Inhoud Voorwoord PrAKtische informatie 125 Voor de reis 125 Achtergronden het land de bevolking tijdens de reis 131 geschiedenis

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord 9 Achtergronden 11 Het land 11 Geologie en natuurkrachten 11 Flora 40 Fauna 48 Nationale parken 75 Geografie 76 De bevolking 78 Staatkundig 78 Taal 79 Religie 87 De IJslandse keuken 88 Vakantie- en recreatiemogelijkheden 91 Geschiedenis 99 De ontdekking van IJsland 99 De kolonisatie 99 Mijlpalen in de geschiedenis 100 Bekende inwoners, uit verleden en heden 103 Economie en welzijn 109 Geothermische energie in Nesjavellir 109 Walvisvangst 112 Visserijgrens en kabeljauwoorlogen 113 Onderwijs 114 Gezondheidszorg, welzijn 115 Criminaliteit 116 Leger 116 Kunst en cultuur 117 Bouwkunst 117 Literatuur 118 Schilderkunst 120 UItvoerende kunst 120 Folklore 121 Sport 122 Praktische informatie 125 Voor de reis 125 Nuttige adressen 125 Benodigde reisdocumenten 125 Geld en geld wisselen 125 Douane 125 Kleding 126 Klimaat 127 Gezondheid 128 Bagage 128 Telefoneren 128 Vervoersmogelijkheden 129 Tijdens de reis 131 Nuttige adressen 131 Douane 131 Geld 131 Overnachtingsmogelijkheden 131 Telefoneren 134 Vervoer 134 Informatie van A tot Z 139 Afstanden 139 Alcohol 139 Auto-uitrustingseisen 139 Autoverhuur 139 Bars en discotheken 139 Benzine, diesel en LPG 139 Boeken en tijdschriften 139 Criminaliteit/ diefstal en verlies 140 Culturele evenementen 140 Elektriciteit 140 Feestdagen 140 Fitness 141 Fooien 141 Fotografie, film en video 141 Garages 141 Gedrag en gewoontes 141 Geld 142 Gezondheid 142

2 6 LANDNAAM I j s L A N D Huisdieren 143 Huurauto s 144 Individueel reizen 144 Insecten en ongedierte 144 Kaarten/plattegronden 144 Klimaat 144 Kranten en tijdschriften 144 Kuuroorden 145 Levensonderhoud 145 Nationale parken 145 Openingstijden 145 Politie- en hulpnummers 146 Post en postzegels 146 Prijzen 147 Radio en televisie 147 Reisorganisaties 147 Restaurants 147 Souvenirs 147 Toeristenmenu 147 Taal 147 Taalcursussen 148 Taxfree inkopen 148 Telefoon 148 Tijdverschil 148 Trektochten 148 Toeristische informatie 149 Verkeersregels 149 Wegen 150 Wegcondities 151 Winkels 151 Zwemmen 151 Bezienswaardigheden 153 Reykjavík 153 Algemeen 153 Bezienswaardigheden in Reykjavík 166 Excursies vanuit Reykjavík 180 Het zuidwesten 183 Het westen 186 De Westfjorden 187 Het noorden 191 Het oosten en de Oostfjorden 195 Het zuiden 198 Het binnenland 205 De Westmann-eilanden 210 Routes 213 De wegen in het algemeen 213 Bergwegen (Fjallvegur) 213 Informatieborden en streekplattegronden 215 Legenda van de tekens en/of toevoegingen in de tekst 216 Vanaf Keflavík naar de ringweg 217 Keflavík: linksom over het schiereiland Reykjanes 222 Rechtsom over de ringweg [rijksweg nr. 1] 227 Reykjavík Blönduós 227 Borgarnes: een rondrit over Snaefellsnes naar de Snaefell 233 Thjórsárdalur: rondrit langs de HvÍtá 239 Laugarbakki: rondrit over het schiereiland Vatnsnes 241 Blönduós Akureyrí 242 Via de ringweg 242 Via de noordelijke kust [745], [76] en [82] 247 Akureyri Myvatn (Reykjahlíd) 258 Vanaf Myvatn: HúsavÍk Ásbyrgi Hljódaklettar Dettifoss 265 Vanaf Myvatn: Leirhnjúkur Krafla Námaskard 269 Vanaf Myvatn een lange wandeltocht: Dimmuborgir Hverfjall Grjótagjá Zwembad 272 Myvatn Egilsstadir 274 Via de ringweg 274 Via de noordoostelijke kust [85] 278 Vanaf Egilsstadir: rondrit langs het Lögurinn-meer 285 Andere trekpleisters in het oosten 287 Egilsstadir Höfn 293 Höfn Vík 299

3 INHOUD 7 Vanaf Vík: wandeltocht langs de kustlijn bij Dyrhólaey 311 Vík Reykjavík 312 Reykjavík Keflavík vliegveld 321 Routes door het binnenland 322 Openingstijden van de binnenlandroutes en bergwegen 323 [F26] Sprengisandur (Sprengisandsleid) 324 [F206] Lakavegur 327 [F208] Fjallabaksleid-Nyrdri: Sigalda Búland (Skaftártunga) 329 [F210] Fjallabaksleid-Sydri: Keldur Snaebyli (Skaftártunga) 332 [F249] Seljalandsfoss Thórsmörk 335 [F261] Fljótshlídarvegur: Fljótsdalur Hvanngil 338 [F35] Kjölur of Kjalvegur 339 [F88] Öskjuleid naar de Askja 343 [F902] Kverkfjallaleid naar Kverkfjöll 347 [F910] Austurleid 349 De route door de Westfjorden 352 De Gouden Cirkel tour 365 Árnes, ThjórsÁrdalur, Búrfell en Hekla 372 Wandeltochten 377 Bijlagen 381 In IJsland gespecialiseerde touroperators 381 Touroperators met IJsland-reizen 381 Andere belangrijke adressen 382 IJsland: Toeristeninformatiecentra 383 IJslandse woordenlijsten 384 Internetadressen 390 Hotels en jeugdherbergen 391 Klimatologische tabellen 393 Afstandstabel 394 Literatuurlijst 396 Register 398 OPGENOMEN KAARTEN IJsland, ligging 10 IJsland, overzichtskaart Reykjavík Reykjavík, centrum 156 Hafnarfjördur 164 Het zuidwesten 183 West-IJsland en de Westfjorden 188 Het noorden Het oosten en de Oostfjorden 196 Het zuiden Keflavík 218 Akranes 229 Borgarnes 230 Ólafsvík 236 Stykkishólmur 237 Akureyri 245 Noordelijke kustroute Siglufjórdur 253 Mytvatn en omgeving 261 Raufarhöfn 280 Seydisfjördur 288 Zuidoost-IJsland met Höfn Vík 309 Selfoss 318 Westfjorden Ísafjördur 360

4 ac htergr ond e n 18 Gletsjertermen en hun betekenis De sneeuw, die in de bekkens tussen de bergkammen terechtkomt, stapelt zich op. Door de grote druk van het sneeuwdek en door het smelten en bevriezen van de bovenste sneeuwlagen, ontstaat er een korrelige sneeuwmassa: de firn. Oude uitgedoofde vulkanen lopen vol met smeltwater en vormen zo kratermeren, die in de winter dichtvriezen. De firn vult heel het bekken, het firnbekken. Grote massa s firnijs glijden langzaam naar beneden. Er ontstaat een ijsrivier, een gletsjer. Zo n ijsrivier of gletsjer brokkelt onderaan af en het ijs smelt. Er ontstaat eerst een beek en daarna een rivier. Soms zijn hele gebergten met sneeuw en ijs bedekt, zoals de Vatnajökull, een ijskap van 8456 km2 en op sommige plaatsen ruim 1000 m dik. Aan de voet heeft het smeltwater grote massa s puin opgehoopt. Hiertussen zoeken talrijke riviertjes hun weg. Die reusachtige massa s firnijs smelten ook af. Het smeltwater loopt onder het ijs door en komt uiteindelijk via de gletsjerpoort tevoorschijn. De ijsmassa schuift langzaam naar beneden IJsbergenmeer Jökulsárlón WW IJsland 01 herdruk 2010.indd :45

5 het land 19 en lijkt op een tong: de gletsjertong. De snelheid, waarmee de gletsjertongen door het landschap snijden is verschillend: tongen van de Langjökull verplaatsen zich maar 50 cm per dag, maar de Breidamerkurjökull, die zijn ijs in het Jökulsárlón stort, schuurt drie meter ijs per dag het meer in. De gletsjer en de gletsjertong voeren puin mee. Al het puin, dat door een gletsjer wordt vervoerd heet morene. Dat morenemateriaal wordt aan het einde van de gletsjer afgezet en daar ontstaat een opeenhoping van het meegevoerde puin: de eindmorene. Wanneer de gletsjer sneller afsmelt dan hij gevoed wordt, blijven de eindmorenen als getuige van de vroegere gletsjer achter. Sommige gletsjers kunnen onder bepaalde omstandigheden ineens snel aangroeien, soms wel meer dan 100 m per dag. Dit wordt een surge genoemd. Onder normale omstandigheden bevat een gletsjer een sys teem van spleten en grotten waardoor smeltwater wordt afgevoerd. Als het afwateringssysteem wordt geblokkeerd, neemt de waterdruk in het WW IJsland 01 herdruk 2010.indd :45

6 125 Praktische informatie Voor de reis Nuttige adressen Touroperators in Nederland De meeste touroperators zijn aangesloten bij de V.A.R. (Vereniging organisatie Avontuurlijke Reizen) en noemen de deelnemers aan hun reizen liever reiziger en bezoeker dan toerist en consument. Deze organisatie vertegenwoordigt ervaren reisorganisatoren op het gebied van avontuurlijke reizen. De kwaliteit van de aangeboden reisprogramma s staat bij haar leden hoog in het vaandel. De aangesloten organisaties hanteren gelijke reisvoorwaarden en zijn alle aangesloten bij de S.G.R. (Stichting Garantiefonds Reisgelden). Een overzicht staat op pag IJsland Nederlands consulaat Vaka Helgafell Hf, Sidumuli 6. Hotels en hotelketens Een overzicht van hotels en andere accommodaties op IJsland staat op pag Reisagenten en touroperators Een overzicht staat op pag Benodigde reisdocumenten Voor IJsland dient men in het bezit te zijn van een geldig paspoort, tenzij men inwoner is van een van de andere Scandinavische landen: Denemarken, Finland, Noorwegen of Zweden. Staatsburgers van België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Liechtenstein, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Zwitserland kunnen volstaan met een Europese identiteitskaart. Het rijbewijs is geen formeel identiteitsbewijs en wordt als zodanig niet in het buitenland geaccepteerd. Een paspoort dient na vertrek uit IJsland nog minimaal 3 maanden geldig te zijn. Een visum is niet verplicht voor bezoeken die korter duren dan 3 maanden. Vergeet uiteraard niet een reisverzekering af te sluiten. Geld en geld wisselen De beste manier om geld te wisselen is gelijk bij aankomst op Keflavík Airport, vlak voor de paspoortcontrole (geopend overdag en bij iedere aankomst). In dit internationale gedeelte van de luchthaven van Keflavík, maar ook in de haven van Seydisfjördur, kunt u geld wisselen tegen IJslandse koersen. Er is geen limiet aan de hoeveelheid buitenlandse valuta die binnengebracht mag worden. Het is voordeliger om uw geld op IJsland om te wisselen of uit de pinautomaat (bank/giro) te halen, dan de kronen in Nederland te bestellen, zo dat al mogelijk is. Douane Belastingvrij winkelen kan op het vliegveld Keflavík zodra u op IJsland arriveert. Het is toegestaan om 6 liter bier en 1 liter wijn OF 6 liter bier en 1 liter sterke drank OF 1 liter wijn en 1 liter sterke drank OF 2 liter wijn te importeren. Voor rookwaren geldt een maximum van 200 sigaretten of 250 gram andere tabaksartikelen.

7 187 De Westfjorden De Westfjorden zijn geologisch gezien het oudste deel van IJsland. Deze Vestfirdir liggen voorbij de gebaande wegen en hebben ook voor de IJslanders zelf de roep van onherbergzaamheid en verlatenheid. Het westelijke fjordengebied is nooit een populair oord geweest en is dat, ondanks de betere verbindingen, nog steeds niet. Het isolement, het ruwe klimaat, de vrijwel kansloze landbouw en de crisis in de haringvisserij, hebben velen naar Reykjavík gejaagd. Landschap Een getande fjordenkust met diepe fjorden, brede baaien, steile berghellingen, hoge vogelrijke kliffen, fantastische uitzichten en weinig of geen laagland zijn de meest in het oog springende kenmerken van het landschap, dat ongetwijfeld een diepe indruk achterlaat. Het is een prachtig gebied met paden en bergpassen die langs prachtige fjorden slingeren. Het is vooral een gebied van stenen en nog eens stenen; bergflanken, weiden, rivieren, wegen, alles ligt bezaaid met stenen en rotsblokken. De hoge rotswanden zijn spaarzaam begroeid; bovenaan lopen ze loodrecht naar beneden, langs de wegen onderaan waarschuwen bordjes voor vallend gesteente. Sneeuwplekken en snelstromende riviertjes, die in watervallen van de bergen tuimelen, zorgen voor enige afwisseling in het monotone landschapsbeeld. Verlaten De bevolking trekt er weg, hele landstreken en veel van de ontelbare fjorden zijn verlaten, zonder enig teken achter te laten dat het ooit bewoond is geweest. Ook veel boerderijen zijn onbewoond en in verval. Op de droogrekken, die op de rotsen soms dicht bijeen staan, houden alleen raven de wacht. Door deze verlatenheid loopt nu een weg, die het isolement van deze landstreek echter niet heeft kunnen opheffen. Vroeger is het verschillende keren gebeurd, dat de kustwacht Russische vissersboten in de fjorden betrapte, die daar kennelijk een snelle vangst wilden binnenhalen. De kusten zijn hier trouwens berucht vanwege de vele schipbreuken die er hebben plaatsgevonden. Ook IJsland kent spooksteden. In het gehucht Djúpavík, aan de noordoostkant, wonen nu weer enkele gezinnen, maar het grootste deel van de huizen, de visfabriek en de verroeste vissersboten, zien er doods uit. Aan de voorkant de glinsterende zee, aan de achterkant het steile bergmassief. In de winter het kruiende ijs in de baai en lawinegevaar van achteren. Langzaam begint u te begrijpen waarom de mensen deze fjorden hebben verlaten. Een fjord noordelijker dan die van Djúpavík markeert het einde van de kustweg het einde van de wereld zou ook kunnen

8 188 bezienswaardigheden Straat Skálavík Denemarken Ísafjardardjúp Jökulfirdir Hornbjarg Hornstrandir N 0 50 km Látrabjarg Breidavík Öndundarfjördur Sudureyri Bíldudalur Tálknafjördur Thingeyri Sandafell Arnarfjördur Sudurfirdir Patreksfjördur 650 m Flateyri Brjánslækur Breidafjördur Gláma 920 m Hrafnseyri Mjólkárvirkjun Dynjandi Vatnsfjördur BOLUNGARVÍK Drangajökull ÍSAFJÖRDUR 925 m Flatey Súdavík Kaldalón Árnesstapar Reykjaneshyrna Reykjanes Reykjafjardarkambur Ingjaldssandur Reykhólasveit Reykhólar Klofningur Skard Fellsströnd Berufjördur Vadalfjöll Króksfjördur 923 m Hólmavík Krosshólar Drangaskörd Ingólfsfjördur Djúpavík Strandir Kaldbakshorn Drangsnes 1 STYKKISHÓLMUR Hvammsfjördur Búdardalur Hellissandur Rif Öndverdarnes ÓLAFSVÍK Snæfellsjökull 1446 m Búdir Kerling Arnarstapi Dritvík Gatklettur Lóndrangur F a x a f l ó i Drápuhlídarfjall Grundarfjördur SNÆFELLSNES Gullborgarhellir Raudamelskúlur Eldborg Deildartunguhver Borg Húsafell Ok BORGARNES Skardsheidi m Ferstikla AKRANES Akrafjall Grábrók Bifröst Hredavatnsskáli Surtshellir Varmaland Vídigerdi Kastalinn Reykholt Hraunfossar Svignaskard Gljúfurá Hvalfjördur 1 1 West-IJsland en de Westfjorden

9 De westfjorden 189 Flora en fauna Vaak zijn er zeehonden te zien, die liggen te luieren aan het strand. Vooral vogelliefhebbers komen in dit gebied volop aan hun trekken. Schapen zijn er weinig, paarden des te meer. Bezienswaardigheden en activiteiten IJslands grootste vogelrots ligt in het zuidelijke Látrabjarg en is een verplicht reisdoel wanneer u de Westfjorden aandoet. Het is een loodrechte klif die een hoogte bereikt van 444 m, 14 km lang is en in het meest westelijke punt van IJsland (en dus ook van Europa) eindigt. De klif huisvest enkele van de grootste kolonies zeevogels ter wereld. Ten noorden van de kleine gletsjer Drangajökull, de enige gletsjer in de Westfjorden, ligt de afgelegen wildernis van Hornstrandir, die zijn hoogtepunt bereikt op het meest noordelijke punt, de duizelingwekkende klif Hornbjarg. Afgewisseld door kale rotsen en overvloedige vegetatie is Hornstrandir bestemd voor beschermd gebied en kan alleen te voet of per boot vanaf Ísafjördur bereikt worden. Een enorm aantal wandelroutes is uitgezet tussen de fjorden en de valleien. Wonen en werken De visgronden in dit gebied horen tot de overvloedigste ter wereld, met een vissersdorp in vrijwel iedere fjord, waar uiteraard het werken in de visserij het meest gebezigde beroep is. De vissersplaatsjes, die op de landkaart dicht bij elkaar lijken te liggen, zijn in werkelijkheid vaak van elkaar gescheiden door imposante natuurlijke barrières van bergruggen of bergmassieven. Op weg naar Látrabjarg

10 190 bezienswaardigheden Ísafjördur is de regionale hoofdstad en heeft 3500 inwoners, een kwart van alle inwoners van de Westfjorden. Het is een belangrijk centrum voor handel en visserij. In deze stille, mistige en geheel door hoge fjordenwanden ingesloten stad is de visafslag het middelpunt van alle activiteiten. In het meest noordelijke deel van de Vestfirdir wonen geen mensen meer. Deze ontvolkte kusten, waar veel Siberisch hout aanspoelt en waar het Groenlandse drijfijs ook s zomers aan voorbij trekt, zijn weer geheel teruggegeven aan de vogels en de planten. Op het erf van de meeste boerderijen staan verschillende trekkers, want er moet in korte tijd veel werk gebeuren. Ook het land rond de inmiddels verlaten boerderijen wordt gehooid. Alles draait s zomers nog steeds om de wintervoorraad voor het vee. Er wordt twee keer gehooid, in de loop van juni en begin september. Rond de boerderij wordt het gras bemest, waardoor dit het beste maaigras oplevert. Verder heeft de boer de beschikking over de natuurlijke weiden en de schaars begroeide alpenweides in de bergen. Komt men in de winter voer tekort, dan krijgen de schapen krachtvoer of visafval voorgezet. Excursies Vanuit Ísafjördur worden reizen per bus, (post-)boot en vliegtuig georganiseerd, waarmee dagtrips naar naburige trekpleisters gemaakt worden, maar ook over langere afstanden naar meer afgelegen oorden. Buiten het zomerseizoen herbergt de stad een van IJslands aardigste skigebieden. Kust langs de Westfjorden