Het juridisch StatUUt Kiezen

Transcriptie

1 06 Het juridisch statuut kiezen Startersgids 63

2 1. Een eenmanszaak of een vennootschap? Uw activiteiten als zelfstandige natuurlijke persoon uitoefenen of een vennootschap oprichten? Dit is helemaal geen neutrale beslissing in het leven van een onderneming. Er bestaan essentiële verschillen tussen beide opties enerzijds en tussen de verschillende vennootschapsvormen anderzijds. De verschillen behelzen onder meer de aansprakelijkheid van de oprichters en de bestuurders, de fiscaliteit (zie het hoofdstuk Boekhoudkundige verplichtingen en fiscaliteit ) en de oprichtingskosten. Er bestaat echter geen ideale oplossing. Uw keuze zal afhangen van de concrete situatie van uw onderneming. Hieronder vindt u een tabel met een overzicht van de voor- en de nadelen verbonden aan beide opties: Voordelen Nadelen Zelfstandige Eenvoudige formaliteiten Beperkte kosten Eenvoudige boekhouding Geen onderscheid tussen het privé-vermogen en dat van de onderneming De tarieven van de personenbelasting liggen in principe hoger dan de tarieven van de vennootschapsbelasting Vennootschap Meestal financiering door meerdere personen Onderscheiden rechtspersoonlijkheid: uw aansprakelijkheid is meestal beperkt tot uw inbreng Lagere belastingtarieven Registratierechten bij inbreng Minimumkapitaal van voor een BVBA en voor een NV Complexere werking (naleving vennootschapswetgeving) Hogere werkingskosten Bij de keuze tussen een eenmanszaak en een vennootschap moet u rekening houden met ver schillende factoren zoals de activiteit die u zal uitoefenen, het aantal personen dat hierbij zal betrokken worden, de organisatie, de financiering, de financiële verplichtingen die de activiteit met zich brengt, de verplichting voor een vennootschap om een uitgebreide boekhouding te voeren, de specifieke behoeften verbonden aan de activiteit, de ontwikkeling van de onderneming, de fiscaliteit, de doelstellingen, enz. Deze criteria zullen dus op een objectieve wijze de keuze tussen een eenmanszaak en een vennootschap beïnvloeden. Meestal zal uw keuze vanzelfsprekend zijn. Wanneer meerdere personen bij het project betrokken zijn of wanneer belangrijke financiële verbintenissen worden aangegaan, dringt de keuze voor een vennootschap zich op. Een onderneming met meerdere personen veronderstelt duidelijke afspraken met betrekking tot de vergoedingen, het bestuur, het juridisch kader, enz. De keuze voor het uitoefenen van de activiteit in vennootschap ligt dan voor de hand. 64 Het juridisch statuut kiezen

3 Wanneer de onderneming belangrijke financiële verbintenissen aangaat om voorraden aan te kopen, om personeel aan te werven, om investeringen te doen, dan kan ze vroeg of laat onover komelijke financiële problemen krijgen. Indien u uw activiteit uitoefent als natuurlijke persoon, dan zal u met uw vermogen persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld. Bij de uitoefening van uw activiteit onder de vorm van een vennootschap wordt een aparte rechtspersoonlijkheid gecreëerd waardoor in principe het privé-vermogen wordt afgescheiden van het vermogen van de onderneming. 2. De verschillende vennootschapsvormen De meest gebruikte vennootschapsvormen zijn de naamloze vennootschap, de besloten vennoot schap met beperkte aansprakelijkheid en de coöperatieve vennootschap. Er bestaan nog andere vennootschapsvormen die hier niet aan bod komen. De verschillende vennootschapsvormen onderscheiden zich op basis van diverse criteria: Het aantal vennoten vereist voor de oprichting. De aansprakelijkheid van de vennoten. De wijze van inbreng van goederen. De inbrengen in natura zijn voornamelijk samengesteld uit materiële goederen die geïntegreerd worden in het bedrijfspatrimonium (gebouwen, computers,...). Voor hun waardebepaling kan het verslag van een bedrijfsrevisor vereist zijn. Het financieel plan, hiervoor besproken, kan naargelang van het geval verplicht zijn. Het vennootschapsregister moet, in de meeste gevallen, op regelmatige basis worden bijgehouden. De aandelen kunnen op verschillende manieren worden overgedragen. De oprichtingsakte vereist meestal de tussenkomst van een notaris. De werking van de bestuursorganen is onderworpen aan verschillende wettelijke voorschriften. Bepaalde vennootschapsvormen die duidelijk minder vaak voorkomen, omvatten een aantal bijzonderheden die eventueel interessant kunnen zijn. Het betreft de Gewone Commanditaire Vennootschap (GCV) of de Commanditaire Vennootschap op Aandelen (CVA), de Vennootschap onder Firma (VOF) of nog de Vereniging zonder Winstoogmerk (VZW). Startersgids 65

4 De tabel hieronder geeft u een bondige vergelijking van de belangrijkste kenmerken van de meest gebruikte vennootschapsvormen. Voor een meer gedetailleerde informatie raden wij u aan contact op te nemen met De Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat Bergstraat Brussel Tel.: Fax: Web: Op voormelde website zal vooral het gedeelte met juridische informatie voor ondernemingen u interesseren. NV Naamloze Vennootschap BVBA Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid BVBA starter Vennoten Minimum 2 Minimum 2 Minimum 1 Minimumkapitaal Volstort kapitaal 1/4 met een minimum 1/5 met een minimum 1 bij de oprichting van van Inbreng in Verslag van de revisor Verslag van de revisor Verslag van de revisor natura Financieel plan Ja Ja Ja Aandelen Aandelen op Aandelen op naam Aandelen op naam naam of op een effectenrekening Aandelenregister Ja, als er aandelen op Ja Ja naam zijn Akte Notariële akte Notariële akte Notariële akte Overdracht van aandelen Bestuur Controle Eventueel tijdelijk beperkt voor aandelen op naam Raad van bestuur, bestaande uit minimum 3 bestuurders (2 indien slechts 2 aandeelhouders) Wettelijke en statutaire beperkingen 1 of meer zaakvoerders (praktisch onafzetbaar indien statutair benoemd) Wettelijke en statutaire beperkingen 1 of meer zaakvoerders (praktisch onafzetbaar indien statutair benoemd) Een bedrijfsrevisor moet worden aangesteld indien de onderneming gemiddeld meer dan 100 personen tewerkstelt of ten minste twee van de volgende drie criteria overschrijdt: 50 werknemers, omzet: , balanstotaal: Het juridisch statuut kiezen

5 EBVBA Eenhoofdige Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid CVBA Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid CVOHA Coöperatieve Vennootschap met Onbeperkte en Hoofdelijke Aansprakelijkheid Vennoten 1 Minimum 3 Minimum 3 Minimumkapitaal Vrij te bepalen Volstort kapitaal bij de oprichting 1/5 met een minimum van /4 met een minimum van Volledig Inbreng in natura Verslag van de revisor Verslag van de revisor Geen bijzondere reglementering Financieel plan Ja Ja Niet verplicht Aandelen Aandelen op naam Aandelen op naam Aandelen op naam Aandelenregister Ja Ja Ja Akte Notariële akte Notariële akte Notariële of onderhandse akte Overdracht van aandelen Bestuur Controle Wettelijke en statutaire beperkingen 1 of meer zaakvoerders Enkel aan andere vennoten of aan derden bepaald inde statuten 1 of meer zaakvoerders Enkel aan andere vennoten of aan derden bepaald inde statuten 1 of meerdere zaakvoerders Een bedrijfsrevisor moet worden aangesteld indien de onderneming gemiddeld meer dan 100 personen tewerkstelt of ten minste twee van de volgende drie criteria overschrijdt: 50 werknemers, omzet: , balanstotaal: De Naamloze Vennootschap (NV) De belangrijkste kenmerken van de NV zijn: De oprichters Voor de oprichting van een naamloze vennootschap zijn minimum twee vennoten nodig Kapitaal Het kapitaal dat de vennoten ter beschikking kunnen stellen van de vennootschap is Minimumkapitaal Het minimumkapitaal dat de vennoten zullen inbrengen bedraagt Startersgids 67

6 Volstort kapitaal bij de oprichting Het volstort kapitaal stemt overeen met het bedrag dat de vennoten inbrengen bij de oprichting. In geval van een NV moet dit minstens 1/4 van het kapitaal zijn, met een minimum van Inbreng in natura Voor de oprichting van de vennootschap moeten de oprichters aan een bedrijfsrevisor een gedetailleerde beschrijving vragen van elk goed dat in natura zal worden ingebracht, evenals een rapport over de wijze waarop dat goed geëvalueerd werd. Hij moet eveneens bepalen welke vergoeding aan de oprichter moet gegeven worden voor het goed dat hij heeft ingebracht. In een aantal gevallen is de tussenkomst van een bedrijfsrevisor niet verplicht. Financieel plan De oprichters van een naamloze vennootschap moeten een financieel plan opmaken, ondertekenen en aan de notaris geven de dag dat de oprichtingsakte verleden wordt. Het plan geeft een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven gedurende de twee eerste boekjaren (zie ons hoofdstuk omtrent het financieel plan). Maatschappelijke deelbewijzen Sedert 1 januari 2008 kan een Belgische vennootschap geen effecten aan toonder meer uitgeven. Uiterlijk 31 december 2013 moeten alle effecten aan toonder omgezet zijn in effecten op naam of in gedematerialiseerde effecten Aandelenregister Vanaf de oprichting van de vennootschap en zolang er aandelen op naam zijn, moeten de vennoten een aandelenregister bijhouden. Akte Voor de oprichting van een naamloze vennootschap is altijd een notariële akte vereist. In de oprichtingsakte worden de statuten van de vennootschap vastgelegd. De statuten bevatten regels met betrekking tot de werking van de vennootschap in relatie met derden, tussen vennoten onderling, de bevoegdheden van haar vertegenwoordigers, enz. Dit alles moet natuurlijk conform zijn aan de wet. Overdracht van aandelen Gedematerialiseerde aandelen worden vertegenwoordigd door een boeking op rekening op naam van hun eigenaar bij een daartoe erkende bankinstelling. Ze worden overgedragen door overschrijving van rekening op rekening door de rekeninghouder. 68 Het juridisch statuut kiezen

7 De overdracht van aandelen op naam gebeurt door een eenvoudige vermelding van de overdracht van de aandelen in het aandelenregister. Bestuur De naamloze vennootschap wordt vertegenwoordigd door een raad van bestuur, aangeduid bij de oprichting van de vennootschap of tijdens een algemene vergadering. De raad bestuurt en vertegenwoordigt de vennootschap. De raad van bestuur is samengesteld uit ten minste drie bestuurders. Er is geen maximum aantal voorzien. Indien de vennootschap slechts twee aandeelhouders heeft, volstaan twee bestuurders. Controle Een bedrijfsrevisor moet worden aangesteld indien de onderneming gemiddeld meer dan 100 personen tewerkstelt of ten minste twee van de volgende drie criteria overschrijdt: 50 werknemers, omzet: , balanstotaal: Als handelsvennootschap bij uitstek, biedt de naamloze vennootschap het voordeel van een volledige scheiding tussen het vermogen van de vennootschap en het vermogen van de aandeelhouders. Met de afschaffing van de toonderaandelen verliest de naamloze vennootschap een groot deel van haar aantrekkingskracht. Het grootste nadeel van deze vennootschapsvorm is de onmiddellijke inbreng van een kapitaal van Niet alle jonge ondernemers kunnen onmiddellijk over deze som beschikken. Het administratief beheer van de naamloze vennootschap (raad van bestuur, algemene vergadering,...) is een betrekkelijk zware taak voor kleine ondernemingen die hun activiteiten uitoefenen onder de vorm van een NV. Toch blijft de NV de meest geschikte bedrijfsvorm voor bepaalde structuren De Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid (BVBA) De belangrijkste kenmerken van de BVBA en de EBVBA zijn: De oprichters Voor de oprichting van een BVBA zijn minstens 2 vennoten nodig (één voor de eenpersoons besloten vennootschap). Minimumkapitaal Het minimumkapitaal dat de vennoten zullen inbrengen bedraagt Volstort kapitaal bij de oprichting Het volstort kapitaal bij de oprichting bedraagt minimum ( voor een EBVBA) en stemt overeen met het bedrag dat de vennoten inbrengen bij de oprich- Startersgids 69

8 ting. Op ieder aandeel dat overeenstemt met inbreng in geld moet minstens 1/5 zijn volgestort. Het aandeel dat overeenstemt met inbreng in natura moet volledig zijn volgestort. Inbreng in natura Voor de oprichting van de vennootschap moeten de oprichters aan een bedrijfsrevisor een gedetailleerde beschrijving vragen van elk goed dat in natura zal worden ingebracht, evenals een rapport over de wijze waarop dat goed geëvalueerd werd. Hij moet eveneens bepalen welke vergoeding aan de oprichter moet gegeven worden voor het goed dat hij heeft ingebracht. In een aantal gevallen is de tussenkomst van een revisor niet verplicht. Financieel plan De oprichters van een BVBA moeten een financieel plan opmaken, ondertekenen en aan de notaris geven de dag dat de oprichtingsakte verleden wordt. Het plan geeft een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven gedurende de twee eerste boekjaren (zie ons hoofdstuk inzake het financieel plan). Maatschappelijke deelbewijzen De aandelen van een BVBA moeten op naam zijn (de naam van de eigenaar is steeds bekend). Aandelenregister Vanaf de oprichting van de vennootschap waarvan het kapitaal vertegenwoordigd wordt door aandelen op naam, moeten de vennoten een aandelenregister bijhouden. Akte Voor de oprichting van een BVBA is altijd een notariële akte vereist. In de oprichtingsakte worden de statuten van de vennootschap vastgelegd. De statuten bevatten regels met betrekking tot de werking van de vennootschap in relatie met derden, tussen vennoten onderling, de bevoegdheden van haar vertegenwoordigers, enz. Overdracht van aandelen De overdracht van aandelen op naam gebeurt door een eenvoudige vermelding van de overdracht van de aandelen in het aandelenregister, gedateerd en ondertekend door de overdrager en de nieuwe aandeelhouder. Dergelijke overdracht wordt meestal vastgelegd bij overeenkomst waarin alle modaliteiten van de overdracht worden bepaald (datum van de overdracht van de rechten verbonden aan de deelbewijzen, aantal deelbewijzen, prijs, enz.). 70 Het juridisch statuut kiezen

9 Bestuur Een BVBA wordt bestuurd door één of meerder mandatarissen, zaakvoerders genoemd. De zaakvoerder kan een natuurlijke persoon of een rechtspersoon zijn, vennoot of niet, bezoldigd of onbezoldigd. Tenzij anders bepaald in de statuten of tenzij de vennoten anders overeenkomen, worden de zaakvoerders die voor onbepaalde tijd worden benoemd in de oprichtingsakte, geacht benoemd te zijn voor de duur van de vennootschap. Hun bevoegdheden zijn dan slechts geheel of gedeeltelijk herroepbaar indien zij een zware fout begaan. Controle Een bedrijfsrevisor moet worden aangesteld indien de onderneming gemiddeld meer dan 100 personen tewerkstelt of ten minste twee van de volgende drie criteria overschrijdt: 50 werknemers, omzet: , balanstotaal: De BVBA is een geschikte vennootschapsvorm voor jonge ondernemers. Het vereiste minimumkapitaal is lager dan voor de NV en de verschillende vennoten kunnen niet zomaar hun aandeel in de vennootschap aan buitenstaanders verkopen. Bovendien is de aansprakelijkheid van de vennoten beperkt. De EBVBA is een variant van de BVBA die de ondernemer toelaat een vennootschap op te richten met slechts één vennoot en zo zijn privé-vermogen af te schermen van het ondernemingsrisico De Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid (CVBA) en de Coöperatieve Vennootschap met Onbeperkte en Hoofdelijke Aansprakelijkheid (CVOH) De belangrijkste kenmerken van deze vennootschapsvormen zijn: De oprichters Voor de oprichting van een CV zijn minimum drie vennoten nodig. Minimumkapitaal Het minimumkapitaal dat de vennoten van de CVBA zullen inbrengen bedraagt Volstort kapitaal bij de oprichting Het volstort kapitaal bij de oprichting bedraagt minimum en stemt overeen met het bedrag dat de vennoten inbrengen bij de oprichting. Op ieder aandeel dat oveeenstemt met inbreng in geld of in natura moet minstens 1/4 worden volgestort. Startersgids 71

10 Inbreng in natura Voor de oprichting van de vennootschap moeten de oprichters aan een bedrijfsrevisor een gedetailleerde beschrijving vragen van elk goed dat in natura zal worden ingebracht, evenals een rapport over de wijze waarop dat goed geëvalueerd werd. Hij moet eveneens bepalen welke vergoeding aan de oprichter moet gegeven worden voor het goed dat hij heeft ingebracht. In een aantal gevallen is de tussenkomst van een revisor niet verplicht. Financieel plan De oprichters van een CVBA moeten een financieel plan opmaken, ondertekenen en aan de notaris geven de dag dat de oprichtingsakte verleden wordt. Het plan geeft een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven gedurende de twee eerste boekjaren (zie ons hoofdstuk inzake het financieel plan). Maatschappelijke deelbewijzen De aandelen van een CVBA moeten op naam zijn (de naam van de eigenaar is steeds bekend). Aandelenregister Vanaf de oprichting van de vennootschap waarvan het kapitaal vertegenwoordigd wordt door aandelen op naam, moeten de vennoten een aandelenregister bijhouden. Akte Voor de oprichting van een CVBA is altijd een notariële akte vereist. In de oprichtingsakte worden de statuten van de vennootschap vastgelegd. De statuten bevatten regels met betrekking tot de werking van de vennootschap in relatie met derden, tussen vennoten onderling, de bevoegdheden van haar vertegenwoordigers, enz. Overdracht van aandelen De overdracht van aandelen op naam gebeurt door een eenvoudige vermelding van de overdracht van de aandelen in het aandelenregister, gedateerd en ondertekend door de overdrager en de nieuwe vennoot. Dergelijke overdracht wordt meestal vastgelegd bij overeenkomst waarin alle modaliteiten van de overdracht worden bepaald (datum van de overdracht van de rechten verbonden aan de deelbewijzen, aantal deelbewijzen, prijs, enz). Bestuur De cooperative vennootschap wordt bestuurd door een bestuurder, al dan niet vennoot, benoemd door de algemene vergadering. 72 Het juridisch statuut kiezen

11 Controle Een bedrijfsrevisor moet worden aangesteld indien de onderneming gemiddeld meer dan 100 personen tewerkstelt of ten minste twee van de volgende drie criteria overschrijdt: 50 werknemers, omzet: , balanstotaal: Wie een coöperatieve vennootschap opricht, moet kiezen tussen beperkte (CVBA) en onbeperkte (CVOHA) aansprakelijkheid. De CVOHA is een soepele rechtsvorm: er is geen notariële akte vereist voor de oprichting van deze vennootschap en bovendien is er geen wettelijk minimumkapitaal voorzien. Anderzijds zijn de vennoten van een CVOHA onbeperkt aansprakelijk. De CVBA is aan strakkere regels onderworpen. 3. Het sociaal statuut van de zelfstandige 3.1. In hoofdberoep Wanneer u zich vestigt als zelfstandige natuurlijke persoon, dan oefent u deze activiteit in principe uit als uw hoofdberoep. U kan uw activiteit ook uituitoefenen als zelfstandige in bijberoep (zie verder). Een zelfstandige is ieder natuurlijk persoon die in België een beroepsbezigheid uitoefent uit hoofde waarvan hij niet door een arbeidsovereenkomst of door een statuut verbonden is. De categorie zelfstandigen bestaat meer bepaald uit: de ambachtslui (verstrekken van een dienst zonder levering van goederen: tuinman, ruitenwasser, schilder-behanger, ; de handelaars waaronder de ambulante handel (deur aan deur verkoop, verkoop op de openbare weg of op openbare markten); de vrije beroepen (architect, dokter ); de landbouwers, de veehouders ; de mandatarissen van vennootschappen. Om een zelfstandige arbeid te mogen uitoefenen moet men meerderjarig zijn, dus tenminste 18 jaar zijn. Voor het beroep van ambachtsman is de vereiste minimumleeftijd 16 jaar, met machtiging van de ouders of van de voogd. De minderjarige zelfstandige valt echter niet onder het sociaal statuut van zelfstandigen zolang hij onvoorwaardelijk kinderbijslag geniet (met andere woorden tot het derde trimester van het jaar waarin hij 18 jaar wordt). Vanuit fiscaal oogpunt De inkomsten van de zelfstandige kunnen voortkomen uit: winsten van nijverheids-, handels- of landbouwbedrijven; bezoldigingen van mandatarissen van in België gevestigde kapitaal- en personenvennootschappen; Startersgids 73

12 inkomsten van werkende vennoten in Belgische personenvennootschappen. Zijn beroepsactiviteit wordt bovendien gekenmerkt door een zekere regelmaat. Occasionele winstgevende activiteiten maken geen zelfstandige beroepsactiviteit uit. Ieder persoon, die in België een beroepsbezigheid uitoefent die van aard is belastbare inkomsten op te leveren in zijn hoedanigheid van handelaar, industrieel uitbater, bestuurder, actief vennoot, uitoefenaar van een vrij beroep... wordt behoudens tegenbewijs beschouwd als een zelfstandige In bijberoep Indien u reeds een beroep uitoefent, kan u eventueel overwegen om gelijktijdig een activiteit als zelfstandige uit te oefenen. De redenen hiervoor kunnen talrijk en uiteenlopend zijn: Onvoldoende inkomsten uit uw hoofdberoep Routine, gebrek aan voldoening Vrees voor ontslag De uitoefening van een hobby onder de vorm van een lucratieve professionele bezigheid Als stap naar de uitoefening van een beroep als zelfstandige in hoofdberoep U bent zelfstandige in bijberoep wanneer u tegelijk en hoofdzakelijk nog een andere beroepsactiviteit uitoefent. Het kan gaan om een beroepsbezigheid : als loontrekkende. Deze job moet minstens de helft bedragen van een fulltime job in de onderneming of de branche. Voorbeeld : een bediende met een bijverdienste als zelfstandig landbouwer of boekhouder, een arbeider met een bijverdienste als zelfstandig haarkapper die rechten doet ontstaan in een andere pensioenregeling ingesteld door of krachtens een wet, een provinciaal reglement of door de NMBS. Deze activiteit moet ten minste over 8 maanden of 200 dagen lopen. Voorbeeld : een ambtenaar die bijverdient als frituurhouder in het onderwijs. Deze betrekking moet wel minstens 6/10 van een volledige uurrooster bedragen. U blijft echter zelfstandige in bijberoep - zelfs wanneer uw hoofdactiviteit wordt stopgezet - wanneer u : ofwel uw rechten vrijwaart op een rust- of invaliditeitspensioen. ofwel een loonvervangend inkomen uit de sociale zekerheid geniet dat minstens gelijk is aan het bedrag van een minimumpensioen voor een alleenstaande zelfstandige 74 Het juridisch statuut kiezen

13 Eens gepensioneerd, heeft het technisch gezien geen zin meer om te spreken over een bijberoep. U valt dan immers in de speciale bijdragecategorie van de gepensioneerden. Als zelfstandige in bijberoep, heeft U dezelfde sociale verplichtingen als de zelfstandigen in hoofdberoep: U moet zich aansluiten bij een sociale verzekeringskas; Bijdragen betalen; U moet zich aansluiten bij een ziekenfonds (voor zover uw aansluiting niet voortspruit uit uw hoofdactiviteit). Om van dit systeem te kunnen genieten, moet u aan uw sociale verzekeringskas bewijzen dat u een andere activiteit uitoefent (als loontrekkende of ambtenaar bijvoorbeeld). Als u zelfstandige in bijberoep bent, blijft u de sociale voordelen genieten van het stelsel waaraan u onderworpen bent door uw hoofdactiviteit (werknemer, ambtenaar, gepensioneerde). De bijdragen die u betaalt dragen bij tot het evenwicht van het stelsel van de zelfstandigen en doen in principe geen rechten ontstaan. Bijdragen die u betaalt op een referte-inkomen dat de drempel overschrijdt waarop de minimumbijdragen voor een hoofdberoep worden berekend kunnen eventueel wel rechten doen ontstaan. Als uw zelfstandig bijberoep niet het gewenste resultaat oplevert, kunt u beslissen om het stop te zetten. Het RSVZ mag toelaten om uw bijdragen volledig ofwel gedeeltelijk terug te betalen wanneer: uw bijberoep maar beperkte inkomsten opleverde u uw bijberoep binnen het jaar hebt stopgezet (minder dan 4 trimesters onderworpen aan het sociaal statuut van de zelfstandigen) u hiervoor een aanvraag indient bij het RSVZ 3.3. Helper en meewerkende echtgenoot Wordt beschouwd als helper, elke natuurlijke persoon die een zelfstandige bijstaat of vervangt, in België, bij het uitoefenen van zijn professionele activiteit, zonder aan deze laatste gebonden te zijn via een arbeidsovereenkomst. Men kan enkel optreden als helper van een natuurlijk persoon en niet van een vennootschap. Men kan wel optreden als helper van de mandataris van een vennootschap. De helper die een zelfstandige normaal bijstaat of vervangt bij het uitoefenen van zijn professionele activiteit zonder gebonden te zijn via een arbeidsovereenkomst, zal onderworpen zijn aan het sociaal statuut van zelfstandigen en zal dezelfde verplichtingen en rechten hebben als een zelfstandige. De toevallige helper die aan een aantal voorwaarden beantwoordt, is niet onderworpen aan het sociaal statuut van zelfstandigen. Startersgids 75

14 De meewerkende echtgenoot U bent meewerkend echtgenoot indien: U de levenspartner van een zelfstandige meewerkende bent (via huwelijkscontract of samenleven); U effectief meehelpt in de zaak van de zelfstandige en geen eigen inkomen heeft uit een andere beroepsactiviteit, noch een vervangingsinkomen dat recht geeft op een volwaardige dekking in de sociale zekerheid Tot voor kort genoten de meewerkende echtgenoten niet rechtstreeks van de sociale zekerheid in de mate dat ze niet persoonlijk onderworpen waren aan de sociale zekerheid voor zelfstandigen. Zij genoten enkel van afgeleide rechten inzake pensioenen, kinderbijslag en gezondheidszorg, en dit op basis van de onderwerping van hun partner als zelfstandige in hoofdberoep. Deze sociale bescherming van de meewerkende echtgenoten, meestal vrouwen, was vaal onvoldoende, zoniet onbestaande, in geval van stopzetting van de zaal, van scheiding of sterfgeval. Sinds 1 juli 2005 worden alle personen, gehuwd of samenwonend met een zelfstandige, beschouwd als meewerkende echtgenoot en zijn ze persoonlijk onderworpen aan het volledige sociaal statuut van zelfstandige, tenzij ze op eed verklaren geen effectieve hulp te verlenen aan hun partner. De aansluiting is facultatief voor personen die geboren zijn voor Om meer te vernemen over het sociaal statuut van de zelfstandige, raden wij u aan contact op te nemen met de dienst van het RSVZ. Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waterloolaan Brussel Tel.: /27 Fax: info-bch@rsvz-inasti.fgov.be Web: Op voormelde website bevelen wij u vooral de rubriek publicaties aan. Verschillende brochures kunnen er gratis besteld of zelfs gedownload worden. 4. Een bijzonder geval: franchising Indien u uw risico wil beperken door de uitbating, tegen betaling, van een reeds beproefd project zoals een bekend merk, dan kan u een franchising overwegen. De franchising is een soort contractueel vastgelegde vorm van samenwerking. De overeenkomst van franchising regelt de relatie tussen de franchisegever die aan de franchisenemer het recht geeft om, tegen betaling, gebruik te maken van zijn 76 Het juridisch statuut kiezen

15 merk, zijn embleem, zijn technische of commerciële know-how. De tegenprestatie kan bestaan uit een vergoeding of uit een exclusieve aankoopverplichting. Omschrijving Franchising is een samenwerkingsvorm tussen aparte ondernemingen, die gebonden zijn door een contract, waarbij de franchisegever (franchisor) tegen vergoeding, rechten en hulp verleent aan de franchisenemer (franchisee) om zorg te nemen voor de afzet van duidelijk omschreven goederen en/of diensten. Het franchisingcontract onderscheidt zich van het contract van agentuur of van concessie, in die zin dat wanneer de franchisenemer een zelfstandige is zoals de concessiehouder, hij kan genieten van de kennis van de franchisegever en van een gevorderde technische en commerciële bijstand. De belangrijkste soorten franchising Er bestaan hoofdzakelijk drie soorten franchising: Distributiefranchising is de meest voorkomende vorm van franchise. Zij kan zelf onderverdeeld worden in twee soorten: productiefranchising: de franchisegever produceert goederen of laat ze produceren onder licentie. Deze merkproducten worden in exclusiviteit verkocht door de franchisenemers. de eigenlijke distributiefranchising: de franchisegever treedt op als groothandelaar en inkoopcentrale. Hij selecteert het product- en het merkenassortiment voor zijn franchisenemer. Dienstenfranchising: de franchisegever ontwerpt een originele dienst die de franchisenemer commercialiseert en aanbiedt aan de klanten. Industriële franchising: de franchisenemer produceert zelf de goederen volgens de aanwijzingen van de franchisegever en verdeelt ze onder het merk van de franchisegever. Zodra het contract gesloten is, exploiteert de franchisenemer de zaak op eigen risico en voor eigen rekening. Het verkoop- of dienstverleningssysteem blijft echter eigendom van de franchiser. Bij de vestiging van de zaak rekent de franchiser een toetredingssom aan, dewelke een vergoeding is voor de gemaakte kosten en de verleende hulp tijdens de startfase en voor het gebruiksrecht van zijn merk, naam of embleem. De voor- en de nadelen De voornaamste voordelen zijn: de franchisegever moet bijstand verlenen bij de oprichting van de zaak van de franchisenemer; hij moet know-how leveren en de franchisenemer permanent bijstaan; de franchisegever staat in voor het voeren van publiciteit; Startersgids 77

16 hij moet de franchisenemer adviseren voor wat betreft de prijzen, maar deze laatste behoudt terzake zijn vrijheid; de franchisenemer moet de zaak uitbaten in overeenstemming met de richtlijnen van de franchisegever. Als nadelen van de franchise kunnen vermeld worden: de franchisegever controleert de activiteit van de franchisenemer. Franchisegever en franchisenemer moeten goed overeenkomen want om zijn rechten uit te oefenen is de één verplicht zich te mengen in de zaken van de andere; lokale gebeurtenissen (opduiken van nieuwe concurrenten of verschuivingen in de plaatselijke gewoonten) kunnen leiden tot wijzigingen die positief kunnen zijn voor het netwerk maar niet noodzakelijk voor elke franchisenemer. Sinds 1 februari 2006 bestaat er een wet die de franchisegever verplicht aan de kandidaat franchisenemer alle informatie te geven die noodzakelijk is om de voorgestelde formule juridisch en economisch te evalueren. Dit precontractueel informatiedocument moet minstens één maand voor het afsluiten van het akkoord overgemaakt worden. Voor meer inlichtingen kan men terecht bij: Belgische Franchise Federatie Humaniteitslaan 116, bus Brussel Tel Fax: info@fbf.bff.be Website: 78 Het juridisch statuut kiezen