PROGRAMMA uur Welkomstwoord door Dirk-Jan Boes

Transcriptie

1

2 PROGRAMMA uur Welkomstwoord door Dirk-Jan Boes uur Fons Rensen, Rensen Milieu Advies, gaat in op de actuele wijzigingen in en rondom de Natuurbeschermingswetgeving uur Dr. Gert-Jan Monteny, Monteny Milieu advies, gaat in op de stand van zaken m.b.t. emissie- arme systemen voor melkveestallen uur Pauze uur Melvin Kok, Boes + Kok ingenieursbureau, schetst de rol van de vergunning aanvrager als de spil tussen opdrachtgever en de betrokken instanties uur Geuje Rook, Bouwbedrijf G. Rook, geeft uitleg over het specialisme van zijn bedrijf en de voordelen van een bouwteam bij een bouwproces uur Afsluiting met interactieve vragenronde

3 WELKOMSTWOORD Aanleiding: de twee bedrijven Boes + Kok & Bouwbedrijf Rook vonden het tijd om vanuit hun ervaringen informatie te delen over zaken rondom het uitbreiden van melkveehouderijen; Doelstelling: u informeren door middel van gastsprekers over actuele wijzigingen in en rondom de NB-wetgeving en u te informeren over mogelijke oplossingen; Interactie: aan het eind van de avond is er tijd voor een interactieve vragenronde waarbij we ervaringen en gedachten kunnen uitwisselen, uiteraard is hier uitgebreid de mogelijkheid om vragen te stellen.

4 FONS RENSEN

5 HOE ZIET VOLLEDIGE NB-WET AANVRAAG ERUIT?

6 VERGUNNING IS MOGELIJK! In 2009 en een deel van 2010 was agrarische vergunning verlening bijna onmogelijk. Begin 2010 kwam daarin verandering: 31-mrt-2010 Crisis en Herstelwet; wijziging artikel 19kd 13-apr-2010 Provinciale beleidskader en -regel Stikstof Vergunningverlening is onder voorwaarden mogelijk! Uitgangspunt: Er moet door agrariër aangetoond worden dat er géén toename in N-depositie op Natura 2000-gebieden is tov een referentiedatum.

7 EEN NBWET-AANVRAAG INDIENEN NIET EENVOUDIG: Hoewel uitgangspunt duidelijk is, blijkt het in de praktijk nog niet zo eenvoudig, om een aanvraag te doen. Dit komt omdat de wet- en regelgeving wijzigt: Wabo op 1 oktober 2010, en; Uitspraak RvS 7 september 2011; Beleidskader wordt steeds concreter.

8 HOE ZIET EEN VOLLEDIGE AANVRAAG ERUIT? Om te beginnen moeten adviseur en agrariërs deze vragen stellen? Waar wil de ondernemer naar toe? Wat is zijn vertrekpunt? Adviseur Agrariër: wat kan binnen wet- en regelgeving. wellicht andere mogelijkheden dan de agrariër eerst voorzien had. Uitspraak van 7 september 2011 is duidelijk: ALTIJD een Nb-wetvergunning! NB. een bestuurlijk rechtsoordeel of positieve weigering kan niet meer

9 2 STAPPEN DOORLOPEN Stap 1. Toetsen of geen passende beoordeling (PB) nodig is. Toetsen aan art. 19f en art. 19kd Nbwet Stap 2. Toetsen aan Provinciaal stikstof beleidskader (de vervanging van een PB)

10 STAP 1. Stap 1. Toetsen of geen passende beoordeling noodzakelijk is. Toetsen aan artikel 19f en artikel 19kd van de Nb-wet Stikstofdepositie in nieuwe bedrijfssituatie op Natura 2000-gebieden niet groter, dan vergunde situatie ten tijde van aanwijsdatums van de vogel- en habitatrichtlijngebieden (10 juni 1994, 18 juli 1995, 24 maart 2000, 7 dec. 2004). Als de N-depositie niet toeneemt tov de referentiedatums kan de ondernemer een Nbwet vergunning krijgen.

11 VOGELRICHTLIJNGEBIEDEN IN OVERIJSSEL MET DATUM VAN AANWIJZING: Uiterw. Zwarte water en Vecht 24 maart 2000 Weerribben (29 oktober 1986) 10 juni 1994 gebruiken Sallandse Heuvelrug 24 maart 2000 Engbertsdijkvenen (2 mei 1989) 10 juni 1994 gebruiken Uiterwaarden IJssel 24 maart 2000 En de provinciegrensoverschrijdende gebieden: Zwarte Meer 18 juli 1995 Ketelmeer en Vossenmeer 24 maart 2000 Veluwerandmeren 24 maart 2000 Wieden 24 maart 2000

12 WAT MOET BIJ STAP 1 OM EEN VERGUNNING TE KRIJGEN? voor oude bedrijfssituatie telt Wm-vergunning! - aantal dieren en staltype uit de Wm; de aanwijsdatums verschillende vogel- en habitatrichtlijngebieden; als depositie van gewenste bedrijfssituatie op V- of H-gebied kleiner is dan 0,05 mol N/ha/j, hoeft gebied niet in toetsing mee genomen te worden Bij een aanvraag onder 19f / 19kd kan zowel intern als extern gesaldeerd worden op depositie, (mitigerende maatregel). Bij Aagro-stacksberekening op Vogelrichtlijngebieden: de grens van het vogelrichtlijngebied dat het dichtst bij het bedrijf ligt. Bij Aagro-stacksberekening op Habitatgebieden de grens van de verschillende habitattypegebieden in het Natura 2000-gebied.

13 DE ATLAS VAN OVERIJSSEL ATLASOVERIJSSEL/ATLASOVERIJSSEL.HTML Wieden V/H Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht - Habitatr. Olde maten en Veerslootlanden Habitatr.

14 DE ATLAS VAN GELDERLAND Uiterwaarden IJssel

15 STAP 2.(PROVINCIAAL N-BELEIDSKADER) Er is bij de gewenste bedrijfssituatie geen toename in stikstofemissie óf -depositie op de Natura 2000-gebieden, tov van het daadwerkelijk aantal gehouden dieren op 1 februari Aantonen met Aagro-stacksberekening. Er moet een emissieberekening gedaan worden, als toekomstige bedrijf minder dan 1% van de KDW aan N-depositie op de dichtstbij gelegen grens van het Natura-2000 heeft. Er moet een depositieberekening gedaan worden als toekomstige bedrijf meer dan 1% van de KDW aan N-depositie op de dichtstbij gelegen grens van het Natura-2000 heeft.

16 STAP 2. WAAR MOET U OP LETTEN? beschrijf in half A4-tje wat de ondernemer wil; aantal aanwezige dieren én staltype op 1 februari 2009 moet rechtsgeldig aangetoond worden: bv meitellingen 2008/2009 (evt aangevuld met stallijsten oid); aangetoond moet worden dat het bedrijf, of het bedrijf waarmee gesaldeerd wordt, op 1 februari 2009 nog een Wm-inrichting was; technische tekeningen/-gegevens van de stal (voor het bepalen van emissiepunten, en uittreesnelheid) gebruik Atlas van Overijssel/Gelderland voor bepalen rekenpunten in AAgro-stacks; Op de laatste drie bladzijden van ons aanvraagformulier staat uitgebreide vinklijst met gegevens die aangeleverd moeten worden. Loop deze langs. Bij twijfel bellen informatiepunt (tussen 9:00 en 12:00)

17 UITSPRAAK /1/R2 In het geval dat het nieuw te nemen besluit op bezwaar mede wordt gebaseerd op de methode van de zogenoemde 'externe saldering' wijst de Afdeling erop dat.. het intrekken van een milieuvergunning van een agrarisch bedrijf ten behoeve van een ander agrarisch bedrijf - indien sprake is van een directe samenhang - onder omstandigheden als een mitigerende maatregel kan worden aangemerkt. Hierbij hecht de Afdeling eraan op te merken dat.. mitigerende maatregelen niet bij de beoordeling of sprake kan zijn van significante gevolgen mogen worden betrokken, maar wel bij het maken van een passende beoordeling ingevolge artikel 19f van de Nbw 1998.

18 GERT-JAN MONTENY

19 Monteny Milieuadvies Stand van zaken emissie-arme systemen melkveestalen Presentatie t.b.v. Bijeenkomst Veranderingen in de melkveehouderij Woensdag 25 april 2012 Gert-Jan Monteny, Monteny Milieu Advies

20 Theoretische achtergronden (1) Ammoniak uit dierlijke mest wordt gevormd uit de afbraak van ureum in de urine (en een beetje uit de afbraak van eiwitten in de faeces) Hiervoor is een enzym verantwoordelijk: urease Urease wordt geproduceerd door bacteriën in de faeces (zit dus ook op het vloeroppervlak) Afbraak gaat zeer snel (na enkele uren is alle ureum omgezet) Vervolgens bepaalt de ph de hoeveelheid vrije ammoniak

21 Theoretische achtergronden (2) In een melkveestal zijn 2 belangrijke bronnen: 1) de stalvloer 2) de mestkelder Bij een ligboxenstal met roostervloer is de verdeling tussen bijdrage van vloer en kelder ca. 60/40%. In varkensstallen is dat 20%/80% Dit komt omdat varkens een duidelijk mest- en liggedrag vertonen en koeien niet

22 Theoretische achtergronden (3) Ammoniakemissie is eigenlijk een proces van stofoverdracht Vergelijk met het drogen van de was

23 Theoretische achtergronden (3) Invloedsfactoren NH 3 emissie: 1) concentratie ureum in urine (m.n. voeding) 2) hoeveelheid urine die na elke lozing op de vloer achterblijft (m.n. vloertype en -uitvoering) 3) activiteit van bacteriën die urease produceren 4) temperatuur (mest en lucht) 5) zuurgraad (ph) 6) luchtsnelheid (over vloer en mest in kelder) 7) hoeveelheid urine die in de stal wordt gedeponeerd (m.n. beweiding) 8) luchtuitwisseling tussen kelder en stal

24 Beperking ammoniakemissie: noodzaak 1 NEC-richtlijn (NEC = National Emission Ceiling) van de EU bepaalt de hoeveelheid ammoniak die een land mag produceren Voor NL geldt: 128 kton in 2011 Deze grenswaarde is net gehaald In toekomst verder omlaag (richting 2020) Rundveestallen zijn tot nu toe buiten schot gebleven (wel: afdekken mestopslagen, emissie-arme mesttoediening, varkens-en pluimveestallen)

25 Beperking ammoniakemissie noodzaak 2 Vanaf april 2008: Besluit Huisvesting Grenswaarde voor melkveestallen: 9,5 kg ammoniak per koe per jaar Beweiding voldoet altijd Permanent opstallen: 11 kg/koe.jaar, dus emissie-arm bouwen Daarnaast: Natura2000 (Vogel- & Habitat) Doel: bescheming van kwetsbare natuur Bevoegd gezag is de Provincie

26 Proefstallen (1) Lijst met Best Beschikbare Technieken (RAV Bijlage 1) voor emissie-arme melkveestallen was tot voor kort zeer beperkt Regelgeving (Besluit Huisvesting; Natura2000) noopt tot emissie-arm bouwen Innovaties (emissie-arm) naar de praktijk via onderzoek en proefstallen Proefstallen vooral bij nieuwbouw + opstallen

27 Proefstallen (2) Vanaf 2007 voor ca. 30 proefstalsystemen aanvragen ingediend door MMA, waarvan 25 voor melkvee In totaal voor ca. 100 veehouders, waarvan 75 melkveehouders (uiteindelijk: 4 stallen per systeem) Meetverplichting: per stal * 4 stallen Opgenomen in bijlage 1 bij RAV (via afleiding per medio 2010): Sleufvloer zonder gaatjes met noppen (Holcim) Profielvloer (Zeus Beton) RuconvloerTop en PlusvloerTop (Concrelit)

28 Permanente RAV-systemen (1) Sleufvloer (BWL V1 en BWL V1) Emissiefactoren (EF): -Beweiden: 7,7 kg/koe.jaar -Opstallen: 9,2 kg/koe.jaar

29 Permanente RAV-systemen (2) Hellende vloer met rubber (BWL V1) of met profiel BWL V1) Sleufvloer Type C (BWL V1) RuconvloerTop Concrelit PlusvloerTop Concrelit EF: 7,5 en 8,6 Welzijnsvloer Zeus Beton (ook: Concrelit, Swaans) EF: 7,7 en 9,2

30 Herziening RAV ( ) 7 nieuwe vloersystemen opgenomen op basis van proefstallen (BWL-nummers + technische beschr.) Emissiefactoren: berekend voor 3,5 m 2 /koe Toepassing in de praktijk: 3,5 5,5 m 2 /koe!! Geldig totdat er is gemeten (< 3 jaar) Tot die tijd bescherming voor veehouders die investeren Daarna gaat de gemeten EF gelden voor stallen die daarna worden gebouwd en ingericht

31 PROEFSTALLEN MELKVEE IN NEDERLAND Test barns 5/22

32 Tijdelijke RAV-systemen(1) Roostervloer voorzien van een bolle rubber toplaag (BWL ) Comfort Slat Mat (Beerepoot Agri, Holcim) Bolle kunststof matten 90% lagere urease-act. Snelle afvoer urine EF beweiden/opstallen: 6,5/7,4 kg NH 3 /koe.jaar

33 Mat & Valve Tijdelijke RAV-systmen (2) Roostervloer voorzien van een bolle rubber toplaag en afdichtflappen in de roosterspleten (BWL ) (Beerepoot Agri,Holcim) Bolle kunststof matten met flappen in roosterspleten 90% lagere urease-activiteit, afvoer urine, minder kelderemissie EF beweiden/opstallen: 4,1 en 4,7 kg NH 3 /koe.jaar

34 Tijdelijke RAV-systemen (3) Roostervloer voorzien van cassettes in de roosterspleten (BWL ) Eco Floor (VDV Beton) Rubberen elementen met flap in roostervloer configuratie Snelle afvoer urine en minder kelderemissie EF beweiden/opstallen: 7,1 en 8,1 kg NH 3 /koe.jaar

35 Tijdelijke RAV-systemen (4) Geprofileerde vlakke vloer met hellende gleuven, regelmatige mestafstorten en hoog frequente mestverwijdering met een vingerschuif (BWL ) Patent Comfort Floor G1 (Swaans Beton) Vloerelementen met hellend profiel, regelmatige afstort Snelle afvoer urine EF beweiden/opstallen: 8,1 en 9,2 kg NH 3 /koe.jaar

36 Tijdelijke RAV-systemen (5) Geprofileerde vlakke vloer met hellende gleuven, regelmatige mestafstorten voorzien van afdichtflappen en frequente mestverwijdering met een vingerschuif (BWL ) Patent Comfort Floor G2 (Swaans Beton) Snelle afvoer urine + beperking kelderemissie EF beweiden/opstallen: 7,0 en 8,0 kg NH 3 /koe.jaar

37 Tijdelijke RAV-systemen (6) Geprofileerde vlakke vloer met hellende gleuven, regelmatige mestafstorten en frequent schuiven (BWL ) W2 vloer (HCI Beton) Welzijnsvloer met profiel Snelle afvoer urine EF beweiden/opstallen: 8,3 en 9,5 kg NH 3 /koe.jaar

38 Tijdelijke RAV-systemen (7) Geprofileerde vlakke vloer met hellende gleuven, regelmatige mestafstorten voorzien van afdichtflappen, frequent schuiven en dakisolatie (BWL ) W4 vloer (HCI) Duurzaamheidsvloer (Berkel Beton) Snelle afvoer urine + minder kelderemissie EF beweiden/opstallen: 7,1 en 8,1 kg NH 3 /koe.jaar

39 Meest veelbelovende systemen (1) 2% hellende vloer van gietasfalt + centrale buis StalbouwNL V-vormige vloer Opvang + afvoer via buis Iets lager ph gietasfalt Geen mestkelder Mogelijkheden voor mestscheiding Binnenkort op RAV (tijdelijk); EF 9,1 en 7,9 NH 3 /koe.jaar

40 Veelbelovende systemen (2) W5-vloer HCI Beton 4 proefstallen ingediend EF nog niet bekend G3-vloer Swaans Beton 4 proefstallen ingediend EF nog niet bekend

41 Herziening RAV ( ??) Herziening emissiefactoren traditionele ligboxenstal (eerste indicatie: + 20% op basis van recente metingen) Opname van effect dakisolatie, ACNV en melkureum (als %?) Besluit Huisvesting: verlaging van de drempelwaarde stallen (bijv. van 9,5 naar 8,1); dan ook emissie-arm bij beweiden en nieuwbouw; jongvee?? Bedrijfsontwikkelingsplan voor ALLE stallen, mits voldoende systemen, te implementeren (voor ??)

42 Praktische ervaringen /doorkijk(1) Kosten worden als vrij hoog ervaren Eerste voordelen worden gemeld: goede beloopbaarheid, meer melk/koe (a.g.v. geheel nieuwe MDV-stal, incl.vloer) Ervaringen nog beperkt; nog niet zo lang in gebruik (kinderziektes) Veel belangstelling voor dichte vloeren, zonder mestkelder, met zand in de boxen nog weinig mogelijkheden Alle vloeren berijdbaar, alle maten beschikbaar

43 Praktische ervaringen/doorkijk (2) Nog weinig aandacht voor alternatieve systemen, zoals vrijloopstallen Emissie per m 2 mogelijk wel ok, maar vanwege veel m 2 /koe is de emissie per koe wellicht te hoog Diverse materialen in onderzoek & ontwikkeling (compost, met en zonder luchtbehandeling, weidebodem,...) Veel aandacht voor mestwetgeving primaire mestscheiding (vloeren) of secundaire mestscheiding (mestscheider), opwerking mest tot concentraat,...

44 Monteny Milieu Advies & proefstallen Indienen en begeleiden van proefstallen melkvee Milieu-adviezen voor NBWetvergunning melkvee Algemene advisering melkveehouderij, milieu & welzijn Voordelen Proefstalstatus = vergunning (m.n. opstallen) EF Geldig gedurende looptijd milieuvergunning Aparte status t.b.v. MIA en VAMIL Mogelijkheden voor subsidie overheid Mogelijkheid voor subsidie meetkosten Nadelen Meetkosten (ca ,-) per stal Kosten procedure 4.500,- (excl. BTW Meerkosten van techniek of systeem Risico s bij gebruik techniek/systeem Emissiefactor ligt vast voor hele stal

45 Eisen aan proefstallen Niet elke stal is geschikt voor een proefstal Uitgezonderd of minder wenselijk (vooral vanuit het oogpunt van meetbaarheid) zijn stallen met: Afwijkende dakconstructie (zaagtand-dak, Italiaans dak, Serre-stal) Melkstal en wachtruimte buiten de proefstal Nieuwe stallen te dicht bij bestaande stal worden gebouwd verlenging van bestaande stal Te veel jongvee in proefstal (voorkeur: uitsluitend melkvee)

46 DANK VOOR UW AANDACHT. VRAGEN??

47 PAUZE

48 MELVIN KOK

49 Boes + Kok Ingenieursbureau Klein onafhankelijk ingenieursbureau; Jarenlange ervaring in het vakgebied architectuur en bouwtechniek; Kennis staat hoog in het vaandel, innovaties, duurzaamheid, brandveiligheid; Lage overhead, werken met ons tweeën; Slechts twee aanspreekpunten, dus altijd de juist persoon; Wij kunnen u een op- maat of totaalpakket aanbieden; Wij zijn gespecialiseerd in: Architectuur; Bouwtechniek Duurzaamheid; Brandveiligheid; Ruimtelijke ordening; Omgevingsvergunning; Onafhankelijke expertise;

50 Wat doen wij voor dagelijkse werkzaamheden? Dirk-Jan boes Melvin Kok Bouwtechniek Brandveiligheid Constructief ontwerp EPN Berekening Detaillering Omgevingsvergunning Advies ruimtelijke ordening Beeldkwaliteitsplan opstellen Bestemmingsplan toetsen Overleg met bevoegd gezag Rood- voor rood trajecten Architectuur ontwerp Herbestemming onderzoek

51 Werkgebied

52 Wanneer kunnen wij iets voor u beteken? Bedrijfsverplaatsing; Vergroten bouwperceel; Aanvraag omgevingsvergunning (WABO); Uitbreiding of nieuwe bedrijfswoning; Tweede bedrijfswoning; Functieverandering / Rood- voor rood traject; Bezwaar- en beroep procedures; Veestallen; Kistenbewaarplaatsen; Blukopslag; Kapschuren; Werktuigenberging; Wij adviseren, ontwerpen, coördineren en begeleiden op de wijze zoals u die wenst.

53 Hoe verloopt een proces bij Boes + Kok - op basis van úw wensen, bestemmingsplan en het beeldkwaliteitsplan ontwerpen wij uw bouwplannen op papier ; - het definitieve ontwerp leggen wij voor aan de gemeente, welstand etc. in een concept aanvraag omgevingsvergunning ; - wanneer de concept aanvraag principe akkoord bevonden is werken wij het ontwerp technisch uit in de vorm van detaillering, werktekeningen en brandveiligheid incl. de bouwbesluit toets.; - vervolgens verzorgen wij via derden de overige stukken welke nodig zijn, constructie berekening, sonderingen, milieukundig bodemonderzoek, epc-berekening etc. - Wanneer alles benodigde stukken zijn verzameld en door ons akkoord bevonden, dienen wij de complete omgevingsvergunning in incl. inrit- en bijvoorbeeld kapvergunningen.

54 Hoe verloopt een proces bij Boes + Kok - Voor de zelfbouwers kunnen wij naar wens werktekeningen maken, extra bouwkundige detaillering bij complexe oplossingen; - Ook is het mogelijk dat u bijvoorbeeld door een aannemer een stal laat bouwen welke het tekenwerk ook verzorgd. Wij kunnen dan voor u als bouwmanager optreden en namens u als gemachtigde de aanvraag met bijbehorende onderzoeken verzorgen op basis van het tekenwerk van het bouwbedrijf. - Verzorgen van toezicht tijdens het bouwproces en een opleveringskeuring;

55 Hoe verloopt een proces van initiatieffase tot indiening omgevingsvergunning met NB-vergunning Initiatief PVE opstellen Budgettering opstellen Ontwerp Voorlopig ontwerp Toetsen aan Gemeentelijke regelgeving (BP Welstand Milieu) Definitief ontwerp VO omzetten naar DO NB-vergunning separaat aanvragen ivm aanhaken Globaal proces, passend binnen het bestemmingsplan, evt. met ontheffing D.O. Uitwerken Constructief ontwerp Detaillering Installaties Bouwbesluit Onderzoeken verzamelen Milieukundig bodemonderzoek Sonderingen BVB - Brandrapportage Statische berekening R.O.B. Aanvraag Omgevings vergunning Definitieve aanvraag met looptijd van 8 of 26 weken:

56 Omgevingsvergunning - Sinds oktober 2010 vervanger van de bouwvergunning. - Verscheidende vergunningen samengevoegd naar één omgevingsvergunning Aanlegvergunning Bouwvergunning Flora- en Faunawet, vergunning Gebruiksvergunning (en gebruiksmelding) Inritvergunning of uitwegvergunning Kapvergunning Milieuvergunning Monumentenvergunning Natuurbeschermingswetvergunning Projectbesluit Reclamevergunning Sloopvergunning - Voordeel: één vergunning, één loket en één bevoegd gezag - Twee soorten voorbereidingsprocedures - Reguliere procedure / Uitgebreide procedure

57 Omgevingsvergunning Verloop reguliere voorbereidingsprocedure (bijvoorbeeld bij een uitbreiding van uw bedrijfswoning) - Ontvangstbewijs + verloop van de procedure - Kennisgeving in een of meer dag-, nieuws- of huis-aan-huisbladen - Beslistermijn acht weken - Bekendmaking / kennisgeving

58 Omgevingsvergunning De uitgebreide voorbereidingsprocedure (bijna altijd van toepassing in de vee- sector zoals Rensen heeft genoemd) - Ontvangstbewijs + verloop van de procedure (art. 3.1 Wabo) - Ontwerpbesluit ter inzage bij de gemeente waar het project wordt uitgevoerd Indien noodzakelijk verklaring van geen bedenkingen - Zienswijzen op het ontwerpbesluit. Bezwaar alleen belanghebbende - Beslistermijn 26 weken - Bekendmaking / kennisgeving

59 Enkele referenties Nieuwe bedrijfswoning Zuiderzeeweg Blokzijl: Rood- voor Rood, Cornelisgracht Giethoorn Veestal, Bomenweg Emmeloord

60 Kijk voor meer informatie op onze website

61 GEUJE ROOK

62 1 1

63 2 Het begint allemaal met een goed plan Van schets Tot stal Bij Bouwbedrijf G. Rook bent u op de juiste plaats voor een totaalproduct 2

64 3 3

65 4 4

66 5 5

67 6 6

68 7 7

69 8 8

70 9 9

71 10 10

72 11 11

73 12 12

74 13 13

75 14 Vragen? 14

76 VRAGENRONDE

77