Expertmeeting Internet Veldwerk

Transcriptie

1 Soa Aids Nederland Expertmeeting Internet Veldwerk Fish where the fish are Prostitutie Programma Amsterdam, 7 februari

2 /SVB/RAP

3 Inhoud Inleiding 4 1. Aanleiding en doel expertmeeting 1.1 Aanleiding Doel 5 2. Programma en deelnemers 2.1 Programma Deelnemers 6 3. Ochtendprogramma 3.1 Presentaties Successen bepalen 8 4. Middagprogramma 4.1 Doelgroepen bepalen Methodiek Pilot Pilot richtlijnen Coördinatie 12 Bijlagen * Instructieformulier internet veldwerk 14 * Powerpoint Piet van der Wiel, internet interventies 17 * Powerpoint Christoph Gille, Boysproject Antwerpen 22 * Powerpoint Marlies Leenes, GGD Rotterdan-Rijnmond 24 * 13 vragen 25 * Evaluatie 26 3

4 Inleiding Het prostitutieprogramma van Soa Aids Nederland bestrijdt soa s en hiv bij sekswerkers en prostituanten en zet zich in voor een gezonde en veilige werk- en leefomgeving. Eén van de specifieke doelstellingen voor 2012 is het onderhouden en ondersteunen van het netwerk van (GGD)professionals op het gebied van soa en hiv preventie, anticiperen op vroegtijdig testen en behandelen bij moeilijk bereikbare groepen in de prostitutie. Ook zorgt het prostitutieprogramma voor directe informatievoorziening over veilig en gezond werken in de prostitutiebranche middels websites, forums en andere social media. Internet veldwerk Nieuwe media internet, fora, profielsites, chat - worden steeds vaker gebruikt voor voorlichting en preventie doeleinden. Sekswerkers zijn door hun mobiliteit een moeilijk bereikbare groep. Als de nieuwe Wet Regulering Prostitutie (WRP) van kracht wordt, zal de bereikbaarheid en zichtbaarheid van de sekswerker vermoedelijk afnemen. Zij zullen zich meer en meer op het internet begeven. De hoeveelheid clubs en raamgebieden in het land nemen af (van 1350 in 2000 naar 400 heden), tippelzones sluiten. Sociaal verpleegkundigen zien in hun praktijk vrouwen (en mannen) verdwijnen. Het traditionele veldwerk van de sociaal verpleegkundigen het bezoeken van sekswerkers in clubs, privéhuizen, massagesalons, ramen, etc. - verplaatst zich naar internet veldwerk. Om deze redenen zijn sociaal verpleegkundigen, met prostitutie als aandachtsgebied, tegenwoordig ook meer op internet te vinden. Om in contact te blijven met hun doelgroep, zodat de zorg en service voor deze groep voortgang kan blijven vinden. Fish where the fish are 4

5 1. Aanleiding en doel expertmeeting 1.1 Aanleiding Tijdens een netwerkbijeenkomst ( Meet & Greet ) met sociaal verpleegkundigen in september 2011, kwam duidelijk de vraag om handvatten te krijgen hoe het internet veldwerk in de eigen regio vorm te geven. Vragen die men had over internet veldwerk waren: Hoe zoek ik mijn doelgroep? Waar zoek ik mijn doelgroep? Wat doe ik als ik mijn doelgroep gevonden heb? Hoe veilig kan ik mij op internet begeven? Hoeveel tijd ben ik er mee kwijt? Binnen welke grenzen kan ik mij op (seks)sites begeven? Er moet gecoördineerd worden. Wie doet dat dan? Hoe voorkom ik overlap met collega s uit een andere regio, die ook op internet aan het veldwerken zijn? Op deze dag is besloten dat het prostitutieprogramma van Soa Aids Nederland een expertmeeting over dit onderwerp organiseert. 1.2 Doel Het doel van de expertmeeting is tweeledig: 1) Ervaringen uitwisselen over de bestaande internet veldwerk activiteiten en interventies. Hierdoor van elkaar leren. 2) Een voor de GGD s werkbare, eenduidige richtlijn ontwikkelen voor internet veldwerk, om de bereikbaarheid van sekswerkers die zich via internet aanbieden te verhogen. Doel: Sekswerkers zijn op de hoogte van het aanbod van sociaal verpleegkundigen (en maatschappelijk werkers) in de eigen regio Er wordt voorlichting gegeven over soa-onderzoek, testen op locatie, veilig werken Er is gelegenheid om vragen te stellen over soa s, hiv, veilig vrijen en algemene seksuele gezondheid. 5

6 2. Programma en deelnemers Het programma van de dag stond onder de professionele begeleiding van drs. Frank Schalken, oprichter en directeur van Stichting e-hulp.nl ( 2.1 Programma 9.45u Inleiding Marieke Ridder 10.00u Presentatie Piet van der Wiel 10.30u Diverse presentaties ervaringen internet veldwerk 11.30u Koffie 12.00u Vervolg presentaties 12.30u Successen bepalen 13.00u Lunch 13.45u Belangrijkste doelgroepen bepalen 14.00u Methodiek uitwerken per doelgroep 14.45u Presentaties methodieken 15.15u Thee 15.30u Pilot richtlijnen u Einde - Borrel 2.2 Deelnemers Van de in totaal 17 aanmeldingen, waren 14 personen aanwezig. Dit bleek een prima aantal te zijn om mee te werken. Deelnemers waren: GGD Rotterdam-Rijnmond, GGD Hart van Brabant, GGD Kennemerland, GGD Groningen, GGD Breda, GGD Amsterdam, GGD Leeuwarden en P&G292 Amsterdam, SHOP Den Haag, RIVM Hepatitis B project en een collega van het Boysproject uit België. Vanuit Soa Aids Nederland: Marieke Ridder, Thirza Stewart, Piet van der Wiel. 6

7 3. Ochtendprogramma Opening Marieke Ridder, programmaleider van het prostitutieteam van Soa Aids Nederland, opende de dag met een korte inleiding over onder andere de stand van zaken van de WRP en de activiteiten van het programma prostitutie. Het ochtendprogramma bestond uit vijf presentaties over de ervaringen die tot nu toe zijn opgedaan met internet veldwerk, internet interventies. 3.1 Presentaties Piet van der Wiel, programmamedewerker Soa Aids Nederland. Houdt éénmaal per twee weken een chatspreekuur via speciaal voor prostituanten. Houdt op de fora van vier websites soa-hoekjes bij, met informatie over soa s, hiv, veilig vrijen, soa-onderzoek, behandeling, anticonceptie en algemene seksuele gezondheid. Zie bijlage voor powerpoint presentatie. Christoph Gille, outreachwerker en hulpverlener uit België, betrokken bij BNMP = Boys Network Male Prostitution. Heeft zes jaar chat ervaring met vooral MSM, maar ook met mannelijke sekswerkers. Chat onder andere via Onderhoudt de websites en Zie bijlage voor powerpoint presentatie Els Adams, sociaal verpleegkundige GGD Kennemerland. Vertelt over de arbeidsintensiviteit van haar internet veldwerk, de magere opbrengst en het probleem van de overlap die zij ervaart met GGD collega s van andere regio s: de vrouwen die zij bereikt zijn vaak al door meerdere andere instanties benaderd. Els zoekt met name naar vrouwen die thuis werken en vindt hen onder andere op Haar doel is om de vrouwen bij haar op het spreekuur te krijgen. Haar ervaring is dat veel van de dames waarmee zij daadwerkelijk een afspraak kan maken, vervolgens niet op het spreekuur verschijnen. Zou graag de coördinatie van het internet veldwerk vanuit de GGD zien bij het prostitutieteam van Soa Aids Nederland. 7

8 Marlies Leenes, sociaal verpleegkundige GGD Rotterdam-Rijnmond. Is vanuit het prostitutieteam van de GGD bezig de Social Intervention Tool (SIT) een chat tool - te implementeren voor haar doelgroep in en rond Rotterdam. Is hier al vrij ver mee, staat in de startblokken. Uitdaging is hoe zij haar doelgroep naar de website van haar GGD krijgt om gebruik te maken van het aanbod van de chat tool. Zoekt en vindt onder andere op Zie bijlage voor powerpoint presentatie. Jurjen Witlage, preventiemedewerker GGD Groningen. Chat al meerdere jaren met MSM en inmiddels ook met mannen in de prostitutie (jongens in de escort). Gebruikt onder andere specifiek regio Noord (= Groningen, Friesland, Drenthe). Maakt gebruik van twee (mannelijke) vrijwilligers om te chatten. Dit gebeurt zowel op de GGD als thuis en s nachts (dan is er veel verkeer in chatrooms). Zij maken zich in de chatroom duidelijk bekend als vraagbaak GGD Groningen. Hij heeft zes à zeven keer per jaar een bijeenkomst met zijn vrijwilligers om de gebeurtenissen in de chatrooms te bespreken. Eén keer per jaar wordt er een bijscholing georganiseerd. Er wordt een eenvoudige registratie bijgehouden (Excel). 3.2 Successen bepalen Ervaring Amsterdam Aanwezige medewerkers van het Prostitutie en Gezondheidscentrum P&G292 in Amsterdam hebben onderzocht welke website de meeste kans geeft om sekswerkers (m/v) per regio te vinden. Hun ervaring is en Voor deze website is lidmaatschap vereist van rond de 75 euro voor drie maanden. Alleen dan is er toegang tot de profielen van de sekswerkers te krijgen, hun adressen en soms telefoonnummers. Sjaak en Annelies hebben geen tegenwerking ervaren (vanuit het management) in het moeten betalen van een lidmaatschap van een commerciële website om hun veldwerk te kunnen verrichten. SMS-applicatie De reeds lange tijd bestaande SMS-applicatie kwam ook ter sprake als methode om veldwerk te doen. De applicatie blijkt niet bekend te zijn en/of niet gebruikt te worden. Alleen Breda gebruikt de applicatie regelmatig. Het is de aanwezigen niet duidelijk hoe de financiering van SMS-applicatie geregeld is. Het feit dat het kosten met zich meebrengt is een reden om deze methode niet te gebruiken. Aanbevelingen Op de vraag wat goed werkt met betrekking tot internet veldwerk kwamen de volgende opmerkingen en aanbevelingen: Structurele voorlichting via onder andere Eerst sturen, dan telefoneren Chatten is het nieuwe veldwerk Internet veldwerk in je eigen regio doen Benadering via internet is vrijblijvend voor de sekswerker Voorlichting aanbieden in meerdere talen. 8

9 4. Middagprogramma 4.1 Doelgroepen bepalen Besloten is dat internet veldwerk interventies moeten worden ontwikkeld voor: Vrouwelijke sekswerkers Thuiswerkers Mannelijke sekswerkers Transgender sekswerkers De klant Eigenaren escort bedrijven / pooiers. Omdat er aardig wat overlap in deze doelgroepen is, werd besloten om alleen de vrouwelijke en de mannelijke sekswerkers te bespreken. Deelnemers werden verdeeld in drie groepen. Twee groepjes werkten aan een methodiek om de vrouwen via internet te benaderen, één groepje deed dit voor de mannelijke sekswerkers. 4.2 Methodiek Aan de hand van 13 vragen die gebruikt konden worden, werd in de groepjes besproken welke methodiek het best zou kunnen werken, welke randvoorwaarden er nodig zijn, met welk doel zet je de methodiek in, wat is er nodig aan on-line faciliteiten, etc. Zie bijlage voor de volledige vragenlijst. De uitwerkingen van de drie groepen werden plenair gepresenteerd. Een korte opsomming: Verdeel Nederland in duidelijke regio s Overleg en coördinatie vanuit Soa Aids Nederland Zoek contact via één website Doelen: bekendmaken van aanbod van de GGD, kennis en weerbaarheid onder MSW vergroten, laagdrempelig aanbieden van informatie op maat (seksuele en psychosociale gezondheid) Gebruik adres eerst, dan telefoneren Gecontroleerd chatten met doelgroep Gebruik van standaard teksten Samenwerking tussen GGD s, maatschappelijk werk, mannen netwerk Goede voorbereiding is noodzakelijk, leg dit vast in een werkplan Bereidheid s avonds te werken (chat) Vrijwilligers inzetten Tijd nemen / krijgen voor uitvoering Management mee krijgen (tijd = geld). 9

10 4.3 Pilot Animo en enthousiasme om gewoon maar te beginnen was groot. Gezamenlijk is daarom besloten om met een internet veldwerk pilot van drie maanden te beginnen. Om dit op eenduidige manier te doen, zijn er richtlijnen opgesteld waar iedereen zich in kon vinden. De coördinatie ligt bij het prostitutieteam van Soa Aids Nederland. Zij zullen na drie maanden eind juni een terugkomdag organiseren. De niet aanwezige (GGD)professionals krijgen het verslag van deze dag toegestuurd. De coördinatie zal twee à drie weken na het versturen telefonisch contact zoeken. Doel hiervan is het internet veldwerk actief onder de aandacht te brengen en te houden van de professionals in het veld. 10

11 5. Pilot richtlijnen De pilot richtlijnen voor internet veldwerk zijn tot stand gekomen aan de hand van de ervaringen en wensen die besproken zijn op de expertmeeting. Hieronder een korte samenvatting: 1) Voorwaarden Zorg voor ondersteuning van deze activiteit van je leidinggevende / het management. 2) Eén website! Kies één website uit de vele die er zijn om jouw internet veldwerk op te doen. Kies een site waar het aanbod van vrouwen per regio is verdeeld en hou je vervolgens aan je eigen regio. 3) Contact leggen Stuur een met jouw standaardboodschap naar het bij het profiel van de vrouw genoemde adres. 3a) Apart account Maak een apart account aan op Hotmail of Gmail of vergelijkbaar. Via dit account lopen al je contacten die je legt in het kader van je internet veldwerk. 4) Contact leggen telefonisch Bel de personen die je een hebt gestuurd een aantal dagen later op. 5) Registreren Maak in Excel een registratieformulier aan. Je registreert op profielnaam, datum , datum telefoon contact, bijzonderheden, Nationaliteit en contactgegevens zoals telefoonnummer en/of adres. De volledige instructies om de pilot op te zetten en uit te voeren zijn als bijlage toegevoegd. 11

12 6. Coördinatie Piet van der Wiel Programmamedewerker Prostitutie Soa Aids Nederland Keizersgracht 390, 1016 GB Amsterdam t +31(0) Telefonisch bereikbaar op woensdag en vrijdag op

13 Bijlagen Instructieformulier internet veldwerk Powerpoint Piet van der Wiel Internet interventies Powerpoint Christoph Gille - Internetwerking Boysproject Powerpoint Marlies Leenes Online preventie voor sekswerkers 13 vragen 13

14 Instructieformulier internet veldwerk Aanleiding om internet veldwerk te coördineren vanuit Soa Aids Nederland: Het traditionele veldwerk van de sociaal verpleegkundigen het bezoeken van sekswerkers in clubs, privéhuizen, massagesalons, ramen, etc. - verplaatst zich naar internet veldwerk. Tijdens de netwerkbijeenkomst ( Meet & Greet ) met sociaal verpleegkundigen in september 2011, kwam duidelijk de vraag om handvatten te krijgen voor hoe het Internet veldwerk in de eigen regio vorm te geven. Een expertmeeting werd georganiseerd om tot goede werkafspraken te komen, zodat sekswerkers die zich via internet aanbieden bereikt kunnen worden. Doelen van internet veldwerk: - Sekswerkers op de hoogte brengen van het aanbod van sociaal verpleegkundigen (en maatschappelijk werkers) in de eigen regio. Subdoelen: - Voorlichting geven over soa-onderzoek, testen op locatie, veilig werken. - Gelegenheid bieden om vragen te stellen over soa s, hiv, veilig vrijen en algemene seksuele gezondheid. Expertmeeting internet veldwerk 7 februari 2012 / Pilot: Tijdens de expertmeeting is besloten om te starten met een pilot internet veldwerk. Deze pilot zal drie maanden duren. De werkwijze van Amsterdam, die al gebruikt wordt, dient als leidraad om bij andere GGD s in te voeren. Mogelijk kunnen de gemaakte afspraken in de loop der tijd veranderen. Wanneer er nieuwe situaties of ervaringen zijn die beter blijken te werken, kan dit afgestemd worden via het coördinatiepunt voor Internet veldwerk: prostitutieteam Soa Aids Nederland, Piet van der Wiel pvanderwiel@soaaids.nl De pilot duurt drie maanden en wordt eind juni geëvalueerd. Werkwijze internet veldwerk: 1) Voorwaarden - Zorg voor ondersteuning van deze activiteit van je leidinggevende / het management. - Zorg dat je zonder problemen op de sites kunt komen die je nodig hebt voor je werk (veelal sekssites, commerciële sites). - Zorg voor goede afspraken met collega GGD s in jouw provincie; Waar ligt de grens van jouw regio en die van de andere GGD? 14

15 2) Eén website! Kies één website uit de vele die er zijn om jouw internet veldwerk op te doen. Kies een site waar het aanbod van vrouwen per regio is verdeeld en hou je vervolgens aan je eigen regio. Websites zoals en uiteraard zijn voorbeelden van websites waar je naar toe zou kunnen gaan. Om mannelijke sekswerkers te vinden is een goede keuze. 3) Contact leggen Stuur een met jouw standaardboodschap naar het bij het profiel van de vrouw genoemde adres Vertaal de standaardboodschap in relevante talen voor jouw regio. Voorbeeld boodschap: (met dank aan P&G292) Langs deze weg willen we je graag informeren over vul in naam van jouw instantie in vul in plaatsnaam van jouw GGD Bij ons kun je terecht voor: o soa-onderzoek en hiv-testen, hepatitis B vaccinatie, informatie en advies over je (seksuele) gezondheid o vul eigen aanbod in o vul eigen aanbod in We zijn geopend van vul in je spreekuur tijden en bereikbaarheid Bel voor een afspraak naar vul in telefoonnummer vul in adresgegevens GGD 3a) Apart account Maak een apart account aan op Hotmail of Gmail of vergelijkbaar. Zorg dat de naam van je adres duidelijk maakt dat je vanuit een instantie een stuurt (transparantie). Bijvoorbeeld GGDBreda@... of zoals Groningen vraagbaakggdgroningen@... Via dit account lopen al je contacten die je legt in het kader van je internet veldwerk 4) Contact leggen telefonisch Bel de personen die je een hebt gestuurd een aantal dagen later op. De vragen die je dan stelt zijn: o Heb je onze goed ontvangen? o Heb je nog vragen? o Zullen we een afspraak maken dat je langs komt (op de GGD)? 15

16 5) Registreren Maak in excel een registratieformulier aan. Om te voorkomen dat je mensen (profielen) meerdere keren benadert, registreer je alle benaderde profielen. Voorbeeld van een registratieformulier: (met dank aan P&G292) datum profielnaam mobiel nummer datum gebeld bijzonderheden Nationaliteit 11 jan Hotlips geen Nog een op 15-1 Roemeens 11 jan Mae West (Amsterdam) Controle bij HA. NL 11 jan Tweeling Hing direct op Thai 11 jan Charity Afspraak op 23-1 Latina Je registreert op profielnaam, datum , datum telefoon contact, bijzonderheden, Nationaliteit en contactgegevens zoals telefoonnummer en/of adres. Dit is eenvoudig te realiseren in een excel sheet. Websites met lidmaatschap Op en kun je een escort alleen actief benaderen door lid te worden van de website. Beide sites hebben een regio indeling. Werkwijze: (met dank aan P&G292) Lidmaatschap is 75 euro voor drie maanden. Je ontvangt een inlogcode als je lidmaatschap is afgesloten. Met deze code kun je rechtstreeks mailen naar een profiel en je krijgt toegang tot de contactgegevens van alle profielen. Je benadert het profiel alleen als er in het profiel staat dat de persoon haar/zijn diensten in jouw regio aanbiedt. Jij geeft zelf bij je aanmelding als lid een adres op waarmee je je contacten legt. Zorg hier voor een ander adres (account) dan je werk (zie hierboven punt 3a) Op jouw internet veldwerk adres ontvang je elke week de profielen van de escorts die nieuw binnenkomen op de website. Als je net begint met internet veldwerk kun je beginnen met oude of langer bestaande profielen te benaderen. Met hulp van de zoekfunctie op de website kun je de profielen in jouw regio vinden. VOOR VRAGEN EN OPMERKINGEN KUN JE TERECHT BIJ COÖRDINATIEPUNT: 16

17 Powerpoint presentatie Piet van der Wiel, SANL 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 Powerpoint Christoph Gille, Boysproject Antwerpen 22

23 23

24 Powerpoint Marlies Leenes, GGD Rotterdam-Rijnmond 24

25 13 vragen 1) Hebben we een methodiek gehoord die goed werkt voor de doelgroep? 2) Kunnen we overnemen wat er al gedaan wordt? 3) Moeten we dat uitbreiden/aanpassen? 4) Moet er iets nieuws komen? 5) Werkt dit voor de hele doelgroep of zijn er uitzonderingen? 6) Methodiek stap voor stap beschrijven. 7) Wie doet wat? (landelijk/regionaal) 8) Wat is er nodig aan randvoorwaarden? Denk aan tijd, geld, kwaliteit, organisatie (ICT & PR). 9) Wat zou idealiter ontwikkeld moeten worden aan on-line functionaliteiten ter ondersteuning van de methodiek? 10) Hoe voorkom je dubbele benadering door meerdere regio s? 11) Welk doel beoog je met de methodiek? 12) Overige aandachtspunten & knelpunten. 13) Welke vragen kun je aan de anderen stellen omtrent jullie voorgestelde methodiek? 25

26 Evaluatie Evaluatie expertmeeting Internet Veldwerk RESP ONS GEMI DDEL DE/5 RESPONDENT: 12 Welk cijfer geef je deze expertmeeting in zijn geheel? 11 8,0 (schaal van 1 t/m 10) Ik ben tevreden over de opzet van het programma. 12 4,2 (overige vragen schaal van 1 t/m 5) 0 De presentaties van verschillende internet activiteiten 12 4,3 waren waardevol. 0 0 De begeleiding van Frank Schalken vond ik waardevol. 4,3 0 0 Afsluitende borrel is waardevol, voor o.a.informeler netwerken. 8 4,1 0 De lunch was lekker en goed georganiseerd. 12 4,4 0 0 Suggesties/opmerkingen over deze bijeenkomst 1. Goed om van anderen te horen. 2. Fijn om gezamenlijk te doen. 3. Meer broodjes graag. 4. Productieve dag! 5. Prettig! Heel graag vervolg. 6. Goede opbouw van de dag, verschillende werkvormen, is leuk. Goed dat er echt een professional bij was met verstand van e-learning en e-hulp (Frank Schalken). 7. Leerzaam, prettig en zinvol dat er concrete afspraken zijn gemaakt & vervolgafspraken. 8. Graag een terugkomdag organiseren zodat iedereen erbij blijft Tips over locatie, inhoud of andere suggesties voor volgend jaar? 1. Prima locatie. 2. Misschien volgende keer meerdere maatschappelijk werk organisaties erbij betrekken. 3. Locatie; centraal, inhoud; concreet, praktisch, best practice 4. Prima plek voor een dergelijke meeting. 26

27 27