Ik heb wakker gelegen van recessie in automobielsector

Transcriptie

1 Nr. 9 nov 08 M a r k t l e i d e r i n o n d e r n e m e n d T w e n t e. Twentevisie Jaargang 20 Nummer 09 November 2008 Cirex-directeur Jeroen Spoelder is echte industrieman: Ik heb wakker gelegen van recessie in automobielsector

2 colofon inhoud commentaar jan medendorp 6 Gideon Voskamp gaat voor de bioscoop 8 Gert-Jan Engbers bouwt Soweco uit tot Werkplein 11 Column Notarieel Advies 12 Beurs: the return of Keynes 14 New Business Twente over en voor nieuwe ondernemers 19 Column Financieel Accent 20 Jeroen Spoelder ziet mooie toekomst voor Cirex 23 Column Juridisch Gezien 24 Carrie ten Napel in gesprek met Hendric Bemboom 26 Memphis in beeld 30 Een huis kopen vanaf de loungebank 32 Nieuws en Feiten 37 De succesformule van BAS Autowas 39 Onroerend Goed Transacties 43 Opmerkelijke personeelstransacties 45 Column Personeelsmarketing 46 Van den Wall Bake: toon juist nú lef 48 Drukkerij Roelofs groeit door in nieuw pand 50 IKTelgids Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma Memphis. De opnames vinden maandelijks op dinsdag plaats in de business-ruimte van de Grolsch Veste in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeer t Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente Uitgever Twentevisie b.v., Getfer tsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon , Fax , info@twentevisie.nl, Website: Directie André Odding Bladmanager Frederik van Leersum Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur), Anno Oude Engberink (eindredactie), Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon , Fax secretariaat@ikt.nl, Website: Adver tentie-exploitatie Twentevisie b.v., Angelica Speelman, Aleid Kluivers, Telefoon , Fax , info@twentevisie.nl Acquisitie IKTelgids Lidy Busscher Vormgeving Wegener Studio Speciale Uitgaven, Enschede Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde decision makers. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. Twentevisie bv 6 Gideon Voskamp, doener Hij is beslist geen prater, maar steekt zijn energie liever in zijn werk en dan hebben we het over vastgoed. Gideon Voskamp steekt zijn nek uit en bouwt in Almelo - niet zonder financiële steun - een nieuwe bioscoop. Gerelateerd aan de bezoekersaantallen van CineStar verwacht hij in Almelo voldoende vraag om de bioscoop rendabel te exploiteren. 8 Gert-Jan Engbers, werker In tegenstelling tot de meeste andere werkvoorzieningen lijkt hij de sleutel tot het succes te hebben gevonden. Gert-Jan Engbers gaat Soweco uitbouwen tot een Werkplein waar iedereen met afstand tot de arbeidsmarkt kan worden begeleid, geschoold en getraind. Hij is ervan overtuigd dat het gaat lukken; hij denkt dat er zelfs een bonus voor hem in zit. 20 Jeroen Spoelder, strateeg Hij sloeg met zijn precisiegieterij een nieuwe weg in en wist na een aantal moeilijke jaren de concurrentiepositie van Cirex te verbeteren. Jeroen Spoelder bewijst met Cirex - veertig jaar geleden opgericht door Philips - dat metaalproductie in Twente mogelijk is, ook als toeleverancier voor de lastige automobielbranche. 56 ROC gaat toppers extra opleiden 58 Enschede wil muziekstad worden 60 I&O beantwoordt alle vragen 63 Beleven bij Munsterhuis 64 Kuiphuis in het nieuw 65 Henk Olijdam is bescheiden 66 Scope en Agenda 56 ROC van Twente In het komende jaar zullen een aantal MBOopleidingen het nieuwe gebouw ven het ROC van Twente betrekken; een schitterend gebouw, dat is opgetrokken rond de voormalige gieterij van Stork. De nieuwe voorzitter CvB, Hans Schutte, komt hierdoor qua accommodatie in een gespreid bedje. Hij wil zich in de komende tijd vooral gaan toeleggen op een vergroting van de instroom (naar met name de techniek) en het opzetten van vaktechnische topopleidingen. Dat het Integraal Praktijkcentrum (STODT en Kenteq) in hetzelfde gebouw wordt gevestigd, zal een extra impuls geven aan de omvang en de kwaliteit van het technisch vakonderwijs in de regio. Personeel- en organisatie ontwikkeling Janneke bellen pampeople.nl Ook meer commerciële slagkracht? Kijk op 014AdvTwentevisieNieuw.indd :12:51 Kom verder met uw organisatie Deeltijdonderwijs van Saxion. Maatwerk voor uw mensen. Kom verder. Saxion. saxion.nl/kennistransfer Uw partner in opleidingen NIEUW IN OOST-NEDERLAND! COMMERCIEEL KLANTGERICHTHEID LEIDINGGEVEN COMMUNICATIE Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze open trainingen en kijk op Banken Het graaien van bankiers is toch wel de basis van de kredietcrisis. En dat de kredietcrisis overgaat in een recessie, lijkt ook onvermijdelijk Je zou verwachten dat bankiers nu een beetje hun bek houden, zich gaan zitten schamen. Ik werd na afloop van de opname van Memphis (dinsdag 4 november) aangesproken door een zekere Edwin Groenendal. De knul zei dat hij van de ING was, had zich opgewonden over het feit dat in het radiogesprek dat ik voerde met Gideon Voskamp de ING onheus zou zijn bejegend. Ik heb het nageluisterd: we zeiden dat banken zoals de ING tot het einde van het jaar op slot zitten, geen kredieten geven. Ik dacht eerst dat die Groenendal een geintje maakte, zag toen dat het vormloze wandelende pak erg serieus was en vroeg om zijn kaartje. Die had hij niet bij zich. Hij zou mij mailen en daarin eiste hij opheldering en vroeg naar mijn bronnen waarop ik mij baseerde. Niet te geloven, zo n joch dat bij een instelling werkt dat met 10 miljard aan belastinggeld overeind moet worden gehouden, anders dondert het in elkaar; een bedrijf waar topman Michel Tilmant vele miljoenen verdient en met pijn en moeite overtuigd moet worden dat hij toch echt van zijn bonussen moet afzien, zo n joch leert het echt helemaal nooit. En daarom heb ik zo de pest aan banken in zijn algemeenheid, aan de ING in het bijzonder en tot in mijn teennagels aan die Edwin Groenendal, die zich ook nog eens relatiemanager MKB noemt. De ING gooit zomaar het mooie merk Postbank weg als was het een volle papieren zakdoek. De ING stopt 100 miljoen ( ) euro in de Formule1 om de naamsbekendheid te vergroten. De Formule 1 is toch niet echt een milieuvriendelijke sport. En erg nationalistisch is de ING ook niet, anders hadden ze wel gezorgd dat een Nederlander een zitje in een van de auto s had gekregen. Als dat rotjong van een Groenendal van de ING gewoon eens een krant zou lezen; FEM-Business van 1 november zal wel te hoog gegrepen zijn, maar daarin staat een inter view met zijn hoogste baas. En hij zou Twentevisie van oktober moeten pakken waarin twee ondernemers hun hart luchten over de aanpak van ING. Ik spreek veel ondernemers die vluchten van Fortis en ING naar de Rabo, Staalbankiers of een buitenlandse bank. Relatiemanager MKB Edwin Groenendal is boos dat zijn bank in een negatief daglicht komt te staan. Slaap lekker sukkel. 4 Twentevisie 09/2008 Twentevisie 09/ JOBO5012 AD 50x40mm :27:00

3 Projectontwikkelaar Gideon Voskamp geeft Almelo haar bioscoop terug interview vastgoed Ik werk op gevoel Gideon Voskamp voor zijn nieuwe bioscoop Movie Unlimited in Almelo die in december open moet gaan. We hebben uitgerekend dat we in Almelo ongeveer bezoekers nodig hebben per jaar. (door Jan Medendorp) Almelo heeft weer een bioscoop. In december gaat de nieuwe verbouwde Movie Unlimited in het centrum open. Liever had ontwikkelaar en exploitant Gideon Voskamp aan de rand van de stad gezeten, zoals Cinestar in Enschede, maar dan was de gemeente financieel afgehaakt. Krijgt Voskamp mensen uit Almelo en omgeving weer enthousiast voor het witte doek? Hij verbouwt niet alleen, hij doet ook noodgedwongen de exploitatie. Het is het bekende kip en ei-verhaal: zonder exploitant kon ik geen bioscoop bouwen, toen we niemand konden vinden, hebben we zelf geïnvesteerd om het van de grond af te krijgen, aldus Gideon Voskamp (35). Twente telt (naast de filmhuizen) na de sluiting van Alhambra in Enschede en Utopolis in Hengelo met Cinestar nog maar één commerciële bioscoop. Nog een paar weken geduld, dan hoeven de mensen uit Almelo en ommeland de vernederende gang naar Enschede niet meer te maken als ze een bioscoopje willen pakken. Met dank aan projectontwikkelaar Gideon Voskamp. Voskamp behoort niet tot de doorsnee projectontwikkelaars die over het algemeen een vlotte babbel hebben. Op zijn lege kantoor drie hoog achter op een industrieterrein nabij de A35 praat hij niet overdreven veel, maar in de spotlight in een volle zaal staat hij helemaal niet graag. Gideon nam samen met zijn broer Thomas een paar jaar geleden het vastgoedbedrijfje van pa Voskamp over. De telefoon op kantoor staat vaak doorgeschakeld naar zijn mobiel. Ik heb alleen een secretaresse voor halve dagen. Verder besteed ik alles uit aan een managementbureau. Van personeel wordt hij niet vrolijk. Dan moet ik elke morgen om half negen controleren of ze op tijd zijn. Zonder personeel ben ik veel vrijer. Wie of wat ik nodig heb, huur ik in. Achtergestelde lening De meeste projectontwikkelaars hebben veelal een specialiteit ontwikkeld, zo niet Voskamp die alles aanpakt wat hij leuk vindt. En nu heeft hij dus een bioscoop. Het is toch niet voor niets dat hij geen exploitant kon vinden. Het bioscoopbezoek neemt af. Ik heb met verschillende exploitanten gesproken, maar ik kon niemand zo gek krijgen om te investeren. Dus doet hij het zelf, ook vanwege zijn kinderen. Ik bemoei me niet met de exploitatie, ik heb alleen een achtergestelde lening gegeven. Ik heb er verder niets mee van doen. Nee, maar zonder achtergestelde lening zou Movie Unlimited er niet ingestapt zijn. En de verbouwing komt ook grotendeels voor rekening van Voskamp. De gemeente Almelo geeft euro subsidie voor de bioscoop die ze bij vroegtijdige sluiting terug wil en daarnaast nog eens vier ton (zonder ontbindende voorwaarden) voor café De Kabouter en een stuk grond in het centrum. Als de gemeente Almelo niet had meegedaan, dan was het project niet van de grond gekomen. De een heeft een dvd-speler, de ander een echte servicebioscoop met vier zalen. Ik heb kleine kinderen, die willen over een paar jaar ook graag naar de bioscoop, dus als niemand het doet, dan moet ik het maar doen. Ik heb geen personeel, dan moet ik elke morgen om half negen controleren of ze op tijd zijn; zonder personeel ben ik veel vrijer Centrum Movie Unlimited, zoals de bioscoop ook gaat heten, zal het zeker gaan redden, denkt Voskamp. In Hengelo hebben ze alles fout gedaan wat ze fout konden doen. En Cinestar in Enschede trekt jaarlijks zes- tot zevenhonderdduizend bezoekers. We hebben uitgerekend dat we in Almelo ongeveer bezoekers nodig hebben per jaar. We zitten in Almelo aan een mooi horecaplein, dat versterkt elkaar. Sylvan van der Linde tekent voor de architectuur, waarin wel rekening is gehouden met een mislukking, want de zalen krijgen vlakke betonvloeren met schuine houten vloeren daarop zodat het pand desgewenst ook andere bestemmingen kan krijgen. Voskamp vindt het leuk dat hij bijdraagt aan de historie. Niet weer een kantoorpand op een industrieterrein. We bouwen iets in het centrum, dat moet wel voor de lange termijn zijn; de meeste panden staan daar al tweehonderd jaar. Dan laat je nog wat achter. Bij de echte fase van het ontwikkelen ligt het hart van Voskamp. Het maken van de schetsen, stapje voor stapje verder gaan in het project, dat vind ik erg leuk werk om te doen. Natuurlijk moet je er geld mee verdienen, maar het ontwikkelen is ook leuk. Het werk doe ik deels op gevoel, bij grote projecten overleggen we altijd met mijn vader. Impulsief Voskamp werkt soms impulsief, zegt hij eerlijk. Sommige collega s kopen inderdaad alleen winkels of kantoren, wij hebben van alles: recreatie, kantoren, horeca, hallen, we hebben in het centrum twee woontorens gehad. Waarschijnlijk is het enthousiasme voor een bepaald project. Soms verkoop je het later weer, als we geld nodig hebben voor nieuwe projecten. Nee, de bioscoop willen we graag houden. Hij is sinds 1999 bezig met de aanleg van een recreatiepark (Novasol) bij Wierden (Lageveld) van honderd vakantiewoningen. De ontwikkeling duurt erg lang. Het kabinet heeft aangekondigd maatregelen voor te bereiden om het vastgoed meer in de greep te krijgen. Wat betekent dat voor Voskamp, vragen we hem. Ach, dat geldt meer voor het westen van het land, denk ik. Ik heb dat stuk wel gelezen, maar ik denk niet dat het in het oosten van het land speelt. Recessie De huidige kredietcrisis en de aankomende recessie lijken vooral de vastgoedsector te treffen. Projecten worden moeilijker gefinancierd, je moet meer eigen geld meenemen, dan vallen er altijd mensen af. Het is moeilijker geld te lenen, sommige banken zijn zelfs dicht voor kredieten, zoals ING Real Estate. Daarmee komen projecten stil te liggen, niet bij ons hoor, maar het gebeurt wel. Nu hij naam maakt met Movie Unlimited, is hij een bekende ontwikkelaar geworden, merkt hij aan het aantal malen dat hij wordt gebeld. Of hij wellicht ook de exploitatie van Alhambra wil doen. Als je dit soort projecten doet, dan kom je in de krant, ach dat hoort erbij. Ik heb kleine kinderen, die willen over een paar jaar ook graag naar de bioscoop, dus als niemand het doet, dan moet ik het maar doen Hij krijgt een bekende buurman, horecatycoon Sjoerd Kooistra die de ruimte onder de bioscoop heeft gehuurd van Grolsch (die het huurt van Voskamp). Voorlopig staat het leeg want Kooistra is nog erg druk in Enschede met de verbouwing van de drie zaken aan het Marktplein die hij onlangs heeft verworven. Voskamp is wel in zijn nopjes met de komst van Kooistra. Hij investeert heel veel aan inventaris en heeft een visie. Twentevisie 09/2008 Twentevisie 09/2008

4 Engbers rekent definitief af met starre denkpatroon van voorganger interview werkplein Soweco als middelpunt op werk- en opleidingsboulevard Gert Jan Engbers, directeur van Soweco: Wij hebben een geweldige locatie aan de Plesmanweg in Almelo waar we alles, van testen tot trainen en van leren tot werken, aan een werkzoekende kunnen aanbieden. (door Jan Medendorp) In essentie is het een schande dat Nederland relatief weinig geld over heeft voor een fatsoenlijk systeem van werkvoorziening voor mensen die vanwege een verstandelijke of lichamelijke handicap niet dezelfde prestaties kunnen leveren als andere mensen. En dus is er structureel een tekort aan geld. Dat komt vooral ook als gevolg van gruwelijk mismanagement dat bij werkvoorzieningen als Top Craft werd geëtaleerd. In Almelo geldt: Tom Poes, verzin een list. Wat zijn voorganger Will Visscher opbouwde, brak zijn opvolger Gert Jan Engbers (49) in een mum van tijd weer af. En dus werden bouwbedrijf, drukkerij en andere bedrijven gesloten of verkocht. Engbers wil een werk- en opleidingsboulevard met Soweco als middelpunt. Kwam dat even goed uit dat het CWI- en de UWV-kantoren gaan sluiten. Engbers ontvangt ze met open armen. Soweco is altijd trendsetter geweest. Ook nu weer met deze omvorming; het hele land is aan het moderniseren en wij lopen ver voorop. Soweco als stralend middelpunt van de plaats waar organisaties en instanties samenkomen die zich bezighouden met het begeleiden van mensen zonder werk naar de arbeidsmarkt. De zes deelnemende gemeenten, tevens aandeelhouder van Soweco (Almelo, Wierden, Tubbergen, Twenterand, Rijssen/ Holten en Hellendoorn), zijn vooralsnog enthousiast. Ook het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen (UWV) gingen op de uitnodiging in, behalve in Rijssen/Holten en Hellendoorn waar dat net georganiseerd is in het stadhuis. Wij hebben een geweldige locatie aan de Plesmanweg in Almelo waar we alles, van testen tot trainen en leren werken, aan een werkzoekende kunnen aanbieden. Scholen en begeleiden Bij Soweco is inmiddels al een flinke groep ambtenaren gehuisvest die zich bezighoudt met de reintegratie van mensen in de bijstand. Dat betekent dat er in ons leerwerkbedrijf dagelijks zo n 250 tot 300 extra mensen zijn. Met de achterliggende gedachte is niets mis: de sociale werkvoorziening is bedreven in het scholen en begeleiden van mensen. En een groot deel van de mensen van Soweco is elders gedetacheerd, zoals een collega die 250 mensen bij sleutelfabrikant Nemef in Apeldoorn aan het werk had. Vanwege winstmaximalisatie wordt het bedrijf verplaatst. Als je bij één bedrijf 250 man aan het werk zet, dan weet je dat je, als het slecht gaat, er in één keer 250 terugkrijgt. Dat doen wij dus ook niet. Soweco detacheert bij honderden bedrijven mensen. De grootste groepsdetachering betreft tachtig mensen, dat is onze metaalafdeling. We hebben voldoende capaciteit aan de Plesmanweg om die mensen weer op te vangen als ze daar weg zouden moeten. Een derde van de medewerkers van Soweco komt voor detachering niet in aanmerking. Die zijn vanwege hun handicap niet te detacheren, voor die mensen moeten we via een beschutte werkplek gewoon goed zorgen. Die mensen worden elke dag keurig opgehaald door ons. En vroeger werden die afgezet bij ons bedrijf in Almelo, tegenwoordig hebben we ook locaties in Rijssen en Nijverdal. Als je mensen in hun sociale omgeving aan het werk hebt, dan kun je met plaatselijke ondernemers de mogelijkheid onderzoeken of onze mensen bij hun wellicht toch gedetacheerd kunnen worden. Daar hebben we de eerste kleine successen mee geboekt en dat willen we nu uitbouwen naar andere dorpen. SW-criteria Soweco is ooit opgetuigd om mensen met een handicap op te vangen en te begeleiden en waar mogelijk te laten doorstromen naar het reguliere bedrijfsleven. Die taken werden steeds lastiger, vandaar dat de voorganger van Engbers bedrijven oprichtte en zelfs overnam met als doel werk te creëren voor zijn mensen. Engbers heeft jarenlang met Visscher gewerkt, hij is het nooit eens geweest met dat beleid. De criteria voor mensen om in aanmerking te komen voor een baan bij de sociale werkvoorziening zijn in 1998 drastisch verscherpt. De mensen met een handicap die na 1998 bij ons binnen zijn gekomen, zullen in principe de rest van hun leven bij ons werken, omdat zij niet meer in staat zijn door te stromen naar regulier werk. En dat betekent dus ook dat wij geen mensen meer konden leveren aan een bouwbedrijf of een drukkerij. Dat leverde soms flinke discussies op tussen Visscher en Engbers. Hij is eindverantwoordelijk geweest tot begin 2004, ik heb het stokje daarna overgenomen. Met de commissarissen is afgesproken dat ik een andere strategie zou gaan volgen en die commissarissen hebben dat geaccordeerd. Het toezicht houden op een sociale werkvoorziening is in principe gemakkelijk: stel een goede accountant aan die de juiste vragen stelt en die antwoorden doorbrieft aan de RvC en aan aandeelhouders Soweco De naam Soweco is gekoppeld aan de sociale werkvoorziening, een prima instituut, maar dus wel een beladen naam. Ja, daar hebben we last van. Met onze partners moeten we nadenken over hoe we dingen gaan noemen. Voor alle duidelijkheid: Soweco neemt het werk van CWI, UWV of de gemeentes niet over. Soweco is een contractpartij. Het enige wat wij in het hele proces willen aanbieden als expliciete Soweco-deskundigheid is het leren werken. Dat werk doen wij al veertig jaar met succes. Dus ook mensen die niet of nauwelijks Nederlands spreken, mensen die als gevolg van jarenlange werkloosheid niet meer in staat zijn om s ochtends om acht uur op het werk te verschijnen? Als hij er om acht uur niet is, wordt hij opgehaald, dat doen we toch al. En mensen die niet fatsoenlijk de Nederlandse taal beheersen, zullen, voordat ze geïntegreerd of gere-integreerd worden, eerst met die taal bezig moeten. Dat gebeurt ook bij ons op het terrein. Financieel Soweco zal dit jaar naar schatting een kleine miljoen euro winst maken. Met de sociale werkvoorziening wel te verstaan. En dat is niet slecht. We hebben een financieel gezond bedrijf, daar zijn we ook hartstikke trots op. Met dank aan Visscher die in 1994 aantrad. Sinds dat jaar hebben we alleen maar winst gemaakt of op de eigen reserves kunnen werken. De aandeelhouders, de zes gemeentes, hebben er geen kwartje bij hoeven doen. Dat is uniek in onze sector. Soweco heeft een eigen vermogen van vijf miljoen euro. Dat is in principe niet eens nodig voor de continuïteit van Soweco. De klassieke manier van denken is om te berekenen hoe groot de solvabiliteit van Soweco zou moeten zijn. De gemeenten kijken likkebaardend naar dat vermogen. Ja, we werken met gemeenschapsgeld. Dat gemeenschapsgeld moet ten goede komen aan de doelgroep. Dat betekent ook dat je van het starre denken, geïntroduceerd door mijn voorganger, af moet. Het eigen vermogen zullen we waarschijnlijk nooit nodig hebben. Maar als er ineens veel meer aanmeldingen voor de sociale werkvoorziening komen, kun je met dat eigen vermogen creatieve oplossingen verzinnen. Andere gemeenten en sociale werkvoorzieningen kijken jaloers naar Soweco, al jaren. Het toezicht houden op een sociale werkvoorziening is in principe gemakkelijk: stel een goede accountant aan die de juiste vragen stelt en die antwoorden doorbrieft aan de Raad van Commissarissen en aan aandeelhouders. Als contractpartij voor gemeenten, CWI en UWV denkt Engbers in 2009 anderhalf tot twee miljoen euro per jaar te kunnen verdienen. Al die arboen andere werkbegeleidingsbureautjes die in de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond schoten, staan zich aan de poort te beklagen over oneerlijke concurrentie. Het is aan hen om competitief te zijn. Als zij een betere dienst kunnen aanbieden Ik heb in het verleden ook wel eens ondernemers aan mijn bureau gehad die zeiden dat onze metaalafdeling valse concurrentie is. Dan zei ik wanneer kan ik de machines en de mensen komen brengen en dan werd het heel stil. Engbers komt uit de stal van Loek de Vries van Ten Cate waar hij een aantal jaren werkte. En De Vries was vier jaar commissaris van Soweco. Engbers durft zijn mond open te trekken, zo blijkt ook tijdens dit interview. Glimlachend: Ik heb veel van De Vries geleerd. Twentevisie 09/2008 Twentevisie 09/2008 9

5 Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op column notarieel advies Voorkom financiële (krediet)crisis in uw huwelijk U bent ondernemer en gaat trouwen. Of u bent al getrouwd en wordt ondernemer. Is het noodzakelijk om huwelijkse voorwaarden te maken? En hoe belangrijk is het om huwelijkse voorwaarden te onderhouden? Verlies de zakelijke kant van het huwelijk niet uit het oog, want dit kan bij een faillissement of echtscheiding pijnlijke gevolgen hebben. Stel het opmaken van huwelijkse voorwaarden daarom niet uit tot het te laat is. Niets geregeld Als u gaat trouwen of getrouwd bent zonder huwelijkse voorwaarden te maken, dan ontstaat op grond van de wet een algehele gemeenschap van goederen. Dit betekent dat alle bezittingen en schulden van de echtgenoten gemeenschappelijk zijn en een schuldeiser van één van de echtgenoten zich kan verhalen op de gehele gemeenschap van goederen. Er is slechts één uitzondering op deze hoofdregel: schenkingen en erfenissen, waarbij door de schenker of de erflater is bepaald dat deze níet in de gemeenschap van goederen vallen (de zogenaamde uitsluitingsclausule ) worden niet gemeenschappelijk, maar blijven privé-vermogen van de desbetreffende echtgenoot. Indien u niet wilt dat het vermogen van beide echtgenoten gemeenschappelijk wordt bijvoorbeeld omdat er familiekapitaal is of wanneer u als ondernemer de verhaalsmogelijkheden van uw schuldeisers wilt beperken - zult u huwelijkse voorwaarden moeten maken. Ondernemersvoorwaarden Huwelijkse voorwaarden zijn er in allerlei soorten en maten. Welke huwelijkse voorwaarden zijn geschikt voor een ondernemer? U wilt voorkomen dat uw schuldeisers zich op het vermogen van uw echtgenoot kunnen verhalen en andersom. De gemeenschap van goederen past niet in die visie. Bij faillissement is zelfs de gehele gemeenschap van goederen failliet en kunnen schuldeisers zich op het gehele gemeenschappelijke vermogen verhalen, dus ook op het aandeel van de niet-ondernemende echtgenoot. De gewenste huwelijkse voorwaarden moeten dus in ieder geval elke gemeenschap van goederen uitsluiten. De echtgenoten hebben dan ieder een eigen vermogen. Daarnaast kunnen ze nog gemeenschappelijke vermogensbestanddelen hebben, door bijvoorbeeld gezamenlijk een huis te kopen. Deze huwelijkse voorwaarden voorkomen ook dat het ondernemingsvermogen gemeenschappelijk wordt, hetgeen weer als voordeel heeft dat de continuïteit van de onderneming niet in gevaar komt bij een eventuele echtscheiding. Omdat het bedrijf niet gemeenschappelijk is, hoeft de ondernemende echtgenoot zijn of haar ex immers niet uit te kopen. Quasi gemeenschap van goederen en andere verrekenbedingen Stel dat u bovengenoemde huwelijkse voorwaarden te kil vindt, omdat uw vermogens daarmee strikt gescheiden zijn, terwijl het principe van het gezamenlijk opbouwen van vermogen u meer aanspreekt: de samen uit- samen thuis -gedachte. In de huwelijkse voorwaarden kan worden bepaald dat aan het einde van het huwelijk wordt gedaan alsof er een gemeenschap van goederen is. Gedurende het huwelijk krijgen schuldeisers geen grip op het vermogen van de niet-ondernemende echtgenoot, maar bij echtscheiding of overlijden wordt het vermogen gelijk tussen de echtgenoten verdeeld. Gaat deze quasi gemeenschap van goederen u toch te ver, dan kunt u bepaalde goederen van deze gemeenschap uitsluiten of een periodiek verrekenbeding opnemen. Zo n beding houdt in dat jaarlijks overgespaarde inkomsten zullen worden gedeeld. Indien de ondernemer meer verdient dan de niet-ondernemende echtgenoot biedt het beding de mogelijkheid om jaarlijks inkomen over te hevelen naar de niet-ondernemende echtgenoot en daardoor vermogen buiten het bereik van schuldeisers te brengen. Bij dergelijke huwelijkse voorwaarden is het van groot belang dat daadwerkelijk jaarlijks wordt verrekend en deze verrekening wordt vastgelegd. Indien deze verrekening niet daadwerkelijk wordt uitgevoerd, dan zal in de meeste gevallen worden aangenomen dat ál het vermogen gemeenschappelijk is en moet bij echtscheiding alsnog worden verrekend alsof er een gemeenschap van goederen is. Werken huwelijkse voorwaarden echt bij faillissement? Indien een ondernemer goede huwelijkse voorwaarden heeft laten opmaken, kunnen schuldeisers zich bij een faillissement in beginsel niet verhalen op het vermogen van de niet-ondernemende echtgenoot. Toch zijn er een aantal situaties denkbaar, waarin ook huwelijkse voorwaarden geen soelaas bieden. De niet-ondernemende echtgenoot heeft meegetekend bij het aangaan van een krediet voor het bedrijf en is daardoor zelf aansprakelijk geworden. De beschermende werking van de huwelijkse voorwaarden wordt hierdoor buiten spel gezet. Wordt het bedrijfskrediet door dezelfde bank verstrekt als de bank die het recht van hypotheek heeft op de (echtelijke) woning, dan kan zelfs een openbare verkoop van de woning het gevolg zijn. Het bovenstaande geldt ook voor echtgenoten die beiden vennoot in een vennootschap onder firma zijn. De echtgenoten zijn dan ieder aansprakelijk voor de schulden van de onderneming. Verder zijn in veel huwelijkse voorwaarden de hiervoor al genoemde periodieke verrekenbedingen opgenomen. Indien geen jaarlijkse verrekening plaatsvindt, kan de verrekening slechts in bepaalde gevallen achteraf alsnog worden vastgesteld. Daarmee ontstaat dan wel een vordering op de echtgenoot-ondernemer, maar die vordering is in faillissement vaak weinig waard. Wijzigen huwelijkse voorwaarden In verband met wijzigingen in wetgeving, ontwikkeling van de rechtspraak, veranderende persoonlijke wensen of gewijzigde zakelijke omstandigheden is het belangrijk om uw huwelijkse voorwaarden regelmatig tegen het licht te houden. Het is mogelijk en soms zelfs noodzakelijk om de huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk te laten wijzigen via de notaris. Tot slot is er nóg een reden om uw huwelijkse voorwaarden aan te laten passen. In veel gevallen kan met een goede formulering van de huwelijkse voorwaarden successiebelasting worden bespaard. Laat u voordat u gaat trouwen goed informeren over het al dan niet maken van huwelijkse voorwaarden en de vele mogelijkheden op dit gebied en zorg dat u tijdens het huwelijk uw huwelijkse voorwaarden eens in de vijf jaar laat nakijken door uw notaris. mr. Mariette Plaggemars De auteur is notaris Ondernemingsrecht bij Suwijn Notarissen te Hengelo mr. Ilone Huiskes De auteur is kandidaatnotaris Familievermogensrecht bij Suwijn Notarissen te Hengelo Twentevisie 09/

6 Denk ook eens aan bedrijfsobligaties achtergrond beurs De terugkeer van John Maynard Keynes (door Jan Medendorp) Met een dieptepunt van de AEX op 232 punten, het drama Fortis en de financiële steun van Wouter Bos schreef oktober 2008 duidelijk historie. Je verwacht van mij toch niet dat ik zeg wat er de komende weken gaat gebeuren. Het kan alle kanten op. Zulke gekke koersuitslagen van de afgelopen tijd heb ik zelden meegemaakt. De ene dag tien procent omhoog, de volgde dag acht naar beneden. Toch ben ik er van overtuigd dat als je een pakket aandelen hebt dat op de AEX is gebaseerd, het weer goed zal komen. Als je echt verkoopt, neem je ook je verlies, zegt Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Centraal-Twente. John Maynard Keynes ( ) is bezig met een opmerkelijke comeback. Zijn opvattingen over de rol van de overheid in de economie werden de afgelopen decennia ondergesneeuwd door een steeds radicaler geloof in de vrije markt. De maatregelen die worden getroffen om de huidige financiële crisis het hoofd te bieden, tonen evenwel aan dat Keynes zijn theorieën weer net zo actueel zijn als toen hij ze opstelde. Over geschiedenis gesproken Keynes schreef de beurskrach van 1929 en de daarop volgende economische crisis toe aan gebrek aan regulering en controle op de financiële markten. De boomlange Brit was in essentie een aanhanger van de vrije markt maar geloofde niet dat die zichzelf in stand kan houden zonder een overheid die regels stelt en toezicht houdt. De ideeën van Keynes keren terug in de vele reddingsplannen die regeringen wereldwijd in werking hebben gesteld voor in problemen geraakte banken. De precieze uitwerking van die maatregelen moet nog blijken maar politici hebben al wel duidelijk gemaakt dat banken in ruil voor overheidssteun een behoorlijk deel van hun vrijheid zullen moeten inleveren. Het Rabo-beleggingsspel is een simpel maar leuk spel dat gespeeld wordt tijdens (en vooral in de weken voor) het maandelijkse radiocafé Memphis. Bezoekers kunnen een formulier invullen, anderen kunnen meespelen via internet ( en de vraag beantwoorden hoe hoog de AEX zal staan tijdens de eerstvolgende Memphis-bijeenkomst op 2 december in Enschede. De winnaar afgelopen maand is Hans Jansen uit Hengelo, die tijdens de opname niet aanwezig was, maar die zijn prijs binnenkort krijgt overhandigd. Derdekwartaalcijfers Bedrijven presenteren in deze periode hun derdekwartaalcijfers. Ondanks gunstige berichten van onder meer KPN, Ahold, Akzo, Unilever en Royal Dutch Shell zijn winstwaarschuwingen schering en inslag. Winstaanpassingen zijn het gevolg en derhalve is het risico van aandelenbeleggingen toegenomen. Dit zal tot uitdrukking komen in de koers/winstverhouding. Deze verhouding kan namelijk worden gezien als een maatstaf van het risico dat beleggers bereid zijn te lopen met een belegging in aandelen. Per saldo zullen beleggers bereid zijn minder te willen betalen voor aandelen gelet op het toegenomen en het verwachte risico. Voor wat betreft de AEX verwacht ik een beweging tussen de 230 en 290 punten. Oostelijke fondsen De cijfers van Koninklijke ten Cate oogden degelijk. Geen winstwaarschuwing, dus over heel 2008 zal de winst liefst 30% hoger zijn dan over 2007; dat heeft het bedrijf namelijk eerder uitgesproken. De koers schoot eerst 5% omhoog om vervolgens in twee beursdagen een vijfde van de waarde te verliezen. Mijns inziens overdreven, wij blijven bij ons houden -advies. Het dividendrendement op basis van de huidige koers (16,95) is circa 5,4%. Op 1 november deed TKH opnieuw een overname. TKH nam camerabeveiliger VDG Security over zonder overigens een overnamesom te noemen, maar dat is eerder regel dan uitzondering. VDG Security realiseert op jaarbasis een omzet van 6 miljoen euro. Deze overname sluit aan op de doelstelling van TKH om het aandeel in beveiligingsoplossingen uit te bouwen, aldus Steenkamp. Wij blijven positief over het aandeel TKH. Tip Kansen in de huidige markt: Buy on the dips. Unilever op circa 17,20 Royal Dutch Shell op 17,50 Imtech op 10,50 TKH op 10,20 Arcelor Mittal op 16,00 Aegon op 2,65 DSM op 21,00 Ahold op 7,70 ASML op 11,20 Tip van de Week In de afgelopen jaren gaven Wim Steenkamp en Martin Landkroon elke vrijdagmiddag bij Radio Oost de tip van de week. De tip is met ingang van dit jaar verplaatst van radio naar televisie (op woensdagavond). De tips van de heren staan in een kader elders op deze beurspagina s. Om de kwaliteit van de tips te beoordelen zijn in het kader ook de benchmark-ontwikkelingen opgenomen. Aan Steenkamp en Landkroon is daarnaast gevraagd aan het begin van het jaar om een pakket aandelen samen te stellen van tien bedrijven waarvan zij hoge verwachtingen hebben. Die tien fondsen staan ook elders op deze pagina s. Ook obligaties bieden interessante mogelijkheden als je aandelen even zat bent. Bedrijfsobligaties zoals van Akzo, KPN, DSM, Philips; Rodamco en Volkswagen hebben looptijden van twee tot vijf jaar. En die bieden rendementen van op dit moment van 5,5 tot 7%. Obligaties van financiële instellingen zoals ING en SNS bieden rendementen van ruim 7% op kortlopende leningen. Ter vergelijking: drie- tot vijfjarige staatsleningen kennen een rendement van 3% tot 3,6%. Beleggingsportefeuille Punt Komma Titels datum aankoop aankoop koers stuks startwaarde huidige koers huidige waarde koersresultaat dividenden resultaat % TNT 15/08/ , , , ,55% ING 15/08/ , , , ,02% TKH Holding 11/01/ , , ,77 396, ,47% Arcelor Mittal 25/08/ , , , ,27% TomTom 01/09/ , , , ,81% Fugro 09/07/ , , , ,00-50,52% HP 25/08/ , , , ,00-18,66% Fortis Equity Turkey 11/01/ , , , ,00-58,96% Black Rock Merill Lynch Latin America Fund Sam Smart Energy Fund Spaarrekening 3 % wekelijks renderen In de wandelgangen tips 2008 Index Verschil AEX 492,00 267,69-45,59% AScX 605,00 381,10-37,01% AMX 616,00 370,06-39,93% Ahold 8,75 8,38-4,40% BAM Groep 14,95 7,03-52,00% AKZO 53,20 32,15-40,00% Boskalis 40,30 25,80-35,00% Aalberts 13,60 7,45-46,00% Unilever 20,30 18,84-14,00% Reed Elsevier 11,84 10,40-14,00% Fugro 56,20 27,80-51% Imtech 18,12 11,90-28,00% ING 22,07 7,25-68,00% Randstad 23,52 15,20-36,20% Arcadis 13,7 9,30-31,00% KPN 10,5 10,97 4,00% 30.7 Royal Dutch Shell 23,4 21,6-10% TNT 23,78 16,3-32,00% TomTom 15,85 6,00-62,00% Total 51,5 42,5-17% DSM 37,5 21,75-42,00% Arcelor Mittal 48,02 20,02-58% Aegon 8,32 3,18-62% ASML 13,31 13,6 2,50% Smit Internat. 61,5 52,50-14,00% TKH 13,35 12,42-5,20% Fortis 0,95 0,91-4,20% ten Cate 19,9 16,9-15% Sterke stijgers afgelopen maand waren Ahold, Unilever, Royal Dutch Shell, Total, TKH, KPN, Reed Elsevier en Imtech. Sterke dalers afgelopen maand waren ING, Aegon, TomTom, DSM, Arcelor Mittal, TNT. 11/01/ , , , ,00-45,60% 11/01/ , , , ,00-47,87% 2240, ,37 13,51 Totaal Twentevisie 09/2008 Twentevisie 09/

7 Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente Alle hoop in Nederland is gevestigd op starters, nieuwe ondernemers. Mensen die het lef hebben om met een eigen idee een eigen bedrijf op te zetten. De overheid koestert deze mensen met allerlei regelingen. Ondernemers zijn ook vaak leuke mensen, mensen die creatief zijn, mensen met lef, mensen die hun product of dienst geloven. Twentevisie is hét businessmagazine voor Twente. Maandelijks maken we een speciaal katern voor en met nieuwe ondernemers. Campus Business Center (in Hengelo en wellicht binnenkort ook in Almelo) is een van de partijen waarmee we samenwerken. Verder werken we samen met de New Business Society, de businessclub voor jonge ondernemers van FC Twente en de Kamer van Koophandel die ook speciaal voor startende ondernemers op deze pagina s informatie zal verstrekken. Op zaterdag 1 november organiseerde de Kamer van Koophandel weer de landelijke Startersdag (onder meer in Enschede, Zwolle en Deventer) waar mensen met plannen om een onderneming te beginnen hun kennis op allerlei gebied kunnen vergroten. In dit katern onder meer een kort verslag van deze Startersdag in Enschede, die met zo n bezoekers door alle betrokkenen als succesvol werd ervaren. Kernbegrippen waren: informatie, ervaringen delen en netwerken. En nu maar afwachten hoeveel van de potentiële starters ook daadwerkelijk een eigen bedrijf beginnen.

8 Altijd, overal en voor iedereen digitale kwaliteit radio De weg vrijmaken voor radio (door Martijn Albers) Een mobiele telefoon wordt voornamelijk gebruikt om te bellen. Of liever gezegd werd, want die tijd lijkt voorbij. Althans, als we Wanjo Temkov mogen geloven. Samen met voormalig deejay Erik de Zwart runt hij een soort startpagina voor de mobiel. Zijn dienst is simpel en duidelijk: iedereen kan via zijn site altijd en overal kiezen uit ruim 400 radiostations. Terwijl een paar jaar geleden de zenders nog miljoenen aan de overheid betaalden voor licenties, wordt op een slimme manier vanuit Twente de revolutie in radioland voorbereid. Van de Universiteit Twente had hij nog nooit gehoord. Totdat Roel Pieper daar bijzonder hoogleraar werd, een geniale zet van toenmalig rector magnificus Frans van Vught. Wanjo Temkov (34) had gesnuffeld aan Nyenrode, maar twijfelde geen moment en dacht bij die ondernemers moet ik zijn om het vak te leren. In 2000 begon hij aan zijn studie bedrijfskunde. Het gonsde in die tijd van de bedrijvigheid op de campus. De eerste twee jaar heb ik mij ingehouden en de kat uit de boom gekeken. Dat duurde niet lang, want met een draadloze campus als experimenteeromgeving had hij al snel het gevoel dat er een kans lag in draadloze data. In 2002 begon hij met een speciale startersregeling, de zogenoemde TOP-regeling, zijn eerste bedrijfje. Draadloze zoektocht Draadloos zijn er veel mogelijkheden, maar ik zocht het in eerste instantie in de gezondheidszorg. Dingen als het monitoren van patiënten op afstand of het verzamelen van data op pda s. Het probleem was altijd dat data veel capaciteit, ofwel bandbreedte, innemen. Vergelijk het met een snelweg die snel verstopt door een paar vrachtauto s. Tijdens een zoektocht op internet ontdekte hij een buitenlands bedrijf dat een techniek had ontwikkeld om data kleiner te maken, te comprimeren. Toen ben ik eens goed gaan nadenken waar veel data worden gebruikt en kwam ik uit bij MP3-tjes, een logische stap was vervolgens radio. Zijn idee om via draadloze internetnetwerken muziek te verspreiden was in 2002 nog erg vooruitstrevend. Hij klopte aan bij Erik de Zwart, toen nog directeur van Talpa-radio. Hij vond het idee goed, maar nog te vroeg. Erik de Zwart Achteraf is het nu de normaalste zaak van de wereld en zijn draadloze netwerken enorm snel. Maar bij de mobiele telefoon is dit nog steeds anders. Terwijl hij de compressietechniek perfectioneerde waren internet en mobiele telefonie volop in ontwikkeling. In 2006 kruisten de paden van Temkov en De Zwart elkaar voor de tweede keer. Hij vroeg mij of ik nog steeds bezig was met mijn idee. We waren het snel eens. De Zwart stapte in als investeerder met geld en kennis van het radiolandschap. Ondertussen had radio via internet een grote vlucht genomen. Zo luisteren steeds meer mensen radio via de PC en zijn er honderdduizenden internetzenders met een wereldbereik, maar mobiel waren er altijd beperkingen. Zo kan in Nederland de ether maar zo n vijftien zenders behappen met analoge kwaliteit. Meer bereik Als iemand zijn mobiel gebruikt om radio te luisteren, heeft die persoon ineens de keuze uit ruim 400 zenders met digitale kwaliteit. De techniek om via mobiele telefoon streaming media aan te bieden heeft Temkov via zijn bedrijf Mobilaria ontwikkeld Als iemand zijn mobiel gebruikt om radio te luisteren, heeft die persoon ineens de keuze uit ruim 400 zenders met digitale kwaliteit en in de markt gezet. Voor radiostations ontstaat zo extra bereik dat bovendien concreet meetbaar is. Voor de adverteerders is dit interessant omdat ze weten wie er luistert en voor de zenders is het makkelijk omdat ze extra bereik en loyaliteit creëren. Om de consumentenmarkt te gaan veroveren ontwikkelden ze een toegankelijke portal: Tunin.FM, een soort startpagina van waaruit de radiostations te bereiken zijn. Ultieme vrijheid en keuze De afgelopen jaren is het bedrijf, dat is gevestigd in het Enschedese Roombeek, gegroeid tot negen medewerkers en hebben ze klanten als Vodafone en de publieke omroep binnengehaald. De potentie is er, want zonder reclame te maken gebruiken al ruim mobiele toestellen met grote regelmaat de dienst. Een markt die hard en snel groeit: Als je een flat-rate -abonnement neemt (onbeperkt data tegen vaste prijs) kun je kiezen uit een Met Erik de Zwart als investeerder maakt Wanjo Temkov nu echt werk van de mobiele telefoon. bijna onbeperkt aantal stations. Door Tunin.FM kun je bijvoorbeeld ook in de auto ineens kiezen voor digitale kwaliteit radio. Met al die keuze moeten de zenders die miljoenen hebben betaald voor een etherfrequentie zich toch wel rot zijn geschrokken? Ze zien in ons aanbod juist een aanvulling en willen de mobiele boot niet missen. Eigenlijk zijn we de weg aan het vrijmaken voor radio 2.0, waarbij niet de staat maar de luisteraar bepaalt wat wordt aangeboden. Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

9 16 Startersdag trekt bezoekers In de witte limousine van netwerkorganisatie KJB konden groepjes (potentiële) starters in luxe netwerken. De Startersdag vond plaats in de centrale hal van Saxion Tal van specialisten stonden met een stand op de informatiemarkt om vragen van starters te beantwoorden. Dat er veel mensen rondlopen met plannen om een bedrijf te beginnen, bleek maar weer eens tijdens de jaarlijkse Startersdag van de Kamer van Koophandel op zaterdag 1 november in Enschede. Ondanks het regenachtige weer kwamen zo n belangstellenden op het event af om zich te laten informeren over wat er allemaal komt kijken bij het starten van een bedrijf. Op de nieuwe locatie bij Saxion (voorheen vond de Startersdag plaats in het Ondernemingshuis) werd een interessant programma aangeboden. Tientallen specialisten stonden met een stand op de informatiemarkt om vragen van starters te beantwoorden. De hele dag door werden er diverse praktijkgerichte presentaties verzorgd die bijna allemaal nagenoeg vol zaten. Netwerken Ook het netwerkcafé werd druk bezocht. Hier konden de bezoekers praktijkervaringen uitwisselen met recentelijk gestarte ondernemers en regionale netwerkorganisaties. Voor het gebouw stond een hagelwitte limousine van netwerkorganisatie KJB (Kontact Jonge Bedrijven). Deze reed af en aan met groepjes starters die tijdens de rit met elkaar konden netwerken. Binnen konden de bezoekers zich de koffiebroodjes laten smaken die de studentonderneming Il Forno Caldo verkocht. Tevreden Gelet op de reacties van zowel bezoekers als partners kan de Kamer van Koophandel tevreden zijn over de Startersdag. Aspirant-ondernemingen oriënteren zich gericht en zijn merkbaar beter voorbereid dan voorgaande jaren. Standhouders en voorlichters geven aan dat de gevoerde gesprekken van kwalitatief hoog niveau waren. Economische crisis of niet, vooralsnog neemt het aantal starters dat zich inschrijft niet af. Het aantal inschrijvers lag op 1 oktober liefst 8% hoger dan vorig jaar. De grote vraag is nu of en hoe deze groei zich de komende maanden verder zal ontwikkelen. (Foto s: Kamer van Koophandel) Nieuwsberichten Studenten oefenen parttime voor later Studenten die naast hun studie parttime ondernemen, zien hun bedrijfjes vooral als een oefening voor latere ondernemingen. In veel gevallen ervaren ze hiervoor echter onvoldoende begrip vanuit hun opleiding. Dit blijkt uit onderzoek van de Kamer van Koophandel. Studentenondernemers die de ondernemingsdrang al jong in zich hebben, komen vaak uit ondernemende gezinnen. Motivatie van buitenaf was in hun geval niet nodig bij het opstarten van hun bedrijf. Maar als ze eenmaal aan de slag zijn, hebben ze wel behoefte aan meer begrip en flexibiliteit vanuit hun opleiding voor hun activiteiten. De opleiding is voor hen belangrijk, maar als het er op aankomt gaat de onderneming voor. Ook vinden ze dat de opleiding soms achterloopt op de praktijk. Uit onderzoek blijkt dat slechts 20% van de startende ondernemers vindt goed voorbereid te zijn door het onderwijs. Met het oog op de vergrijzende samenleving en gebrek aan bedrijfsopvolging is het wenselijk om jongeren de mogelijkheid te bieden professioneel en praktijkgericht ondernemersvaardigheden en -gedrag te ontwikkelen en hen tijdens hun studie te laten ervaren welke kansen en uitdagingen het ondernemerschap biedt. De Kamer van Koophandel Nederland en Jong Ondernemen ondertekenen daartoe op 11 december a.s. een convenant. De samenwerking heeft als doel het ondernemerschap bij leerlingen van de basisscholen tot en met het hoger onderwijs/wo te bevorderen en de kwaliteit van het ondernemerschap te verbeteren. Stappenplan voor starters Wie een eigen bedrijf wil starten, moet zich goed voorbereiden. Er komen heel wat vragen op de nieuwe ondernemer af; het stappenplan van de Kamer van Koophandel is een praktisch hulpmiddel om alles in kaart te brengen. Het gaat om 10 stappen: Oriëntatie en voorbereiding, Verplichtingen en vergunningen, Markt, Huisvesting, Personeel, Rechtsvormen, Financiën, Belastingen en administratie, Zeker zaken doen en Aan de slag! Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

10 Praktijkcongres heeft als thema Winnen door innovatie en vernieuwing Ondernemen in Twente: ook nuttig voor nieuwe ondernemers 17 (door Anno Oude Engberink) De Grolsch Veste is op 10 december het decor van de eerste editie van het congres Ondernemen in Twente. Bij gebleken succes zal het congres jaarlijks in Twente terugkeren en ook in andere delen van het land worden uitgerold, te beginnen in de regio s Arnhem-Nijmegen en Den Bosch- Eindhoven-Tilburg-Oss. Het thema dit jaar is Winnen door innovatie en vernieuwing, dat aan de orde zal komen in een aantal praktijkcases, waarin do s en dont s, valkuilen en tips behandeld worden. Ondernemen in Twente is bedoeld voor ondernemers en ondernemende managers uit het bedrijfsleven. Daarnaast zijn vertegenwoordigers van overheden en andere belanghebbenden ook welkom en er is geen nadruk op een bepaalde branche, zo lezen we in de brochure. Verder lezen we dat de bezoeker op een viertal punten zijn voordeel kan behalen: inspiratie, informatie over de laatste stand van zaken met betrekking tot innovatie en vernieuwing in Twente, profijt trekken van de ervaringen van succescolle, innovatieve bedrijven in Twente en de informele omgeving waarin het netwerk kan worden onderhouden en uitgebreid. Dat klinkt allemaal nuttig voor ondernemers in zijn algemeenheid. Maar wat zit er in het vat voor nieuwe ondernemers, ofwel starters? Leren van ervaringen Op die vraag kunnen Geerten Robbers en Bert Gelderblom, die met hun bedrijf IDMeetings het congres hebben bedacht en het organiseren, een helder antwoord geven. Gelderblom: Ondernemen in Twente is niet speciaal bedoeld voor nieuwe, jonge en/of startende ondernemers, maar zij kunnen veel van het congres leren door te luisteren naar de ervaringen van anderen, van de ondernemers die op het congres zullen spreken. Immers, zij zijn ook ooit begonnen en hebben op de weg naar succes veel meegemaakt. Met hun relaas kunnen nieuwe ondernemers hun voordeel doen. Geldt dat in het bijzonder voor bepaalde sprekers tijdens het congres? Robbers: s Middags spreekt Casper Peeters van Xsens, een jong, eigenlijk nog startend bedrijf dat vorig jaar de Innovation Award heeft gewonnen. Peeters zal zijn road to succes uit de doeken doen en vertellen over de problemen die hij op die weg tegenkwam en de kansen en bedreigingen die op zijn pad kwamen. Verder raad ik aan om te gaan kijken en luisteren naar de eigenwijze entrepreneur Jim Heersink van Da Vinci International, dat in negen jaar tijd de grootste softwarepartner van alle kappers in Nederland is geworden. Behalve deze twee sessies zijn de andere sprekers uiteraard ook interessant, want ieder heeft zijn verhaal waarin allerlei wetenswaardigheden en tips naar voren komen waar ook de nieuw ondernemers wat aan hebben. Geerten Robbers (rechts) en Rob Gelderblom organiseren in de Grolsch Veste voor de eerste keer het congres Ondernemen in Twente Zelf ook nog in opbouwfase Geerten Robbers is ruim 25 jaar actief in de eventen hospitality-sector en hij bekleedde bij verschillende organisaties managementposities die primair gericht waren op marketing en sales. In die functies hield hij zich vooral bezig met de ontwikkeling van nieuwe trends, markten en businessmodellen. Binnen IDMeetings is hij speciaal belast met de fondsenwerving voor congressen en het optimaliseren van de belangen van de participanten. Ook is Robbers werkzaam geweest voor onder andere Walibi Group/Six Flags, theaters en congrescentra en hij was actief in de hotellerie. Bert Gelderblom heeft Fysische Geografie gestudeerd aan de Universiteit Utrecht. Hij is zijn hele werkzame leven actief in de congres- en beursindustrie en was onder andere algemeen directeur van Euroforum (congressen en trainingen), Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid, en nog heel veel meer. Binnen IDMeetings is hij primair actief met het initiëren en vormgeven van events. Kortom, beide heren hebben een schat aan ervaring en weten als geen ander wat nieuwe ondernemers te wachten staat. Gelderblom: We hebben inderdaad veel ervaring in het bedrijfsleven, maar we zijn ook meermalen aan iets nieuws begonnen, zoals recentelijk met IDMeetings en binnen dat bedrijf met een nieuw congres. En op het moment dat je zo n nieuw avontuur aangaat, ben je op de keeper beschouwt een nieuwe ondernemer. Je slaat namelijk een nieuwe weg in met nieuwe kansen en bedreigingen, valkuilen en mogelijkheden. De ervaring die we hebben in andere functies helpt ons natuurlijk wel bij het opzetten van nieuwe activiteiten. En levert die ervaring van de congresorganisatoren nog een mooie tip op voor nieuwe ondernemers? Robbers: De belangrijkste is: begin simpel en investeer niet meteen in personeel en overhead als dat niet nodig is. Deelname Robbers komt met nog een andere, heel praktische tip. Die heeft te maken met de toegangsprijs. Die bedraagt namelijk 195 euro respectievelijk 145 euro bij inschrijving via KvK, Syntens of WTC. Een acceptabel bedrag, maar toch een slok geld voor menige nieuwe ondernemer. Het bedrag kan voor een aantal mensen een drempel zijn. In dat geval is het handig om de lijst met sponsors te bekijken via onze website Via een van deze partijen is het wellicht mogelijk een kaart te bemachtigen. Met die hint in gedachten wachten we af hoeveel nieuwe ondernemers op 10 december in de Grolsch Veste het congres zullen bezoeken. Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

11 Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op column financieel accent Fiscale mediation: hoe kan het gemakkelijker? Leuker kunnen we het niet maken, wel gemakkelijker, luidt al enkele jaren de slogan van de Belastingdienst waarmee zij tracht een gemoedelijke verhouding met u als ondernemer te suggereren. De waarheid is helaas nog wel eens harder en grimmiger. De ambtenaren van de Belastingdienst kennen het bedrijfsleven niet of onvoldoende en kunnen zich daardoor soms onvoldoende inleven in de problematiek waarmee u regelmatig wordt geconfronteerd. Het gevolg daarvan is dat geschillen kunnen escaleren. Inspecteur U hebt bijvoorbeeld een verschil van mening met de inspecteur over de waardering van een bepaalde post in uw jaarrekening. De financiële belangen zijn in de meeste gevallen niet gering. De inspecteur is wellicht bang voor zogenaamde precedentwerking; hij wil in andere, min of meer vergelijkbare gevallen niet worden geconfronteerd met een voor u als belastingplichtige gunstige regeling in deze ene situatie. Als gevolg hiervan is en blijft de inspecteur vrij star in zijn standpunt. U bent best bereid om over een oplossing van het geschil te praten, maar door de opstelling van de inspecteur lijkt dit weinig zinvol. Hoewel u, en wellicht ook de inspecteur, dit eigenlijk niet willen, lijkt er niet veel anders te resten dan een tijdrovende en soms kostbare procedure. Procedure De procedure begint met een door u of uw adviseur ingediend bezwaarschrift. Na de uitspraak op dit bezwaarschrift volgt uw beroepschrift bij het Gerechtshof en het vertoogschrift van de inspecteur. Vervolgens wordt de zaak behandeld op een zitting. Als u zover bent, is in veel gevallen al zeker een periode van één tot anderhalf jaar verstreken. Een periode waarin u nog steeds geen duidelijkheid hebt over uw ingediende fiscale aangifte en de eventuele financiële gevolgen. Tijdens de zitting kan het voorkomen dat de rechter u samen met de inspecteur de gang opstuurt om de zaak in de compromissfeer op te lossen. Daar hebt u dan anderhalf jaar op gewacht! Fiscale mediation Als het aan de Belastingdienst ligt, is er een nieuwe mogelijkheid om het geschil op te lossen: fiscale mediation. Mediation is een wijze van Twentevisie 09/2008 conflicthantering die in het civiele recht meer en meer wordt toegepast. Bij mediation lossen partijen zelf hun conflict op, via de inschakeling van een mediator/bemiddelaar. Beide partijen betalen in principe de helft van de kosten. De mediator kiest geen partij en is onafhankelijk. Door onderhandelingen helpt de mediator de partijen tot een vrijwillige oplossing te komen. In Nederland is mediation sterk in opkomst onder andere doordat de rechterlijke macht sterk overbelast is en daardoor procedures steeds langer duren. Open sfeer De fiscale mediator in ons geschil verkent wat u en de inspecteur beogen, wat u beiden verdeeld houdt en wat u zou willen bereiken. Onder leiding van de mediator worden de belangen van beide partijen in een open sfeer geïnventariseerd waarna wederzijds begrip en ruimte voor onderhandeling ontstaat. In deze sfeer kunnen partijen uiteindelijk overeenstemming met elkaar bereiken. Mediation is een vorm van oplossing van geschillen die eindigt in een zogenaamde vaststellingsovereenkomst. U dient zich er hierbij wel goed van bewust te zijn dat bezwaar en/of beroep tegen deze vaststellingsovereenkomst niet meer mogelijk is. Externe mediator De Belastingdienst werkt met interne mediators. Landelijk zijn erop dit moment 32 mediators beschikbaar. Deze mediators kunnen in een vroeg stadium worden ingezet en kosten niets. Als de verhouding met de inspecteur echter al (enigszins) vertroebeld is, kan het vreemd overkomen dat u te maken krijgt met een mediator die in dienst is van de Belastingdienst. Het moet in die gevallen ook mogelijk zijn om een externe mediator in te schakelen. Over de kostenverdeling zullen dan vooraf duidelijke afspraken moeten worden gemaakt. De voordelen De voordelen van mediation liggen met name in de snelheid waarmee een geschil wordt opgelost en in het feit dat mediation relatief goedkoop is. Zeker in de situatie waarbij een interne mediator van de Belastingdienst wordt ingeschakeld. Onderzoek heeft uitgewezen dat het toepassen van mediation een tijdsbesparing oplevert van 23% en dat de kosten 27% lager uitvallen. Mediation is in principe geschikt voor elk conflict waarbij de betrokken partijen zich er van bewust zijn dat men (ook in de toekomst) elkaar nodig heeft en dat escalatie van het conflict de schade waarschijnlijk slechts vergroot. Omdat in uw (fiscale) geschillen met de inspecteur in een aantal gevallen ook zogenaamde rechtsvragen moeten worden beantwoord, moet u zich wel van bewust zijn van het feit dat lang niet alle situaties zich lenen voor fiscale mediation. De praktijk zal in de komende jaren uitwijzen of fiscale mediation echt in een behoefte voorziet. mr. G.J. Kluvers De auteur is als belastingadviseur verbonden aan de Ten Kate & Huizinga Belastingadviseurs te Denekamp 19

12 Cirex-directeur Jeroen Spoelder is echte industrieman: Ik ben gewend om te werken bij (door Jan Mededorp) Volgens de overlevering heeft Frits Philips himself aan de basis van Cirex in Almelo heeft gestaan. In 1987, ten tijde van het bekende Centurion-programma van Jan Timmer, ging het bedrijf over in handen van een andere toen nog Nederlandse gigant: Hoogovens. Toen dat Corus (met British Steel) werd, werden alle niet kernactiviteiten verkocht. Maar een gieterij is niet sexy en kopers stonden niet in de rij. Van een goed renderend bedrijf onder Philips werd Cirex als dochter van Corus een couveusekind. Het bedrijf bestaat nog omdat Hoogovens ooit had beloofd aan de vakbonden geen bedrijven failliet te laten gaan. Anno 2008 is Jeroen Spoelder directeur van een bloeiend bedrijf dat ingeklemd tussen Urenco en VDL een nieuwe fabriek bouwt. 20 Jeroen Spoelder in de nieuwe fabriek van Cirex: Ik heb een paar nachten slecht geslapen van de recessie in de automobielindustrie. Maar onze concurrenten zullen het ook moeilijk krijgen. De sterkste zullen overleven en daarbij horen wij. De ontvangst op kantoor is heel wat anders dan toen. Toen kwamen we niet verder dan de poort waar de roemruchte vakbondsbestuurder Toon Verdijsseldonk woedend de mensen toesprak. Spoelder (44) is nu een relaxte directeur die weet wat hij wil, wat hij kan en wat er toen fout ging. Hij steekt waar nodig de hand in eigen boezem. Een verademing. We hebben een heel moeilijke tijd gehad. We werden door Hoogovens aan ons lot overgelaten. De kans dat Cirex echt failliet zou zijn gegaan, acht Spoelder niet groot, hoewel de Lopez-doctrine in de automobielindustrie tot op de dag van vandaag voelbaar is. Alhoewel ze ogenschijnlijk elke toeleverancier het liefste financieel uitkleden, trekken ze het touw net niet te hard aan. Als een toeleverancier niet meer toelevert, dan staat de lijn stop. Bij gezonde automobielbedrijven zie je dat de kwaliteit ook meeweegt in de uiteindelijke keuze van toeleveranciers. Het gaat tegenwoordig niet alleen meer om de laagste prijs. Dan moeten ze naar China of India gaan. Het was de tijd dat Hoogovens spijt had als haren op het hoofd dat het Cirex ooit had overgenomen. Hoogovens zat in het keurslijf van de vakbonden. Het was keurig onderhandeld: er worden geen mensen ontslagen. Maar wij zaten met een bedrijfje ver weg in het oosten van het land. Tja, Hoogovens moet dan wel het jaarlijkse verlies van een paar miljoen betalen, en daarmee kochten ze trammelant met de vakbonden af. Het allerergste voor Cirex was in die tijd: We wisten absoluut niet wat de toekomst brengen zou. Twentevisie 09/2008

13 interview verlorenwasgieterij bedrijven waar het moeilijk gaat Reorganisatie Hij droomde er van om het bedrijf over te nemen, maar het kon en mocht niet. We hebben het overwogen. Maar ook dat was politiek bij een groot bedrijf als Hoogovens: je kunt een dochterbedrijf niet zomaar aan iedere gek verkopen. Het moest wel een bedrijf met naam zijn waarin ook de banken vertrouwen zouden hebben. Nee, ik ben niet eens in IJmuiden geweest. Participatiemaatschappij Nimbus bleek uiteindelijk de reddende engel. Dat bedrijf had al eerder aangegeven bij Hoogovens interesse te hebben, maar werd toen nog weggehoond om het bod. Een paar jaar later, aan de vooravond van de fusie met British Steel, kreeg het bijkans geld toe. Terwijl het geluk ogenschijnlijk voor het oprapen lag, ging het fout. Toen Cirex door Hoogovens werd verkocht, viel de omzet terug van 17 naar 12 miljoen euro. Er moest fiks gereorganiseerd worden. Daar was iedereen het wel over eens, maar de werknemers en de vakbonden rekenden op een goudgerand sociaal plan. Dat was er niet. Punt. Ik heb tot bijna slaande ruzie met de OR-voorzitter in een kantoortje achteraf zitten strijden. Er was een bruidsschat, maar die bruidsschat was gelimiteerd. Toch was op een of andere manier de hele bevolking van Cirex er heilig van overtuigd dat er geld genoeg was. Verdijsseldonk was in die tijd geen prettig man om mee te praten, herinnert Spoelder zich nog. De hele communicatie rond de ontslagronde was dramatisch slecht, dat weet ik nu inmiddels, met voortschrijdend inzicht. Tegenstrijdige belangen plus miscommunicatie heeft een aantal mensen flink beschadigd. Als ik s avonds naar huis rijd en er rijdt een BMW 325 i cabrio voorbij, dan denk ik daar zitten drie onderdelen van ons in, dat is kicken Nimbus De reorganisatie en stakingen speelden in Uiteindelijk werd de reorganisatie doorgevoerd (ooit werkten er 230 man, nu nog negentig in vaste dienst plus enkele tientallen op contractbasis) en Nimbus is redelijk geld gaan verdienen. Investeringsbedrijven kopen bedrijven op, verbeteren het rendement en verkopen het bedrijf dan na vijf tot zeven jaar met winst weer door. Nimbus is nog steeds eigenaar, sterker nog, ze zijn akkoord gegaan met een investering voor een nieuwe fabriek van vijf miljoen euro wat uit de cashflow (winst plus afschrijvingen) betaald wordt, maar dat betekent dus minder dividend voor hen. Wij hebben het geluk dat een aantal partners van de investeringsmaatschappij uit de gieterijwereld komt, het is blijkbaar toch oude liefde. Maar een nieuwe fabriek of niet, een gieterij is nog steeds niet sexy, dus mogelijke kopers staan ook nu niet in de rij. Nimbus heeft wel degelijk geprobeerd Cirex door te verkopen. Klopt, maar Nimbus heeft wat Hoogovens niet had: een visie. Waar willen we heen met het bedrijf, waar is het bedrijf goed in, waarin niet? Cirex is een gezond bedrijf, investeert fors. Het is nu lastig om ver vooruit te kijken, maar gebaseerd op normale aannames is onze toekomst zeer gezond. Toch mag je veronderstellen dat Nimbus er wel een keer vanaf wil. Als een bedrijf zoals Cirex goed rendeert, kan de aandeelhouder het verkopen, herfinancieren, maar ook van het dividend kun je goed boeren. De vraag is vooral: willen ze snel geld of een langdurig gezond rendement. Waarom nu geen MBO? Omdat de eigenaren het nu niet willen verkopen. Industrie Nimbus is eigenlijk de eerste aandeelhouder waar Spoelder geen vieze smaak van in zijn mond krijgt. Eerder werkte hij voor Holec in de tijd dat Joep van den Nieuwenhuijzen als aandeelhouder zijn bedrijven leegzoog. En bij Stork Wärtsilä in Zwolle waren de Finnen vooral geïnteresseerd in Europees geld dat klaar lag in Italië. Ach, je wordt er misschien wat gelaten onder. Ik ben niet anders gewend geweest om bij bedrijven te werken waar het moeilijk ging. Alleen, wat is moeilijk? Juist bedrijven in moeilijkheden hebben vaak de meeste kansen. Bij een bedrijf dat heel goed floreert is niemand veranderingsbereid. Industrie trekt Spoelder. Ik draai het om, ik snap niet dat mensen bijvoorbeeld bij een bank of een verzekeringsmaatschappij willen werken. Je maakt niets, je schuift met papier, je praat veel. Ik krijg voldoening uit het feit dat we met elkaar bij Cirex produceren. Als ik s avonds naar huis rijd en er rijdt een BMW 325 i cabrio voorbij, dan denk ik daar zitten drie onderdelen van ons in, dat is kicken. Ja, een bankman kan hooguit zeggen dat gebouw hebben wij gefinancierd. Cirex is voor driekwart van de omzet afhankelijk van de automobielindustrie, het bedrijf maakt voor de nieuwe generatie auto s roestvrijstalen brandstofpompen met - dit voor de liefhebbers - een capaciteit tot 2000 bar, voor direct ingespoten benzinemotoren. We maken ook chassisonderdelen, voor de cabriolet van BMW maken we bevestigingssteunen waar het cabrio-dak invalt, we maken tuimelaars voor motoren die de kleppen aandrijven. Ook voor Porsche maken we de brandstofpompen en onderdelen voor het cabrio-dak. Recessie Het lijkt niet alleen maar rozengeur en zonneschijn te zijn als je voor 75% afhankelijk bent van de automobielindustrie die als gevolg van de kredietcrisis en de nakende recessie wankelt. Je mag gerust weten dat ik daardoor inderdaad een aantal nachten minder goed van geslapen heb. Aan de andere kant, citeer ik Cruijff, elk nadeel heeft zijn voordeel. Onze concurrenten zullen het ook moeilijk krijgen. Cirex is een gezond bedrijf, we hebben fors geïnvesteerd, we hebben een gezonde orderportefeuille, we hanteren nog steeds een groeiscenario, niet om de aandeelhouder te paaien, maar op basis van concrete opdrachten. Een groot Frans bedrijf, een concurrent van ons, heeft het heel moeilijk, heeft dit jaar al een keer surseance van betaling gehad. Een Zweeds bedrijf, ook een concurrent van ons, ontslaat vijftig medewerkers. De sterkste bedrijven zullen overleven. Voor alle duidelijkheid: Cirex behoort bij de sterkste bedrijven in deze sector? Ik weet dat wel zeker. Desnoods verplaatst u de productie naar Tsjechië, die u min of meer in 1992 cadeau hebt gekregen van Hoogovens. Het is trouwens verbazingwekkend gelet op de historie dat Cirex nog in Almelo zit. Dat hebben veel mensen gedacht. Toen de grens met Oost-Europa open ging, kregen wij van Hoogovens de opdracht een joint-venture op te zetten. Dat bedrijf heeft een beetje een kwakkelend bestaan geleid tot Pas onder de nieuwe eigenaar Nimbus is Cirex pas goed gebruik gaan maken van dat bedrijf. Cirex Almelo is vergaand geautomatiseerd. De nieuwe gieterij die gebouwd wordt, is de modernste gieterij ter wereld op het gebied van verlorenwasgieten. Dat is de methode die wij hanteren om producten te produceren. De gieterij in Tsjechië is juist ontzettend flexibel waar wel veel handwerk nodig is. Juist in die gieterij maken we kleine series, niet voor de automobielindustrie, maar juist voor de algemene machinebouw, procesindustrie, medische industrie en vliegtuigindustrie. 21

14 Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op column juridisch gezien Alcohol maakt meer kapot dan Bent u als werkgever verplicht het loon door te betalen aan de werknemer die letterlijk ziek is van de drank? Is deze alcoholmisbruikende werknemer opzettelijk ziek? Mag u deze werknemer ontslaan? Onderhandelen en vastleggen De regel is dat de werkgever bij arbeidsongeschiktheid verplicht is het loon door te betalen, tenzij de arbeidsongeschiktheid door opzet van de werknemer is veroorzaakt. De opzet van de werknemer moet gericht zijn op het veroorzaken van ziekte. Dat wordt niet snel aangenomen. De werknemer die ziek thuis zit door een teveel aan alcohol, wordt niet opzettelijk ziek geacht. Dat de werknemer (overmatig) alcohol gebruikt met het oogmerk om ziek te worden, is meestal niet aan de orde, althans zo kijkt de rechter er tegenaan. Dat betekent dus dat u als werkgever het loon moet doorbetalen aan diegene die wegens verslaving aan of misbruik van alcohol of drugs arbeidsongeschikt is. Recht op CAO loonaanvulling? In sommige CAO s is vastgelegd dat de werknemer bij ziekte een aanvulling op zijn loon krijgt (dus bovenop het minimum van 70%), tenzij de ziekte door zijn schuld of toedoen is veroorzaakt. Op grond van goed werknemerschap kan het onredelijk zijn als de werknemer die aanvulling ontvangt. Een werknemer was gewond geraakt als gevolg van een motorongeval, dat veroorzaakt was door dronken rijden. De werknemer was eerder door de werkgever schriftelijk gewaarschuwd dat het uit moest zijn met zijn alcoholmisbruik. De rechter vond het in strijd met de eisen van goed werknemerschap om in dit geval ook nog aanspraak te maken op de 30% aanvulling. Verzwijging gebrek Een werknemer mag zwijgen over medische kwesties die voor de uitoefening van een functie niet rechtstreeks van belang zijn. Een werknemer mag echter niet zwijgen over een kwaal, waarvan hij weet (of behoort te weten) dat deze hem ongeschikt maakt voor de functie waarnaar hij solliciteert. Een werknemer snijzaal, die kort na indiensttreding uitviel wegens verslaving aan alcohol, moest begrijpen dat de alcoholverslaving hem ongeschikt maakte voor de functie. Het werken op de snijafdeling is namelijk niet zonder risico s. Wegens verzwijging van een relevant gebrek was er geen recht op loondoorbetaling. Het kan een dringende reden voor ontslag opleveren. Alcohol/drugtest Als werkgever mag u de werknemer onder voorwaarden testen op alcohol of drugs. Een voorwaarde is dat u dat vooraf schriftelijk met elkaar hebt afgesproken. Het is verstandig om duidelijke beleidsregels op te stellen en het personeel daarvoor te laten tekenen. U moet bovendien een belang hebben dat boven het belang van de werknemer (namelijk de persoonlijke levenssfeer) gaat. Een hotel heeft bijvoorbeeld belang bij behoud van haar goede naam of aantrekkelijkheid voor haar gasten. Drugs- of drankgebruik in de privésfeer kan in zo n geval doorwerken in de werksfeer: een onder invloed zijnde werknemer levert (imago)schade voor het hotel op. Als de werknemer weigert om mee te werken aan een test, ligt een waarschuwing en/ of opschorting van loon voor de hand. Bij herhaalde weigering zou uiteindelijk ontslag kunnen volgen. Ontslag Ook als uit de test drank- of drugsgebruik blijkt, dan is de sanctie niet meteen ontslag. Van u mag verlangd worden dat u - eerst - andere middelen inzet, zoals een waarschuwing, boete, schorsing, het volgen van een rehabilitatieprogramma. Wanneer sprake is van een chronisch probleem, dan wordt van u verlangd dat u hulp biedt aan de werknemer om van zijn probleem af te komen. Een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens alcohol- of drugsgebruik wordt eerder toegewezen als de werkgever de werknemer voldoende hulp heeft geboden om van zijn (bovenmatig) alcohol- of drugsgebruik af te komen. De werknemer moet natuurlijk ook zijn best doen. Ook moet de werknemer voorkomen dat hij/zij weer in herhaling valt. De slogan: geniet, maar drink met mate! gaat ook in dit geval op! Adriaan van Overbeek de Meyer De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Overbeek de Meyer c.s. Advocaten te Deventer Twentevisie 09/

15 Directeur/eigenaar Henric Bemboom van Attractiepark Slagharen: interview carrièrevrouw Ik probeer mijn werk geen verslaving te laten zijn Voor Twentevisie portretteert Carrie ten Napel een aantal succesvolle ondernemende vrouwen uit het oosten des lands; een zoektocht naar de carrièrevrouw. In dit nummer Henric Bemboom. Ten Napel kreeg thuis de journalistiek met de paplepel ingegoten van vader Evert (Studio Sport). Ze werkte zelf als sportjournalist voor Tien (het televisiekanaal van John de Mol, inmiddels ter ziele en ze is dit televisieseizoen presentatrice van het praatprogramma En Dan Nog Even Dit (dagelijks bij TV Oost). (door Carrie ten Napel) Haar vader begon als een echte pionier in 1963 met Ponypark Slagharen door een aantal vakantiehuisjes te bouwen met daarbij een pony. In die tijd was Carry ten Napel (rechts) in gesprek met Henric Bemboom, Directeur/eigenaar van Attractiepark Slagharen: Nee, ik ervaar mezelf niet als een succesvolle vrouw. dat een uniek idee. Dat gold niet alleen voor vakantiegasten voor een langer verblijf, maar ook dagrecreatie bleek een succes, zeker toen er later ook nog een paar attracties op het park werden geplaatst. In de loop der jaren groeide Attractiepark Slagharen uit tot een van de best bezochte parken van Nederland. Toen het tijd werd, gezien zijn leeftijd, dat haar vader een stapje terug deed, nam Henric Bemboom, één van de negen kinderen, samen met haar broer het stokje over. In 2005 werd ze bekroond met de Recron-prijs voor beste recreatieondernemer. Haar kantoor ligt midden in het park. Tijdens het gesprek hoor je op de achtergrond kinderen gillen, lachen en brullen. Een stem kondigt de shows aan en om de zoveel tijd komt er langs haar raam een treintje op de monorail voorbij rijden. Je raakt aan het geluid gewend hoor. En het is toch fantastisch. Ik zit midden in het bruisende leven van het park en ik zie alleen maar vrolijke mensen. Heel inspirerend. Vindt u zichzelf een succesvolle vrouw? Is dat een gewetensvraag? Nee, ik ervaar mezelf niet als een succesvolle vrouw. Ik ben trots op Slagharen. Trots op het bedrijf dat door mijn vader is gesticht en dat wij als familie mogen voortzetten. Verder denk ik nooit na of ik persoonlijk wel of niet succesvol ben. Ik zie gewoon een bedrijf dat we met zijn allen tot een succes maken. Is het geen bescheidenheid van u? Nee, en ook geen valse bescheidenheid. Het zou ook niet juist zijn om te denken dat dit alleen mijn resultaat is. Er zijn zoveel factoren die bijdragen aan succes. Dat behaal je niet alleen, daar heb je een team voor nodig. Maar u geeft wel leiding aan het succesvolle team. Ja, maar ik heb ook nog een broer die samen met mij directeur is. Hij richt zich op de technische en operationele aspecten. Ik ben algemeen directeur dus ik treed meer naar buiten. Maar hij is net zo belangrijk als ik. Wordt er anders naar u gekeken omdat u een vrouw bent? In functies zoals deze zie je weinig vrouwen, hoewel daarin gelukkig wel een ontwikkeling zit. Maar ook dat ervaar ik niet als bijzonder. Ik kom uit een gezin met zeven broers. Dus ik weet gewoon niet beter dan in een mannenwereld te opereren. Thuis heb ik er ook drie zitten, een man en twee zoons. Dus dat gaat gewoon door, haha. Ik ben er ook nooit op gericht geweest dit te bereiken. Ik ben geboren in In die tijd was het niet vanzelfsprekend dat je als meisje de zaak in zou gaan. Dus het lag meer voor de hand dat mijn broers dat zouden doen. Mijn vader zei vroeger wel: die twee dochters van mij moeten een vak leren waarmee ze zelf de kost kunnen verdienen. Hij had ook voor ogen dat het meest ideale vak voor mij docent zou zijn. Want daarin zag hij de ideale combinatie tussen werken en moeder zijn. Maar dat was niet mijn ideaal, ik wilde maatschappelijk werker worden. Hij heeft zich daarin verdiept en ik mocht naar de opleiding in Enschede. Vervolgens ben ik vijf jaar als maatschappelijk werker aan de slag gegaan. Toch had ik nog een andere droom en dat was kunstgeschiedenis studeren. Ik dacht, ik kan er wel over blijven dromen, maar ik moet er gewoon iets mee doen. In de jaren tachtig breidde mijn vader de zaak verder uit naar het buitenland en daarom had hij extra mankracht nodig in Slagharen. Ik ben toen kunstgeschiedenis gaan studeren en fulltime in het park gaan werken. Daarmee heb ik mijn eigen studie kunnen betalen. Attractiepark Slagharen is een droom. Zoals mijn zoon altijd zei: mam, Slagharen is het paradijs Had u daarvoor nooit in het park gewerkt? Oh jawel. Ik was elf jaar toen mijn vader met het park begon. Hij is begonnen met twintig vakantiehuisjes met daarbij een pony. We hebben allemaal als kind daaraan meegewerkt. Ik heb friet gebakken, suikerspinnen gedraaid, kaartjes verkocht voor de attracties, bij de trampolines gezeten, noem maar op. Het hele gezin heeft hier alles gedaan. Echt uniek. Wij zijn er helemaal in mee gegroeid. En hoe bent u dan uiteindelijk toch directeur geworden? Ik ben in 1989 afgestudeerd en intussen had ik een man en een zoon. Ik was dus kunsthistorica. Maar mijn vader had intussen de leeftijd bereikt om een stapje terug te doen. Dan moet je kijken wie het stokje gaat overnemen. Ik moest een afweging maken en ik merkte dat ik me er heel verantwoordelijk voor voelde om het bedrijf voort te zetten. Juist omdat het vanuit het niets is opgebouwd en je er altijd aan mee hebt gewerkt, voelde het als een morele plicht om door te gaan. Doordat het een familiebedrijf is heeft het dus ook een grote emotionele waarde. Is het moeilijk om soms afstand te nemen? Het was voor mij heel belangrijk om het bedrijf vakkundig te runnen. Ik had geen specifieke opleiding hiervoor, maar wel veel werkervaring. Tegelijkertijd vond ik het belangrijk om mij de knowhow die intussen ontwikkeld was op het gebied van marketing eigen te maken. Daar heb ik veel tijd en energie ingestoken. Het voordeel van een academische opleiding is dat je leert om ingewikkelde problemen te analyseren en op te lossen. Door mijn maatschappelijke opleiding kan ik ook goed met mensen samenwerken. Mijn vader rekende vroeger altijd alles uit op de hoek van een krant. Toen ik dat als kind zag, kreeg ik het al Spaans benauwd. Gelukkig hoef ik dat in deze tijd niet te doen, om maar aan te geven hoe anders het is om tegenwoordig een bedrijf te runnen. We zijn natuurlijk ook met budgetten gaan werken; dat vergt van iedereen aanpassingen. Om het succesvol te houden moet je heel goed weten wat er om je heen gebeurt bij andere parken. Maar je hebt tegenwoordig ook de koopzondag als concurrent. Je probeert om met je bedrijf in te spelen op de behoefte en de vrijetijdsbesteding van mensen. Je observeert hoe mensen zich hier gedragen en we vragen hun wat ze van het park vinden. Maar wij laten ook onderzoeken houden onder een brede groep mensen. Bijvoorbeeld bezoekers die regelmatig naar attractieparken gaan, maar nog niet in Slagharen zijn geweest. Je kijkt naar wat mensen beweegt om wel of niet naar ons toe te komen. En daar maak je een langetermijnstrategie op. Hoe ziet uw gemiddelde werkweek eruit? Ik sta om zes uur op. Dan zit ik meestal om half zeven achter de computer om alle s door te nemen. En dan hangt het af van mijn afspraken hoe de dag eruit ziet en waar ik naar toe ga. Wij werken met een cyclus van vier weken. In die cyclus is er altijd één week vergader-vrij gepland. Zodat we op reis kunnen en uit ons stramien kunnen stappen. Ik heb financiën en personeelszaken in mijn portefeuille en ik moet het grote geheel in de gaten houden. Daarnaast komt er van alles tussendoor. Ik probeer op vrijdag en zaterdag avond thuis te zijn en te eten met mijn gezin. Vrouwen die een functie als deze bekleden wordt vaak gevraagd of het lastig te combineren is met het gezin. Hoe zit dat bij u? Wij hebben gelukkig altijd hele goede opvang gehad. De kinderen roepen wel eens wij zijn door Janneke opgevoed. Zij beschouwt onze kinderen ook als haar kinderen. Toen ze klein waren werkte ik zeven dagen in de week. Ik heb dat nooit direct als een keuze ervaren. Ik had het gevoel dat ik voor een klus kwam te staan die ik gewoon moest klaren. We hebben er altijd het beste van gemaakt. Natuurlijk ben je wel eens verscheurd, maar ik heb daar nooit dramatisch over gedaan. Het is wel jammer dat ik nooit zwangerschapsverlof heb gekend. Het is altijd lastig geweest een goed evenwicht te vinden tussen privé en werken. Ik heb ook moeten leren om op vakantie te gaan. Het kost me wel eerst een week om af te kicken, maar daarna kan ik er echt van genieten. Ik moet ook niet te veel afkicken. Het is minder vermoeiend om door te gaan dan te stoppen met werken. Als u de uren zou optellen hoeveel zouden dat er dan zijn? Nou, een beetje veel. Ik probeer het geen verslaving te laten zijn. Ik probeer wel als ik s nachts wakker word niet te gaan werken. Dat had ik eerder wel. Thuis zeggen ze nooit dat ik minder moet gaan werken. Ik denk dat we met elkaar toch een soort modus hebben gevonden om het leven te leiden zoals we dat leiden. De kinderen hebben er niet om gevraagd om geboren te worden. Ik vind daarom wel dat je het leven van je kinderen zo optimaal mogelijk moet maken. Soms weet ik ook niet helemaal wanneer ik er wel of niet moet zijn. Er zijn natuurlijk momenten geweest dat ik er niet was en dat doet pijn. Ik heb alleen wel altijd geprobeerd om de kinderen uit te leggen waarom ik dit doe. Denkt u al wel eens aan stoppen? Ik denk wel eens als ik dit niet zou doen wat zou ik dan doen?. Ik denk dat ik nog een heel aantal dingen heb die ik ook geweldig vind om te doen. En dat helpt mij ook van tijd tot tijd om meer afstand te nemen van de zaak. Ik werk hard en ik heb hart voor het bedrijf, maar ik kan ook afstand nemen. Wat ik belangrijk vind is om te kijken naar wat de zaak als bedrijf nodig heeft. Dat staat op de eerste plaats. Mijn broer en ik zien dit bedrijf niet als erfenis maar als erfgoed. Het is geen persoonlijke hobby. Vergeet niet dat hier 750 mensen werken en daar ben ik verantwoordelijk voor. Of ik al over opvolging nadenk? Het is niet zo dat onze kinderen automatisch het bedrijf in moeten rollen, maar het zou wel fantastisch zijn als dit prachtige bedrijf in de familie blijft. Want Attractiepark Slagharen is een droom. Zoals mijn zoon altijd zei: mam, Slagharen is het paradijs. 24 Twentevisie 09/2008 Twentevisie 09/

16 De hapjes en drankjes werden aangeboden door Heracles Almelo en Twentevisie Memphis in beeld impressie memphis Werk, gieten en film Op 4 november was niet de TOS lounge van de Grolsch Veste het decor van het radiocafé Memphis, maar de businesslounge van het Polman Stadion van Heracles Almelo. De eerste gast was directeur Gert-Jan Engbers, directeur van Soweco. Hij was spraakzaam en legde uitvoerig uit hoe hij Soweco uitbouwt tot een Werkplein waar iedereen met afstand tot de arbeidsmarkt kan worden begeleid, geschoold en getraind. Jeroen Spoelder van Cirex was daarna aan de beurt. Ook hij bleek bereid zonder terughoudendheid te vertellen over de toekomst van zijn staalgieterij. Gideon Voskamp schoof als laatste aan tafel om te praten over vastgoed en de nieuwe bioscoop die hij in Almelo ontwikkelt. Gezien het verloop van het interview blijkt hij liever een film te kijken dan dat hij over zijn werk vertelt. De volgende opname van Memphis is op dinsdag 2 december. Plaats van handeling is dan de business-ruimte van de Grolsch Veste, wellicht de nieuwe TOS lounge, zo niet, dan nog een keer in de oude TOS lounge. Twee van de gasten op 2 december zijn al bekend, namelijk Cees Anker, tegenwoordig directeur van het CBR, en Rob Nelis van bouwbedrijf Aan de Stegge. Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de service opgeven via U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten. U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft. De businesslounge van het Polman Stadion in Almelo zat vol met belangstellenden. Op de volgende pagina s een vervolg van de fotoreportage van de Memphis-bijeenkomst van 4 november. Te gast bij Memphis in Almelo op 4 november waren, van boven naar onder: directeur Gert-Jan Engbers van Soweco, directeur Jeroen Spoelder van Cirex en Gideon Voskamp van Voskamp Vastgoed. Werving, selectie & training ValkSelect l a s t i g e m a a t? 26 Nieuw adres: Enschede: Haverstraatpassage 17, 27 Tel (0) , Special Events De expert in groepsreizen T: Tubbergen

17 impressie memphis Fa r w i c k d o e t j e t u i n g o e d voor al uw opsporingen BIJ KONINKLIJKE BESCHIKKING H O F L E V E R A N C I E R

18 Leverink & Assen gooit alle kantoren dicht en kiest voor loungebank en Mini Cooper interview huizenmarkt Alles om de sfeer tussen koper en makelaar te verbeteren (door Mario van Santen) Het grootste probleem in ons werk is het grote gebrek aan contactmomenten, zegt Rik Dekker in het gloednieuwe onderkomen van Leverink & Assen Resultaatmakelaars in Hengelo. Als directeur van deze nieuwe formule wil hij de makelaardij een frisse wind bezorgen; weten waarom dingen gebeuren of potentiële kopers afhaken. Om die kennis te vergaren zet hij onder meer een loungebank en een hippe Mini Cooper als nieuwe wapens in. Een woningbezichtiging gaat voor een makelaar tegenwoordig heel eenvoudig. Hij geeft een hand bij aankomst, leidt de mensen door de woning en geeft bij vertrek opnieuw een hand. Niet meer, niet minder. In de huidige maatschappij hoor je van zeventig procent van de kijkers daarna niets meer, aldus Dekker. Nog maar een enkeling neemt de moeite even te bellen om door te geven dat ze niet verder willen met deze woning. Als makelaar sta je dan vaak met lege handen, want je wilt weten waarom een woning niet geschikt is. Als je vier keer hoort dat een pand bijvoorbeeld te klein wordt gevonden, dan zeg je tegen de verkoper dat er een bankstel uit de kamer moet. Met andere woorden, je kunt er iets aan doen. Daarom willen wij een band krijgen met de koper en ze leren kennen, omdat we denken op die manier onze verkopers beter te kunnen bedienen. Resultaatmakelaars De naam Leverink & Assen Resultaatmakelaars is bewust gekozen, want er moet resultaat geboekt worden. Maar dan in een heel ander concept, waarbij de bestaande kantoren in Oldenzaal, Hengelo, Borne en Almelo werden gesloten en afscheid werd genomen van vier collega s. Het gaat gewoon niet goed in de makelaardij. En dan kun je zeggen dat het bij ons nog minder ging of dat wij juist heel erg vooruitstrevend zijn. Hoe dan ook hebben wij dit niet uit luxe gedaan, want als het heel erg goed gaat verander je niks. Deze ommezwaai is nodig omdat we dus vinden dat het niet goed gaat in de makelaardij, maar ook omdat wij vinden dat we als makelaar iets nieuws moeten gaan doen. Ik stel het misschien wat zwart-wit, maar het enige dat er de afgelopen vijftien jaar is veranderd, is het internet. De rest is nog steeds hetzelfde. De etalages, de afspraken tussen negen en vijf en noem maar op. En als je bekijkt dat zowel de markt als de consument sterk is veranderd, is het toch niet zo vreemd dat wij ook moeten veranderen? RTV Oost Dat veranderen begon met het betrekken van de eerste verdieping van het grote Polman-pand naast RTV Oost in Hengelo. Met als belangrijkste voorwaarde: zeven dagen per week en elke avond open. In eerste instantie voor de nieuwbouwmarkt, maar op termijn ook voor de bestaande markt. De inrichting is modern met groen als steunkleur. Er is een imposante receptie die tevens dient als bar en er staan enorme banken in de loungehoek waarin de klant annex koper kan neerploffen om zich thuis voelen. Je moet je als gemeente afvragen of het verstandig is twintigduizend woningen te bouwen, terwijl er maar vraag is naar de helft Hier spreken we af met de kopers om een bezichtiging te starten. Het begint met koffie en een praatje. Dan nodigen we hen uit om met ons mee te rijden. We doen dat dan in een Mini, want dat vinden mensen over het algemeen een leuke auto waarin ze graag willen rijden. De loungehoek, de entourage van ons kantoor, de auto: het zijn allemaal dingen die moeten meehelpen de sfeer tussen potentiële koper en makelaar te verbeteren. Voor ons als makelaar zijn juist die contactmomenten belangrijk, want daaruit kun je opmaken wat de koper zoekt. Immers, als hij bijvoorbeeld afhaakt bij een woning, dan hebben we misschien nog wel een andere passende woning in portefeuille. Cowboys Dat het slecht gaat in de wereld van de makelaardij heeft volgens Dekker twee oorzaken: Ten eerste heb je te maken met stagnatie, veroorzaakt door dure woningen, in combinatie met een hoge hypotheekrente. Iedereen zit eigenlijk te wachten tot het huis van de verkoper te koop komt. En ten tweede heb je te maken met toenemende concurrentie. Sinds de titel een jaar of acht geleden is vrijgegeven zie je op bijna elke hoek van de straat een makelaar vaak zonder papieren, cowboys op de markt. Ik heb niets tegen cowboys, maar ik vind wel dat je als makelaar een bepaald niveau moet hebben. Let wel, je hebt te doen met iets dat meestal het grootste bezit in iemands leven zal zijn. Daar moet je gewoon zorgvuldig mee omgaan en je moet het goed begeleiden. Die cowboys kunnen dat niet. Er zijn inmiddels teveel kantoren, zoals de Witte Woningwinkel, die pretenderen voor een half procent courtage het werk goed te kunnen doen. Dat kan gewoon niet. Dat soort kantoren hebben gewoon te weinig kennis van zaken op juridisch of bouwtechnisch gebied. Je loopt als verkoper bij dit soort makelaars het risico in je eigen strop te lopen. Er zijn voorbeelden genoeg van mensen die het eerst bij zo n goedkope makelaar proberen, maar uiteindelijk toch bij ons of een van onze collega s aankloppen. Te veel nieuwbouw Naast de concurrentie hebben de makelaars ook te maken met die stagnerende markt. Daarin is volgens Dekker een belangrijke rol voor de gemeenten weggelegd. Er is in Twente een enorme ambitie voor nieuwbouw. Maar je moet je als gemeente toch gaan afvragen of het verstandig is twintigduizend woningen te bouwen, terwijl er maar vraag is naar de helft. Dan bouw je voor leegstand. Dat is niet goed voor de markt. Daar komt nog bij dat de laatste maanden de hypotheekrente weer is gestegen en dus woningen voor veel mensen onbereikbaar zijn geworden. Vooral voor starters is het erg lastig, want die hebben nog geen overwaarde om te verzilveren. Dekker vindt dat gemeenten blijkbaar hun inwoners niet goed genoeg kennen, omdat er in bijna elke gemeente enorme wachtlijsten zijn van mensen die een vrije kavel willen kopen, terwijl die kavels nauwelijks worden aangeboden. Daaruit kun je afleiden dat gemeenten vraag en aanbod niet voldoende op elkaar afstemmen. Wij als makelaars hebben daar helaas maar weinig invloed op, omdat we pas heel laat bij de gemeente aan tafel komen. Ik denk daarom dat het goed zou zijn om bijvoorbeeld eens per kwartaal met een aantal makelaars bij de gemeente aan te schuiven voor overleg. Dat zou op termijn heel goed kunnen zijn voor de markt, omdat je dan beter kunt aangeven waar vraag naar is en dan wordt daar in een eerder stadium naar geluisterd. Dat geldt trouwens ook voor de projectontwikkelaars. De projecten die zij uitwerken, krijgen wij pas veel later onder ogen. Ik zie het als makelaar als mijn taak gemeenten beter te informeren. Als directeur van de nieuwe formule van Leverink & Assen Resultaatmakelaars wil Rik Dekker in het gloednieuwe onderkomen de makelaardij een frisse wind bezorgen. 30 Twentevisie 09/2008 Twentevisie 09/

19 nieuws en feiten actueel actueel nieuws en feiten Ondernemersnieuws Kuipers Logistics uit Oldenzaal heeft al het stukgoedvervoer van collega-transporteur Hegeman Transport uit Bemmel overgenomen, evenals een deel van het personeel. Hegeman Transport was met zo n 20 vrachtwagens actief in het transport op Italië. Door deze overname versterkt Kuipers Logistics zijn toonaangevende positie in het vervoer van stukgoed van en naar Italië. Het Bemmelse vervoerbedrijf zal zich in de toekomst alleen nog bezig houden met haar core-business, namelijk het cement- en silovervoer. De Academie Mens en Arbeid van Saxion en LVQ Lehr- und Versuchsgesellschaft uit Duitsland hebben op 30 oktober een samenwerkingsovereenkomst ondertekend voor het aanbieden van een deeltijdcursus Personeel & Arbeid (HRM) in Duitsland. Saxion voldoet hiermee aan de vraag naar scholing voor Duitse deeltijdstudenten op het gebied van HRM. LVQ verzorgt met ingang van april 2009 op hun locatie in Duitsland, Mullheim an der Ruhr, een Duitstalige cursus die qua inhoud overeenkomt met de eerste drie studiejaren van de bachelor Personeel & Arbeid (HRM) van Saxion. De cursisten zijn Duitse deeltijdstudenten die allen werken in de praktijk van HRM. LVQ is verantwoordelijk voor de uitvoering van de cursus waarbij Saxion jaarlijks onderzoekt of de cursus overeenkomt met de kwaliteitscriteria van de hogeschool. Uit een onderzoek van het Centrummonitor Hengelo 2008 blijkt dat de warenmarkt in Hengelo een belangrijke trekker is voor de binnenstadsbezoekers. Voor 41% van de bezoekers is de zaterdagmarkt de belangrijkste reden om naar het centrum van Hengelo te komen. In Almelo, Enschede en Oldenzaal wordt ook op zaterdag een warenmarkt gehouden. Ten opzichte van Almelo en Enschede staan er minder kramen op de warenmarkt in Hengelo. De HBO bachelor award is gewonnen door Ingrid van Gelder van The People Company. Tijdens het jaarlijkse congres van de Nederlandse Vereniging Personeelbeleid werden uit 21 Nederlandse hogescholen 5 genomineerden voorgedragen. De winnares kreeg de award uitgereikt voor het beste essay van Nederland. Haar essay in de vorm van een scriptie werd als zeer origineel beschouwd, het best en meest degelijk uitgewerkt. The People Company werd eerder deze maand al voorgedragen voor de human talent trophy in het Kurhaus te Scheveningen. De Studenten Kennis Portal van Kennispark Twente en de Student Union bestaat deze maand precies twee jaar en tegelijkertijd is de 200ste (onderzoeks)vraag vanuit het bedrijfsleven neergelegd bij de Studenten Kennis Portal om gekoppeld te worden aan een expert binnen de Universiteit Twente (UT). Met de Studenten Kennis Portal biedt de Universiteit Twente een duidelijke en eenvoudige ingang voor bedrijven die de kennis op de Universiteit Twente willen benutten. Gemiddeld zo n 8 bedrijven per maand worden door de Studenten Kennis Portal kosteloos doorverwezen naar de juiste partij binnen de UT. Ruim 800 Enschedese ondernemers waren onlangs aanwezig op de 17e edite van de door de gemeente Enschede georganiseerde Ondernemersavond Enschede in het Muziekcentrum. Er waren presentaties van marketing- en managementdeskundige Wouter de Vries en toponderneemster Annemarie van Gaal. De elevator pitch, waarvoor zes Enschedese ondernemingen waren uitgenodigd, werd gewonnen door de Bandi Vaczi van Vredestein. Xsens Technologies, Mufide Hair & Spa, Visie, Soapraan Diet Gerritsen, Multimedia House en Vredestein waren de zes Enschedese ondernemingen die maximaal anderhalve minuut de tijd kregen om hun bedrijf te presenteren aan het publiek. De Regio Twente geeft het komend jaar 14 miljoen euro uit aan projecten op het gebied van verkeer en vervoer. De projecten moeten van regionale betekenis zijn en worden voor de helft ondersteund door de Regio Twente. Het gaat om onder meer de openbaar vervoerlijnen HOV-Noord en HOV-Midden in Enschede, de verdubbeling van de wegvakken aan De genomineerden voor de elevator pitch tijdens de Ondernemersavond Enschede, v.l.n.r. : Marc Bekker (Visie), Christiaan Fiktoor (Multimedia House), Meral Halaceli (Mufide Hair & Spa), Diet Gerritsen (Soapraan), Bandi Vaczi (Vredestein) en Casper Peeters (Xsens Technologies). Kuipers Logistics heeft een deel van de activiteiten en van het personeel van Hegeman Transport voergenomen. de Auke Vleerstraat tussen de Westerval en Twekkeleres in Enschede, de fietssnelweg bij het verdiept aan te leggen spoor in Almelo, de realisatie van de Laan Hart van Zuid (eerste fase) in Hengelo, de fietstunnel Reggesingel in Rijssen- Holten en de fietstunnel in Weerselo. De omzet van TenCate nam in het derde kwartaal van 2008 toe met 16% tot 269,6 miljoen. De sector Advanced Textiles & Composites liet opnieuw uitstekende resultaten zien. De groei werd vooral veroorzaakt door de sterke vraag vanuit defensiemarkten en de vliegtuigindustrie. De omzet in aerospace/space composites groeide met name door toegenomen leveringen (TenCate Cetex) voor de Airbus A380. De sector Geosynthetics & Grass boekte een voortgaande winstgroei onder moeilijke externe omstandigheden. In de VS ondervindt de markt voor geosynthetics hinder van de huidige economische situatie. TenCate heeft bij de geosyntheticsactiviteiten in de Verenigde Staten tijdig kostenmaatregelen genomen en wint marktaandeel. In samenwerking met het innovatieprogramma Duurzame Logistiek van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat ontwikkelt transportonderneming HST Groep een online milieuprestatie indicator. Deze indicator maakt per type wegvervoer inzichtelijk wat de milieuconsequenties zijn. Met dit inzicht kunnen klanten een milieubewuste keuze maken voor in te kopen transport. HST Groep start een pilot samen met AGI Van de Steeg en Grolsch om de milieuprestatie indicator in praktijk te toetsen. Het Enschedese College van B&W stelt de gemeenteraad voor om vanaf 2009 belasting te gaan heffen op openbare reclame-uitingen van ondernemingen. Het College verwacht, na aftrek van kosten, jaarlijks een opbrengst van netto 1 miljoen euro. Van de inkomsten uit deze reclamebelasting zal 50% worden gestort in een nieuw op te richten Ondernemersfonds. Als de gemeenteraad akkoord gaat met de invoering van reclamebelasting zal, als eerste stap, gemeentebreed een onderzoek naar reclame- Ed Brinksma is de nieuwe Rector Magnificus van de Universiteit Twente. uitingen worden uitgevoerd. Onder meer om de exacte tariefstelling te kunnen bepalen. Na een intensieve voorbereiding heeft de Tegema Group - product- en systeemontwikkeling - naast haar vestigingen in Eindhoven, Arnhem en Tsjechië, een nieuwe vestiging in Enschede. De keuze voor Enschede heeft Tegema in samenwerking met Kennispark Twente, BTC Twente en Oost NV gemaakt. Van deze partijen heeft Tegema op diverse vlakken ondersteuning ontvangen. EduPer, bureau voor arbeidsmarktoplossingen, kiest voor Twente met de verhuizing naar de Creatieve Campus in Enschede. Daarmee blijft de in de afgelopen jaren opgebouwde expertise voor de regio behouden, evenals de te verwachten groei van de werkgelegenheid. De Creatieve Campus is onderdeel van het bedrijventerrein Op de Brouwerij (het voormalige Grolschterrein aan de rand van Roombeek). Hoewel Hengelo niet blij is met het vertrek van EduPer, wil het bedrijf zowel burgemeester Den Oudsten van Enschede als burgemeester Kerckhaert van Hengelo vragen om in september 2009 de officiële opening te verrichten. Het Enschedese College legt een sluitende begroting aan de gemeenteraad voor. De totale gemeentebegroting voor het jaar 2009 beslaat ongeveer 550 miljoen euro. Volgens gemaakte afspraken bij de integrale afweging gaat er tot het jaar 2012 in totaal 32 miljoen euro extra richting de strategische opgaven en knelpunten. Daarvan wordt 10 miljoen euro in 2009 besteed. Ondanks de stevige investeringen is het College er in geslaagd om de lastenverhoging voor de burger te beperken tot de jaarlijkse inflatiecorrectie. Er vindt dus geen extra verhoging van de lasten plaats. De Raad van Toezicht van de Universiteit Twente heeft prof. dr. Ed Brinksma benoemd tot Rector Magnificus. De benoeming gaat in per 1 januari 2009 en geldt voor 4 jaar. Brinksma is deeltijdhoogleraar bij de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de UT en wetenschappelijk directeur van het Embedded Systems Institute in Eindhoven. Brinksma volgt prof. dr. Henk Zijm op, die op 1 januari 2005 als rector magnificus aantrad. Ed Brinksma is sinds 1982 verbonden aan de Universiteit Twente, waar hij in 1988 promoveerde en in 1991 tot hoogleraar werd benoemd aan de toenmalige faculteit Informatica. ICT Spirit, allround dienstverlener en onderdeel van Leferink Office Works, heeft een nieuwe, eigen kantooromgeving betrokken aan de Tolstraat 35 in Haaksbergen. Hart van dit kantoor is de nieuwe multifunctionele serverruimte, niet alleen voor opslag van eigen data, maar ook als datacentrum en Experience IT Center voor haar relaties. Relaties kunnen gebruik maken van datacapaciteit, maar ook de nieuwe innovatieve oplossingen in de serverruimte komen bekijken, vandaar Experience IT Center. Tijdens de diploma-uitreiking vorige maand hebben zeven studenten van de Academie Bedrijfskunde en Ondernemen (ABO) van Saxion in Enschede twee diploma s gekregen. Naast hun bachelor diploma Small Business en Retail Management ontvingen ze het CBL4-diploma (Centraal Bureau Levensmiddelen), als resultaat van een goed doorlopen opleiding Zelfstandig Supermarkt Ondernemer. De desbetreffende afgestudeerde studenten zitten gebeiteld, want Schuitema C1000 biedt als bedrijf in de levensmiddelenbranche bachelorafgestudeerden van De geslaagde studenten van Saxion voor de opleiding Zelfstandig Supermarkt Ondernemer temidden van hun begeleiders. Saxion met specialisatie Food, na gebleken geschiktheid, een loopbaan aan in haar supermarktbedrijf. Eind oktober is bij de Universiteit Twente de nieuwe postacademische leergang Publiek management woningcorporaties gestart. Het initiatief is genomen door een groep directeuren van corporaties uit Oost-Nederland. Doel van de opleiding is het management te professionaliseren, een netwerk te vormen en meer kennis uit te wisselen. Deelnemers moeten op hbo-niveau functioneren en een managementfunctie hebben of deze ambiëren. De directeuren van Domijn, De Woonplaats, Sité Woondiensten, SWZ en De Goede Woning, namen vorig jaar de eerste stap voor de leergang. Vanwege de grote veranderingen en uitdagingen in de sector, vonden zij een gerichte scholing voor het middenkader gewenst. Bovendien komen veel nieuwe managers van buiten de sector. Op de locatie van de huidige laad- en losplaats op het NS-emplacement in Hengelo komt een groot transferium in combinatie met een Park & Ride, met in totaal tussen de 800 en 1000 parkeerplaatsen. Het complex krijgt drie verdiepingen en verrijst aan de Gieskesstraat ter hoogte van de voormalige Hofstede MTS, naast het in aanbouw zijnde Metropool. Het project vormt een belangrijk onderdeel van het toekomstige Centraal Station van Twente. Het moet de regionale opstapplaats worden richting Schiphol en Berlijn. De NS mikt op 400 parkeerplaatsen voor het P&R-deel, de rest zijn transferiumplekken waar ook gedurende meerdere dagen de auto kan worden geparkeerd. In de periode 16 september 2008 tot en met 10 oktober 2008 heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. Aan het onderstaande kunnen geen rechten worden ontleend. Tussen het verschijnen van deze uitgave en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Voor de actuele situatie kan men terecht bij het handelsregister, telefoon of via www. kvk.nl/faillissementen. Almelo: Powertech Partners B.V.; t Wagenhuys B.V.; Bouwbedrijf Henk Goossen B.V. De Lutte: L.H. Bernsen, geb , hodn Bernsen Timmer- en Metselwerken. Enschede: T & M Beauty B.V.; Intralogicon B.V.; H. Perik, geb , hodn Klus- & Schoonmaakbedrijf DH. Goor: Hajo Beheer B.V; J.D. Pasman, geb , hodn Bloemenhal De Delle. Hengelo: J.W. Manenschijn, geb , hodn Columbus Bedrijfspromoties. Losser: A.J. Snippert-Meijer, geb hodn Finally. Oldenzaal: H.G. Lucas, geb , hodn Formidable. Ootmarsum: H. van Faassen, geb , hodn Bistro. Persberichten kunnen per worden toegestuurd aan info@twentevisie.nl. Tekst als word-bestand, eventuele foto s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi

20 Robbert van Boven zocht over de hele wereld naar de beste autowasstraat interview auto wassen Niemand wast zijn auto bij ons vanwege het milieu Robbert van Boven van BAS Autowas: Voor autowasbedrijven gelden strengere eisen dan voor autobedrijven terwijl de kans op verontreiniging bij onderhoud en reparatie vele malen groter is dan bij een wasbeurt. (door Gerrit Strijbis) Nederlandse automobilisten kiezen voor gemak en niet voor het milieu. Dat is de indruk van Robbert van Boven, directeur van BAS Autowas met vestigingen in Enschede en Zwolle. Hij vindt het belangrijk dat de automobilist op de hoogte is van de milieunadelen van een wasbeurt langs de kant van de weg, maar wijst een overheidsverbod af. Een autowasbedrijf dat de klant niet teleurstelt, is een gat in de markt, zegt de voormalige machinist op de grote vaart. Als hij op de wal verbleef, liet hij zijn auto wassen bij een autowasbedrijf. Ik was bijna altijd erg ontevreden over het resultaat. Hij bezocht daarna overal ter wereld autowasstraten. Van Boven was onder de indruk van de grondige aanpak van de autowasbedrijven in het zuiden van Duitsland, de ondernemingen in de Verenigde Staten onderscheiden zich door hun wervingscampagnes. In 1993 startte hij Boswinkel Autowas Service (BAS) in Enschede. Daarna opende hij een vestiging in Zwolle en participeert hij als adviseur of vennoot in enkele andere ondernemingen. Hij koos voor kettingwasstraten, een systeem dat de voertuigen langs de diverse onderdelen van een wasbeurt voortbeweegt. Een wasbeurt bij BAS Autowas bestaat uit het inweken van de auto, waarna het vuil onder hoge druk wordt verwijderd. Vervolgens staat een mechanische wasbeurt met lapjes op het programma. Als laatste wordt de auto gedroogd. Naast dit systeem bestaan er doe-het-zelf wasplaatsen en roll overs. Bij dit laatste systeem verwijderen rollen het vuil van de auto. Over de omzet geeft Van Boven geen details, maar hij beschouwt zich wel als een van de grotere spelers van de in totaal Nederlandse autowasbedrijven. Het gemiddelde Nederlandse autowasbedrijf verzorgt vijftig- tot zestigduizend wasbeurten per jaar, wij zitten daar ver boven. BAS Autowas telt in totaal twaalf medewerkers, in de weekeinden aangevuld met een aantal werkstudenten. Zijn klantenbestand bestaat voor 65% uit zakelijke klanten. Niet voor niets zijn zijn autowasbedrijven op bedrijventerreinen gevestigd: Zo vermijden we piekbelasting. Consumenten laten hun auto in het weekeinde wassen, zakelijke klanten op werkdagen. Gemak De groeiende winstcijfers stellen hem tevreden, wel ziet hij de starre milieuwetgeving als een bedreiging en noemt hij de eisen voor vloeistofdichte vloeren als voorbeeld. Voor autowasbedrijven gelden strengere eisen dan voor autobedrijven terwijl de kans op verontreiniging bij onderhoud en reparatie vele malen groter is dan bij een wasbeurt. Het overheidsbeleid schiet door. Naast zijn aandacht voor kwaliteit houdt hij met innovatieve ideeën de winst op niveau. Zo levert BAS Autowas een hoogwaardige wax. Daarnaast kunnen klanten na het wassen hun auto gratis stofzuigen en hun bandenspanning laten controleren. Dat de groeiende populariteit van autowasbedrijven samenhangt met de zorg voor het milieu ontkent Van Boven. Zijn klanten krijgen vier keer jaar een enquête. De resultaten bewijzen dat slechts één op de vijf de zorg voor het milieu als argument noemt voor een wasbeurt bij een autowasbedrijf. Consumenten kiezen voor het gemak, een wasbeurt langs het trottoir kost een uur, bij ons vijf minuten. Milieu Van Boven stelt dat automobilisten niet weten dat het afvalwater bij een wasbeurt met een emmer en borstel langs de straat in het open water verdwijnt en daarmee milieuschade aanricht. BAS Autowas put het waswater uit een reservoir van honderdduizend liter. Na de wasbeurt wordt het afvalwater biologisch afgebroken. Met het milieu hebben autowasbedrijven een wapen om een overheidsverbod voor wasbeurten langs de weg af te dwingen. Van Boven prefereert een andere aanpak en verwijst naar het succes van de glasbak: Zonder wettelijke verplichting brengt iedereen zijn lege flessen keurig naar de glascontainer. Als branche moeten we consumenten wijzen op de nadelige kanten van een wasbeurt langs de straat en hen zo motiveren te kiezen voor het autowasbedrijf. De consument is moe van de overheidsbetutteling. Zijn brancheorganisatie, BOVAG Autowasbedrijven, ziet hij daarom niet als een lobbyclub, maar als organisatie om met collega s kennis en ervaring te delen. Waar in andere bedrijfstakken technische ontwikkelingen elkaar snel opvolgen, produceren de fabrikanten van autowasstraten nog volgens ouderwetse concepten. Wel komen er langzamerhand nieuwe producten op de markt, maar ondernemers zijn op kennis en ideeën van collega s aangewezen voor de aanpassing van hun wasstraten aan nieuwe ontwikkelingen. Twentevisie 09/