Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel"

Transcriptie

1 Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

2 Milieujaarverslag 2010 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel. 02/ , Auteur: Dimitri Devuyst Datum van uitgave: 18 april

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Contactgegevens 4 Afkortingen 5 Milieuprestatie-indicatoren van de Vrije Universiteit Brussel 6 1. Inleiding Vergunningen Het energieverbruik De afvalproblematiek Het waterverbruik en de productie van afvalwater De bodemproblematiek De geluids- en trillingenproblematiek De mobiliteits- en parkeerproblematiek Het papierverbruik De groene ruimten en biodiversiteit De bioveiligheidsproblematiek De asbestproblematiek De koelinstallaties De initiatieven van de universiteit rond milieuzorg en duurzame ontwikkeling De communicatie m.b.t. de milieuproblematiek De werking van de dienst milieucoördinatie Bezoeken aan diensten, milieu-inspecties, deelname comité preventie en milieu-adviezen Besluit 68 3

4 Voor verdere inlichtingen m.b.t. het milieujaarverslag of de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel neem contact op met Dimitri Devuyst, milieucoördinator bureau campus : gebouw M, gelijkvloers, lokaal 0M009, tel. 02/ bureau campus Jette: gebouw K, 2e verd., lokaal D tel. 02/ Dimitri.Devuyst@vub.ac.be Voor verdere inlichtingen m.b.t. mobiliteit of milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel neem contact op met Rebecca Lefevere, stafmedewerkster dienst milieucoördinatie bureau campus : gebouw M, gelijkvloers, lokaal 0M007b, tel. 02/ bureau campus Jette: gebouw K, 2e verd., lokaal D2.2.25, tel. 02/ Rebecca.Lefevere@vub.ac.be Voor verdere inlichtingen m.b.t. de bioveiligheidsproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel neem contact op met Walter Kempenaers, bioveiligheidsverantwoordelijke bureau campus : gebouw M, gelijkvloers, lokaal 0M007b, tel. 02/ bureau campus Jette: gebouw K, 2e verd., lokaal D2.2.23, tel. 02/ Walter.Kempenaers@vub.ac.be Secretariaat Dienst Milieucoördinatie en organisatie ophaling gevaarlijk afval, Serge Gillot bureau campus : gebouw M, gelijkvloers, lokaal 0M008, tel. 02/ , fax. 02/ Serge.Gillot@vub.ac.be 4

5 Afkortingen BBP BIM CPB CVO EBSA EhB FAVV GGO s HUB IES IPAVUB JNM LAF-kasten LED MOS PAika PMD RMA UCOS UGent ULB UPV UZ Brussel VDI VIB VUB WWF Belgian Biosafety Professionals Brussels Instituut voor Milieubeheer Comité Preventie en Bescherming op het Werk Centrum voor Volwassenenonderwijs European BioSafety Association Erasmus Hogeschool Brussel Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Genetisch gemodificeerde organismen Hogeschool Universiteit Brussel Institute for European Studies Instituut voor Postacademische Vorming Jeugdbond voor Natuur en Milieu Laminar Flowkasten Light Emitting Diodes Milieuzorg op School Psychiatrische Afdeling voor Infants, kinderen en adolescenten Plastiek, metaal en drankverpakkingen Risicohoudend medisch afval Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking Universiteit Gent Université Libre de Bruxelles Uitstraling en Permanente Vorming Universitair Ziekenhuis Brussel Virtual Desktop Infrastructure Vlaams Instituut voor Biotechnologie Vrije Universiteit Brussel World Wildlife Fund 5

6 Milieuprestatie-indicatoren

7 7

8 8

9 9

10 10

11 1. Inleiding Dit is het tiende milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel. Reeds tien jaar zet de universiteit zich - op een gestructureerd wijze - in voor duurzame ontwikkeling en milieuzorg. De universiteit werkt bewust aan het zo klein mogelijk houden van negatieve impacts op mens en milieu van al haar activiteiten. Zo wordt actief gestreefd naar een meer milieubewuste en milieuvriendelijke Vrije Universiteit Brussel. Dit kan in de eerste plaats door op alle vlakken de milieuwetgeving na te leven, maar ook door eigen initiatieven te nemen die de universiteit minder milieubelastend maken en door deel te nemen aan milieuzorginitiatieven vanuit de overheid, zoals Ecocampus. Het milieujaarverslag is een document dat alle geïnteresseerden een bondig overzicht wil geven van de milieu-initiatieven die in 2010 aan onze universiteit werden genomen en van de evoluties op gebied van duurzame ontwikkeling. Het is in de eerste plaats interessant voor de directies, besluitvormers, beleidsmakers en bestuursorganen van de Vrije Universiteit Brussel maar is er ook voor personeelsleden en studenten die op zoek zijn naar specifieke milieu-informatie. Ook de overheidsdiensten die de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel opvolgen, onze buren en andere mensen die nieuwsgierig zijn naar de milieusituatie aan de Vrije Universiteit Brussel vinden heel wat informatie in dit milieujaarverslag. Dit document geeft een beeld van de situatie tot en met december Voor informatie van latere datum wordt verwezen naar de internet- en intranetpagina s van de dienst milieucoördinatie (zie of op het intranet). Hier vind je het laatste nieuws rond de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel, krijg je informatie over het beheer van het gevaarlijk afval, kan je met behulp van de afvalwerkwijzer nagaan hoe je dient om te gaan met een goede 35 verschillende afvalstoffen, word je wegwijs gemaakt m.b.t. bioveiligheid, de mobiliteitsproblematiek en duurzame ontwikkeling. Bovendien krijg je allerhande tips om de milieubelasting van werk en studies aan de Vrije Universiteit Brussel zo laag mogelijk te houden. 11

12 2. Vergunningen 2.1. Huidige situatie In 2008 werd een inventaris opgemaakt van alle ingedeelde inrichtingen op campus en campus Jette. Dit maakt het mogelijk de milieuvergunningen meer nauwkeurig op te volgen en kan er in de toekomst meer eenvoudig worden overgegaan tot updates van de milieuvergunningen. Eind 2010 werden op de campus 433 ingedeelde inrichtingen geïdentificeerd die nog actief zijn en 25 ingedeelde inrichtingen die niet langer actief zijn. Op de campus Jette werden 276 actieve ingedeelde inrichtingen geïdentificeerd en 27 ingedeelde inrichtingen die niet langer actief zijn. Laboratoria die gebruik maken van stoffen met hormonale, antihormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, antiparasitaire en antiinflammatoire werking dienen hiervoor een vergunning aan te vragen bij de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - Directoraat-generaal Geneesmiddelen, dit in toepassing van het K.B. van 12/04/1974, gewijzigd door het K.B. van 12/08/2000 (B.S. 12/09/2000). In totaal zijn er 28 dergelijke geldige vergunningen voor diensten van de Vrije Universiteit Brussel in Realisaties in 2010 In 2010 werden vier milieuvergunningen toegekend en vier vergunningen voor het werken met genetisch gemodificeerde organismen. In januari 2010 werd de milieuvergunning toegekend voor een stikstoftank op campus Jette. De vergunning is geldig tot In maart 2010 werd de milieuvergunning toegekend voor een batterijtester in gebouw Z, campus (dienst ETEC-IR). De vergunning is geldig tot In april 2010 werd de milieuvergunning voor het gebouw studentenhomes met accessorium hotelfunctie op campus toegekend. De vergunning is geldig tot In juli 2010 werd de milieuvergunning toegekend voor de ingedeelde inrichtingen gekoppeld aan het nieuwe elektronenmicroscooplokaal in de parking van gebouw D. De vergunning is geldig tot In 2010 bleek dat nog voor heel wat koelinstallaties aan de Vrije Universiteit Brussel een milieuvergunning dient te worden aangevraagd. Tot nu toe zijn enkel de koelinstallaties met een vermogen van meer dan 10kW vergund, maar ook de koelinstallaties met 2 kg of meer gefluoreerde broeikasgassen dienen allemaal te worden opgenomen in de milieuvergunning. Daarom werd in 2010 van start gegaan met de inventarisatie van alle koelinstallaties aan de universiteit. In 2010 kocht de Vrije Universiteit Brussel een groot kantoorgebouw aan op de Pleinlaan 5, tegenover campus. De milieuvergunning voor dit gebouw werd door de vorige eigenaar aan de Vrije Universiteit Brussel overgedragen. In 2010 werd de inventarisatie van de nood aan brandveiligheidskasten in de laboratoria op campus Jette afgerond. Het dossier werd overgemaakt aan de gebouwencommissie van campus Jette. In het kader van het K.B. van 12/04/1974 m.b.t. de laboratoria die gebruik maken van stoffen met hormonale, antihormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, antiparasitaire en anti-inflammatoire werking werden twee uitbreidingen van reeds bestaande vergunningen opgemaakt door het Federaal 12

13 Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten en werden twee nieuwe vergunningen toegekend. In 2010 waren er verschillende vergaderingen met de ambtenaren van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). Er was discussie over de noodzaak van de aanvraag van vergunningen (of meldingsplicht) bij het FAVV voor wetenschappelijke activiteiten die strikt gezien geen gevolg hebben op de voedselketen. In 2011 komt mogelijk een duidelijke uitspraak van het FAVV. In 2010 werden de nodige gegevens verzameld voor het opmaken van een milieueffectenstudie voor het bekomen van een hernieuwing van de milieuvergunning voor de parkeerplaatsen op campus Jette. Hiervoor werd samengewerkt met alle partners op campus Jette. Het UZ Brussel nam de coördinatie van dit project op zich. In 2010 dienden heel wat gegevens te worden overgemaakt voor opname in de milieueffectenstudie. In juli 2010 leverde het studiebureau Ageco de milieueffectenstudie af en er wordt verwacht dat de overheid begin 2011 zal overgaan tot de toekenning van de vergunning Aandachtspunten In 2011 zal moeten worden verder gewerkt aan de inventarisatie van de koelinstallaties. Eens dit werk is afgerond dient voor alle installaties met 2kg of meer gefluoreerde broeikasgassen een milieuvergunning te worden aangevraagd (indien dat in het verleden nog niet gebeurde). In 2011 zal aandacht worden besteed aan de milieuvergunning voor grote verplaatsbare en niet-verplaatsbare recipiënten voor gassen zoals stikstof en helium. Zo werden reeds grote verplaatsbare recipiënten voor gassen geïdentificeerd op de diensten HNMR, MACH en ULTR en zijn ook de NMRtoestellen zelf nog niet vergund. De vergunning hiervoor zal zo spoedig mogelijk in orde worden gebracht. In 2014 vervalt de volledige milieuvergunning voor alle ingedeelde inrichtingen van de Vrije Universiteit Brussel op campus Jette. Gezien de omvang van het dossier zullen de eerste besprekingen worden opgestart eind 2011 begin Er zijn plannen voor een aantal nieuwe projecten, zoals bijvoorbeeld een nieuw animalarium op campus Jette, een nieuwe gemeenschappelijke VUB-ULB bibliotheek en een nieuw studentenhome op campus. Voor deze en alle nieuwe projecten aan de Vrije Universiteit Brussel dient te worden nagegaan of een milieuvergunning moet worden aangevraagd, alvorens met het project van start wordt gegaan. 13

14 3. Het energieverbruik 3.1. Huidige situatie Het gasverbruik op campus kende in 2010 een zeer sterke stijging. Die is grotendeels te verklaren door het koude weer in Maar zelfs wanneer we de graaddagen in rekening brengen is er een stijging in het gasverbruik te merken (die dus een andere reden heeft dan de koude winter). Er kwam in 2010 geen vloeroppervlakte bij, dus ook per oppervlakte-eenheid is de stijging in het gasverbruik te merken. Per oppervlakte-eenheid is het verbeterd gasverbruik op campus sinds 2004 met een factor 1,6 gestegen. Op campus kan na een lichte daling in 2009 opnieuw een stijging in het elektriciteitsverbruik worden vastgesteld met het hoogste verbruik sinds In 2010 werd kwh verbruikt. Dat is kwh meer dan de waarde opgetekend in Dat komt overeen met het bijkomend gemiddelde elektriciteitsverbruik van 1028 Vlaamse gezinnen. Het totale elektriciteitsverbruik van campus komt overeen met het gemiddelde elektriciteitsverbruik van 3501 Vlaamse gezinnen (een gemiddeld Vlaams gezin verbruikt 3500 kwh/jaar aan elektriciteit). Het gasverbruik op campus Jette is gekoppeld aan de warmteproductie van de WKK-installatie. In 2010 werd zowel meer warmte geproduceerd door de WKK als er meer gas werd verbruikt. De koude winter ligt hier zeker mee aan de basis van de nood aan meer warmte. Het elektriciteitsverbruik op campus Jette bedroeg in 2010 in totaal kwh. Dat is het tweede jaar op rij een lichte stijging. Het totale elektriciteitsverbruik op campus Jette is te vergelijken met het gemiddelde elektriciteitsverbruik van 1453 Vlaamse gezinnen. Het elektriciteitsverbruik per m² blijft zowel op campus als op campus Jette stijgen en ligt heel wat hoger op campus Jette dan op campus. Energieverbruik voor de verwarming van de gebouwen die gelegen zijn op de campus voor de periode 1998 tot en met 2010 (voor de academische sector) Jaartal Reëel gasverbruik in Reëel gasverbruik in per jaar en per m 2 Verbeterd gasverbruik in (verbeterd voor de graaddagen) Verbeterd gasverbruik in per jaar en per m 2 (verbeterd voor de graaddagen) Oppervlakte in m²(*) Graaddagen 16,5 equivalent te Ukkel Ingevoerde factor (graaddagen 16,5 normaal voor periode is 2458*/ voor periode is 2.415**/ voor periode is 2363***) ,46 /m² ,49 /m² m² ,06* ,40 /m² ,45 /m² m² ,13* ,35 /m² ,41 /m² m² ,17* ,39 /m² ,40 /m² m² ,04* ,42 /m² ,49 /m² m² ,18* ,15 /m² ,16 /m² m² ,07* ,34 /m² ,36 /m² m² ,06* ,44 /m² ,48 /m² m² ,10* ,44 /m² ,48 /m² m² ,09** ,40 /m² ,49 /m² m² ,23** ,52 /m² ,57 /m² m² ,09** ,51 /m² 0,67 /m² ,56 /m² 0,58 /m² m² m² (*) de oppervlakte die hier wordt gehanteerd is de bruto-vloeroppervlakte van de gebouwen, exclusief de overdekte parkings, aangezien deze niet verwarmd worden 1,09** 0,87*** 14

15 Energieverbruik voor de verwarming van de gebouwen die gelegen zijn op de campus Jette voor de periode 1998 tot en met 2010 (voor de academische sector) Jaar Reëel gasverbruik in Reëel gasverbruik in per jaar en per m 2 0,74 /m² 0,73 /m² 0,66 /m² 0,80 /m² 0,82 /m² 0,77 /m² 0,67 /m² 0,55 /m² 0,49 /m² 0,33 /m² 0,34 /m² 0,42 /m² 0,47 /m² Verbeterd gasverbruik in (verbeterd voor de graaddagen) Verbeterd gasverbruik in per jaar en per m 2 (verbeterd voor de graaddagen) 0,79 /m² 0,82 /m² 0,78 /m² 0,83 /m² 0,97 /m² 0,83 /m² 0,71 /m² 0,61 /m² 0,53 /m² 0,41 /m² 0,37 /m² 0,46 /m² 0,40 /m² Warmte afgenomen van WKK in Totale energie nodig om gebouwen te verwarmen (gas + WKK in ) Verbeterde totale energie nodig om gebouwen te verwarmen (gas + WKK) in Oppervlakte in m²* m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² Graad - dagen 16,5 equivalent te Ukkel Ingevoerde factor (graaddagen 16,5 normaal voor periode is 2458*/ voor periode is 2.415**/ voor periode is 2363***) ,06* ,13* ,17* ,04* ,18* ,07* ,06* ,10* ,09** ,23** ,09** ,09** 0,87*** Elektriciteitsverbruik op de campus voor de periode 1998 tot en met 2010 (voor de academische sector) Jaartal Elektriciteitsverbruik Verbruik per m 2 Verbruik per persoon Oppervlakte in m²* Aantal personen kwh 82,8 kwh/m kwh/pers m² kwh 84,5 kwh/m kwh/pers m² kwh 86,7 kwh/m kwh/pers m² kwh 85,7 kwh/m kwh/pers m² kwh 88,7 kwh/m kwh/pers m² kwh 80,3 kwh/m kwh/pers m² kwh 85,5 kwh/m kwh/pers m² KWh 87,7 kwh/m kwh/pers m² kwh 88,8 kwh/m kwh/pers m² kwh 90,9 kwh/m² kwh/pers m² kwh 91,7 kwh/m² kwh/pers m² kwh kwh 90,1 kwh/m² 92,6 kwh/m² 953 kwh/pers. 993 kwh/pers m² m² * de oppervlakte die hier wordt gehanteerd is de bruto-vloeroppervlakte van de gebouwen + ¼ van de oppervlakte van de parkeergebouwen 15

16 Elektriciteitsverbruik op de campus Jette voor de periode 1998 tot en met 2010 (voor de academische sector) Jaartal Elektriciteitsverbruik Verbruik per m 2 Verbruik per persoon Oppervlakte in m²* Aantal personen KWh 131 kwh/m kwh/pers m² KWh 133 kwh/m kwh/pers m² KWh 132 kwh/m kwh/pers m² KWh 130 kwh/m kwh/pers m² KWh 129 kwh/m kwh/pers m² kwh 130 kwh/m kwh/pers m² kwh 134 kwh/m² kwh/pers m² KWh 136 kwh/m² kwh/pers m² kwh 138 kwh/m² kwh/pers m² kwh 137 kwh/m² kwh/pers m² kwh 133 kwh/m² kwh/pers m² kwh kwh 136 kwh/m² 138 kwh/m² kwh/pers kwh/pers m² m² Reëel en verbeterd gasverbruik per m² op campus in /m² Reëel gasverbruik en warmte WKK per m² op campus Jette in /m² 16

17 Elektriciteitsverbruik per m² op campus en campus Jette in kwh 3.2. Realisaties in 2010 In juli 2010 trad de eerste energiecoördinator van de Vrije Universiteit Brussel, Frank Delattin, in dienst. De energiecoördinator dient het energieverbruik op te volgen en maatregelen voor te stellen om het energieverbruik te doen dalen en energieverspilling tegen te gaan. Het Bestuurscollege van de Vrije Universiteit Brussel besliste op 19 oktober 2010 om over te stappen op groene stroom voor campus vanaf Dit is een belangrijke stap in de duurzame ontwikkeling van de instelling, vooral dan in combinatie met de nieuwe energiecoördinator die aandacht heeft voor rationeel energiegebruik. In 2010 werd overleg gepleegd met een promotor van windmolenprojecten voor de plaatsing van een grote windturbine op de campus Jette. De promotor had de terreinen van de Vrije Universiteit Brussel geïdentificeerd als een van de weinige plaatsen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waar een dergelijke grote windturbine zou kunnen worden opgericht. Noch het UZ Brussel, noch de gemeente Jette zijn te vinden voor dit project wegens mogelijke overlast voor de patiënten van het ziekenhuis of overlast voor de buren. Het project gaat niet door. In 2010 ging de Technische Dienst op campus van start met twee testprojecten met LED-verlichting, één voor de verlichting van een gang (gebouw G, niv. 7) en één voor de burelen van de bewaking. Deze LED-verlichting is bijzonder energiezuinig. Met deze pilootprojecten zal ervaring worden opgedaan en kan worden beslist of dit type verlichting ook op andere plaatsen op de campus kan worden toegepast Aandachtspunten Er is nood aan een strikte opvolging van het energieverbruik op de Vrije Universiteit Brussel. Het verbruik zou maand na maand moeten worden gevolgd en de grote gebruikers zouden moeten worden geïdentificeerd. Er blijft discussie bestaan over het energieverbruik op campus Jette. Het verbruik zou in elk geval eenduidig moeten overeenkomen met maandelijks af te lezen tellergegevens. 17

18 Het aandeel in de sterke stijging in het gasverbruik op de campus dat niet te wijten is aan het koude weer dient verder te worden onderzocht en maatregelen dienen te worden genomen om dit gasverbruik te doen dalen. Het steeds toenemende gebruik van elektriciteit, vooral dan op campus en het hoge elektriciteitsverbruik per m² op campus Jette dienen te worden aangepakt. Diensten zouden, minstens deels, verantwoordelijk moeten worden gemaakt voor de hoeveelheid energie die ze gebruiken. Er is nood aan de uitvoering van energie-audits op basis waarvan energiebesparende maatregelen kunnen worden ingevoerd. De nieuwe energiecoördinator kan in de toekomst een belangrijke rol spelen in de realisatie van deze aandachtspunten. 18

19 4. De afvalproblematiek 4.1. Huidige situatie A. Gevaarlijk en bijzonder afval In 2010 werd overgeschakeld op de firma van Gansewinkel voor de ophaling van het chemisch afval aan de Vrije Universiteit Brussel. Er werden zes ophalingen georganiseerd, op volgende data: 16/02/2010, 27/04/2010, 15/06/2010, 07/09/2010, 26/10/2010 en 21/12/2010. Op de betreffende data werden telkens de twee campussen bezocht voor de ophaling van het chemisch afval. Al deze ophalingen werden georganiseerd en begeleid door Serge Gillot, medewerker van de Dienst Milieucoördinatie. Op campus werd in 2010 voor 600 kg minder chemisch afval opgehaald dan het jaar voordien. Ook op campus Jette werd in 2010 een goede 900 kg minder chemisch afval afgevoerd. Een verklaring is te vinden in het feit dat de afgelopen jaren heel wat diensten hun opslagplaats van chemicaliën hebben opgeruimd en heel wat oude producten hebben laten afvoeren. Ook voor de afvoer van het risicohoudend medisch/biologisch afval werd in 2010 overgeschakeld op de firma van Gansewinkel. Deze firma kwam in 2010 om de twee weken langs op de campus Jette en om de maand op de campus. Enkele laboratoria kozen ervoor hun eigen ophaling te organiseren. Op de campus werd in 2010 iets minder risicohoudend medisch/biologisch afval afgevoerd in vergelijking met het jaar voordien en op de campus Jette iets meer. Voor beide campussen samen werd in 2010 voor 686 kg minder risicohoudend medisch/biologisch afval afgevoerd. Het radioactief afval werd zoals de vorige jaren strikt gescheiden van alle andere afvalstoffen afgevoerd door de Dienst Fysische Controle. Lege inktpatronen, lege batterijen en TL-lampen en andere gasontladingslampen, oude wetenschappelijke toestellen en oude elektrische en elektronische toestellen worden allemaal op milieudeskundige wijze afgevoerd. De Vrije Universiteit Brussel is wettelijk verplicht een afvalregister bij te houden zoals voorzien in het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 30 januari Het afvalregister wordt bewaard en continu aangevuld op de Dienst Milieucoördinatie. Hoeveelheden chemisch afval afgevoerd voor de periode Campus Campus Jette Campus Rode Campus Elishout Totaal kg 524 kg 60 kg kg kg 704 kg 700 kg kg kg kg kg 141 kg kg kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet kg kg kg kg kg Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet Activiteiten stopgezet kg kg 19

20 Hoeveelheden risicohoudend medisch/biologisch afval afgevoerd voor de periode Campus Campus Jette Campus Rode Totaal kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg 661 kg kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet kg kg kg Activiteiten stopgezet kg Hoeveelheden chemisch afval opgehaald aan de Vrije Universiteit Brussel (in kg) Hoeveelheden risicohoudend medisch/biologisch afval opgehaald aan de Vrije Universiteit Brussel (in kg) 20

21 B. Niet-gevaarlijk afval De totale hoeveelheid niet-gevaarlijk afval gaat in dalende lijn op campus sinds In 2010 werd bijna kg minder niet-gevaarlijk afval afgevoerd dan in het topjaar 2004 en kg minder dan het jaar voordien. In vergelijking met het jaar voordien werd in 2010 op campus ook bijna kg papierafval meer gescheiden ingezameld. Het gaat om kg papierafval. Dat is 18% van het totaal niet-gevaarlijk afval. We raken daarbij nog niet aan het topjaar van gescheiden inzameling van papierafval, namelijk 2007, toen kg papierafval gescheiden werd ingezameld. Op campus Jette is er sinds twee jaar een sterke stijging in de totaal afgevoerde hoeveelheden niet-gevaarlijk afval. In vergelijking met 2008 werd in 2010 voor kg meer niet-gevaarlijk afval afgevoerd. De hoeveelheid afgevoerd groot vuil is op campus Jette de afgelopen jaren sterk gestegen. Er werd ook meer restafval en papierafval afgevoerd. Hoeveelheden niet-gevaarlijk afval op de campus Restafval Groot vuil Papier Totaal Aandeel gescheiden inzameling papier t.o.v. totaal kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg 7,9% kg kg kg kg 13,4% kg kg kg kg 18,5% kg kg kg kg 16,0% kg kg kg kg 21,3% kg kg kg kg 18,7% kg kg kg kg kg kg kg kg 16,0% 18,0% Hoeveelheden niet-gevaarlijk afval op de campus Jette Restafval Groot vuil Papier Totaal Aandeel gescheiden inzameling papier t.o.v. totaal kg kg kg 7,2% kg kg kg kg 6,7% kg kg kg 3,6% kg kg kg 1,4% kg kg kg kg 5,9% kg kg kg kg 7,4% kg kg kg kg 6,9% kg kg kg kg 6,7% kg kg kg kg kg kg kg kg 7,1% 6,9% 21

22 Hoeveelheden niet-gevaarlijk afval afgevoerd op campus (in kg) Hoeveelheden niet-gevaarlijk afval afgevoerd op campus Jette (in kg) 4.2. Realisaties in 2010 A. Gevaarlijk en bijzonder afval In 2010 werd de inhoud samengesteld van een nieuwe brochure gericht aan de laboratoria voor de inzameling van het gevaarlijk afval. Er werd een overleg georganiseerd met de dienst Interne en Externe Communicatie m.b.t. de uitgave van de brochure. Dit zal in 2011 worden gerealiseerd onder de vorm van specifieke fiches per op te halen type van gevaarlijk afval. In juni 2010 lanceerde VUB-studente Roos Evenepoel in samenwerking met UCOS en de dienst milieucoördinatie een inzameling van oude gsm-toestellen. Hierbij werd ingespeeld op een campagne van WWF. Inzameldozen werden geplaatst in het studentenrestaurant en het Kultuurkaffee op campus en in de bibliotheek op campus Jette. 22

23 De dienst milieucoördinatie deed in 2010 een onderzoek naar de meest geschikte kuipen voor de inkuiping van recipiënten met gevaarlijke producten. Deze recipiënten dienen namelijk in overeenstemming met de exploitatievoorwaarden in een inkuiping te worden geplaatst. Verschillende kuipen werden besteld en uitgetest en er werd opgezocht uit welk materiaal een kuip best wordt vervaardigd. B. Niet-gevaarlijk afval In 2010 werd een PMD-container geplaatst door de dienst huisvesting bij het studentenhome op campus Jette. Enkele studenten hebben zich vrijwillig erg ingezet om dit project mee in goede banen te leiden. In elke keuken van het studentenhome van campus Jette is nu een blauwe PMD-zak van Net Brussel beschikbaar. Volle zakken worden door de studenten naar de container gebracht Aandachtspunten A. Gevaarlijk en bijzonder afval Er dient hernieuwde aandacht te worden besteed aan de sensibilisering van het personeel wat betreft de correcte inzameling van gevaarlijk afval. De correcte inzamelprocedure, de correcte recipiënten en opslag van gevaarlijk afval dienen regelmatig te worden herhaald. Vooral op de campus is er een sterke daling te merken in de afvoer van chemisch afval en dient de aandacht te worden gevestigd op de correcte inzameling van dit type afval. Dit zal gebeuren aan de hand van nieuw ontworpen fiches. B. Niet-gevaarlijk afval Hoewel er aan de Vrije Universiteit Brussel heel wat initiatieven worden genomen om afval aan te bieden voor recyclage en hergebruik is dit weinig zichtbaar voor studenten en bezoekers. Een gescheiden inzameling van papier en PMD op publieke plaatsen is nog niet georganiseerd. Hierdoor gaan studenten ervan uit dat op gebied van afvalscheiding niets gebeurt aan de Vrije Universiteit Brussel. Mits een kleine inspanning (het installeren van kleine recyclagecentra op enkele strategisch gekozen plaatsen langs de wandelpaden op de campus) kan de Vrije Universiteit Brussel hier een grote winst behalen wat betreft milieu-imago naar de universitaire gemeenschap, bezoekers en omwonenden. De gescheiden inzameling van PMD-afval wordt nog niet georganiseerd op campus. Op campus Jette verloopt dit nu al drie jaar zonder probleem. De ervaring op campus Jette toont aan dat de inzameling van PMD mogelijk is zonder grote kosten of organisatorische problemen. Bovendien blijkt op campus Jette dat het personeel bereid is een inspanning te doen voor de gescheiden inzameling van het PMD-afval. 23

24 5. Het waterverbruik en de productie van afvalwater 5.1. Huidige situatie Op campus werd in 2010 voor m³ minder leidingwater verbruikt dan het jaar voordien. In 2009 was er dan ook een bijzondere piek in het verbruik. Ook in 2010 blijft het leidingwaterverbruik hoog (het tweede hoogste verbruik sinds 1998). Ook in 2010 werd veel minder grondwater opgepompt dan normaal wegens een defect aan de pompen. Dit verklaart deels het hoge leidingwaterverbruik. Op campus Jette is er in 2010 een lichte stijging in het leidingwaterverbruik t.o.v. het jaar voordien, maar over de jaren heen is er een dalende trend. Door een defect aan de pompen werd in 2010 op de campus weinig grondwater opgepompt, nog minder dan in 2009 toen er ook reeds problemen waren met de pompen. Op campus Jette is het grondwaterverbruik de laatste 3 jaar relatief stabiel. De Vrije Universiteit Brussel heeft een centraal systeem voor de inzameling van vloeibare chemicaliën. Deze worden in 5- of 25-liter jerrycans verzameld en afgevoerd door een erkende ophaler van gevaarlijk afval voor milieudeskundige verwerking (zie hoofdstuk afvalproblematiek om een idee te krijgen van de afgevoerde hoeveelheden). Leidingwaterverbruik op de campus (voor de academische sector) voor de periode Leidingwater verbruik in m³ Leidingwater verbruik per oppervlakteeenheid in m³/m² Oppervlakte in m² * Leidingwater verbruik per lid van de universitaire gemeenschap in m³/persoon Aantal personen m³ 0,39 m³/m² m² 4,3 m³/pers pers m³ 0,54 m³/m² m² 5,7 m³/pers pers m³ 0,58 m³/m² m² 6,0 m³/pers pers m³ 0,60 m³/m² m² 6,1 m³/pers pers m³ 0,58 m³/m² m² 5,7 m³/pers pers m³ 0,60 m³/m² m² 7,4 m³/pers pers m³ 0,58 m³/m² m² 6,9 m³/pers pers m³ 0,50 m³/m² m² 6,1 m³/pers pers m³ 0,50 m³/m² m² 6,0 m³/pers pers m³ 0,55 m³/m² m² 6,3 m³/pers pers m³ 0,56 m³/m² m² 6,1 m³/pers pers m³ m³ 0,70 m³/m² 0,61 m³/m² m² m² 7,0 m³/pers 6,2 m³/pers pers pers * de oppervlakte die hier wordt gehanteerd is de bruto-vloeroppervlakte van de gebouwen, exclusief de overdekte parkings (waar weinig water wordt verbruikt) 24

25 Leidingwaterverbruik op de campus Jette (voor de academische sector) voor de periode Leidingwater verbruik in m³ Leidingwater verbruik per oppervlakteeenheid in m³/m² Oppervlakte in m² Leidingwater verbruik per lid van de universitaire gemeenschap in m³/persoon Aantal personen m³ 0,42 m³/m² m² 8,0 m³/pers pers m³ 0,29 m³/m² m² 5,3 m³/pers pers m³ 0,26 m³/m² m² 4,6 m³/pers pers m³ 0,25 m³/m² m² 4,6 m³/pers pers m³ 0,32 m³/m² m² 5,8 m³/pers pers m³ 0,28 m³/m² m² 5,3 m³/pers pers m³ 0,29 m³/m² m² 5,6 m³/pers pers m³ 0,25 m³/m² m² 5,1 m³/pers pers m³ 0,25 m³/m² m² 5,2 m³/pers pers m³ 0,28 m³/m² m² 5,8 m³/pers pers m³ 0,23 m³/m² m² 4,5 m³/pers pers m³ m³ 0,21 m³/m² 0,23 m³/m² m² m² 4,1 m³/pers 4,5 m³/pers pers pers Hoeveelheid grondwater opgepompt op de campus voor de periode Grondwater verbruik in m³ Grondwater verbruik per oppervlakteeenheid in m³/m² Oppervlakte in m² Grondwater verbruik per lid van de universitaire gemeenschap in m³/persoon Aantal personen m³ 0,24 m³/m² m² 2,7 m³/pers pers m³ 0,26 m³/m² m² 2,9 m³/pers pers m³ 0,30 m³/m² m² 3,3 m³/pers pers m³ 0,27 m³/m² m² 2,9 m³/pers pers m³ 0,30 m³/m² m² 3,1 m³/pers pers m³ 0,18 m³/m² m² 2,3 m³/pers pers m³ 0,13 m³/m² m² 1,6 m³/pers pers m³ 0,19 m³/m² m² 2,4 m³/pers pers m³ 0,18 m³/m² m² 2,3 m³/pers pers m³ 0,20 m³/m² m² 2,6 m³/pers pers m³ 0,21 m³/m² m² 2,4 m³/pers pers m³ m³ 0,07 m³/m² 0,05 m³/m² m² m² 0,7 m³/pers 0,5 m³/pers pers pers Hoeveelheid grondwater opgepompt op de campus Jette voor de periode Grondwater verbruik in m³ Grondwater verbruik per oppervlakteeenheid in m³/m² Oppervlakte in m² Grondwater verbruik per lid van de universitaire gemeenschap in m³/persoon 6,5 m³/pers 3,1 m³/pers Aantal personen m³ m³ 0,37 m³/m² 0,17 m³/m² m² m² pers pers m³ 0,14 m³/m² m² 2,6 m³/pers pers m³ 0,11 m³/m² m² 2,1 m³/pers pers m³ 0,11 m³/m² m² 2,1 m³/pers pers m³ 0,12 m³/m² m² 2,4 m³/pers pers m³ 0,09 m³/m² m² 1,9 m³/pers pers m³ 0,04 m³/m² m² 0,9 m³/pers pers m³ 0,10 m³/m² m² 2,0 m³/pers pers m³ m³ 0,09 m³/m² 0,1 m³/m² m² m² 1,7 m³/pers 2,0 m³/pers pers pers 25

26 Hoeveelheden leidingwater verbruikt per oppervlakte-eenheid in m³/m² voor de Vrije Universiteit Brussel Hoeveelheid grondwater verbruikt per oppervlakte-eenheid in m³/m² voor de Vrije Universiteit Brussel 5.2. Aandachtspunten Er zou werk moeten worden gemaakt van een verminderd verbruik van grondwater (beleidsmatig en niet wegens een defect aan de pompen). In plaats van grondwater zou in de toekomst meer regenwater kunnen worden opgevangen en gebruikt. Alle nieuwe gebouwen op de campus dienen verplicht te worden voorzien van regenwateropvang (volgens de milieuvergunning). Er dient een beleid te worden gevoerd om de universitaire gemeenschap bewust te maken van het belang van het spaarzaam omgaan met water. Koelsystemen op basis van niet-gesloten watercircuits kunnen best worden vervangen door andere systemen die minder leidingwaterverslindend zijn. Er moet duidelijker worden gemaakt aan de universitaire gemeenschap uit welke kraantjes drinkbaar water komt en uit welke niet-drinkbaar water. 26

27 6. De bodemproblematiek 6.1. Huidige situatie Er werd een historische bodemvervuiling vastgesteld op het terrein Kop van de Koninklijke Jacht in het kader van de verkoop van dit terrein. In 2009 werd onderhandeld met het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) over de onderzoeken die dienden te gebeuren. De Vrije Universiteit Brussel diende een borgsom te betalen voor de uitvoering van de saneringswerken. In april 2010 keurde het BIM de risicostudie en het bodemsaneringsvoorstel - opgesteld door SGS - goed. De borgsom werd vrijgegeven en het voorstel van bodemsanering werd aanvaard mits naleving van de gangbare administratieve verplichtingen. In het kader van de verkoop van het fitness-centrum Sportopolis aan Health City vereiste het BIM in 2010 dat een bodemonderzoek zou worden uitgevoerd onder de gebouwen van Health City. Er werd gemotiveerd dat het nemen van bodemstalen onder het gebouw niet mogelijk is en deze motivatie werd door de overheid aanvaard. Verder bodemonderzoek was dus niet nodig. 27

28 7. De geluids- en trillingenproblematiek 7.1. Huidige situatie Er werden geen problemen gemeld m.b.t. geluids- of trillingshinder in

29 8. De mobiliteits- en parkeerproblematiek 8.1. Huidige situatie In 2010 werden 1604 gratis abonnementen op het openbaar vervoer toegekend aan het personeel. Dit zijn er 116 meer dan vorig jaar. De grote meerderheid van het personeel maakte gebruik van de trein. Op een totaal van 2762 personeelsleden, geeft dit een percentage van 58% van de werknemers die pendelen met het openbaar vervoer. In 2003 pendelden 31% van de werknemers met het openbaar vervoer, in %. In 2010 was er ook een lichte stijging in het aantal fietsvergoedingen, namelijk 7 meer dan het jaar voordien. Er waren in personen die een fietsvergoeding ontvingen. De dienst milieucoördinatie houdt een databank bij van woon-werkfietsers. Momenteel telt deze databank 311 personeelsleden die geregeld met de fiets het voortraject of het volledige traject naar het werk fietsen. Een databank van studenten wordt momenteel aangelegd. De mobiliteitscoördinator organiseert de regelmatige samenkomst van de werkgroep mobiliteit. In 2010 kwam de werkgroep samen op 12 mei De mobiliteitscoördinator neemt deel aan de vergaderingen van de fietswerkgroep zowel aan de Vrije Universiteit Brussel als in het UZ Brussel (voor de fietsproblematiek op campus Jette). De samenkomsten van de fietswerkgroep in vielen op 12/04/2010, 15/10/2010, 28/10/2010 en 15/11/2010. Op campus Jette werd deelgenomen aan de fietswerkgroep van UZ Brussel op 28/05/2010. Aantal regelmatige gebruikers (personeelsleden met een abonnement) van het openbaar vervoer onder de personeelsleden van de Vrije Universiteit Brussel. NMBS MIVB DE LIJN TOTAAL Aantal personeelsleden die gebruik maken van de fietsvergoeding Personeelsleden die dagelijks fietsen van thuis naar een van de twee campussen Personeelsleden die dagelijks fietsen tussen thuis en een treinstation TOTAAL NA 70 NA

30 8.2. Realisaties in 2010 De belangrijkste realisatie in 2010 is het in dienst treden van Rebecca Lefevere als eerste stafmedewerker op de dienst milieucoördinatie. De stafmedewerker zal ongeveer halftijds de functie van mobiliteitscoördinator invullen. Hierdoor zullen vanaf 2010 de mobiliteits- en bereikbaarheidsdossiers meer nauwgezet kunnen worden opgevolgd. De Vrije Universiteit Brussel is de eerste universiteit in België om deel te nemen aan Bike to Work. Vanaf 15 februari 2010 kunnen personeelsleden zich inschrijven op de website en punten sparen. Elke dag dat ze fietsen krijgen ze een punt en de verzamelde punten kunnen worden omgeruild voor mooie prijzen. Op deze manier krijgen de fietsende personeelsleden een extra-stimulans voor hun inspanningen. Als onderdeel van Bike to Work konden fietsende personeelsleden van de Vrije Universiteit Brussel ook deelnemen aan de campagne FridayBikeDay. Wie op vrijdag met de fiets naar het werk kwam maakte extra kans om mooie prijzen te winnen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ging in 2010 verder met het ontwikkelen van een netwerk van gewestelijke fietsroutes door Brussel en vroeg om een van deze routes over de campus te laten lopen. In 2010 had de dienst milieucoördinatie heel wat intern overleg met de gebouwencommissie en ook met de Brusselse overheid over de exacte uitvoering van deze route. In 2010 ging de Brusselse overheid van start met het leenfietsensysteem Villo. Aan het station van en op het kruispunt van de Generaal Jacqueslaan en de Waversesteenweg werden uitleenpunten ingericht. Ook de universitaire gemeenschap kan hier uiteraard gebruik van maken voor duurzame verplaatsingen in de stad. Begin augustus 2010 werd een Facebookgroep in het leven geroepen om carpoolers aan de Vrije Universiteit Brussel met elkaar te linken. Tot nu toe kon helaas nog geen carpoolteam worden gecreëerd. Naast het informeren van potentiële carpoolers is het een eerste ontwikkeling om carpoolen bij de universitaire gemeenschap te promoten en zo de parkeerdruk op beide campussen te verlagen. In 2011 wordt extra aandacht besteed aan het thema carpoolen. 30

31 In september 2010 deed de Vrije Universiteit Brussel mee aan de Week van de Vervoering. Zo was er een controle van de bandenspanning van de auto s, konden personeelsleden gedurende een week een plooifiets ontlenen; maakten personeelsleden die regelmatig te voet naar het werk komen kans op een nieuw paar schoenen en er werd een carwash georganiseerd voor auto s die gebruikt worden als carpoolvoertuig. Fietsers werden uitgenodigd op een lunch, personen die een dag hun auto lieten staan kregen gratis openbaar vervoer. Op campus Jette konden personeelsleden voor één dag gebruik maken van een exclusieve pendelbus tussen station Jette en het UZ Brussel. 31

32 Op 17 september 2010 huldigde Minister Brigitte Grouwels de nieuwe fietsdoorsteek in tussen de Generaal Jacqueslaan en Nieuwelaan. Fietsers die vroeger van de universitaire campus van de Vrije Universiteit Brussel naar de Nieuwelaan wilden rijden, moesten een heuse beproeving doorstaan: via de Generaal Jacqueslaan, over de Kroonlaan en tot slot via het station van. Met de aanleg van de fietsdoorsteek ter hoogte van de Generaal Jacqueslaan en de Nieuwelaan is daar verandering in gekomen. Voortaan beschikken fietsers over een ononderbroken route: vanaf Stokkel tot aan het Blyckaertsplein. Hierdoor is de fietsverbinding tussen en Brussel Centrum bijna volledig. Op 6 en 7 oktober 2010 was de mobiliteitscoördinator vertegenwoordigd op de kick-off met een stand rond (duurzame) mobiliteit. Zo werd de mobiliteitscoördinator en de dienst milieucoördinatie beter bekend bij studenten en kreeg de administratie ook een beter zicht op de wensen van de studenten. 32

33 De Vrije Universiteit Brussel, Cambio en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werkten aan een pilootproject rond carsharing met elektrische auto s. In 2010 hadden verschillende gesprekken plaats, maar het project raakte niet in een operationele fase. Het project wordt voor de Vrije Universiteit Brussel opgevolgd door Prof. Dr. Joeri Van Mierlo van de dienst elektrotechniek en energietechniek. Door een gebrek aan subsidies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd beslist om van start te gaan met de e-cambio in Vlaanderen. Prof. Dr. Joeri Van Mierlo blijft bij dit project betrokken. In december 2010 communiceerde de mobiliteitscoördinator naar het personeel m.b.t. de Brusselse regelgeving rond de pollutiepieken. Wintertoestanden kunnen leiden tot een piek in de vervuiling met fijn stof in Brussel, in het bijzonder door het wegverkeer. Van november tot eind maart kan de overheid maatregelen uitvaardigen bij een piek in de vervuiling. Waar in Vlaanderen enkel snelheidsbeperkingen gelden, zit er in Brussel niets anders op dan vanaf een bepaalde concentratie het autoverkeer aan banden te leggen (dit wordt om de 2 à 3 jaar verwacht). Dit kan er toe leiden dat het personeel en de studenten van de Vrije Universiteit Brussel in bepaalde gevallen niet met de wagen naar de campussen zullen kunnen komen. Bussen, metro s en trams blijven rijden, met een groter aanbod. De universitaire gemeenschap werd op de hoogte gebracht met een informatiecampagne. Voor sommige personeelsleden werd een uitzondering bekomen bij het gemeentebestuur van Elsene omdat deze personen onder alle omstandigheden de universiteit met de wagen moeten kunnen bereiken. Andere personen werden aangemoedigd om zich in te schrijven op een sms-dienst die hen op de hoogte houdt van een pollutiepiek Aandachtspunten De verbetering van de bereikbaarheid van de campussen met het openbaar vervoer moet een belangrijk aandachtspunt zijn voor de Vrije Universiteit Brussel. De campus Jette blijft erg moeilijk bereikbaar met het openbaar vervoer en in de loop der jaren schafte de NMBS steeds meer treinen naar station af. Zowel voor studenten als personeel (en op de campus Jette ook voor patiënten en bezoekers van het UZ Brussel) is een vlotte toegankelijkheid met het openbaar vervoer heel belangrijk. Er is de komende jaren dan ook een belangrijke taak weggelegd voor de mobiliteitscoördinator. Uit een studie van de vakgroep MOSI-T blijkt dat de bereikbaarheid de belangrijkste reden is voor studenten om al dan niet voor de universiteit te kiezen. Een keuze voor een goede ontsluiting en een goede communicatie hier rond is een strategische keuze. In 2011 dient de driejaarlijkse federale mobiliteitsenquête uitgevoerd te worden en komt er een update van het bedrijfsvervoersplan. Naast het in kaart brengen van de modale verdeling bij personeel en werknemers dienen ook data verzameld om een efficiënt mobiliteitsbeleid toe te laten op maat van de universitaire gemeenschap. 33

34 9. Het papierverbruik 9.1. Huidige situatie Het verbruik van het niet-gerecycleerd papier gaat in 2010 verder in dalende lijn. Ook het gebruik van kringlooppapier gaat sinds twee jaar in dalende lijn. Het gebruik van het witte, niet gerecycleerde extra strong papier kent in 2010 een belangrijke terugval. Het verbruik is op één jaar tijd meer dan gehalveerd. In totaal wordt sinds 2005 elk jaar minder papier verbruikt. Ook in 2010 werden weer iets meer dan 1,3 miljoen vellen minder gebruikt dan het jaar voordien. Over een periode van tien jaar tijd verbruikt de Vrije Universiteit Brussel bijna 7 miljoen vellen papier per jaar minder. Ook het aantal vellen papier verbruikt per lid van de universitaire gemeenschap blijft sinds 2005 in dalende lijn gaan. Hoeveelheden fotokopiepapier verbruikt voor de periode (Aankoopdienst Centraal Magazijn) Wit, niet gerecycleerd papier Kringlooppapier Extra strong papier Totaal (aantal vellen) (aantal ton) (aantal vellen) (aantal ton) (aantal vellen) (aantal ton) (aantal vellen) (aantal ton) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,47 34

35 Cijfers van het aantal vellen papier (aangekocht bij de Aankoopdienst) verbruikt per lid van de universitaire gemeenschap Hoeveelheid papier (aankoopdienst) verbruikt per persoon Hoeveelheden fotokopiepapier verbruikt voor de periode aan de Vrije Universiteit Brussel (Aankoopdienst Centraal Magazijn) 35

36 Aantal vellen papier (aangekocht bij de Aankoopdienst) verbruikt per lid van de universitaire gemeenschap 9.2. Realisaties in 2010 In 2010 deed Rebecca Lefevere een onderzoek naar de verschillende soorten kringlooppapier op de markt. Ze selecteerde een hoogwaardige papiersoort die het Blauwe Engellabel heeft, een standaard witheidsgraad, goede doorloopeigenschappen, weinig stofvorming en toch bestaat uit 100% gerecycleerde vezels. Deze papiersoort kan in de toekomst mogelijk zowel het niet-gerecycleerde als het gerecycleerde papier vervangen dat vandaag wordt gebruikt. Dit zou een grote milieuwinst betekenen. In 2011 zal een concreet voorstel worden ingediend. Tijdens de eindejaarsperiode van 2010 werden de wensen van de Vrije Universiteit Brussel voor het eerst overgemaakt via een digitale nieuwjaarskaart. Er werden geen nieuwjaarskaarten meer gedrukt. Op deze manier werden zowel drukkosten als papier en inkt uitgespaard Aandachtspunten De huisstijl van de Vrije Universiteit Brussel vereist het gebruik van wit, extra strong papier. De universiteit kan zijn milieu-impact verkleinen door een kwaliteitvol kringlooppapier in de plaats te stellen. In 2011 kan de Vrije Universiteit Brussel de beslissing nemen om volledig over te schakelen op een kwaliteitvolle en 100% gerecycleerde papiersoort. 36

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel 2009 1 Milieujaarverslag 2009 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel.

Nadere informatie

Milieuprestatie-indicatoren 2008

Milieuprestatie-indicatoren 2008 Milieuprestatie-indicatoren 28 Dimitri Devuyst Milieucoördinator Dimitri.Devuyst@vub.ac.be Reëel gasverbruik voor verwarming per m² 1998,46 1999,4 2,35 21,39 22,42 23-24,34 25,44 26,44 27,4 28,52 1998,74

Nadere informatie

Milieuprestatie-indicatoren 2011

Milieuprestatie-indicatoren 2011 Dimitri Devuyst, Milieucoördinator Dimitri.Devuyst@vub.ac.be Milieuprestatie-indicatoren 2011 Reëel gasverbruik voor verwarming m² 1998 0,46 1999 0,40 2000 0,35 2001 0,39 2002 0,42 2003-2004 0,34 2005

Nadere informatie

Milieuprestatie-indicatoren 2006

Milieuprestatie-indicatoren 2006 Milieuprestatie-indicatoren 26 Dimitri Devuyst Milieucoördinator Dimitri.Devuyst@vub.ac.be Reëel gas per m² 1998,46 1999,4 2,35 21,39 22,42 23,15 24,34 25,44 26,44 Cijfers van 23 zijn niet betrouwbaar

Nadere informatie

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel 2007 Milieujaarverslag 2007 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel.

Nadere informatie

Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette

Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette Dienst Milieucoördinatie, 19 januari 2009 Vanaf 2009 worden op campus Jette volgende afvalfracties gescheiden

Nadere informatie

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel 2008 Milieujaarverslag 2008 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel.

Nadere informatie

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel 2004 Milieujaarverslag 2004 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel.

Nadere informatie

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel

Milieucoördinator. Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel 2005 Milieujaarverslag 2005 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel.

Nadere informatie

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Persmededeling JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Dinsdag 13 november 2012 Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Vlaams minister van Leefmilieu

Nadere informatie

Resultaten studentenbevraging m.b.t. milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel

Resultaten studentenbevraging m.b.t. milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel Resultaten studentenbevraging m.b.t. milieuzorg aan de Vrije Universiteit Brussel Auteur: Sara Coessens Promotor: Dr. Dimitri Devuyst 18 oktober 2007 Eindwerk voorgelegd voor het behalen van de graad van

Nadere informatie

Huishoudelijk elektriciteitsverbruik per aangesloten inwoner Hoeveelheid elektriciteit die verbruikt wordt binnen de Genkse huisgezinnen.

Huishoudelijk elektriciteitsverbruik per aangesloten inwoner Hoeveelheid elektriciteit die verbruikt wordt binnen de Genkse huisgezinnen. HUISHOUDELIJK ELEKTRICITEITSVERBRUIK Omschrijving Meeteenheid Beleidsdomein Relatie met de SO Gemeentelijke beleidsdoelstelling bron Dataleverancier Huishoudelijk elektriciteitsverbruik per aangesloten

Nadere informatie

Papierverbruik aan de VUB

Papierverbruik aan de VUB Vrije Universiteit Brussel Faculteit Geneeskunde en Farmacie Verhandeling voorgelegd tot het behalen van de graad GGS Milieudeskundige Papierverbruik aan de VUB Els Van Bruystegem Promotor: Dimitri Devuyst

Nadere informatie

Milieucoördinator. Het duurzaamheidsrapport van de Vrije Universiteit Brussel

Milieucoördinator. Het duurzaamheidsrapport van de Vrije Universiteit Brussel Milieucoördinator Het duurzaamheidsrapport van de Vrije Universiteit Brussel 2011 1 Duurzaamheidsrapport 2011 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België

Nadere informatie

Jaarverslag. Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) 2009. Deel BIM

Jaarverslag. Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) 2009. Deel BIM Jaarverslag Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) 2009 Deel BIM 1 Inhoud Brussels Hoofdstedelijke Gewest : Leefmilieu Brussel - BIM... 3 1. Voorstelling Leefmilieu Brussel - BIM... 3 2. Projecten en

Nadere informatie

25% Algemeen. 66% Tijdens de spitsuren

25% Algemeen. 66% Tijdens de spitsuren 25% Algemeen 66% Tijdens de spitsuren Statistische gegevens te verzamelen voor het mobiliteitsbeleid op alle niveaus De discussie over duurzame mobiliteit aan te moedigen binnen de ondernemingen 4.024

Nadere informatie

Strategische doelstellingen voor een duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel

Strategische doelstellingen voor een duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel Strategische doelstellingen voor een duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel I. Algemene principes 1. Duurzame ontwikkeling vanuit humanistische waarden 2. Een holistische en interdisciplinaire

Nadere informatie

Mobiliteitsmanagement in uw bedrijf Trends en opportuniteiten waarop u kan inspelen

Mobiliteitsmanagement in uw bedrijf Trends en opportuniteiten waarop u kan inspelen Mobiliteitsmanagement in uw bedrijf Trends en opportuniteiten waarop u kan inspelen VSV basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Bart Desmedt, Traject, 18 april 2013 Opportuniteiten om te werken rond mobiliteit

Nadere informatie

Mobiliteitsanalyse Brussels Health Campus Vrije Universiteit Brussel campus Jette

Mobiliteitsanalyse Brussels Health Campus Vrije Universiteit Brussel campus Jette Mobiliteitsanalyse Brussels Health Campus Vrije Universiteit Brussel campus Jette Modal split campuspartners 1. Personeel VUB campus Jette Het personeel van de Vrije Universiteit Brussel maakt steeds minder

Nadere informatie

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Onderdeel 1. Gegevens en indicatoren van het evenement Gegevens Evenement Naam: Datum: Korte Omschrijving Bezoekers: Deelnemers:

Nadere informatie

Impact op Mobiliteit en Milieu

Impact op Mobiliteit en Milieu Impact op Mobiliteit en Milieu Tom Van Lier MOBI Vrije Universiteit Brussel Impact van telewerken in grote bedrijven in Brussels Hoofdstedelijk Gewest Tom van Lier & Cathy Macharis Rondetafel Nieuwe Werken

Nadere informatie

BRUSSEL HERADEMT. Vanaf 2018 worden de meest vervuilende voertuigen geleidelijk aan geweerd uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

BRUSSEL HERADEMT. Vanaf 2018 worden de meest vervuilende voertuigen geleidelijk aan geweerd uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest BRUSSEL HERADEMT Vanaf 2018 worden de meest vervuilende voertuigen geleidelijk aan geweerd uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest WAAROM EEN LAGE-EMISSIEZONE? Bepaalde vervuilende stoffen afkomstig van

Nadere informatie

Coordinatie--Rechten--patient--Samenstelling-werking--KB doc

Coordinatie--Rechten--patient--Samenstelling-werking--KB doc 1 APRIL 2003. - Koninklijk besluit tot regeling van de samenstelling en de werking van de Federale Commissie Rechten van de Patiënt ingesteld bij artikel 16 van de wet van 22 augustus 2002 betreffende

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2014, Vito, januari 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2014 bedraagt 5,7 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Jerometer activiteit Meet de impact van je activiteit op het milieu

Jerometer activiteit Meet de impact van je activiteit op het milieu Jerometer activiteit Meet de impact van je activiteit op het milieu Aan de hand van deze vragenlijst kan je op voorhand je huiswerk doen. Eenmaal de gegevens zijn ingevuld zal het makkelijker en sneller

Nadere informatie

ENERGIE EN MILIEU VERBRUIKSCIJFERS ENERGIE ENERGIE-EFFICIËNTIE GASVERBRUIK

ENERGIE EN MILIEU VERBRUIKSCIJFERS ENERGIE ENERGIE-EFFICIËNTIE GASVERBRUIK az Sint-Blasius Energie & Milieu 216 ENERGIE EN MILIEU VERBRUIKSCIJFERS ENERGIE ENERGIE-EFFICIËNTIE De totale energiekosten van het ziekenhuis bedragen 1% van de omzet, wat vrij hoog is. Daarom volgen

Nadere informatie

Actieplan Burgemeestersconvenant

Actieplan Burgemeestersconvenant Actieplan Burgemeestersconvenant Wat is het burgemeestersconvenant? Engagement van 6735 steden en gemeenten Om minimum 20 % CO 2 te gaan besparen tegen 2020 20 % CO 2 over het volledige grondgebied Opmaak

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2017

Milieubarometerrapport 2017 Milieubarometerrapport 2017 HvA Milieubarometer - 2017 HvA Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie naar grafieken en tabellen die de milieubelasting van

Nadere informatie

DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN

DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN 1. CONTEXT Infofiche Energie DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt de productie van groene stroom afkomstig van hernieuwbare energiebronnen of warmtekrachtkoppeling

Nadere informatie

- ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS

- ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS - ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS 2004 STAAT VAN HET LEEFMILIEU 2011-2014 - CONTEXT - HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 19 gemeenten, 161 km 2 1.163.486 inwoners

Nadere informatie

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL GRATIS Infolijn: 0800 90 441 Geachte ondernemer De gemeente waar u gevestigd bent, heeft beslist om over te schakelen op een DIFTAR-inzameling

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, september 2014 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,9% Figuur 1 bio-elektriciteit

Nadere informatie

Milieubarometer 2009-2010

Milieubarometer 2009-2010 NOTITIE Nr. : A.2007.5221.01.N004 Versie : definitief Project : DGMR Duurzaam Betreft : Milieubarometer 2009-2010 Datum : 26 juli 2011 Milieubarometer 2009-2010 Inleiding De milieubarometer is een instrument,

Nadere informatie

Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3. Monitoring doelstellingen 2015 scope 1 en 2

Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3. Monitoring doelstellingen 2015 scope 1 en 2 4.B.2 Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3 Evaluatie 1 e halfjaar 215 & Monitoring doelstellingen 215 scope 1 en 2 Van Steenis Geodesie BV Ringveste 7b 3992 DD HOUTEN Van Steenis Geodesie BV Duurstedeweg

Nadere informatie

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE ENERGIE 1/2 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 Milieubarometer: Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Energieverbruik gemeentelijke

Nadere informatie

1. In het kader van de mogelijke verdere ondersteuning van het lokale milieubeleid zouden bijkomende maatregelen worden onderzocht.

1. In het kader van de mogelijke verdere ondersteuning van het lokale milieubeleid zouden bijkomende maatregelen worden onderzocht. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 532 van MARTINE TAELMAN datum: 6 maart 2015 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Ondersteuning lokale besturen - Elektrische voertuigen Binnen de

Nadere informatie

Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB

Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB Vergelijking van de CO 2 -uitstoot per vervoermiddel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Samenvatting van de studie uitgevoerd door CO 2 logic in opdracht van de MIVB 100% Gerecycleerd papier Januari

Nadere informatie

Aanvraag van een virtuele parkeerkaart(en) «ONDERWIJS»

Aanvraag van een virtuele parkeerkaart(en) «ONDERWIJS» Koekelberg - Per post : H. Vanhuffelplein 6 - Per fax : 02/414.10.71 - Per mail : bevolking@koekelberg.irisnet.be - Af te geven aan de Dienst Bevolking van het gemeentehuis Aanvraag van een virtuele parkeerkaart(en)

Nadere informatie

Mobiliteitsenquête Vlaams ABVV Werk jij in een mobiliteitsvriendelijk bedrijf?

Mobiliteitsenquête Vlaams ABVV Werk jij in een mobiliteitsvriendelijk bedrijf? Vlaams ABVV Hoogstraat 42 1000 Brussel studiedienst@vlaams.abvv.be www.vlaamsabvv.be www.abvvmobliteit.be Bijlage bij het persbericht van 14 november 2007 Mobiliteitsenquête Vlaams ABVV Werk jij in een

Nadere informatie

Is uw verbruik normaal?

Is uw verbruik normaal? Is uw verbruik normaal? Maar dit mag ons niet doen vergeten wat zijn kostprijs en effecten op het milieu zijn. Ook al hebben we geen vat op de prijzen, ons verbruik kunnen we wel zelf beïnvloeden. Deze

Nadere informatie

Mobiliteitsbeleid Eandis 2012-2013. Netwerkmeeting: 24 oktober 2013

Mobiliteitsbeleid Eandis 2012-2013. Netwerkmeeting: 24 oktober 2013 Mobiliteitsbeleid Eandis 2012-2013 Netwerkmeeting: 24 oktober 2013 Agenda Inleiding Resultaten mobiliteitsmaanden 2012 Evaluatie mobiliteitsmaanden 2012 2013 en verder 2 24/10/2013 Voorstelling Eandis

Nadere informatie

Bedrijfsvervoerplannen: ze werken!

Bedrijfsvervoerplannen: ze werken! Bedrijfsvervoerplannen: ze werken! Waarom een bedrijfsvervoerplan opstellen? De bedrijfsvervoerplannen (BVP) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben als doel de overstap te bevorderen van gemotoriseerde

Nadere informatie

Het jaarverslag duurzame ontwikkeling van de Vrije Universiteit Brussel

Het jaarverslag duurzame ontwikkeling van de Vrije Universiteit Brussel Het jaarverslag duurzame ontwikkeling van de Vrije Universiteit Brussel 2014 SAMENSTELLING EN REDACTIE: Dimitri Devuyst en Rebecca Lefevere Dienst Preventie en Milieu Jaarverslag duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 15 april 2008

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 15 april 2008 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2016

Milieubarometerrapport 2016 Milieubarometerrapport 2016 HvA Milieubarometer - 2016 HvA Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie naar grafieken en tabellen die de milieubelasting van

Nadere informatie

Traject tram en herinrichting openbare ruimte Verloop en planning werken Maatregelen tijdens werfsituatie TRAM 9 IN AANTOCHT

Traject tram en herinrichting openbare ruimte Verloop en planning werken Maatregelen tijdens werfsituatie TRAM 9 IN AANTOCHT Traject tram en herinrichting openbare ruimte Verloop en planning werken Maatregelen tijdens werfsituatie TRAM 9 IN AANTOCHT Trajecttram Trajectvan Simonistot Romeinse Steenweg Tram in eigen bedding tussen

Nadere informatie

ADVIES. Ontwerpbesluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende uitvoering van de ordonnantie van XXX betreffende vrije vloot fietsdelen

ADVIES. Ontwerpbesluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende uitvoering van de ordonnantie van XXX betreffende vrije vloot fietsdelen ADVIES Ontwerpbesluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende uitvoering van de ordonnantie van XXX betreffende vrije vloot fietsdelen 5 juli 2018 Economische en Sociale Raad voor het Brussels

Nadere informatie

Halfjaarlijks evaluatierapport 2015

Halfjaarlijks evaluatierapport 2015 Halfjaarlijks evaluatierapport 2015 1 1. Calculatie CO2 Emissies eerste semester 2015 Voor de berekening van de CO2 uitstoot van AEG Belgium werd gebruik gemaakt van de conversiefactoren zoals vermeld

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 20 juli 2004. gewijzigd op 24 januari 2007

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 20 juli 2004. gewijzigd op 24 januari 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de lektriciteits- en Gasmarkt North Plaza B Koning Albert II- laan 7 B - 1210 BRUSSL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13 50 web : www.vreg.be

Nadere informatie

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Voorwoord Met trots presenteer ik u het allereerste duurzaamheidsverslag van CCL Nutricontrol! In dit eerste duurzaamheids verslag willen wij u laten zien dat wij

Nadere informatie

Halfjaarlijks Evaluatierapport 2013

Halfjaarlijks Evaluatierapport 2013 Halfjaarlijks Evaluatierapport 2013 1 1. Calculatie CO2 Emissies eerste semester 2013 1.1. SCOPE 1 EMISSIES OF DIRECTE EMISSIES Scope 1 emissies of directe emissies zijn de emissies door AEG Belgium. Hieronder

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2017

Milieubarometerrapport 2017 Milieubarometerrapport Vrije Universiteit Milieubarometer - Vrije Universiteit Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie naar grafieken en tabellen die

Nadere informatie

van 11 december 2007

van 11 december 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? Vlaams EnergieBedrijf

Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? Vlaams EnergieBedrijf Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? 7 mei 2015 Inge Goessens Vlaams EnergieBedrijf Inhoud Korte voorstelling VEB De overheid als energieverbruiker Uw energiefactuur verlagen

Nadere informatie

Eindevaluatie actieplan 2014

Eindevaluatie actieplan 2014 1 Ecoteam 2 Thema 1 Milieubeleid en milieuzorg Duurzame kwaliteitsverbetering dankzij accreditering Verder zetten werking ecoteam Personeel sensibiliseren omtrent milieubeleid ziekenhuis Introduceren centraal

Nadere informatie

Milieubarometer 2010-2011

Milieubarometer 2010-2011 NOTITIE Nr. : A.2007.5221.01.N005 Versie : definitief Project : DGMR Duurzaam Betreft : Milieubarometer 2010-2011 Datum : 6 januari 2012 Milieubarometer 2010-2011 Inleiding De milieubarometer is een instrument,

Nadere informatie

Aanvraag van een/de parkeerkaart(en) «BEDRIJF EN ZELFSTANDIGE»

Aanvraag van een/de parkeerkaart(en) «BEDRIJF EN ZELFSTANDIGE» Koekelberg - Per post : H. Vanhuffelplein 6 - Per fax : 02/414.10.71 - Per mail : bevolking@koekelberg.irisnet.be - Af te geven aan de Dienst Bevolking van het Gemeentehuis Aanvraag van een/de parkeerkaart(en)

Nadere informatie

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor

Nadere informatie

VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL. Milieucoördinator

VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL. Milieucoördinator VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Milieucoördinator Milieujaarverslag 2002 VUB Milieujaarverslag 2002 Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel. 02/629.21.11, infovub@vub.ac.be Auteur:

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2018

Milieubarometerrapport 2018 Milieubarometerrapport 2018 Vrije Universiteit Samengesteld op 16 april 2019 Milieubarometer - 2018 Vrije Universiteit Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie

Nadere informatie

FOLLOW-UP VAN HET ENERGIEVERBRUIK

FOLLOW-UP VAN HET ENERGIEVERBRUIK FOLLOW-UP VAN HET ENERGIEVERBRUIK Hoe kunt u de voorwaarden voor de follow-up van het energieverbruik in uw milieuvergunning naleven? WAAROM? U bent de beheerder van een gebouw en u wilt de exploitatievoorwaarden

Nadere informatie

DE LAGE EMISSIEZONE IN DE PRAKTIJK

DE LAGE EMISSIEZONE IN DE PRAKTIJK ZONE DE LAGE EMISSIEZONE IN DE PRAKTIJK Sinds januari 2018 is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een lage emissiezone. Wat betekent dit voor u? bps-bpv brussels Bruxelles Prévention & Sécurité Brussel

Nadere informatie

Deel 1 Bedrijfsbeleid en organisatie Versie:1 Status: definitief Hoofdstuk F MVO en CO2 prestatieladder Pagina 1 van 5 Datum: 30 januari 2015

Deel 1 Bedrijfsbeleid en organisatie Versie:1 Status: definitief Hoofdstuk F MVO en CO2 prestatieladder Pagina 1 van 5 Datum: 30 januari 2015 Hoofdstuk F MVO en prestatieladder Pagina 1 van 5 Datum: 30 januari 2015 F.2. Energie auditverslag Aan de hand van identificatie van relevante s is vastgesteld wat bij ESC op dit moment de is en welke

Nadere informatie

www.weerwerkpremie.be

www.weerwerkpremie.be www.weerwerkpremie.be Handleiding bij het besluit van de Vlaamse Regering van 24 juni 2005 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 6/2005 Inhoud Woord vooraf 2 1. Op wie is de maatregel van toepassing? 3

Nadere informatie

Bijlage Milieujaarverslag 2017

Bijlage Milieujaarverslag 2017 Bijlage Milieujaarverslag 2017 Energie Over de gehele linie heeft Tergooi energie weten te besparen. De berekeningen voor het energieverbruik zijn gemaakt voor gas en groene elektriciteit. De laatste geeft

Nadere informatie

Contactpersoon Fabrice DE CAFMEYER

Contactpersoon Fabrice DE CAFMEYER Goiendag! Om de drie jaar moet elke instelling van publiek of privaat recht die meer dan 100 personeelsleden op dezelfde plaats tewerkstelt in het Brussels Gewest een bedrijfsvervoerplan (BVP) opstellen

Nadere informatie

De milieuvergunnings- en meldingsplicht

De milieuvergunnings- en meldingsplicht De milieuvergunnings- en meldingsplicht 03 3.1. Administratieve verplichtingen Scholen hebben stookinstallaties, slaan schadelijke producten op voor de verwarming, voor de laboratoria en voor werkplaatsen

Nadere informatie

nr. 285 van LORIN PARYS datum: 25 januari 2017 aan JO VANDEURZEN Justitiehuizen - Werklastmeting

nr. 285 van LORIN PARYS datum: 25 januari 2017 aan JO VANDEURZEN Justitiehuizen - Werklastmeting SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 285 van LORIN PARYS datum: 25 januari 2017 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Justitiehuizen - Werklastmeting De minister liet heeft eerder

Nadere informatie

Duurzaam op kantoor IN PRAKTIJK

Duurzaam op kantoor IN PRAKTIJK Duurzaam op kantoor IN PRAKTIJK Tweekerkenstraat 47 Arbeid & Milieu Tweekerkenstraat 47 Duurzaam op kantoor Energieverbruik Mobiliteit Materialengebruik Tweekerkenstraat 47 Waarom duurzaam op kantoor?

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2018 (Q1 en Q2)

Milieubarometerrapport 2018 (Q1 en Q2) Milieubarometerrapport 2018 (Q1 en Q2) Verheij Infra b.v Samengesteld op 19 februari 2019 Milieubarometer - 2018 (Q1 en Q2) Verheij Infra b.v Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik

Nadere informatie

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179-

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179- VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS

Nadere informatie

Brussel, De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer;

Brussel, De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; KONINKRIJK BELGIE Brussel, Adres : Hallepoortlaan 5-8, B-1060 Brussel Tel. : +32(0)2/542.72.00 E-mail : commission@privacy.fgov.be Fax.: : +32(0)2/542.72.12 http://www.privacy.fgov.be/ COMMISSIE VOOR DE

Nadere informatie

2. Vervoer van deur tot deur

2. Vervoer van deur tot deur 1.4.5 S-abonnement Dit gratis abonnement is bestemd voor personen die gedomicilieerd zijn in een van de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en die recht hebben op een leefloon of op een

Nadere informatie

1. Algemene opmerking. MVO charter. Opgesteld in het kader van haar MVO-doelstellingen. Preambule

1. Algemene opmerking. MVO charter. Opgesteld in het kader van haar MVO-doelstellingen. Preambule MVO charter Opgesteld in het kader van haar MVO-doelstellingen Preambule Alle actoren van de maatschappij hebben verantwoording af te leggen tegenover hun omgeving, en dit geldt in de eerste plaats voor

Nadere informatie

Milieuzorg en duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel

Milieuzorg en duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel Milieuzorg en duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel nr. 2 - augustus 2003 DOSSIER Papierverbruik en papierafval aan de VUB Facility Management organiseert gescheiden ophaling papierafval

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2013

Milieubarometerrapport 2013 Milieubarometerrapport 2013 Locatie Bolswarderbaan Antonius Zorggroep Milieubarometer - 2013 Locatie Bolswarderbaan Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2018

Milieubarometerrapport 2018 Milieubarometerrapport 2018 Verheij Infra b.v Samengesteld op 22 maart 2019 Milieubarometer - 2018 Verheij Infra b.v Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie

Nadere informatie

Pendelfonds UGent UGent Pendelfonds Pieter Van Vooren 22/04/2014

Pendelfonds UGent UGent Pendelfonds Pieter Van Vooren 22/04/2014 Pendelfonds UGent UGent Pendelfonds Pieter Van Vooren 22/04/2014 Mobiliteitsbeleid UGent 1999 fietsvergoedingen woon-werkverkeer 2001 integrale terugbetaling ov investeringen in fietsenstallingen 2003

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 29 mei 2007

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 29 mei 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be

Nadere informatie

Review CO 2 reductiesysteem. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1

Review CO 2 reductiesysteem. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1 Review CO 2 reductiesysteem Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Invalshoek A: Inzicht 3 2.1. Footprint berekening 3 2.2. Kwaliteitsmanagement (ISO 14064-1 hoofdstuk

Nadere informatie

Mobiliteit project Theodoor op Brussels Health Campus in Jette

Mobiliteit project Theodoor op Brussels Health Campus in Jette Mobiliteit project Theodoor op Brussels Health Campus in Jette De mobiliteitsknoop rond en op campus Jette heeft een belangrijke impact op toekomstige ontwikkelingen op en rond de campus. De locatie van

Nadere informatie

Door: Vincent Damen Ninja Hogenbirk Roel Theeuwen

Door: Vincent Damen Ninja Hogenbirk Roel Theeuwen Door: Vincent Damen Ninja Hogenbirk Roel Theeuwen 31 mei 2012 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 1. Totale resultaten... 4 1.1 Elektriciteitsverbruik... 4 1.2 Gasverbruik... 4 1.3 Warmteverbruik... 4 1.4 Totaalverbruik

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2018

Milieubarometerrapport 2018 Milieubarometerrapport 2018 Pro Senectute Vastgoed BV Samengesteld op 11 april 2019 Milieubarometer - 2018 Pro Senectute Vastgoed BV Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik

Nadere informatie

Vorming. VERPLICHTING BEDRIJFSVERVOERPLAN: HET ACTIEPLAN (de maatregelen)

Vorming. VERPLICHTING BEDRIJFSVERVOERPLAN: HET ACTIEPLAN (de maatregelen) Vorming Bedrijfsvervoerplan (BVP) VERPLICHTING BEDRIJFSVERVOERPLAN: HET ACTIEPLAN (de maatregelen) EEN ACTIEPLAN OP MAAT VAN UW BEDRIJF Stap 1 Stap 2 Mobiliteitsdiagnose: analyse verplaatsingen, bereikbaarheid,

Nadere informatie

Dit formulier per post terugzenden naar : Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) DG Inspectie - Afdeling Aflevering

Dit formulier per post terugzenden naar : Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) DG Inspectie - Afdeling Aflevering Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten Eurostation II - Victor Hortaplein 40/40 1060 Brussel www.fagg.be DG INSPECTIE/Afdeling Vergunningen Cel Substanties K.B. 12/04/1974 Betreft

Nadere informatie

Uittreksel van het Jaarlijks Financieel Verslag 2010/2011. Milieuprogramma

Uittreksel van het Jaarlijks Financieel Verslag 2010/2011. Milieuprogramma Uittreksel van het Jaarlijks Financieel Verslag 2010/2011 Milieuprogramma 158 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN BIJLAGEN MILIEUPROGRAMMA 2012 MILIEUPROGRAMMA BEFIMMO (2012) ALGEMEEN Programma 2010/2011

Nadere informatie

Vic De Meester Hoofd Milieudienst

Vic De Meester Hoofd Milieudienst Vic De Meester Hoofd Milieudienst Duurzaam Mobiliteitsbeleid Duurzaamheid is ingebed in onze organisatie Onze sector is sterk verkeer genererend: goederen, medewerkers, klanten Actief over het hele land:

Nadere informatie

Belfius Smart City Award 2015

Belfius Smart City Award 2015 Belfius Smart City Award 2015 «Stadslab2050 Energie voor het Antwerpse hart» Stad Antwerpen Stadslab2050 (http://stadslab2050.be/) is een stedelijk laboratorium dat de omslag naar een duurzaam Antwerpen

Nadere informatie

4.B.2 Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3 2012

4.B.2 Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3 2012 4.B.2 Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3 212 Evaluatie 212 t.o.v. 211 brandstof-, elektriciteits- en gasverbruik (Scope 1 en 2) en water en afval (Scope 3) voor Van Steenis Geodesie en Encon

Nadere informatie

P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten. Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing

P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten. Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten INHOUDSOPGAVE Wat is P.L.A.G.E.? Balans van de eerste reeks P.L.A.G.E. Eerste resultaten van de overige P.L.A.G.E. Vooruitzichten Wat is P.L.A.G.E.? Wat is P.L.A.G.E.?

Nadere informatie

Notulen Ondernemingsraad van 10 april 2012.

Notulen Ondernemingsraad van 10 april 2012. Notulen Ondernemingsraad van 10 april 2012. Aanwezigen: - Werknemers: Mevr. Van Humbeeck, Dhr. Vandevelde, Mevr Steenhaut, Mevr. Hermans, Dhr. De Rudder, Dhr. Van Campenhout, Mevr Van Herreweghe, Mevr.

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Deze educatieve presentatie heeft tot doel de leerlingen te informeren over waarom jullie school inktpatronen en lasertoners inzamelen.

Deze educatieve presentatie heeft tot doel de leerlingen te informeren over waarom jullie school inktpatronen en lasertoners inzamelen. Deze educatieve presentatie heeft tot doel de leerlingen te informeren over waarom jullie school inktpatronen en lasertoners inzamelen. 1 IVAREM is een afvalintercommunale in de regio Mechelen Lier of

Nadere informatie

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST VOOR DE WOONSECTOR IN 2001 EN 2002, SPECIFIEK VERBRUIK VAN DE TERTIAIRE SECTOR Synthesedocument Uitgevoerd op verzoek van het BIM, de Administratie

Nadere informatie

Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3. Monitoring doelstellingen 2014

Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3. Monitoring doelstellingen 2014 4.B.2 Voortgangsrapportage emissies scope 1, 2 en 3 Evaluatie 214 & Monitoring doelstellingen 214 Van Steenis Geodesie BV Ringveste 7b 3992 DD HOUTEN Van Steenis Geodesie BV Duurstedeweg 4 7418 CK DEVENTER

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2017

Milieubarometerrapport 2017 Milieubarometerrapport 2017 Verheij Infra b.v Milieubarometer - 2017 Verheij Infra b.v Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie naar grafieken en tabellen

Nadere informatie

Aanvragen van vergunningen Aandachtspunten & tips

Aanvragen van vergunningen Aandachtspunten & tips Aanvragen van vergunningen Aandachtspunten & tips MPZ 14 november 2006 Renate Hofmann Inhoud Melding of veranderings- / revisievergunning Coördinatie met WvO, bouwvergunning Vooroverleg Inventarisatie

Nadere informatie

TRAM 9 (infosessies maart 2015)

TRAM 9 (infosessies maart 2015) T9 - UZ TRAM 9 (infosessies maart 2015) Achtergrondinfo & Historiek Tracé en Circulatieconcept Werf Maatregelen Samenvatting Tram 9: Achtergrondinformatie Metro/tram al ter sprake in jaren 90 Bouwvergunning

Nadere informatie

DGMR Totaal. Figuur 1. DGMR - Milieubelasting per jaar

DGMR Totaal. Figuur 1. DGMR - Milieubelasting per jaar Notitie Project DGMR Duurzaam Betreft Milieubarometer 2011-2012 Ons kenmerk A.2007.5221.01.N006 Versie 001 Datum 7 oktober 2013 Verwerkt door VI GA Contactpersoon drs. ing. B.E.A. (Bianca) van Osch E-mail

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen Instituut voor de nationale rekeningen 2015-02-17 Links: Publicatie BelgoStat Online Algemene informatie Broos herstel in 2013 na krimp in 2012 in Brussel en Wallonië; verdere groeivertraging in 2013 in

Nadere informatie