Maïs en sorghum voor energieproductie en sorghum voor ruwvoederproductie?

Transcriptie

1 Maïs en sorghum voor energieproductie en sorghum voor ruwvoederproductie? Studienamiddag te Melle, 17 maart 2017 A. De Vliegher 1

2 Inhoud Energiemaïs en sorghum voor (co)vergisting Restplant korrelmaïs voor (co)vergisting Korrelmaïs voor bio-ethanol productie Sorghum als groenvoeder 2

3 Energiemaïs en sorghum voor (co)vergisting Situatie: - Vergisting: - Biomassa: van dierlijke of plantaardige oorsprong - Omzetting naar biogas (= 55 à 60% methaan) - Co-vergisting: mengmest + 2 de bron van biomassa - Digestaat: bemesting land- en tuinbouw - Vlaanderen in grote vergistingsinstallaties. Aantal stagneert - Pocket vergisting: 76 installaties. Aantal: lichte stijging - Subsidiëring beperkt tot 10 jaar. Verlenging van de subsidieperiode? - Voortgangsrappport Bio-gas E (2016): op basis van de exploitatiekosten, nodige investeringen en mogelijke inkomsten blijkt dat de levensvatbaarheid na 10 jaar exploitatie nihil is voor een groot deel van de sector 3

4 Energiemaïs en sorghum voor (co)vergisting Energiegewassen geteeld voor vergisting in Vlaanderen: - Maïs: - Schatting: ha, zeker niet stijgend - Stabiel en gemakkelijk product - Methaanproductie/ha: = opbrengst/ha + specifieke methaanproductie (m 3 /ton) Van der voort et al. (2008): maïs en sorghum resp. 300m³ en 290m³ methaan /ton Ghekiere (Inagro): maïs en sorghum: resp. 396 m³ en 355m³ methaan/ton Taube et al. (2007): maïs en grassen hebben een vergelijkbare specifieke methaan productie - ILVO-onderzoek: Potentiële biomassaproductie/ha van gewassen in suboptimale groeivwdn. - Maïs in monocultuur - Maïs in rotatie met Ital rgr. en sorghum - Blijvend grasland 4

5 Jaarl. gewassen Blijvend grasland Lignocellulose gewassen ILVO: Energiegewassen Monocultuur mais (+rogge) Crop rotatie: Mais Sorghum Ital. Rgr. Jaar Eng. Rgr. Timothee Rietzwenkgras Kropaar Gras/klaver Miscanthus Wilg (3-j cyclus) Switchgrass (Panicum virgatum) Rietgras Riet 2 N niveaus 2 N niveaus 3 sneden No fertilizers 5

6 Energiegewassen

7 Energiemaïs voor (co)vergisting 150N/ha 90N/ha Hoge N-bemesting Lage N-bemesting energiemaïs energiemaïs energiemaïs energiemaïs monocultuur rotatie monocultuur rotatie DS-opbrengst bij de oogst ton/ha gemiddelde 18,32 19,34 16,04 17,48 STDEV 2,29 1,83 1,89 2,00 min 15,33 16,17 13,6 14,05 max 20,79 22,03 18,42 20,65 DS% bij de oogst gemiddelde 31,1 30,5 30,6 30,7 STDEV 3,1 3,4 2,5 3,1 min 28,0 28,0 28,4 27,8 max 37,0 37,9 35,3 36,5 Maïsrassen: Atletico, KWS 1393, 34B39 7

8 Energiemaïs en sorghum voor (co)vergisting Hoge N-bemesting Lage N-bemesting energiemaïs 1 sn Ital rgr+ energiemaïs 1 sn Ital rgr + monocultuur sorghum monocultuur sorghum DS-opbrengst bij de oogst ton/ha -13% gemiddelde 18,32 5,50+12,72=18,22 16,04 4,18+11,78=15,35 STDEV 2,29 1,89-8% min 15,33 14,15 13,6 10,99 max 20,79 23,92 18,42 20,44 DS% bij de oogst gemiddelde 31,1 29,8* 30,6 30,2* STDEV 3,1 3,3* 2,5 3,0* min 28,0 26,3* 28,4 25,8* max 37,0 36,7* 35,3 35,5* *: sorghum Sorghumrassen: Goliath, Green Grazer, Maja, Zerberus, Freya, Sole N-bemesting hoog : It rgr. + sorghum: kgn/ha N-bemesting laag : It rgr. + sorghum: kgn/ha 8

9 9

10

11 Energiemaïs en sorghum voor (co)vergisting Besluit: 1. Maïs monocultuur is minder productief dan maïs in vruchtwisseling 2. Maïs- en sorghumrassen voor biomassaproductie kunnen meestal geoogst worden bij een DS% van min 30% 3. Sorghum met een zaai na 15 mei kan voorafgegaan worden door een (zware) snede Ital. raaigras 4. De teelt van sorghum is nog niet optimaal 5. Volgorde in OS-opbrengst: maïs in rotatie > 1 snede It rgr. + sorghum > maïs monocultuur > Italiaans raaigras 6. Kostprijs per 1000 m 3 methaan: duidelijk goedkoper voor maïs in monocultuur dan de 3 jarige rotatie. 11

12 Restplant korrelmaïs voor (co)vergisting MIP2 EOSAN project Verdeling droge stof van het oogstbaar gedeelte bij korrelmaïs: Volledige plant: 100% Korrels: 54% (50-57%) Restplant: 46% (43-50%) Stengel + bladeren: 35% (32-41%) Spil + schutbladeren: 11% (9-13%) VGW spil +schutbladeren > VGW stengel + bladeren Volledige plant: 17,2 ton/ha Korrels: 9,3 ton/ha Restplant: 7,9 ton/ha Stengel + bladeren: 6,0 ton/ha Spil + schutbladeren: 1,9 ton/ha 12

13 Restplant korrelmaïs voor (co)vergisting MIP2 EOSAN project De praktijk: - Landbouwer kiest voor korrelopbrengst, tijdige afrijping en opbrengstzekerheid (legering en stengelrot) - Vergister: klemtoon op opbrengst restfractie en aandeel spil + schutbladeren - Dorsen en daarna restplant verzamelen: ZAND! - Dorsen en deel restplant direct op kar: ok 13

14 14 Ophaalrendement: 35 à 70% Hoe hoger rendement hoe meer zand

15 Korrelmaïs voor bio-ethanolproductie Bio-raffinage van voedertarwe of korrelmaïs: productie van bio-ethanol op basis van zetmeel. Bijproducten: DDGS (eiwitrijke component in de dierlijke voeding), elektriciteit, olie en vloeibaar CO 2.. Bio-ethanol moet op een duurzame manier worden geproduceerd (EUrichtlijn 2008). Dit is evenzeer zo voor de gebruikte grondstoffen; nieuwe afzetmogelijkheden voor korrelmaïs in de regio van de bio-raffinage installatie. 15

16 Alco Bio Fuel (www. alcobiofuel.com) verwerkt in de Gentse Kanaalzone ha korrelmaïs die in de regio wordt geteeld. Oogst: vanaf een vochtgehalte <35%. De maïs moet niet gedroogd worden. Betaling: op basis van DS-opbrengst; toeslag bij vroege oogst Streefdoel: inlandse korrelmaïs te verwerken van 15 september tot 31 december (korrelmaïsopslag onder folie). Combinatie: korrels voor bio-ethanol + deel restplant voor vergisting (± zandvrij) + deel restplant op het veld 16

17 Dorsen vanaf vochtgehalte <35%: - Vroeger oogsten: beter voor bodem en volggewas - Telen van latere, meer productieve rassen - Maïs onder folie: - Gebruik latere (FAO: ), meer productieve rassen - Vroeger inzaaien/ vroeger oogsten. 17

18 gemidd. dagtemp. C Maïs onder folie: 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 vroeg met folie gangbaar met folie zonder folie 18

19 Sorghum Sorghum als derde gewas in de melkveehouderij??

20 Sorghum als groenvoeder : Rassenproeven sorghum (RO) Zeer grote diversiteit in rassen: biomassa en kwaliteit (J. Pannecoucque) 2016: sorghum voor ruwvoederproductie Interesse vanuit de veehouderij 3 de teelt? Lijkt op maïs dus de teelt ook Andere eigenschappen dan maïs: beworteling, watergebruik, resistentie tegen plagen, Ruwvoedergewas: = combinatie van opbrengst en kwaliteit Referentie: kuilmaïs 20

21 Sorghum als groenvoeder Locatie: BOEKEL (LBI Ndl. 2016) Zaaidichtheid: en zaden per ha Rassen: Vegga C7 (4x) en 5 hybrides (2x) van W. de Milliano Zaai: 18 mei 16 Oogst: 30 sept 16

22 Sorghum als groenvoeder C7 Vegga

23 Sorghum als groenvoeder Locatie: BOEKEL (Van Eekeren N., LBI, Ndl. 2016) Ras Kiemkrachtig (pl per ha) 6-jun Plantdichtheid (pl per ha) 29-sep Plantdichtheid (pl per ha) C C Vegga Vegga HHD HHD HHD HHD HHD

24 g/kg ds ton ds/ha Ruw eiwit g/kg VCOS % (T&T) Suiker Zetmeel (klassiek) ADL Sorghum als groenvoeder Locatie: BOEKEL (LBI Ndl. 2016) Behandeling Mais 35,4 15, , C ,3 14, , C ,1 15, , Vegga ,2 17, , Vegga ,1 16, , HHD1 32,8 15, , HHD2 31,5 19, , HHD3 32,9 20, , HHD4 31,3 18, , HHD5 30,6 19, , /sep Maïs: LG

25 Sorghum als groenvoeder Onderzoek 2017: ILVO in samenwerking met LBI (Ndl.) - Gemeenschappelijke proef met overwegend commerciële rassen (incl. zaai kuilmaïs op zelfde moment) - LBI: zaaisystemen en zaaidichtheden - ILVO: N-bemesting 25

26 Besluit maïs en sorghum: Energiemaïs en sorghum voor (co)vergisting Weinig toekomst Restplant korrelmaïs voor (co)vergisting Bij dorsen deel restplant zandvrij verzamelen Korrelmaïs voor bio-ethanol productie Toekomst bio-ethanolproductie? Dorsen en deel restplant zandvrij verzamelen Sorghum als groenvoeder, alternatief voor kuilmaïs Potentieel aanwezig Nog niet praktijkrijp! 26

27 Bedankt! Tel