Jaarverslag Zorg van A tot Z. Jaarverslag OCMW Leuven

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Zorg van A tot Z 13 1

2

3 Jaarverslag 2013 Zorg van A tot Z

4 Inhoud Voorwoord 6 1 Over OCMW Leuven Dienstverlening: drie pijlers Sociale Dienst 9 Welzijnsbureaus 9 Wonen 9 Werken 9 Schuldhulpverlening Ouderenzorg 10 Woonzorgcentra 10 Centrum voor Kortverblijf 10 Serviceflatgebouwen 10 Lokale dienstencentra Thuiszorg 11 Gezinszorg 11 Poetsdienst 11 Maaltijden aan huis 11 Klusjesdienst Visie 12 2 Drie pijlers Sociale dienstverlening Focus: kinderarmoede 16 Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede 16 Netwerk Thematische dossiers 20 Charter dialoogmoment 20 Belgian Homeless Cup 21 Rekening in het groen 21 Professionele activering Cijfers Ouderenzorg Focus: nieuwe infrastructuur voor woonzorgcentrum Edouard Remy 24 Leefgroepen en zorgunits 24 Kamer 25 Logistiek, dienstverlening en ontspanning Thematische dossiers 26 Een nieuw woonzorgcentrum en assistentiewoningen in Wijgmaalbroek 26 Gezonde voeding: lekker en voldoende 26 Zorg voor personen met dementie 26 Toenemende zorggraad vergt aanpassing van de werkorganisatie 29 Verdere implementatie van medicatierobot en e-zorgdossier 29 Mondzorg in de woonzorgcentra 30 Van serviceflatgebouw naar Groep van Assistentiewoningen 30 Lokale dienstencentra werken rond eenzaamheid bij senioren 31 Kunst 32 Animatie Cijfers 36 4

5 2.3 Thuiszorg Focus: Duurzame mobiliteit: een evidentie in de Thuiszorg 40 Mobiliteit in functie van de dienstverlening 41 Ook inzetten op duurzaam vervoer 41 Optimalisatie en verankering in de dagelijkse werking 42 Mobiliteit voor verzorgenden 43 Evaluatie 43 Fietsproject 44 Mobiliteit in de bloemetjes 44 Forfaitaire vergoedingen voor dienstverplaatsingen Thematische dossiers: investeren in een positief medewerkersbeleid 46 Coach on the field 46 Peter- en meterschap 48 Inloopmomenten 48 Doorgedreven vormingsbeleid 48 Terug aan de slag met een gezondheidsprobleem 49 Werkgroep beroepskledij 49 Zelfevaluatie Cijfers 50 3 Interne werking Organigram Beleid Raad Vast Bureau Comités 58 Bijzondere comités 58 Basisoverlegcomité / Hoger Overlegcomité Ondersteunende diensten Personeel & Organisatie 61 Mensen zijn cruciaal voor het realiseren van onze doelstellingen 61 Wat je aandacht geeft, groeit 62 Het personeelsbestand van OCMW Leuven in cijfers Facilitaire Diensten 70 Kosten-batenanalyses 70 Aankoopsamenwerking 70 Patrimonium 70 Werken aan infrastructuur 71 ICT 71 Ecologische voetafdruk 72 Preventie Netwerk 74 4 OCMW Leuven in cijfers Gemeentelijke bijdrage Resultaat van het boekjaar Belangrijke extra uitgaven Inkomsten 83 Bijlage: Contactgegevens van alle diensten van OCMW Leuven 85 5

6 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2013 van OCMW Leuven. Met deze publicatie geven we u een overzicht van onze werking. De structuur van dit jaarverslag is gebaseerd op de drie pijlers van de dienstverlening die OCMW Leuven aanbiedt: sociale dienstverlening, ouderenzorg en Thuiszorg. Nieuw dit jaar is dat we voor elke pijler een focus toelichten. De andere belangrijkste hoogtepunten hebben we gebundeld in thematische dossiers. Uiteraard illustreren we de werking van iedere pijler met cijfermateriaal was een jaar van forse investeringen: investering in de strijd tegen kinderarmoede, investering in infrastructuur voor ouderenzorg en investering in duurzame mobiliteit voor onze Thuiszorg. Strijd tegen kinderarmoede Vorig jaar heeft OCMW Leuven 254 gezinnen met kinderen begeleid. Maar liefst 94% van deze gezinnen moet overleven met een basisinkomen dat ver onder de Europese armoedegrens ligt. In onze beleidsnota legden we al de nadruk op het belang van het terugdringen van kinderarmoede. Daarom wilden we enkele middelen aanreiken waarmee gezinnen in armoede niet alleen gesensibiliseerd werden, maar ook zelf aan de slag konden. Via het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede werkten we onder meer samen met verschillende Leuvense kinderdagverblijven om hen en de ouders te overtuigen van het belang van kleuterparticipatie bij de preventie van ontwikkelingsachterstand. Daarnaast organiseerden we voorleesworkshops en ondersteunden we Leuvense organisaties die dagelijks werken met kansarme kinderen bij de aankoop van didactisch speel- en leermateriaal. Nieuwe infrastructuur voor ouderenzorg OCMW Leuven investeert al langer in de vernieuwing van de infrastructuur van zijn woonzorgcentra. In 2013 werd de ruwbouw van de nieuwe vleugel van het woonzorgcentrum Edouard Remy voltooid. Vanaf begin 2015 zal het woonzorgcentrum een 90-tal nieuwe moderne kamers aanbieden in het centrum van Leuven. Daarnaast kwam OCMW Leuven tot een akkoord om via een publiekprivate samenwerking een nieuw woonzorgcentrum en nieuwe assistentiewoningen in Wijgmaal te openen. Duurzame mobiliteit voor Thuiszorg In 2013 kreeg OCMW Leuven een eervolle vermelding bij de uitreiking van de Business Mobility Award voor zijn inspanningen in duurzaam woon-werkverkeer voor zijn medewerkers van het Departement Thuiszorg. Dat niet alleen onze medewerkers dit project positief ervaren, maar dat er ook interregionale erkenning kwam, is een beloning voor een jarenlange inspanning voor een duurzaam mobiliteitsbeleid waarbij een mobiliteit in functie van de dienstverlening en duurzaam vervoer centraal staan. Blik vooruit Ook in 2014 wil OCMW Leuven blijven investeren in kwaliteitsvolle dienstverlening voor de meest kwetsbare personen in onze maatschappij. Om dit te garanderen, gaat het enkele uitdagingen aan. Het bundelen van de Departementen Ouderenzorg en Thuiszorg in een nieuw zorgbedrijf moet ervoor zorgen dat zorgbehoevende ouderen met de juiste zorg op maat zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen en wanneer dat niet meer kan in optimale omstandigheden opgevangen kunnen worden. Ook organisatorisch trachten we onszelf bij te sturen waar mogelijk: een pilootgroep test Het Nieuwe Werken uit, onze ondersteunende diensten gaan nauwer samenwerken met de stad Leuven Kortom, OCMW Leuven is een organisatie in beweging om iedereen de beste zorg op maat aan te bieden. We wensen u veel leesplezier. Koen Wuyts secretaris Erik Vanderheiden voorzitter 6

7 Over OCMW Leuven 1

8 Dienstverlening: drie pijlers 1.1

9 Een menswaardig bestaan bieden aan elke Leuvenaar. Daar maakt OCMW Leuven elke dag werk van. Als het op hulpverlening aankomt, heeft OCMW Leuven namelijk veel te bieden: van algemeen maatschappelijk werk over noodhuisvesting en schuldhulpverlening tot zorgcentra Sociale Dienst Welzijnsbureaus OCMW Leuven telt drie welzijnsbureaus waar cliënten terechtkunnen voor informatie en advies over de dienstverlening van het OCMW; begeleiding op maat bij problemen met inkomen, huisvesting, verslaving, relaties, opleiding, schulden ; financiële hulp. Wonen OCMW Leuven tracht in de eerste plaats te voorkomen dat mensen dakloos worden. Het bemiddelt daarom met huiseigenaars om uitzetting te vermijden en helpt bij een zoektocht naar een andere woning. Voor wie toch dakloos wordt, regelt de Sociale Dienst een tijdelijke noodopvang. Werken OCMW Leuven heeft een uitgebreid aanbod aan hulpverlening. of een taalcursus alvorens hij kan doorstromen naar de arbeidsmarkt. Schuldhulpverlening Zelfs met een eigen inkomen is het soms moeilijk om op eigen kracht uit een schuldenput te geraken. OCMW Leuven kan hierbij hulp bieden met schuldbemiddeling, budgetbegeleiding, budgetbeheer of een collectieve schuldenregeling. Daarnaast helpt de Sociale Dienst cliënten een baan te vinden die bij hun mogelijkheden en interesses past. In veel gevallen heeft de cliënt nog nood aan een opleiding 9

10 Dienstverlening: drie pijlers Ouderenzorg Woonzorgcentra OCMW Leuven heeft vier woonzorgcentra die zorgbehoevende ouderen een beschermende omgeving met een uitgebreid aanbod aan zorg en activiteiten kunnen bieden: Woonzorgcentrum Booghuys Woonzorgcentrum Edouard Remy Woonzorgcentrum Ter Putkapelle Woonzorgcentrum Ter Vlierbeke Centrum voor Kortverblijf Het Centrum voor Kortverblijf De Passerel biedt tijdelijke opvang voor valide en zorgbehoevende, thuiswonende ouderen. In het Centrum voor Kortverblijf besteden we veel aandacht aan kwaliteitsvolle zorg, maar tegelijk bezorgen we onze gastbewoners een gezellig verblijf met een aangepast aanbod aan activiteiten. Serviceflatgebouwen Een aangepaste flat in een beschermende omgeving geeft senioren de kans langer zelfstandig te wonen. Het OCMW Leuven heeft drie serviceflatgebouwen in Leuven: Serviceflatgebouw Ruelenspark Serviceflatgebouw Ter Putkapelle Serviceflatgebouw Ter Vlierbeke Lokale dienstencentra Een lokaal dienstencentrum biedt een waaier van activiteiten aan voor iedereen uit de buurt, met bijzondere aandacht voor senioren en thuiszorggebruikers. OCMW Leuven heeft drie lokale dienstencentra waar buurtbewoners terechtkunnen voor ontspannende, vormende en informatieve activiteiten en ontmoetingen: Lokaal dienstencentrum Ruelenspark Lokaal dienstencentrum Ter Putkapelle Lokaal dienstencentrum Ter Vlierbeke 10

11 1.1.3 Thuiszorg Thuiszorg biedt hulp aan iedereen die wegens ziekte, ouderdom of een handicap zijn huishoudelijke en verzorgende taken moeilijk kan vervullen. Elke inwoner van Leuven kan een beroep doen op deze hulp, maar OCMW Leuven geeft voorrang aan de maatschappelijk meest kwetsbare personen. Gezinszorg Gezinszorg omvat persoonlijke zorg, ondersteuning en hulp in het huishouden. Persoonlijke zorg: hulp bij het wassen en het aankleden, hulp bij het toiletbezoek, eenvoudige voet- en haarverzorging, bijstand verlenen bij het gebruik van orale geneesmiddelen op voorschrift van een arts... Ondersteuning: begeleiding bij bezoeken aan de dokter, kapper of pedicure, stimuleren van zelfstandigheid, hulp bij zinvolle tijdsbesteding... Hulp in het huishouden: maaltijden klaarmaken, de afwas doen, wassen en strijken, bedden verschonen, ramen wassen, (alleen of samen) boodschappen doen, de kinderen opvangen, hulp bij administratieve verplichtingen Poetsdienst De medewerkers van de Poetsdienst helpen de bewoonde delen van de woning te onderhouden. De cliënt betaalt een bijdrage per uur afhankelijk van zijn inkomen. OCMW Leuven biedt ook poetshulp via het systeem van dienstencheques. Maaltijden aan huis Deze dienst levert kant-en-klare gerechten aan huis. De cliënt moet die enkel nog opwarmen in de microgolfoven. Indien nodig stelt OCMW Leuven er gratis één ter beschikking op voorwaarde dat de cliënt zijn maaltijden bij het OCMW bestelt. Klusjesdienst De Klusjesdienst biedt hulp bij het onderhouden van de tuin, bij klussen in huis en bij een verhuis: Klussen rond veiligheid en comfort (bijvoorbeeld handbeugels plaatsen); Loodgieterij: klein sanitair plaatsen en onderhouden, leidingen herstellen, boilers onderhouden; Klein metsel- en renovatiewerk; Schrijnwerkerij: ramen en deuren herstellen (glas vervangen), sloten en scharnieren nakijken, montage en demontage meubelstukken; Elektriciteit: kleine herstellingen (geen huishoudtoestellen), kroonluchters ophangen; Verven en behangen: alle schilderwerken (binnen en buiten), behangen, tapijt en linoleum leggen; Kleine verhuizingen zonder laadlift. OCMW Leuven heeft hiervoor een eigen Klusjesdienst en werkt ook samen met vzw Wonen en Werken. Tuinonderhoud: gras maaien, onkruid verdelgen, spitten, aanplanten, zaaien, takken afzagen en ander klein snoeiwerk; 11

12 Visie 1.2

13 Samen met de stad streeft OCMW Leuven naar een open, zorgzame en verbonden stad met aangename buurten waar iedereen optimaal kan (samen)leven, leren, wonen en werken, en dit met extra aandacht voor kwetsbare groepen. Voor een geïntegreerd welzijnsbeleid kiest de stad voor een emancipatorisch OCMW, dat de nodige middelen ontvangt voor een optimale werking. Op die manier weten de inwoners zich verzekerd van een maatschappelijke dienstverlening die hen toelaat menswaardig te kunnen leven. Daarom is de strijd tegen de kinder- en energiearmoede en voor activering, empowerment, gezondheid en betaalbaar wonen een absolute prioriteit. We kiezen daarbij ook voor een verregaande samenwerking tussen de administratieve en logistieke diensten van de stad en OCMW Leuven. Een toegankelijke, vraaggerichte en geïntegreerde dienstverlening wordt inclusief en preventief aangeboden waar het kan, en is specifiek en curatief waar het moet. De Thuiszorg van OCMW Leuven is een laagdrempelige dienstverlening. Deze dienst streeft naar een integrale dienstverlening om senioren en zwaar zorgbehoevende inwoners zo lang mogelijk thuis te laten wonen, met behoud en stimulering van de zelfredzaamheid waar mogelijk, en met respect voor ieders eigenheid en zelfbeschikkingsrecht. Daarnaast besteden we heel veel aandacht aan een hoogstaande en kwaliteitsvolle dienstverlening, waarbij de cliënt centraal staat en waarbij de zorg op maat -gedachte wordt gehuldigd, en dit zowel op het vlak van de residentiële ouderenzorg als via de lokale dienstencentra. OCMW Leuven wil de verschillende situaties en generaties van senioren op een gediversifieerde manier benaderen. Het beleid en de dienstverlening wordt afgestemd op hun verschillende behoeften. Meer informatie over de visie, rol en kerntaken en over de samenwerking met partners voor de bestuursperiode van de huidige OCMW-Raad vindt u in de Bestuursnota op (rubriek publicaties ). OCMW Leuven biedt een toegankelijke, vraaggerichte en geïntegreerde dienstverlening inclusief, preventief en curatief aan. 13

14 14

15 2Drie pijlers

16 Sociale dienstverlening Focus: kinderarmoede In Leuven wordt één op vier kinderen geboren in een kansarm gezin. In 2013 heeft OCMW Leuven 254 gezinnen met 509 kinderen van 0 tot 18 jaar begeleid. 94% van deze gezinnen overleven met een basisinkomen van amper 1.089,82 euro (equivalent) leefloon per maand, wat ver onder de Europese armoedegrens ligt. In navolging van de Europese aanbeveling Investeren in kinderen: de vicieuze cirkel van ongelijkheid doorbreken, ondernam het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede (LFBK) in 2013 een aantal acties die bijdragen tot de drie prioritaire aandachtsgebieden inzake kinderarmoedebestrijding: toegang tot toereikende middelen; toegang tot diensten; participatie van kinderen. Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede In 2013 heeft OCMW Leuven euro geïnvesteerd in de strijd tegen kinderarmoede via individuele hulpverlening en via collectieve acties in samenwerking met Leuvense organi saties die dagelijks werken met kansarme kinderen. 16

17 Focus De subsidie van de POD Maatschappelijke Integratie ( euro) werd aangevuld met ,85 euro eigen middelen, verdeeld over vijf acties: schoolkosten, kleuterparticipatie, voorleesworkshops, aankoop pedagogische hulpmiddelen en opvoedingsondersteuning. Tabel 1: Investeren in strijd tegen kinderarmoede 2013 Actie Schoolkosten Kleuterparticipatie Voorleesworkshops Aankoop pedagogische hulpmiddelen Opvoedingsondersteuning Totaal In Leuven wordt één op vier kinderen geboren in een kansarm gezin. Uitgaven 9.660,95 euro 4.290,99 euro euro ,06 euro 300 euro euro Schoolkosten Ondanks initiatieven zoals de maximumfactuur en brede school slagen veel gezinnen er niet in om de schoolfacturen van hun kinderen te betalen. De drempel om er met het schoolbestuur over te praten is voor deze ouders vaak nog te groot. Om de toegankelijkheid van het onderwijs te verbeteren, konden kinderen van wie de ouders in begeleiding waren bij de Sociale Dienst, financiële steun voor de betaling van schoolkosten vragen. Deze steun werd in 2013 beperkt tot maximum 40 euro per kind in de kleuterschool, 60 euro in het lager onderwijs en 100 euro in het secundair onderwijs. In 2013 kregen de ouders van 176 kinderen een financiële tussenkomst in de schoolkosten. De meerderheid van deze kinderen volgde lager onderwijs. 35% van deze kinderen zat in het secundair onderwijs, waarvoor nog geen maximumfactuur bestaat. OCMW Leuven betaalde in totaal 9.610,80 euro aan schoolrekeningen, waarvan meer dan de helft kosten van het secundair onderwijs betrof. Dat ging hoofdzakelijk over schoolboeken en OKAN-onderwijskosten (OnthaalKlas Anderstalige Nieuwkomers). Voor het kleuteronderwijs werd er voornamelijk een tussenkomst gevraagd voor opvangkosten, maaltijden en drank. Voor het lager onderwijs kwamen er nog uitstappen, zwemmen en klasfoto s bij. OCMW Leuven heeft geïnvesteerd in de strijd tegen kinderarmoede via individuele hulpverlening en via collectieve acties. Investeren in kinderen: 176 kinderen kregen een financiële tussenkomst in de schoolkosten 36 gezinnen namen deel aan een voorleesworkshop 32 organisaties ontvingen in totaal ,06 euro steun 17

18 Sociale dienstverlening 2.1 Tabel 2: financiële steun schoolkosten 2013 Aanvragen Onderwijstype financiële steun Kleuterparticipatie Kleuteronderwijs is erg belangrijk om ontwikkelingsachterstand bij kinderen te voorkomen. Om de participatiegraad van kansarme kinderen aan kleuteronderwijs te verhogen, geeft OCMW Leuven jaarlijks aan ouders met kinderen vanaf 2,5 jaar informatie en ondersteuning. Zo ontvingen 21 kinderen in 2013 een schoolrugzakje met een brooddoos, een drinkbus en een voorleesboekje over wat het betekent om naar school te gaan. Tijdens een huisbezoek werden de ouders geïnformeerd over onder meer het scholenaanbod en het inschrijvingsbeleid in Leuven, over de school- of studietoelage, maximumfactuur, buitenschoolse opvang om zo de toegankelijkheid naar het onderwijs te faciliteren en de betrokkenheid van de ouders te verhogen. Ook de erkende en gesubsidieerde Leuvense kinderdagverblijven konden in 2013 een beroep doen op de middelen van het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinder armoede om kleuterparticipatie in hun organisatie onder de aandacht te brengen. Zij organiseerden samen met de buurtscholen schoolbezoeken met de toekomstige kleuters (en hun ouders) en ontwikkelden speelleer tassen over de kleuterklas om uit te lenen. In totaal werden 152 schoolrugzakjes met een brooddoos, een drinkbus en een voorleesboekje over wat het betekent om naar school te gaan overhandigd aan vijf kinderdagverblijven. Die rugzakjes werden uitgedeeld aan de kwetsbare kinderen die zij dagelijks opvangen. Financiële steun Gemiddelde Financiële steun Kleuteronderwijs ,83 euro 31,24 euro Lager onderwijs ,74 euro 44,09 euro Secundair onderwijs ,38 euro 82,43 euro Totaal ,95 euro 54,89 euro van Kinderarmoede een (voor-)leescultuur installeren en bevorderen bij kwetsbare gezinnen. In 2013 vonden er drie voorleesworkshops plaats samen met buurtwerk Casablanca, kinderdagverblijf de Wigwam, Domo vzw, en de inloopteams De Mobil en De Meander. 36 gezinnen namen deel aan een voorleesworkshop. Vijftien van deze gezinnen zijn in begeleiding bij OCMW Leuven. Allen kregen ze aan de hand van de DVD Met een boekje op schoot tips rond het voorlezen om zo de ouder-kindrelatie te versterken en de taalontwikkeling te stimuleren. Na afloop van de workshop ontving elk gezin een boekenpakket om thuis mee aan de slag te gaan. Tien gezinnen die bij OCMW Leuven in begeleiding zijn, stapten ook in het nazorgtraject van Artforum vzw waarbij vrijwilligers aan huis komen ondersteunen bij het voorlezen. Aankoop pedagogische hulpmiddelen en didactisch speel- en leermateriaal Verschillende Leuvense organisaties die dagelijks werken met kansarme kinderen tot 18 jaar, konden in 2013 opnieuw een beroep doen op het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede. Zij kregen financiële steun bij de aankoop van pedagogische hulpmiddelen en didactisch speel- en leermateriaal. Hiermee werden collectieve acties ondersteund die de sociale integratie van kansarme kinderen bevorderen. Voorleesworkshops De voorleesworkshop, gestart als éénmalig initiatief in 2012, groeide op vraag van cliënten en Leuvense welzijnspartners uit tot een actie van het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede waarbij Leuvense organisaties met een aanbod op het vlak van opvoedingsondersteuning voor kinderen tot zes jaar konden intekenen. Op deze manier wil het Leuvens Fonds ter Bestrijding In totaal dienden 37 organisaties een aanvraag in voor financiële steun. Het gaat hierbij om zeventien scholen, acht kinderdagverblijven, drie kinderwerkingen, drie diensten die gezinsondersteuning aan huis bieden en zes andere organisaties. 32 organisaties ontvingen in totaal ,06 euro financiële steun waarvan 78% terechtkwam bij de Leuvense scholen en kinderdagverblijven. De financiële steun 18

19 Focus Kleuteronderwijs is erg belangrijk om ontwikkelingsachterstand bij kinderen te voorkomen. varieerde van 256,24 euro tot euro per organisatie met een gemiddelde van 1.057,31 euro per actie. Deze organisaties vroegen de steun vooral voor acties die de motorische, cognitieve en sociale (taal-) ontwikkeling van kinderen bevorderen. Het spelmateriaal werd aangewend voor spelotheek, bibliotheek, verteltassen, uitleentassen, themapakketten of -activiteiten en voor de inrichting van bepaalde ruimtes (binnen en buiten). Opvoedingsondersteuning Tot slot organiseerde OCMW Leuven in mei 2013 Van (voor-)lezen krijg je kriebels! in het kader van de themamaand, het Europees jaar van het voorlezen en als aanloop van de drie voorleesworkshops (cfr. supra). 50 kinderen maakten samen met hun ouders kennis met Leuvense (voor-)leesinitiatieven zoals POP-UP BIB, Alfapret, Sprooksprekers en Kikkertaal (meertalige bibliotheek). Na afloop ontving elk deelnemend kind een (voor-)leesboekje van Jip en Janneke. De kostprijs van deze activiteit bedroeg 876,05 euro waarvan 300 euro door het Leuvens Fonds ter Bestrijding van Kinderarmoede werd betaald. Netwerk OCMW Leuven participeert in het kader van de kinderarmoedebestrijding aan de volgende overlegstructuren: Lokaal Overleg Opvoedingsondersteuning (LOOO) Algemene Vergadering Huis van het Kind (HvK) Algemene Vergadering Parel vzw Lokaal Overlegplatform Basisonderwijs (LOP BaO) Zorgcoördinatorenoverleg Lokaal Overlegplatform Secundair onderwijs (LOP SO) 19

20 2.1 Sociale dienstverlening Thematische dossiers Charter dialoogmoment OCMW Leuven, Buurtwerk t Lampeke en Riso Vlaams-Brabant (Buurtwerk Casablanca) organiseren sinds 2010 dialoogmomenten. Op die dialoogmomenten gaan maatschappelijk kwetsbare mensen uit de basiswerkingen in dialoog met medewerkers van de Sociale Dienst van OCMW Leuven om zo tot voorstellen ter verbetering van de hulp- en dienstverlening te komen. In 2013 werd dit bestendigd in een Charter Dialoogmoment. Met dat charter engageren de drie initiatiefnemers zich om actief deel te nemen aan de gezamenlijke dialoogmomenten. Hiervoor zijn er afspraken gemaakt over de inhoud, frequentie, samenstelling en diversiteit van de dialoogmomenten. Een dialoogmoment gaat om structureel overleg dat door alle partners grondig wordt voorbereid. De dialoogmomenten worden minstens twee maanden vooraf gepland en de voorbereiding is minstens één maand op voorhand beschikbaar. Jaarlijks worden er minstens drie dialoogmomenten georganiseerd. De basiswerkingen staan in voor een diverse ploeg van deelnemers en het OCMW voor de deelname van medewerkers uit zijn Sociale Dienst. De betrokken organisaties informeren hun achterban over de gang van zaken in de dialoogmomenten. Eén keer per jaar worden de besturen van alle betrokken organisaties ingelicht over de voortgang binnen het traject. Organisaties die zich wensen aan te sluiten, moeten een actieve basiswerking met maatschappelijk kwetsbare groepen in Leuven hebben en het charter ondertekenen. In 2013 namen vzw Wonen & Werken en De Meander (CAW) voor het eerst deel aan het traject. 20

21 Team Tewerkstelling kon dankzij het aanbod van eigen opleidingen inzetten op arbeidsmarktrealistische trajecten die de overgang naar de reguliere arbeidsmarkt minder bruusk maken. Belgian Homeless Cup OCMW Leuven, Stad Leuven en CAW Oost-Brabant hebben in 2013 de handen in elkaar geslagen om samen met voetbalploeg Oud-Heverlee Leuven (OHL) een minivoetbalploeg in het kader van de Belgian Homeless Cup op te richten. De Belgian Homeless Cup is een sociaal-sportieve voetbalcompetitie voor dak- en thuislozen. Door de kracht van voetbal in te zetten wordt een re-integratieproces opgestart. Dit traject kan van sociale (opstap naar hulpverlening, opbouwen van zelfvertrouwen en positief zelfbeeld) of van professionele aard (opleiding, tewerkstelling) zijn. Door te werken aan een betere conditie en gezondheid wordt ook op fysiek vlak vooruitgang geboekt. Op initiatief van OCMW Leuven werd eind 2012 achter de schermen al hard gewerkt aan de opstart van het OHL Homeless Team. Al snel werd duidelijk dat de verschillende partners constructief wilden samenwerken om ook in Leuven een team op te richten in het kader van de Belgian Homeless Cup. Aangezien het eerste nationale tornooi al in maart 2013 gepland was, moest er snel gehandeld worden om spelers aan te trekken. Deze spelers werden gerekruteerd via de Sociale Dienst van OCMW Leuven en CAW Oost-Brabant. Al snel werden er een 30-tal spelers bereid gevonden om mee te werken aan dit project. De officiële aftrap van de ploeg werd gegeven op dinsdag 19 maart 2013 in het clubhuis De Meander in Leuven. Schepen Els Van Hoof, schepen Bieke Verlinden, OCMW-voorzitter Erik Vanderheiden, Lieve Polfliet van CAW Regio Leuven en Johan Vanneck van OHL tekenden de samenwerkingsovereenkomst. De spelers kregen hun voetbaloutfits overhandigd en het OHL Homeless Team was een feit. Sindsdien wordt er elke dinsdagavond getraind in de sporthal van de Rijschool. Voor en na de training wordt er afgesproken in het clubhuis De Meander. Bij de opstart van het team werd niet alleen de ambitie uitgesproken om een nieuw team op te richten, maar was er ook onmiddellijk interesse om één van de nationale tornooien van de Homeless Cup naar Leuven te halen. De organisatie van de Homeless Cup stelde onze ambitie op prijs en ging in op onze kandidatuur. Het tornooi op Den Bruul in Leuven op 24 april 2013 kon op heel wat belangstelling van voorbijgangers, collega s en supporters rekenen. Ook staatsecretaris voor Asiel, Migratie en Armoedebestrijding Maggie De Block bracht ons een bezoek. Zij kreeg trouwens ook de eer om de winnaars van ons tornooi te bekronen voor hun prestatie. Voor het OHL Homeless Team was hun deelname aan dit eerste tornooi een fantastische ervaring. Ondertussen heeft het team al twee keer de fair play-prijs gewonnen op tornooien van de Homeless Cup. Nog steeds is er een kleine maar hechte groep van spelers die elke week naar de training komen en uitkijken naar de tornooien van de Homeless Cup in Rekening in het groen In 2013 organiseerde de Sociale Dienst van OCMW Leuven, Team Schuldhulpverlening, voor de eerste keer een groepswerking in samenwerking met Open School Leuven. Deze samenwerkingsvorm Rekening in het groen is een gratis vorming van vijf voormiddagen rond het thema energie en water. De doelgroep zijn mensen die deelgenomen hebben aan één van de drie vorige groepswerkingen, mensen in budgetbeheer of begeleiding, of cliënten van OCMW Leuven. De centrale thema s van deze vormingsmomenten waren: water, elektriciteit, verwarming, afval en ecomillions (een interactief spel over milieu). Het was een zeer interactieve vorming waarin de deelnemers zelf ook heel wat dienden in te brengen. De aanwezigen vonden het een leerrijke en leuke ervaring. Naast het aanleren van vaardigheden waren het sociaal contact, het groepsgevoel en de interessante thema s zeker doorslaggevende factoren. 21

22 2.1 Sociale dienstverlening Professionele activering De professionele activering door de Sociale Dienst van OCMW Leuven richt zich tot de cliënten die ondanks hun grote afstand tot de arbeidsmarkt mits een intensieve begeleiding op verschillende vlakken er toch in kunnen slagen een duurzame tewerkstelling te realiseren. Deze doelgroep van OCMW-cliënten kan moeilijk geactiveerd worden via de bestaande trajecten. Te vaak leidt dit tot de conclusie dat de doelgroep heel zwak is. Vanuit de overtuiging dat het ontbreken van leerkansen niet hetzelfde is als het ontbreken van leermogelijkheden zet OCMW Leuven heel sterk in op een specifiek activeringsbeleid en kiest het voor korte en intensieve trajecten waarbij ingezet wordt op technische basisvorming, gecombineerd met algemene vorming zoals Nederlands en wiskunde en stages. Het aanbod raakte in 2013 stilaan bekend bij de werkgevers en de eerste succesvolle aanwervingen werden gerealiseerd. De kleinschalige aanpak waarbij gezocht wordt naar de best mogelijke match tussen werkgever en werkzoekende en de professionele service op het vlak van tewerkstellingsmaatregelen resulteerden in enkele duurzame tewerkstellingen. Door de toenemende contacten met de werkgevers kreeg ook de maatregel art op de private arbeidsmarkt een nieuwe boost. Om voor werkzoekenden het best passende traject uit te stippelen, heeft het Team Tewerkstelling van OCMW Leuven in 2013 meer ingezet op screening. Via allerlei oefeningen worden basiscompetenties geobserveerd en in kaart gebracht. Het is een middel om in te schatten hoe ver de afstand tot de arbeidsmarkt is en in welke mate de deelnemer de vereiste competenties kan ontwikkelen. Het geeft ook een indicatie over het soort traject dat het best aangewezen is. Team Tewerkstelling kon dankzij het aanbod van eigen opleidingen inzetten op arbeidsmarktrealistische trajecten die de overgang naar de reguliere arbeidsmarkt minder bruusk maken. De maatregel art bleef ook in 2013 een dankbaar instrument voor de cliënten die nood hebben aan een meer beschermde opstart. Ook bij deze maatregel ging veel aandacht naar het groeiproces waarbij in de mate van het mogelijke zo snel mogelijk geëvolueerd werd naar een werksituatie op de reguliere arbeidsmarkt. De VDAB is een heel belangrijke partner in het activeringsbeleid van OCMW Leuven. Deze samenwerking situeert zich op verschillende vlakken. De VDAB erkent de opleidingen die OCMW Leuven organiseert en stelt zijn expertise en ervaring ter beschikking. De samenwerking tussen de opleidingen van de VDAB enerzijds en OCMW Leuven anderzijds verloopt intensief en wordt voortdurend bijgestuurd. Via de sector- en vacatureconsulenten ondersteunt VDAB het Team Tewerkstelling in het benaderen van werkgevers. Door gebruik te maken van de gezamenlijke databank verloopt de samenwerking op werkzoekendenniveau heel efficiënt. Via het project activering biedt het team tewerkstelling extra ondersteuning aan de medewerkers artikel 60 waarvan de tewerkstelling bijna ten einde loopt. Gedurende maximum drie maanden worden ze via een groeps- en individueel aanbod voorbereid op de doorstroming naar de arbeidsmarkt. De deelnemers die na deze periode niet aan het werk zijn of geen opleiding volgen worden warm overgedragen naar VDAB. Via een infomoment op VDAB ontmoeten ze hun toekomstige trajectbegeleider die hen snel uitnodigt, zodat de begeleiding naadloos overgaat van team tewerkstelling naar VDAB. 1 Wanneer een persoon het bewijs moet leveren van een periode van tewerkstelling om het volledige voordeel van bepaalde sociale uitkeringen te verkrijgen of teneinde de werkervaring van de betrokkene te bevorderen, neemt het OCMW alle maatregelen om hem een betrekking te bezorgen. In voorkomend geval verschaft het deze vorm van dienstverlening zelf door voor de bedoelde periode als werkgever op te treden. Deze periode van de tewerkstelling mag niet langer zijn dan de periode die voor de tewerkgestelde persoon nodig is om gerechtigd te worden op volledige sociale uitkeringen. 22

23 2.1.3 Cijfers Hieronder volgt een overzicht van de financiële steun die de Sociale Dienst in 2013 toekende. Tabel 3: overzicht financiële steun 2013 Uitgaven Gewoon leefloon (01/01) Leefloon voor personen niet ingeschreven in bevolkingsregister (01/02) (EU-burgers, erkende vluchtelingen met inschrijving in het vreemdelingenregister en personen met F-kaart) Leefloon aan daklozen ,79 euro ,92 euro ,93 euro Leefloon aan studenten studenten ingeschreven in bevolkingsregister ,74 euro studenten ingeschreven in vreemdelingenregister ,79 euro Totaal studenten ,53 euro Leefgeld ,91 euro Gemiddeld aantal cliënten met leefloon per maand: 2181 in 2013,dus gemiddeld 182 mensen per maand. Gemiddeld aantal cliënten met leefgeld per maand 521 in 2013, dus gemiddeld 43 mensen per maand. Tussenkomst in de woonkosten ,40 euro Tussenkomst in de medische kosten Medische kosten (10/33) ,86 euro Medische hulpmiddelen (10/35) ,71 euro Eenmalige medische kosten (10/38) ,03 euro Eenmalige ziekenhuiskosten (10/34) ,85 euro Variabele ziekenhuiskosten (10/36) 2.450,13 euro Variabele medicatie (10/32) ,00 euro Eenmalige medicatie (10/37) 8.340,75 euro Totaal ziekenhuiskosten ,63 euro Totaal medische kosten ,11 euro Totaal medicatie ,50 euro Algemeen totaal ,24 euro Gewone geldsteun 53,243,84 euro Tussenkomst in de energiekosten 29251,59 euro Voorschot op kinderbijslag ,93 euro Voorschot huurwaarborgen ,78 euro Persoonlijk voorschot 66777,84 euro 23

24 2.2 Ouderenzorg Focus: nieuwe infrastructuur voor woonzorgcentrum Edouard Remy In 2013 werd er doorgewerkt aan de nieuwbouw voor het woonzorgcentrum Edouard Remy. OCMW Leuven biedt dan ook vanaf januari nieuwe moderne kamers aan in het centrum van Leuven. Naast de voordelen van een stadsomgeving komt men terecht in een groene oase. Zo wordt er een publiek plein (een zogenoemd pocketpark) aangelegd aan de Andreas Vesaliusstraat en een publieke boomgaard aan de Frederik Lintsstraat die overgaat in een privétuin voor de bewoners. Leefgroepen en zorg units Per verdieping is er een gezamenlijke zit- en eetruimte, een verpleegpost en een sanitair blok voorzien. De 30 bewoners 24

25 Focus per verdieping mogen hiervan gebruik maken. Om het voor de bezoekers gemakkelijk te maken, situeert de verpleegunit zich tegenover de leefruimtes. De eetruimte is op de binnentuin gericht waardoor die rust uitstraalt. De zitruimte daarentegen is georiënteerd op de straatkant zodat de bewoners vanuit hun zetel het stadsleven kunnen volgen. Kamer De meest directe omgeving van de bewoner is zijn kamer. Er werd resoluut gekozen om de kwaliteiten van de individuele kamer prioritair te stellen. In de badkamer is er een verschuifbare wand voorzien. Op deze manier is er een optimale verbinding met de woonruimte, maar kan de badkamer ook eenvoudig worden afgesloten. De sanitaire cel is rolstoeltoegankelijk. Iedere kamer krijgt standaard een flatscreen. Daarnaast kan de bewoner zijn kamer ook een persoonlijk tintje geven met een eigen kastje of foto s. Logistiek, dienstverlening en ontspanning Naar de noodzakelijke logistieke afhandeling, dienstverlening en ontspanning toe, zijn in 2013 plannen opgesteld om verbouwingen uit te voeren op het gelijkvloers van woonzorgcentrum Edouard Remy. Zo zal het logistieke knooppunt van het huidige gelijkvloers (blok A) naar de kant van de OCMW-keuken verplaatst worden. Het logistieke knooppunt zal verplaatst worden; er zal een nieuw kapsalon ingericht worden en er komt een ruimte voor kinesitherapie, ergotherapie en animatie. De cafetaria komt in de nieuwbouw. De meest directe omgeving van de bewoner is zijn kamer. Er werd resoluut gekozen om de kwaliteiten van de individuele kamer prioritair te stellen. 90 nieuwe moderne kamers biedt OCMW Leuven vanaf januari 2015 aan in het centrum van Leuven 30 bewoners per verdieping 25

26 Ouderenzorg Thematische dossiers Een nieuw woonzorgcentrum en assistentiewoningen in Wijgmaalbroek Na een jarenlange voorbereiding kwam OCMW Leuven tot een akkoord met het consortium Senior Living Groep Democo Detier (SLG) voor het ontwerp, de bouw, de financiering, het onderhoud en de uitbating van een woonzorgcentrum met 120 woongelegenheden en 26 assistentiewoningen. Dit is voor OCMW Leuven het sluitstuk van de vernieuwing van de infrastructuur van de woonzorgcentra. Als het woonzorgcentrum in Wijgmaal in 2016 zijn deuren opent, dan zullen alle bewoners van woonzorgcentrum Edouard Remy in een nieuwe, comfortabele éénpersoonskamer wonen. Op 23 december 2013 diende SLG de stedenbouwkundige aanvraag in. Zij zouden eind juli 2014 starten met de bouwwerken die 18 maanden zouden duren. Er zullen 117 erkenningen van het woonzorgcentrum Edouard Remy en drie vanuit het woonzorgcentrum Booghuys overgaan naar het nieuwe woonzorgcentrum in Wijgmaal. Het aantal bewoners in woonzorgcentrum Edouard Remy zal dan 182 bedragen, waar het nu nog om 298 mensen gaat (met een tiende bed kortverblijf). Het OCMW houdt een vinger aan de pols in Wijgmaal met betrekking tot het opnamebeleid, het prijzenbeleid en de kwaliteit van de dienstverlening. De overeenkomst loopt 33 jaar vanaf de start van de uitbating. Na die termijn komt het woonzorgcentrum van Wijgmaal terug naar OCMW Leuven. Het OCMW kan er dan voor kiezen het zelf uit te baten of om het opnieuw uit te besteden aan een private partner. Het woonzorgcentrum in Wijgmaal wordt gebouwd op grond van OCMW Leuven en de erkende bedden worden ook door het OCMW ingebracht. Het gaat dus niet over een uitbreiding van de capaciteit in Leuven maar over een vervangingsnieuwbouw. Gezonde voeding: lekker en voldoende OCMW Leuven heeft een grote centrale keuken in woonzorgcentrum Edouard Remy die in koude lijn alle maaltijden voor de woonzorgcentra, de middagrestaurants van de lokale dienstencentra en de maaltijden aan huis klaarmaakt. Zij zijn zeer gezond en evenwichtig samengesteld, rekening houdend met de voedingsnoden van ouderen. Zij zijn dermate zoutarm en suikerarm dat een speciaal dieet voor diabeten en een zoutloos dieet niet meer nodig zijn. Het verhoogt de kwaliteit van het leven van de ouderen enorm als zij geen streng dieet hoeven te volgen. Indien een huisarts toch oordeelt dat een bijkomend dieet nodig is, dan wordt dit uiteraard verstrekt. In 2013 is het aantal diëten sterk gedaald en dit tot grote tevredenheid van de bewoners. Door de hoge zorgbehoevendheid van de bewoners zijn er wel veel aanpassingen aan de consistentie van de maaltijden. Velen krijgen voorgesneden, gemalen of gemixt eten en in geval van ernstige slikstoornissen zelfs soft meals die helemaal vloeibaar zijn. De aanpassing van de consistentie van de maaltijden zorgt ervoor dat bewoners ondanks hun beperkingen toch voldoende eten. Door het eetpatroon van de bewoners nauwlettend in de gaten te houden, wordt het risico op ondervoeding tot een minimum beperkt. Bewoners worden regelmatig gewogen en hun eetgedrag wordt opgevolgd. De logopediste ondersteunt de maaltijdbegeleiding bij bewoners met slikproblemen. Zorg voor personen met dementie Het aantal personen met dementie neemt toe binnen de bewonerspopulatie van de woonzorgcentra van OCMW Leuven. In 2013 had gemiddeld 40% van de bewoners van deze woonzorgcentra dementie. Alle medewerkers krijgen dan ook regelmatig vorming rond dementie. Daarnaast heeft één medewerker per woonzorgcentrum een zeer uitgebreide en grondige scholing gekregen tot referentiepersoon dementie. Bovendien is er per afdeling ook een aandachtspersoon voor dementie opgeleid die de specifieke begeleiding van personen met dementie op de afdeling ondersteunt. De directie en de referentiepersonen dementie komen regelmatig samen in een stuurgroep om het beleid en de concrete acties rond de zorg voor personen met dementie te bespreken en te operationaliseren. In elk woonzorgcentrum is er ook een dementie support team dat bestaat uit de aandachtspersonen onder leiding van de referentiepersoon dementie. In deze dementie support teams worden casussen besproken en worden acties afgesproken om het leven van personen met dementie aangenamer te maken. 26

27 Dementievriendelijk Leuven Vergeten naar buiten te komen?! Leuven wil als dementievriendelijke gemeente een betere omgang met en een positievere beeldvorming over personen met dementie. Het project Vergeten naar buiten te komen?!, opgestart in maart 2011, wil de participatie van ouderen met dementie aan socio-culturele activiteiten vergemakkelijken door samen op zoek te gaan naar wat hen interesseert en te zorgen voor begeleiding en vervoer, zodat het ook echt mogelijk wordt om deel te nemen aan bijvoorbeeld een theatervoorstelling, een voetbalwedstrijd... In 2013 konden 55 ouderen aan 35 activiteiten deelnemen. Daarnaast werden er flyers uitgedeeld met een oproep tot wie geïnteresseerd is of iemand kent die graag als vrijwilliger met een persoon met dementie naar een socio-culturele activiteit wil gaan. Een knelpunt van het project Vergeten naar buiten te komen?! blijft de zoektocht naar vrijwilligers. Met het oog hierop werd voorgesteld om in te pikken op de film Vergeet me niet. Dit is een beklijvende Duitse documentaire die vertoond werd in Cinema ZED in het kader van de Leuven wil als dementievriendelijke gemeente een betere omgang met en een positievere beeldvorming over personen met dementie. werelddag dementie De nabespreking werd ingeleid met een voorstelling van het project Vergeten naar buiten te komen?!. Oblivium Ook is er gewerkt aan beeldvorming bij het grote publiek met als doel het taboe rond dementie te helpen doorbreken. De toneelvoorstelling Oblivium, waarin het proces van toenemende dementie bij een man en het effect op zijn vrouw, de mantelzorger, wordt getoond, was hierbij het instrument. Vanuit de samenwerking met de Leuvense Theaterfactorij is er geopteerd om dit theaterstuk ook voor professionelen te organiseren. Oblivium is zo in het voorjaar 2013 opengesteld voor Thuiszorg, woonzorgcentra, opleidingen voor verpleegkundigen we 312 professionelen (in opleiding). Dit concept werd door de participanten als bijzonder waardevol ervaren. Aan dit theaterstuk werd ook een nabespreking gekoppeld om gedachten, gevoelens, vragen en bedenkingen met elkaar te delen en zo even stil te staan bij onze beeldvorming over personen met dementie en hun omgeving. De nabespreking gebeurde onder begeleiding van de coördinator van het project (OCMW Leuven) en medewerkers van Memo en Passant. Op deze wijze bereikten 27

28 2.2 Ouderenzorg Engagements verklaring Vergeet dementie, onthou mens OCMW Leuven ondertekende in 2013 ook de engagementsverklaring in het kader van de campagne Vergeet dementie, onthou mens die de Vlaamse overheid in de sector lanceerde. Hiermee willen de woonzorgcentra, lokale dienstencentra en serviceflats van OCMW Leuven het engagement aangaan om een genuanceerde beeldvorming over dementie in onze werking te hanteren en uit te dragen. Dementie mag geen label zijn dat personen herleidt tot een diagnose. Met deze handtekening wil OCMW Leuven het signaal geven dat het in zijn zorg voor personen met dementie wil voorbijgaan aan de vooroordelen en inzetten op de empowerment van de zorgbehoevenden zelf. Dementie mag geen label zijn dat personen herleidt tot een diagnose. OCMW Leuven is ervan overtuigd dat dialoog en erkenning van de persoonlijkheid en de autonomie van deze bewoners cruciaal zijn in een mensgerichte aanpak van de zorg voor personen met dementie. Om dit engagement in de praktijk duidelijk te maken, heeft Ter Vlierbeke een verrassend zangmoment gehouden met ouderen en kinderen samen. Het idee erachter is dat zingen van alle generaties is en ook dementie geen barrière is om zelf mee muziek te maken. Het werd een ontroerend gebeuren waarbij tientallen ouderen en evenveel kinderen samen zongen en ook nadien nog gezellig bleven napraten alsof ze dagelijks bij elkaar op bezoek kwamen. Verwendag Samen met leerlingen uit de richting schoonheidsspecialist van het Sint-Jozefsinstituut in Kessel-Lo heeft woonzorgcentrum Booghuys zijn bewoners met dementie een verwendag aangeboden. Tijdens die dag kregen deze bewoners allerlei schoonheidsbehandelingen, van gelaatsverzorging tot hand- en voetmassages. 28

29 Toenemende zorggraad vergt aanpassing van de werk organisatie De maatschappelijke evolutie is van die aard dat woonzorgcentra zich genoodzaakt zien steeds meer quasi uitsluitend zeer zwaar zorgbehoevende ouderen op te nemen. De zorggraad stijgt gestaag. Ook in 2013 zette deze tendens zich voort. Het aandeel zwaar zorgbehoevende ouderen op de totale populatie is de laatste jaren als volgt geëvolueerd: figuur 1: Evolutie zorgbehoevendheid bewoners woonzorgcentra OCMW Leuven Ook het verloop van de bewoners stijgt hierdoor enorm. Zo waren er in 2013 in woonzorgcentrum Edouard Remy bijvoorbeeld 144 nieuwe opnames, terwijl dit er in 2012 maar 87 waren. Ook voor de medewerkers vormt dit een uitdaging. Zij moeten aan de bewoners meer zorg, hulp en begeleiding bieden bij alle aspecten van het dagelijks leven, meer nieuwe bewoners goed onthalen en van meer bewoners sneller afscheid nemen. Daardoor moet het woonzorgcentrum zijn organisatie ook voortdurend bijstellen. Zo starten de zorgkundigen en verpleegkundigen een beetje vroeger s morgens om de zorg rond te krijgen en zetten ze s avonds een extra medewerker in om een betere avondzorg te kunnen aanbieden. Ook de onderhoudsmedewerkers helpen mee om het maaltijdgebeuren rond te krijgen door na het avondmaal te zorgen voor het afruimen en afwassen. Ten slotte helpen de animatoren, ergotherapeuten en kinesisten mee bij de begeleiding van bewoners tijdens het ontbijt en het middagmaal. De vier woonzorgcentra passen de werkdag voortdurend aan de noden van hun bewoners aan. Dankzij de medicatierobot zijn er minder menselijke fouten bij het klaarzetten van de medicatie. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 35,92% 64,08% 34,96% 65,04% 32,83% 67,17% 31,08% 68,92% Zorggraad 31,83% 68,17% Hoge zorggraad Lage zorggraad In de woonzorgcentra Ter Vlierbeke en Ter Putkapelle was dit het best zichtbaar op de afdeling met hoofdzakelijk lichte zorgprofielen. Waar in het verleden op deze afdelingen maximaal tien van de 30 bewoners zwaar zorgbehoevend waren, waren dat er eind 2013 telkens zeventien van de 30. Op de andere twee afdelingen waren bijna alle bewoners zwaarzorgbehoevend. 31,16% 68,84% 30,59% 69,41% 27,84% 72,16% 25,18% 74,68% Verdere implementatie van medicatierobot en e-zorgdossier Na de pilootfase in woonzorgcentrum Ter Vlierbeke in 2012 ging het GeneesmiddelenDistributieSysteem (GDS; medicatierobot) in 2013 van start in de woonzorgcentra Ter Putkapelle, Booghuys en Edouard Remy. Voor een doeltreffende implementatie is in samenwerking met een apotheker per afdeling een gefaseerd plan opgesteld. Sinds juli 2013 werken alle woonzorg centra van het OCMW Leuven met het nieuwe systeem. Het vertrouwd worden met de procedure van het elektronische stock- en voorschriftenbeheer was voor de medewerkers de grootste uitdaging. Vergaderingen met de apotheker zorgden voor onderlinge afstemming en het op punt stellen van de afspraken (bijvoorbeeld het tijdstip van het doorsturen van doseerschema s). Dankzij de medicatierobot zijn er minder menselijke fouten bij het klaarzetten van de medicatie en is er ook minder tijd nodig om de verdeling van de medicatie voor te bereiden. Wat betreft het inwerken in het e-zorgdossier werden administratie, LEKA 2 en verpleging/verzorging in 2013 ondersteund door een basisvorming door de leverancier. De multidisciplinaire werking in het e-zorgdossier optimaliseert de bewonerszorg. Langs verschillende kanalen centraliseert het e-zorgdossier immers diverse informatie over de bewoner. Extra interne vormingen bleken echter noodzakelijk om medewerkers van de nodige kennis te voorzien. De hoofdverpleegkundigen kunnen trouwens nog steeds bijkomende interne opleidingen aanvragen. In 2014 zal men zich nog verder verdiepen in de mogelijkheden van het e-zorgdossier. 2 Logopedie, ergotherapie, kinesitherapie en animatie 29

30 2.2 Ouderenzorg Mondzorg in de woonzorgcentra OCWM Leuven werkt al enkele jaren intensief samen met een tandarts/hoogleraar van de prothetische tandheelkunde van de KU Leuven. Toch is een goede mondhygiëne in 2013 een extra belangrijk aandachtspunt geweest in de zorg in alle woonzorgcentra van OCMW Leuven. De referentiepersonen van mondzorg en de ergotherapeuten werkten samen om een gezonde mondhygiëne bij de bewoners op de afdeling aan te pakken. Zelfstandige bewoners worden door medewerkers gestimuleerd om hun tanden te poetsen. Bewoners die niet over het nodige materiaal beschikken, kunnen een kleurrijk poetsinstructiepakket aankopen. Bij meer zorgbehoevende bewoners worden de tanden dagelijks gepoetst. Indien de bewoner tandklachten heeft, doen medewerkers een beroep op de tandarts die de nodige zorg toedient op de afdeling. Bewoners met een complexe tandproblematiek worden onder begeleiding doorverwezen naar de tandarts/hoogleraar van de KU Leuven. Tegelijkertijd hebben drie woonzorgcentra zich ook kandidaat gesteld voor het project Special Dent, een project van de Vlaamse Vereniging van Tandartsen (VVT) in samenwerking met de KU Leuven. Een wetenschappelijke studie in 2010 uitgevoerd in opdracht van het RIZIV toonde immers aan dat het handhaven van een goede mondgezondheid bij kwetsbare ouderen en personen met beperkingen moeilijk was omwille van de specificiteit van de zorgnoden en de lage graad van zelfredzaamheid. De voorgestelde maatregelen van deze studie werden concreet uitgewerkt in het rapport Globaal Plan voor Duurzame Mondzorg bij Personen met Bijzondere Noden. Van serviceflatgebouw naar Groep van assistentiewoningen Om vanaf 1 januari 2014 als assistentiewoningen te kunnen functioneren, zijn in 2013 alle nodige voorbereidingen getroffen voor de huidige serviceflatgebouwen Ruelenspark, Ter Putkapelle en Ter Vlierbeke. In een assistentiewoning moeten crisiszorg en overbruggingszorg worden gegarandeerd. Dit betekent dat als een bewoner plots tijdelijk meer hulp nodig heeft, er moet geprobeerd worden dit zoveel als mogelijk in de flat zelf te realiseren. Dit kan gaan om thuisverpleging, gezinszorg, maaltijden aan huis, nachtzorg Omdat er in deze woonvorm geen zorgpersoneel aanwezig is, zijn afspraken gemaakt met diensten voor thuisverpleging en gezinszorg. Er is afgesproken dat zij in geval van een aanvraag vanuit de assistentiewoning snel hulp zullen opstarten. Indien de zorgbehoefte echter definitief dermate verhoogd is dat zelfstandig wonen niet langer mogelijk is met thuiszorg en mantelzorg, dan kan een bewoner niet in de assistentiewoning blijven wonen. Assistentiewoningen kunnen absoluut niet voorzien in de zorg die een woonzorgcentrum biedt. Als het echter tijdelijk moeilijker gaat, zal alles in het werk gesteld worden om het zelfstandig wonen met thuiszorg en mantelzorg haalbaar te houden. Daarnaast is OCMW Leuven in 2013 bij alle bewoners van zijn serviceflats op huisbezoek gegaan om een oplijsting te maken van wie welke hulpverlening heeft, hoe het staat met hun sociale contacten, of ze gebruik maken van een dienstverlening van het lokaal dienstencentrum en ook om te polsen naar hun tevredenheid over onder andere renovaties, noodoproepsystemen De bewoners apprecieerden deze huisbezoeken heel erg. Dit globaal plan werd onder andere in onze woonzorgcentra uitgetest en voorzag daarbij in een opleiding in de mondzorg voor alle referentiepersonen mondzorg en hoofdverpleegkundigen. Na het ontvangen van een informed consent 3 werd er van elke bewoner op basis van een kosteloze screening een mondzorgplan opgesteld. Indien nodig werd een tandartsbezoek voorgesteld. De eigen tandarts van de bewoner werd hierin eerst betrokken. Indien de bewoner hierover niet beschikte, deed men een beroep op een Special Dent tandarts, die de nodige zorg in het woonzorgcentrum uitvoerde. De behandeling werd aangerekend, maar hierbij waren de gangbare RIZIV-terugbetalingen van toepassing. De deelname aan het project Special Dent heeft het belang van mondhygiëne bij onze doelgroep extra in de verf gezet. Een snelle vergrijzing van de bevolking leidt tot diverse noden bij ouderen. De lokale dienstencentra bieden hier een antwoord op. Assistentiewoningen moeten ook het sociaal netwerk van de bewoners ondersteunen, maar dat gebeurde al in de serviceflats van OCMW Leuven. Verder zijn er ook administratieve verschillen. Zo is het wettelijk verplicht om de verblijfskosten in assistentiewoningen op te splitsen in het genotsrecht van de woning en de prijs voor de dienstverlening. De extra hulp die er in geval van crisis of 3 Uitleg over een onderzoek/behandeling waarvoor de bewoner toestemming moet geven 30