Infobrochure Veiligheid UZ Gent Stagiairs Versie

Transcriptie

1 PBW-IFB-VII.02.0 van 29 Infobrochure Veiligheid UZ Gent Stagiairs Versie SPOED

2 PBW-IFB-VII van 29 INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 ALGEMEEN... 4 WELZIJN OP HET WERK WERKING VAN DE INTERNE DIENST PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK CONTACTGEGEVENS... 7 STAGE... 8 RISICOANALYSE WERKPOSTFICHE VERBODEN TEWERKSTELLING AAN BEPAALDE ACTIVITEITEN... 0 VEILIGHEIDSMAATREGELEN... 3 NOODPROCEDURE: BRAND, AGRESSIE, EXPLOSIE, WATERLEK, NOODPROCEDURE: HARTSTILSTAND MEDISCH ONDERZOEK PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN EN WERKKLEDIJ MANUTENTIETEAM CEL WELZIJN PROCEDURE BIJ EEN ARBEIDSONGEVAL OF ARBEIDSWEGONGEVAL PROCEDURE BIJ EEN PRIK- OF SPATONGEVAL MOEDERSCHAPSBESCHERMING IONISERENDE STRALINGEN VEILIGHEIDSCONTACTPERSONEN BIJLAGEN BIJLAGE - NUTTIGE TELEFOONNUMMERS BIJLAGE - WERKPOSTFICHE... 27

3 PBW-IFB-VII van 29 VOORWOORD Beste student, Welkom in het UZ Gent. Door onze grote verscheidenheid aan hoog gespecialiseerde diensten kunnen wij je een leerrijke en boeiende stage aanbieden. Deze stage is een unieke gelegenheid om het Universitair Ziekenhuis en zijn werking van dichtbij te leren kennen. Wij hopen dat je je vlug thuis zult voelen in ons ziekenhuis en dat deze studentenbrochure je hierbij kan helpen. Onze medewerkers staan klaar om je te begeleiden tijdens deze periode. Namens de directie van het UZ Gent heten wij je van harte welkom en hopen dat jouw stage een aangename en leerrijke ervaring mag worden. Veel succes! Filip Demeyere Directeur Verpleging Prof. Fraeyman IDPBW

4 PBW-IFB-VII van 29 ALGEMEEN

5 PBW-IFB-VII van 29 Welzijn op het werk Welzijn op het werk verwijst naar een geheel van factoren betreffende de omstandigheden waarin arbeid wordt verricht. Het begrip Welzijn op het werk is sterk wettelijk geregeld. De wet van 4 augustus 996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, ook de Welzijnswet genoemd is de basiswet op het vlak van de veiligheid en de gezondheid op het werk. Deze wet schept een kader waarbinnen verschillende uitvoeringsbesluiten genomen worden. Deze uitvoeringsbesluiten worden voor het merendeel gebundeld in de Codex over het welzijn op het werk. Het begrip Welzijn op het werk wordt omschreven als het geheel van factoren betreffende de omstandigheden waarin arbeid wordt verricht. Deze omstandigheden hebben betrekking op de arbeidsveiligheid, de bescherming van de gezondheid van de werknemers op het werk, de psychosociale belasting veroorzaakt door het werk, de ergonomie, de arbeidshygiëne, de verfraaiing van de arbeidsplaatsen en de maatregelen van de onderneming inzake leefmilieu, wat betreft hun invloed op de voormelde punten. Werken rond Welzijn op het werk is erop gericht van het geheel van deze arbeidsomstandigheden te verbeteren. Actoren betreffende Welzijn op het werk zijn: werkgever, leidinggevende, alle medewerkers, preventiedienst, arbeidsgeneeskundige dienst, basisoverlegcomité Preventie en bescherming op het werk, Het uitbouwen van een welzijnsbeleid in een onderneming is de taak van de werkgever. Het uitvoeren van het preventiebeleid is voornamelijk de taak van de leidinggevende, al staan ook alle medewerkers in voor hun eigen welzijn en dat van hun collega s. Directie, leidinggevenden en medewerkers worden hierin ondersteund door de Interne dienst preventie en bescherming op het werk (IDPBW), de Externe dienst preventie en bescherming op het werk (EDPBW of arbeidsgeneeskundige dienst) en het Basisoverlegcomité preventie en bescherming op het werk (BOC PBW). Onderstaande figuur toont een schematische voorstelling van de verschillende spelers betrokken bij het welzijn op het werk. Werkgever EDPBW IDPBW BOC PBW Hiërarchische lijn Werknemer

6 PBW-IFB-VII van 29 De opdrachten en taken van deze actoren zijn nauwkeurig vastgelegd. De Interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW) of Preventiedienst biedt ondersteuning en begeleiding aan directie, leidinggevenden en alle medewerkers in de uitbouw en de uitvoering van het welzijnsbeleid. Ze doet dit aan de hand van adviezen,opleiding, informatie, De Arbeidsgeneeskundige dienst voert vergelijkbare taken uit met als specifiek aandachtspunt de gezondheid van de werknemers. Het BOC PBW is een overlegorgaan tussen vakorganisaties en werkgever dat thema s rond welzijn op het werk behandelt. De werking en rol van het BOC PBW en EDPBW worden hier niet verder behandeld. 2 Werking van de interne dienst Preventie en Bescherming op het werk In het voorgaande deel werd reeds kort aangehaald dat de Preventiedienst of Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk ondersteuning en begeleiding biedt in de uitbouw en uitvoering van het welzijnsbeleid van de organisatie. Deze ondersteuning en begeleiding wordt zowel systematisch als ad hoc gegeven. De systematische werking van de preventiedienst kan worden ingedeeld volgens de vier fasen van de Deming-cirkel: Plan-Do-Check-Act Plan: In verband met elk welzijnsonderwerp worden wetgeving, Europese richtlijnen, wetenschappelijkeen vakliteratuur, onderzocht. Deze informatie wordt vertaald rekening houdend met de specifieke situatie van het UZ Gent. Op basis van deze vertaling wordt een norm of streefdoel vastgelegd, een doelstelling die in het UZ Gent zal worden nagestreefd. Do: De vastgelegde norm wordt in het ziekenhuis gecommuniceerd. Vervolgens worden verbeterpunten geïnventariseerd. Binnen deze verbeterpunten zullen prioriteiten worden vastgelegd, op basis van de ernst van de tekortkoming en van de mogelijkheden tot oplossen of verbeteren, Indien nodig worden hiervoor diepgaandere analyses, metingen, controles, uitgevoerd. Vervolgens wordt ondersteuning geboden in het uitwerken van deze verbetertrajecten. Check: Op basis van systematische werkplaatsbezoeken ( bedrijfsbezoeken genoemd), wordt nagegaan of de geldende normen in het ziekenhuis in de praktijk gehaald worden. Per afdeling wordt er een dynamische risicoanalyse opgemaakt. Opnieuw wordt ondersteuning geboden in het uitwerken van eventuele verbetertrajecten. Act: In de laatste fase wordt nagegaan of de vooropgestelde normen nog voldoen. Is er nieuwe (strengere) wetgeving, is het vooropgestelde streefdoel achterhaald of misschien juist te vergaand, dan wordt de norm bijgestuurd. Naast deze systematische werking, gaat de preventiedienst ook in op ad hoc-vragen vanuit de organisatie. Zo wordt advies verleend op eenvoudige vraag, wordt informatie verstrekt via infosessies of nieuwsbrieven, worden werkpostbezoeken op vraag uitgevoerd, worden arbeidsongevallen geregistreerd en geanalyseerd en wordt er deelgenomen aan werkgroepen, vergaderingen,

7 PBW-IFB-VII van 29 3 Contactgegevens De contactgegevens van de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk worden hierna opgegeven. Informatie en documenten betreffende Welzijn op het Werk kan u tevens terugvinden via de intranetsite van de IDPBW: Prof. N. FRAEYMAN, Coördinator norbert.fraeyman@uzgent.be B2 Filip BUCKENS, Ergonoom Heidi DECONINCK, Medewerker filip.buckens@uzgent.be heidi.deconinck@uzgent.be B2 Katrien VERBEKE, Preventieadviseur katrien.verbeke@uzgent.be B2 Leen VIAENE, Veiligheidscoördinator in de bouw en Preventieadviseur leen.viaene@uzgent.be B2 Greet VERHAEGHE, Preventieadviseur greet.verhaeghe@uzgent.be B2 Eva DESCHANS, Preventieadviseur eva.deschans@uzgent.be B2 Tony NIMMEGEERS, Preventieadviseur tony.nimmegeers@uzgent.be B2 Secretariaat Preventiedienst preventiedienst@uzgent.be B2 Cindy METTEPENNINGEN, Secretariaat cindy.mettepenningen@uzgent.be B2 Leen VAN DE PUTTE, Secretariaat leen.vandeputte@uzgent.be B2 Nadia KENNIVÉ, Secretariaat nadia.kennive@uzgent.be B2 Alvaar MAENHOUT, administratie milieu alvaar.maenhout@uzgent.be B2

8 PBW-IFB-VII van 29 Stage

9 PBW-IFB-VII van 29 Risicoanalyse Een dynamisch risicobeheersingssysteem vormt het fundament voor het preventiebeleid van een onderneming. Het heeft betrekking op zeven domeinen namelijk: Arbeidsveiligheid Bescherming van de gezondheid van de werknemer Psychosociale belasting veroorzaakt door het werk Ergonomie Arbeidshygiëne Verfraaiing van de arbeidsplaatsen Leefmilieu voor zover dit een invloed kan hebben op de voorgaande punten Aan de hand van een risicoanalyse worden alle aanwezige gevaren waaraan het personeel van de onderneming wordt blootgesteld, in kaart gebracht en geanalyseerd. Het uitvoeren van een risicoanalyse gebeurt in 3 stappen: Stap Het verzamelen en identificeren van de gevaren voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Stap 2 Het vaststellen en nader bepalen van de risico s. Stap 3 Het evalueren van de risico s voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Uit de conclusies van de risicoanalyse zal naar voren komen: welke risico s aanwezig zijn; wie aan deze risico s wordt blootgesteld; of de risico s voldoende worden beheerst; welke risico s prioritair moeten worden aangepakt. Deze risicoanalyse wordt samengevat in een werkpostfiche. 2 Werkpostfiche Een werkpostfiche is een document dat informatie geeft over de werkpost, de taken, de te gebruiken materialen, toestellen en producten met hun risico s, de te nemen preventiemaatregelen, de nodige opleiding of attesten, het eventuele medisch onderzoek en de ter beschikking te stellen persoonlijke beschermingsmiddelen. Op basis van de werkpostfiche zal de arbeidsgeneesheer de inhoud van het medisch onderzoek bepalen. De werkpostfiche wordt jou, bij aanvang van jouw stage, uitgelegd door jouw hoofdverpleegkundige of dienstverantwoordelijke. Je kan de werkpostfiches raadplegen via intranet - IDPBW.

10 PBW-IFB-VII van 29 3 Verboden tewerkstelling aan bepaalde activiteiten Hieronder vindt je een overzicht van de activiteiten die verboden zijn voor stagiairs. Dit is een nietlimitatieve lijst van agentia, procédés en werkzaamheden en plaatsen waaraan jongeren niet mogen blootgesteld worden (KB van 03/05/999 betreffende de bescherming van jongeren op het werk). Van dit verbod kan afgeweken worden indien er voldaan is aan volgende voorwaarden: Als de tewerkstelling aan een dergelijke activiteit noodzakelijk is voor de beroepsopleiding. Hierbij is het noodzakelijk dat de werkgever zich ervan vergewist dat de preventiemaatregelen effectief zijn, dat ze gecontroleerd worden door een lid van de hiërarchische lijn. De stagiair wordt bijgestaan door een ervaren werknemer. Als de stagiair jonger dan 8 jaar is dan moet er verder rekening gehouden worden met onderstaande voorwaarden: Zij worden niet betrokken bij het besturen van gemotoriseerde transportwerktuigen. Hun studierichting stemt overeen met de werkzaamheden waarvoor de verbodsbepaling geldt. De werkgever vraagt vooraf advies aan CPBW en de IDPBW. Hierna volgt de lijst met stoffen, procédés en plaatsen die stagiairs niet mogen gebruiken, uitvoeren of waarvan de toegang verboden is. Deze lijst is, in zijn volledigheid, overgenomen uit de wettekst; een aantal items zijn uiteraard niet van toepassing op het ziekenhuis. Agentia: Fysische agentia: - Ioniserende straling; - Werk in een omgeving onder overdruk. Biologische agentia van de groep 3 (oa. TBC, hepatitis B) en groep 4 in de zin van artikel 4 van het KB van 4/08/996 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s bij blootstelling aan biologische agentia op het werk. Chemische agentia: - Stoffen en bereidingen ingedeeld als vergiftigd (T), zeer vergiftigd (Tx), bijtend (C) of ontplofbaar (E) - Stoffen en bereidingen die zijn ingedeeld als schadelijk (Xn) en die zijn aangeduid met één of meer van de volgende R-standaardzinnen: o R 39: Gevaar voor zeer ernstige onherstelbare effecten o R 40: Mogelijke gevaren voor onherstelbare effecten o R 42: Kan overgevoeligheidsreacties bij inademing veroorzaken o R 43: Kan overgevoeligheidsreacties bij aanraking met de huid veroorzaken o R 45: Kan kanker veroorzaken o R 46: Kan erfelijke, genetische schade veroorzaken o R 48: Gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling o R 60: Kan de vruchtbaarheid schaden o R 6: Kan schade veroorzaken aan het ongeboren kind - Stoffen en bereidingen die zijn ingedeeld als irriterend (Xi) en die zijn aangeduid met een of meer van de volgende R-standaardzinnen: o R 2: Zeer licht ontvlambaar o R 42: Kan overgevoeligheidsreacties bij inademing veroorzaken o R 43: Kan overgevoeligheidsreacties bij aanraking met de huid veroorzaken - Stoffen en bereidingen bedoeld in het koninklijk besluit van 02/2/993 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s van blootstelling aan kankerverwekkende en mutagene agentia op het werk - Gesmolten lood en loodlegeringen, met uitzondering van soldeersel

11 PBW-IFB-VII.02.0 van 29 - Stof van lood en van loodverbindingen aangewend in fabrieken en reparatiewerkplaatsen voor loodaccumulatoren - Loodhoudende verstoffen aangebracht met het pistool of door middel van elektrostatische procédés - Kwik en kwikverbindingen - Koolstofdisulfide - Arseenverbindingen - Fluor en zijn verbindingen - Benzeen - Tetrachloorkoolstof,,,2,2-terachloorethaan en pentachloorethaan. Procédés: Vervaardiging, gebruik, distributie met het oog op het gebruik, opslag en vervoer van springstoffen of projectielen, ontstekingsmiddelen of diverse voorwerpen. Arbeid in persluchtcaissons en onder overdruk. Werk waarbij gebruik gemaakt wordt van apparaten voor de vervaardiging, de opslag of het vullen van reservoirs met ontvlambare vloeistoffen en met samengeperste gassen, vloeibare of opgeloste gassen, werkzaamheden die een ernstige brand of zware ontploffing kunnen veroorzaken. Besturen van graafwerktuigen en machines. Grond- en stutwerk bij uitgravingen van meer dan 2 m diep waarvan de breedte op halve diepte kleiner is dan de diepte; werk dat instortingen kan veroorzaken. Besturen van machines voor het heien van palen. Besturen van hefwerktuigen en het geleiden van de bestuurders ervan met signalen. Slopen van gebouwen. Oprichten en afbreken van stellingen. Las- en snijwerken met de elektrische boog of met de brander in tanks. Gebruik van schiethamers. Onderhoud, reiniging en herstel van hoogspanningsinstallaties in transformatorhuisjes; arbeid met gevaren op het gebied van hoogspanningselektriciteit. Laden en lossen van schepen. Snoeien en vellen van hoogstammige bomen en behandelen van rondhout. Bedienen, in metaalbedrijven, van fabricage- en transportinrichtingen die grote risico s kunnen vormen voor de veiligheid van het personeel, zoals hoogovens, smeltovens, convertoren en gietijzermengers, smeltpannen, warmwalsen, bedienen van coalcars, coke-cars en uithaalmachines in cokesfabrieken. Arbeid met gevaarlijke machines, behalve wanneer de machine vast is voorzien van afdoende beschermingsinrichtingen die onafhankelijk werken van de bediener. Als gevaarlijke machines wordt beschouwd: - De volgende houtbewerkingsmachines: cirkelzagen, lintzagen, vlakbanken, vandiktebanken, frezen, pennenbanken, kettingfrezen, gecombineerde machines. - De volgende leerlooierijmachines: walsmachines, pers- en schaafmachines, machines voor het gladschuren, karrewalsen, stolmachines en vacuümdroogmachines. - De volgende metaalpersen: schroefpersen met wrijvingskoppeling, excenterpersen met mechanische, pneumatische of hydraulische koppeling, hydraulische persen. - De persen voor het vormen van plastische stoffen. - De mechanisch bewogen metaalscharen en snijmachines - De valhamers Procédés en werkzaamheden bedoeld in bijlage II van het Koninklijk Besluit van 2 december 993 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s van blootstelling aan carcinogene agentia op het werk. Werken met wilde of giftige dieren.

12 PBW-IFB-VII van 29 Schilderwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van loodwit, loodsulfaat of enig product dat die pigmenten bevat, indien het loodgehalte groter is dan 2 gewichtsprocent berekend in metallische toestand. Werk aan of met kuipen, bassins, reservoirs, korfflessen of buikflessen die chemische agentia bevatten, bedoeld in punt 3 (Chemische agentia). Arbeid met een door machines bepaald werktempo en met prestatiebeloning. Plaatsen: Plaatsen waar werkzaamheden worden verricht die ernstige branden of ontploffingen kunnen veroorzaken zoals: - de vervaardiging van vloeibare zuurstof en waterstof - de vervaardiging van collodion, celluloïd, ontvlambare gassen en vloeistoffen - de destillatie en raffinage van koolwaterstoffen voorkomende uit petroleum en steenkool - het vullen van verplaatsbare recipiënten met samengeperste gassen, vloeibare of opgeloste gassen andere dan lucht onder een druk van meer dan kg/cm² Lokalen bestemd voor de autopsiediensten De plaatsen in de vilbeluiken waar kadavers en krengen behandeld en bewerkt worden. De lokalen waar dieren worden geslacht De lokalen waar werkzaamheden worden verricht die een risico inhouden van contact met cyaanwaterstofzuur of met elke stof die dit zuur kan vrijmaken. De lokalen of bouwplaatsen waar door werkzaamheden of werken asbestvezels kunnen worden vrijgemaakt.

13 PBW-IFB-VII van 29 Veiligheidsmaatregelen

14 PBW-IFB-VII van 29 Noodprocedure: Brand, agressie, explosie, waterlek, 88 Hoe ontstaat brand? Brand ontstaat als de drie volgende elementen aanwezig zijn: Brandbare stof zoals gas, papier, alcohol, Zuurstof Warmte zoals een lucifer, gasvlam, elektrische gloeidraad, Brand bestrijdt men als men één of meerdere elementen wegneemt. Hoe handelen bij alarm? Waarschuwingsalarm Je hoort een lange onderbroken toon. Deze wordt in gang gezet door een branddrukknop of een branddetector. Dit signaal heeft tot doel de verantwoordelijke personen en de eigen hulpdiensten te alarmeren. - Blijf attent! - Volg aanwijzingen van de dienstverantwoordelijke. Evacuatie-alarm Je hoort een sirene, een op en afgaand niet onderbroken signaal. Dit betekent dat iedereen de afdeling dient te verlaten naar een verzamelplaats (volgens het evacuatieplan). Het evacuatiesignaal wordt in gang gezet door de brandweer of de verantwoordelijke. - Verlaat het gebouw zo snel mogelijk via de aangeduide evacuatiewegen. - Volg aanwijzingen van de dienstverantwoordelijke Wat moet je doen bij brand? Meld onmiddellijk de brand bij jouw verantwoordelijke of jouw collega bel 88 Druk de branddrukknop in zodat het waarschuwingsalarm weerklinkt. Vraag om hulp en breng de onmiddellijk bedreigde personen in veiligheid. Onderneem bluspoging. Het evacuatie-alarm wordt in de regel gegeven door de brandweer en betekent dat de afdeling moet ontruimt worden. Wat indien de brand niet is bedwongen? De telefooncentrale zal achtereenvolgens de brandweer en de interne brandweerploeg alarmeren. Bij een rampsituatie zal de arts van kritieke wacht, bijgestaan door de hoofdverpleegkundige, de beslissing nemen om fase 2 van het extern rampenplan in werking te stellen.

15 PBW-IFB-VII van 29 Evacuatie en evacuatieroutes Bij het evacuatiesignaal verlaat iedereen de afdeling naar de verzamelplaats, patiënten worden geholpen en met gepaste evacuatietechnieken verwijderd, neem de aanwezigheidslijsten mee van patiënten en personeel, de verantwoordelijke controleert op vermisten, de verantwoordelijke meldt de vermisten aan de interventieploeg en brandweer, sluit zoveel mogelijk deuren en ramen van de afdeling. Wegens de rookvorming en het uitvallen van de elektriciteit kan er geringe zichtbaarheid ontstaan. Daarom is er de veiligheidsverlichting en signalisatie. Dit zijn pictogrammen die men plaatst boven de vluchtwegen. Per gebouw en afdeling is er een evacuatieplan.

16 PBW-IFB-VII van 29

17 PBW-IFB-VII van 29 Blusmiddelen in het UZ Gent Water (H): Op elke verdieping zijn er brandslangen voorzien. Water mag niet gebruikt worden bij het blussen van elektrische branden, vloeistoffen en gassen. Poeder (P): In de rode stalen flessen Koolzuur (CO2): In de rode stalen flessen met grijze hals Schuim (S): Op elke verdieping voorzien. Hoe de blusmiddelen gebruiken? Veiligheidsklem verwijderen. Slaginkop indrukken (alleen bij poederblussers). Straalpijp richten op rand en basis van de vuurhaard en hefboom indrukken. Bij brandbestrijding meerdere toestellen laten aanbrengen ter vervanging van de lege toestellen. Bij hevig vuur meerdere toestellen gelijktijdig gebruiken. Indien bestrijding onmogelijk is, vuurhaard zoveel mogelijk isoleren door sluiten van deuren en vensters. Bij dichte rookontwikkeling, zich langs de vloer verplaatsen om verstikking te voorkomen. Brand voorkomen Hieronder volgen enkele tips om brand te voorkomen Zorg vooral voor orde en netheid en voorkom ophoping van materiaal. Respecteer het rookverbod. Bij het werken met verwarmingstoestellen met open vlam, verwijder alle brandbare stoffen in de nabijheid. Beperk de voorraad brandbare stoffen tot het strikte minimum. Vraag uitleg aan de veiligheidscontactpersoon op jouw dienst. Goed voorbereid Enkele tips om een vlotte evacuatie te garanderen: Hou de nooduitgangen en vluchtwegen vrij. Weet waar de blusmiddelen zich bevinden. Belemmer de zichtbaarheid en bereikbaarheid van de blusmiddelen niet Bestudeer het evacuatieplan vooraf. Noodnummer 88 Het noodnummer 88 kan ook gebruikt worden voor ontploffingen, storing in de nutsvoorziening, kortsluiting, wateroverlast, bomalarm, extreem geweld, 2 Noodprocedure: Hartstilstand 8 Een tweede noodnummer is 8. Dit wordt enkel gebruikt om een hartstilstand te melden. Op die manier verwittig je de interne mobiele urgentie groep (MUG). Het noodnummer 8 wordt op de pediatrie ook gebruikt om het MET-team op te roepen. Dit team biedt hulp bij ernstige problemen op de pediatrie.

18 PBW-IFB-VII Medisch onderzoek 8 van 29 Bij de aanvang van je stage is het belangrijk dat je een preventief medisch onderzoek door de arbeidsgeneesheer van jouw school laat uitvoeren. Dit onderzoek is verschillend van een onderzoek door de huisarts. Het onderzoek heeft tot doel je gezondheid te bevorderen en je te behoeden voor mogelijke risico s op je werk. Dergelijk onderzoek is verplicht wanneer uit de risicoanalyse van jouw werkplaats blijkt dat je te maken hebt met één van onderstaande situaties: Je bent blootgesteld aan risico s zoals: - Een biologisch risico (bv. infectierisico), een chemisch risico (bv. oplosmiddelen) of een fysische agens (bv. lawaai), - fysieke (bv. heffen en tillen) of mentale belasting (bv. tempogebonden werk), - psychosociale belasting (bv. ploegen, nachtwerk, agressie). Je bekleedt een veiligheidsfunctie (bv. heftruckchauffeur). Je hebt een functie met verhoogde waakzaamheid. Je hebt contact met niet-verpakte voedingswaren. Deze zaken worden aangegeven op jouw werkpostfiche. Op je eerste stagedag overhandig je een kopie van het medisch attest aan de hoofdverpleegkundige. De hoofdverpleegkundige stuurt dit naar het secretariaat van directie verpleging (vorming). 4 Persoonlijke beschermingsmiddelen en werkkledij Verpleegkundig of logistieke arbeid is een zware belasting voor je voeten. Denk maar aan de vele afstanden die je dagelijks moet afleggen. Je moet ook veel rechtstaan en bovendien moet je bij al deze taken vaak ook materialen meenemen. Al deze handelingen maken je voeten erg kwetsbaar. Het is best mogelijk dat je al eens struikelt of uitglijdt, of dat er iets op je tenen valt. Om ervoor te zorgen dat de schoenen de nodige bescherming, ondersteuning en comfort bieden moeten zij voldoen aan onderstaande criteria: Bescherming bieden aan de tenen, voorzien zijn van een hielsteun (ten minste een hielriem), makkelijk afwasbaar zijn, flexibel zijn (meer dan 0 plooibaar) vervaardigde zijn uit ademend materiaal, voorzien zijn van een antislipzool en zonder veters, een goed sta- en draagcomfort hebben, over een uitneembare binnenzool beschikken (zoveel als mogelijk). De werkkledij moet passend zijn om op een veilige manier jouw taken uit te voeren. Je voorziet in je eigen kledij, meestal wordt dit door jouw school geregeld. Handschoenen, mondmaskers en dergelijke worden op de afdeling ter beschikking gesteld. Indien je vragen hebt over het al dan niet dragen van handschoenen of een mondmasker, kan je je steeds richten tot jouw leidinggevende.

19 PBW-IFB-VII van 29 5 Manutentieteam Manutentie is afgeleid van het Frans manuel, manueel met de hand en tension, inspanning. Manutentie heeft betrekking op het manueel hanteren van lasten, het zogenaamd heffen en tillen. Wij noemen het liever verplaatsingstechnieken want tillen moeten we zoveel mogelijk vermijden Het manutentieteam heeft tot doel de klachten van het bewegingstelsel ten gevolge van het verplaatsen van personen en/of lasten te voorkomen of te beperken. Enkele basisprincipes Ken je eigen grenzen en probeer het gewicht van de hulpvrager/last in te schatten. Wanneer je met meerdere personen gaat tillen, verdeel het gewicht evenredig. Zorg voor een goede lichamelijke conditie, sterke spieren beschermen jezelf. Gebruik vooral je beenspieren. Vermijd draaien van de romp, ga dus nooit voorovergebogen en zijwaarts iets of iemand optillen. Zorg dat je stabiel staat en creëer een groot steunvlak. Vermijd hinderlijke kledij en zorg voor veilig schoeisel. Zorg voor stevige en veilige aangrijpingspunten (ter hoogte van bekken- en schoudergordel). Neem steunpunten bij voorovergebogen houdingen. Kom zo dicht mogelijk bij het verplaatsen gewicht. Spreek goed af met je collega s bij het tillen, geef korte duidelijke commando s. Vermijd obstakels en hindernissen. Zorg, indien mogelijk, voor voldoende werkruimte. Beperk de hoogteverschillen bij het tillen. Beperk de duur van de tilhandeling. Specifiek voor verpleegkundigen: Hulpmiddelen en materiaal moeten compatibel zijn met de situatie waar je voorstaat. Je kan het overzicht raadplegen op intranet Wanneer de hulpvrager kan helpen bij de verplaatsing, hinder dan zijn spontane verplaatsing niet. Top 0 basisprincipes bij het tillen en verplaatsen van lasten Zorg voor veilige en stevige aangrijpingspunten Schat het te verplaatsen gewicht in

20 PBW-IFB-VII van 29 Ken je grenzen Stimuleer de hulpvrager tot medewerking Werk zoveel mogelijk rechtopstaand Sta stabiel Gebruik zoveel als mogelijk steunpunten Vermijd draaibewegingen in de rug Vermijd tillen en gebruik hulpmiddelen Hinder de spontane verplaatsingen niet Vraag na bij uw leidinggevende tot welke verplaatsingsdeskundig je je kan richten voor meer uitleg.

21 PBW-IFB-VII van 29 6 Cel welzijn De Cel Welzijn staat ter beschikking van alle werknemers van het UZ Gent bij kopzorgen rond een uit de hand gelopen conflictsituatie met één of meerdere collega s of leidinggevenden, spanningsklachten, grensoverschrijdend gedrag, verbaal, non-verbaal, fysiek of seksueel geweld of pesterijen. De Cel Welzijn werkt samen met de leidinggevende en met de andere preventieadviseurs aan een beleid dat een constructieve samenwerking, goede arbeidsverhoudingen en een positief arbeidsklimaat bevordert. Als stagiair kan je voor deze zaken contact opnemen met de preventieadviseur Psychosociaal welzijn verbonden aan jouw school. 7 Procedure bij een arbeidsongeval of arbeidswegongeval Het UZ Gent poogt arbeidsongevallen te vermijden, niettemin kunnen er situaties ontstaan waar de medewerkers van het UZ Gent, stagiaires of (jobstudenten-) uitzendkrachten bij een ongeval betrokken zijn. Alle aan de uitvoering van het werk gerelateerde ongevallen worden dan ook onderzocht en alle maatregelen worden getroffen om gelijkaardige arbeidsongevallen in de toekomst te voorkomen. WAT is een arbeidsongeval? Arbeidsongeval: Elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaakt. Arbeidswegongeval: Ongeval dat zich voordoet in de loop van het normale traject dat de werknemer moet afleggen om zich van zijn verblijfplaats te begeven naar de plaats waar hij werkt en omgekeerd. Ongeval met kans op Bloed Overdraagbare Aandoeningen (BOA): Elke verwonding, dieper dan de epidermis, door scherp materiaal (naald, scalpel, gebroken glas e.d.) dat besmeurd werd met van een patiënt afkomstig bloed, bloedcomponenten, of intern lichaamsvocht zoals sperma, vaginaal/cervicaal secreet, wond en weefselvocht, liquor cerebrospinalis, amnionvocht, pleuravocht, pericardvocht, peritoneaal vocht of synoviaal vocht, alsook beten. Accidentele blootstelling van slijmvliezen (bvb. bloedspatten in het oog) of van beschadigde huid (bv. uitgebreide dermatitis of verwonde huid) aan bloed of interne lichaamsvochten. WANNEER en HOE moet een arbeidsongeval aangegeven worden? Aangifte van een arbeids- en arbeidswegongeval Het slachtoffer brengt zijn dienstverantwoordelijke onmiddellijk op de hoogte.

22 PBW-IFB-VII van 29 Indien medische verzorging noodzakelijk is begeeft het slachtoffer zich naar de afdeling spoedopname voor toediening van de eerste zorgen. Het slachtoffer geeft binnen de 24h het arbeidsongeval aan volgens de respectievelijke procedures van de onderwijsinstelling of het uitzendkantoor. De medewerkers van de personeelsadministratie van respectievelijk het uitzendkantoor zorgen voor de aangifte van het ongeval bij de verzekeringsmaatschappij. Binnen de 8 kalenderdagen dient de dienstverantwoordelijke van het slachtoffer het arbeidsongeval eveneens aan te geven via het Incidenten meld- en leersysteem op Intranet. 8 Procedure bij een prik- of spatongeval Beter voorkomen dan genezen Prikongevallen vormen een ernstig risico voor iedereen die tewerkgesteld wordt in de gezondheidssector. Ook in het UZ Gent zijn een aanzienlijk deel van de geregistreerde arbeidsongevallen prikongevallen. Deze kunnen nochtans voorkomen worden Risico s Het voornaamste gezondheidsrisico bij prikongevallen is het besmettingsrisico. Bloed en met bloed gemengde lichaamsvochten kunnen belangrijke ziekteverwekkende kiemen bevatten zoals hepatitis B-virus, het hepatitis C-virus en HIV (humaan immunodeficiëntie virus). Elke huidwonde is trouwens ook een toegangspoort voor allerlei andere micro-organismen (bacteriën, virussen en andere ziektekiemen). Preventie Algemene voorzorgsmaatregelen Pas de algemene voorzorgsmaatregelen toe bij alle contacten met patiënten. Vermijd elke contact met bloed of lichaamsvochten: draag handschoenen en aangepaste werkkledij, indien nodig ook een masker en veiligheidsbril. Voorkom prikongevallen door veilige werkmethoden: - Laat nooit naalden rondslingeren. - Steek de naald nooit terug in de beschermhuls. - Gebruik de naaldcontainer correct. De naaldcontainer Gebruikte naalden en scherpe voorwerpen horen thuis in een naaldcontainer. Een veilige naaldcontainer: heeft een veilige opening; is na vulling niet meer te openen zonder beschadiging; heeft een duidelijke etikettering Risicohoudend afval en het symbool biologisch gevaar ; bevat een gleuf waarmee je de naald, zonder deze aan te raken, kunt scheiden van de spuit of van de naaldhouder. Schroef een bloednamenaald nooit te hard aan, zo voorkom je problemen bij het losdraaien; wordt nooit meer dan driekwart gevuld; worden onmiddellijk gesloten en vervangen als ze vol zijn. Wat doe ik als er toch een prikongeval gebeurt? Als je per ongeluk toch in contact komt met bloed of met bloed bevattende lichaamsvochten, neem dan onmiddellijk de volgende maatregelen:

23 PBW-IFB-VII van 29 EHBO-procedure bij prikongevallen Laat de wonde zoveel mogelijk uibloeden onder warm stromend water. Ontsmet de wonde met chloramine 0,5%. Vul het EHBO-register in. EHBO-procedure bij spatten Huid overvloedig wassen met zeep en spoelen. Ogen spoelen met steriel fysiologisch water. Indien niet beschikbaar spoelen met leidingwater. Slijmvliezen grondig reinigen met water en spoelen. Aangifte Breng onmiddellijk jouw directe verantwoordelijke op de hoogte. Neem contact op met de arbeidsgeneeskundige dienst IDEWE in het UZ Gent (0K4) tijdens de kantooruren. Buiten de werkuren, weekend, verlofdagen, contacteer je de spoedgevallendienst. Let er wel op in dat geval op de eerst volgende werkdag contact op te nemen met de arbeidsgeneeskundige dienst van het UZ Gent voor de verdere follow-up en registratie. Op het einde van jouw stage ontvang je een document waarin de gegevens voor verdere opvolging zijn opgenomen. Dit document is bestemd voor jouw huisarts. Denk er ook aan om de verantwoordelijke arts van de afdeling toestemming aan de bronpatiënt te laten vragen voor een anti-hiv en anti-hcv bepaling indien hiervan geen recent resultaat voorhanden is. Breng het bloedstaal van de patiënt mee naar de arbeidsgeneeskundige dienst voor codering. Registreer het ongeval bij jouw school door een aangifte te doen van een arbeidsongeval. Binnen de 8 kalenderdagen dient de dienstverantwoordelijke van het slachtoffer het arbeidsongeval eveneens aan te geven via het Incidenten meld- en leersysteem op Intranet. 9 Moederschapsbescherming De algemene risico-evaluatie moederschapsbescherming vindt je op de afdeling. Zwangerschappen moeten onmiddellijk gemeld worden aan de school en aan de leidinggevende van jouw afdeling. Een medisch onderzoek door de arbeidsgeneesheer is noodzakelijk: bij het begin van de zwangerschap, bij lactatie. De arbeidsgeneesheer zal oordelen of er specifieke maatregelen moeten getroffen worden zodat de zwangere het werk op een veilige manier, voor zichzelf en het kind, kan verder zetten. 0 Ioniserende stralingen Wat is radioactieve of ioniserende straling? Radioactieve of ioniserende straling draagt energie. Die energie wordt vanuit een bron aan de omgeving overgedragen in de vorm van elektromagnetische golven of deeltjes. Radioactieve straling kan in elke materie, dus ook in het menselijk lichaam, een verandering veroorzaken. Gezondheidseffecten Het menselijk lichaam kan gezondheidsschade oplopen ten gevolge van blootstelling aan radioactieve straling. De kans op schade is afhankelijk van de stralingsgevoeligheid van de cel of het orgaan in kwestie, de duur van de blootstelling, de intensiteit en de aard van de straling.

24 PBW-IFB-VII van 29 Meting van radioactieve straling Medewerkers die blootgesteld worden aan dit risico krijgen een persoonlijke dosimeter. Deze dosimeter geeft een idee van de hoeveelheid straling die deze persoon heeft opgelopen. Opdat een dosimeter zo nauwkeurig mogelijke informatie zou geven over de opgelopen dosis radioactieve straling, moet deze altijd en op de correcte plaats gedragen worden: op borsthoogte en onder de lodenschort. Bescherming tegen radioactieve straling De werkgever moet een aantal wettelijk voorschriften volgen om gezondheidsschade te voorkomen bij zijn werknemers die werken met radioactieve straling: Elk gebruik van straling moet verantwoord zijn. Elke blootstelling moet zo laag blijven als redelijkerwijze haalbaar is. De wettelijk vastgelegde maximumwaarde mag niet overschreden worden. De werknemers, ook jij als stagiair, en werkgevers leven volgende veiligheidsvoorschriften na: Hou de afstand tot de radioactieve bron zo groot mogelijk Beperk de blootstellingstijd. Gebruik maximale bescherming zoals een loodscherm of specifieke beschermkledij. Er mag trouwens niet gedronken, gegeten of gerookt worden in risico-omgevingen. Veiligheidscontactpersonen In het UZ Gent werd op elke afdeling een VeiligheidsContactPersoon (VCP) aangesteld. Een veiligheidscontactpersoon staat zijn dienstverantwoordelijke bij in het verbeteren van het welzijnsbeleid op de afdeling. Als aanspreekpunt fungeren met betrekking tot Welzijn op het werk. Relevante informatie verkregen via infosessies, nieuwsbrieven, doorgeven aan zijn of haar collega s. Alert zijn voor problemen op vlak van Welzijn op het werk. Deze worden gesignaleerd aan zijn of haar dienstverantwoordelijke. Staat de dienstverantwoordelijke bij bij het zoeken naar oplossingen. Werkt actief mee aan ongevalsanalyses, werkplaatsbezoeken en risicoanalyses die door de Preventiedienst worden opgesteld. Vraag na bij jouw leidinggevende wie jouw veiligheidscontactpersoon is op de afdeling. Indien je vragen hebt over alle voorgaande thema s kan hij/zij jou zeker een antwoord geven. Je kan dit ook terugvinden op intranet (IDPBW documenten IDPBW veiligheidscontactpersonen) of via volgende link

25 PBW-IFB-VII van 29 Bijlagen

26 PBW-IFB-VII van 29 Bijlage - Nuttige telefoonnummers UZ Gent Contactpersoon Telefoonnummer Bereikbaarheid Verantwoordelijke dienst Preventiedienst Kantooruren Cel Welzijn Kantooruren IDEWE UZ Gent Kantooruren Veiligheidscontactpersoon van de dienst* Verplaatsingsdeskundige van de dienst* * Vraag dit na bij jouw leidinggevende

27 PBW-IFB-VII van 29 Bijlage - Werkpostfiche

28 PBW-IFB-VII van 29 De werkpostfiches zijn terug te vinden op intranet Bij verdere vragen betreffende de werkpostfiches kunt u steeds contact opnemen met de preventiedienst van het Universitair Ziekenhuis Gent.

29 PBW-IFB-VII van 29 Naam Functie Datum Handtekening auteur Eva Deschans Preventieadviseur 24/09/200 Zie verslag BOC-PBW nazicht Prof. Dr. N. Fraeyman Coördinator IDPBW 24/09/200 Zie verslag BOC-PBW machtiging NVT BOC-PBW 24/09/200 Zie verslag BOC-PBW Wijzigingen ten opzichte van vorige versie Geen