Regeling EnergiePrestatieAdvies

Transcriptie

1 VROM, EZ Regeling EnergiePrestatieAdvies 24 maart 2000/Nr. MJZ Centrale Directie Juridische Zaken Afdeling Wetgeving De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en de Minister van Economische Zaken; Gelet op artikel 36a, eerste lid, onderdeel j, laatste volzin, van de Wet belastingen op milieugrondslag, Besluiten: Artikel 1 Een EnergiePrestatieAdvies als bedoeld in artikel 36a, eerste lid, onderdeel j, van de Wet belastingen op milieugrondslag dient te voldoen aan het in de bijlage bij deze regeling opgenomen programma van eisen. Artikel 2 Deze regeling treedt in werking met ingang van de tweede dag na de dagtekening van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst, en werkt terug tot en met 1 januari Artikel 3 Deze regeling wordt aangehaald als: Regeling EnergiePrestatieAdvies. Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst. Den Haag, 24 maart De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, J.W. Remkes. De Minister van Economische Zaken, A. Jorritsma-Lebbink. Bijlage bij artikel 1 van de Regeling EnergiePrestatieAdvies Programma van eisen In dit programma van eisen wordt verstaan onder: a. NEN: een door het Nederlands Normalisatie-Instituut (NNI) uitgegeven norm; b. NEN 5128: NEN 5128, december 1998, met wijzigingsblad NEN 5128/A1, maart 1999; c. NEN 2580: NEN 2580, 2e druk, mei Een EnergiePrestatieAdvies (EPA) is gebaseerd op een integraal onderzoek naar de energetische kwaliteit van een bestaande woning of een bestaand woongebouw. Een EPA wordt tot stand gebracht door iemand, hierna te noemen de adviseur, die: a. (werkt voor een onderneming die) staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel; b. is verzekerd tegen schade na uitvoering van het advies, voorzover die schade dient te worden toegerekend aan het advies; c. aantoonbaar in staat is om klachten naar behoren af te handelen. Bij het totstandbrengen van een EPA worden ten minste de volgende stappen doorlopen: 1. aanvraag; invoergegevens verzamelen 2. opname ter plaatse 3. bepaling energie-index en besparingsmaatregelen 4. uitbrengen advies 5. digitaal aanleveren EPA-rapport en monitoringsgegevens Ad 1. Aanvraag; invoergegevens verzamelen Ter voorbereiding van de opname ter plaatse verzamelt de adviseur gegevens over ten minste: de opbouw van de schil, de installaties voor ruimteverwarming, tapwater en ventilatie, het energieverbruik voor gas, elektra en warmte van de woning en de (mogelijkheden voor toekomstige) aansluiting op collectieve warmtesystemen in de regio. Hij vermeldt deze gegevens op een intakeformulier. Ad 2. Opname ter plaatse De volgende elementen komen in de woningopname ten minste aan bod: 1 Algemeen 1a adres en huisnummer 1b postcode en woonplaats 1c contactpersoon (voor project verantwoordelijke persoon) 1d cliëntnaam (naam van opdrachtgever) 1e organisatie (naam van organisatie die EPA uitvoert) 1f naam van EPA-adviseur 1gniveau van het advies één woning woningblok gemiddelde woning van een woningblok 1h aantal woningen in een woningblok 1i type klant professionele woningbeheerder particuliere eigenaar 2 Referentiewoning 2a bouwjaar (voor gerenoveerde woningen geldt het oorspronkelijke bouwjaar) 2b aantal bewoners per woning 2c aantal bouwlagen per woning Alleen die bouwlagen worden geteld die vallen binnen de minimumbegrenzing van een woning of woongebouw zoals gedefinieerd in NEN Bij split-level-woningen worden eerste en tweede bouwlaag, derde en vierde etc. telkens als een bouwlaag gezien. 2d woningtype eengezinswoning meergezinswoning portiek/etage galerijflat/hoogbouw 2e dakvorm hellend dak plat dak (<15 hellingshoek) 3 Bouwkundig 3a gebruiksoppervlakte in m 2 Voor ruimten die vallen binnen de minimumbegrenzing van een woning of woongebouw, zoals gedefinieerd in NEN De gebruiksoppervlakte wordt gemeten conform NEN of NEN a) 1e woonlaag b) 2e woonlaag c) 3e woonlaag d) zolder e) overige verdiepingen f) totaal (a-e) 3b aanwezigheid van verwarmde zolder 3c aanwezigheid van serre 3d aantal bouwlagen van de serre 3e oppervlakte dichte gevel tussen serre en woning (aantal m2) Uit: Staatscourant 4 april, nr. 67 / pag. 10 1

2 3f voorverwarming ventilatielucht in serre (hiervoor dienen dan wel speciale voorzieningen te zijn aangebracht) 3g oriëntatie van de gevel (windrichting van de gevel waaraan de serre grenst, is bepalend) Bepaal van: vloer, gevel, vulpanelen, hellend dak, plat dak, zoldervloer, gevel tussen serre en woning: 3h constructie 3i oppervlakte in m 2 3j grenst aan: buiten / garage onverwarmde ruimte grond / kruipruimte serre 3k type isolatie: minerale wol / kunststofschuimen folie 3l dikte van de spouw en/of van het isolatiemateriaal Indien er in de constructie steenachtige lagen zitten, geldt de totale dikte hiervan, tenzij er meer dan 2 cm isolatie in de constructie aanwezig is. Beglazing en kozijn 3m aantal m 2 (de oppervlakte wordt vlakvol gemeten inclusief de kozijndikte (dagmaat)). 3n oriëntatie 3o buiten grenst aan: buiten / garage onverwarmde ruimte serre 3p binnen grenst aan: verwarmde ruimte matig verwarmde of niet verwarmde ruimte 3q aantal glaslagen 3r spouwbreedte 3s coating 3t kozijn hout/kunststof metaal, thermisch onderbroken metaal Deuren 3u aantal m 2, 3v grenst aan: buiten / garage onverwarmde ruimte serre Deuren die voor meer dan 40% bestaan uit beglazing worden beschouwd als Beglazing en kozijn. De oppervlakte aan borstwering wordt beschouwd als vulpaneel of als massieve deur en wordt opgenomen onder Deuren of Vulpanelen. 4 Installaties 4a Soort verwarming: keuzemogelijkheden zoals gedefinieerd in NEN , 3.5, 3.13, 3.18, 3.44, Wanneer integraal door de woning lokale verwarming is toegepast, wordt dit beschouwd als centrale verwarming met conventioneel rendement. Wanneer zowel lokale als centrale verwarming aanwezig is, is het uitgangspunt centrale verwarming. Centrale verwarming - algemeen 4b plaats van het verwarmingstoestel binnen of buiten de minimumbegrenzing van een woning of woongebouw zoals gedefinieerd in NEN c soort verwarmingstoestel CR <80% VR 80% - 90% HR 100 >90% HR 104 HR107 Indien een moederhaard aanwezig is, wordt deze beschouwd als een conventionele ketel. 4d ontwerp aanvoertemperatuur water/lucht van de verwarmingselementen 55ºC watergedragen of directgestookte luchtverwarming <55ºC laag-temperatuur-systeem 4e soort brandstof olie gas Centrale verwarming - voorzieningen 4f individuele bemetering 4g leidingisolatie (indien aanwezig in onverwarmde ruimte en indien meer dan 75% van de leidinglengte is geïsoleerd) 4h stooklijngeregelde keteltemperatuur en thermostatische radiatorkranen 4i pompschakeling 4j centrale plaatsing ketel Lokale verwarming - algemeen 4k soort brandstof elektrisch gas/olie Warmtelevering door derden voorzieningen 4l individuele bemetering 4m leidingisolatie (indien aanwezig in onverwarmde ruimte en indien meer dan 75% van de leidinglengte is geïsoleerd) Tapwatertoestel 4n soort warmtapwatertoestel collectieve voorziening combi-tap combi-vat keukengeiser badgeiser gasboiler elektrische boiler (>20 l) warmtepompboiler 4o additionele keukenboiler 4p tapwaterverwarming - voorzieningen waterbesparende douchekop leidingisolatie warmtapwaterleiding warmwatertoestel centraal geplaatst zonneboiler 4q tapwaterpunten douche bad vaatwasmachine Ventilatie 4r soort ventilatie natuurlijke toe- en afvoer natuurlijke toevoer en mechanische afzuiging mechanische toe- en afvoer met terugwinning Onder mechanische afzuiging wordt hier een afzuigsysteem verstaan met ten minste 2 afzuigpunten, ten minste gelegen in de douche en de keuken. 4s indien aanwezig rendement warmteterugwinning Ventilatie - Voorzieningen 4t kierdichting 4u gelijkstroomventilator Zonneboiler 4v oppervlakte zonnecollector (aantal m 2 ) 4w oriëntatie zonnecollector 4x hellingshoek zonnecollector 5 Bewonersgedrag Gasverbruik 5a totaal gemeten gasverbruik (in m 3 via gasmeter van bewoner of via energiebedrijf) 5b periode van gemeten gasverbruik 5c dichtstbijzijnde weerstation Ad 3. Bepaling energie-index en besparingsmaatregelen De energie-index (EI) wordt bepaald met behulp van de volgende formule: Q tot *A schil *0,13 0,06*Q tot *A g +56*A 2 schil Uit: Staatscourant 4 april 2000, nr. 67 / pag. 10 2

3 Met Q tot = totale energiebehoefte onder standaardcondities [MJ] A g = gebruiksoppervlakte [m 2 ] A schil = verliesoppervlakte [m 2 ] De standaardcondities voor het bepalen van de totale energiebehoefte: 1) een vastgesteld aantal bewoners per woning, afhankelijk van de gebruiksoppervlakte van de woning (zie Tabel 1) Tabel 1 Standaardaantal bewoners per woning afhankelijk van de gebruiksoppervlakte van de woning Gebruiks oppervlakte [m 2 ] 50 1,4 > ,2 > ,8 > ,0 > 150 3,2 Aantal bewoners 2) Voor de EI-bepaling wordt het comfortniveau van installaties ten minste gelijkwaardig gesteld aan een centrale verwarmingsketel met conventioneel rendement en een combitap, dat wil zeggen dat lokale verwarming beschouwd wordt als ware het een individuele, centrale verwarmingsketel met conventioneel rendement (binnen de thermische schil) en dat een keukengeiser beschouwd wordt als ware het een combitap (zie Tabel 2). Tabel 2 - Comfortcorrectie Als ingevoerd: Lokale verwarming Keukengeiser 3) standaardbewonersgedrag gemiddelde binnentemperatuur: T i,s = 18 o C ventilatiecorrectiefactor: n v,s = 1,0 4) standaardklimaat: Test Reference Year De Bilt Tevens wordt er inzicht gegeven in de verwachte energiebesparing en de verwachte terugverdientijd van de maatregelen. De toepassingsmogelijkheid van ten minste de volgende energiebesparingsmaatregelen wordt nagegaan: Isolatie gevelisolatie (buiten / spouw / binnen) dakisolatie (hellend koud-dak / warm-dak / omgekeerd) begane grond vloerisolatie (bovenzijde/onderzijde) isolerende beglazing (ramen/deuren/kozijnen) kierdichting Ventilatie warmteterugwinning voorverwarming van ventilatielucht door middel van serre gelijkstroomventilator Serre PV-cellen Dan wordt voor de EI gerekend met: Individuele centrale verwarming met conventioneel rendement en geplaatst binnen de minimumbegrenzing van een woning of woongebouw zoals gedefinieerd in NEN en: individuele bemetering leidingisolatie voor CV-leidingen ketel centraal geplaatst geen elektronische ontsteking geen stooklijnregeling Combitap bij individuele centrale verwarming met conventioneel rendement en geplaatst binnen de minimumbegrenzing van een woning of woongebouw zoals gedefinieerd in NEN en: geen leidingisolatie van tapwaterleidingen toestel wel centraal geplaatst Ruimteverwarming VR / HR-100 / HR-104 / HR-107 zonnegascombi elektrische warmtepomp voor ruimteverwarming gebouwgebonden warmtekrachtinstallatie warmtelevering door derden aanvoertemperatuur lager dan 55 (C individuele bemetering pompschakeling leidingisolatie beperking van de leidinglengte stooklijngeregelde keteltemperatuur thermostaatkranen op radiatoren Warmtapwater combitap / combivat met VR / HR-100 / HR-104 / HR-107 ketel zonneboiler warmtepompboiler leidingisolatie beperking van de leidinglengte waterbesparende douchekop Ad 4. Uitbrengen advies De adviseur zendt het advies binnen zes weken na het uitbrengen ervan schriftelijk aan de aanvrager. Het advies bevat ten minste de volgende gegevens: huidige energie-index en huidig energieverbruik; verwachte energie-index en verwacht energieverbruik (na treffen van het geadviseerde maatregelenpakket); beschrijving van de uitgangssituatie; toe te passen maatregelenpakketten inclusief toelichting hierop; een indicatie van de terugverdientijd van de geadviseerde maatregelen, inclusief mogelijk gebruik van subsidies; mogelijke consequenties voor wooncomfort en binnenklimaat; datum woningopname; gebruikte bepalingsmethode; naam en adres van object, aanvrager en adviseur; de reikwijdte van het advies; adressen en huisnummers waarop het advies betrekking heeft; (elektronische) ondertekening van (de samenvatting van) het advies door de adviseur. Uit: Staatscourant 4 april 2000, nr. 67 / pag. 10 3

4 Ad 5. Digitaal aanleveren EPA-rapport en monitoringsgegevens De adviseur zendt een digitale versie van het volledige EPA-rapport en een apart monitoringsbestand binnen zes weken na het uitbrengen van het advies, dan wel indien het advies is uitgebracht vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze regeling binnen zes weken na dat tijdstip, aan de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Het monitoringsbestand bevat ten minste de volgende gegevens: Algemene gegevens: wooneenhe(i)d(en), gedefinieerd als postcode en huisnummer type woning (waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen een eengezinswoning (hellend of plat dak) en een meergezinswoning (portiek-/etagewoning of galerijflat/hoogbouw)) bouwjaar eigendomsverhouding (professionele woningbeheerder of particuliere woningeigenaar) datum advies uniek adviesnummer (gekoppeld aan adviseur) Specifieke gegevens: huidig gasverbruik berekende besparing in gasverbruik na treffen geadviseerd pakket maatregelen berekende CO 2 -emissiereductie na treffen geadviseerd pakket maatregelen EI-oud, EI-nieuw (na treffen geadviseerd pakket maatregelen) geadviseerd pakket maatregelen Toelichting 1. Strekking van deze regeling Deze regeling bevat de eisen waaraan een EnergiePrestatieAdvies dient te voldoen om te worden aangemerkt als energiebesparende voorziening als bedoeld in artikel 36a, eerste lid, onderdeel j, en artikel 36p van de Wet belastingen op milieugrondslag. Als het advies tevens voldoet aan de Uitvoeringsregeling energiepremies komt het in aanmerking voor een energiepremie als bedoeld in die regeling. 2. Achtergrond en ontstaansgeschiedenis Nederland heeft zich in het Kyotoprotocol verplicht om de uitstoot van broeikasgassen in de periode te verminderen met 6% ten opzichte van de periode In de Uitvoeringsnota Klimaatbeleid (kamerstukken II 1998/99, , nr. 2) is uitgewerkt op welke wijze de Nederlandse overheid deze doelstelling wil gaan halen. De belangrijkste manieren om de uitstoot van broeikasgassen (met name CO 2 ) te verminderen zijn het voorkomen van energiegebruik (energiebesparing), het efficiënt gebruik van energie en de duurzame productie van energie. De maatregelen in de Uitvoeringsnota Klimaatbeleid zijn onder andere samengesteld met het oog op een kosteneffectieve invulling van de reductietaakstelling. Daarnaast is bij de selectie van maatregelen gekeken naar het verwachte draagvlak, evenwichtige spreiding onder de doelgroepen en uitvoerbaarheid van de maatregelen. De gebouwde omgeving is dientengevolge aangeslagen voor 3 megaton CO 2 - reductie, waarvan 2 megaton voor de woningbouw. Het grootste deel daarvan zal worden gehaald uit de bestaande gebouwenvoorraad. De aanpak van de bestaande woningvoorraad met het EPA sluit goed aan bij het beleid zoals dat is vastgelegd in het Beleidsprogramma Duurzaam Bouwen (beschikbaar via internet: de Energiebesparingsnota 1998, het Actieprogramma Energiebesparing (beide beschikbaar via internet: en het Nationaal Milieubeleidsplan III (kamerstukken II 1997/98, , nr. 1). Hoewel in de afgelopen jaren door verschillende partijen de nodige inzet is gepleegd door middel van het treffen van energiebesparende maatregelen is uit verschillende analyses gebleken dat in de bestaande bouw nog een aanzienlijk energiebesparingspotentieel aanwezig is. Onder andere vanwege bouwtechnische of financiële belemmeringen of het ontbreken van voldoende kennis bij de consument worden niet alle mogelijke (rendabele) energiebesparende maatregelen in de bestaande woningvoorraad getroffen. Om het energiebesparingspotentieel beter te benutten worden twee nieuwe instrumenten ingezet die nauw met elkaar samenhangen: de energiepremie en het EnergiePrestatieAdvies (EPA). De Uitvoeringsregeling energiepremies is een fiscale stimuleringsregeling die het treffen van energiebesparingsmaatregelen in en aan de woning subsidieert. 3. Betekenis van het EnergiePrestatieAdvies Het EPA is ontwikkeld om de kennis bij huurders, particuliere verhuurders, woningcorporaties en eigenaarbewoners van bestaande woningen over de energetische status van de woning te vergroten en daarmee uiteindelijk de toepassing van energiebesparende maatregelen in de bestaande gebouwde omgeving te stimuleren. Het EPA legt de energetische kwaliteit van de woning in een index vast. Op basis van deze gegevens stelt de adviseur een advies op over de energiebesparende maatregelen die uit het oogpunt van kosteneffectiviteit, wooncomfort en binnenmilieu en de specifieke wensen van de consument het beste kunnen worden genomen. Het EPA wordt vergoed op grond van de Uitvoeringsregeling energiepremies mits er minimaal één energiepremiemaatregel uit het advies wordt uitgevoerd. Het treffen van maatregelen wordt verder gestimuleerd door een bonus van 25% bovenop de energiepremie indien maatregelen worden uitgevoerd op basis van een EPA. Met het EPA wordt een vrijwillig traject ingegaan. Op basis van de ervaringen met dit vrijwillige instrument is in de Uitvoeringsnota Klimaatbeleid vastgelegd dat in 2002 bekeken zal worden of aan het EPA een keur(merk) gekoppeld moet worden en in 2004 of het EPA een meer verplichtend karakter moet gaan krijgen. 4. De Basismethode EPA en andere bepalingsmethoden Op basis van de ervaringen met de zogeheten Energieprestatie bestaande bouw (EPB) van de energiebedrijven en de wensen die bij de overheid en bij marktpartijen bestonden ten aanzien van een energieprestatiemodel voor de bestaande woningvoorraad is in opdracht van de Ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) Uit: Staatscourant 4 april 2000, nr. 67 / pag. 10 4

5 en van Economische Zaken een Basismethode EPA ontwikkeld. De Basismethode bestaat uit een gestandaardiseerde werkwijze voor het opstellen van een EPA dat voldoet aan het programma van eisen EPA zoals vastgelegd in de bijlage bij deze ministeriële regeling. Er zijn vanuit de Basismethode EPA voor het EPA-traject verschillende (hulp)middelen ontwikkeld: 1) voor de intake zijn intakeformulieren gemaakt; 2) voor de gebouwopname is een opnameprotocol, een opnameformulier en een opname-handleiding ontwikkeld; 3) voor de besparingsberekening wordt het EPA-softwarepakket ter beschikking gesteld; 4) voor de adviesrapportage worden rapportageformats ter beschikking gesteld; 5) voor de afronding wordt een databestand-generator ter beschikking gesteld. Met de opname van een aandachtspuntenlijst is in de Basismethode EPA tevens geborgd dat in het advies rekening wordt gehouden met aspecten van gezondheid, wooncomfort en binnenmilieu in relatie tot de geadviseerde maatregelen. Er wordt zorg voor gedragen dat telkens de meest recente versie van de Basismethode EPA, inclusief de software, voor iedere EPA-adviseur beschikbaar is (gratis via internet: of tegen kostprijs op cd-rom of papier: tel (30 cent per minuut)). Andere EPA-bepalingsmethoden dan de Basismethode EPA kunnen eveneens worden gebruikt voor de advisering. Aan de Staatssecretaris van VROM dient dan vooraf te worden aangetoond dat de methode minimaal voldoet aan het programma van eisen EPA zoals dat in de bijlage bij deze ministeriële regeling is vastgelegd. Om te bepalen of een rekenmodule van een bepalingsmethode voldoet aan het programma van eisen EPA, is een traject gestart voor het opstellen van een energiediagnosereferentiemodel en een beoordelingsrichtlijn (EDR/BRL-traject). 5. Betrouwbaarheid van het EnergiePrestatieAdvies Het uitgangspunt is dat het EPA door de markt wordt uitgevoerd. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het EPA ligt dan ook bij de markt. Niettemin verdient de kwaliteit van de EPA s vanuit de overheid de nadrukkelijke aandacht, zowel omwille van een kosteneffectieve besteding van overheidsgeld als omwille van het vertrouwen van de consument en direct hiermee verbonden de penetratiegraad en de marktpotentie van het instrument EPA. Om de kwaliteit te borgen, is een programma van eisen opgesteld en is de Basismethode EPA ontwikkeld. Om het gebruik van de Basismethode te stimuleren, wordt deze tegen minimale kosten ter beschikking gesteld, inclusief software en hulpmiddelen. Ook is voor EPA-adviseurs een opleidingsmodule ontwikkeld die is gebaseerd op de Basismethode. Daarnaast worden enkele algemene eisen gesteld aan EPA-adviseurs met betrekking tot aansprakelijkheid en onafhankelijke klachtenafhandeling. Wat betreft de kennis en ervaring die nodig zijn voor een betrouwbaar EPA bevelen wij het volgende aan: MBO+ / HBO-werk- en denkniveau, dan wel enige jaren ervaring op het gebied van energiebesparingstechnieken (kennis omtrent comfort- en binnenmilieuaspecten is een pre); basiskennis van bouwfysica en installatietechniek; adviesvaardigheid. Het spreekt overigens vanzelf dat de gegevens uit het EPA-rapport uitsluitend gebruikt mogen worden voor doeleinden die met het doel van het EPA verenigbaar zijn. 6. Monitoring en uitvoering De Staatssecretaris van VROM zal ten behoeve van het halen van de CO2-reductietaakstelling voor de gebouwde omgeving bepaalde stuurmogelijkheden creëren. Een adequate monitoring en gestructureerde informatievoorziening over de uitvoering van het EPA en inzicht in de kosteneffectiviteit van EPA s zijn hierin een essentieel onderdeel. Voor de uitvoering van deze taken zal een uitvoeringsorganisatie EPA worden opgezet. In het kader van eventuele onderzoeken naar de effectiviteit, kosteneffectiviteit en dergelijke van EPA s kan de uitvoeringsorganisatie EPA aan de hand van aan de Staatssecretaris van VROM toegestuurde EPA-rapporten op vrijwillige basis nader onderzoek verrichten bij huishoudens die een EPA hebben aangevraagd. De Staatssecretaris van VROM zal jaarlijks een verslag opstellen over de doeltreffendheid, de uitvoering en de kwaliteit van de EPA s. 7. Inwerkingtreding met terugwerkende kracht tot en met 1 januari 2000 De Uitvoeringsregeling energiepremies is in werking getreden met ingang van 1 januari Gezien de samenhang tussen beide regelingen werkt de onderhavige (louter begunstigende) regeling terug tot en met die datum. Ook een EnergiePrestatie- Advies uitgebracht vóór inwerkingtreding van deze regeling kan derhalve voor een energiepremie in aanmerking komen. 8. Toelichting bij de bijlage (Programma van eisen) Ad 2. Opname ter plaatse Het doel van de opname is een registratie van alle elementen die van belang zijn voor de energetische kwaliteit van een woning. Hierbij worden de volgende categorieën gehanteerd: 1. Algemeen De vragen in deze categorie zijn gericht op de projectgebonden kenmerken van een woning. 2. Referentiewoning De vragen in deze categorie hebben betrekking op het documenteren van de onderzochte woning naar soort, ligging en bewoning. 3. Bouwkundig De vragen in deze categorie zijn bedoeld om de woning te documenteren op basis van constructieopbouw, afmetingen en bouwkundige voorzieningen. 4. Installaties De vragen in deze categorie zijn gericht op het documenteren van de woning naar warmteopwekkingsinstallaties, warmtapwatervoorzieningen en ventilatievoorzieningen. 5. Bewonersgedrag De vragen in deze categorie gaan in op de registratie van het gasverbruik in de woning over een bepaalde periode. De opnamen richten zich op alle gebouwen die als woning in gebruik zijn. Een woning die volledig ver- Uit: Staatscourant 4 april 2000, nr. 67 / pag. 10 5

6 huurd is aan meerdere gebruikers (bijvoorbeeld een studentenhuis), wordt bij een opname als één geheel beschouwd. Als bouw- of installatiedelen incidenteel afwezig zijn door verbouwing of onderhoud, kan een adviseur toch een opname uitvoeren. De adviseur verwerkt dan het afwezige bouw- of installatiedeel alsof het aanwezig is in de verwachte vorm. In zulke situaties zal hij de bewoner moeten vragen welke zaken na uitvoering van onderhoud of verbouwing aanwezig zullen zijn. De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, J.W. Remkes. De Minister van Economische Zaken, A. Jorritsma-Lebbink. Uit: Staatscourant 4 april 2000, nr. 67 / pag. 10 6