1) Voorbereiding op school. Kunstpraat Museumles groep 3-4
|
|
- Elias Willems
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kunstpraat Museumles groep 3-4 Inleiding Sinds januari 2013 biedt Museum Boijmans Van Beuningen de museumles Kunstpraat aan. Deze museumles is speciaal ontwikkeld voor groepen 3 en 4 van het Primair Onderwijs. Tijdens deze les worden kinderen actief uitgenodigd om te praten en na te denken over kunst. Per kunstwerk is er een taalgerelateerde opdracht. De museumles duurt een uur gevolgd door een (drama-)spel van een half uur. Tijdens het spel spelen de (nieuw geleerde) woorden die zijn langs gekomen tijdens de museumles weer een bijzondere rol. Deze lesbrief zet alles over het programma voor u op een rijtje. Lesdoelen Doel is om de woordenschat van de kinderen door middel van kunst op speelse manier te vergroten en daarbij hun taalontwikkeling te stimuleren. Leerlingen: maken kennis met het museum. leren goed te kijken naar verschillende kunstwerken. leren gedachten en gevoelens te verwoorden. leren woorden toepassen in zinsverband. luisteren naar (elkaars) verhalen en vormen daar een beeld bij in hun hoofd. leren praten over kunstwerken. zijn zelf actief bezig met vinden van passende woorden bij een kunstwerk. leren associëren en creatief denken m.b.t. taal en kunst maken al pratende kennis met (kinder)filosofie De lesdoelen sluiten aan bij Nederlands (ontwikkelen taalvaardigheid), Oriëntatie op jezelf en de wereld en Kunstzinnige Oriëntatie. Opzet programma Het programma is opgebouwd uit drie onderdelen: 1) een voorbereiding op school. 2) een les in het museum. 3) een terugblik op het bezoek als de kinderen weer op school zijn. Hieronder worden alle onderdelen uitgebreid beschreven. Ook vindt u enkele lessuggesties. U kunt hier zelf uit kiezen welke opdrachten passen en geschikt zijn voor uw leerlingen. Het is niet nodig om alle opdrachten te doen wel wordt het aangeraden om in iedere geval een voorbereidende en een verwerkingsopdracht te geven. U vergroot daarmee het leerrendement. De opdrachten/lessuggesties waar een * achter staat betreffen opdrachten die wat moeilijker van aard zijn. Deze opdrachten zijn mogelijk geschikter voor groepen 4 of kinderen die wat verder zijn in hun taalontwikkeling. 1) Voorbereiding op school Introductie aan de hand van een woordenwolk Leerlingen hebben vaak veel vragen en ideeën over een museum. Schrijf het woord museum in het midden van het (digi)bord en vraag de kinderen om zoveel mogelijk woorden te noemen waar ze aan denken bij dat woord. In eerste instantie gaat het niet om het geven van een goed antwoord, maar om het nadenken over wat een museum nu eigenlijk voor iemand betekent. Schrijf de woorden rondom het centrale woord museum tot niemand verder nog woorden weet. Elfje maken Aan de hand van de verzamelde woorden op het bord kan er een gedichtje over het woord museum gemaakt worden. Een eenvoudige dichtvorm is een elfje. Een voorbeeld is het gedichtje over Rotterdam hieronder:
2 Rotterdam Grote stad Ik woon er Misschien wel voor altijd? Gelukkig Een elfje bestaat uit elf woorden verdeeld over vijf regels. Onderstaande vragen kunt u gebruiken om de leerlingen wat richting te geven maar u kunt de invulling verder ook open laten, zolang het aantal woorden per regel maar klopt. Regel 1, (1 woord): Waar gaat het gedichtje over? Wat is de plek? Regel 2, (2 woorden): Waar denk je aan? Regel 3, (3 woorden):wat ga/kun je er doen/zien? Regel 4, (4 woorden): Wat wil je vragen aan de plek? Regel 5, (1 woord): Hoe voel je je als je aan die plek denkt? Voorbeeld: Museum Groot gebouw Heel veel kunstwerken Wat gaan we zien? Nieuwsgierig! Krokodil en het meesterwerk geschreven door Max Velthuijs of ook als filmpje te bekijken op Youtube: 6 min. 25) korte tekst over inhoud: Krokodil is een kunstenaar, iedere dag maakt hij een schilderij. Op een dag komt olifant naast hem wonen, voor zijn nieuwe huis zoekt hij een mooi schilderij. Hij komt kijken bij krokodil, maar kan geen keuze maken, alles vindt hij mooi. Krokodil stuurt hem naar huis en maakt voor hem een heel bijzonder schilderij. Een schilderij dat helemaal wit is! Er staat niets op! moppert Olifant. Oh jawel zegt krokodil, je kan alles wat je maar wil, zien op het witte doek. Olifant probeert het en ja hoor het lukt! Na het tijdje heeft Olifant het witte doek zelfs niet meer nodig. Overal waar hij is tovert hij in zijn gedachten de mooiste beelden tevoorschijn. Hij heeft het schilderij er helemaal niet voor nodig. Heeft krokodil hem bedrogen? Bespreek na afloop klassikaal het boek/ het filmpje: - Wat bedoelt Olifant met iets aardigs voor aan de muur? - Waarom voelde Olifant zich bedrogen door Krokodil? - Waarom wilde Olifant het witte doek uiteindelijk toch niet ruilen? - Wat is volgens jou een meesterwerk? (Wat is het verschil tussen een meesterwerk en een gewoon schilderij/kunstwerk?) Quiz: waar of niet waar? * Zorg dat alle stoelen aan de tafels in de klas zijn aangeschoven. Hang aan een zijde van de klas een A4 met erop Waar. Aan de tegenovergestelde zijde een papier met de tekst Niet waar. U leest iedere keer een stelling voor. De kinderen gaan staan bij het briefje waar als ze denken dat de stelling waar is. Als ze denken dat het onzin is dan gaan ze staan bij de zijde waar het briefje niet waar hangt. Laat de volgende stellingen zien op het digibord of lees het hardop voor. Pas als iedereen heeft gekozen vertelt u na iedere stelling wat het juiste antwoord is. Degene die het goed hebben krijgen een punt. Wie heeft na afloop de meeste punten?
3 Stelling 1: In een museum mag je alles aanraken De voorwerpen die een museum verzamelt zijn bijzonder en vaak erg waardevol. Daarbij zijn ze soms ook erg kwetsbaar. Om te voorkomen dat ze stuk gaan of vies worden mag je de voorwerpen (meestal) niet aanraken. Heel soms mag het wel maar dan staat het erbij vermeld. Stelling 2: Het tegenovergestelde van waardevol is waardeloos Waar. Het woord waardevol zegt het al: vol waarde. Waardeloos betekent zonder waarde en is dus het tegenovergestelde van waardevol. Maar wat jij waardevol vind kan een ander helemaal niks vinden (en andersom natuurlijk). Stelling 3: In een tentoonstelling kun je een verzameling bekijken Waar. Een tentoonstelling toont dingen, met andere woorden het laat dingen zien. Een verzameling van bijzondere spullen wordt zorgvuldig bij elkaar gezet of opgehangen zodat iedereen het goed kan zien. Stelling 4: Een museum verzamelt alles Een museum kan van alles verzamelen zoals een scheepvaartmuseum (verzamelt alles m.b.t. scheepvaart), een kunstmuseum (kunst), een fotomuseum (foto s) of zelfs een geldmuseum (geld). Alles is een beetje veel om te verzamelen. Musea richten zich daarom op iets waar ze veel van willen hebben. Bijvoorbeeld kunst of schepen. Daar willen ze natuurlijk graag de allermooiste of bijzonderste spullen van hebben. Stelling 5: Een kunstmuseum verzamelt kunst Waar. De naam zegt het al kunst museum. Stelling 6: In een museum zijn alleen maar oude spullen te zien Alhoewel in musea vaak bijzondere spulletjes van vroeger te zien zijn, kunnen er ook hele nieuwe dingen getoond worden. Bijvoorbeeld nieuwe uitvindingen of kunstwerken die kort geleden gemaakt zijn door een kunstenaar van nu. Stelling 7: Een kunstwerk wordt gemaakt met verf Een schilderij wordt (meestal) gemaakt met verf maar niet voor alle kunstwerken wordt verf gebuikt. Het kan ook gemaakt zijn van brons, klei, gips, plastic, steen of zelfs modder of poep. Liedje over schilderen (zie link: Klodder hier, klodder daar Maar het is nog lang niet klaar Ik schilder alle bomen rood Maar de wolken worden hmm.. groen Want op mijn eigen schilderij mag ik alles doen
4 Klodder hier, klodder daar Maar het is nog lang niet klaar Ik schilder de koeien pimpelpaars Maar de schaapjes worden groen Want op mijn eigen schilderij mag ik alles doen Ik schilder mij er ook nog bij Maar mijn haren worden groen Want op mijn eigen schilderij Mag ik alles doen Klodder hier, klodder daar Zo nu is het klaar! Niet vergeten: groepsindeling g maken en naametiketten De klas bezoekt onder begeleiding van een museumdocent in twee groepen (bij meer dan 30 leerlingen in drie of meer groepen) het museum. Het is prettig als de verdeling in groepen voor aanvang van het museumbezoek al is gemaakt. Zorg voor een gelijkmatige verdeling van de leerlingen (denk aan jongens/meisjes, druk/verlegen, etc.). Per groep (van max. 15 leerlingen) verwachten we ook een begeleider vanuit school. Een naamsticker op het shirt van de leerlingen is erg prettig; museumdocenten kunnen de kinderen dan bij de naam aanspreken wat een grotere betrokkenheid kan bewerkstelligen. Plak de stickers vlak voor uw vertrek naar het museum op het shirt van de kinderen. Leuk is als de leerlingen zelf hun naam op het etiket schrijven. 2) In het museum In het museum worden de kinderen anderhalf uur begeleid door één van onze museumdocenten. Per museumdocent is de groep niet groter dan 15 kinderen. Een klas wordt daarom in tweeën (of groter dan 30: in drieën of meer) gesplitst. Jassen en eventueel tassen worden opgeborgen in de speciale garderobekooien. Dan verwelkomt de museumdocent de leerlingen. De groep bekijkt gezamenlijk een aantal kunstwerken. Per kunstwerk staat een woord centraal en wordt een actieve opdracht gedaan. Alle opdrachten hebben betrekking op taal. Bij iedere opdracht ligt de nadruk op een ander aspect van taalontwikkeling. Denk daarbij aan luisteren, aanwijzingen verwoorden, associëren, maar ook het uitbreiden van woordenschat of onder woorden brengen van gedachten. Na de museumles op zaal zal de museumdocent de groep naar de educatieve ruimte van het museum begeleiden en aldaar een drama spel begeleiden. Na een concentratie oefening beelden leerlingen diverse woorden/beelden/karakters uit die tijdens de museumles aan bod zijn gekomen. Na afloop brengt de museumdocent de kinderen weer terug naar de jassen. 3) Terug op school Kringgesprek en gedicht Hoe vonden de kinderen het museumbezoek? Was het zoals ze hadden verwacht? (wat was er anders?). Indien ze als voorbereiding een elfje hebben geschreven dan kunt u (of misschien een leerling) het nog eens voorlezen. Vinden ze het gedichtje nog steeds passen bij hun ervaring met het museumbezoek?
5 Vertel dat de dichter Ted van Lieshout eens een gedicht heeft geschreven over kunst en een museumbezoek en zijn gedachten daarover. Lees het gedicht voor aan de leerlingen, bespreek de betekenis van het gedicht en link dit aan hun recente museumbezoek. Het woordje kunst Eerst dacht ik bij het woordje kunst alleen aan schilderijen, die stilletjes gevangen zijn in lijsten aan de wand. Ik vond dat zielig en ik wou een schilderij bevrij'en, maar ach, ik mocht het zelfs niet eens beroeren met mijn hand. Toen dacht ik bij het woordje kunst ook eens aan beeldhouwwerken, die doodstil staan gevangen op een sokkel in de grond. Ik heb een beeld gestreeld, maar of een steen een aai kan merken? Ik weet niet eens of 't standbeeld zélf wel wist dat het bestond! Nu denk ik bij het woordje kunst aan thuis en aan verhalen, die opgeslagen liggen in een dichtgeslagen boek. Ik kan er met mijn vinger en mijn ogen in verdwalen en vind er soms een streling in als ik een streling zoek. Ted van Lieshout uit: Van verdriet kun je grappige hoedjes vouwen, Leopold 1987 Filosofisch gesprek Kinderen verwonderen zich over alles en delen deze gedachten en ervaringen graag met anderen. Filosofie kan kinderen helpen om hun eigen wereldbeeld te verwoorden: waarom denk je zoals je denkt? Dit leidt tot het analyseren van en nadenken over je eigen gedachten, maar ook dat van anderen en daar ga je samen dialoog over aan.1 Het gaat vooral om het stellen van filosofische vragen. Dit zijn vragen waar geen vaststaand antwoord op is en waar iedereen iets over kan zeggen zonder daar feitenkennis voor nodig te hebben. Er is geen winnaar in het onderzoeksgesprek en ook geen verliezer, het is een collectief denkproces. In groep 3 & 4 wordt vooral aangestuurd op het verbeteren van de dialoog. De leerlingen leren via de dialogen om verder door redeneren en begrippen een betekenis te geven. Zulke dialogen kunnen kinderen in de loop van de tijd helpen om complexe gevoelens uit te drukken met betrekking tot zichzelf, maar ook over kunst. Filosoferen met kinderen, tips: 1. Ga met de leerlingen in een kring zitten, zorg dat iedereen elkaar kan zien. 2. Leg uit dat het belangrijk is te luisteren naar elkaars antwoorden. 3. Neem een vragende, verwonderende en actieve houding aan. 4. Geef nooit je eigen mening. Zelfs niet als de leerlingen daar om vragen. 5. Als een leerling iets zegt, vraag dan door. Probeer te begrijpen wat er gezegd wordt. 6. Probeer de leerling niet te verklaren vanuit zijn of haar achtergrond (dus niet zeggen: O bedoel je of je bedoeld zeker..?, maar: Wat bedoel je precies? Of Kun je het ook met andere woorden vertellen? 7. Herhaal elke opmerking die van belang lijkt. 8. Stimuleer de leerlingen om tijdens het filosoferen ook vragen aan elkaar te stellen. 9. Geef af en toe een samenvatting van wat er is gezegd. En evalueer aan het eind van het gesprek. 10. Stuur het gesprek zo dat de kwestie waar de leerlingen in geïnteresseerd zijn, niet meteen wordt losgelaten maar verdiept wordt. 11. Stop als het vastloopt. Dat komt voor en stoppen is beter dan geforceerd doorgaan. Ga door met een andere vraag. 1 De Filosofie, December 2011
6 Nut van filosoferen met kinderen: De kinderen moeten goed nadenken (waarom ze iets zeggen). Het vergroot de woordenschat. Empathie (inlevingsvermogen). Argumenten bedenken/ formuleren. Ze leren luisteren. Speculeren (raden), creatief denken. Na aanleiding van het gesprek over het gedicht en het recente museumbezoek kunnen de volgende vragen gesteld worden, onderverdeeld in verschillende fasen: Startvraag: Is een schilderij kunst als het in een museum hangt? Vervolgvragen: En als een schilderij bij iemand thuis hangt? En als we jullie eigen gemaakte werk in een museum hangen? Verdiepingsvragen: Kan iets eerst geen kunst zijn en later wel? En andersom? Andere invalshoek: Wanneer een schilderij zoek raakt en niemand het ooit nog kan zien, is het dan nog steeds kunst? Kan iets wat niemand ooit te zien krijgt kunst zijn? Afronding: Herhaal de belangrijkste aspecten uit het gesprek. Woordbeeldkaarten In bijlage versturen we u een pdf met een twaalftal beeldkaarten. Hierop staan een aantal begrippen die in het museum aan bod zijn gekomen met daarbij een afbeelding van het begrip. Kunstwerk namaken volgens aanwijzingen * Nu mogen de kinderen zelf aan de slag met het maken van een kunstwerk, maar daar krijgen ze nauwkeurige aanwijzingen voor. Of: hoe nauwkeurig zijn die aanwijzingen eigenlijk? Benodigdheden: - papier - kleurpotloden en/of verf - lege wand of vloer waar de werken overzichtelijk naast elkaar kunnen liggen/hangen - eventueel crêpe tape (om de tekeningen mee op te hangen) U leest eerst de onderstaande aanwijzingen rustig voor. De kinderen luisteren aandachtig en mogen nog niks tekenen. Vervolgens leest u het nog twee of drie keer voor, ondertussen tekenen de kinderen wat er omschreven wordt. Vervolgens mogen ze dit verder uitwerken in kleur met potloden of verf. Aanwijzingen tekst: Het is een schilderij van een vrouw voor de spiegel. De vrouw doet een oorbel in. We zien haar op de rug, maar in de spiegel is haar gezicht zichtbaar. De spiegel hangt aan een muur. De vrouw draagt een kimono (dat is een soort van kamerjas of dunne badjas). Om haar middel draagt ze een sjaal. Links op het schilderij staat een kamerscherm. Op de vloer ligt een tapijt. Vervolgens leggen/hangen de leerlingen de gemaakte kunstwerken bij elkaar zodat iedereen ze goed kan zien. Zijn alle werken precies hetzelfde? Wat zijn de verschillen? Toon dan de afbeelding van het schilderij waarop de beschrijving is gebaseerd. Komen de tekeningen overeen met het origineel? Welke aanwijzingen ontbreken er in de omschrijving? Kunnen de leerlingen de aanwijzingen verbeteren?
7 Bijvoorbeeld: Het is een vertikaal schilderij van een slanke vrouw voor de spiegel. De vrouw doet rechts een oorbel in. Haar bruine haar draagt ze in een knot op haar hoofd. We zien haar op de rug, maar in de spiegel is alleen haar gezicht zichtbaar. De spiegel hangt vertikaal aan een betegelde muur met vierkante tegeltjes. De vrouw draagt een donker blauwe kimono met bloemen Om haar middel draagt ze een witte sjaal. Links op het schilderij staat een kamerscherm met ook daarop bloemen. Op de vloer ligt een Perzisch tapijt. Tentoonstelling maken * Maak een bijzondere tentoonstelling van de resultaten uit de vorige opdracht. Benodigdheden: - lege muur - de kunstwerken - stroken papier (voor de schilderijlijsten) - divers materiaal om de lijst mee te versieren (denk aan gekleurd papier, potloden, etv. Stofjes/ satéprikkers, lolystokjes, schepen etc.) - titelbordjes (naam maker, titel, jaartal) - titelbord tentoonstelling Ieder werk krijgt een eigen lijst (snijd hiervoor vier stroken papier die de kinderen als lijst rondom de tekening plakken, de lijst kunnen ze vervolgens naar eigen inzicht verder afmaken). Alle kunstwerken moeten ook een eigen titel en naambordje krijgen. De titel mogen ze zelf bedenken. Let op dat de kunstwerken natuurlijk niet allemaal dezelfde titel krijgen dus de leerlingen moeten goed kijken naar wat hun kunstwerk anders maakt dan alle anderen. Wat valt in hun kunstwerk het meeste op? Het nadenken over de verschillende titels is goed om gezamenlijk te doen zodat er geen dubbelingen ontstaan en de leerlingen goed leren vergelijken en dit verwoorden. Zijn er nog andere voorwerpen die tijdens de tentoonstelling getoond zouden kunnen worden? (denk aan: een kimono, een spiegel, oorbellen, etc.). Ook deze voorwerpen moeten een titelbordje en een mooie plek in de tentoonstelling krijgen. En dan de hamvraag: hoe gaat de tentoonstelling heten? U kunt het project nog verder uitbreiden door er een verkoop tentoonstelling van te maken. Hoeveel zijn de kunstwerken waard? Wat gaan we met de opbrengst doen? (een goed doel?) Hoe gaan we ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen komen kijken en misschien een kunstwerk kopen?
Rotterdam Grote stad Ik woon er Misschien wel voor altijd? Gelukkig
>>>> Kunstpraat in het museum Sinds januari 2013 biedt Museum Boijmans Van Beuningen de museumles Kunstpraat aan. Deze museumles is speciaal ontwikkeld voor groepen 3 en 4 van het Primair Onderwijs. Tijdens
Nadere informatieRotterdam Grote stad Ik woon er Misschien wel voor altijd? Gelukkig
Kunstpraat voor volwassen taalleerders leerders Lesbrief ter voorbereiding en verwerking van het museumbezoek. Inleiding De museumles Kunstpraat voor volwassenen is speciaal ontwikkeld voor taalleerders:
Nadere informatieDocentenhandleiding Papegaai Paulo Groep 0, 1 en 2
Docentenhandleiding PAPEGAAI PAULO 'horen en vergeten, zien en onthouden, doen en begrijpen' Inleiding Sinds schooljaar 2013-2014 is er een les voor kleuters en (de oudste) peuters beschikbaar, Papegaai
Nadere informatie1) Voorbereiding op school De volgende lessuggesties kunt u gebruiken ter voorbereiding van het museumbezoek:
>>>> Kunstmaten in het museum Museumles groep 3-4 Inleiding Sinds kort biedt Museum Boijmans Van Beuningen de museumles Kunstmaten aan. Deze museumles is speciaal ontwikkeld voor groepen 3 en 4 van het
Nadere informatieOnlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatieKunst voor groep 3 en 4 Dit materiaal is bestemd voor leerkrachten van groep 3 en 4. Met de informatie en lessuggesties kunt u in de klas aan de slag
Kunst voor groep 3 en 4 Dit materiaal is bestemd voor leerkrachten van groep 3 en 4. Met de informatie en lessuggesties kunt u in de klas aan de slag met beeldende kunst. Het kijken naar en praten over
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieNEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL DESTIJLUTRECHTAMERSFOORT.NL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! LESSUGGESTIES 100 JAAR DE STIJL GROEP 1 T/M 4
NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! LESSUGGESTIES 100 JAAR DE STIJL GROEP 1 T/M 4 1 HANDLEIDING LESSUGGESTIES MONDRIAAN TOT DUTCH KLEURENPALET De leerlingen kunnen de
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8
Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8 1 Utrecht, 2017 Beste docent(e), Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Dit programma speelt zich
Nadere informatieAuditieve oefeningen. Boek van de week: Verhaalbegrip: Taalbewustzijn:
Auditieve oefeningen Boek van de week: 1; Nijntje in het museum 2; Krokodil en het meesterwerk 3; Kloddertje 4; Meneer Kandinsky was een schilder 5; Het kleine museum Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik
Nadere informatieVooraf Voorafgaand aan deze museumles hebben de leerlingen de KunstKabinetles 4.8 Kunst uit mijn kamer klassikaal gekregen en uitgevoerd.
Verzamelingen Groep 4 Leerkrachtenblad Vooraf Voorafgaand aan deze museum hebben de leerlingen de KunstKabinet 4.8 Kunst uit mijn kamer klassikaal gekregen en uitgevoerd. Leerlingen hebben geleerd over
Nadere informatieKunst voor groep 3 en 4 Dit materiaal is bestemd voor leerkrachten van groep 3 en 4. Met de informatie en lessuggesties kunt u in de klas aan de slag
Kunst voor groep 3 en 4 Dit materiaal is bestemd voor leerkrachten van groep 3 en 4. Met de informatie en lessuggesties kunt u in de klas aan de slag met beeldende kunst. Het kijken naar en praten over
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieSpreekbeurt, en werkstuk
Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid
Nadere informatieInleiding op het lespakket. Blz. 3. Het verhaal van Musa Blz. 4. Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5
Musa Inhoud Inleiding op het lespakket. Blz. 3 Het verhaal van Musa Blz. 4 Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5 Het koffertje ontdekken. Blz. 6 en 7 Inhoud koffertje. Blz. 8 en 9 2 Inleiding
Nadere informatiet Vuil Reclametruukske
t Vuil Reclametruukske Reclame graad 2 Lesvoorbereiding Toon de oproep van José op het smartboard. Voorzie twee dozen (schoendoos, andere kartonnen doos met deksel,...) Print informatieflarden opdracht
Nadere informatie2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieTaalles in het museum
Taalles in het museum Ik heb veel schilderijen gezien en veel geleerd (een taalcursist NT2, Rotterdam) Ik vind dit echt een van de beste excursies die ik in al die jaren dat ik bezig ben met NT2 groepen
Nadere informatieDrents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen
Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen Les 1 Pratende dingen Samenvatting van de les Deze les is de eerste van vier lessen over beeldcultuur. Tijdens
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieLesbrief. Uitgeverij Leopold, in samenwerking met het Mauritshuis. Groep 1, 2, 3 en 4
Lesbrief www.leopold.nl Uitgeverij Leopold, in samenwerking met het Mauritshuis Groep 1, 2, 3 en 4 Doelgroep: Groep 1, 2, 3 en 4 Benodigdheden: kroontjespen, inkt, vellen papier, kleurpotloden, kleine
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze
Nadere informatielesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Nadere informatieGrenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub
Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks
Nadere informatieEenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les
8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatieKinderboekenweekprogramma. Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding
Kinderboekenweekprogramma Docentenhandleiding Wie Groep ben jij & 6 wie t/m ben ik? 8 1 Utrecht, 2016 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 5 en 6
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 5 en 6 Inleiding De museumles is onderdeel van een lessenreeks met receptieve, reflectieve en actieve onderdelen: - 2 voorbereidende lessen op school door eigen leerkracht
Nadere informatieLes 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper
Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Het lampje is aan, dat betekent dat we gaan filosoferen. Isa-Noa vertlede in de eerste les dat zij lippenstift en badeendjes
Nadere informatieDocentenhandleiding. Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag. Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen
Docentenhandleiding Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting
Nadere informatieHoe bereid ik een spreekbeurt voor?
Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieAls één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch?
Lesvoorbereiding Als één blok samen Diversiteit 3 e graad Beluister het lied Iedereen is anders van de Phillibustas: http://www.youtube.com/watch?v=13md0gd6sec Voorzie een speelgoedauto, huis, of ander
Nadere informatieOPA EN OMA DE OMA VAN OMA
Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieWerkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht
Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieIntroductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen
Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieDenk als een wereldburger en gedraag je als een goede buur
Beste ouders en verzorgers van onze prachtige leerlingen, Wij vinden het prettig als u de deur sluit bij het verlaten van de school. De deur staat nu te vaak, te lang open. Iedereen is welkom in de school,
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatieProjectinformatie. Onverwachte ontmoetingen. Groep 7-8 Beeldend keuzeproject Primair Onderwijs
Projectinformatie Onverwachte ontmoetingen Groep 7-8 Beeldend keuzeproject Primair Onderwijs BESTE LEERKRACHT Graag informeren wij u over het project Onverwachte ontmoetingen waaraan uw school binnenkort
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieDiscussiëren Kun Je Leren:
Chantal Deken Discussiëren Kun Je Leren: discussielessen voor groep 3 t/m 8; sluit aan bij referentieniveaus Mondelinge taal; versterkt 21 e -eeuwvaardigheden als communiceren en samenwerken; compleet
Nadere informatieInstructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.
VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatie*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden
Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar
Nadere informatieBegrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL
Begrijpend luisteren Annemarieke Kool CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Strategieën en voorbeelden 4. Differentiëren mbv taxonomie 5. Oefening
Nadere informatieChecklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding
Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatieLesbrief thema: Identiteit
Lesbrief na Loser! Lesbrief thema: Identiteit Deze lesbrief is onderdeel van het na programma van de voorstelling Loser! van Theaterhart. Deze begeleidende brief is voor het thema: identiteit en hoort
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieSneeuwman kan. Luk Depondt Guido Van Genechten GEGEVENS BOEK: KORTE INHOUD: ISBN 978 90 5924 404 7 15,95. Uitgeverij: Bakermat
Sneeuwman kan... Luk Depondt Guido Van Genechten GEGEVENS BOEK: ISBN 978 90 5924 404 7 15,95 Uitgeverij: Bakermat Suggesties: Emy Geyskens KORTE INHOUD: Sneeuwman kan glijden op het ijs en op sneeuw, brullen
Nadere informatieBeginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen
Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de
Nadere informatieMuseum De Buitenplaats Kijken is een kunst
Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 1 t/m 4 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatiePaulo op bezoek in de klas
Kunst voor peuters en kleuters Dit materiaal is bestemd voor leerkrachten van groep 0, 1 en 2. Met de informatie en lessuggesties kunt in de klas aan de slag met beeldende kunst. Het kijken naar en praten
Nadere informatieDrents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief
Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection
Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief
Nadere informatieInleiding van het project: Benodigdheden: - handpop - kist - versje
Egeltje Kwast Inleiding van het project: - handpop - kist - versje In de klas is een egeltje gekomen. Genaamd egeltje kwast. Dit egeltje heeft een kist bij zich. Deze heeft hij gevonden in het grote kleurenbos.
Nadere informatieHet Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen.
2 INTRODUCTIE Het programma is gemaakt door het. Het gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. Een schilderij is gemaakt door een schilder. In het museum zijn ook voorwerpen te zien. Het
Nadere informatieMaak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis
Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieOpdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.
Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatiekunstlessen voor het primair onderwijs
2013 2015 kunstlessen voor het primair onderwijs kunst gaat over nu over jou en over mij In kunst kan en mag bijna alles. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het maken. Met kunst kun je dromen
Nadere informatieCultuurontmoeting : Schilder in de klas
Cultuurontmoeting : Schilder in de klas Wat: Tekenles met als thema : de jaren 50-60; kleuren, emoties Wie: Wijk Zuid groepen 1/2 DEEL 1: Uitleg in de kring Wie ben ik? Ik ben Gertie van Nuenen. Ik ben
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatiePresenteren. Oriëntatie
Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk
Nadere informatieLesbrief Bovenbouw 2012-2013 Kinderen en Poëzie Dichten door te filosoferen Fabien van Kempen
Lesbrief Bovenbouw 2012-2013 Kinderen en Poëzie Dichten door te filosoferen Fabien van Kempen Ik Ik ben niet groot Ik ben klein Ik ben op aarde Ik hoor er bij Ik ben er ook Zie je mij? Hallo Tessa Effing,
Nadere informatieDocument vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd
Nadere informatieLesbrief 14. Naar personeelszaken.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieLESBRIEF BIJ DE VOORSTELLING LATER ALS IK DOOD BEN
LESBRIEF BIJ DE VOORSTELLING LATER ALS IK DOOD BEN LESBRIEF NA HET ZIEN VAN DE VOORSTELLING De voorstelling behoeft geen extra aandacht vooraf en spreekt voor zich. Mocht het zijn dat kinderen uit de klas
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatieDe leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd.
Les 24 Ik hou van.. Doel blok 4: De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd. Leskern: De leerlingen onderzoeken het begrip houden van
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van
Nadere informatieLesbrief Ik zie, ik zie wat jij niet ziet
Lesbrief Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Lesbrief voor po groep 5 tot en met 8 Introductie Deze lesbrief bereidt u en uw leerlingen voor op een bezoek aan Museum de Fundatie, Paleis aan de Blijmarkt in
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieDag van Respect & Twinning
Dag van Respect & Twinning In contact met een klas aan de andere kant van de wereld De Dag van Respect heeft in samenwerking met Cordaid Kinderstem, een lesprogramma ontwikkeld om vorm en inhoud te geven
Nadere informatieDocentenhandleiding. Jij als onderzoeker. Groep 4 t/m 8. mei 2017
Docentenhandleiding Jij als onderzoeker Groep 4 t/m 8 1 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Jij als onderzoeker. In
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieH.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI
H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatieCopyright Beertje Anders
Copyright Beertje Anders Beren hebben allerlei gevoelens. Kun jij zien hoe Beertje Anders zich nu voelt? Blij. Ik ben blij als ik jarig ben, als ik spelen mag met Beertje Bruin, als ik met de andere beren
Nadere informatieEigen werk maken. Kunstwerk namaken. Lesformat onderzoekscyclus kunstles (OOL) Lisanne Vinke Verwonderen Introduceer het kunstwerk.
Lesformat onderzoekscyclus kunstles (OOL) Kunstwerk namaken Eigen werk maken 1. Verwonderen Introduceer het kunstwerk. 1. Verwonderen Introduceer een idee/opdracht/probleem. 2. Verkennen Bespreek wat de
Nadere informatieWerkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:
Werk graad 3 Lesvoorbereiding Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Zet het luisterverhaal klaar op het smartboard. Print de memory
Nadere informatieWild Beest. Opdrachtenboekje. Basisonderwijs groep 5 t/m 8
Wild Beest Opdrachtenboekje Basisonderwijs groep 5 t/m 8 24 februari t/m 29 mei 2015 Wild Beest In dierentuin Dierenrijk zijn door een computerstoring bij een aantal kooien de elektronische sloten open
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Aardblij
Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek
Nadere informatie