Onderhoud en exploitatie
|
|
- Maria Simons
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Innovatielab: Onderhoud en exploitatie De stellingen 1. Nieuwbouw is uit, hergebruik is in.. 3. Functioneel verouderde gebouwen worden te lang in stand gehouden. 4. De overheveling voorziening buitenonderhoud is een zegen voor de scholen. 5. Wanneer onderhoud niet duurzaam wordt uitgevoerd is het weggegooid geld. bij de scholen. Marco van Zandwijk: Om tot een gerichte investeringsafweging ten aanzien van (ver)bouw en onderhoud te komen heeft het landelijke kenniscentrum Ruimte-OK huisvestingsinstrumenten beschikbaar waarmee scholen en gemeenten in staat worden gesteld zelfstandig een strategie voor het meerjarenonderhoud te kunnen bepalen. Een strategie die verder kijkt dan enkel technisch noodzakelijk onderhoud. Ook wordt gekeken naar de geschiktheid, het binnenklimaat en de gebruikerswaardering van het gebouw. Onderhoud wordt daarmee gezien als een integraal onderdeel dat bepalend is voor de kwaliteit van de leeromgeving. Voor veel scholen is de druk op de exploitatie (mede als gevolg van krimpende leerlingaantallen en daaraan gerelateerde teruglopende rijksvergoedingen voor het onderhoud) een dagelijkse realiteit. Daarmee groeit de behoefte aan inzicht dat verkregen kan worden door te redeneren vanuit de totale levensduurbenadering van een gebouw en-of gebouwenvoorraad. Marco van Zandwijk 44 schooldomein oktober 2013
2 3. Functioneel verouderde gebouwen worden te lang in stand gehouden De vraag stellen is de vraag beantwoorden. Sinds de decentralisatie van onderwijshuisvesting in 1997 is een landelijk beeld van de kwaliteit, geschiktheid en onderhoudsstaat van het scholenbestand steeds meer uit beeld geraakt. Op basis van lopende onderzoeken (o.a. OCW en Bouwend Nederland) kunnen er dit najaar meer gefundeerde uitspraken worden gedaan over de gemiddelde leeftijd van gebouwen en de vervangingsopgave c.q. staat van het onderhoud van deze gebouwen. Wie de uitkomsten van deze onderzoeken wil beoordelen moet niet vergeten dat het (ruimte) gebruik van deze gebouwen de afgelopen decennia drastisch is gewijzigd. De bouw en verbouw van kindvoorzieningen zoals IKC s en Brede Scholen vraagt immers vandaag de dag om een andere benadering dan pakweg 20 jaar geleden. Dit heeft zijn weerslag op de gewenste gebouwprestaties als ook op de exploitatie en het beheer. Steeds meer buurten gebruikersgebonden functies, zorgen voor een toenemend multifunctioneel gebruik van deze gebouwen, veelal buiten schooltijd. Los van het effect dat dit intensiever gebruik heeft op de gebruikskosten (onderhoud, energie e.d.) wordt daarmee ook de vraag relevant of een schoolgebouw nog langer behoort tot het domein van onderwijshuisvesting of dat het in juridische zin een openbaar gebouw betreft. De maatschappelijke wens neigt naar dat laatste, terwijl het bekostigings- en regelsysteem toch echt nog uitgaat van dat eerste. 4. Overheveling voorziening buitenonderhoud is zegen voor de scholen De overheveling dient niet los gezien te worden van de discussie over de (basis)kwaliteit van de gebouwen en een professionalisering van het opdrachtgeverschap dat daarbij komt kijken. Dat dit tot voorbeelden van goed en slecht opdrachtgeverschap kan leiden hebben eerdere decentralisaties laten zien. Met name de slechte voorbeelden zijn breed uitgemeten in landelijke media. Dat er over goed opdrachtgeverschap niet te licht moet worden nagedacht, is niet nieuw. Voormalig Deelnemers Marco van Zandwijk: Medewerker kenniscentrum Ruimte-OK Marco de Zeeuw: Jong Zeeuw Architecten Wim Lengkeek: Adviseur onderwijshuisvesting en kinderopvang voor een aantal besturen van GO-ON (Gereformeerd Onderwijs Oost Nederland) Peter Roest: Alpha Consultancy Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol gaf in 2009 met het adviesrapport gezond en goedscholenbouw in topconditie al een duidelijk signaal af dat de verbetering van het opdrachtgeverschap absoluut een voorwaarde is om tot een kwaliteitsimpuls (in de scholenbouw) te komen. Veel schoolbesturen in het Primair Onderwijs (als ook gemeenten) zijn momenteel (nog) niet voorbereid op de consequenties van de aanstaande overdracht van verantwoordelijkheden voor het buitenonderhoud. 45
3 Marco de Zeeuw: 1. Nieuwbouw is uit, hergebruik is in Juiste stelling, wanneer je de tendens rondom ons heen hoort en bekijkt. Het wordt gestuurd door een veranderende houding. Hergebruik en herbestemmen is relevant geworden. We zijn gaan nadenken over wat we om ons heen hebben, we gaan de waarde ervan inzien. Maar we willen ook op een verantwoorde manier omgaan met ons bestaand vastgoed. Niet meer wegdoen en opnieuw beginnen, maar serieus bestaande gebouwen een kans geven. Nieuwbouw als vervanging van een bestaande school of vorming van een brede school moet ook niet zonder meer het uitgangspunt zijn. Er is zoveel mogelijk binnen het bestaande vastgoed, als hergebruik maar een kans krijgt als onderzoeksoptie. Daarnaast houdt duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen ook in, dat je niet alleen naar je gebouw kijkt, maar ook naar de rol die het bestaande gebouw en de activiteit binnen haar omgeving speelt. Het is niet zonder meer geldverspilling, het is een gemiste kans om zonder strategische visie onderhoud te plegen. Een strategische visie moet breed getrokken worden: waar staan we met ons maatschappelijk vastgoed over een aantal jaren, wat is het momentum waar planmatig onderhoud overgaat in vervangend onderhoud, waar kan ik onderhouden Marco de Zeeuw samen laten gaan met energetische verbeteringen en hoe pleeg ik onderhoud verantwoord duurzaam? Wanneer gelden beschikbaar zijn, besteed dit verantwoord en kijk verder dan de beschikbare gelden. Kijk ook naar verlaging van energielasten en de verbetering van het bouwklimaat. Dat levert op termijn besparingen op. Welke ook hard nodig zullen zijn, wanneer het generaal energiezuiniger worden van maatschappelijk vastgoed in ons land leidt tot vermindering van beschikbaar gesteld budget. Vaak kan bij onderhoud of vervangend onderhoud uiterst kostenefficiënt een verbetering van energiezuinigheid doorgevoerd worden. bij de scholen Schoolbesturen moeten primair zorgdragen voor goed onderwijs. Het gebouw is het doosje waar dit in gebeurt. Belangrijk, maar niet de primaire taak. Dat leidt er veelal toe, dat deskundigen worden ingehuurd voor de onderhoudstaak. Wij pleiten al langer voor het sturen op eindresultaat. Een goed en duurzaam onderhouden gebouw waar één deskundige partij of consortium integraal eindverantwoordelijkheid neemt. Dit vereist een geheel andere benadering van het bouwproces. Geef als schoolbestuur niet meer een gedetailleerd bestek mee als uitgangspunt voor de te leveren inspanning. Maar geef een prestatie-eis mee aan een partij, die ook jaren eindverantwoording kan dragen voor het resultaat. Daarmee geef je het onderhoudsbedrijf de kans om de opgave te ontwerpen, door te ontwikkelen en uit te voeren op basis van haar deskundigheid. Je past voorwaartse integratie toe, waarbij ontzorging en risicobeheersing de resultante zijn voor schoolbesturen. In een prestatiecontract leg je vast wat je verwacht van deze voorwaartse integratie. In de vorm van de D&B of DB&M methode. Gestuurd op eindresultaat in plaats van op inspanning. Wim Lengkeek: 1. Nieuwbouw is uit, hergebruik is in De bouw van een school is de uitkomst van afwegingen tussen diverse partijen. Twee argumenten die op dit moment zwaar wegen zijn de leegstand die voorlopig alleen maar toeneemt door de krimp en de bezuinigingen die gemeenten menen door te moeten voeren. Wat het eerste betreft: het is van belang als gemeente en schoolbesturen samen goed in beeld te hebben wat de gevolgen van krimp voor alle scholen in de gemeente is voor de komende 10, 20 jaar. Op die manier kun je als schoolbesturen en gemeente samen bekijken wat het beste is voor het onder- 46 schooldomein oktober 2013
4 wijs. Het tweede argument: bezuinigingen door gemeenten is geen denkbeeldig argument. Gemeenten hebben een enorme bezuinigingsopdracht voor de kiezen en waarom zou het onderwijs daar buiten blijven? Het antwoord is natuurlijk: omdat het om onderwijs aan kinderen gaat die de volgende generatie gaan vormen die dezelfde gemeente in stand moet zien te houden. Een derde argument met toene- mend gewicht is het begrip duurzaamheid: waarom zou je gebouwen afbreken die op zich nog prima jaren meekunnen en met enige aanpassing ook voor onderwijs ingezet kunnen worden? Ik zou haast zeggen: zonder strategische visie is elk. Ik pleit ervoor dat schoolbesturen en gemeente samen niet alleen een integraal huisvestingsplan (IHP) opstellen, maar het door ontwikkelen naar een Strategisch Huisvestingsplan (SHP) waarin over een periode van minimaal 20 jaar in kaart is gebracht welke huisvesting voor wie en waar en wat nodig is. Om dit te bepalen wordt gekeken naar prognoses, onderwijskundige ontwikkelingen, wensen met 47
5 Wim Lengkeek betrekking tot opvang, zorg en ontwikkeling; maar ook naar zaken als leefbaarheid, bereikbaarheid, etc. Dat betekent dat ook andere partijen dan gemeenten en schoolbesturen mee moeten gaan praten en dat de LEA- agenda er wellicht iets anders uit gaat zien. Het een hangt immers met het andere samen. Basis voor een strategische visie is in elk geval het besef dat we een positieve bijdrage willen leveren aan de totale ontwikkeling van kinderen. Misschien zijn er over 20 jaar dan geen scholen meer. bij de scholen. Als de verantwoordelijkheid voor het totale onderhoud van schoolgebouwen bij besturen komt te liggen wil dat nog niet zeggen dat ze daarmee grotere risico s lopen. Dat kan wel het geval zijn, als je als schoolbestuur geen verstand hebt van gebouwen en van onderhoud, of er geen tijd in wilt of kunt steken. De zogenaamde ESCO s (energy saving companies) die met hun prestatiecontracten besturen willen ontzorgen kunnen dan een uitkomst zijn, maar er is nog weinig ervaring mee. Nadelen van prestatiecontracten kunnen zijn dat je als gebruiker (school) jezelf (min of meer vrijwillig) aan allerlei banden legt waar je later wellicht spijt van krijgt. Bovendien gaat de winst naar de onderneming die de ESCO verzorgt. Het enige dat dan overblijft, is dat je er zelf niet meer naar om hoeft te kijken. Ik zou liever opteren voor een lokale of regionale aanpak waarbij besturen en gemeenten samen hun middelen en expertise samenbrengen en zo een soort van shared service-centre oprichten waarin het totale onderhoud van alle scholen ondergebracht kan worden. Peter Roest: Gebouweigenaren en -beheerders dienen nog kritischer te kijken naar de kosten voor vastgoed en huisvesting. Door de economische situatie en hervormingen in bepaalde sectoren is het kostenaspect misschien wel belangrijker dan ooit. Onderhoudsmaatregelen die in eerste instantie een hoge investering vragen, zouden op langere termijn financieel best lonend kunnen zijn. Vanuit een goed onderbouwde, strategische visie zijn er volop kansen duurzame(re) doelstellingen te formuleren én te realiseren. Het vraagt onder meer een kritische analyse van de bestaande Meerjarenonderhoudsplanning (MOP) en een vaststelling van verbeteringsmaatregelen op energetisch gebied, dus duurzamer. Teveel onderhoud en het ad hoc uit laten voeren van energetische verbeteringsmaatregelen is, zeker vanuit kostenoverweging bezien, een kansloze missie. 5. Wanneer onderhoud niet duurzaam wordt uitgevoerd is het weggegooid geld Niet alleen vanuit economisch oogpunt, maar zeker ook maatschappelijk gezien, is het noodzakelijk duurzame keuzes te maken met betrekking tot het onderhoud. In toenemende mate zullen er hogere eisen gesteld worden aan de energieprestatie van gebouwen. En de bestaande bouw komt ook steeds meer in de picture voor hergebruik. Zodoende ontstaan kansen. Door energetische verbeteringsmaatregelen te implementeren in onderhoudsscenario s, kan er efficiënter en voordeliger onderhoud gepleegd worden. Enerzijds door kritisch te kijken naar de geplande maatregelen en deze duurzamer of kwaliteitsverhogend uit te voeren. Anderzijds door aan de kostenkant rekening te houden met de (vooraf vastgestelde) besparingen die op termijn weer aangewend kunnen worden. Dit leidt tot waarde- en kwaliteitsverbetering van het gebouw, maar ook van het binnenmilieu. bij de scholen Onderhoud wordt/werd meestal traditioneel uitbesteed volgens het inspanningsconcept. Vanuit een bestek/werkomschrijving wordt de werkwijze bepaald en de uitvoering gecontroleerd door de opdrachtgever. Door prestatieafspraken wordt de vertaalslag gemaakt naar technische oplossingen, met de zekerheid dat de technische prestaties worden geleverd. Echter, dit resulteert niet altijd in de gewenste kostenbeheersing. Doordat het vastleggen van de uit te voeren werkzaamheden (verwoord in bestek) en de daadwerkelijke uitvoering in één hand zijn, ontstaan er risico s. Het ontbreekt onderhoudsbedrijven veelal aan voldoende competenties, wat leidt tot minder risicovolle bestekken of onderhoudsscenario s. Een recentere ontwikkeling is een resultaatverplichting af te spreken. Niet alleen technische, maar ook organisatorische en administratieve activiteiten om het vastgoed technisch, esthetisch en functioneel op het overeengekomen kwaliteitsniveau te houden. Het noodzakelijke onderhoud, wordt op het juiste moment uitgevoerd om het gewenste kwaliteitsniveau te behalen en zeker te stellen in de tijd. Peter Roest 49
contractvorming in de onderwijshuisvesting Louk Heijnders Congres PIANOo 26 mei 2011
Innovatieve contractvorming in de onderwijshuisvesting Louk Heijnders Congres PIANOo 26 mei 2011 Servicecentrum Scholenbouw Opdrachtgevers OCW VNG VO raad PO raad Ketenpartners Steunpunt Seu brede scholen
Nadere informatiehiermee bezig te houden. TEKST MIRJAM JANSSEN
Centrum helpt scholen en kinderopvang Nieuw kennis voor bouwen 20 podium maart 2012 om huisvestingszaken goed af te wikkelen centrum en renoveren Mede op aandringen van de PO-Raad krijgen school besturen
Nadere informatieGEVOLGEN VOOR JA/NEE ROUTING DATUM Communicatie Nee College Financieel Juridisch
*Z00EE495836* Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer Voorstellen Raad Directeur : mevr. S. van Heeren Zaakgericht\334 Behandelend ambtenaar N. van der Heijden Zaaknummer Z.15-14107 Datum: 13 april
Nadere informatieWie wordt de bouwheer?
november 2013 het fundament Nieuwbouw en renovatie Wie wordt de bouwheer? 26 het fundament november 2013 Bij nieuwbouw en renovatie van schoolgebouwen is het nodig dat iemand de regie heeft. Dit zogenoemde
Nadere informatieNaar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren
White Paper Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren Door: Jeroen Nollet Escoplan Barrel Ripper Matrix Onderwijshuisvesting Wim Fieggen Instituut Voor
Nadere informatieDoordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering
Doordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering Jos de Kleijne (AK+) 06-53962650 Mireille Uhlenbusch (HEVO) 06-10019338 Agenda 14.45-16.30 uur Even voorstellen
Nadere informatieUw school verduurzamen! Hoe doe je dat? Februari 2018 STAPPENPLAN
Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? STAPPENPLAN Februari 2018 DE STAP NAAR HOUDBARE HUISVESTING VOOR HET ONDERWIJS Nederland maakt zich op voor een transitie van formaat. In het nieuwe kabinet moet
Nadere informatieZelf je schoolgebouwen onderhouden
Denk nú al na en overleg met gemeente en collega-besturen Zelf je schoolgebouwen onderhouden 14 Lusten en lasten Een aantal besturen vindt het een probleem dat het onderhoud op één datum wordt overgeheveld,
Nadere informatieEen zorgeloze overgang van het buitenonderhoud. voor scholen in het Primair Onderwijs
Een zorgeloze overgang van het buitenonderhoud voor scholen in het Primair Onderwijs worden de beslissingslijnen korter. Deze situatie kan voordelen opleveren, mits er voldoende strategische onderhoudskennis
Nadere informatieMeerjarengebouwplan. Naar een strategisch gebouwbeheer
Meerjarengebouwplan Naar een strategisch gebouwbeheer In deze reeks verschijnen ook: Zorgvuldige overdracht Competent opdrachtgever Wetswijziging Buitenonderhoud Zorgvuldige overdracht Competent opdrachtgever
Nadere informatieHuisvesting. Een stevige opgaaf voor de komende jaren!!!!!! www.poraad.nl
Huisvesting Een stevige opgaaf voor de komende jaren!!!!!! De inhoud.. Enkele cijfers Een terugblik fris alternatief Stand van zaken tot nu toe. Ontwikkelingen De overheveling van het onderhoud.. De Green
Nadere informatieVOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD
VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Onderwerp: Integraal huisvestingsplan Registratienummer: 513472 Op voorstel van het college d.d.: 17 december 2013 Datum vergadering: 28 januari 2014 Portefeuillehouder: J.P.
Nadere informatieSCHOLEN & HUISVESTING
SCHOLEN & HUISVESTING Wij ontzorgen, u maakt de keuzes! Planmatig Onderhoud volgens NEN 2767 Niet Planmatig Onderhoud (Servicedesk) Shared Service Center Onderwijshuisvesting Projectbegeleiding nieuwbouw
Nadere informatieDoordecentralisatie Onderwijshuisvesting 2008-2011
Doordecentralisatie Onderwijshuisvesting 2008-2011 Presentatie Bouwstenen voor Sociaal 10 oktober 2012 in vzh De Ster Henk Peereboom, projectleider monitor Doordecentralisatie Programma Doordecentralisatie
Nadere informatieHelp, de kleine school verzuipt
Help, de kleine school verzuipt Help, de kleine school verzuipt! inleiding project dag KAW HELP de kleine school Dik Breunis verzuipt 19 september 2013 RTL onderzoek. Schoolgrootte Score < 100 6,4 101-164
Nadere informatiegoed voorbereiden Samenwerken aan een spraakmakende school
goed voorbereiden draaijer+partners spreekt onze taal. Hierdoor ontstaan toekomstbestendige onderwijsgebouwen. Hedwig de Boer, Beleidsmedewerker Onderwijs, Gemeente Haren Samenwerken aan een spraakmakende
Nadere informatieOnderwijs & Huisvesting; integraal huisvestingsplan gemeente Veenendaal. Onderwijshuisvesting ; actualisering IHP
Onderwijshuisvesting 2015 2019; actualisering IHP 2009 2014 Agenda 1. Waarom nieuw IHP? 2. Wie is waarvoor verantwoordelijk? 3. Hoe heeft gemeente tot nu toe huisvesting opgepakt? 4. Wat zijn de huidige
Nadere informatieAan de slag met krimp Hoe doe je dat? Roosje van Leer 26 april 2012
Aan de slag met krimp Hoe doe je dat? Roosje van Leer 26 april 2012 Programma Aan de slag met krimp 1. Waarom aan de slag? 2. Wie moet er aan de slag? 3. Waarmee moet je aan de slag? 4. Hoe doe je dat?
Nadere informatieVeranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw
Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw Prof.dr.ir. Marleen Hermans Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft Managing Partner, Brink Management & Advies mede mogelijk
Nadere informatieAFWEGINGSKADER RENOVATIE - NIEUWBOUW
AFWEGINGSKADER RENOVATIE - NIEUWBOUW Eelco Groenen Dieuwerke Spaans Mireille Uhlenbusch Raymond Ophuis Frank Rubel GESCHIKTE HUISVESTING VOOR HET ONDERWIJS Aanleiding om in actie te komen: 1. Veranderende
Nadere informatieFeiten op een rij: Overheveling van het onderhoud
Feiten op een rij: Overheveling van het onderhoud Tekst: Gertjan van Midden Waarom was de overheveling van het onderhoud nodig? Af en toe ontvangen we nog steeds signalen van besturen die zeggen moeilijk
Nadere informatieEigentijdse leeromgeving Gezonde gebouwen Efficiënt vastgoed.
Eigentijdse leeromgeving Gezonde gebouwen Efficiënt vastgoed www.stevensvandijck.nl Van klaslokaal naar eigentijdse leeromgeving Benthem Crouwel Architekten, foto Jannes Linders. Wie zijn wij? Stevens
Nadere informatieActualisatie meerjaren onderhoudsplanning basisscholen.
Samenvatting: Inleiding: Op 12 mei j.l. heeft de raad ingestemd met de Actualisatie Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP). Het geactualiseerde IHP geeft onder meer richting aan de wens van de schoolbesturen
Nadere informatieDe GAB wil graag reageren op het Integraal Huisvestingsplan onderwijshuisvesting
info@gabgouda.nl www.gabgouda.nl Aan: Gemeente Gouda College van Burgemeester en wethouders postbus 1086 2800 BB Gouda Gouda, 22 maart 2019. Betreft: Integraal Huisvestingsplan onderwijshuisvesting 2017-2032
Nadere informatieBij het IKC Ulft is de exploitatie al direct meegenomen als startpunt voor het project John Freriks (Adviseur Stichting Essentius)
INFORMATIEBLAD casus IKC-Ulft Bouwen vanuit de TCO-benadering De aandacht voor andere manieren van aanbesteden en realiseren van de huisvesting van onderwijsgebouwen groeit. Een kleine 100 deelnemers waren
Nadere informatiePrestatiecontracten, de toekomst? Ap Borsje 06-51398334 Koert Meuldijk 06-51398322 Senior consultants exploitatie
Prestatiecontracten, de toekomst? Ap Borsje 06-51398334 Koert Meuldijk 06-51398322 Senior consultants exploitatie Quadrance Wat is Quadrance en wie zijn wij? Adviesbureau vastgoed exploitatie: 16 medewerkers,
Nadere informatieRaadsvergadering 5 maart Voorstel B 7
Raadsvergadering 5 maart 2015 Voorstel B 7 Heinkenszand, 17 februari 2015 Onderwerp: voorstel tot het opheffen van de voorziening huisvesting basisonderwijs als gevolg van de doordecentralisatie van het
Nadere informatieOrganisatie voor. vastgoedmanagement
Organisatie voor vastgoedmanagement Ontwikkelingen accommodaties / onderwijshuisvesting Samen veel bereikt / veel veranderingen: 1. Oud vervangen door nieuw a. b. c. 2. Hoge kwaliteit (opstal en openbare
Nadere informatieResultaat Gericht Vastgoed Onderhoud
Resultaat Gericht Vastgoed Onderhoud Uw doelstellingen bepalen het onderhoud Met uw vastgoedonderhoud hebt u specifieke doelen voor ogen: resultaten in technisch, esthetisch en functioneel opzicht. Resultaatgericht
Nadere informatieAan de slag met de Scholenbouwwaaier
Aan de slag met de Scholenbouwwaaier Marco van Zandwijk @gezondengoed 8 e Jaarcongres Bredeschool Marco van Zandwijk @gezondengoed Introductie Deel 1; Kennismaking -opdracht- Deel 2; Inzet scholenbouwwaaier
Nadere informatieDe ondernemende architect
De ondernemende architect Nieuwe realiteit Nieuwe architect Nieuwe BNA Bijeenkomsten met leden november / december 2012 Visie BNA De Nieuwe Realiteit leidt tot een transitie naar een nieuwe architectuurpraktijk!
Nadere informatie2. GEVRAAGDE BESLISSING:
*Z00A2FAE6FA* Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer RAAD/14-00235 Directeur : drs. M.H.J. van Kruijsbergen Behandelend ambtenaar F.A. de Ruijter Zaaknummer Z.14-07632 Datum: 19 november 2014 Afdeling
Nadere informatieDe kracht van een goede opdracht
PREVIEW De kracht van een goede opdracht Het moment is nu Als er íets zeker is, dan is het wel dat dit een bijzonder interessante tijd is om bij een woningcorporatie te werken. Naast de sociale opgave
Nadere informatieKleine scholen en leefbaarheid
Kleine scholen en leefbaarheid Een samenvatting van de resultaten van een praktijkonderzoek onder scholen en gemeenten in Overijssel over de toekomst van kleine scholen in relatie tot leefbaarheid Inleiding
Nadere informatieWAAROM IS OPDRACHT- GEVERSCHAP BELANGRIJK?
Margriet Drijver Corporatiebestuurder sinds 2004 Voormalig lid RegieRaad Bouw, Vernieuwing Bouw Voormalig lis Aedesbestuur Trekker Actieteam Professioneel Opdrachtgeverschap tijdens ActieAgenda Bouw Initiatiefnemer
Nadere informatieDoetinchem, 4 juli 2018
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7.3 ALDUS VASTGESTELD 12 JULI 2018 Vaststellen Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2018 Te besluiten om: 1. Het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2018 vast te stellen. 2.
Nadere informatieNIEUWE INZICHTEN. VERFRISSENDE UITKOMSTEN. Condiplan. Adviseurs gebouwenbeheer.
NIEUWE INZICHTEN. VERFRISSENDE UITKOMSTEN. Condiplan. Adviseurs gebouwenbeheer. GRIP OP DE BEHEERSKOSTEN In de huidige economie is focus het sleutelwoord. Organisaties concentreren UW DOELEN CENTRAAL zich
Nadere informatieINTENTIEVERKLARING. De Vereniging voor Christelijk Onderwijs Groningen. De Vereniging voor Christelijk Basisonderwijs Hoogkerk,
INTENTIEVERKLARING De Vereniging voor Christelijk Onderwijs Groningen en De Vereniging voor Christelijk Basisonderwijs Hoogkerk, verder te noemen: de besturen, te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd, overwegende
Nadere informatieRaadsvoorstel. Aan de gemeenteraad,
Raadsvoorstel Griffiersnummer: B26. Onderwerp: Vervangende nieuwbouw basisschool 't Vossenhol Datum B&W-vergadering: 1 mei 2012 Datum raadsvergadering: 31 mei 2012 Datum carrousel: 31 mei 2012 Portefeuillehouder:
Nadere informatieNIEUWE INZICHTEN. VERFRISSENDE UITKOMSTEN. Condiplan. Adviseurs gebouwenbeheer.
NIEUWE INZICHTEN. VERFRISSENDE UITKOMSTEN. Condiplan. Adviseurs gebouwenbeheer. GRIP OP DE BEHEERSKOSTEN In de huidige economie is focus het sleutelwoord. Organisaties concentreren zich op hun kernactiviteiten:
Nadere informatieOnderwijshuisvesting wettelijke regeling en vraagstukken
Onderwijshuisvesting wettelijke regeling en vraagstukken Voorjaarssymposium VARO en NVOR 18 april 2013 Cees de Zeeuw Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn N.V. Te bespreken huidige regeling economisch claimrecht
Nadere informatiePrestatiegericht samenwerken bij onderhoud
Prestatiegericht samenwerken bij onderhoud Jaap Hogeling Directeur ISSO Onderzoek van Dr. ir. Ad Straub (OTB / TU Delft) in opdracht SBR Onderwerpen Wat, wie en hoe? Procesmodellen Lange-termijn samenwerking
Nadere informatieVastgoed. Plan van Aanpak. Versie: Definitief Bestandsnaam: Datum opgesteld: 20-06-2014 Voor akkoord: Plan van aanpak: Vastgoed.
Vastgoed Plan van Aanpak Plan van aanpak: Vastgoed Bestuurlijk L. van Rekom opdrachtgever L. Mourik opdrachtgever Naam projectleider L. van Hassel Versie: Definitief Bestandsnaam: Datum opgesteld: 20-06-
Nadere informatieRendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen
Rendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen Nieuwe invulling opdrachtgeversrol reduceert stichtingskosten en lifecycle costs en leidt tot het verdwijnen van de onrendabele top 1 Traditionele
Nadere informatieUitgangspunten Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs gemeente Meppel
Uitgangspunten Integraal Huisvestingsplan 2018-2033 Primair Onderwijs gemeente Meppel Inleiding Voor u ligt een document wat de uitgangspunten bevat voor het op te stellen Integraal Huisvestingsplan 2018-2033
Nadere informatieOnderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht. Onderzoeksplan
Onderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht Onderzoeksplan Rekenkamer Utrecht 16 februari 2009 1 Inleiding Vanuit de raadsfracties van het CDA en de VVD kwam in 2008 de suggestie aan de Rekenkamer om
Nadere informatieOverheveling buitenonderhoud & aanpassingen 5 december 2013
Overheveling buitenonderhoud & aanpassingen 5 december 2013 Hans van Leeuwarden Harrie van Hal Edwin van Proosdij Wijchert Eickelenboom Mireille Uhlenbusch Pagina 1 Programma Inforonde Huidig landschap
Nadere informatieVergadering d.d. : 23 november 2011 Onderwerp. : Kaderstelling uitvoering werkzaamheden
A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d. : 23 november 2011 Onderwerp : Kaderstelling uitvoering werkzaamheden Agendapunt: 16a KORTE SAMENVATTING: Naar aanleiding van een aantal investeringsvoorstellen
Nadere informatieTECHNISCH BEHEER. Zorgeloze kwaliteit. vandorp.eu
TECHNISCH BEHEER Zorgeloze kwaliteit TECHNISCH BEHEER Onze samenleving verandert snel. Waar in het verleden volstaan kon worden met een eenvoudig inspanningscontract voldoet dit veelal niet meer aan de
Nadere informatieOpdrachtgevers zijn de baas in eigen huis. Samen ondernemen, samen sterk!
Opdrachtgevers zijn de baas in eigen huis Samen ondernemen, samen sterk! 1 2 3 Een eerste blik op het integrale bouw- en installatieproces Uw rol als opdrachtgever Actueel voorbeeld: uitbesteding bouwtechnische
Nadere informatieVerduurzamen meerjarenonderhoud bij basisscholen
Verduurzamen meerjarenonderhoud bij basisscholen Workshop 8 Gezonde scholen Congres GEZONDRONDOM 15 mei 2013 ir. Henk Versteeg Onafhankelijk advies- en ingenieursbureau te Nieuwegein met veertig jaar ervaring
Nadere informatieWmo, Jeugd en W&l Samenleving mw. M.J.T.G. van Beurkering-Huijbregts M.J. van Zon
Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente IJsselstein M W s xt c C (I t c IJssel stein agendapunt Zaaknummer Programma Cluster Portefeuillehouder: Informatie bij : E-mail/tel.nr. : Evaluatiedatum 407730
Nadere informatieToelichting kosten configurator 'renovatie en upgrading' PO-VO
Toelichting kosten configurator 'renovatie en upgrading' PO-VO Opdrachtgever HEVO B.V. Expertisecentrum Datum 10 mei 2016 Niets uit deze uitgave mag zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van
Nadere informatieAdviesnota aan Gemeenteraad
Onderwerp Voorziening verhuizing MOZON en huisvesting Klimboom Datum 17 mei 2016 Naam steller Ger Last Kenmerk Teammanager Ernst-Jan Meerbeek Team Maatschappelijke ontwikkeling Voorstel 1. Vaststellen
Nadere informatieAan de raad. Status: ter besluitvorming
No. 326498-1 Emmeloord, 18 juni 2015. Onderwerp Huisvesten De Fladderiep en Kindcentrum in Kraggenburg Advies raadscommissie Hamerstuk. Aan de raad. Status: ter besluitvorming Voorgesteld besluit 1. een
Nadere informatiemeer besparen met minderwatt www.minderwatt.nl
meer besparen met minderwatt www.minderwatt.nl blauw is het nieuwe groen meer besparen met minderwatt dit is minderwatt minderwatt is een businessunit van het gerenommeerde Maas & Hagoort Lampen. Met een
Nadere informatieAan de gemeenteraad Vergadering: 18 maart 2013
Aan de gemeenteraad Vergadering: 18 maart 2013 Nummer: 17A Tubbergen, 8 maart 2013 Onderwerp: Onderhoud schoolgebouwen 2013. Samenvatting raadsvoorstel: Op basis van de onderwijswetgeving is de gemeente
Nadere informatieb. Wettelijk- of beleidskader: Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs 2006.
Vergadering: 12 januari 2010 Agendanummer: 8 Status: opiniërend Portefeuillehouder: J. Steen Behandelend ambtenaar A. Hamersma, 0595-447767 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. A. Hamersma) Aan de gemeenteraad,
Nadere informatieWeekblad Facilitair & gebouwbeheer Onderhoud zonnepanelen onderbelicht
Plaatsen zonnepanelen op schoolgebouwen Weekblad Facilitair & gebouwbeheer Onderhoud zonnepanelen onderbelicht De voorbije jaren zijn volop zonnepanelen geplaatst op de daken van veel gebouwen. Daarbij
Nadere informatieCollegevoorstel. Onderwerp
15-1 Collegevoorstel Reg. nr.:1410093 Afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling Onderwerp Korting gemeentefonds onderwijshuisvesting. Samenvatting De motie Van Haersma Buma betekent voor Boxtel een vermindering
Nadere informatiePresentatie Mariëtte Bouwer Ymere Maatschappelijk Vastgoed. 19 april 2012 pagina 1
Presentatie Mariëtte Bouwer Ymere Maatschappelijk Vastgoed 19 april 2012 pagina 1 Strategie van Ymere Missie Ymere werkt als maatschappelijke onderneming aan wijken met perspectief, waar bewoners willen
Nadere informatieOntwikkelgroep 'Renovatie versus vervangende nieuwbouw bijeenkomst 2. Op weg naar betere onderwijshuisvesting
Ontwikkelgroep 'Renovatie versus vervangende nieuwbouw bijeenkomst 2 Op weg naar betere onderwijshuisvesting Programma van vandaag Keuze tussen Renovatie of vervangende nieuwbouw? Wie zitten er vandaag
Nadere informatieOverheden als moderne opdrachtgever
Overheden als moderne opdrachtgever Organisatorische randvoorwaarden voor professioneel opdrachtgeverschap bij nieuwe samenwerkingsvormen bij Waterschappen Prof.dr.ir. Marleen Hermans, TU Delft, Bouwkunde,
Nadere informatieNotitie Onderwijs en LEA 2011
BESPREEKNOTITIE TEN BEHOEVE VAN DE VOORBEREIDENDE RAADSVERGADERING Datum : 24 augustus 2011 Datum vergadering : 6 september 2011 Onderwerp : Notitie Onderwijs en LEA 2011 Geachte raad, Binnen de eerder
Nadere informatieAan het bestuur en de directie van de VNG, t.a.v. mevrouw J. Kriens Postbus GK Den Haag. Baarn, 7 juni 2019
Aan het bestuur en de directie van de VNG, t.a.v. mevrouw J. Kriens Postbus 30435 2500 GK Den Haag Baarn, 7 juni 2019 Onderwerp Voorstel onderwijshuisvesting Landelijke vereniging LVO, In aansluiting op
Nadere informatieEvaluatie bedrijfsbezoeken vakgroep Dak- en Gevelbegroeners
Evaluatie bedrijfsbezoeken vakgroep Dak- en Gevelbegroeners Begin 2014 zijn de vakgroepleden Dak- en Gevelbegroeners door het bestuur bezocht. De inhoud van deze ledenbezoeken is als volgt samen te vatten:
Nadere informatieINLEIDING Bij brief van 30 maart 2017 vragen de schoolbesturen voor primair onderwijs ons college om:
Gemeenteraad van Albrandswaard p/a de griffie Uw brief van: Ons kenmerk: 1241520 Uw kenmerk: Contact: F. de Pijper Bijlage(n): ja Doorkiesnummer: +31105061143 E-mailadres: f.d.pijper@bar-organisatie.nl
Nadere informatieThermische prestatie contracten
10 november 2005 Thermische prestatie contracten Conform ISSO-publicatie 74 Bert Elkhuizen Chrit Cox TNO Bouw en Ondergrond te Delft Contactgegevens: 015 276 33 10 Bert.Elkhuizen@tno.nl Inhoudsopgave 1.
Nadere informatieVoorstel aan : de gemeenteraad van 28 juni 2004 Behandeling in : commissie Samenlevingszaken en Middelen van 15 juni 2004
Voorstel aan : de gemeenteraad van 28 juni 2004 Behandeling in : commissie Samenlevingszaken en Middelen van 15 juni 2004 Nummer : Onderwerp : Integraal HuisvestingsPlan (IHP) Onderwijs Bijlage(n) : 2
Nadere informatieDatum: 18 december 2014 Portefeuillehouder: Windhouwer
Raadsvoorstel Raadsnummer: 2014-085 Registratiekenmerk: Onderwerp: Overheveling buitenonderhoud primair onderwijs Korte inhoud: De overheveling van het buitenonderhoud in het primair onderwijs leidt tot
Nadere informatieHoe maak je een multifunctionele accommodatie succesvol? Sociaal ondernemer: sleutel tot samenwerking
Hoe maak je een multifunctionele accommodatie succesvol? Sociaal ondernemer: sleutel tot samenwerking 10 HET FUNDAMENT APRIL 2014 Steeds meer gemeentes bouwen, vaak vanuit financiële overwegingen, multifunctionele
Nadere informatie?Hoe Zo! >> Werken bij de gemeente betekent je inzetten voor burgers en bedrijven. En daarbij geldt:
Wabo effectief ?Hoe Zo! >> Het toepassen van de Wabo is meer dan alleen de IT-structuur aanpassen, de procedures herzien en/of de processen opnieuw beschrijven en herinrichten. Het zijn de medewerkers
Nadere informatieNotitie heroriëntatie afspraken aanvullende vergoeding op de exploitatie onderwijs
Notitie heroriëntatie afspraken aanvullende vergoeding op de exploitatie onderwijs Inleiding In de kadernota 11 zijn een aantal bestuursopdrachten vastgesteld, o.a. de bestuursopdracht onderwijs waarin
Nadere informatieFrisse Scholen Toets. Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente. >> Als het gaat om energie en klimaat
Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente >> Als het gaat om energie en klimaat Het opstellen van een goed Programma van Eisen (PvE) voor de bouw of renovatie van een Frisse School
Nadere informatieBijlage 1. behorende bij raadsvoorstel onderwijshuisvesting. Toelichting over diverse onderdelen van onderwijshuisvesting
Bijlage 1. behorende bij raadsvoorstel onderwijshuisvesting Toelichting over diverse onderdelen van onderwijshuisvesting Situatie tot 31-12-2014 In het kader van de gedeeltelijke doordecentralisatie ontving
Nadere informatieRaadsvoorstel agendapunt
Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 376480 Datum : 8 november 2016 Programma : Onderwijs, sport en cultuur Blad : 1 van 5 Cluster : Samenleving Portefeuillehouder:
Nadere informatieHet ontwerpen van een evaluatiemodel voor schoolgebouwen De aansluiting tussen gebruiker en gebouw
Het ontwerpen van een evaluatiemodel voor schoolgebouwen De aansluiting tussen gebruiker en gebouw Het ontwerpen van een evaluatiemodel voor schoolgebouwen De aansluiting tussen gebruiker en gebouw Dhr.
Nadere informatieInzicht van beleid tot bouw
Inzicht van beleid tot bouw Duurzaamheid van gebouwen staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het realiseren ervan vereist inzicht en een resultaatgerichte werkwijze. GPR Gebouw 4.0 helpt u hierbij,
Nadere informatieBekostigingsstelsel. mr. J.A.F. Haneveer
Bekostigingsstelsel mr. J.A.F. Haneveer In vogelvlucht: wetsvoorstel overheveling van buitenonderhoud en aanpassingen per 1 januari 2015 voor PO. Gelijkstelling met VO. Verantwoordelijkheid voor leegstand:
Nadere informatieBepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015
Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Introductie Bernd Karstenberg, LCC adviseur André van den Hoek, Projectmanager onderwijshuisvesting (o.a. voor Lucas
Nadere informatieb Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Financiën helder en op orde
gemeente Eindhoven Inboeknummer 12bst01585 Dossiernummer 12.38.651 18 september 2012 Commissienotitie Betreft startnotitie over Sturen met normen: domein 'flexibiliteit'. Inleiding Op 28 augustus is in
Nadere informatieGreen Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen
Green Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen Frank de Wit, Wethouder Onderwijs, Sport en Duurzaamheid Huib Bulthuis, huisvesting SCO Leiden, schoolbestuur Eveline Botter, Projectmanager Gemeente Leiden 2 Inhoud
Nadere informatieMODEL SWOT ANALYSUS REAL ESTATE SWOT-ANALYSUS REAL ESTATE TOELICHTING EN HANDLEIDING
MODEL SWOT ANALYSUS REAL ESTATE SWOT-ANALYSUS REAL ESTATE TOELICHTING EN HANDLEIDING PORTEFEUILLEMANAGEMENT EN SWOT ANALYSE Portefeuillemanagement is een dynamisch proces waarbij telkens opnieuw geanalyseerd,
Nadere informatieInkoop en contractmanagement
Syllabus Inkoop en contractmanagement Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Inclusief best practices bij onder meer Universiteit Twente, ING, provincie
Nadere informatieNEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw
Management Advies Automatisering Bouw Huisvesting Vastgoed @brinkgroep NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw Als u zoekt naar samenwerking en vertrouwen Specialisten geïntegreerde contracten en
Nadere informatieVerduurzaming gemeentelijk vastgoed
Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Toelichting op de aanpak van de gemeente Breda Marcel van Embden (projectleider afdeling Vastgoedbeheer) Inhoud Klimaatnota gemeente Breda Wat is de insteek bij het
Nadere informatieThemakatern duurzaamheid
ziekteverzuim cijfer totaal investering totaal energie totaal onderhoud ziekteverzuim docenten (klasse B1) (klasse B2) (klasse B2' ) vloerverwarming + 6% 5% 5% 5% 4% -- - +/- + ++ 6,5 8 Themakatern duurzaamheid
Nadere informatieWorkshop kostenbesparing
Workshop kostenbesparing Netwerkdag Brede school 12 oktober 2011 P. Verschoor, B. Laarhoven, S. Elgersma Agenda 1. Introductie en achtergrond van de Workshops 2. Wattsavers aanpak 3. Break-Out per groep
Nadere informatieHet verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies
18-12-2012 1 Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies Onderwerpen Achtergrond: waarom gebeurt er zo weinig? Wat is
Nadere informatieWaarom heeft Amersfoort De Gouden Kikker gewonnen
Waarom heeft Amersfoort De Gouden Kikker gewonnen Link film Gouden Kikker 11 juni 2013 Workshop Kennisdag Grip op Kwaliteit 10 november 2015 Johan Carlier projectmanager nieuwbouw ABC-school De Zonneparel
Nadere informatieFixPlan voor installaties
FixPlan voor installaties Installatietechniek FixPlan installatietechniek is een creatieve en innovatieve partner die technische installaties ontwerpt, installeert, onderhoudt en beheert op het gebied
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 000 VIII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (VIII) voor
Nadere informatieVeel gestelde vragen en de antwoorden m.b.t. 'scholen voor morgen'
Veel gestelde vragen en de antwoorden m.b.t. 'scholen voor morgen' 14 februari 2019 Vraag: Waarom is het proces van 'scholen voor morgen' eigenlijk nodig? Antwoord: Het proces 'scholen voor morgen' is
Nadere informatieNIEUWE INZICHTEN. FRISSE SCHOLEN.
NIEUWE INZICHTEN. FRISSE SCHOLEN. OP NAAR DE FRISSE SCHOOL Schoolbesturen zijn de coaches en beheerders van onze toekomst. Het is hun MET WELK GELD? taak om een omgeving te creëren waarin leerlingen en
Nadere informatieVisie IHP. 1 De kindcentra bieden opvang en educatie voor alle kinderen van 0-12 jaar, waarin gewerkt wordt aan
Visie IHP De functie van scholen Scholen in IJsselstein hebben een brede maatschappelijke functie. Het schoolgebouw is idealiter een toegankelijke wijkvoorziening met een pedagogisch hoogwaardig aanbod,
Nadere informatieGEMEENTERAAD MENAMERADIEL
GEMEENTERAAD MENAMERADIEL Menaam : 14 juni 2012 Portefeuillehouder : A. Dijkstra Punt : [07] Behandelend ambtenaar : Anja Buma / Gerard de Haan Doorkiesnummer : (0518) 452918 / (0518) 452964 Onderwerp
Nadere informatieUpdate Onderwijshuisvesting; Een Stelselwijziging is nodig
Update Onderwijshuisvesting; Een Stelselwijziging is nodig Gert-Jan van Midden, Adviseur PO Raad (mede namens VO Raad) Waarom aanpassingen aan het bestaande stelsel noodzakelijk is. Gertjan van Midden
Nadere informatieRAADSCOMMISSIE. Nummer: Datum vergadering: 24 november Uitgangspunten maatschappelijke accommodaties
RAADSCOMMISSIE Onderwerp: Nummer: Uitgangspunten maatschappelijke accommodaties Datum vergadering: 24 november 2015 Conceptbesluit: 1. In te stemmen met de nota "Uitgangspunten maatschappelijke accommodaties';
Nadere informatieBouwlokaal: Bouwen is vooruitzien Jan-Willem Ponjé
Bouwlokaal: Bouwen is vooruitzien Jan-Willem Ponjé directeur Bouwbedrijf Ponjé Vestigingsplaats: Handel (gemeente Gemert-Bakel) Opgericht in: 1932 Omzet: 8,5 mln euro Medewerkers: 46 personen Activiteiten:
Nadere informatieALGEMENE BESCHOUWINGEN VOORJAARSNOTA 2018 GEMEENTE PEKELA
1 ALGEMENE BESCHOUWINGEN VOORJAARSNOTA 2018 GEMEENTE PEKELA PvdA Fractie Afdeling Pekela 2 Voorzitter, Vanavond behandelen we, net zo routinematig als voorheen De Algemene Beschouwingen van de voorjaarsnota
Nadere informatie