Bovenbuiksklachten. Waar zit de bovenbuik precies? Slokdarmklachten. Dysfagie. André Smout. slokdarm Pijn in de bovenbuik. diafragma. bovenbuik.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Bovenbuiksklachten. Waar zit de bovenbuik precies? Slokdarmklachten. Dysfagie. André Smout. slokdarm Pijn in de bovenbuik. diafragma. bovenbuik."

Anke Dekker
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Bovenbuiksklachten Bovenbuiksklachten André Smout Waar zit de bovenbuik precies? Bovenbuiksklachten Slokdarmklachten slokdarm Pijn in de bovenbuik Dysfagie bovenbuik diafragma Snel intredende verzadiging Postprandiaal vol gevoel Misselijkheid Odynofagie Zuurbranden Regurgitatie navel Braken Hikken Pijn op de borst Boeren slokdarm Dysfagie dys fagein = slecht eten Twee vormen onderscheiden bovenbuik Oropharyngeaal (slikklachten) Oesofageaal (passageklachten) vast voedsel vast en vloeibaar voedsel De meest voorkomende aandoeningen die bovenbuiksklachten veroorzaken, staan niet op deze kaart.. maar berusten op functiestoornissen die niet met zichtbare afwijkingen gepaard gaan. Oorzaken Organische stenose tumor peptische stenose (reflux-oesofagitis) Functiestoornis (motoriekstoornis) ineffectieve slokdarmmotoriek achalasie 1

navel Braken Hikken Pijn op de borst Boeren slokdarm Dysfagie dys fagein = slecht eten Twee vormen onderscheiden bovenbuik Oropharyngeaal (slikklachten) Oesofageaal (passageklachten) vast voedsel

2 Ineffectieve slokdarmmotoriek Ineffectieve slokdarmmotoriek Phar Oes Normaal Ineffectieve slokdarmmotoriek Oorzaken idiopathisch secundair, o.a. bij: sclerodermie diabetes refluxziekte Oes Oes Symptomen dysfagie voor vast voedsel LOS Fundus 30 s 30 s Therapie dieet-aanpassing prokinetica (weinig effectief) Wat is odynofagie? Zuurbranden 1. frequent slikken, meestal als uiting van stress 2. pijn bij het passeren van voedsel door de slokdarm Brandend, pijnlijk gevoel achter het borstbeen Episodisch Duur variabel, meestal minuten Meest kenmerkende symptoom van refluxziekte Kan gepaard gaan met regurgitatie van zuur materiaal, tot in de mond Gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) Wat is pyrosis? Montreal definitie van GORZ Vakil N et al. Am J Gastroenterol 2007;101: hinderlijke symptomen en/of beschadiging van slokdarmslijmvlies zuurbranden regurgitatie retrosternale pijn oesofagitis stenose Barrett-slokdarm 1. Brandend gevoel achter het borstbeen (zuurbranden) 2. Pijn in het maagkuiltje ( in epigastrio ) als gevolg van reflux van maaginhoud naar de slokdarm 2

Oes Normaal mmotoriek Oorzaken idiopathisch secundair, o.a. bij: sclerodermie diabetes refluxziekte Oes Oes Symptomen dysfagie voor vast voedsel LOS Fundus 30 s 30 s Therapie dieet-aanpassing prokinetica (weinig effectief) Wat is odynofagie?

3 Endoscopie bij GORZ Los Angeles classificatie van oesofagitis Endoscopie bij GORZ Meerderheid heeft geen mucosale laesies A < 5 mm B > 5 mm 40% 60% non-erosive reflux disease (NERD) oesofagitis Barrett normaal C confluerend < 75% D confluerend >75% Ambulante slokdarm-ph-meting Ambulante slokdarm-ph-meting 7 zuurbranden nacht Geeft antwoord op de vragen: 24 uur 1. Is de reflux pathologisch? (% tijd met ph<4 >5%) Iedereen heeft reflux! Geeft antwoord op de vragen: 2 min 1. Is de reflux pathologisch? (% tijd met ph<4 >5%) 2. Is er verband tussen symptoom- en refluxepisoden? ambulante slokdarmimpedantiemeting Drinken oesophagus 3

zuurbranden 7 4 4 nacht Geeft antwoord op de vragen: 24 uur 1. Is de reflux pathologisch? (% tijd met ph<4 >5%) Iedereen heeft reflux!

4 Reflux Slokdarm-pH- en impedantiemeting Ook niet-zure reflux kan zuurbranden veroorzaken! oesophagus impedantie reflux ph seconden ph 5.4 niet-zure of zwak-zure reflux M1 M2 De anti-reflux barriere: twee sfincters De anti-reflux barriere: twee sfincters Lower esophageal sphincter (LES) inwendige sfincter Lower esophageal sphincter (LES) Diafragma uitwendige sfincter Diafragma hiatus hernia Hernia diafragmatica (hiatus-hernia) Transiente LES-relaxatie (TLESR) nucleus ambiguus nucleus tractus solitarius dorsale vaguskern ademhalingscentrum nucleus phrenicus Bij aanwezigheid van een hernia grotere kans op refluxziekte, maar: slechts ongeveer 50 % van de patienten met een hernia diafragmatica heeft refluxziekte slechts ongeveer een-derde van de patiënten met oesofagitis heeft een hernia diafragmatica N. phrenicus diafragma LES N. vagus maag Transiente LES-relaxatie vagovagale reflex boeren reflux 4

(LES) Diafragma uitwendige sfincter Diafragma hiatus hernia Hernia diafragmatica (hiatus-hernia) Transiente LES-relaxatie (TLESR) nucleus ambiguus nucleus tractus solitarius dorsale vaguskern

5 Dia 21 M1 Changed size of body text to 20point and made sentence case Marianne MacDonald; Dia 22 M2 Increased body font to 20 pt and sentence case text Marianne MacDonald;

11-10-2012 Dia 22 M2 Increased body font to 20

6 Behandeling refluxziekte Fundoplicatie Esophagus Fundus Fundus leef- en dieetmaatregelen TLESR-remmers antacida zuursecretieremmers H 2 -receptor-antagonisten protonpomp-remmers chirurgisch endoscopisch Closure of Hiatus Esophagus Boeren Luchtslik Evacuatie van gasvormige maaginhoud ingeslikte lucht bicarbonaat/co 2 -bevattende dranken LES 10 sec 10 sec Boer Boeren Vanuit de maag (gastrisch boeren) ingeslikte lucht gedronken CO 2 in de maag gevormd CO 2 vereist TLESR Vanuit de slokdarm (supragastrisch boeren) ingezogen lucht onmiddellijk weer uitgeperst zonder TLESR 10 sec 5

maaginhoud ingeslikte lucht bicarbonaat/co 2 -bevattende dranken LES 10 sec 10 sec Boer Boeren Vanuit de maag (gastrisch boeren) ingeslikte lucht

7 Supragastrische boer, geregistreerd met impedantiemeting Supragastrische boer 1 s 1 s Behandeling van (excessief) boeren Hikken Vanuit de maag (gastrisch boeren) ingeslikte lucht logopedie gedronken CO 2 dieetadvies in de maag gevormd CO 2 dieetadvies Vanuit de slokdarm (supragastrisch boeren) ingezogen lucht, onmiddellijk weer uitgeperst logopedie, gedragstherapie geforceerde, snelle inademing diafragma (via N. phrenicus) intercostale spieren sluiten van de stemspleet aangestuurd vanuit de hersenstam frekwentie 2-60 per minuut bilateraal of unilateraal bekende hikkers: Charles Osborne ( ): 69 jaar en 5 maanden Paus Pius XII: 4 jaar nut van de hik? Hikken niet-medicamenteuze behandeling Hikken medicamenteuze behandeling adem inhouden schrikken Valsalva in zak ademen caroticusmassage (do not try this at home) gehoorgang manipuleren hypnotherapie acupunctuur N. phrenicusblokkade baclofen carbamazepine chloorpromazine fenytoine gabapentine haloperidol piracetam 6

8 Wat is de latijnse term voor de hik? Bovenbuiksklachten in engere zin 1. singultus vol, opgeblazen gevoel in bovenbuik pijn / brandend gevoel in bovenbuik vroegtijdig optredend verzadigingsgevoel misselijkheid braken 2. epistaxis Bovenbuiksklachten kunnen veroorzaakt worden door uiteenlopende organen en aandoeningen Misselijkheid en braken Oorzaak meestal niet in de maag gelegen maag galblaas colon alvleesklier dunne darm aorta lever hart (!) hersenen ulcus, gastritis, functionele dyspepsie galstenen obstipatie acute en chronische pancreatitis, pancreasca ulcus duodeni, dumping, (sub)ileus, CIIP aneurysma acute hepatitis, RIP myocardinfarct tumor, MS, migraine braakcentrum (area postrema) Misselijkheid en braken symptomatisch te bestrijden door middelen (anti-emetica) die op braakcentrum aangrijpen Functionele dyspepsie Functionele dyspepsie Gekenmerkt door: Dyspeptische klachten vol, opgeblazen gevoel in bovenbuik vroegtijdig optredend verzadigingsgevoel pijn, brandend gevoel in bovenbuik misselijkheid braken Chronisch, intermitterend Afwezigheid van organische pathologie Rome III onderscheidt twee subtypen: Postprandial distress syndrome hinderlijk postprandiaal vol gevoel, na normale maaltijd vroegtijdig optredend verzadigingsgevoel Epigastric pain syndrome pijn of brandend gevoel in epigastrio intermitterend niet verminderend door defecatie of passage van flatus 7

epistaxis Bovenbuiksklachten kunnen veroorzaakt worden door uiteenlopende organen en aandoeningen Misselijkheid en braken Oorzaak meestal niet in de maag gelegen maag galblaas colon alvleesklier

9 Functionele dyspepsie Mechanismen Gestoorde maagmotoriek ~ 35% Verminderde relaxatie proximale maag Vertraagde maaglediging Verhoogde visceroperceptie ~ 50% Helicobacter pylori ~ 5% Behandeling functionele dyspepsie Dieet (frequente kleine maaltijden, vetbeperkt) Prokinetica / anti-emetica domperidon metoclopramide Zuursecretieremmer Evt. H. pylori eradicatie Evt. visceroperceptie-modulator (tricyclisch antidepressivum, SSRI) Dank voor Uw aandacht 8

(frequente kleine maaltijden, vetbeperkt) Prokinetica / anti-emetica domperidon metoclopramide Zuursecretieremmer

Vergelijkbare documenten

Bovenbuikklachten. Prof. dr. M.E. Numans

Bovenbuikklachten. Prof. dr. M.E. Numans 3 Bovenbuikklachten Prof. dr. M.E. Numans Iedere huisarts met een normpraktijk van circa 2350 ingeschreven patiënten ziet wekelijks een à twee patiënten met een klacht in de bovenbuik. De helft van hen