Montage- en Bedieningshandleiding Montage Veiligheid Bijzonderheden Service

Transcriptie

1 Montage- en Bedieningshandleiding Montage Veiligheid Bijzonderheden Service Uw fiets 1

2 Inhoudsopgave 2 Belangrijk voor uw veiligheid Informatie Voor de eerste rit Montage 4 Stuur 7 Zadel 9 Pedalen 10 Instellingen Verlichting Zijdynamo Roldynamo 11 Spaakdynamo Naafdynamo 12 Koplamp instellen Wielen 13 Bandenspanning 14 Het ventiel Het Sclaverand-ventiel Het Autoventiel Het Dunlop-ventiel 15 Veringen 16 Remmen Eerste ingebruikneming Terugtraprem Zijtrekrem Middenoptrekrem Cantileverrem Instelling V-rem (V-brake) Instelling Trommelrem Schijfrem Hydraulische remmen Remhendels Fijnstelling van de remmen 23 Versnelling De aandrijving De kunst van het schakelen Voorbeeld van een kettingderailleur Instelling van een kettingschakeling Instelling van de achterderailleur Kabelinstelling Instellen van de laagste versnelling Instellen van de spanning 27 Voorderailleur De geleiding van de ketting controleren Kabelspanning De kabelspanning regelen 28 Versnellingshendels Drukknopversnelling Draaigrip Schakel- en reminrichtingen Rapid Fire versnellingshendel 30 Accessoires Bestelmaten Verlichting op batterijen Fietscomputer Fietssloten Spatborden Kinderzitjes Aanhanger Fietskleding Fietsstandaards Velgen 35 Onderhoud en verzorging Fietsbanden Luchtdrukkabel Bandenpech Binnenband repareren De band terugzetten De ketting 36 Algemeen onderhoud Mountainbikes en racefietsen Remkabels Velgremmen Achterwiel Ketting Derailleur Kettingtandwielen Stuurkoplager Stuurstang/voorbouw Reflectoren Banden Terugtraprem Zadelinstelling/zadelsteun Spaken Cranks en pedalen Trapaslager Voorvork Voorwiel Onderhoud van de derailleur Reiniging van uw fiets Het milieu 39 Probleem, oorzaak en oplossing 41 Formulier (kenmerken) 42 Fietsonderdelen 43 Hoe herken ik een framenummer 44 Vrijwaring/Garantie 46 Online registreren en Service verzoek 47 Garantiebewijs Uw fiets 1

3 BELANGRIJK VOOR UW VEILIGHEID Verklaring van begrippen In deze handleiding vindt u de volgende symbolen en aanduidingen: Gevaar! Groot risico. Negeren van deze waarschuwing kan persoonlijk letsel veroorzaken. Let op! Gemiddeld risico. Negeren van deze waarschuwing kan materiële schade veroorzaken. Belangrijk! Klein risico. Deze zaken dienen in acht te worden genomen. Let op! Deze fiets is af fabriek erg goed voorgemonteerd maar nog niet gereed voor gebruik. Voor ingebruikname moeten alle schroeven en klemverbindingen worden gecontroleerd. De pedalen hebben een rechtse of linkse schroefdraad. Trek de zadelpen en stuurstang niet verder uit dan de veiligheidsmarkering! Controleer of de remmen en verlichting goed werken en of de bandenspanning goed is. Fietsen dienen alleen voor de bestemde doelen te worden gebruikt en niet voor reclamedoeleinden. Daarnaast dienen ze volgens de meest recente DIN-normen te worden gemonteerd en belast. Belasting voor fietsen volgens DIN max. 100 kg. De maximale belasting kan per uitvoering verschillen dat wordt dan afzonderlijk aangegeven. De belasting van de bagagedrager is in drie gewichtsklassen ingedeeld: 10, 18 en 25 kg. De gegevens betreffende de maximale belasting kunt u op de bagagedrager van uw fiets vinden. Kinderfietszitjes kunnen volgens de bijbehorende gebruiksvoorschriften worden gemonteerd en gebruikt. In principe geen kinderzitjes aan het stuur bevestigen! Wij raden aan de maximale belasting bij montage op het stuur en tussen stuur en bestuurder (bovenste stang) op 15 kg te begrenzen. Bij de montage van een fietszitje achterop de bagagedrager, kunt u het beste een stoeltje kiezen dat aan de verticale stang van het frame (onder het zadel) bevestigd dient te worden. De gegevens over maximale belasting kunt u lezen in de handleiding bij het kinderfietszitje. Wegenverkeersreglement m.b.t. technische eisen en rijvaardigheidseisen: De fiets is een verkeersmiddel en valt onder de voorschriften van het Wegenverkeersreglement m.b.t. technische eisen en rijvaardigheidseisen. Dit reglement schrijft voor dat: Elke fiets moet zijn uitgerust met twee onafhankelijk van elkaar werkende remmen, een luid klinkende bel, dynamo, koplamp, achterlicht, reflectorpedalen, reflectoren op de banden of lichtstrepen, een witte reflector voor en een rode reflector achter op de fiets. Fietsen die niet voldoen aan de bepalingen van dit reglement (racefietsen en mountainbikes) mogen niet in het openbare wegverkeer worden gebruikt. Draag tijdens het fietsen kleding die de beweging van het stuur en de ketting niet belemmert (zo worden bijvoorbeeld strakke broeken en stevig schoeisel aanbevolen en lange jassen afgeraden; indien nodig broekklemmen gebruiken). Volg tevens de onderhoudsinstructies op, in het bijzonder die bij de versnelling horen. Informatie Algemene veiligheidsinstructies bij het fietsen: Controleer voordat u gaat fietsen of de fiets in een goede staat verkeert. Let hierbij vooral op het functioneren van de remmen. Als u deelneemt aan het verkeer, moet de fiets voldoen aan de voorschriften van het Wegenverkeersreglement. Rijd alleen op fietspaden. Als aan weerszijden van de weg een fietspad is, rijd dan altijd over het pad aan de rechterkant van de weg. Bij regen en slecht weer kan de remweg langer zijn. Rijd dan dus langzaam en rem eerder af dan bij droge weersomstandigheden. Controleer regelmatig of alle schroeven en moeren goed zijn aangedraaid, bijv. na 500 km of om de 3 maanden (afhankelijk van het gebruik). Verricht zelf alleen reparatie-, onderhouds- en instelwerkzaamheden aan uw fiets als u er voldoende kennis en gereedschap voor heeft. Door ondeskundige reparaties kan het fietsen voor de gebruiker gevaarlijk worden. 2 Uw fiets

4 Wij raden u aan reparaties te laten uitvoeren door onze reparatiedienst of door een andere fietsenmaker. Onderdelen die door een ongeval of onjuiste behandeling zijn verbogen of beschadigd, dienen wegens het gevaar op breken direct te worden vervangen, bijv. frame, stuur, voorbouw, voorvork, pedalen, krukarmen. Technische veranderingen aan uw fiets mogen slechts met inachtneming van het Wegenverkeersreglement en de overeenkomstige DIN-normen worden doorgevoerd. Elektrische onderdelen mogen slechts door voor dit model goedgekeurde onderdelen worden vervangen (zie het onderwerp Verlichting). Omvang, functie en prestaties van de actieve en passieve verlichtingselementen zijn door het Wegenverkeersreglement en DIN vastgesteld. Om veiligheidsredenen mag in het openbare wegverkeer geen muziek via een koptelefoon (bijv. walkman) worden beluisterd aangezien men dan niet alert kan reageren op waarschuwingsgeluiden. Let op! Alle achteraf aangebouwde onderdelen en doorgevoerde wijzigingen met name in remsystemen, veringsystemen en koppelingssystemen voor fietsaanhangwagens enz. kunnen gevaar voor uw eigen veiligheid opleveren. Gebruik alleen toegestane originele onderdelen en neem de bij de onderdelen behorende bedienings- en montagehandleidingen in acht. Laat in geval van twijfel de montage uitvoeren door de reparatiedienst. VOOR DE EERSTE RIT: Uw fiets is tijdens de productie en vervolgens bij de eindcontrole meermaals getest. Aangezien zich bij het transport van de fiets veranderingen kunnen voordoen, dient u voor de ingebruikname in ieder geval de volgende punten te controleren (indien van toepassing): Bevestiging van de wielmoeren Bevestiging van stuur, pedalen en zadel Instelling en functioneren van de remmen Functioneren van de versnelling Functioneren van de bel Functioneren van de verlichting Bandenspanning Uw fiets 3

5 MONTAGE De eindmontage (stuur, stuurhoorns of klemvoorbouw, zadel en pedalen) van uw fiets is binnen enkele stappen gedaan. Daarnaast kunt u tegelijkertijd de juiste hoogte van zadel en stuur instellen. Neem hierbij altijd de veiligheidsvoorschriften in acht. Stuur De hoogte van het stuur kan naar wens worden versteld. De hoogte veranderen Draai de expanderbout (2) met een ring-steeksleutel 13 linksom uit de voorbouw (1). U kunt het stuur in hoogte verstellen nadat de expanderbout (2) enkele slagen is losgedraaid en de wigwerking in de stuuras met een lichte slag bovenop de expanderbout is opgeheven. Daardoor wordt ook de klemspanning van het klemstuk (7) tussen de voorbouwafschuining (6) en het voorvorkframe (8) opgeheven. Nu kan de hoogte van het stuur worden afgesteld door het stuur naar boven of naar beneden in de voorvork frame (8) te draaien. Draai de voorbouw vervolgens weer goed vast. Bij de klemspanning tussen expanderbout (2) en voorvorkframe (8) moet een aanhaalmoment van minimaal 15 Nm worden aangebracht. De stuurstang (3) kan uit de schroefverbinding (4) worden gedraaid. De benodigde klemspanning tussen stuurstang (3) en schroefverbinding (4) is bereikt wanneer de schroefverbinding met een minimaal aanhaalmoment van 15 Nm wordt aangehaald Let op! Trek de stuurpen niet verder uit dan de veiligheidsmarkering (5)! De stuurpen moet nog minimaal 2,5 maal de afmeting van zijn doorsnede in de voorvorkframe blijven. De markering (5) op de stuurpen helpt de juiste maat te vinden Zet het stuur in het belang van uw eigen veiligheid niet hoger dan de veiligheidsmarkering. Voorzichtig: De voorbouw (1) niet forceren of verbuigen als deze van aluminium is. In deze handleiding vindt u dikwijls gegevens over aanhaalmomenten (Nm). Om bouten juist aan te draaien, hebt u een momentsleutel nodig. Hiermee kunt u het aanhaalmoment nauwkeurig instellen zodat u er zeker van bent dat alle schroefverbindingen aan de technische voorschriften voldoen. De stuurpen moet nog minimaal 2,5 maal de afmeting van zijn doorsnede in de stuurkop blijven. 4 Uw fiets

6 Klemvoorbouw met binnenschroefdraad Let op: Voor de montage van de voorbouw moet het gehele voorwiel zijn gemonteerd. De voorvork moet zo zijn gedraaid dat de remstangen zich aan de voorkant van de voorvork bevinden. Verwijder het kunststof dopje (1) uit de inbusschroef van de afdekkap (2). Draai de inbusschroef in de afdekkap los (2) en neem de afdekkap eraf. Verwijder de rubberband van de voorvorkas (3). Let op: In deze toestand kan de voorvork naar beneden uit de stuurkopbuis vallen. Hierbij kunnen afzonderlijke onderdelen kwijt raken. Til de fiets in deze toestand niet aan het frame op! Plaats een afstandsring (4) (spacer) op de voorvorkas (3). Plaats de voorbouw (5) op de voorvorkas. Voorbouw en voorvorkas moeten bovenaan gelijk zijn. Druk de voorbouw (5) naar beneden en haal beide inbusschroeven in de voorbouw ombeurten aan met ca. 9 tot 11 Nm. Let op: Tussen voorbouw (5), afstandsring (4) en stuurkop (6) mag geen ruimte over zijn. Plaats de afdekkap (2) op de voorvorkas. Haal de inbusschroef in de afdekkap (2) handmatig aan. Plaats het kunststof dopje (1) weer in de inbusschroef. Klemvoorbouw met bevestigingsklem Draai de inbusschroef van de bevestigingsklem (1) los. Let op: Zolang de bevestigingsklem (1) los is, kan de voorvorkas naar beneden uit de stuurkopbuis vallen. Hierbij kunnen afzonderlijke onderdelen kwijt raken. Til de fiets in deze toestand niet aan het frame op! Druk de bevestigingsklem (1) naar beneden en haal de inbusschroef aan met ca. 5 tot 8 Nm. De schroefverbinding van de bevestigingsklem (1) moet naar voren wijzen. Plaats een afstandsring (2) (spacer) op de voorvorkas (3). Plaats de voorbouw (4) op de voorvorkas. Voorbouw en voorvorkas moeten bovenaan gelijk zijn. Uw fiets 5

7 Let op: Tussen bevestigingsklem (1), afstandsring (2) en voorbouw mag geen ruimte over zijn. Plaats zonodig nog ee afstandsring. Haal beide inbusschroeven op de voorbouw om beurten aan (ca. 13,5 Nm). Plaats de afdekkap (5) weer op de voorvorkas. De voorbouw rechtzetten Draai de twee voorste inbusschroeven op de voorbouw los. Draai de stuurstang zo dat u gemakkelijk bij de rem- en versnellingshendels kunt. Draai beide voorste inbusschroeven op de voorbouw om beurten vast (ca. 9 tot 11 Nm). Bij sommige voorbouwen kan ook de hoek versteld worden. Draai de inbusschroef in het scharnier los en stel de hoek zo schuin af als u wilt. Draai de schroef weer vast. STUUR Voor optimaal fietsplezier is het belangrijk de stuurhoorns zo comfortabel mogelijk in te stellen.. U kunt tijdens de rit de stand van de hoorns wijzigen zodat u geen last krijgt van vermoeide polsgewrichten. De montage van stuurhoorns is eenvoudig: Draai de schroeven los, schuif de stuurhoorns op het stuur en draai ze in de gewenste stand. Draai de schroeven weer vast. 6 Uw fiets

8 Eindcontrole Knijp de voorrem in en probeer of u de fiets voor- of achteruit kunt rijden. In de stuurkoplager mag geen speling voelbaar zijn. Draai als dit wel het geval is de inbusschroeven op de voorvorkasklem van de voorbouw iets los, druk de voorbouw met kracht naar beneden en draai beide inbusschroeven ombeurten weer vast met ca. 9 tot 11 Nm. Probeer of het stuur gemakkelijk en soepel beweegt: Zet het stuur recht en til het wiel voor aan het frame op. Het stuur moet vanzelf naar binnen slaan. Als dit niet zo is, moeten de inbusschroeven op voorvorkasklem resp. bevestigingsklem van de voorbouw iets worden losgedraaid en met lichte druk in de richting van de stuurkop worden vastgeschroefd. Controleer of er tussen de voorbouw, afstandsring en stuurkop geen ruimte aanwezig is. Draai anders de voorbouw los en schuif deze verder op de voorvorkas. Controleer de aanhaalmomenten van alle schroeven. ZADEL Over het algemeen is de stand van het zadel goed als u met het been gestrekt met uw voet het pedaal in de laagste stand raakt. Als u in deze stand op het zadel zit, moet u met uw tenen de grond nog kunnen raken. Tijdens het fietsen zet u de bal van uw voet op het pedaal en houdt u uw benen iets gebogen. Dit is erg belangrijk voor de ontspanning van uw beenspieren. Uw fiets 7

9 Zadel instellen Na het losdraaien van de zadelpenbout (A) kan het zadel worden gedraaid en in hoogte worden versteld. De zadelpen moet nog minimaal 2,5 maal de afmeting van zijn doorsnede in de zitbuis (het frame) blijven. Let op de veiligheidsmarkering op de zadelpen! Bij zadels met een snelspanner wordt het zadel in hoogte versteld door het los- en vastdraaien van deze snelspannerhendel. Let op: De zadelpen moet nog minimaal 2,5 maal de afmeting van zijn doorsnede in de zitbuis (het frame) blijven. Deze hoogte is met een veiligheidsmarkering aangegeven. Bij fietsen met een lagere framehoogte moet bij gebruik van een lange zadelpen er ook op worden gelet dat de veiligheidsmarkering niet te zien is! Veiligheidsmarkering Met schroef B wordt de hellingshoek van het zadel versteld. Het zadel dient horizontaal of eventueel heel iets achterover te zijn afgesteld. De hellingshoek van het zadel is een persoonlijke aangelegenheid. Pas na een lange fietstocht zult u merken wat voor u de prettigste stand is. De zadelpen moet nog minimaal 2,5 maal de afmeting van zijn doorsnede in de zitbuis blijven. Bij sommige zadelpennen kan het zadel naar voren en naar achteren worden versteld. Alle schroeven die voor de verstelling van het zadel zijn losgedraaid, moeten weer zorgvuldig worden aangedraaid (met een aanhaalmoment van 15 Nm). 8 Uw fiets

10 PEDALEN De pedalen zijn om transportredenen naar binnen gericht aangeschroefd of los meegeleverd. Schroef dus zonodig de pedalen eraf. De pedalen zijn duidelijk gemarkeerd met een "L" voor links en een "R" voor rechts. Schroef het pedaal met "R" met zijn as in de rechter crank en het pedaal met "L" in de linkercrank (let op: links schroefdraad!). Draai de pedalen zeer goed vast. Belangrijk! Let op dat u de pedalen in de richting van het voorwiel vastdraait en in de richting van het achterwiel losdraait. Telescoopstandaard Wanneer uw fiets is voorzien van een telescoopstandaard kunt u zonder gereedschap de lengte van de standaard veranderen. U draait gewoon aan de draaibus. Hier geldt de volgende vuistregel: Uitgaande vanuit het draaipunt dient de standaard net zo lang te zijn als de bij een loodrecht gehouden fiets gemeten afstand tot de grond. Andere telescoopstandaards hebben een zichtbare klemschroef. Bij deze versies kan de standaard worden versteld met behulp van een schroefsleutel. Fietsmand voorop Een vast gemonteerde fietsmand voorop de fiets heeft als voordeel dat u er goed zicht op heeft. Bovendien kan er bij een slecht wegdek niets ongezien uit de mand vallen. Bij de montage moet u de koplamp naar voren voor de mand verplaatsen. Anders voldoet uw fiets niet meer aan de verlichtingsvoorschriften. Een extra steunbeugel wordt ter ondersteuning van de mand op de vooras bevestigd. De mand wordt met een houder vast aan de stuurkopbuis verankerd. Proefrit U heeft nu uw fiets geheel gemonteerd. Voordat u een proefritje gaat maken, dient u op de hoogte te zijn van alle technische elementen van uw fiets. Voor ingebruikname moeten alle schroeven, moeren en bouten worden gecontroleerd. Probeer uit hoe de remmen werken. Controleer de stand van de remblokjes. Probeer de nieuwe versnellingsmogelijkheden uit. Test de verlichting. Controleer de bandenspanning. Hoe beter u uw fiets kent, des te meer plezier u zult hebben tijdens het fietsen. Bovendien zult u zich een stuk veiliger voelen. Uw fiets 9

11 INSTELLINGEN Verlichting Een verlichtingssysteem met dynamo is bij de wet verplicht voor fietsers. Voor zover de verlichting (koplamp, achterlichten, pedaalreflectoren, reflectoren voor en achter en spaakreflectoren) van de fiets niet al bij aflevering voldoet aan de voorschriften, dient u alleen gebruik te maken van de voor dit model goedgekeurde verlichting. Deze is te herkennen aan het volgende teken: Z Z (voor reflectoren) (De bovenstaande cijfercombinatie is slechts een voorbeeld.) Zijdynamo De dynamo moet zo zijn bevestigd dat deze loodrecht op de wielas staat en het dynamowieltje volledig tegen de band ligt. Het maakt niet uit of de dynamo op het voor- of achterwiel is bevestigd. De zijdynamo wordt ingeschakeld met een schakelaar of een drukknop. De dynamo kantelt dan met het wieltje tegen het loopvlak van de band. De verlichting kan worden uitgeschakeld door de dynamo terug te kantelen in de uitgangspositie. Let op: Bij regen kan de dynamo slippen. Schakelaar voor de dynamo Info: overige dynamo's Roldynamo De roldynamo bevindt zich achter de trapas. Deze dynamo wordt op de zijstang bevestigd of met een borgplaat aan de achtervork geklemd. Deze dynamo wordt ingeschakeld met behulp van een hendel of afstandsbediening en ligt dan met de geribbelde aandrijfrol tegen het loopvlak van de band. Het voordeel van deze dynamo is de kleine rolweerstand en de geringe geluidsontwikkeling. Deze dynamo werkt aanzienlijk beter dan traditionele dynamo s. 10 Uw fiets

12 Spaakdynamo De spaakdynamo bevindt zich op de vooras en wordt aangedreven door een spaakmeenemer die tussen de spaken wordt gekanteld. Deze wordt in- of uitgeschakeld als de fiets stilstaat. Het belangrijkste voordeel van deze dynamo is dat deze bij natte weersomstandigheden niet slipt zoals dynamo s die tegen de band zijn gekanteld. De generator en de aandrijving bevinden zich in een vuildichte behuizing. Naafdynamo De naafdynamo bevindt zich in de voornaaf. Deze dynamo is praktisch slijtvast en de effectiviteit is hoog. Er zijn modellen die alleen elektrisch en niet mechanisch kunnen worden geschakeld. Een schakelaar aan het stuur of aan de lampbehuizing is daarom praktisch. Andere modellen worden met een knevelschakelaar inof uitgeschakeld. De zijdynamo aansluiten......met steekcontacten Schroef het kapje van de steekschoen van de dynamo, draai de kabeluiteinden samen en steek ze door het kapje. Plaats het kapje op de steekschoen en draai het kapje met een kwartslag vast. met een kartelmoer De kabeluiteinden worden samengedraaid en aan de onderkant van de dynamo bevestigd met een kartelmoer. met een veerbeugel Druk de veerbeugel in en steek de kabeluiteinden in het gaatje. Laat de veerbeugel los en de kabels zijn goed geklemd. Uw fiets 11

13 De koplamp instellen De koplamp moet worden afgesteld volgens de voorschriften van het Wegenverkeersreglement. Het midden van de lichtbundel moet op 5 meter afstand van de koplamp slechts half zo hoog zijn als bij de koplamp zelf. Meet de afstand tussen de koplamp en het fietspad. Deel deze uitkomst door twee en markeer deze hoogte op een wand. Plaats de fiets op 5 meter afstand van de wand. Schakel de dynamo in en draai aan het wiel waarop de dynamo is bevestigd. Stel de koplamp zo af dat de lichbundel op gelijke hoogte is met de markering op de wand. Midden van de koplamp Hoogte van de koplamp Totale hoogte Midden van de lichtbundel Het achterlicht aansluiten Bij de meeste fietsen lopen de kabels van het achterlicht door het frame. Controleer voordat u de kabels aansluit eerst of de lamp stevig in de fitting zit. Klem dan pas de kabel met de kartelmoer aan het achterlicht. WIELEN Vooras Wielnaaf met snelspanner De snelspanner zorgt voor het probleemloos monteren en demonteren van het wiel. Draai voor het bevestigen van de vooras aan de voorvork de stelmoeren op de as en haal ze stevig aan. De snelspanner wijst daarbij naar voren (in de rijrichting). Voor het werkelijke vastklemmen wordt de snelspanner 180 naar achteren gedrukt. Bij het vastklemmen wordt de weerstand van de snelspanbeugel vergroot. Voordat het voorwiel wordt gedemonteerd, moet eerst de bowdenkabel van de rem worden losgehaald. Na de montage van het wiel, moet de bowdenkabel weer worden opgehangen. Veer Snelspanner Veer Stelmoer Vergrendelpositie 12 Uw fiets

14 Gewoon voorwiel met vergrendeling Voor reparatie- of onderhoudswerkzaamheden aan het voorwiel moet u de asmoeren, sluitringen en de voorwielhouders aan het uiteinde van de assen verwijderen. De conuslager van de as moet zo zijn ingesteld dat het wiel soepel draait. De conusborgmoer moet stevig aangehaald zijn tegen de asconus (A) zodat de conus niet los kan raken. Plaats het voorwiel zo in de vorkschede dat de voorwielhouders de uitstekende delen van de as goed omsluiten. Bevestig de borgschijfjes en de asmoeren weer op de as. Haal de beide asmoeren ombeurten in meerdere stappen met een draaikracht van 20 Nm aan, zodat het wiel in het midden blijft. Voorwielhouder Borgschijf Let op: Bij het monteren van het voorwiel is het belangrijk dat de as zich op de juiste wijze in de voorwielhouder bevindt. Alleen dan kunt u er zeker van zijn dat de fiets stevig aan de vork gemonteerd. L et bij het inbouwen van het wiel op eventuele wielrichtingen. U vindt de juiste gegevens op de banden. voorwielhouder As (b) moer borgschijf voorvork voornaaf consus (a) conus borgmoer Bandenspanning De bandenspanning is van groot belang voor de vering en de rolweerstand. Een band met een breedte van 35 mm heeft bijvoorbeeld een bandenspanning van 3 bar nodig. Als de band wordt opgepompt tot 4 of 5 bar loopt de fiets lichter. Als er te veel lucht in de band wordt gepompt, heeft de band geen vering meer en rolt minder soepel. Wij raden u aan de band tot ongeveer driekwart van het aangegeven maximum op te pompen. De juiste gegevens voor de bandenspanning vindt u op de zijkant van de band. Verderop in deze handleiding vindt u een luchtdruktabel. Uw fiets 13

15 HET VENTIEL Er zijn verschillende soorten ventielen. Enkele voorbeelden zijn: Het Sclaverand-ventiel moet voor het oppompen van de band worden geopend. Open het ventiel door na het verwijderen van het stofdopje (1) de kartelmoer (2) naar links te draaien. Draai nadat u de band hebt opgepompt het ventiel weer dicht met het moertje en plaats het stofdopje weer op het ventiel. Het autoventiel wordt voornamelijk gebruikt bij mountainbikes. Dit ventiel is hetzelfde als dat van een auto. Voor het autoventiel heeft men een speciale pomp of adapter nodig. Het gemakkelijkste is een pompinstallatie van een benzinepomp te gebruiken. Pas op: bij een te hoge spanning klapt de band! Het Dunlop-ventiel wordt in Nederland het meest gebruikt. Het oppompen vraagt echter enige inspanning. Daarom vervangen de meeste fietseigenaars het Dunlop-ventiel door een patent- of een flitsventiel. Dit kan zonder problemen omdat de beide systemen in hetzelfde ventielinzetstuk passen. Oppompen wordt dan kinderlijk eenvoudig! Belangrijk! Vergeet niet na het oppompen het beschermings- of stofdopje weer op het ventiel aan te brengen. Hiermee voorkomt u dat het ventiel lek raakt door vuil en stof. Controleer regelmatig of het inzetstuk van het ventiel goed vast zit. 14 Uw fiets

16 VERINGEN Verende vorken Verende vorken bieden vooral comfort op ruw terrein. Sommige verende vorken kunnen worden afgestemd op het gewicht van de fietser. Een verende vork vangt de schokken op bij de plaats waar ze ontstaan, dus bij het contact tussen de band en de straat. De verende vork voorkomt dat de banden het contact met de grond verliezen. De dynamiek en de veiligheid worden hierdoor positief beïnvloed. Geveerde zadelpen Een geveerde zadelpen vangt effectief de schokken en onregelmatigheden in de rijbaan op en beperkt ze tot een minimum. Zo worden uw rug en tussenwervelschijven zo min mogelijk belast. Geveerde achtervork Een verend frame dat centraal is ingebouwd in het frame tussen voor- en achterwiel heeft dezelfde functie als een geveerde zadelpen. Let er bij deze frames op dat de zadelpen niet te ver in het frame wordt geduwd. Als de zadelpen te laag zit, kan de onderkant van de pen bij het doorveren de achtervork raken. Fietsers die zwaarder zijn, moeten de voorvering hoog instellen zodat de beschikbare vering niet door het lichaamsgewicht wordt beperkt. Fietsers die niet zo zwaar zijn, kunnen de voorvering lager instellen die al bij de kleinste oneffenheden werkt. Let op! Verende vorken moeten na een bepaalde tijd (zie de handleiding van de fabrikant) worden gedemonteerd, gereinigd, opnieuw gesmeerd en opnieuw gemonteerd door een deskundige fietsenmaker. Voer zelf geen onderhoudswerkzaamheden uit! Laat onderhoudswerkzaamheden aan verende vorken door een fietsenmaker uitvoeren. Uw fiets 15

17 REMMEN In principe heeft elke fiets twee onafhankelijk van elkaar werkende remmen, ofwel twee velgremmen ofwel een velgrem op het voorwiel en een terugtraprem. Bij de velgremmen kan men twee soorten onderscheiden: de middenoptrekrem en de zijtrekrem. Over het algemeen zijn de remmen bij aflevering van de fiets al gemonteerd. Het kan zijn dat de handremhendel bij bepaalde modellen nog bevestigd moet worden. Als uw fiets met twee handremhendels is uitgerust, dient u voor de eerste rit uit te proberen welke hendel voor de voorrem resp. achterrem is. Let op: Bij natte weersomstandigheden kan het zijn dat de velgremmen minder goed remmen. Controle van de remmen. Voor het eerste gebruik de remmen controleren! Controleer eerst of de remmen goed zijn bevestigd. Rijd vervolgens langzaam een stukje op uw fiets en probeer of de remmen goed werken. De rem op het achterwiel moet zo goed werken dat het achterwiel direct geheel stil staat. Hetzelfde geldt voor de rem op het voorwiel. Wanneer dit niet het geval is, moeten de remmen zoals hieronder beschreven worden bijgesteld. Eerste ingebruikneming Controleer of bij het inknijpen van de handrem de remblokjes goed en schoon tegen de flanken van de velg worden gedrukt en of de handremhendel geheel tot het handvat kan worden ingeknepen. Is dit niet het geval dan dient u de rem beslist bij te stellen (zie Onderhoud).. De flanken van de velgen kunnen met een droge doek worden afgenomen zodat eventuele resten van vet en straatvuil worden verwijderd. Terugtraprem De terugtraprem gaat al heel wat jaren mee en is voor veel fietsers nog steeds de meest favoriete rem. Deze rem vergt bijna geen onderhoud, is betrouwbaar en eenvoudig te bedienen. Het totale remmechanisme is in de achterwielnaaf ingebouwd. De terugtraprem reageert zeer snel en het achterwiel kan worden geblokkeerd hiervoor is enige oefening nodig. (Men dient echter ook altijd speciale aandacht te hebben voor de voorrem omdat deze eigenlijk het grootste deel van de remcapaciteit voor zijn rekening neemt.) Een terugtraprem kan alleen in combinatie met een naafversnelling worden gebruikt. De combinatie met een kettingversnelling is niet mogelijk. 16 Uw fiets

18 Zijtrekrem Instelling en bevestiging van de remschoen, remblokjes afstellen Indien de remschijven niet precies tegen de velgrand liggen, moeten deze opnieuw worden afgesteld. Draai de remschoenmoer los en lijn de remschijven door het samendrukken van de remstangen precies uit. Draai vervolgens de remschoenmoer weer vast. spanhendel fijnstelschroef Middenoptrekrem De als gevolg van slijtage van de remschijven benodigde nastelling geschiedt met behulp van de stelschroef (A) en het gelijktijdig aandrukken van de remschijven tegen de velgen. Als deze verstelling niet meer mogelijk is, moet de bowdenkabel bij klemnippel (B) worden nagespannen. De remblokjes moeten zo zijn ingesteld dat het wiel vrij kan draaien. Nastellen van de middenoptrekkabel Doordat de kabel na verloop van tijd "uitrekt" dient de middenoptrekkabel worden nagesteld. Draai de kabelhouder met een 10 mm gaffelsleutel los. Lijn de remblokjes na het bijstellen van de middenoptrekkabel weer uit. Uw fiets 17

19 Cantileverrem Instelling Doordat de kabel na verloop van tijd "uitrekt" dient de middenoptrekkabel worden nagesteld. Draai de kabelhouder met een 10 mm gaffelsleutel los. kabelhouder verbindingskabel kabel kabelcilinder haak kapje kabelstelschroef vastzetinrichting De velg en de remschoen moeten overeenkomstig, ten opzichte van de afbeelding van elkaar zijn uitgelijnd. De velg en de remschoen moeten overeenkomstig de afbeelding ten opzichte van elkaar zijn uitgelijnd. Zorg bij de montage dat de afstand van A en B steeds 3-4 mm bedraagt. De remschoen op de velg instellen: Door te draaien aan het instelwieltje kan de remschoen op de velg worden uitgelijnd zoals rechts op de afbeelding is weergegeven. Remschoen op de velg uitgelijnd. (van opzij gezien) Afstand ca. 0,5-1 mm Rijrichting Remschoen op de velg uitgelijnd. (van bovenaf gezien) Instelwieltje Na het voltooien van de instellingen de remschoen met een 5 mm inbussleutel aanhalen en de remschoenmoer vastdraaien. 18 Uw fiets

20 V-rem (V-brake) De V-brake is eigenlijk een soort cantileverrem met remkrachtbegrenzer. Indien een remkrachtregelaar is ingebouwd, veert de bowdenkabel bij te hard remmen in zijn houder naar beneden terug en voorkomt dat de rem te krachtig aangrijpt. Zo wordt voorkomen dat de fiets te heftig wordt geblokkeerd. Houd er rekening mee dat V-brake remmen zeer krachtig kunnen remmen en let dus altijd op een juiste dosering van de remkracht. Instelling Instelschroef (1) op "0" (dus tussen L en H) instellen. Afstand A controleren en zonodig bijstellen. Stel de remkrachtbegrenzer met behulp van instelschroef (1) in naar L = lichter of naar H = harder. Uw fiets 19

21 Trommelrem De trommelrem heeft veel weg van de terugtraprem maar heeft een grotere remkracht. Deze wordt via een bowdenkabel bediend en kan dus ook als voorwielrem worden gemonteerd. Trommelremmen hebben slechts een aanzet van 1 mm waardoor de bediening gemakkelijk is maar de remkracht erg sterk is. Dit betekent een grote belasting van de spaken. Daarom hebben fietsen met trommelremmen vaak 40 of zelfs 48 spaken. De trommelrem moet eerst op gang komen en kan tijdens deze fase eventueel ongelijkmatig aangrijpen. Wanneer de rem begint te kraken of knarsen, moeten de remvoeringen worden vervangen. Schakel hiervoor een erkend fietsenmaker in. Schijfrem De schijfrem komt relatief weinig in de fietsensector voor. Bij auto s en motorfietsen heeft dit bekende principe zijn deugdelijkheid al lang bewezen een snelle, duurzame rem die aanzienlijk minder gevoelig is voor natte weersomstandigheden. Reparaties, montage en instellingen dienen alleen door een fietsenmaker te worden uitgevoerd. Hydraulische remmen De werking van hydraulische remmen is eenvoudig: De remhendel drukt via een bepaald mechanisme op een zuiger die op zijn beurt olie via een remleiding op een andere zuiger drukt. Hier is de remschijf op bevestigd. Voordeel van deze remmen: zelfs bij een remleiding met veel bochten treedt geen krachtverlies op. Ook kan de bowdenkabel niet vastroesten. Onderhoud en montage dienen alleen door een fietsenmaker te worden uitgevoerd. Onderhoud van de remmen Vaak is zelfs het heel nauwkeurig afstellen van de remmen niet voldoende om een optimale werking te verkrijgen. Dan moeten de gehele remmen worden nagekeken. Breng uw fiets hiervoor naar de fietsenmaker! 20 Uw fiets

22 De remblokjes verslijten na verloop van tijd. Daarom moeten de remblokjes worden bijgesteld als de handremhendel geheel tegen het handvat kan worden geknepen. Let op dat de remblokjes goed ten opzichte van de flanken van de velg staan. Zie hiervoor het gedeelte over het afstellen van de remmen. De remoppervlakken van de velgen dienen schoon te zijn. Maak de velgen niet schoon met olie of bijtende vloeistoffen. Bijstellen nodig Waarschuwing! Een verkeerd afgestelde rem vermindert de werking van de rem en creëert gevaarlijke omstandigheden voor de fietser zelf en andere verkeersdeelnemers. Let bij het vervangen van remblokjes of velgen dat de juiste wrijvingscombinatie van remblokjes en velgen wordt aangehouden. Gebruik ook hetzelfde type van dezelfde fabrikant. Een verkeerde combinatie kan leiden tot een langere remweg en meer slijtage. Controleer daarom de remblokjes en velgen regelmatig op slijtage (afhankelijk van het gebruik en prestaties). Slijtage van de remblokjes Controleer regelmatig de aangegeven grenzen voor slijtage op de remblokjes. Slijtage van de velgen Controleer regelmatig de (indien aangegeven) grenzen voor slijtage op de velgen. Remhendels Bevestiging van remhendels Het remhendelframe (1) wordt met behulp van een klembeugel (2) op het stuur geklemd. De klembeugel wordt via een verzonken, in het hendelframe (1) liggende, spanschroef (3) vastgemaakt. De bowdenremkabel is met een draaibare nippel in de hendel (4) gehangen die zich altijd in de richting van de kabel draait. Zo wordt voorkomen dat de kabel knakt. Als huls van de bowdenkabel is op het hendelframe slechts een eenvoudige tegenlager (5) zonder instelmogelijkheden aangebracht. De instelling van de bowdenkabel wordt direct op de velgrem uitgevoerd. Handremhendel met klembevestiging Uw fiets 21

23 Fijnstelling van de remmen Het fijnstellen van de remmen gebeurt bij de meeste remmen op de remgrepen. Als de weerstand van de remhendel onvoldoende is, moet de kabel strakker worden afgesteld. Houd de kartelschroef vast terwijl u de fijnstelschroef losdraait. Controleer de weerstand door de remhendel in te knijpen. Als de gewenste spanning is bereikt, draait u de kartelschroef weer aan. Als er te veel weerstand is, doet u het tegenovergestelde. Houd eerst de fijnstelschroef vast terwijl u de kartelschroef losdraait. Als de gewenste spanning is bereikt, draait u de fijnstelschroef weer aan. Kartelschroef als contramoer Fijnstelschroef Let op: Draai de openingen van de kartelschroef en de kabelgeleider tegen elkaar in waar de bowdenkabel doorheen loopt. Fijnstelschroef Wijdte remhendels instellen De wijdte van de niet ingeknepen remhendel dient op de greep van uw hand te worden afgesteld. Vooral bij vrouwen en kinderen moeten de hendels worden bijgesteld zodat er gemakkelijk geremd kan worden. De meeste remhendels zijn voorzien van een fijnstelschroef. Draai deze vast om de hendel strakker aan te trekken of draai deze los om de hendel naar buiten te stellen. Veiligheid en onderhoud van de remmen Wanneer olie op de remvoeringen is gekomen, dient u de remschijven direct te vervangen. Reinig de velgen grondig. Laat de remankerplaat, remkabels en kabelhulsen alleen door de fietsenmaker vervangen. Controleer regelmatig of de buisklemmen voor bevestiging van de remkabels goed vastzitten. Smeer remkabels regelmatig. Controleer de stand van de remblokjes ten opzichte van de velg. Als de remblokjes niet goed werken de fietsenmaker inschakelen! De remvoeringen mogen alleen worden vervangen in de juiste combinatie van onderdelen. Voor aluvelgen en stalen velgen zijn verschillende remvoeringen verkrijgbaar (de juiste remschijf bij de juiste velg!) 22 Uw fiets

24 VERSNELLING De aandrijving De aandrijving bestaat uit het trapaslager, de crank met het kettingblad, de pedalen, de ketting en de derailleur, inclusief achternaaf en tandwielen. Alle aandrijfcomponenten zijn nauwkeurig op elkaar afgestemd. De cranks zijn bevestigd aan de taps toelopende vierkantassen van het trapaslager. De cranks moeten regelmatig worden gecontroleerd op speling. Naafschakeling Versnellingsnaven zijn inmiddels de kinderschoenen ontgroeid. Jarenlang waren er alleen fietsen met drie versnellingen die te weinig mogelijkheden boden aan de fietser voor aanpassing aan de omstandigheden. Tegenwoordig zijn er naven met zeven versnellingen die alle voordelen van een moderne derailleur in zich verenigen. De derailleurconstructie is gesloten en de aandrijving is praktisch onderhoudsvrij. De bediening is kinderlijk eenvoudig en fouten zijn dus zo goed als uitgesloten. Dat maakt het schakelen met behulp van versnellingsnaven bijzonder eenvoudig. De versnellingsnaaf is niet gevoelig voor beschadiging, zelfs niet als de fiets omvalt. De terugtraprem, die alleen wordt gecombineerd met een naafversnelling, is voor veel kopers doorslaggevend. Kettingspanning bij naafversnelling De kettingspanning dient bij fietsen met naafversnelling zodanig te zijn dat de doorhang tussen kettingblad en tandwiel een verticale speling van 1 à 2 cm kent. Naafschakeling Voor het naspannen van de ketting moet het achterwiel door het losdraaien van de asmoeren naar achteren worden getrokken in de uitvalklauw totdat de ketting de toegestane speling heeft. Maak de remarm en de versnellingskabel los in geval van een terugtrapremnaaf en versnellingsnaaf. Draai na het uitlijnen van het achterwiel alle asmoeren en schroeven weer zorgvuldig aan en stel eventueel de schakelinstellingen bij. Uw fiets 23

25 Instelling van de naafversnelling Als de derailleur niet goed werkt, moet de spanning op de kabel worden aangepast. Zet de versnellingshendel in de 3e versnelling en draai iets aan de crank. Verhoog bij het koppelstuk de spanning totdat de kabel gespannen staat (niet te strak). Als bij een systeem met vijf versnellingen een tweede versnellingshendel aanwezig is, kiest u de 4e versnelling voordat de kabel wordt gespannen. Ondeskundigen dienen zich tot deze handelingen te beperken. Onderhouds- en reparatiewerkzaamheden moeten worden uitgevoerd door de fietsenmaker. Kettingschakeling Bij een kettingschakeling worden de versnellingen met de hendel traploos (frictietype) of exact (indextype) gekozen de achterderailleur met de rechterhendel en de voorderailleur met de linkerhendel. Trap tijdens het schakelen met zo min mogelijk kracht rond. Bij weerstandsschakelingen (traploos) moet de versnellingshendel fijn worden afgesteld totdat de ketting soepel en zonder bijgeluiden loopt. De afbeelding hiernaast geeft de meest doeltreffende schakelinstellingen zonder onnodige slijtage van de ketting en de tandwielen voor kettingschakelingen met een drievoudig kettingblad vóór. Optimale schakelstanden met een drievoudig kettingblad. Voorbeeld voor een derrailleur met 18 versnellingen,geldt ook voor derailleurs met 21, 24 en 27 versnellingen. Trap tijdens het schakelen nooit achteruit! Schakel tijdig terug als u aan een klim begint. Om onnodige slijtage aan ketting, tandwiel en kettingblad te voorkomen moet u niet te diagonaal schakelen, bijvoorbeeld het kleine kettingblad voor met het kleinste tandwiel achter, of het grote kettingblad voor met het grootste tandwiel achter. Op hellingen en open terrein kunt u het beste rijden met het kleinste kettingblad voor en de vier binnenste tandwielen achter. DE KUNST VAN HET SCHAKELEN Als uw fiets meerdere versnellingen heeft, kunt u best eerst een van de middelste versnellingen kiezen om zonder te schakelen te wennen aan uw fiets. Rijd een paar blokjes, neem wat bochten, rem een paar keer enz. 24 Uw fiets

26 Als u een naafschakeling hebt, moet u tijdens het schakelen de trappers even kort stilhouden om de tanden de kans te geven in elkaar te grijpen. Als u een kettingsversnelling hebt, moet u tijdens het schakelen de trappers blijven ronddraaien opdat de ketting zich om het volgende tandwiel kan leggen. Dit werkt niet bij stilstand. Dus: Schakel nooit bij stilstand! Trap tijdens het schakelen nooit achteruit! Als u voor een dubbel, drievoudig of viervoudig kettingblad hebt, oefen dan eerst het schakelen op een vlakke weg en wel op de volgende manier: Schakel de ketting achter op een middelgroot tandwiel en laat dit zo totdat u de bediening van de voorderailleur volkomen beheerst. Alleen dan ontdekt u welk effect de voorderailleur heeft op de vereiste krachtsinspanning. Pas als u zich vertrouwd voelt met de voorderailleur, gaat u oefenen met de achterderailleur. Gewoonlijk staat de versnellingshendel voor de voorderailleur links en die voor de achterderailleur rechts. Kies voortaan eerst de instelling van de voorderailleur al naar gelang het terrein en gebruik de achterderailleur om bij te stellen. Voorbeeld: Kettingderailleur De afbeelding toont een gangbaar schakelsysteem (achterderailleur) Het schakelmechanisme bestaat uit een parallellogramsysteem dat met behulp van kabel en veerspanning wordt bewogen en zo het kiezen van verschillende versnellingen mogelijk maakt. De noodzakelijke beweging van het schakelsysteem wordt bewerkstelligd door de versnellingshendel. Versnellingskabel Tandwielkrans Kapje voor geleidewieltje Meervoudig kettingblad Aanslagschroef Voorderailleur Geleidewieltje Uw fiets 25

27 Instelling van een kettingschakeling Instelling van de achterderailleur De twee stelschroeven (H = high en L = low) bepalen hoe ver de derailleur de ketting over de achterste tandwielen beweegt. Instellen van de hoogste versnelling (bij ongespande kabel) Draai de stelschroef voor de hoogste versnelling H zo ver dat het geleidewieltje direct onder het buitenste tandwieltje komt te staan. (Draaien naar links: het geleidewieltje beweegt naar buiten toe, van het wiel af; draaien naar rechts: het geleidewieltje beweegt naar binnen toe, naar het wiel toe.) Kabelinstelling Monteer de kabel aan de derailleur en span hem met de kabelstelschroef (licht op spanning brengen). Breng vervolgens de derailleur met behulp van de versnellingshendel onder het grootste tandwiel. Instellen van de laagste versnelling Draai de stelschroef voor de laagste versnelling L zo ver dat het geleidewieltje precies onder het midden van de grootste tandwiel komt te staan. (Draaien naar links: het geleidewieltje beweegt naar buiten toe, van het wiel af; draaien naar rechts: het geleidewieltje beweegt naar binnen toe, naar het wiel toe.) Instellen van de spanning Met de schroef voor het instellen van de spanning (B) wordt de afstand tussen het geleidewieltje en de tandwielen op het achterwiel ingesteld. Leg de ketting op het kleinste kettingblad voor en het grootste tandwiel achter en draai de crank naar voren. Stel met stelschroef B het geleidewieltje zo dicht mogelijk bij het tandwiel zonder dat de ketting aanloopt. (Draaien naar links: het geleidewieltje beweegt naar het tandwiel toe; draaien naar rechts: het geleidewieltje beweegt van het tandwiel af.) Leg daarna de ketting op het kleinste tandwiel en voer ook hier de afstelling zo uit dat de ketting niet aanloopt. Opmerking: Als schroef (B) voor het instellen van de spanning niet aanwezig is, is de spanning al op de fabriek ingesteld en hoeft u hier niets meer aan te veranderen. Grootste tandwiel Geleidewieltje Grootste tandwiel Geleidewieltje Kleinste tandwiel Kabelstelschroef Kleinste tandwiel Kabelstelschroef (B) 26 Uw fiets

28 VOORDERAILLEUR De geleiding van de ketting controleren Schakel de ketting met de versnellingshendel naar het kleinste tandwiel van het dubbele, drievoudige of viervoudige kettingblad. Let hierbij op de minimale kabelspanning. De ketting moet midden over het kleinste tandwiel lopen. Schakel daarna over naar het grootste tandwiel. De ketting mag niet over het kettingblad heen naar buiten kunnen worden geschakeld. De geleiding van de ketting instellen De ketting loopt krakend over het kleinste tandwiel / glijdt van het tandwiel af: draai justeerschroef B zo ver dat de ketting midden over het kleinste tandwiel loopt. Voorderailleur Schakel nu met de versnellingshendel over naar het grootste tandwiel. Draai justeerschroef A zo ver dat de ketting over het midden van het grootste tandwiel loopt en niet over het tandwiel heen naar buiten (op de crank) kan worden geschakeld. Kabelspanning De kabelspanning controleren Met de ketting op het kleinste achtertandwiel mag de kabel slechts minimaal gespannen zijn zonder echter door te hangen. De kabelspanning regelen Slecht Goed Spanning te zwak: kabelstelschroef C naar links draaien om de kabelspanning te verhogen. Spanning te hoog: kabelstelschroef C naar rechts draaien om de kabelspanning te verlagen. Kabelstelschroef (C) Uw fiets 27

29 VERSNELLINGSHENDELS Het aanbod aan versnellingen en de daarbij behorende versnellingshendels is groot. Gecombineerde rem- en versnellingshendel, duim-stuurversnellingshendel, versnellingshendel voor het stuuruiteinde, greep met afzonderlijke schakelaar voor omhoog- en omlaag schakelen, draaigrip en nog veel meer soorten. Over het algemeen moeten derailleurs met bepaalde hendels van dezelfde fabrikant worden gecombineerd. Bij sommige derailleurs kunt u zelf de gewenste versnellingshendel uitzoeken. Het is belangrijk dat u voordat u fietstochten gaat maken goed weet hoe de versnelling en versnellingshendel werken. U zal meer plezier hebben in het fietsen als u op de hoogte bent van alle mogelijkheden van de versnelling. Probeer de versnelling dus eerst uit. Drukknopversnelling Deze wordt met de duim bediend. De bediening is eenvoudig en het cijfer geeft aan welke versnelling is ingeschakeld. Er zijn ook modellen met een versnellingshendel of met een gescheiden schakelaar voor omhoog- en omlaagschakelen. Draaigrip Draaigripschakelaars kunnen in combinatie met veel derailleurs worden gebruikt. Ze worden ook steeds meer toegepast. Uw handen hebben het stuur vast terwijl u de draaigrip met uw duim kunnen bedienen. De ingeschakelde versnelling kan goed op de grip worden afgelezen. 28 Uw fiets

30 Schakel- en reminrichtingen Deze combinatie van schakel- en remgrepen maakt het gelijktijdig remmen en schakelen mogelijk met één handeling. Er zijn modellen met voorinstellingen en versnellingsaanduiding. Rapid Fire versnellingshendel Voor snel schakelen met afzonderlijke versnellingshendels voor omhoog- en omlaagschakelen. Techniek met korthefmechanisme De montage is onafhankelijk van de remhendel. Gewoonlijk staat de versnellingshendel voor de voorderailleur links en die voor de achterderailleur rechts. Uw fiets 29

31 ACCESSOIRES Fietshelmen Fietshelmen zijn uitsluitend geschikt voor gebruik op fietsen, skateboards, inline skates en rolschaatsen en zijn niet toegestaan voor gebruik op motoren. Fietshelmen moeten voldoen aan de Europese DIN-norm EN Het is belangrijk dat de helm goed past. De helm mag niet te ver in de nek of op het voorhoofd zitten. De helm moet dus midden op het hoofd zitten. Fietshelmen zijn uitgerust met een snelsluiting die eenvoudig open en dicht kan. De kinriem moet individueel worden afgesteld. sluiten openen inkorten De helm mag niet glijden op het hoofd, maar ook niet te strak worden aangetrokken. Als de nieuwe helm voor een kind is, moet u het goede voorbeeld geven en zelf tijdens het fietsen ook een helm dragen. Tijdens het spelen en ravotten moeten kinderen de helm afdoen. Als tijdens het spelen de helm ergens achter blijft haken, bestaat de kans dat de keel wordt dichtgesnoerd. Meet uw hoofdomtrek op ongeveer 1cm boven uw oren. 30 Uw fiets

32 Verlichting op batterijen Heeft u geen bevestigingspunten voor een dynamo op uw fiets? Een verlichting op batterijen biedt uitkomst! Let hierbij op de verkeersvoorschriften. U kunt een verlichting via dynamo en batterij ook combineren. De beide stroombronnen moeten dan wel elektrisch van elkaar zijn gescheiden. Monteer de verlichting met behulp van de handleiding die bij het betreffende product is geleverd. Fietscomputer Ook op de fiets is de computer bijna niet meer weg te denken. Een dergelijke minicomputer geeft met een druk op de knop (al naar gelang de uitvoering) de snelheid (hoogste en gemiddelde), het aantal kilometers (ook per dag), de reisduur en het tijdstip aan in 12- of 24-uurs modus. Ook zijn een stopwatchfunctie en opgeslagen ritgegevens oproepbaar. Een montageset bestaat uit een display dat op het stuur wordt bevestigd en een sensor met kabel en spaakmagneet. De sensor vangt de signalen op die door de spaakmagneten worden gestuurd en stuurt ze ter verwerking naar de computer. Monteer de verlichting met behulp van de handleiding die bij het betreffende product is geleverd. Fietssloten Kabel- en beugelsloten bieden tegenwoordig de beste bescherming. Met een beugelslot maakt u bijvoorbeeld het frame vast aan een lantaarnpaal en een kabelslot (spiraalkabel) beschermt daarnaast ook de wielen tegen diefstal. Het beugelslot wordt met een klem op het frame bevestigd zodat u het zonder enige moeite mee kunt nemen. Kabelsloten zonder bevestigingsbeugel op het frame kunnen eenvoudig onder het zadel of om een stang worden gehangen. Spatborden Mountainbikes worden gedeeltelijk zonder spatborden geleverd. Als u achteraf toch spatborden wilt op uw fiets of MTB dan hebben we voor u speciale steek- of spanspatborden die gemakkelijk kunnen worden bevestigd. Deze zijn verstelbaar en dus voor alle MTB's geschikt. Uw fiets 31

33 Kinderzitjes Gebruik slechts goedgekeurde kinderzitjes die voldoen aan de norm DIN In principe geen kinderzitjes aan het stuur bevestigen! Wij raden aan de maximale belasting bij montage op het stuur en tussen stuur en bestuurder (bovenste stang) op 15 kg te begrenzen. Bij de montage van een fietszitje achterop de bagagedrager, kunt u het beste een stoeltje kiezen dat aan de verticale stang van het frame (onder het zadel) bevestigd dient te worden. Het zitje wordt zo geplaatst dat het de bagagedrager niet raakt. De gegevens over maximale belasting kunt u lezen in de handleiding bij het kinderfietszitje. Gebruik altijd de veiligheidsgordels om te voorkomen dat uw kind uit het zitje valt. De verstelbare voetsteunen moeten aangepast worden aan de lengte van het kind en de voeten moeten met de riempjes worden vastgezet. Zorg daarnaast dat uw fiets is uitgerust met jasbeschermers. Om te voorkomen dat uw kind met zijn/haar vingers tussen de zadelvering kan komen, is er bij de fietshandelaar een klembeveiliging voor blootliggende veren verkrijgbaar. Ook kinderen in fietszitjes raden wij aan een fietshelm te dragen. Monteer het kinderzitje met behulp van de handleiding die bij het product is geleverd. Aanhanger Ze zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld - fietsaanhangers waarin ouders hun kroost kunnen vervoeren of aanhangers waarin uitsluitend lichte spullen kunnen worden vervoerd. Men hoeft niet bang te zijn dat de fiets zo een breed gevaarte wordt. Je raakt snel aan de afmetingen van de aanhanger gewend. Bij het juiste gebruik is omkiepen van de aanhanger uitgesloten. Het is wel belangrijk dat uw fiets goede remmen en een stabiel frame heeft. Wegrijden, bochten nemen, tegen een helling oprijden en afremmen moeten eerst worden geoefend. De aanhanger kan op twee manieren worden aangekoppeld. In de buurt van de achteras of tussen het zadel en bagagedrager. Het is afhankelijk van het type fiets voor welke koppelingswijze wordt gekozen. Monteer de aanhanger met behulp van de handleiding die bij het product is geleverd. Let op dat het voor de aanhanger maximaal toegestane gewicht van 50 kg niet wordt overschreden. 32 Uw fiets