid geven aan mijn promotie en laten zien dat onderzoek aan de HvA zowel een praktische als theoretische kant heeft. Dus de koffers voor New York zijn nog niet gepakt? Door VSI leer je in vijf minuten de essentie van je onderzoek aan een niet ingewijd publiek te vertellen dat is de grote winst. Ik heb geen flauw idee wie er gaat winnen, ik maak me er niet zo druk om. Alhoewel, ik moet wel toegeven dat ik al in mijn agenda heb gekeken wanneer ik een weekje weg zou kunnen. Ik zou dan mijn vriendin meenemen, uiteraard. Anders moet ik de komende tijd op de bank slapen. Docent beleggingsadvies Willem Landman haalde de finale met zijn promotieonderzoek over een waarschuwingssysteem voor de particuliere belegger. Lopen er op de HvA beleggers rond? De laatste jaren zijn steeds meer mensen zich gaan interesseren voor beleggen. Dat is ook te zien aan het aantal inschrijvingen van de minor beleggen: het is inmiddels de op een na grootste minor van de HvA. Studenten willen begrijpen hoe het precies in elkaar steekt, maar hopen vooral in tien lessen rijk te worden. Is een nieuw waarschuwingssysteem voor particuliere beleggers nodig? Zeker. Ik zoek naar manieren om de particuliere belegger te beschermen tegen de grote spelers op de beurs. De hele DSBaffaire illustreert hoe er soms misbruik gemaakt wordt van de onwetendheid van mensen. Maar dit systeem moet mensen ook tegen zichzelf beschermen. Mensen staren zich soms blind op de winsten van anderen en denken vervolgens dat ze ook kunnen beleggen. Maar ze zijn helemaal niet thuis op de beurs. De jury roemde je voor je humor. Is dat je kracht? Voor ik op de HvA ging werken heb ik geruime tijd lesgegeven aan mbo ers. Het is niet makkelijk om deze leerlingen een hele les geïnteresseerd en vooral geconcentreerd te houden. Daar heb ik geleerd om tijdens lessen regelmatig een voorbeeld te geven, een grap te maken of een kleine pauze in te lassen. Die kennis kwam tijdens mijn presentatie goed van pas. Tijdens de finale op de Onderwijsconferentie spreek je voor 800 mensen. Zenuwachtig? Ik ben altijd een beetje zenuwachtig als ik voor een groep mensen moet spreken, maar volgens mij is dat niet erg. Presentator Koos Postema heeft me wel eens verteld dat hij nog altijd gezonde spanning heeft voor hij begint. Hij zei: De eerste keer dat ik niet meer zenuwachtig ben, weet ik dat het fout zal gaan. Wie mag er mee als je de reis wint? Dat wordt mijn vrouw. Ze komt naar de finale op 8 april in de Beurs van Berlage. Ook een aantal relaties van de beurs hebben beloofd te komen, die werken toch om de hoek. Ik zou het super vinden om de reis naar New York te winnen. Het is een leuke, originele prijs weer eens wat anders dan een fles wijn en een bos bloemen. Mijn vrouw en ik hebben allebei een tijdje in New York gewoond, het zou mooi zijn als we ook het New York van na 9/11 kunnen bezoeken. n Tijdens de Onderwijsconferentie op 8 april in de Beurs van Berlage vertellen de finalisten opnieuw in vijf minuten over hun onderzoek. De winnaar gaat er vandoor met twee tickets naar New York, de verliezer mag een stapel boeken uitzoeken bij Selexyz. 16 havana

17 openwaterzwemmen Niet bang voor een kwal of een trap Beeld Bas Uterwijk Hans-Peter Hartog is pas achttien maar kan zich nu al meten met de internationale top van het openwaterzwemmen. Mijn moeder vond het eerst helemaal geen leuk idee. Eveline van Heumen De nieuwe Maarten van der Weijden? Nee, zeker niet. Hij is echt een stuk sneller. Maarten is zo n twee meter en ik ben maar één meter negenenzeventig. Zijn handen zijn veel groter en hij heeft schoenmaat zevenenveertig dus daarmee kan je veel meer water verzetten dan ik. Ik wil ook met niemand vergeleken worden. Ik wil gewoon mezelf blijven. Openwaterzwemmer Hans-Peter Hartog (eerstejaars commerciële economie aan de Johan Cruyff University) is van zwemmen in de sloot tot het wereldkampioenschap in Brazilië gekomen. Hij is pas achttien jaar maar kan zich nu al meten met de internationale top. De Wormerveerse zwemmer hijst zich graag in zijn strakke pak voor wedstrijden in Brazilië, Israël, Turkije en Hong Kong en schuwt daarbij geen kwallenbeet of aanval van een andere zwemmer. Het is allemaal begonnen in de sloot achter het zwembad. Aan het eind van het eerste seizoen ik was toen zes jaar zei de trainer: Zo, nu begint pas het échte seizoen, het zomerseizoen! We gingen toen zwemmen in de brede sloot en dat was mijn eerste aanraking met openwaterzwemmen. Mijn moeder vond dat eigenlijk helemaal niet zo n leuk idee. Ze ging meteen verhaal halen bij de trainer. Die vertelde toen dat er ook wedstrijden zijn voor openwaterzwemmen en zo heb ik in dat jaar al vier wedstrijden gezwommen. Eerst deed ik gewoon mee voor de lol, maar het werd steeds serieuzer. Ik vond het zwemmen erg leuk, maar ik zat ook nog in de Nederlandse selectie van waterpolo. Ik ben wel een teamspeler, maar ik wil kunnen zeggen: ik heb het zélf behaald, ik heb dit gedaan. Daarom heb ik twee jaar geleden gekozen om volledig voor het zwemmen te gaan. De vijf kilometer schud ik nu zo uit m n mouw, dat doe ik even in een uurtje. De tien kilometer is wel wat lastiger. Familieruzies Het zwemwereldje is echt één grote familie. In Nederland zijn er sowieso niet veel openwaterzwemmers maar ook in het buitenland gaat iedereen heel hecht met elkaar om. Vorig jaar oktober deed ik mee aan een grote wedstrijd in Hong Kong. Een week voorafgaand aan de wedstrijd train je samen en eet je samen. Iedereen leerde elkaar al snel kennen en de jongens brachten veel tijd met elkaar door. Tot op de dag van de wedstrijd, toen was het ineens echt ieder voor zich. Het kan er soms ook wel hard aan toegaan, hoor. Bij de keerpunten om de boei halverwege de race is het altijd weer gevaarlijk. Iedereen wil als eerste om die boei heen. Je moet dus niet raar opkijken als je een trap krijgt of zelfs onder water wordt geduwd. Het is echt ellebogenwerk. Dan komt ook meteen mijn waterpoloinstinct naar boven. In Nederland komen die gevechtjes een stuk minder vaak voor dan bij internationale wedstrijden. De Nederlandse openwaterzwemmers ken ik ook door en door. Ik weet dat ik ze dan toch wel eruit sprint of dat ze breken tussentijds. Het werd me te voorspelbaar. Ik ken van iedere Nederlandse zwemmer de sterke en zwakke punten. Daarom ben ik ook internationaal gegaan, ik wilde een nieuwe uitdaging. Afgelopen januari in Brazilië bij het wereldkampioenschap kon ik met de internationale top tot 6,6 kilometer meekomen, daarna werd het zwaar. Ik mis helaas nog net een stukje kracht. Het is wel goed om te weten waar ik sta. Nu heb ik me kunnen meten op internationaal niveau. Door de internationale wedstrijden heb ik geleerd dat er ook een stukje tactiek bij komt kijken. Eerst zwom ik gewoon zo hard als ik maar kon en dan zag ik wel waar het eindigde. Nu blijf ik meer bij de groep en probeer ik mijn krachten te sparen voor de finale. Ik vind het echt belangrijk dat ik een studie naast het zwemmen doe. Op de JCU doe je alles heel zelfstandig en dat is best zwaar. Tot nu toe heb ik maar twee tentamens niet gehaald dus dat vind ik best meevallen. Misschien was sport, management & ondernemen een meer voor de hand liggende studie voor mij geweest. Maar toen ik daar op de open dag was en het woordje sport viel, wilde ik eigenlijk meteen m n jas aandoen en weggaan. Ik vind sport leuk, maar ik hou het bij zwemmen. Ik ben superfanatiek in alles wat ik doe en ik wil altijd winnen. Maar ik ben helemaal niet goed in andere sporten De vijf kilometer schud ik zo uit m n mouw dus dan kan ik het maar beter laten. Ik moet twee keer per week om kwart voor vijf opstaan en de rest van de dagen rond zes uur. Op zondag slaap ik uit, dan word ik rond zeven uur wakker. Maar dat voelt toch echt als uitslapen. Ik train twintig uur per week. Daarnaast doe ik nog drie uur aan krachttraining. Ik hoop dat ik dit jaar mee kan doen aan het Europees jeugdkampioenschap. En dan natuurlijk doorstromen naar het EK en WK. Ik heb nog wel een aantal jaar, ik ben nog jong. Zwemmers zitten meestal pas op hun vijfentwintigste op hun top. Die Olympische Spelen in 2016 zouden haalbaar moeten zijn. n havana 17

18 ondertussen in... very short introductions Guilin Chi Chung Man (23 jaar, derdejaars media, informatie & communicatie) studeert Chinees in China en houdt zich ondertussen bezig met lekkere hapjes. Uit eten voor zeventig cent Voor mijn minor studeer ik in China Chinees. Wellicht een beetje vreemd omdat ik Chinees ben, maar in China zijn er veel verschillende dialecten. De hoofdtaal Mandarijn ken ik niet en wil ik wel graag leren. Zo kan ik me onderscheiden van mijn medestudenten en het lijkt me een mooie toevoeging, als toekomstig marketeer. In Guilin verblijf ik op een internationale campus, daar deel ik mijn kamer met een medestudent. Wat mij gelijk opviel was hoe open iedereen op de campus is. Op mijn eerste dag had ik al met veel nieuwe klasgenoten kennisgemaakt. Een van hen bleek helemaal geen klasgenoot maar een docent van 27 die er nog ontzettend jong uitziet. Het leven in Guilin is spotgoedkoop, tenminste in vergelijking met Nederland. Ik hou ervan om uit eten te gaan maar in Nederland doe je dat niet elke dag. Tenminste als je een arme student bent. In Guilin doe ik dat wel elke dag. Ik betaal veertig tot zeventig cent voor een maaltijd en dan krijg je écht value for money. Het smaakt goed en is betaalbaar voor iedereen. Waar je echter niet op moet letten is de presentatie. De gerechten zien er vaak onsmakelijk uit maar schijn bedriegt. Je moet natuurlijk wel de juiste tentjes kennen. Als je genoeg mensen kent, kom je vanzelf bij de betere restaurants terecht. Gelukkig is er genoeg keus in Guilin. Na een paar keer Chinees eten wilde ik even iets anders, dus ging ik Koreaans eten met mijn vrienden. Op aanbeveling van mijn vrienden nam ik de rijst met ei en groenten. We kregen er ook nog soep, kimchi (chilipeper met groenten) en onigiri (rijstballetjes met kruiden) bij. Per persoon kostte dat maar zeventig cent! Op straat kan je ook ontzettend lekker eten. In het begin durfde ik dat niet te nemen aangezien op straat eten niet bepaald hygiënisch is. Nadat ik zag dat mijn vrienden het ook aten kon ik de verleiding niet meer weerstaan. En ik moet zeggen dat ik nog geen last heb gehad van mijn buik! Loes Wieteke Chi Chung Annemarie Kelly Kyra Aardie Wie? Kees de Jong (23) is vierdejaars student technische informatica Wat? Afstudeeronderzoek en eigen bedrijf ROAR E-Zine, muziekwebsite voor jongeren Al tien jaar lang loop ik festivals en concerten in binnen- en buitenland af: ik sta net zo lief op Mystery Land als op Graspop in België. Eigenlijk hou ik van alle muziek. Als hobby zette iemand tien jaar geleden ROAR E-Zine op, een obscure Engelstalige metalwebsite. Maar hij kreeg het te druk met zijn studie en wilde ermee stoppen. Toen hebben mijn klasgenoot Marcel Kamphuis en ik de site overgenomen. De afgelopen jaren hebben wij er een Nederlandstalige website van gemaakt voor een breder publiek. Je kunt er recensies lezen van concerten, festivals, boeken en cd s, maar ook kaarten winnen voor optredens. In het begin bezochten mensen alleen de site om die kaarten te winnen, maar tegenwoordig komen ze toch geregeld terug. Het afgelopen jaar hebben we het bezoekersaantal zien groeien van negenduizend naar vijftigduizend unieke bezoekers per maand. Onze docenten van het project ondernemerschap en innovatie zijn heel enthousiast over onze site. Middels het afstudeeronderzoek zoeken we naar mogelijkheden om onze site voor een nog groter publiek interessant te maken. Dat is natuurlijk weer van belang voor de opbrengsten, want uiteindelijk willen we er wel van kunnen leven. Nu kunnen we dat zeker nog niet. De vijfhonderd euro die we maandelijks aan advertenties verdienen, investeren we direct weer in de site. In het businessplan beschrijven we een aantal innovatieve applicaties. Want zoals onze docenten zeggen: er Beeld Fred van Diem Rendabele muziekwebsite bestaan al duizenden muzieksites. Voor de site gaan we een game en festivalfilmpjes maken; leuke compilaties van de optredens. We promoten onszelf al via social media als Hyves en Facebook. Maar voor extra aandacht willen we bij concerten een Bluetooth-server neerzetten. We verzoeken mensen hun Bluetooth aan te zetten, dan ontvangen ze een berichtje: wil je concertkaarten winnen? Surf dan naar onze site. Het kost ontzettend veel tijd om de naam ROAR E-Zine te vestigen en groot te maken. Ik bel hele middagen achter platenlabels, festivals en clubs aan, maar uiteindelijk loont het wel. We hebben nu contact met Mojo Concerts, Live Nation, Melkweg en Paradiso, waardoor we aan gratis kaartjes komen. Je merkt: als je er achteraan zit is veel mogelijk. Maar je moet zeker niet gaan zitten afwachten. n Merel Straathof Studenten, docenten of lectoren vertellen in maximaal vijf minuten over hun onderzoek bij Very Short Introductions. Meer weten? 18 havana

19 de hoogste bieder Beeld Fred van Diem Staat: nieuw / Prijs: (60 x 70 cm) 100, (100 x 120 cm) 250 / Af te halen in: Almere / Interesse? Kijk op Beeld Fred van Diem Wat? Schilderijen met spannende titels als Showing Pink, Hooray For Boobies en Blonde Is Better. Zevendejaars media, informatie & communicatie Leon Olmo van Kranen maakt doeken in uiteenlopende formaten on demand. Lever een foto in en Leon maakt er een stencil van waarna hij met acryl of latex aan de slag gaat. Of wat er maar voor handen is. Let wel: Leon schildert het liefst vrouwen. Reden van verkoop? Na mijn grafische opleiding ben ik veel met schilderen bezig geweest. Dat is alweer acht jaar geleden. Sinds twee jaar heb ik het weer opgepakt. In die tijd heb ik denk ik zo n tweehonderd doeken gemaakt. Afgelopen december heb ik er vijftien gemaakt, maar daar zaten ook veel erg kleine tussen. Ik maak bijna al mijn doeken in opdracht. Vaak maak ik dan met Illustrator een stencil en gebruik ik dat als basis. Over een groot doek doe ik zo n twee weken. Ik zie het echt als een hobby en vraag er dan ook niet veel geld voor. Je zou het eigenlijk wel studentenprijsjes kunnen noemen. En verder? Ik schilder het liefst vrouwenlichamen. Dat vind ik toch net wat spannender dan een man of een stilleven. Door een mooie foto kan ik heel erg geïnspireerd raken. Ik maak dan ook niet alleen doeken in opdracht maar soms naar een eigen idee. Ik werk vaak met spraypaint en met stencils. Daarmee kan je alle verhoudingen toch net wat beter houden dan uit de losse pols. Ik ben niet echt een kunstenaar, hoor. Ik ben gewoon graag creatief bezig. Als ik met een heel leuk project bezig ben kan ik zomaar nachten doorhalen. Op sommige van mijn doeken zitten wel tien lagen verf omdat ik niet tevreden was. Zelf heb ik thuis niet veel van mijn doeken hangen. Eentje hangt in de woonkamer en ik heb een muurschildering van de skyline van Manhattan gemaakt. Maar verder vind ik het veel leuker als mijn doeken een mooi plekje vinden bij iemand anders thuis. n Eveline van Heumen havana 19

20 recensies Online expo Bureaucratics Jan Banning HHHHH Wat Fotograaf Jan Banning schoot een reeks foto s van bureaucratie over de hele wereld. Hij fotografeerde ambtenaren in onder meer India, Rusland, Bolivia, Liberia, Frankrijk, Jemen, de Verenigde Staten en China. De serie werd al gepubliceerd en geëxposeerd in 2008, maar zoals dat tegenwoordig gaat met Twitter en consorten kan alles ieder moment weer in de schijnwerpers staan. Dus nu er in Duitsland een expo is waarop de foto s te zien zijn, kakelt het digitale wezen er wederom op los. Havana doet mee met het rumoer. Jij kunt je biezen pakken en naar Duitsland vertrekken of surfen naar Waarom wel Bannings fotoserie brengt bij de kijker nogal een openbaring te weeg. Heersend beeld van de Nederlandse ambtenaar: een grijze muizige man, meestal in bezit van vadsig gestel, zit in ergonomisch matig verantwoorde houding achter een onder papier bedolven bureau in een grauwe kantoortuin. Zijn werkzaamheden bestaan uit verwoed mailen, druk bellen en zo meer. Overleden schrijver Simon Carmiggelt verzon er in de jaren vijftig een prachtig woord voor, de Nederlandse ambtenaar was volgens hem koning in epibreren (het verrichten van niet nader gespecificeerd werk dat heel voornaam lijkt, maar desondanks helemaal niets voorstelt). Dan de ambtenaren over de grens vastgelegd door Jan Banning. In India zit een in blauw gewaad gestoken dame achter een volledig ontruimd bureau. Ze heeft haar paperassen verschoven naar de achtergrond, op de kast liggen metershoge stapels documenten. Vast goed gesorteerd. Het verschil tussen de werkomstandigheden van ambtenaren wereldwijd wordt door Banning schrijnend blootgelegd. Hoezo cao? Een kapot bureau of een lage kruk werkt ook. Verder komt de verscheidenheid aan ambtenarenklussen aan het licht. Echt niet alleen bureaupapzakken. Een Franse medewerker van de narcoticabrigade heeft zijn werkplek opgefleurd met wietvlaggen. Waarom niet Omdat het toch een beetje mosterd na de maaltijd is? Met vraagteken, want wanneer iets mooi/interessant/leerzaam (etc., etc.) is, dan maakt het natuurlijk niet uit dat je het een jaartje of wat na dato bekijkt. Wel komen de foto s op het web minder indringend over dan op groot formaat tijdens een expo. Wat ook kan: het boek kopen dat bij de fotoserie is verschenen, met achtergrondverhalen van journalist Will Tinnemans. n Kim Bos Cd Polar Bear Peepers (Leaf) HHHHH Wie Drummer Sebastian Rochford van de Britse band Polar Bear timmert al zeven jaar aan dit project. Ondertussen staat er een goede band hem bij, bestaande uit onder meer tenorsax, contrabas en gitaar. Wat Het vierde album Peepers, met ook dit keer een gebalanceerde mix van jazz, rock en electro. Waarom wel Happy For You opent de plaat met intrigerende saxofoonpatronen. Ze blazen erop los alsof hun leven ervan afhangt. Het is even wennen aan het unieke geluid. Ik kan begrijpen dat jazzfans dit absoluut niet mooi vinden. Maar wacht toch nog even met de cd stopzetten en in de prullenbak gooien. Want na de opener volgt het dynamische Drunken Pharaoh dat alle jazzkanten opgaat. Van bebop tot post jazz. Van ambient tot free jazz. Je luistert als het ware naar een machine. Het klinkt steeds anders. De momenten van rust worden afgewisseld met dynamische, ritmische stukken. Imposant. Met The Love didn t go Anywhere bewijst Polar Bear dat ze ook meeslepende muziek kunnen maken. Bestaat het woord droomjazz? Polar Bear staat bekend om het mixen van jazz en rock. Bij A New Morning will come hoor je sterk deze afwisselingen. Een hiphopdrumritme versterkt het jazzachtige saxofoongeluid. Deze mix, die overigens vaak voorkomt op Peepers, maakt de muziek toegankelijk voor mensen die minder van jazz houden. Niet onopgemerkt blijven twee nummers: de titeltrack Peepers en Bap Bap Bap (fantastische titel, past precies bij het funky ritme). Een gewaagde cocktail van jazz, rock en elektronica. Je hoort de humor en de speelsheid van de band. Het ritme gaat met je op de loop, vrolijkheid voort de boventoon. Waarom niet Peepers is een uitstekende plaat op twee nummers na. Bump en Scream, van beide ruim een half minuutje, verstoren de rest van de plaat. Ze gieren uit je speakers, het gaat alle kanten op met de elektronica en de saxofonen. Het geluid doet pijn aan je oren. Toegevoegde waarde hebben deze nummers niet, je zapt ze door. Aan de andere kant: het maakt Peepers behoorlijk divers. n Miriam Bons Theater Zomertrilogie 31 maart tot 2 april en 20 t/m 25 april, Stadsschouwburg Wel gaan Barry Atsma (je weet wel, uit KEVBDD) staat sinds lange tijd weer eens op de planken. Even geen megafilms voor deze acteur, maar back to the roots. Zomertrilogie is een lichtvoetige comedy over materialisme en de liefde. Niet gaan Juist door alle commerciële films kun je Atsma moeilijk nog serieus nemen als toneelacteur. Festival Sonic Connections 1 t/m 3 april, Brakke Grond Wel gaan Het festivalseizoen begint langzaamaan weer op gang te komen. Met het heerlijke weer van de afgelopen tijd kun je vast een voorproefje nemen bij Sonic Connections. Optredens, workshops, bijeenkomsten en zelfs een museum. De Brakke Grond heeft ook dit jaar weer een fantastisch festival op poten gezet. Niet gaan Een festival moet voor jou duur, druk en groot zijn. Tentoonstelling My grandma was a turtle Cuny Janssen 2 april t/m 2 mei, Foam Wel gaan De titel verwijst naar een indianenstam uit Oklahoma. Cuny bezocht deze stam omdat ze nieuwsgierig was naar wat er bij moderne indianenkinderen nog te zien is van hun afkomst. Foam is altijd fijn om doorheen te lopen, maar deze voorstelling heeft iets bijzonders. Cuny heeft beelden van mensen, maar wisselt ze af met prachtige landschappen. Het indianengevoel is daardoor compleet. Niet gaan Ach, Foam. Je voelt je cultureel verantwoord als je er loopt, maar echt boeiend vind je het niet. Eigenlijk valt het altijd tegen. Theater Club Slip & Grip 3 april, Comedy Theater in de Nes Wel gaan De Amsterdamse versie van Moulin Rouge. Van klassiek ballet tot paaldansen, moderne theaterdans tot lapdance en van opera tot popmuziek. Alles kan in Club Slip & Grip. Je weet niet wat je gaat zien deze avond, dat blijft tot het moment van aanvang geheim. Als de optredens tegenvallen kun je je gaan bezatten. De bar blijft namelijk open. Na afloop is er een dj die tot in de late uurtjes draait. Niet gaan Je hebt het niet zo op surprise optredens, je wilt weten waar je aan toe bent. Je weet dan ook niet wat je aan moet trekken, let s face it: voor een avondje paaldansen trek je iets anders aan dan voor de opera. Muziek Stevie Ann 5 april, Kleine Komedie Wel gaan Het Nederlandse meisje met de prachtige blues stem. One Year of Love en The Poetry Man zijn onze favoriete liedjes van deze singer-songwriter. Niet gaan Als je niet van rustige muziek houdt en snel afgeleid bent, moet je lekker thuis blijven. 20 havana

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Presenteren the easy way

Presenteren the easy way Presenteren the easy way Dit is een uitgave van Marie-Jose Custers van CustersCoaching (niets uit deze uitgave mag gekopieerd worden) Voor de meeste mensen is presenteren een echte opgave. Ze weten dat

Nadere informatie

Vogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:...

Vogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:... Vogelgriep Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... 2 Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Wat is uw naam en uw functie? Ik ben Robert Veenstra, voorzitter van SC Heerenveen.

Wat is uw naam en uw functie? Ik ben Robert Veenstra, voorzitter van SC Heerenveen. Mijn naam is Aron van der Wal. Ik zit in de sport/brugklas HAVO/VWO van het Fivelcollege in Delfzijl. Naar aanleiding van de opdracht om iemand te interviewen die zich minimaal 20 uren per week met sport

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Masters hangen aan Eelco's lippen...

Masters hangen aan Eelco's lippen... Masters hangen aan Eelco's lippen... De spanning voor het WK-Masters in Lyon loopt bij de deelnemers aan Project 2015 al danig op. Daarom hebben we Eelco gevraagd of hij een keer met ons wilde praten over

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014 LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

Organiseren. werkt! Krijg meer overzicht,, structuur en (tijd) winst! Germo Bekendam Karlijn L Ortye

Organiseren. werkt! Krijg meer overzicht,, structuur en (tijd) winst! Germo Bekendam Karlijn L Ortye Organiseren werkt! Krijg meer overzicht,, structuur en (tijd) winst! Germo Bekendam Karlijn L Ortye Inhoud 1. Organiseren is keuzes maken 6. Planning en digitaal organiseren 7. E-mail organiseren Pagina

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

EUPENBULLETIN. 6 februari 2015 nr.11

EUPENBULLETIN. 6 februari 2015 nr.11 Wethouder van Eupenschool Odysseuslaan 6 5631 JM Eindhoven 040-2446044 EUPENBULLETIN 6 februari 2015 nr.11 Inhoudsopgave Afscheid... 1 Rapportgesprekken... 3 Carnaval... 3 Even voorstellen... 3 Wisseling

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Ik ben Aniek en ik ben over 20 jaar kapster in mijn eigen kapsalon, en ik heb heel veel klanten in mijn kapsalon.

Ik ben Aniek en ik ben over 20 jaar kapster in mijn eigen kapsalon, en ik heb heel veel klanten in mijn kapsalon. David 4a5 weken geleden heeft groep 8 de eindtoets gemaakt. De cito is een toets waar een score uit komt aan de score kan je zien welk niveau je kan doen. De vakken waren taal rekenen en wereldoriëntatie.

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

300 AANDEEL 2011/020304-10/022

300 AANDEEL 2011/020304-10/022 startbedrag 300 AANDEEL 2011/020304-10/021 300 Je merkt dat er twee ribbels zijn die naar de Chiro moeten komen van hun ouders. Zij houden hun jas de hele dag aan en vragen voortdurend of het nog geen

Nadere informatie

ProJOP. jeugdwerk VPKB. 40 Days. stilstaan in de 40 dagentijd

ProJOP. jeugdwerk VPKB. 40 Days. stilstaan in de 40 dagentijd ProJOP jeugdwerk VPKB 40 Days stilstaan in de 40 dagentijd Hey! Voor je ligt 40 Days. De veertigdagentijd is de periode waarin we uitkijken naar Pasen, het feest van Jezus opstanding. Onderweg lezen we

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 FLIPPEN Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 Verantwoording: Opleiding: Media Vormgeven School: Media college Amsterdam Jaar: 1 Projectomschrijving: Het maken van

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Op maandag kwam er een mevrouw zij lichtte ons voor hoe je gezond kon leven.

Op maandag kwam er een mevrouw zij lichtte ons voor hoe je gezond kon leven. Gezonde week 2015 Een verslag van de groepen 8. Op maandag kwam er een mevrouw zij lichtte ons voor hoe je gezond kon leven. Mening Dewi: erg leuk!! Mening Jesse: heel erg interessant. Dinsdag: de ochtend

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag.

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag. Onderzoek Rekentoets 6 oktober 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met LAKS, gehouden van 23 september tot en met 5 oktober 2015, deden 1.411 middelbare scholieren en 701 hbo

Nadere informatie

2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen

2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen Liturgie Emmen, 13 september 2015 (buitendienst) Thema: samen onderweg (startzondag) 1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen 3. Zingen: Sela: breng

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL. Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.

Nadere informatie

Nieuwsbrief De Taaltuin maart 2014

Nieuwsbrief De Taaltuin maart 2014 Nieuwsbrief De Taaltuin maart 2014 Beste ouders We knipperen met onze ogen en het is alweer maart. De afgelopen maanden hebben we een hoop activiteiten achter de rug. Sinterklaas is op bezoek geweest,

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie