Introductie brochure voor studenten. Zorgeenheid D1

Transcriptie

1 Introductie brochure voor studenten Zorgeenheid D1 Versie

2 Inhoudsopgave 1. Welkom Voorstelling van de zorgeenheid Architectuur Indeling van de zorgeenheid Voorstelling van het medische team Voorstelling van het verpleegkundig team Patiëntenpopulatie en de meest voorkomende pathologie: Zorgeenheden waarmee samengewerkt wordt Taakinhoud en verdeling Organisatie van de verpleegkundige zorg Dagindeling Specifieke aandachtspunten op de zorgeenheid Leermomenten Verwachtingen Beoordeling van de student Inzicht Verpleegkundige handelingen Communicatie Teamwerking: Leerproces: Feedback: Gebruikte afkortingen Dienst D Bijlagen Bijlage 1: Veiligheid op de werkvloer Bijlage 2 : Handhygiëne Doel v/d procedure: Definities: Documenten: Verantwoordelijkheden en bevoegdheden:

3 Werkwijze Indicaties handhygiëne Het hygiënisch handen wassen Hygiënische handontsmetting Chirurgische handontsmetting Handschoenen Techniek handhygiëne Het hygiënisch handen wassen Hygiënische handontsmetting Handschoenen Referenties Visering Bijlage 3: Prik-, spat-, snij- en bijtaccidenten Doel v/d procedure: Definities: Documenten: Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Werkwijze: Referenties Visering Bijlage 4: Brandpreventie Bijlage 5: Nuttige informatie Badge Parkeergelegenheid Kastje en beroepskledij Rookverbod Ziektemelding Beroepsgeheim Contactpersonen

4 1. Welkom De personeelsequipe van de zorgeenheid D1 heet je van harte welkom. Met deze brochure willen we je wegwijs maken op onze eenheid. Het is een beknopte begeleiding die je steeds kunt raadplegen. De brochures zijn op dienst aanwezig. Een brochure kan niet alles omvattend zijn. Daarom staan zowel de hoofdverpleegkundige als de verpleegkundigen je graag bij indien je hulp of uitleg nodig hebt. Je hoeft niet te leren van vallen en opstaan. Vraag liefst op voorhand uitleg. Zo kunnen vergissingen en fouten voorkomen worden. Wij wensen je alvast veel stagevreugde. Namens het ganse team. 3

5 2. Voorstelling van de zorgeenheid 2.1. Architectuur Zorgeenheid D1 bevindt zich aan de linkerkant van het ziekenhuis op de derde verdieping Indeling van de zorgeenheid Er zijn 23 bedden ter beschikking op D1: - 6 eenpersoonskamers, (kamernummers 300, 301, 302, 303, 304, 305, 318) - 4 tweepersoonskamers, (kamernummers 306, 309, 310, 311) - 2 gemeenschappelijke kamers, (kamernummers 307 en 308) Voorstelling van het medische team Inwendige pathologie: o Dr. S. Verstraete: cardioloog; o Dr. F. Kerkhof: cardioloog; o Dr. Y. Geerts: neuroloog; o Dr. L. Vanmaele: pneumoloog; o Dr. M. Delatere: gastro-enteroloog; o Dr. K. Van Dycke: gastro-enteroloog; o Dr. L. Emsens: algemeen inwendige geriatrie; o Dr. K. Brouns: algemeen inwedige geriatrie; o Dr. P. Lioen: geriatrie Andere disciplines kunnen altijd in consult geroepen worden zoals bv de dermatoloog, stomatoloog, Voorstelling van het verpleegkundig team. Verpleegkundig Diensthoofd: Verstraete Danny; Hoofdverpleegkundige: Marino De Deyne; Stagementoren: Tieneke Van de Velde, Liesbet Raets en Ann D Hooghe; Daarnaast is het team samengesteld uit een aantal referentieverpleegkundigen namelijk 2 voor MVG, 2 voor wondzorg, 1 voor palliatieve, 1 voor pijn, 1 voor geriatrie,1 ziekenhuis hygiëne en 1 voor kwaliteit & patientveiligheid. 4

6 Patiëntenpopulatie en de meest voorkomende pathologie: Het aantal toegekende bedden voor de medische disciplines verandert regelmatig, afhankelijk van het aantal opgenomen patiënten. De meest voorkomende pathologie: Cardiologie: o Angina pectoris: Bij coronaire angiopathie is er een vernauwing van één of meer takken van het kransslagaderstelsel. De hartspier krijgt onvoldoende zuurstofbevoorrading. Dit uit zich in retrosternale pijn met eventuele uitstraling en beklemmingsgevoel. Angor pectoris is een indicatie voor coronarografie; o Acuut myocard infarct: Bij een infarct wordt de bloedtoevoer in de kransslagaders dermate belemmerd dat het hartspierweefsel in zuurstofnood komt, er sterven cellen af. Deze necrosezone is niet altijd even uitgebreid. o Hartdecompensatie,cardiomyopathie: Bij hartdecompensatie is het hartdebiet ontoereikend, m.a.w. de pompfunctie van het hart laat het afweten. Er zijn verschillende soorten van cardiomyopathie: Een hartspier is te wijd en heeft te slappe wanden: gedilateerde cardiomyopathie; Een deel van de hartspier is te dik en de hartkamer te klein: hypertrofische cardiomyopathie; Spierweefsel van de hartspier is in stijf bindweefsel veranderd: restrictieve cardiomyopathie; De spier van de rechterkamer is veranderd in bindweefsel of vet: rechterventrikeldysplasie; Een duidelijke parameter voor hartfalen is het resultaat van een M.U.G.A. scan. De normaalwaarde van de ejectiefractie is hoger dan 55%. Hoe lager de waarde, hoe zwakker de pompfunctie. Typische observatiepunten bij deze patiënten zijn: o o Gewicht en diurese; Bloeddruk; Ademhaling; Oedemen in de onderste ledematen; Hartritmestoornissen: Er is sprake van een ritmestoornis bij abnormale frequentie (tachycardie, bradycardie) en/of bij onregelmatigheid van prikkeling en samentrekking van de hartspier. Men gaat vaak telemetrie gebruiken bij deze patiënten; Syncope: Deze wordt vaak veroorzaakt door een langdurige pauze van de hartslag of plotse bloeddrukval. Deze pauze kan verschillende oorzaken hebben, zoals restaurantsyncope, strandsyncope, Hierbij kan de telemetrie duidelijkheid brengen over de aard van de stoornis; 5

7 Pneumologie: o Pneumonie: Pneumonie of longontsteking gaat vaak gepaard met hoge koorts en pijn ter hoogte van de borst of de flank. Deze aandoening dient behandeld met antibiotica. Tevens kan er vocht in de longen komen ten gevolge van deze ontsteking; o Trombose of longembolie: Wanneer het stollingssysteem en het antistollingssysteem niet meer in evenwicht zijn, kan trombose optreden. Dit bloedstolsel zet zich vast aan de wand van een bloedvat. Dit belemmert de bloedstroom en kan de wand van het bloedvat beschadigen. Men spreekt van een diepveneuze trombose als een bloedstolsel zich vormt in een ader. Ook kan een gedeelte van het stolsel loslaten en met het bloed worden meegevoerd naar andere delen van het lichaam. Als dit deeltje in de longen komt en een deel afsluit spreekt men van een longembolie. Bedrust en een behandeling met anti-coagulantia zijn dan noodzakelijk; - Neurologie: o Beroerte, CVA: Als de zuurstofvoorziening naar de hersenen plotseling wordt onderbroken, spreken we van een beroerte. Globaal zijn er twee soorten te onderscheiden: Een bloedvat in de hersenen wordt afgesloten door een bloedstolsel of een dichtgeslibd bloedvaatje in de hals of in de hersenen. Hierbij krijgen de hersenen weinig, of tijdelijk geen zuurstof. Men spreekt van een herseninfarct; Een bloedvat in de hersenen scheurt of knapt open waardoor het bloed zich in het hersenweefsel ophoopt. Dit noemt men een hersenbloeding; Wij gaan er steeds vanuit de patiënten recht hebben op een hoogwaardig kwalitatieve verzorging, vandaar dat een goede multidisciplinaire samenwerking noodzakelijk is, maar ook een goede samenwerking met de andere zorgeenheden Zorgeenheden waarmee samengewerkt wordt Apotheek (deze bevindt zich op Campus Blankenberge); Sociale dienst ; Laboratoria ; Cardiale revalidatie ; Algemene revalidatie; Operatiekwartier en ontwaak; Intensieve zorgen; Spoedgevallen; Logopedie. 6

8 3. Taakinhoud en verdeling De dienstregeling van de studenten wordt in samenspraak met de hoofdverpleegkundige en de mentoren geregeld. Dit wordt op deze manier gedaan zodat de studenten bijna iedere moment gekoppeld zijn aan de mentoren. De verpleegkundigen werken volgens een wisselend uurrooster. De verpleegkundigen werken volgens een wisselend uurrooster: 3.1. Organisatie van de verpleegkundige zorg Op deze dienst zijn er 6 shiften: Vroegdienst (V): tot uur (pauze uur) Weekend: zelfde uren D1: Verantwoordelijke medicatie (voormiddag): tot uur en van tot uur Weekend: 7.00 tot uur en tot uur Dagdienst (D): Verantwoordelijke voor opnames: tot uur en van tot uur Weekend: 8.30 tot uur en van tot uur Onderbroken laatdienst (L): Verantwoordelijke extra parametercontrole en glycemiebepaling: tot uur en van tot uur Weekend: zelfde uren Laatdienst (D2): Verantwoordelijke medicatie in namiddag en avond 7

9 12.30 tot uur (pauze uur) Weekend: tot uur en van tot uur Nachtdienst (N): tot uur Logistiek: tot uur en van tot uur 3.2. Dagindeling uur: Overdracht van de nachtdienst (N/V); uur: Medicatiebedeling(D1), start verzorging (V); uur: Dagcurves prikken(l) ; uur: Opdienen ontbijt (Logistiek, D1, D en L) en ev. insuline geven (D1); uur: Patiëntenbespreking (V, D1, D, L, hoofdverpleegkundige); uur: Afdienen ontbijt en vers glas geven (Logistiek)(zomer: zonnewering naar beneden doen); uur: Verzorging (V, D1, D, L) eventuele opnames zijn voor de D; uur: Medicatiebedeling van uur door de D1 (IV, PO, aërosols); uur: Controle parameters bij bepaalde patiënten en dagcurves door L - Opruimen utility(v, D, L, D1 en logistiek); uur: Verpleegdossiers invullen ( D, D1, L) V gaat gaan eten; uur: Opdienen van middagmaal (D, D1, L, logistiek); eventueel nog medicatie geven en insuline door D uur: Afdienen en koffie opdienen(d1, V, logistiek); uur: Overdracht van V aan D2, koffie afdienen en patiënten in bed helpen of naar het toilet uur: Patiënt opzetten en klaarmaken voor ergotherapie(v-d2) Medicatie van apotheek wegsteken (D2) - eventueel nog verpleegdossiers invullen (V), medicatie klaarzetten (D2); uur: Middagverzorging: parametercontrole, incontinentiemateriaal verversen, uit bed helpen (V, D, D2, D1); uur: Medicatiebedeling ( D2); uur: Medicatie klaar zetten voor avonddienst ( D2); 8

10 17.00 uur: Dagcurves (L); uur: Opdienen avondmaal (D, D2, L); uur: Afdienen avondmaal (D, D2, L); uur: Avondverzorging ( in de zomer de zonnewering naar boven doen ) (D2, L); 0.00 uur: Medicatiebedeling (D2); uur: Overdracht aan nachtdienst (L en D2/N); Noot: Op beloproepen wordt er op gelijk welk moment gereageerd. Opname van een patiënt voor een operatie: o Parameters controleren; o Anamnese: medicatie, allergie en telefoonnummer; o Patiënt op de kamer installeren; o Pre-operatieve onderzoeken opvragen aan patiënt: BA, EKG, RX, internistisch consult; o Patiënt voorbereiden voor operatie: hemdje, armbandje, scheren, premedicatie, juwelen uit, bril af, lenzen uit, TED-kousen, kunstgebit uit, wassen met Hibiscrub; o OP-blad en verpleegdossier in orde maken en aftekenen; Patiënten die afgehaald worden van recovery: o Parametercontrole eenmaal terug op de kamer; o Controle algemene toestand patiënt, wonde, infuus, drains, VS, pijnpomp, gips, o Verpleegdossier invullen; o Medicatieblad aanpassen en eventueel medicatie klaar zetten; 9

11 4. Specifieke aandachtspunten op de zorgeenheid Studenten vallen onder de verantwoordelijkheid van de verpleegkundigen. Dit wil zeggen dat de studenten werken onder toezicht van de verpleegkundige. Techniek en steriliteit respecteren; Nauwkeurig werken; Patiënt in zijn totaliteit afwerken; Evalueren en observeren van de patiënt; Verslag uitbrengen; Orde; Zelfdiscipline; Verantwoordelijkheidszin; Nemen van eigen initiatief; Ken je eigen grenzen; 4.1. Leermomenten Toedienen van hygiënische zorgen; Hulp bieden bij voeding; Wondzorg :chronische wonden en chirurgische wonden, verwijderen van hechtingen; Verplaatstechnieken; Opname en anamnesegesprek afnemen; Aërosol en zuurstoftoediening; Toedienen van medicatie ( PO, SC, IM,IV); Intermittente blaassondage; Veneuze bloedafname en plaatsen van een IV-catheter; Multidisciplinair leren samenwerken; Patiënten informeren i.v.m. bepaalde onderzoeken; Bijwonen van bepaalde onderzoeken of behandelingen; Leren hoe iedere pathologie behandeld wordt; Functioneren in teamverband; Leren relevant te observeren en te rapporteren; De individuele noden van de patiënt en zijn familie leren onderkennen; Glycemie controle; EKG afname; Werken met verpleegdossier en centraal patientendossier (CPD) in computer; Patiënt klaar maken voor operatie en nazorg van een operatie; Drains verwijderen; 1 0

12 4.2. Verwachtingen Goede voorbereiding van de stage. De student moet de studentenbrochure degelijk gelezen hebben. Neemt contact op met de dienst voor de stage. Eventuele vragen kunnen dan gesteld worden; Inzet en hulp naar anderen toe. De student springt spontaan bij waar nodig en biedt hulp aan; Leergierig. De mate waarin de student kennis en vaardigheid opdoet, hangt voor een groot deel af van het eigen initiatief van de student. De student moet durven vragen stellen naar het waarom van verpleegkundige handelingen. Wanneer een student bepaalde medische of verpleegkundige handelingen wil bijwonen moet hij/zij er de hoofdverpleegkundige om vragen; Patiëntgerichtheid. De student mag de psychische noden van de patiënt niet uit het oog verliezen. Na het onderkennen van de noden, moet hij hierop adequaat leren reageren, eventueel moet een verpleegkundige verwittigd worden. De student moet leren correcte en patiëntgerichte informatie te geven; Beleefdheid en begrip voor elkaar ook in de drukke momenten; Er wordt verwacht dat de student stipt aanwezig is op de stage, een verzorgd voorkomen heeft en een correct taalgebruik; Een goede theoretische kennis van de interventies en een minimum aan vaardigheden zijn vereist voor men op de dienst komt. Bij het uitvoeren van handelingen moeten de basisprincipes in acht genomen worden. De student zal proberen de leerstof te integreren in de praktijk. Het bijwerken van verpleegkundige vaardigheden behoort tot de verantwoordelijkheid van de student. Gedurende de stage kan de student evolueren in vlotheid, nauwkeurigheid, orde, rustig werken, kennis en goede coördinatie. Er kan steeds beroep gedaan worden op een mentor of verpleegkundige. De student moet zichzelf kunnen evalueren na elke zorg en de zorg kunnen bijsturen. De student mag zijn bevoegdheid niet te buiten gaan; Degelijke mondelinge en schriftelijke rapportage. Na de totaalzorg wordt gevraagd het verpleegdossier nauwkeurig in te vullen; Als toekomstig verpleegkundige wordt van de student verwacht dat hij/zij kan functioneren in team. Na één week moet de student een aantal routinezaken spontaan doen. De studenten zullen elk met hun eigen mogelijkheden bijdragen tot een goede groepsgeest onder de studenten maar ook binnen het verpleegkundig team. Ze hebben respect voor het werk van alle ziekenhuiswerkers; De student moet economisch en ecologisch omgaan met materiaal en tijd; Veel aandacht besteden aan hygiëne; 1 1

13 4.3. Beoordeling van de student Inzicht Welke evolutie maakt de student rond inzicht in de problemen van de patiënt en de behandeling ervan. Hoe is de rapportage, zowel schriftelijk als mondeling? Verpleegkundige handelingen Wordt de zorg deskundig en met toepassing van de basisprincipes uitgevoerd? Werkt de student vlot, handig en nauwkeurig? Communicatie Hoe is het contact van de leerling met de patiënt en het team. Hoe verloopt de communicatie, is de aangenomen houding empatisch? Kan hij/zij de gekregen informatie overbrengen Teamwerking: Hoe verloopt de samenwerking tussen de student en het team; neemt de student initiatief, verantwoordelijkheid. Is hetgeen de student onderneemt betrouwbaar, is het werk af, is er nood aan na-controle enz Leerproces: Stelt de leerling vragen, hoe zit het met de interesse, wordt er gereflecteerd over wat men onderneemt, wordt het eigen handelen in vraag gesteld, bekijkt men zijn eigen houding kritisch? Welke zijn de eigen mogelijkheden en beperkingen? Is er een evolutie waar te nemen in de houding van de student en zijn leerproces? Feedback: Hoe is de houding van de student bij positieve of negatieve feedback? Durft hij zichzelf in vraag te stellen en wat doet hij er mee? De mentoren zullen proberen zeker 2 maal in de week de begeleidingsfiche in te vullen en tevens te overlopen met de student. De student moet zelf ook het initiatief nemen om de begeleidingsfiche te laten invullen. Na 2 weken is er een tussentijdse evaluatie met het aanwezige team en dit wordt dan overgebracht naar de student toe. Hierna kunnen we eventueel nieuwe doelstellingen formuleren of de bestaande aanpassen. Op het einde van de stageperiode is er opnieuw een evaluatie met het gehele team en dit wordt tevens opnieuw besproken met de student. 1 2

14 Als je ergens problemen of moeilijkheden ondervindt, aarzel dan zeker niet om die bespreekbaar te stellen. Voor studenten uit Nederland: afspraken omtrent verblijf in het ziekenhuis : Zie bijlage Indien men ziek is of niet op tijd aanwezig kan zijn gelieve zowel de dienst als de stagecoördinator te verwittigen: Telefoonnr van het ziekenhuis: 050/ Telefoonnr van D1: 050/ Stagecoördinator: 050/ We wensen u een waardevolle en aangename stage en samenwerking! 4.4. Gebruikte afkortingen Dienst D1 AB: Antibiotica; AV-Blok: Atrio-ventriculaire blok; AVVZ: Arm aan verzadigde vetzuren; CABG: Coronaire arteriële Bypass Greffe (een overbrugging van de coronaire circulatie); COPD : Chronische obstructieve pulmonare diseases (vernauwing van de luchtwegen); Coronarografie: D.m.v. contraststof de coronaire bloedvaten zichtbaar maken; CVC: Centraal veneuze catheter; Cyclo: Inspanningstest op een cyclo-ergometer; Drietaksziekte: Vernauwing t.h.v. de splitsing van de kransslagader; Duplex OL: Doppler echografie van de onderste ledematen; DVT: Diepe veneuze trombose; Dyspnoe: Kortademigheid; ECG: Electrocardiogram; Echocardio: Weefselstructuur van het hart wordt d.m.v. ultrasone golven onderzocht. EFO: Elektrofysiologisch onderzoek, d.m.v. een elektrodekatheter worden ritmestoornissen opgespoord. Flutter: Hartritmestoornis met frequenties van 200tot 300/min; Hartkatheterisatie: d.m.v. contraststoffen hartkleppen onderzoeken en drukmetingen in het hart uitvoeren; Muga-scan: Isotopenscan die de pompfunctie van het hart onderzoekt; NTBR: Not to be reanimated (code 1 en 2) of DNR=do not reanimate; ALO: Acuut Longoedeem ; 1 3

15 PTCA: Percutane transluminale coronaire angioplastie (dmv stent); TEE : Trans oesophagale echografie ( onderzoek gericht naar de achterkant van het hart en de hartkleppen ); VKF: Voorkamerfibrillatie; PM: Pacemaker TTE: Trans Thoracale Echografie ICD: Inwendige Defibrillator 1 4

16 5. Bijlagen 5.1. Bijlage 1: Veiligheid op de werkvloer Uit verschillende studies blijkt dat nieuwe werknemers en jonge werknemers in het bijzonder veel meer risico lopen op een arbeidsongeval. De verklaring is een gebrek aan ervaring en onvoldoende kennis van de gevaren op de werkvloer. Daarom is het van belang om stil te staan bij arbeidsveiligheid, en je goed te informeren betreffende de te nemen veiligheidsmaatregelen in een nieuwe werkomgeving. Deze kunnen zeer uiteenlopend zijn: verplicht dragen van veiligheidskledij, verboden toegang voor onbevoegden, (geschikte) handschoenen dragen, Indien je toch slachtoffer wordt van een arbeidsongeval, meld dit dan steeds aan je leidinggevende en geef dit steeds onmiddellijk aan bij de personeelsdienst. Voor medische verzorging kan je terecht op de dienst spoedgevallen. Prikongevallen vormen een bijzonder risico in de gezondheidszorg. Bij (vermoeden van) contact met lichaamsvochten van een derde persoon (meestal een patiënt) in combinatie met verwonding in of door de huid of contact met slijmvliezen, verwittig dan je leidinggevende en ga onmiddellijk naar de dienst spoedgevallen. Je krijgt er voorrang op andere niet-levensbedreigende spoedgevallen. De formulieren die moeten ingevuld worden bij een prikongeval zijn beschikbaar op de eigen dienst. Opvallend is ook het hoge percentage (60 a 70%) rugklachten in de gezondheidssector bij verpleegkundigen en verzorgenden, waarbij een groot deel zich voordoet bij het optillen van patiënten. Het is dan ook van groot belang om de juiste technieken te gebruiken bij rugbelastende taken. Maak ook steeds gebruik van de tilliften en andere ergonomische hulpmiddelen indien mogelijk. In een ziekenhuis zijn er nog een aantal andere specifieke gezondheidsrisico s. Ioniserende straling, MRSA, aanwezigheid van verdovende middelen om er maar enkele te noemen. Volg steeds de richtlijnen en negeer geen waarschuwingspictogrammen. Tenslotte is het van groot belang de richtlijnen te kennen met betrekking tot brandpreventie. In de eerste plaats denken we aan voor de hand liggende zaken zoals een algemeen rookverbod binnen het ziekenhuis, melden van technische defecten, Een tweede belangrijke stap die al wat vaker wordt vergeten is het beperken van de kans dat een brand kan aangroeien. De compartimenteringsdeuren sluiten automatisch bij een brandalarm om de zuurstoftoevoer te minimaliseren. Daarom is het heel belangrijk dat er niets voor de compartimenteringsdeuren wordt geplaatst, zodat deze steeds automatisch kunnen sluiten. Indien de brand niet te groot is in omvang kan je proberen de brand te blussen. Indien er toch een brand is uitgebroken die je niet op eenvoudige wijze kan blussen, is het belangrijkste de evacuatie. Om vlot te kunnen evacueren is het van 1 5

17 belang dat je de zone waar je werkt goed kent en dat de vluchtgangen vrij zijn van allerhande materialen. Zorg er dan ook voor dat je de vluchtroutes kent en weet wat je te doen staat indien een brand uitbreekt, informeer naar je taken binnen het rampenplan bij je leidinggevende. En houd de gangen, compartimenteringsdeuren en nooduitgangen steeds vrij. Voor alle vragen betreffende arbeidsveiligheid kan je terecht bij je leidinggevende, die dit zal bespreken met de preventieadviseur. 1 6

18 5.2. Bijlage 2 : Handhygiëne Versie: #versie# #titel# Code: Versiedatum: #versiedatum# Datum uitgifte: #datum# Ref. Nr. #nummer# Datum evaluatie: #evaluatiedatum# Toepassingsgebied: AZ Gezondheidszorg Oostkust vzw B1 B2 C Beheerder: Contactpersoon: #procedurebeheerder# Indien aan een verpleegkundige gevraagd wordt handelingen te stellen die hij onvoldoende beheerst of niet veilig kan uitvoeren dan dient de verpleegkundige te weigeren en dit onmiddellijk te melden aan zijn hiërarchische overste en aan de opdrachtgevende arts. Men mag van een verpleegkundige verwachten dat hij de courante verstrekkingen en handelingen op zijn dienst of functie correct en veilig kan toepassen. (Ministeriële Omzendbrief 19/07/2007) Doel v/d procedure: Definities: Documenten: Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Werkwijze Doel v/d procedure: De overdracht van besmettingen voorkomen door het nemen van standaard voorzorgmaatregelen ongeacht de diagnose of infectieuze status van de patiënt. Definities: Handhygiëne: een middel ter preventie van de overdracht van infecties. Handhygiëne biedt een goede bescherming aan de verpleegkundigen en verzorgenden. Door het herhaaldelijk wassen en ontsmetten van de handen worden deze zo kiemarm mogelijk gemaakt. Hygiënisch handen wassen: het oppervlakkig vuil samen met de oppervlakkige afgeschilferde huidlagen verwijderen. Hygiënische handontsmetting: deze wordt uitgevoerd om de handen, die door contact met een patiënt met besmette voorwerpen of lichaamsvochten besmet zijn, te ontsmetten en zo vrij van pathogene kiemen te maken. Bij de methode van een correcte desinfectie wordt er naar gestreefd een gevoelige verlaging van het aantal kiemen te bereiken. Het doel hiervan is om: een voldoende verwijdering van de transiënte flora te bereiken; het beletten van een effectieve kiemoverdracht; het beletten van nosocomiale infecties; een vermindering van de kosten eigen aan infecties na te streven. 1 7

19 Documenten: Powerpoint-presentatie nationale campagne voor handhygiëne 2006 en 2007, ter beschikking op het intranet. Documentatie nationale handhygiënecampagne 2006 en Handboek ziekenhuishygiëne ACCO Reg. Platform Ziekenhuishygiëne West-Vlaanderen Standaard voorzorgsmaatregelen Guidelines and Recommendations for the Prevention of Healthcare Hand Hygiene in Healthcare Settings Affiche hanghygiëne (fout en juist), Affiche 30 seconden kunnen levens redden, Verantwoordelijkheden en bevoegdheden: Alle studenten die stage volgen in het ziekenhuis en in contact komen met patiënten zijn verantwoordelijk om de procedure van handhygiëne te kunnen toepassen. Hiervoor moet hij/zij de instructies, zoals beschreven in de procedure van handhygiëne, kunnen toepassen. De referentieverpleegkundige ziekenhuishygiëne heeft een educatieve en sturende functie. Dat houdt in dat de referentieverpleegkundige op zijn/haar zorgeenheid de informatie geeft over de procedure van handhygiëne en het belang ervan promoot. De verantwoordelijke ziekenhuishygiëne heeft een wakende functie, opdat de procedure naar behoren wordt nagestreefd. Werkwijze Indicaties handhygiëne Het hygiënisch handen wassen Hygiënisch handen wassen bij: o o o bevuilde handen; voor aanvang van het werk; na het werk. 1 8

20 Hygiënische handontsmetting De hygiënische handontsmetting moet elke keer gebruikt worden: Voor en na: o Invasieve ingrepen o Wondverzorging o Contact met toegang tot drains, katheters, o Lichaamsvochten o Contacten met besmette objecten Na het uitdoen van handschoenen. Tussen opeenvolgende onderzoeken en activiteiten van patiëntenzorg, indien overgang van vuil naar proper. Voor manipulatie zuiver materiaal. Voor en na elk patiëntencontact. Voor en na: o Toiletbezoek o Snuiten van neus o Pauzes o Manipulatie medicatie o Bedeling maaltijden Chirurgische handontsmetting Chirurgische handontsmetting wordt aanbevolen voor het uitvoeren van invasieve technieken (bijvoorbeeld het plaatsen van centraal veneuze katheter, bioptname, ). Handschoenen Het dragen van handschoenen is geen vervanging voor het ontsmetten van de handen. Het is geen alternatief voor handhygiëne. Het doel voor het dragen van handschoenen is: o o o Vermijden van oppikken van kiemen bij een patiënt; Voorkomen van bevuiling van de handen; Het is eveneens een beschermende barrière voor de werknemers tegen pathogenen op potentieel besmet materiaal. 1 9

21 Men moet steeds handschoenen dragen bij direct contact of accidentieel contact met: o o o o o Slijmvliezen Lichaamsvochten en secreties: bloed, sputum, Excreta: urine, faeces, Niet-intacte huid Gecontamineerde voorwerpen en oppervlakken. Techniek handhygiëne Het hygiënisch handen wassen Hoe zien mijn handen eruit? o Kortgeknipte nagels o Zuiver en vrij van nagellak o Geen juwelen: geen ringen, armbanden, polshorloge, Product Dermalex hospital, een vloeibare zeep. De techniek handen wassen: 1. Draai de kraan open, zodanig dat de temperatuur van het water behaaglijk is voor de handen en het water flink stroomt. 2. Maak de handen goed nat en voorzie ze vervolgens van vloeibare zeep door 1x te drukken op de pomp van de zeepdispenser. 3. Wrijf de handen nu gedurende 10 seconden goed over elkaar. Vingertoppen, handrug, duimen, gebieden tussen de vingers en polsen moet grondig worden ingewreven. 4. Spoel goed af onder flink stromend water, waarbij het water van bovenaf naar de vingertoppen toe moet vloeien. 5. Droog de handen goed af met een papieren handdoek, beginnend met handpalm, handrug, polsen en dan de vingers en interdigitale ruimten en duimen. Dep de handen droog; wrijven is overbodig en kan aanleiding geven tot huidbeschadiging. 6. Sluit de kraan met het eerste papieren handdoekje. 7. Zorg dat de handen volledig gedroogd zijn; gebruik desgewenst meerdere handdoekjes. 8. Werp de gebruikte handdoekjes in de daartoe bestemde container. 2 0

22 Hygiënische handontsmetting Alleen hygiënische handontsmetting kan op voorwaarde dat ze niet bevuild zijn. Product Manugel, een antiseptische en Hydro-alcoholische gel voor de intacte huid. Deze techniek bestaat uit 3 stappen: 1. Voorzie droge handen met handalcohol door 1 druk op de dispenser (een oplossing op basis van alcohol). 2. Wrijf nu de handen gedurende 15 à 30 seconden zorgvuldig over elkaar. Ook de handrug, vingertoppen, duimen, polsen en gebieden tussen de vingers moeten grondig met de alcoholische oplossing worden ingewreven. a. Na deze procedure zullen de handen aan de lucht gedroogd zijn. Handschoenen Handschoenen na gebruik onmiddellijk verwijderen, waarna de handen ontsmetten. Handschoenen dragen tijdens patiëntgebonden handelingen en direct na de behandeling uittrekken en de handen ontsmetten. Handschoenen eenmalig gebruiken en bij dezelfde patiënt. Wanneer de handelingen binnen eenzelfde onderzoek en/of behandeling en/of verzorging en patiënt in volgorde van schoon naar vuil plaatsvinden, is het niet noodzakelijk om de handschoenen tussen de handelingen te vervangen door nieuwe. Handschoenen aantrekken op droge handen. Referenties Visering Opgesteld door: Functie: Datum/Handtekening: Goedgekeurd door: Functie: Datum/Handtekening: 2 1

23 5.3. Bijlage 3: Prik-, spat-, snij- en bijtaccidenten Versie: #versie# #titel# Code: Versiedatum: #versiedatum# Datum uitgifte: #datum# Ref. Nr. #nummer# Datum evaluatie: #evaluatiedatum# Toepassingsgebied: AZ Gezondheidszorg Oostkust vzw B1 B2 C Beheerder: Contactpersoon: #procedurebeheerder# Indien aan een verpleegkundige gevraagd wordt handelingen te stellen die hij onvoldoende beheerst of niet veilig kan uitvoeren dan dient de verpleegkundige te weigeren en dit onmiddellijk te melden aan zijn hiërarchische overste en aan de opdrachtgevende arts. Men mag van een verpleegkundige verwachten dat hij de courante verstrekkingen en handelingen op zijn dienst of functie correct en veilig kan toepassen. (Ministeriële Omzendbrief 19/07/2007) Doel v/d procedure: Definities: Documenten: Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Werkwijze Doel v/d procedure: De overdracht tegengaan van virale besmetting vanuit het bloed, afkomstig van patiënten of andere personen naar de ziekenhuiswerker (het slachtoffer) toe. De voornaamste bezorgdheid betreft de overdracht van het Humaan Immuundeficiëntie Virus (HIV), Hepatitis B virus (HBV) en/of het Hepatitis C virus (HCV). De richtlijn verstrekt informatie over de procedure die gevolgd moet worden eenmaal een mogelijke besmetting is opgetreden (= profylaxis). Definities: Preventie van HIV: profylaxis van een besmetting met HIV na een prikongeval is een internationaal, doch zeer omstreden onderwerp. Belangrijke punten in dit debat zijn: o De gevolgen van een HIV-besmetting zijn zeer ernstig; o De kans op besmetting na een prikongeval is zeer klein, maar wisselt erg naargelang de aard van het ongeval en de herkomst van de bron ; o Er bestaat (nog) geen genezende medicatie tegen het HIV; o De chemische producten, gebruikt om het virus tegen te werken, kennen belangrijke nevenwerkingen. Tevens zijn er geen snelwerkende antivirale geneesmiddelen die profylactisch kunnen worden toegediend aan 2 2

24 o o gezondheidsmedewerkers, die blootgesteld zijn aan het HIV-virus. Nochtans is er een groeiend bewijs dat antiretrovirale geneesmiddelen een rol hebben in de post-blootgestelde profylaxis van een HIV besmetting; De doeltreffendheid en veiligheid van antiretrovirale profylaxis: dit is beperkt omwille van ethische en praktische problemen bij het invoeren van gecontroleerde klinische onderzoeken; Er bestaan geen erkende therapeutische vaccins. Hepatitis B infectie: Hepatitis B blijft een belangrijke ziekte in onze samenleving. Een (klein) aandeel van deze besmettingen doet zich voor onder ziekenhuiswerkers (4% van alle HBV infecties in één Amerikaanse studie), voornamelijk wanneer veel contact bestaat met bloed of bloedproducten of wanneer prikongevallen en kwetsuren veelvuldig voorkomen. Efficiënte bescherming is mogelijk geworden door vaccinatie enerzijds, en anderzijds door het toedienen van specifieke antistoffen bij het vermoeden van besmetting. Hepatitis C infectie: Hepatitis C virusbesmetting is wereldwijd een belangrijke oorzaak van chronisch leverlijden. Minstens 85% van mensen die besmet raken met het HCV, blijven chronisch drager, waarvan ongeveer 70% een chronische leverziekte ontwikkelt met aanhoudend verhoogde leverenzymen. Deze chronische HCV-personen riskeren levercirrose en primair hepatocellualir carcinoma (leverkanker). Daar de overdracht vaak gebeurt door direct percutane blootstelling met bloed, behoren ziekenhuiswerkers tot de risicopopulatie. In tegenstelling met hepatitis B, is tegen hepatitis C geen vaccin beschikbaar en het profylactisch toedienen van immunoglobulines is niet efficiënt. Preventie van het prikongeval is dus van het allergrootste belang. Prik-, spat-, snij-, of bijtaccident als arbeidsongeval. Flowchart (aangifteformulier prik-, spat-, snij- of bijtaccident ). Overzicht administratieve formulieren en aanvragen voor labo-onderzoeken. Taakverdeling. Documenten: Spoedgevallendossier (2-voudig) Aangifteformulier prik-, spat-, snij- of bijtaccident (3-voudig) Aanvraag voor een intern consult Apotheek bestelformulier 2 3

25 Aanvraag voor laboratorium onderzoek BA 1 (Besmettingsbron) zie procedure prik-, spat-, snij- of bijtaccident richtlijnen voor de spoedgevallen, zie punt 7.1. Aanvraag voor laboratorium onderzoek BA 2 (Werknemer) zie procedure prik-, spat-, snij- of bijtaccident richtlijnen voor de spoedgevallen, zie punt 7.2. Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Alle ziekenhuismedewerkers: alle personen in het ziekenhuis werkende, vrijwilligers en de stagiairs. De verpleegkundige van de spoedgevallen en de dienstdoende internist van wacht zorgt voor de eerste opvang en medische behandeling van personen met een prik-, spat-, snij- of bijtaccident. De personeelsdienst: voor de registratie en de opvolging van het accident op administratief vlak. De preventieadviseur: ter registratie in FONA en melding aan de arbeidsgeneesheer (en opvolging). De arbeidsgeneesheer: ter opvolging van de medische behandeling in samenspraak met de hepatoloog. De aanpak bij mogelijke bloedbesmettingen tussen personeel en patiënten of besmet materiaal moet als primair worden beschouwd, aangezien sommige medicamenteuze behandelingen moeten gestart worden binnen de twee uur na het incident. Wachten in de wachtzaal of terugkomen naar de spoedgevallendienst op een kalmer moment, is niet aangewezen. Hieromtrent kan de spoedarts en de verpleegkundige van de dienst in gebreken gesteld worden. De spoedarts of verpleegkundige van de spoedgevallendienst informeert de werknemer over wat betreft HIV, hepatitis B en hepatitis C. Werkwijze: Ik heb mij zojuist geprikt, gesneden met een voorwerp of werd gebeten door een persoon (patiënt) of ik kreeg spatten materie op de slijmvliezen (oog, neus, mond of open wonde). De wonde grondig spoelen met warm water en wassen met zeep (prikwonden ontsmetten met alcohol 70%). Slijmvliezen grondig spoelen met fysiologische oplossing of water en reinigen met Carrel-oplossing. Indien in de mond de mond spoelen met water of Isobetadine mondwater. 2 4

26 Neem het 3-voudig formulier Aangifteformulier prik-, spat-, snij- of bijtaccident (beschikbaar in de gele map ziekenhuishygiëne of op spoed) en volg de aanwijzingen die voor jouw van toepassing zijn. Meld u aan (al of niet met dit document) op de dienst spoedgevallen voor verdere medische verstrekkingen. Dit document kan als checklijst afgetekend worden. Ik krijg voorrang op andere niet-levensbedreigende spoedgevallen. Ik doe zelf de aangifte bij de personeelsdienst en de preventieadviseur namelijk een kopie opsturen via de interne post (of in het postvakje van de betrokken dienst) of persoonlijk naar de betrokken diensten gaan. Opmerking: een prik-, spat-, snij-, en bijtaccident wordt ingeschreven als arbeidsongeval. Er worden geen kosten aangerekend aan het slachtoffer. Indien er toch een factuur bezorgd wordt, gelieve dan contact op te nemen met de tarificatie. Referenties Visering Opgesteld door: Functie: Datum/Handtekening: Goedgekeurd door: Functie: Datum/Handtekening: 2 5

27 5.4. Bijlage 4: Brandpreventie 2 6

28 2 7

29 5.5. Bijlage 5: Nuttige informatie Badge Als medewerker binnen het ziekenhuis krijg je ook een badge, deze kan je afhalen op je eerste werkdag aan de kassa van de campus waar je werkt. Hiervoor zal je 30 waarborg moeten betalen dus is het belangrijk dat je deze niet verliest, indien dit toch zou gebeuren neem je onmiddellijk contact op met de personeelsdienst op het nummer 050/ Deze badge heeft verschillende functies, namelijk: tijdsregistratie, betaalmiddel, herkenningsmiddel personeelslid. Tijdsregistratie Met de badge moet je altijd inprikken aan de prikklok. Die prikklok kan je vinden aan de ingang van het ziekenhuis. Er moet geprikt worden bij het binnenkomen van het ziekenhuis ten laatste 5 min voor de aanvang van de dienst en bij het verlaten van ziekenhuis ten vroegste 3 min na het beëindigen van de diensttijd, alsook wanneer je in pauze gaat en terugkomt uit die pauze. Vergeet je al eens te prikken of heb je je badge eens niet mee, neem dan contact op met de personeelsdienst op het nummer 050/ Inprikken verloopt als volgt: De badge wordt in het toestel gebracht met de pijl naar beneden en de cijfers van u weg. Als men start met werken: Druk F1 Komen. Als men het werk beëindigd heeft of in pauze gaat: Druk F2 Gaan. Indien het toestel biebt is er een probleempje, neem contact op met de personeelsdienst 050/ Betaalmiddel Aan de kassa kan je ook je badge opladen (soort protonsysteem), indien je er geld op zet kan je met deze badge betalen aan de kassa van de cafetaria aan personeelstarief (warme maaltijd 3 i.p.v. 4 ). 2 8

30 Dagen waarop de badge kan opgeladen worden Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 14h00-16h30 10h00-12h30 10h00-12h30 10h00-12h30 14h00-16h30 Personeelslid De badge is ook een vorm van herkenningsmiddel voor mensen van buitenaf, met de badge toon men aan dat men deel uitmaakt van de werking van het ziekenhuis Parkeergelegenheid Voor personeelsleden en studenten is het gebruik van de parking gratis. Hiervoor dient men de badge te gebruiken Kastje en beroepskledij De student is zelf voorzien van beroepskledij en schoeisel (liefst antislip). Indien noodzakelijk, stelt het ziekenhuis beroepskledij ter beschikking. Deze beroepskledij kan je bekomen via je diensthoofd. Er kan ook een kastje worden bekomen om deze beroepskledij in te hangen. Voor het kastje hoeft de student een waarborg van 5 te betalen. Bij het inleveren van de sleutel op het einde van de stage, wordt het bedrag terugbetaald. Het ziekenhuis is niet verantwoordelijk voor eventuele diefstallen Rookverbod In het ziekenhuis geldt een algemeen rookverbod. Roken buiten het ziekenhuis in beroepskledij is evenmin toegestaan Ziektemelding Ingeval van ziekte, dient de stageafdeling alsook de school verwittigd te worden. 2 9

31 Beroepsgeheim Een van de meest fundamentele principes waarop de gezondheidszorg stoelt, is het beroepsgeheim. De patiënt komt in contact met diverse disciplines en geeft daarbij een deel van zijn privacy prijs. Alles wat men in dit ziekenhuis te zien of te horen krijgt, valt onder het beroepsgeheim. Het beroepsgeheim wordt hoog in het vandaal gedragen. Studenten mogen patiëntengegevens niet bespreken met medestudenten of familie. Ze mogen geen formulieren ondertekenen of informatie doorspelen aan personen, die niet werkzaam zijn op de zorgeenheid Contactpersonen Bij vragen omtrent de afdeling, het rooster en dergelijke, kan men terecht bij de mentor, de praktijkdocent of de hoofdverpleegkundige van de afdeling. Met vragen over de stage kan men steeds contact opnemen met de stagementor of de opleidingsverpleegkundigen. De opleidingsverpleegkundigen staan in voor het onthaal en begeleiding van zowel de nieuwe verpleegkundigen als de vele stagiaires. De algemene stagecoördinator van de ziekenhuizen te Knokke en Blankenberge is Dhr. Koen Calleeuw. Mevr. Lydia Vandermeersch is de opleidingsverpleegkundige te Knokke, Mevr. Hilde Uittenhove te Blankenberge. Dhr. Koen Calleeuw : T: 050/ F: 050/ koen.calleeuw@vzwgo.be Mevr. Lydia Vandermeersch: T: 050/ of 050/ (Z1) opleidingsvpk.kn@vzwgo.be Mevr. Hilde Uittenhove : T : 050/ (D3) opleidingsvpk.bl@vzwgo.be 3 0

32 3 1