Dampdichtefolie OSB-plaat 18mm. 38x87. 24x87 24x137 24x x255. Isolatie 20mm. Zandcement 60mm. Steenwol 100mm. Verende rachels Fermacell 2x15mm

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Dampdichtefolie OSB-plaat 18mm. 38x87. 24x87 24x137 24x137. 38x255. Isolatie 20mm. Zandcement 60mm. Steenwol 100mm. Verende rachels Fermacell 2x15mm"

Fien Sanders
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 // Project nieuwbouw Projectgegevens // Locatie: laauwikstraat en vossenpelssestraat in lent // Opdrachtgever: nb woongroep iewan, nijmegen en woningcorporatie talis, nijmegen, talis.nl // Ontwerp: orio architecten, utrecht, orioarchitecten.nl // Uitvoering: vastbouw oost bv, rijssen, vastbouw.nl // W-installaties: comfort Partners tbi, amersfoort, comfort-partners.nl // E-installaties: haarmans installatietechniek, ijsselstein, haarmansit.nl // Constructieadviseur: ingenieursburo Meijer & joustra, heerenveen, imj.nl // Bouwfysisch adviseur: nieman Groep, utrecht, nieman.nl // Bouwperiode: maart 2014 maart 2015 // Bouwkosten: ca. 2,9 miljoen euro Dampdichtefolie OSB-plaat 18mm Betonnen dakpan Panlat 22x44mm Tengel 22x44mm Mandragende dampopen folie Stro 38x87 38x255 24x87 24x137 24x137 38x255 Zinken mastgoot Sporen 2/38x180 38x87 18x147 71x235 HSB wand x165 Isolatie 20mm Zandcement 60mm Underlayment 18mm Douglas delen 24x200 Rachelwerk 22x44 OSB 12mm Alu raamdorpel Kalkstuc Houtvezelplaat 25mm 71x171 71x171 71x171 71x171 Stro (los) Strobalen 38x125 22x306 38x125 Steenwol 100mm Verende rachels Fermacell 2x15mm Stucplaat Leemstuc 40mm Vensterbank onbehandeld vuren HSB wand Leemstuc Strobalen OSB 12mm OSB Rachelwerk 22x44mm 24x200 Douglas 25 38x185 38x93 Houtvezelplaat Onbehandeld vuren Kozijnhout Accoya Zwelband Alu waterslag 1:10 26 // Bouwwereld 22-26_projectnieuwbouwstro.indd :44

nl // E-installaties: haarmans installatietechniek, ijsselstein, haarmansit.nl // Constructieadviseur: ingenieursburo Meijer & joustra, heerenveen, imj.

2 // Project nieuwbouw Tekstproductie Marcel van Rijnbach // Fotografie Vastbouw en Marcel van Rijnbach // Tekenwerk Henk Heusinkveld Over de strobalen gevel komt een laag leemstuc. 22 // Bouwwereld 22-26_projectnieuwbouwstro.indd :44

Heusinkveld Over de strobalen gevel komt een laag leemstuc.

3 Ecologisch woongebouw // Locatie: Laauwikstraat en Vossenpelssestraat in Lent // Opdrachtgevers: NB Woongroep Iewan en woningcorporatie Talis // Bouw: maart 2014 maart 2015 Stro isoleert houtskeletbouw In de gevels en in het dak van een appartementencomplex in Lent wordt stro verwerkt als isolatiemateriaal in de houtskeletbouwelemen ten. In combi natie met leemstuc haalt het woongebouw een brand werendheid van 215 minuten. De gemeenschappelijke ruimte heeft een constructie van gelamineerd hout, met een houten verdiepingsvloer. Strodorp Iewan in Lent bestaat uit een vierlaags complex met 24 sociale huurappartementen en een multifunctioneel centrum. Vooral uit ecologisch en milieuvriendelijk oogpunt worden hier strobalen toegepast, op uitdrukkelijke wens van de toekomstige bewoners. Iewan is deels een zelfbouwproject. Bewoners hebben bijgedragen aan het ontwerp en helpen in de uitvoering mee aan het verwerken van de strobalen en het aanbrengen van leemstuc. In de gevels wordt in totaal 800 m 2 en in het dak 500 m 2 stro verwerkt. De balen worden verwerkt in houtskeletbouw-elementen. Deze elementen worden compleet met een OSB-beplating aan de buitenzijde op de bouwplaats in Lent aangeleverd en daar op stelregels geschroefd. De stramienbreedte van het houtskelet is gebaseerd op de breedtemaat van een strobaal, namelijk 480 mm. De balen dienen als natuurlijk isolatiemateriaal en weren kou en geluid. Zowel in het dak als de gevel wordt een R c-waarde van 7,0 bereikt. Door de naden af te sluiten met compriband wordt tevens een hoge luchtdichtheid van de gevel en het dak bereikt. De strogevulde wanden halen een brand - we rendheid van 215 minuten. Dat komt enerzijds door het leemstuc, maar ook door het stro zelf. Bij geperst stro kan geen lucht komen waardoor brandontwikkeling wordt vertraagd. In Oostenrijk zijn muren met stro getest op brandwerendheid. Bouwwereld // _projectnieuwbouwstro.indd :44

4 // Project nieuwbouw Niet constructief De balen hebben geen constructieve functie. In onder meer Engeland, Frankrijk, Spanje en Scandinavië worden strobalengevels dragend uitgevoerd, waardoor geen houtskelet benodigd is. Projecten hebben daar bewezen dat de gevels constructief hun mannetje staan, maar in Nederland mag dit niet. Michel Post van ORIO architecten, tevens voorzitter van Strobouw Nederland, baalt er wel een beetje van dat Nederlandse regelgeving verhindert dat strobouw constructief mag worden toegepast. Vooraf kunnen we met berekeningen aantonen dat het voldoet. De Nederlandse bouw is wat dat betreft te afhankelijk van regeltjes. Essentieel bij dragende en niet-dragende strobouwprojecten is dat het stro droog wordt toegepast. Als er nog geen dakbedekking op ligt, moeten de verwerkte balen worden afgedekt met een folieconstructie. Als stro te lang vochtig is, ontstaat er schimmelvorming. Vooral als het materiaal opgesloten zit tussen de OSBwand en het nog vochtige leemstuc, zeggen Post en werkvoorbereider Gerrit Wessels van aannemer Vastbouw. Bewoners persen de balen met behulp van een pers. Strotouw De balen worden pasklaar op de bouwplaats aangeleverd. Ze variëren qua lengte en hoogte, maar zijn alle 48 cm dik. De hoogste baal is 88 cm en de minst hoge circa 60 cm. Per appartement is een aparte uittrekstaat aangeleverd. Zodoende wordt per woning een pallet met balen aangevoerd. De balen worden rechtop en liggend toegepast om het geheel passend in het hsb-frame te krijgen. Bepaalde schuine hoeken worden opgevuld met traditionele Kooltherm- of Isovlas-isolatie. Alle balen zijn voorzien van een gezaagde sponning om de onderlinge aansluiting te optimaliseren. Ofschoon de balen op maat zijn gemaakt en er strak ingaan, zijn de strobalen vastgezet met strotouw. Metalen bevestigingsmiddelen waren uit den boze vanwege de kans op corrosievorming. Er is nog geopperd om kunststof schroeven te gebruiken voor de verankering van de balen, maar de hoge stuksprijs bleek een financieel struikelblok. De balen worden vanaf de binnenzijde aangebracht en vervolgens afgewerkt met leemstuc. Natuurlijk houden we toezicht en voeren we nadien controles uit. Het is niet ingewikkeld, maar we moeten erop toezien dat de balen strak 24 // Bouwwereld 22-26_projectnieuwbouwstro.indd :44

Projecten hebben daar bewezen dat de gevels constructief hun mannetje staan, maar in Nederland mag dit niet.

5 tegen elkaar aan liggen en de leemstuc netjes is verwerkt, aldus Wessels. Het leemstuc wordt met een soort kam opgebracht. De eerste laag moet er als het ware tegenaan worden gekwakt, waarna de bewoners deze gladstrijken. In de tweede laag komt een wapeningsnet om de stabiliteit van de leemlaag te garanderen. Het leemstuc vormt tegelijk de afwerklaag. Houten vloer De houten verdiepingsvloer zou oorspronkelijk ook worden afgewerkt met stampleem, maar dat was voor de aannemer kostentechnisch niet haalbaar. In plaats daarvan is een cementdekvloer aangebracht met steenwolisolatie tussen de houten balklagen. De vloeren komen als prefabdozen aan. De dozen liggen met oplegnokken aan de balken volledig op de hsbwanden en hebben een oplegging van 25 mm op de kalkzandstenen bouwmuren. Op deze bouwmuren wordt tussen de vloeren van de verschillende woningen 250 mm beton gestort. De houten vloeren worden met ankers aan deze betonrand verankerd. Dat de verdiepingsvloeren in een houtconstructie worden uitgevoerd is op zich redelijk bijzonder, zegt Wessels. Het liefst hadden we echter het gehele gebouw in houtskeletbouw opgetrokken, maar dat was niet te betalen. Ook speelden de stabiliteit van de draagconstructie en de akoestische waarde een rol. Om contactgeluid te voorkomen is gekozen voor woningscheidende wanden van kalkzandsteen. De bewoners en architect Post betreuren het dat een volledig ecologische bouwconstructie niet haalbaar was. Maar men put troost uit het feit dat het gebruikte beton een volledig groen gehalte heeft, doordat overtollig grind uit spoorbedden ter beschikking is gesteld door de Nederlandse Spoorwegen. Er is ook nog gekeken naar een stroboard uit China als alternatief voor OSB, maar dat bleek niet mogelijk. Vastbouw kreeg geen CEmarkering op het product en durfde het mede daarom niet aan. Bovendien bleek het board ook veel duurder dan OSB. Helofytenfilter Behalve de verwerking van strobalen en leemstuc kleven er nog meer ecologische facetten aan Iewan. Zo wordt een helofytenfilter toegepast in de gemeenschappelijke tuin om het afvalwater te reinigen, waardoor het kan worden ingezet voor de spoeling van de wc en de wasmachine en voor de tuinplanten. Verder worden de ruimtes in de appartementen en het tapwater verwarmd door middel van een houtpelletkachel. Energie wordt opgewekt via de PV-panelen op het dak. Naast het appartementencomplex wordt ook een multifunctionele ruimte gebouwd, waar gemeenschappelijke activiteiten worden georganiseerd Het beton heeft een volledig groen gehalte doordat overtollig grind uit spoorbedden is gebruikt 1 // Artist impression van het ecologische wooncomplex. 2 // De houtskelet bouw-elementen zijn aan de buitenzijde af fabriek voorzien van een OSB-beplating. 3 // Een proefopstelling voor de verwerking van de strobalen. Bouwwereld // _projectnieuwbouwstro.indd :44

Het leemstuc vormt tegelijk de afwerklaag. Houten vloer De houten verdiepingsvloer zou oorspronkelijk ook worden afgewerkt met stampleem, maar dat was voor de aannemer kostentechnisch niet haalbaar.

Vergelijkbare documenten

strowijk aan de waal iewan lent Aan de Waal in de Nijmeegse wijk Lent staat sinds kort het grootste strobouwproject van

strowijk aan de waal iewan lent Aan de Waal in de Nijmeegse wijk Lent staat sinds kort het grootste strobouwproject van Europa. Het drie en vier etages hoge houten appartementencomplex is gebouwd op initiatief