CMMI voor diensten. Een introductie. SYSQA B.V. Almere

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "CMMI voor diensten. Een introductie. SYSQA B.V. Almere"

Transcriptie

1 CMMI voor diensten Een introductie SYSQA B.V. Almere

2 Organisatie Sysqa BV Pagina 2 van 13 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemeen Versiebeheer Continue representatie Procesmanagement procesgebieden Projectmanagement procesgebieden Dienstenontwikkeling en -levering procesgebieden Ondersteunende procesgebieden Stapsgewijze representatie Niveau 1: Initieel Niveau 2: Beheerst Niveau 3: Gedefinieerd Niveau 4: Kwantitatief beheerst Niveau 5: Optimaliserend Literatuuropgave... 13

3 Organisatie Sysqa BV Pagina 3 van 13 1 Inleiding 1.1 Algemeen Hoewel medewerker en managers hun problemen meestal in grote lijnen kennen, kunnen zij het oneens zijn over welke verbeteringen het belangrijkste zijn. Zonder een georganiseerde strategie voor verbeteringen is het moeilijk consensus te bereiken tussen het management en de professionele staf over welke verbeteractiviteiten als eerste uitgevoerd gaan worden. Om blijvend resultaat te halen uit verbeteractiviteiten is het noodzakelijk om een groeipad naar volwassenheid te ontwerpen welke de volwassenheid van het proces in niveaus verbetert. Het Capability Maturity Model Integration voor diensten is zo een volwassenheidsraamwerk voor het verbeteren van dienstverlening. Het ordent de niveaus van volwassenheid van dienstprocessen zodanig dat ieder volgend volwassenheidsniveau voortbouwt op de resultaten van het voorgaande niveau. CMMI voor diensten geeft organisaties handvatten over hoe zij het proces om hun dienstverlening te ontwikkelen en te onderhouden kunnen evalueren en verbeteren. Door middel van een assessment kan het huidige niveau van volwassenheid van de dienstverlening worden bepaald. Aan de hand van het niveau kan bepaald worden welke verbeteractiviteiten als eerste opgepakt dienen te worden. Door zich op slechts enkele activiteiten te richten en deze met volle overtuiging na te streven, kan een organisatie zijn overall proces geleidelijk aan verbeteren en zodoende continue en blijvende groei realiseren. Dit document beschrijft de hoofdlijnen van het CMMI voor diensten. In deze intro wordt ervan uit gegaan dat de lezer bekend is met de historie, opbouw en definities van CMMI historie, opbouw en definities staan beschreven in de intro over het CMMI raamwerk. Daarnaast bestaan er ook CMMI voor ontwikkeling, CMMI voor acquisitie, IDEAL (implementatiemethode) en SCAMPI (assessmentmethode). 1.2 Versiebeheer Versie Status Datum Auteur Opmerkingen 0.1 concept H.J.J. Cannegieter Aanpassing van CMM introductie naar CMMI introductie 1.0 Definitief H.J.J. Cannegieter Doorvoeren verbeteringen en definitief maken 1.1 Definitief H.J.J. Cannegieter Wijzigingen ivm versie 1.2 doorvoeren. 1.2 Concept F. van Veen Aanpassingen conform laatste versie CMMI 2.0 Definitief H.J.J. Cannegieter Review en goedkeuring 2.1 Definitief H.J.J. Cannegieter Maken aparte intro over het raamwerk

4 Organisatie Sysqa BV Pagina 4 van 13 2 Continue representatie In de continue representatie kent ieder procesgebied zijn eigen vaardigheidsniveau op een schaal van 0 tot 5. Voor de vaardigheidsniveaus 1 tot 5 in de continue representatie gelden eisen per vaardigheidsniveau. Het laagste vaardigheidsniveau, niveau 0, is het startpunt en kent dan ook geen eisen. Alle processen kunnen in willekeurige volgorde naar verschillende vaardigheidsniveaus groeien (op een enkele uitzondering na). Vaardigheidsniveau Vaardigheidsniveau 0 Vaardigheidsniveau 1 Vaardigheidsniveau 2 Vaardigheidsniveau 3 Vaardigheidsniveau 4 Vaardigheidsniveau 5 Naam Incompleet (Incomplete) Uitgevoerd (Performed) Beheerst (Managed) Gedefinieerd (Defined) Kwantitatief beheerst (Quantitatively managed) Optimaliserend (Optimizing) Elk individueel procesgebied kan zich dus op een ander vaardigheidsniveau bevinden. Figuur 5.1 laat zien hoe de procesgebieden zijn opgebouwd. Specifieke doelen Generieke doelen Specifieke praktijken Vaardigheidsniveau Generieke praktijken Figuur 5.1: De opbouw van de continue representatie Bij de continue representatie moet een organisatie zelf vaststellen welke procesgebieden van CMMI voor diensten als eerste verbeterd moeten worden. Dit gebeurt meestal via de relevante organisatiedoelen en via een onderzoek waarin het vaardigheidsprofiel wordt vastgesteld. De volgorde waarin verbeterd wordt, mag in de continue representatie door een organisatie zelf bepaald worden. Helemaal vrij is deze keuze niet, omdat er enkele relaties tussen procesgebieden zijn waar wel rekening mee gehouden dient te worden. De continue representatie kent de volgende zes vaardigheidsniveaus.

5 Organisatie Sysqa BV Pagina 5 van 13 Vaardigheidsniveau Vaardigheidsniveau 0: Incompleet Vaardigheidsniveau 1: Uitgevoerd Vaardigheidsniveau 2: Beheerst Vaardigheidsniveau 3: Gedefinieerd Vaardigheidsniveau 4: Kwantitatief beheerst Vaardigheidsniveau 5: Optimaliserend Bij een incompleet proces worden deelprocessen niet of niet geheel uitgevoerd conform de specifieke doelen van het procesgebied. Bij een uitgevoerd proces voldoet het proces aan de specifieke doelen van het betreffende procesgebied. Elke vorm van institutionalisering ontbreekt waardoor de kans groot is dat men terugvalt naar vaardigheidsniveau 0 indien er niet verder verbeterd wordt. Een beheerst proces is een uitgevoerd proces, dat beheerst wordt uitgevoerd. Er wordt voldaan aan de specifieke doelen van het procesgebied en aan de generieke doelen behorend bij vaardigheidsniveau 2. Dit betekent dat er een organisatiebeleid ten aanzien van dit proces is geformuleerd, het proces gepland is, er voldoende middelen zijn, verantwoordelijkheden zijn toegewezen, medewerkers getraind zijn, configuraties beheerst worden, de relevante belanghebbenden geïdentificeerd en betrokken worden, het proces bewaakt en beheerst wordt, vastgesteld wordt of het proces is uitgevoerd conform de standaarden en de status van het proces gereviewd wordt met het hogere management. Een gedefinieerd proces is een beheerst proces, dat is afgeleid van de standaardprocessen van de organisatie. Er wordt voldaan aan de specifieke doelen van het procesgebied en aan de generieke doelen behorend bij de vaardigheidsniveaus 1, 2 en 3. Dit betekent dat het proces gedefinieerd is op basis van de organisatiebrede procesbeschrijvingen en dat verbeterinformatie over het proces verzameld wordt. Tevens zijn aanpassingsrichtlijnen beschikbaar om de standaardprocessen aan te passen aan projecten. Een kwantitatief beheerst proces is een gedefinieerd proces, dat beheerst wordt door gebruik te maken van kwantitatieve technieken. Er wordt voldaan aan de specifieke doelen van het procesgebied en aan de generieke doelen behorend bij de vaardigheidsniveaus 1, 2, 3 en 4. Dit betekent dat er kwantitatieve doelstellingen voor het proces worden gedefinieerd en onderhouden op basis van de eisen en behoeften van belanghebbenden. Hierdoor wordt de variatie in de uitvoering van deelprocessen gereduceerd. Een optimaliserend proces is een kwantitatief beheerst proces, dat wordt verbeterd en aangepast op basis van de organisatiedoelen. Er wordt voldaan aan de specifieke doelen van het procesgebied en aan de generieke doelen behorend bij de vaardigheidsniveaus 1, 2, 3, 4 en 5. Dit betekent dat de processen continu verbeterd worden op basis van metingen. Oorzaken van problemen worden in een zo vroeg mogelijk stadium vastgesteld en weggenomen. Bij de continue representatie worden de procesgebieden gegroepeerd in vier procescategorieën, te weten: Procesmanagement procesgebieden; Projectmanagement procesgebieden; Dienstenontwikkeling en -levering; Ondersteunende procesgebieden.

6 Organisatie Sysqa BV Pagina 6 van Procesmanagement procesgebieden De procesmanagement procesgebieden bestaan uit de overkoepelende activiteiten gericht op het implementeren van volwassen processen evenals het verbeteren van deze processen. Organisatiebrede procesfocus Organisatiebrede procesdefinitie Organisatiebrede training Organisatiebrede procesprestatie Organisatiebrede innovatie en borging Het krijgen en onderhouden van inzicht in de processen, evenals het beheerst verbeteren van de processen. Het opstellen, onderhouden en beschikbaar stellen van de standaardprocessen, aanpassingsrichtlijnen en de ondersteunende proceshulpmiddelen. Het identificeren van trainingsbehoeften, opstellen van een trainingsplan en verzorgen van trainingen. Het formuleren en onderhouden van kwantitatieve kwaliteits- en procesdoelstellingen. Het selecteren en implementeren van incrementele en innovatieve verbeteringen in processen en technologieën. 2.2 Projectmanagement procesgebieden De projectmanagement procesgebieden omvatten het plannen, monitoren en beheersen van projecten. Projectplanning Projectmonitoring en projectbeheersing Leveranciers management Capaciteits- en Beschikbaarheidsbeheer Eisenmanagement Dienstcontinuïteit Geïntegreerd projectmanagement Risicomanagement Kwantitatief projectmanagement Het opstellen en onderhouden van een projectplan, inclusief het betrekken van de belanghebbenden bij het project. Het monitoren van de projectactiviteiten en het nemen van correctieve maatregelen. Het beheersen van de aanschaf en afname van producten of diensten van externe leveranciers. Het zekerstellen van effectieve prestaties door het dienstensysteem en het zekerstellen dat middelen verstrekt en effectief gebruikt worden om eisen aan diensten te ondersteunen. Het zeker stellen dat de overeengekomen eisen zijn begrepen en worden beheerd. Het vaststellen, gebruiken en onderhouden van plannen om de continuïteit van diensten tijdens en na significante verstoringen van de normale operatie te waarborgen. Het inrichten en beheersen van een project op basis van geïntegreerde en gedefinieerde processen die zijn afgeleid van de standaardprocessen van de organisatie, rekening houdend met de andere projecten. Het identificeren, prioriteren en monitoren van risico s en het nemen van risicobeperkende maatregelen. Het op basis van kwantitatieve en statistische methoden beheersen van projectprocessen om de gedefinieerde kwaliteits- en procesdoelstellingen te halen.

7 Organisatie Sysqa BV Pagina 7 van Dienstenontwikkeling en -levering procesgebieden De dienstenontwikkeling en -levering procesgebieden omvatten de levenscyclusactiviteiten van de dienstverlening. Incident Oplossing en Preventie Dienstenlevering De tijdige en effectieve oplossing van incidenten tijdens de dienstverlening zeker te stellen en om, waar mogelijk, incidenten tijdens de dienstverlening te voorkomen. Het leveren van diensten in overeenstemming met de dienstovereenkomsten. Dienstsysteemontwikkeling Het analyseren, ontwerpen, ontwikkelen, integreren, verifiëren en valideren van dienstsystemen, inclusief dienstsysteemcomponenten, om te voldoen aan bestaande of verwachtte dienstovereenkomsten. Dienstsysteemtransitie Strategisch Dienstenbeheer Het in gebruik nemen van nieuwe of significant veranderde dienstsysteemcomponenten, waarbij hun effect op de voortgaande dienstverlening wordt beheerst. Het vaststellen, gebruiken en onderhouden van standaard diensten in harmonie met strategische behoeften en plannen. 2.4 Ondersteunende procesgebieden De ondersteunende procesgebieden bieden hulp bij het effectiever en efficiënter uitvoeren van alle voorgaande procesgebieden. Configuratiemanagement Proces en product kwaliteitsborging Meting en analyse Alternatievenanalyse en oplossingskeuze Causale probleemanalyse en probleemoplossing Het inrichten van het beheer en het onderhouden van de integriteit van de producten. Het objectief vaststellen of processen en producten conform de beschrijvingen en standaarden zijn uitgevoerd, evenals het beheersen van kwaliteitsproblemen. Het inrichten en implementeren van een meetprogramma ter ondersteuning van beslissingen en het nemen van correctieve maatregelen. Het op gestructureerde wijze nemen van beslissingen door alternatieven te vergelijken op basis van vastgestelde criteria. Het identificeren van oorzaken van fouten en andere afwijkingen en het nemen van acties om dit in de toekomst te voorkomen.

8 Organisatie Sysqa BV Pagina 8 van 13 3 Stapsgewijze representatie De stapsgewijze representatie kent vijf volwassenheidsniveaus (maturity levels) die organisaties doorlopen om hun dienstprocessen kunnen verbeteren. Volwassenheidsniveau 1 is het startniveau en kent geen eisen. Elk volwassenheidsniveau in de stapsgewijze representatie bevat een vaste set procesgebieden. Om via de volwassenheidsniveaus te groeien, dient aan de eisen van de procesgebieden van het betreffende volwassenheidsniveau te worden voldaan, alvorens aan het volgende volwassenheidsniveau te kunnen werken. Het is echter niet verplicht alle procesgebieden van een volwassenheidsniveau tegelijkertijd te verbeteren. Binnen een volwassenheidsniveau mag men tussenstappen nemen. Figuur 4.1 toont de opbouw van de volwassenheidsniveaus in de stapsgewijze representatie van CMMI voor diensten. Volwassenheidsniveau 1 2 n Specifieke doelen Generieke doelen Specifieke praktijken Generieke praktijken Figuur 4.1: De opbouw van de stapsgewijze representatie De stapsgewijze representatie kent vijf volwassenheidsniveaus: 1 tot en met 5. Volwassenheidsniveau Niveau 1: Initieel Niveau 2: Beheerst Niveau 3: Gedefinieerd Niveau 4: Kwantitatief beheerst Niveau 5: Optimaliserend Voor volwassenheidsniveau 1 gelden geen eisen. Volwassenheidsniveau 2 richt zich op het uitvoeren van projecten en het voldoen van individuele projecten aan de CMMI-eisen. Voorspelbaarheid en beheersbaarheid staan centraal. Volwassenheidsniveau 3 richt zich op het standaardiseren van processen in een organisatie. Standaardisatie staat centraal. Aanpassingsrichtlijnen zijn beschikbaar om de standaardprocessen aan te passen. Volwassenheidsniveau 4 richt zich op het sturen op basis van meetgegevens en het stellen van meetbare kwantitatieve verbeterdoelen. Meten staat centraal. Volwassenheidsniveau 5 richt zich op het continu verbeteren en optimaliseren van processen. Hierdoor sluiten processen optimaal aan bij het te ontwikkelen product. Dit alles op basis van expliciete meetgegevens. Optimalisatie staat centraal.

9 Organisatie Sysqa BV Pagina 9 van 13 De stapsgewijze representatie van CMMI voor diensten kent een vaste verbetervolgorde die weergegeven is in figuur 4.2. Continue verbetering Optimaliserend Standaard proces Voorspelbaar proces Gedefinieerd Kwantitatief Beheerst Gedisciplineerd proces Beheerst Initieel Figuur 4.2: De verbetervolgorde van de stapsgewijze representatie van CMMI voor diensten 3.1 Niveau 1: Initieel Op volwassenheidsniveau 1 gelden er in de stapsgewijze representatie geen eisen. Een organisatie op volwassenheidsniveau 1 is geen stabiele omgeving voor dienstverlening. Succes hangt sterk af van de competenties van enkele individuen. Ondanks deze ad-hoc en vaak chaotische omgeving leveren organisaties op volwassenheidsniveau 1 regelmatig werkbare diensten. Hierbij vinden echter regelmatig budget- en tijdsoverschrijdingen plaats. Organisaties op volwassenheidsniveau 1 zijn niet in staat successen te herhalen. In crisistijden kenmerken ze zich door overmatige betrokkenheid van het personeel en het afschaffen of niet toepassen van processen. 3.2 Niveau 2: Beheerst Op volwassenheidsniveau 2 wordt met behulp van projecten de basis gelegd voor effectieve levering van diensten door het institutionaliseren van basis project management, ondersteuning, diensten ontwikkeling en levering. De projecten hebben een projectstrategie, er zijn projectplannen en de projecten worden gemonitord en beheerst om zeker te stellen dat de dienst geleverd worden zoals gepland. De dienstenleverancier stelt overeenkomsten met klanten op, daarnaast worden klanteisen en contractuele eisen opgesteld en beheerst. Configuratiemanagement en proces en product kwaliteitsborging zijn geïnstitutionaliseerd. Daarnaast ontwikkelt de dienstenleverancier de vaardigheid om de procesprestaties te meten en te analyseren. Op volwassenheidsniveau 2 worden projecten, processen, tussenproducten en diensten beheerst. De serviceleverancier zorgt ervoor dat de processen gepland worden in lijn met het beleid. Om het proces uit te voeren zorgt de dienstenleverancier voor adequate middelen, wordt verantwoordelijkheden toegewezen, de medewerkers zijn getraind en staan de tussenproducten onder configuratiemanagement. De dienstenleverancier identificeert en betrekt de juiste belanghebbenden en monitort en beheerst de processen. De mate waarin de processen worden gevolgd wordt periodiek geëvalueerd met het management en procesprestaties worden periodiek geëvalueerd met het management. De procesdiscipline behorend bij volwassenheidsniveau 2 zorgt ervoor dat de bestaande manier van werken behouden blijft in tijden van stress.

10 Organisatie Sysqa BV Pagina 10 van 13 De procesgebieden van volwassenheidsniveau 2 zijn: Configuratie management Eisenmanagement Proces en product kwaliteitsborging Projectplanning Projectmonitoring en projectbeheersing Leveranciersmanagement Meting en analyse Dienstenlevering Het inrichten van het beheer en het onderhouden van de integriteit van de producten. Het zeker stellen dat de overeengekomen eisen zijn begrepen en worden beheerd. Het objectief vaststellen of processen en producten conform de beschrijvingen en standaarden zijn uitgevoerd, evenals het beheersen van kwaliteitsproblemen. Het opstellen en onderhouden van een projectplan inclusief het betrekken van de belanghebbenden bij het project. Het monitoren van de projectactiviteiten en het nemen van correctieve maatregelen. Het beheersen van de aanschaf en afname van producten of diensten van externe leveranciers. Het inrichten en implementeren van een meetprogramma ter ondersteuning van beslissingen en het nemen van correctieve maatregelen. Het leveren van diensten in overeenstemming met de dienstovereenkomsten. 3.3 Niveau 3: Gedefinieerd Op volwassenheidsniveau 3 gebruiken dienstenleveranciers gedefinieerde processen om hun projecten te managen beheersen. Ze nemen best practices uit projectmanagement en dienstenmanagement over in hun standaardprocessen. De dienstenleverancier stelt vast dat geselecteerde tussenproducten voldoen aan de requirements en valideert dat de diensten voldoen aan de behoeften van de klant en de eindgebruiker. De processen zijn goed doorgrond en zijn beschreven in standaarden, procedures, hulpmiddelen en methoden. De set standaardprocessen, die de basis vormen van niveau 3, worden opgesteld en in de tijd verbetert. De standaardprocessen worden gebruikt om consistentie over de hele organisatie te krijgen. Projecten gebruiken de standaardprocessen door ze af te leiden uit de standaardprocessen op basis van aanpassingsrichtlijnen. Op volwassenheidsniveau 3 zijn de standaards, procesbeschrijvingen en procedures afgeleidt van de organisatiebrede set van standaardprocessen zodat ze geschikt zijn voor een bepaald project of organisatieonderdeel. Hierdoor zijn de standaards, procesbeschrijvingen en procedures consistenter over de projecten en organisatieonderdelen heen. Op volwassenheidsniveau 3 zijn de processen nauwkeuriger beschreven. Een gedefinieerd proces bestaat uit een doel, input, entry criteria, activiteiten, rollen, metingen, verificaties, output en exit criteria. De processen worden proactief beheerst op basis van het begrip van de relaties tussen procesactiviteiten en gedetailleerde metingen van het proces, de tussenproducten en de diensten.

11 Organisatie Sysqa BV Pagina 11 van 13 De procesgebieden van volwassenheidsniveau 3 zijn: Capaciteits- en beschikbaarheidsbeheer Alternatievenanalyse en oplossingskeuze Geïntegreerd projectmanagement Incidentenoplossing en preventie Organisatiebrede procesdefinitie Organisatiebrede procesfocus Organisatiebrede training Risicomanagement Dienstcontinuïteit Het zekerstellen van effectieve prestaties door het dienstensysteem en het zekerstellen dat middelen verstrekt en effectief gebruikt worden om eisen aan diensten te ondersteunen. Het op gestructureerde wijze nemen van beslissingen door alternatieven te vergelijken op basis van vastgestelde criteria. Het inrichten en beheersen van een project op basis van geïntegreerde en gedefinieerde processen die zijn afgeleid van de standaardprocessen van de organisatie, rekening houdend met de andere projecten. De tijdige en effectieve oplossing van incidenten tijdens de dienstverlening zeker te stellen en om, waar mogelijk, incidenten tijdens de dienstverlening te voorkomen. Het opstellen, onderhouden en beschikbaar stellen van de standaardprocessen, aanpassingsrichtlijnen en de ondersteunende proceshulpmiddelen. Het krijgen en onderhouden van inzicht in de processen, evenals het beheerst verbeteren van de processen. Het identificeren van trainingsbehoeften, opstellen van een trainingsplan en verzorgen van trainingen. Het identificeren, prioriteren en monitoren van risico s en het nemen van risicobeperkende maatregelen. Het vaststellen, gebruiken en onderhouden van plannen om de continuïteit van diensten tijdens en na significante verstoringen van de normale operatie te waarborgen. Dienstsysteemontwikkeling Het analyseren, ontwerpen, ontwikkelen, integreren, verifiëren en valideren van dienstsystemen, inclusief dienstsysteemcomponenten, om te voldoen aan bestaande of verwachtte dienstovereenkomsten. Dienstsysteemtransitie Strategisch dienstenbeheer Het in gebruik nemen van nieuwe of significant veranderde dienstsysteemcomponenten, waarbij hun effect op de voortgaande dienstverlening wordt beheerst. Het vaststellen, gebruiken en onderhouden van standaard diensten in harmonie met strategische behoeften en plannen. 3.4 Niveau 4: Kwantitatief beheerst Op volwassenheidsniveau 4 stelt de organisatie meetbare doelstellingen voor het beheersen van de kwaliteit van processen en producten. Deze kwantitatieve doelstellingen worden gebaseerd op de eisen en behoeften van klanten, eindgebruikers en de organisatie. Er worden gedetailleerde procesmetingen verricht en de uitkomsten worden geanalyseerd. Knelpunten worden geïdentificeerd en gecorrigeerd om deze in de toekomst te voorkomen. Op volwassenheidsniveau 4 wordt een feedback-loop met metingen ingericht: doelen stellen, uitvoeren, meten, analyseren en bijsturen. Ten opzichte van volwassenheidsniveau 3 zijn de processen kwalitatief voorspelbaar terwijl door gebruik te maken van statistische methoden en modellen de processen op volwassenheidsniveau 4 kwantitatief voorspelbaar zijn. Een organisatie op volwassenheidsniveau 4 zoekt naar bijzondere oorzaken van variatie en probeert die variaties te verkleinen. Hierdoor vermindert de variatie in de procesuitvoering en worden projecten en processen eenduidiger en dus beter voorspelbaar.

12 Organisatie Sysqa BV Pagina 12 van 13 De procesgebieden van volwassenheidsniveau 4 zijn: Organisatiebrede procesprestatie Kwantitatief projectmanagement Het formuleren en onderhouden van kwantitatieve kwaliteits- en procesdoelstellingen. Het op basis van kwantitatieve en statistische methoden beheersen van projectprocessen om de gedefinieerde kwaliteitsen procesdoelstellingen te halen. 3.5 Niveau 5: Optimaliserend Op dit volwassenheidsniveau focust de organisatie zich op het optimaliseren van processen. De kwantitatieve doelstellingen worden afgezet tegen de organisatiedoelen om het verbetertraject te beheersen. De verbeteringen worden geselecteerd op basis van hun verwachte bijdrage aan de verbeteringsdoelstellingen versus de kosten en impact op de organisatie. De gehele organisatie is als zodanig betrokken bij procesverbetering, wat bijdraagt aan een voortdurende cyclus van procesverbetering. Op volwassenheidsniveau 4 ligt de nadruk op het beheersen van processen met kwantitatieve gegevens, terwijl op volwassenheidsniveau 5 de nadruk ligt op het optimaliseren van deze processen. Organisaties op volwassenheidsniveau 5 concentreren zich op de algemene oorzaken van variatie en proberen daardoor de prestatie van processen te verbeteren. Het kiezen van het best passende proces bij een project is op volwassenheidsniveau 5 een op cijfers gebaseerd mechanisme. De flexibiliteit in het inrichten van processen wordt op volwassenheidsniveau 5 een stuk groter. De procesgebieden van volwassenheidsniveau 5 zijn: Organisatiebrede innovatie en borging Causale probleemanalyse en probleemoplossing Het selecteren en implementeren van incrementele en innovatieve verbeteringen in processen en technologieën. Het identificeren van oorzaken van fouten en andere afwijkingen en het nemen van acties om die in de toekomst te voorkomen.

13 Organisatie Sysqa BV Pagina 13 van 13 4 Literatuuropgave H.J.J. Cannegieter en R. van Solingen: De kleine CMMI voor ontwikkeling, 2 e druk 2007 ISBN-13: Software Engineering Institute - CMMI for Services, Version 1.2, CMU/SEI-2009-TR- 001 Introductie CMMI raamwerk (zie kennisbank) Introductie CMMI voor ontwikkeling (zie kennisbank) Introductie CMMI voor acquisitie (zie kennisbank)

CMMI voor acquisitie. Een introductie. SYSQA B.V. Almere

CMMI voor acquisitie. Een introductie. SYSQA B.V. Almere CMMI voor acquisitie Een introductie SYSQA B.V. Almere Organisatie Sysqa BV Pagina 2 van 13 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Versiebeheer... 3 2 Continue representatie... 4 2.1 Procesmanagement

Nadere informatie

CMMI voor ontwikkeling. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

CMMI voor ontwikkeling. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. CMMI voor ontwikkeling Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 12 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3

Nadere informatie

PRINCE2 Symposium: Zin en Onzin van een Methode. PRINCE 2 versus CMMI; raakvlakken, overlap en aanvullingen SYSQA B.V.

PRINCE2 Symposium: Zin en Onzin van een Methode. PRINCE 2 versus CMMI; raakvlakken, overlap en aanvullingen SYSQA B.V. PRINCE2 Symposium: PRINCE 2 versus CMMI; raakvlakken, overlap en aanvullingen Jan Jaap Cannegieter SYSQA B.V. SYSQA B.V. Operationeel Tactisch Strategisch Testen Requirements Quality assurance Auditing

Nadere informatie

Handout. Pagina 1. SYSQA B.V. Almere. Capability Maturity Model Integration (CMMI) Technische Universiteit Eindhoven SYSQA SYSQA.

Handout. Pagina 1. SYSQA B.V. Almere. Capability Maturity Model Integration (CMMI) Technische Universiteit Eindhoven SYSQA SYSQA. Capability Maturity Model Integration (CMMI) Technische Universiteit Eindhoven Johan Zandhuis SYSQA Start: 1999 Onafhankelijk Quality Assurance in IT 150 medewerkers (en groeiend) 2 SYSQA Operationeel

Nadere informatie

PRINCE 2 versus CMMI; raakvlakken, overlap en aanvullingen

PRINCE 2 versus CMMI; raakvlakken, overlap en aanvullingen PRINCE2 Symposium: PRINCE 2 versus CMMI; raakvlakken, overlap en aanvullingen Jan Jaap Cannegieter SYSQA B.V. SYSQA B.V. Operationeel Tactisch Strategisch Testen Requirements Quality assurance Auditing

Nadere informatie

CMMI voor acquisitie

CMMI voor acquisitie softwareontwikkeling CMMI i CMMI voor acquisitie Volwassen heidsmodel garandeert goed opdrachtgeverschap Tot voor kort was er geen methodische aanpak om outsourcingprocessen in de praktijk op een gestructureerde

Nadere informatie

De kleine CMMI voor diensten. De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening

De kleine CMMI voor diensten. De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening De kleine CMMI voor diensten De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening De kleine CMMI voor diensten De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening Jan Jaap Cannegieter, Frank Niessink en

Nadere informatie

De kleine CMMI. voor ontwikkeling. De basisuitrusting voor continue prestatieverbetering. Derde, herziene druk. Jan Jaap Cannegieter Rini van Solingen

De kleine CMMI. voor ontwikkeling. De basisuitrusting voor continue prestatieverbetering. Derde, herziene druk. Jan Jaap Cannegieter Rini van Solingen De kleine CMMI voor ontwikkeling De basisuitrusting voor continue prestatieverbetering Derde, herziene druk Jan Jaap Cannegieter Rini van Solingen De kleine CMMI voor ontwikkeling De basisuitrusting voor

Nadere informatie

De kleine CMMI voor acquisitie. De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden

De kleine CMMI voor acquisitie. De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden De kleine CMMI voor acquisitie De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden De kleine CMMI voor acquisitie De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden Jan Jaap Cannegieter, Rini van Solingen en Wouter

Nadere informatie

Capability Maturity Model. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

Capability Maturity Model. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Capability Maturity Model Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...FOUT!

Nadere informatie

CMMI voor ontwikkeling

CMMI voor ontwikkeling Organisatie SYSQA B.V. Pagina 1 van 14 CMMI voor ontwikkeling Doel Het doel van deze checklist is het ondersteunen van organisaties die de prestaties van systeemontwikkeling, hardwareontwikkeling en softwareontwikkeling

Nadere informatie

Jan Jaap Cannegieter. De kleine. Rini van Solingen CMMI. Wouter Raemaekers. voor acquisitie. De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden

Jan Jaap Cannegieter. De kleine. Rini van Solingen CMMI. Wouter Raemaekers. voor acquisitie. De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden De kleine CMMI voor acquisitie De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden Jan Jaap Cannegieter Rini van Solingen Wouter Raemaekers De kleine CMMI voor acquisitie De basisuitrusting voor succesvol uitbesteden

Nadere informatie

De kleine CMMI. voor diensten. De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening. Jan Jaap Cannegieter Frank Niessink Rini van Solingen

De kleine CMMI. voor diensten. De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening. Jan Jaap Cannegieter Frank Niessink Rini van Solingen De kleine CMMI voor diensten De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening Jan Jaap Cannegieter Frank Niessink Rini van Solingen De kleine CMMI voor diensten De basisuitrusting voor succesvolle dienstverlening

Nadere informatie

IT Service CMM. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

IT Service CMM. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. IT Service CMM Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 2 GESCHIEDENIS EN ACHTERGROND...

Nadere informatie

25 Het CATS CM Maturity Model

25 Het CATS CM Maturity Model 25 Het CATS CM Maturity Model Op basis van de ervaringen die zijn opgedaan in het advies- en trainingswerk van CM Partners is, uitgaande van CATS CM, een volwassenheidsmodel opgesteld dat ingezet kan worden

Nadere informatie

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...

Nadere informatie

IT Service CMM. White paper. Frank Niessink. Versie 1.0.2, 30 november 2001. Copyright 2001 Software Engineering Research Centre All rights reserved.

IT Service CMM. White paper. Frank Niessink. Versie 1.0.2, 30 november 2001. Copyright 2001 Software Engineering Research Centre All rights reserved. White paper Frank Niessink Versie 1.0.2, 30 november 2001 Copyright 2001 Software Engineering Research Centre All rights reserved. Software Engineering Research Centre Stichting SERC Postbus 424, 3500

Nadere informatie

Balanced Scorecard. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

Balanced Scorecard. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Balanced Scorecard Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 DE

Nadere informatie

Whitepaper ChainWise bedrijfssoftware

Whitepaper ChainWise bedrijfssoftware Whitepaper ChainWise bedrijfssoftware Product CMMi (Capability Maturity Model Integration) Jaar 2018 Alle rechten voorbehouden aan ChainWise Niets in deze uitgave mag worden gebruikt in welke vorm dan

Nadere informatie

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen 4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied

Nadere informatie

IDEAL. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

IDEAL. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. IDEAL Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 HET IDEAL-MODEL...

Nadere informatie

weer wat nieuws KEMA KEMA Reden van verandering KLANT- & PRESTATIEGERICHT! Oude norm was onvoldoende 16-04-2003 KEMA Quality B.V.

weer wat nieuws KEMA KEMA Reden van verandering KLANT- & PRESTATIEGERICHT! Oude norm was onvoldoende 16-04-2003 KEMA Quality B.V. Ze hebben weer wat nieuws bedacht! 16-04-2003 Quality B.V. 1 Reden van verandering Oude norm was onvoldoende KLANT- & PRESTATIEGERICHT! 16-04-2003 Quality B.V. 2 1 Reden van verandering a. ISO normen iedere

Nadere informatie

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd >>> Overgang Maatstaf 2016 Onderstaand overzicht bevat de selectie van de geheel nieuwe eisen uit de Maatstaf 2016 en de eisen waarbij extra of andere accenten zijn gelegd, inclusief een korte toelichting.

Nadere informatie

versie: 2005 Strategieën ontwikkelen om de prestaties van de organisatie te verbeteren Plannen De Investors In People standaard

versie: 2005 Strategieën ontwikkelen om de prestaties van de organisatie te verbeteren Plannen De Investors In People standaard versie: 2005 De Investors In People standaard Strategieën ontwikkelen om de prestaties van de organisatie te verbeteren Plannen Een Investor in People ontwikkelt effectieve strategieën om de prestaties

Nadere informatie

Voorwoord. Dankbetuigingen

Voorwoord. Dankbetuigingen Voorwoord cmmi (Capability Maturity Model Integration)-modellen zijn verzamelingen van best practices die organisaties helpen om hun processen te verbeteren. Deze modellen zijn ontwikkeld door productteams

Nadere informatie

De kleine TMMi. Doelgericht testprocessen verbeteren. Erik van Veenendaal en Jan Jaap Cannegieter

De kleine TMMi. Doelgericht testprocessen verbeteren. Erik van Veenendaal en Jan Jaap Cannegieter De kleine TMMi Doelgericht testprocessen verbeteren Erik van Veenendaal en Jan Jaap Cannegieter Inhoud Ten geleide 9 1 Inleiding 13 1.1 Introductie 13 1.2 Het Test Maturity Model integration 13 1.3 Bronnen

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management P3M3 DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. P3M3 -DIAGNOSTIEK (PROJECT PROGRAMMA PORTFOLIO MANAGEMENT MATURITY

Nadere informatie

De cruciale rol van cijfers voor Continu Verbeteren

De cruciale rol van cijfers voor Continu Verbeteren KPMG Lean Six Sigma De cruciale rol van cijfers voor Continu Verbeteren Landelijk Congres V&J 18 Februari 2016 Wij zijn wij? http://www.linkedin.com/in/sajburgers https://nl.linkedin.com/in/markkopmels

Nadere informatie

6. Project management

6. Project management 6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,

Nadere informatie

Olde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol

Olde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol SAMENVATTING ITIL ITIL is nog steeds dé standaard voor het inrichten van beheerspocessen binnen een IT-organisatie. En dekt zowel applicatie- als infrastructuur beheer af. Indien gewenst kan ITIL worden

Nadere informatie

IT Service CMM en ASL Een vergelijking

IT Service CMM en ASL Een vergelijking IT Service CMM en ASL Een vergelijking Door Machteld Meijer, Senior Consultant PinkRoccade Inleiding In de Spider koerier van mei 2001 is aandacht besteed aan IT Service CMM, een groeimodel voor ICT dienstverleners,

Nadere informatie

Overheidsorganisatie van het jaar

Overheidsorganisatie van het jaar Overheidsorganisatie van het jaar Persoonlijke info Naam:* Voornaam:* Organisatie* E-mail van de contactpersoon:* Adres:* Telefoon:* Mijn overheidsorganisatie:* -- Selecteer -- Preselectie Om de preselectie

Nadere informatie

Informatiebeveiligingsbeleid

Informatiebeveiligingsbeleid Stichting Werken in Gelderland Versiebeheer Eigenaar: Review: Bestuur juni 2019 Versie Status Aangepast Datum Door 0.1 Concept Versiebeheer 31-5-2018 Privacyzaken, Michel Rijnders 1.0 Vastgesteld Vastgesteld

Nadere informatie

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017 Directeur bedrijfsvoering Doel Zorgdragen voor de beleidsontwikkeling en, na vaststelling van het te voeren beleid door anderen, voor beleidsimplementatie en -evaluatie van (deel)processen in de bedrijfsvoering

Nadere informatie

Gewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID. (inwerkingtreding: 1 januari 2015)

Gewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID. (inwerkingtreding: 1 januari 2015) Gewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID (inwerkingtreding: 1 januari 2015) 2 1. Doelstellingen, proces- & risicomanagement Subthema kwaliteitsbeleid

Nadere informatie

P3M3 Self Assessment. Portfolio, Programma en Project Maturity Model

P3M3 Self Assessment. Portfolio, Programma en Project Maturity Model P3M3 Self Assessment Portfolio, Programma en Project Maturity Model Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Introductie... 2 1. Management Control... 5 2. Benefits Management... 6 3. Financieel Management...

Nadere informatie

Six Sigma. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

Six Sigma. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Six Sigma Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 10 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 INTRODUCTIE...

Nadere informatie

Jan Jaap Cannegieter Reviews succesvol toepassen bij uitbesteding Najaarsevent TestNet: 22 september 2009

Jan Jaap Cannegieter Reviews succesvol toepassen bij uitbesteding Najaarsevent TestNet: 22 september 2009 Titel, samenvatting en biografie Samenvatting Jan Jaap Cannegieter Reviews succesvol toepassen bij uitbesteding Najaarsevent TestNet: 22 september 2009 Reviews, het testen aan de voorkant, worden als zeer

Nadere informatie

Evo Evolutionary Project Management. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

Evo Evolutionary Project Management. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Evo Evolutionary Project Management Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 10 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. EVO... 4 3. FASERING...

Nadere informatie

De 17 principes van lean working

De 17 principes van lean working De 17 principes van lean working Lean working kan samengevat worden in 17 basis principes. De totale aanpak is hieruit opgebouwd. Het kennen en beheersen van de principes is belangrijk voor de continu

Nadere informatie

BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version

BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version Introductie Quickscan De financiële organisatie moet, net zo als alle andere ondersteunende diensten, volledig gericht zijn

Nadere informatie

Functiefamilie ES Experten organisatieondersteuning

Functiefamilie ES Experten organisatieondersteuning Functiefamilie ES Experten ondersteuning DOEL Instrumenten en methodes ontwikkelen* en aanpassen in een domein en de interne klanten ondersteunen bij de implementatie ervan teneinde de werking van de te

Nadere informatie

ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten

ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten Een introductie van de samenwerking tussen de ISM-methode en Lean Een whitepaper van 10-8-2017 Whitepaper: ISM en Lean 1 ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten De ISM-methode

Nadere informatie

outsourcing Capabilities sleutel tot het verbeteren van de prestaties van Viewpoint sourcing

outsourcing Capabilities sleutel tot het verbeteren van de prestaties van Viewpoint sourcing Viewpoint sourcing Capabilities sleutel tot het verbeteren van de prestaties van outsourcing Eind vorig jaar publiceerde Carnegie Mellon University het esourcing Capability Maturity Model (escm) voor klantorganisaties.

Nadere informatie

BUSINESS PROCESS MANAGEMENT WHITEPAPER

BUSINESS PROCESS MANAGEMENT WHITEPAPER BUSINESS PROCESS MANAGEMENT WHITEPAPER WHITEPAPER De wereld van vandaag wordt gekenmerkt door de snelle ontwikkeling van nieuwe technologieën en disruptieve marktomstandigheden. Deze ontwikkelingen hebben

Nadere informatie

We doen niets waarvoor de klant niet zou willen betalen!

We doen niets waarvoor de klant niet zou willen betalen! We doen niets waarvoor de klant niet zou willen betalen! Gewenste resultaten Klanten de hoogste kwaliteit, betrouwbaarheid tegen de laagste kosten. Medewerkers zingeving, veiligheid en een eerlijke behandeling.

Nadere informatie

De zorg is onze passie, verbeteren ons vak. Productive Ward

De zorg is onze passie, verbeteren ons vak. Productive Ward Productive Ward Verbeter de kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid van uw zorg door reductie van verspilling Brochure Productive Ward CBO 2012 CBO, Postbus 20064, 3502 LB UTRECHT Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Rampen- en Crisisbestrijding: Wat en wie moeten we trainen

Rampen- en Crisisbestrijding: Wat en wie moeten we trainen Kenmerken van rampen- en crisisbestrijding Crisissen of rampen hebben een aantal gedeelde kenmerken die van grote invloed zijn op de wijze waarop ze bestreden worden en die tevens de voorbereiding erop

Nadere informatie

Extended ISO 9126: 2001. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

Extended ISO 9126: 2001. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Extended ISO 9126: 2001 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3

Nadere informatie

CMM(I) en CMM-assessments. Henk Westerink LogicaCMG Noord-Nederland SEI Authorized CBA IPI Lead Assessor

CMM(I) en CMM-assessments. Henk Westerink LogicaCMG Noord-Nederland SEI Authorized CBA IPI Lead Assessor CMM(I) en CMM-assessments Henk Westerink LogicaCMG Noord-Nederland SEI Authorized CBA IPI Lead Assessor 1 Doelstellingen 1. Inzicht geven in de CMM en CMMI procesmodellen voor systeemontwikkeling. Bespreken

Nadere informatie

Energiemanagement actieplan. Koninklijke Bammens

Energiemanagement actieplan. Koninklijke Bammens Maarssen, 16 februari 2015 Auteur(s): Niels Helmond Geaccordeerd door: Simon Kragtwijk Directievertegenwoordiger Milieu / Manager Productontwikkeling C O L O F O N Het format voor dit document is opgesteld

Nadere informatie

Software Engineering (I00094) College 3:

Software Engineering (I00094) College 3: Software Engineering (I00094) College 3: Kwaliteit, organisatie en documentatie Marko van Eekelen marko@cs.ru.nl kamer HG02.074 1 Huidige planning 1. 6 feb: Het systeemontwikkelproces 2. 13 feb: Requirements-analyse

Nadere informatie

Michigan State University inkoopbenchmarkmodel

Michigan State University inkoopbenchmarkmodel pag.: 1 van 5 Michigan State University inkoopbenchmarkmodel In 1993 is Professor R. Monczka aan de Michigan State University (MSU) een benchmarking initiatief gestart, waarin circa 150 (multinationale)

Nadere informatie

ISO 14001:2015 Readiness Review

ISO 14001:2015 Readiness Review ISO 14001:2015 Readiness Review Organisatie Adres Certificaat Nr. Contactpersoon Functie Telefoon Email BSI is vastbesloten ervoor te zorgen dat klanten die willen certificeren op ISO 14001:2015 een soepele

Nadere informatie

ISO 9001:2015 ReadinessReview

ISO 9001:2015 ReadinessReview ISO 9001:2015 ReadinessReview Organisatie Adres Certificaat Nr. Contactpersoon Functie Telefoon Email BSI is vastbesloten ervoor te zorgen dat klanten die willen certificeren op ISO 9001:2015 een soepele

Nadere informatie

Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015

Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Walvis ConsultingGroep Brengt kwaliteit tot leven Voor kwaliteit van mens en organisatie Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Ronald Zwart Vennoot, senior consultant en auditor ronald.zwart@walviscg.nl

Nadere informatie

Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan

Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan Bewustwording (Klik hier) Structureren en borgen (Klik hier) Aanscherping en maatwerk (Klik hier) Continu verbeteren (Klik hier) Solviteers

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management P3M3 ACCREDITED ASSESMENT IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. P3M3 -DIAGNOSTIEK (PROJECT PROGRAMMA PORTFOLIO MANAGEMENT

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management P3M3 DIAGNOSTIC ASSESMENT IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. P3M3 -DIAGNOSTIEK (PROJECT PROGRAMMA PORTFOLIO MANAGEMENT

Nadere informatie

BENT U ER KLAAR VOOR?

BENT U ER KLAAR VOOR? ISO 9001:2015 EN ISO 14001:2015 HERZIENINGEN ZIJN IN AANTOCHT BENT U ER KLAAR VOOR? Move Forward with Confidence WAT IS NIEUW IN ISO 9001:2015 & ISO 14001:2015 MEER BUSINESS GEORIENTEERD KERNASPECTEN "LEIDERSCHAP

Nadere informatie

Organisatie principes

Organisatie principes Organisatie principes Een overzicht van organisatie principes die als richtsnoer dienen bij het vormgeven van flexibele, innovatieve organisaties. Deze principes zijn gebaseerd op de Moderne Sociotechniek.

Nadere informatie

Adviesrapportage. CMMi-nulmeting Ontwikkeling, beheer en alignment, Centrale Print Module Zwitserleven. Mei Auteur Lennard Vieveen

Adviesrapportage. CMMi-nulmeting Ontwikkeling, beheer en alignment, Centrale Print Module Zwitserleven. Mei Auteur Lennard Vieveen Adviesrapportage CMMi-nulmeting Ontwikkeling, beheer en alignment, Centrale Print Module Zwitserleven Mei 2012 Auteur Lennard Vieveen 1 ! CMMi-nulmeting Adviesrapportage Ontwikkeling, beheer en alignment,

Nadere informatie

TSI TriMetrix. Victor Voorbeeld. 23 Persoonlijke Talenten

TSI TriMetrix. Victor Voorbeeld. 23 Persoonlijke Talenten TSI TriMetrix 23 Persoonlijke Talenten Licentiehouder: Laan van Vlaanderen 323 1066 WB Amsterdam INTRODUCTIE Onderzoek heeft uitgewezen dat er een directe relatie bestaat tussen de mate waarin iemand voldoening

Nadere informatie

Het succes van samen werken!

Het succes van samen werken! White paper Het succes van samen werken! Regover B.V. Bankenlaan 50 1944 NN Beverwijk info@regover.com www.regover.com Inleiding Regover B.V., opgericht in 2011, is gespecialiseerd in het inrichten en

Nadere informatie

Energiezorgplan Van Dorp installaties bv 2011 2015. Versie 3.0 (Summary)

Energiezorgplan Van Dorp installaties bv 2011 2015. Versie 3.0 (Summary) Energiezorgplan Van Dorp installaties bv 2011 2015 Versie 3.0 (Summary) Auteurs: Van Dorp Dienstencentrum Datum: Update: Augustus 2013 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Energiebeleid... 3 2.1 Continue

Nadere informatie

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC (www.nioc.nl) stelt zich conform zijn statuten tot doel: het realiseren van congressen over informatica onderwijs en voorts al hetgeen

Nadere informatie

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016

Nadere informatie

Functie. Doel van de entiteit. Plaats in de organisatie. Voor kennisname

Functie. Doel van de entiteit. Plaats in de organisatie. Voor kennisname Functie Functienaam Team Code ADVISEUR CC Select S.A Doel van de entiteit Klanten adviseren en begeleiden bij het optimaal inzetten van hun medewerkers en instaan voor de ontwikkeling van deze medewerkers.

Nadere informatie

Een Project Management model. Wat is IASDEO?

Een Project Management model. Wat is IASDEO? Een Project Management model Project Management betekent risico s beheersen, voldoen aan allerlei vereisten, klanten tevreden stellen, beslissingen nemen, producten leveren, activiteiten coördineren, inputs

Nadere informatie

Energiemanagement actieplan. Baggerbedrijf West Friesland

Energiemanagement actieplan. Baggerbedrijf West Friesland Baggerbedrijf West Friesland Gebruikte handelsnamen: Baggerbedrijf West Friesland Grond & Cultuurtechniek West Friesland Andijk, februari-mei 2014 Auteurs: M. Komen C. Kiewiet Geaccordeerd door: K. Kiewiet

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Beleid en doelstellingen / directieverantwoordelijkheid

Hoofdstuk 2 Beleid en doelstellingen / directieverantwoordelijkheid Hoofdstuk 2 Beleid en doelstellingen / directieverantwoordelijkheid 2.1 KAM beleidsverklaring De directie van Axent Groen BV onderschrijft het volgende KAM-beleid: Het beleid is er op gericht te willen

Nadere informatie

Zoals bij de timmerman thuis?

Zoals bij de timmerman thuis? Master Black Belt Essay Zoals bij de timmerman thuis? 26-09-2013 1.1 Final Versie Foto door Timothy Krause, WarmSleepy Auteurs Mariska Kooi, Schiphol Group ProjectsOne Gladiolenlaan 10 2121 SM Bennebroek

Nadere informatie

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Beheer kan efficiënter en met hogere kwaliteit Leveranciers van beheertools en organisaties die IT-beheer uitvoeren prijzen

Nadere informatie

ALS ORGANISATIE IN SHAPE MET P3O Judith Engelberts

ALS ORGANISATIE IN SHAPE MET P3O Judith Engelberts ALS ORGANISATIE IN SHAPE MET P3O 29-03-2018 Judith Engelberts Programma: 1. P3O; wat en waarom? 2. Welk P3O modellen zijn er en welke past bij mijn organisatie? 3. Welke dienstverlenening kent het P3O?

Nadere informatie

Energiemanagementsysteem

Energiemanagementsysteem Energiemanagementsysteem BVR Groep B.V. Roosendaal, 20-06-2014. Auteur(s): H. Schrauwen, Energie & Technisch adviseur. Geaccordeerd door: M. Soenessardien,Manager KAM, Personeel & Organisatie Pagina 1

Nadere informatie

Advies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie

Advies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie DIENST Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie Advies over en ondersteuning bij het initieel inrichten/optimaliseren

Nadere informatie

De essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij

De essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij De essentie van de nieuwe ISO s Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij 1 Waar ik het over ga hebben De uitdaging en de oplossing De HLS voor iedereen De HLS voor wie het wil Waar we staan en wat er

Nadere informatie

Systeemvisie op Organisatie en Management

Systeemvisie op Organisatie en Management Systeemvisie op Organisatie en Management E.J. Mol 16 Mei 2012 1 Inhoudsopgave 1 SYSTEEMVISIE OP ORGANISATIE EN MANAGEMENT 2 1.1 De organisatie als open systeem.................. 2 1.2 De rol van de manager

Nadere informatie

Sourcing en de veranderende rol van de projectmanager

Sourcing en de veranderende rol van de projectmanager Sourcing en de veranderende rol van de projectmanager Olaf Agterbosch SYSQA BV PRINCE2 is a Registered Trade Mark of the Office of Government Commerce in the United Kingdom and other countries Even voorstellen

Nadere informatie

Het 9-indicatorenmodel

Het 9-indicatorenmodel Inleiding Kennis is vanzelfsprekend noodzakelijk om een organisatie succesvol te maken. Toch is er ook veel kennis die minder bijdraagt aan de strategie. Als u wilt bepalen welke kennis wel en niet noodzakelijk

Nadere informatie

Functieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203

Functieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203 Functieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203 Doel Plannen en organiseren van de werkzaamheden en aansturen van de medewerkers binnen een team, binnen het vastgestelde beleid van een overkoepelende eenheid

Nadere informatie

Commitment without understanding is a liability

Commitment without understanding is a liability Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance

Nadere informatie

Onderdelen module 3 (gesplitst in delen 1 en 2)

Onderdelen module 3 (gesplitst in delen 1 en 2) Onderdelen module 3 (gesplitst in delen 1 en 2) Deel 1 1. Prelude 8 13 2. Achtergrond en Context MARIJ (leerdoel 3; duur 1-2 uur) 14-25 3. Eén architectuur voor de Rijksdienst (leerdoel 3; duur 1 uur)

Nadere informatie

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International

Nadere informatie

6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN

6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN 6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN INLEIDING Het Nieuwe Werken is in de afgelopen jaren op vele plekken geïntroduceerd om slimmer om te gaan met de beschikbare middelen binnen organisaties

Nadere informatie

BUSINESS INTELLIGENCE

BUSINESS INTELLIGENCE BUSINESS INTELLIGENCE IT is peoples business Inhoudsopgave 1 HET TEAM 2 ONZE DIENSTEN 3 BI VOLWASSENHEIDS MODEL 4 DE NIVEAUS Start klein Groei Professionaliseer Wees bepalend Voor meer informatie of een

Nadere informatie

Energiemanagement actieplan. Van Schoonhoven Infra BV

Energiemanagement actieplan. Van Schoonhoven Infra BV BV Leusden, oktober 2013 Auteurs: G.J. van Schoonhoven D.J. van Boven Geaccordeerd door: D.J. van Boven Directeur eigenaar INLEIDING Ons bedrijf heeft een energiemanagement actieplan conform NEN-ISO 50001.

Nadere informatie

ROL beschrijving : MANAGEMENT Directeur A4a-A4b

ROL beschrijving : MANAGEMENT Directeur A4a-A4b ROL beschrijving : MANAGEMENT Directeur A4a-A4b Directeur personeel en organisatie Directeur vrijetijdsbeleving Directeur burgerzaken, sociale zaken en preventie Wat is het doel/de bestaansreden van de

Nadere informatie

Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009

Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009 Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009 Project Management met Teamcenter 2007 Door: Ramon van Raak Beheert u complexe projecten dan weet u als geen ander dat de projectvoorbereiding de basis legt

Nadere informatie

Systems Engineering in de gww-sector

Systems Engineering in de gww-sector Systems Engineering in de gww-sector Ron Beem Rijkswaterstaat NEVI-PIANOo Juni 2013 Bouwen aan één taal Resultaat voorop (RWS) 16 projecten spoedaanpak uniformer naar de markt door kwaliteitsborging aanbestedingsdossiers

Nadere informatie

Stop met procesgericht ICT-beheer. Betere resultaten door eigen verantwoordelijkheid

Stop met procesgericht ICT-beheer. Betere resultaten door eigen verantwoordelijkheid Stop met procesgericht ICT-beheer Betere resultaten door eigen verantwoordelijkheid Wie is Leo Ruijs? Leo Ruijs, Service 8-2 - Ontwikkelingen vakgebied 1950-1970 Beheer als specialisatie 1970-1990 ICT

Nadere informatie

Generieke systeemeisen

Generieke systeemeisen Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene

Nadere informatie

Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering. Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs?

Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering. Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs? Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs? Ben jij de krachtige, financiële duizendpoot die behalve

Nadere informatie

doel bereikt zelfsturing inrichten veiligheid fundament Behoeftepiramide van een "Social Business"

doel bereikt zelfsturing inrichten veiligheid fundament Behoeftepiramide van een Social Business Behoeftepiramide van een "" (Naar analogie piramide van Maslow) Maslow rangschikte de volgens hem universele behoeften van de mens in een hiërarchie. Volgens zijn theorie zou de mens pas streven naar bevrediging

Nadere informatie

Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden

Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden HANDOUT SCENARIO-ONTWIKKELING Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden SCENARIO-ONTWIKKELING I n h o u d Scenario-ontwikkeling 1 1 Wat zijn scenario s? 1 2 Waarom

Nadere informatie

LEAN HANDLEIDING Continu verbeteren

LEAN HANDLEIDING Continu verbeteren LEAN HANDLEIDING Continu verbeteren Ontdek de kracht van de oorzaak-gevolg analyse en creëer uit ongewenste gebeurtenissen nieuwe kansen & mogelijkheden. Versie 3.00-2019 E-mail: info@leansixsigmatools.nl

Nadere informatie

Functieprofiel: Ondersteuner ICT Functiecode: 0405

Functieprofiel: Ondersteuner ICT Functiecode: 0405 Functieprofiel: Ondersteuner ICT Functiecode: 0405 Doel Registreren en (laten) oplossen van vragen en storingen van ICT-gebruikers binnen de richtlijnen van de afdeling, teneinde bij te dragen aan efficiënt

Nadere informatie

Energiemanagementsysteem. Van de Kreeke Beheer BV en Habets-van de Kreeke Holding BV

Energiemanagementsysteem. Van de Kreeke Beheer BV en Habets-van de Kreeke Holding BV Van de Kreeke Beheer BV en Habets-van de Kreeke Holding BV Nuth,20augustus 2015 Auteur(s): Tom Kitzen Theo Beckers Geaccordeerd door: Serge Vreuls Financieel Directeur C O L O F O N Het format voor dit

Nadere informatie

The role of interpersonal conflict between top and middle managers in top-down and bottom-up initiatives. Rein Denekamp

The role of interpersonal conflict between top and middle managers in top-down and bottom-up initiatives. Rein Denekamp Samenvatting Inleiding In de huidige dynamische en complexe omgeving waarin veel organisaties opereren, wordt corporate entrepreneurship vaak gezien als een noodzaak. Het goed doorgronden van het ondernemend

Nadere informatie