De polder vertraagt. Die prijs was een fantastische steun!

Transcriptie

1 Annette van Waning, Vebego: MVO draait steeds meer om sociale innovatie Uneto-VNI: Duurzaamheidscan en roadshow voor installateurs Succesvolle radicaal: Ondernemer- pionier Ray Anderson Nummer 5 November 2011 Een uitgave van Koninklijke Van Gorcum Herman Wijffels over duurzaam veranderen De polder vertraagt Die prijs was een fantastische steun! Innoveren in nederland > Een MVO-zelfverklaring opstellen in 6 stappen > Groene marketing via social media p.38 > Dag Porsche, hallo elektrobolide p. 32 p.45 > MVO-koplopers bedwingen de keten p. 46

2 Dé MVO-richtlijn nu met gratis praktijkgids Bestel op Normalisatie: de wereld op één lijn

3 Voorwoord November Bekend tot in China ik de klant had gevraagd wat hij wilde, zou hij gezegd hebben: een sneller paard. Dat zei Henry Ford, toen hij in 1908 de T-Ford introduceerde. De eerste auto die in serie werd geproduceerd. Met ongekend succes. Om hun ideeën werkelijkheid te maken, moeten ondernemers Als hun eigen plan trekken. Wat klanten zeggen te willen, is hooguit de halve waarheid. We weten vaak niet waar we behoefte aan hebben, totdat we er kennis mee maken. Dan komt al gauw de volgende hobbel: de investeerder. Die doorziet zelden de commerciële mogelijkheden van een goed idee. Dat blijkt ook uit de ervaringen van ondernemers die de afgelopen tien jaar de Herman Wijffels Innovatieprijs wonnen. Zo staan de winnaars uit 2006 en 2007 nu pas op het punt de markt te bestormen met hun uitmuntende innovaties. Met bloed, zweet en tranen maakten ze hun creaties marktklaar. Wij Nederlanders zijn daar gewoon niet zo goed in, zegt oud-bankier en naamgever van de prijs Herman Wijffels in het interview in dit nummer. Om er direct aan toe te voegen dat we wel het beste jongetje van de klas zijn in het adopteren van nieuwe technologie, zodra we er brood in zien. Zo is internet hier sneller en beter opgepakt dan in de meeste andere landen. Onder zulke barre omstandigheden is een innovatieprijs wel het minste waar je op mag hopen. Sterker nog, volgens Reinier Mommaal, die de prijs in 2009 won met zijn bedrijf DyeCoo, maakte die zege enorm verschil: Zelfs in China verschenen persberichten over ons en het winnen van de prijs. Onze naam gonsde plotseling rond in de wereld van de textiel. Ik durf rustig te stellen dat de prijs ons heeft geholpen om door de crisis heen te komen. Uiteindelijk zijn het ondernemers die het moeten doen: ideeën en concepten vertalen in producten en diensten waar we echt iets aan hebben. Een cruciale maatschappelijke functie, noemt Wijffels het. Dat geldt ook voor duurzame producten en diensten. Willen we de economie duurzamer maken, dan hebben ondernemers daarin een hoofdrol. Zonder mensen met de mentaliteit van Henry Ford hadden we geen auto s gehad. Die mentaliteit hebben we nu nodig voor het vertalen van goede ideeën tot duurzame producten en diensten. Zaken waar we nu nog niet eens van vermoeden dat we er binnenkort niet meer buiten kunnen. Toine Al Hoofdredacteur tal@pepperonline.nl Fotografie Caroline Westdijk

4 November PEPPER November jaar duurzame innovatie In november wordt de Herman Wijffels Innovatieprijs voor de tiende keer uitgereikt. Hoe innovatief is Nederland dit jaar en hoe belangrijk is de prijs voor de winnaars? 18 MVO draait om mensen Annette van Waning, CSR Manager bij dienstverlener Vebego: Er liggen heel veel kansen in organisaties om het beste in mensen naar boven te halen Wijffels positieve boodschap De westerse wereld ligt op ramkoers. Alleen met een ingrijpende reorganisatie van de samenleving kunnen we het tij keren, ondernemers voorop. Want de politiek is verlamd, zegt Herman Wijffels (69). Coverfoto: Marleen Daniëls Foto inzet: Jiri Büller

5 Inhoud November Marketing & communicatie 16 Een geloofwaardige MVO-zelfverklaring in 6 stappen 38 Social media succesvol inzetten voor groene marketing Innovaties & nieuwe producten jaar Herman Wijffels Innovatieprijs Management & strategie 26 Interview: Herman Wijffels hekelt het kabinet Geweldig koppel Ivo van den Brink en Joost ter Doest hadden alles, maar misten de zingeving. Ze deden de Porsche de deur uit en bouwen nu met hun bedrijf Rebbl auto s om tot elektrisch aangedreven bolides. 32 Personeel & organisatie 34 Annette van Waning, CSR Manager bij Vebego Rubrieken 3 Voorwoord 6 Lezersreacties: elektrische taxi s echt milieuvriendelijker? 7 Nieuwe duurzaamheidsscan Uneto-VNI 8 Nieuws 13 De maand van... Laura Hein, CSR-coördinator Expresso 14 Slimme energienetten helpen ondernemers 24 Expertvraag: hoe moeten we communiceren over onze MVO-prestaties? In 6 stappen een MVO-zelfverklaring Aantonen dat je ISO toepast voor je MVO-beleid doe je met een zelfverklaring. Dit doe je geloofwaardig met de nieuwe handleiding van het NEN Complete U-turn: Rebbl maakt auto s elektrisch 42 Boek: Ray Anderson spreekt tot CEO s 46 MVO Koplopers bedwingen de keten 51 Service & colofon Columns 31 Willem Lageweg: ondernemen in conflictgebieden? 41 Margot van Sluis-Barten: nieuwe werknemers, sociale revolutie 45 Marleen Janssen Groesbeek: wisseling van de wacht 50 Lars Moratis: leve de radicale industrieel! Social media op de groene markt Hoe zet je social media in om je groene product in de spotlight te zetten? Tip1: Vergeet marketing, durf te delen! 38 Surf nu naar De nieuste blogs lezen en vragen stellen aan MVO-experts, of contact leggen met andere ondernemers met duurzame ambities? Weten hoe je iets in de praktijk aanpakt? Tips en tools, boeken, evenementen, opleidingen en trainingen op MVO-gebied? Je vindt het op:

6 Lezersreacties November Enorme kortzichtigheid (Pepper nr. 4) Ik heb met uiterste verbazing uw artikel gelezen over de in te zetten elektrische taxi s in Amsterdam. Blijkbaar is de visie van uw redacteur alleen maar gefocust op het fenomeen elektrisch rijden. Het is een goede ontwikkeling in de taxibranche om met meer milieuvriendelijke auto s te gaan rijden. Maar uw redacteur geeft liever een trap na door de taxi s 35 keer meer vervuilend te noemen dan een gemiddelde auto. Dit getuigt van een enorme kortzichtigheid. Hieruit blijkt dat u symboolpolitiek voert t.o.v. de elektrische auto. Uit berekeningen van specialisten blijkt dat als u de opwekking van elektriciteit meerekent, de elektrische auto niet zo heel milieuvriendelijk is. Denk alleen maar aan de vervuiling van de gebruikte accu s. Op dit moment schakelt de taxibranche over op het gebruik van aardgas/groengas. Deze vorm van brandstof is erg schoon. Maar helaas horen wij u daar niet over. Cees Dijkstra Aardgastaxi Forum voor Duurzaam ondernemen in de taxibranche zijn ze nog prima jarenlang te gebruiken in stationaire opstellingen (zoals bij de Nissan Leaf, de eerste elektrische auto voor de massa). Zie de volgende bronnen: milieu-effecten-elektrische-auto php?title=accu#grondstoffen_en_leefomgeving Er zijn zelfs TU s en andere onderzoekers die beweren dat Li-Ibatterijen na 10 jaar nog een capaciteit van 97 procent hebben en dus langer meegaan dan de elektrische auto s zelf...! 3. Ook aardgas is een fossiele brandstof. Weliswaar de meest schone onder alle fossiele brandstoffen, maar toch, er komt hoe dan ook CO2 vrij. Bij elektrisch vervoer, mits met duurzaam opgewekte elektriciteit, is dat niet het geval. Mail uw brieven naar redactie@pepperonline.nl. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden brieven in te korten en te redigeren. Reactie nieuwsredactie: Mooi dat lezers reageren, maar wel graag op basis van feiten. Een reactie op de punten van kritiek: 1. Dit bericht is gebaseerd op een ANP-persbericht waarin expliciet staat dat een gemiddelde taxi bijna 35 keer meer stikstofoxide uitstoot dan een personenauto. 2. Vergeleken met loodzuur en nikkel-metaalhydridebatterijen leveren de huidige lithium-ionbatterijen drie keer zoveel voltage per cel. Deze worden hoogstwaarschijnlijk ook in de taxi s gebruikt. Li-I-batterijen zijn volledig recyclebaar en bevatten geen zware metalen en andere giftige stoffen. Na keer opladen hebben ze nog 80 procent van de capaciteit en Advertenties

7 Nieuwsinterview November Scan voor duurzame installateurs Branchevereniging Uneto-VNI voor de installatiebranche heeft een nieuwe versie uitgebracht van haar duurzaamheidsscan. We willen werken aan het bewustzijn dat duurzaamheid verder gaat dan de techniek. Tekst Pierre de Winter Fotografie Uneto-VNI De meeste bedrijven in onze branche doen al hartstikke veel aan duurzaamheid. Installatiebedrijven zijn in hun aard nu eenmaal altijd bezig met het toepassen van energiebesparende, efficiëntere technologieën. Waar het vaak aan ontbreekt, is een integrale kijk op duurzaamheid en daarmee een systematische aanpak. Vreemd is dat overigens niet, want veel ondernemers in de branche kunnen het zich alleen in de avonduren veroorloven om actief met deze materie bezig te zijn. Aan het woord is Terry Heemskerk, vakgroepmanager bij branchevereneniging Uneto- VNI voor de installatiebranche en als secretaris verantwoordelijk voor het MVO-platform dat Uneto in 2005 heeft opgericht. Wat wij proberen te bewerkstelligen, is dat al onze leden het zijn er zo n 5300 op een concrete, direct toepasbare manier met duurzaam ondernemen in aanraking kunnen komen. Dat platform kwam er overigens enkele jaren geleden op verzoek van de leden zelf. Benchmark Vlak voor de zomer van dit jaar presenteerde Uneto-VNI de nieuwe MVO-scan voor installatiebedrijven. In vergelijking met de vorige versie werd een nieuwe component logistiek toegevoegd en is er een benchmark opgenomen, die het mogelijk maakt dat leden zichzelf zoveel mogelijk kunnen vergelijken met gelijksoortige andere bedrijven. Heemskerk: Je moet appels met appels vergelijken; een elektrotechnisch installateur wil zich niet meten met de sanitairbranche. Geen makkelijke klus, gezien de diversiteit van de branche, die varieert van voornoemde categorieën tot zonne-energie en van wind molens tot brandveiligheidszaken. Vandaar dat Uneto-VNI adviesbureau BECO in de arm nam, waarmee het de eerste versie van de scan eind 2009 ook al had ontwikkeld. Heemskerk: Zij hadden al een generieke scan. We hebben toen met hen een intensief traject doorlopen om die te kunnen herschrijven voor de installatiebranche. Kwartier De scan omvat zo n vijftig vragen, volledig toegesneden op de installatiebranche en samengesteld volgens de internationale richtlijnen. Maar niet moeilijk, aldus Terry Heemskerk. Je kunt m in ruim een kwartier doorlopen. De meeste informatie waarnaar gevraagd wordt, heeft de ondernemer wel bij de hand. Je komt te weten waar je staat als het om MVO gaat en je krijgt suggesties voor de meest logische vervolgstappen. Tot slot is er de rapportagefunctie, die als een simpel duurzaamheidsverslag kan dienen. Ondernemers kunnen daarmee aan (potentiële) opdrachtgevers laten zien hoe hun bedrijf ervoor staat qua duurzaamheid. Kennismaken Volgens Heemskerk loopt het nog niet storm. Dat kan ook niet, omdat we m vlak voor de zomer gepresenteerd hebben. Maar we gaan er hard aan werken. Zo heeft de vereniging een roadshow opgezet, samen met MVO Nederland en Syntens. Daar laten we lokale ondernemers met een duidelijke visie op MVO aan het woord en een lokale hoogwaardigheidsbekleder, om het perspectief van de mogelijke opdrachtgever te verwoorden. MVO Nederland staat er met zijn kennis en Syntens levert aan deelnemers met interesse drie dagen gratis dienstverlening. En natuurlijk kunnen ondernemers er spelen met de nieuwe scan. In Rotterdam en Groningen was het een groot succes, volgend voorjaar zijn er zo n 3-4 evenementen gepland, maar eerst is er op 24 november nog een roadshow Zwolle. Heemskerk: We willen laten zien dat duurzaamheid verder gaat dan de techniek. Met de P van Planet zit het bij de meeste van onze leden wel goed. Het gaat erom dat ze ook aan die andere P s, People en Profit, gaan werken. Terry Heemskerk, Uneto-VNI: Met de P van Planet zit het bij veel van onze leden wel goed. Bezoek de roadshow De eerstvolgende roadshow van Uneto-VNI, MVO Nederland en Syntens is op 24 november in Zwolle. Volgend voorjaar zijn er nog zo n 3-4 evenementen gepland. Meer informatie op com/3eks97m. Kijk voor de scan op duurzaamheidsscan. uneto-vni.nl.

8 November Samenstelling & redactie: Tseard Zoethout & Barbara van Male Winnende slager Talent behouden helpt bedrijven groeien Fotografie: Guus Dubbelman/Hollandse Hoogte De winkel van de Vegetarische Slager aan het Haagse Spui. De Vegetarische Slager is winnaar van de Hart-Hoofdprijs van Triodos Bank. De prijs voor de meest vernieuwende duurzame ondernemer werd voor het eerst toegekend. De Vegetarische Slager kwam als beste uit de bus bij deze publieksprijs, waarvoor meer dan mensen hun stem uitbrachten. De slager is de eerste speciaalzaak in Nederland die plantaardige vleesvervangers produceert en verkoopt. De onderneming is het geesteskind van biologisch akkerbouwer Jaap Korteweg, topkok Marco Westmaas, Kiemkrachtdirecteur Rob van Haren en conceptmaker Niko Koffeman. Zij willen dat vleesvervangers spectaculair van structuur, bite en smaak zijn, zodat vleeseters helemaal niets missen als ze vlees een of meer dagen achterwege laten. Met de prijs van euro gaan ze verder met de ontwikkeling van plantaardige vleesvervangers en de groei van de keten. Een van de wensen is een 100 procent plantaardige rookworst. Andere genomineerden zien? Nederlandse bedrijven houden talent te weinig binnen, zo blijkt uit onderzoek van internationaal HR-adviesbureau Mercer. In het What s working-onderzoek van Mercer beantwoordden medewerkers in Nederland meer dan 100 vragen over onder meer arbeidsvoorwaarden, carrièremogelijkheden en werk-privébalans. Van de respondenten vindt slechts 52 procent dat interne doorgroeimogelijkheden goed geregeld zijn en 53 procent meldt dat hun bedrijf goede trainingsmogelijkheden aanbiedt. Arnout Korteweg, Market Leader Benelux bij Mercer: Bedrijven beseffen niet dat bedrijfsgroei kan worden bevorderd als het om opleiden van medewerkers gaat. De focus ligt vooral bij jonge medewerkers, terwijl duurzaam HR-beleid juist alle leeftijdsgroepen faciliteert, zo vindt Mercer. Een miljoen druppels Het Medisch Spectrum Twente is de tweehonderdste deelnemer aan het duurzaamheidsproject druppels. Bedrijven, gemeenten, scholen, zorginstellingen, particulieren: druppels wil een miljoen mensen bewust maken van hun eigen rol in duurzaam denken en doen. Met elke week een duurzame tip, de Druppel van de Week, die iedereen makkelijk kan toepassen. Medisch Spectrum Twente heeft in haar nieuwbouw een healing environment ingericht en diverse duurzame energietechnieken toegepast. Door deel te nemen aan druppels worden medewerkers betrokken bij de duurzame ontwikkeling in de zorginstelling. Meedoen? Nederlands-Duitse prijs voor MKB De Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK) kent jaarlijks de Prijs voor de Economie uit. Bedoeld voor MKB-bedrijven die bijzonder innovatief - en vaak duurzaam - zijn. Duitsland is de belangrijkste handelspartner van Nederland. Met deze prijs, zegt DNHK-voorzitter Dick de Boer, tonen we aan dat het MKB een belangrijke, soms onderschatte, rol vervult. De prijs is voor de vierde keer uitgereikt aan een MKB-bedrijf dat opvalt door grensoverschrijdende bedrijfsactiviteiten. Eerdere winnaars waren onder meer Greenwheels en Multi Development, projectontwikkeling. Dit jaar hebben 34 MKB-ondernemingen zich aangemeld. Drie Nederlandse en drie Duitse zijn genomineerd. Twee genomineerden houden zich bezig met sloop en grondreiniging en PV-systemen. De interesse groeit: er zijn online ruim vierduizend stemmen uitgebracht. Meer dan vorig jaar. Bij het ter perse gaan van dit nummer was de winnaar nog niet bekend.

9 Nieuws November Toekomstige leiders zoeken balans Ondernemers die met iets écht innovatiefs komen, hebben het vaak lastig. Helemaal als het gaat om een duurzaam product. Op The Future Leaders Event werken toekomstige leiders aan de balans tussen People, Planet en Profit. Op The Future Leaders Event komen 200 jonge high potentials uit bedrijfsleven en overheid samen om na te denken over maatschappelijke vraagstukken en dilemma s die belangrijk zijn voor de toekomst van het land, de grote steden, het grootbedrijf en het MKB. Key note speaker en SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan: Aanstormende managers hebben wel de wil maar nog niet de macht. Zij zijn nog niet van beslissende invloed op de keuzes die bedrijven maken. The Future Leaders Event geeft hen een voorproefje van wat hen te wachten staat wanneer ze over een aantal jaar zelf aan de knoppen zitten. Fotografie: Eric Brinkhorst/Hollandse Hoogte Alexander Rinnooy Kan is een van de sprekers op het Future Leaders Event. Een duurzame samenleving en een duurzaam bedrijfsleven zijn de kern van het congres. Een van de thema s is de koers van de ondernemer. Ondernemers die met iets écht innovatiefs komen, hebben het vaak lastig, helemaal als het gaat om een duurzaam product. Een succesvol businessmodel, geldschieters, verkoopkanalen lijken voor de duurzame ambities van ondernemers vaak onbereikbaar, zeker als het idee nog geen bewezen technologie is. Op het congres onderzoeken de Future Leaders vijf echte ondernemersvoorbeelden van een financiële constructie tot een technische innovatie op barrières, succes, strategie en markt. Andere thema s zijn: de koers van de stad, de koers van het land, de koers van de Raad van Bestuur. Het Grote Bedrijven Netwerk van MVO Nederland organiseert op 3 november 2011 het congres voor de vierde keer. Naast Rinnooy Kan spreken onder andere ondernemer Nicolette Mak van Valid Express, en oud-premier Jan- Peter Balkenende, tegenwoordig partner bij Ernst & Young. Daar geeft hij onder andere het Corporate Responsibility-beleid mede vorm. Minister Marja van Bijsterveldt (OCW), uitreiking Duurzame Lintjes, 6 september 2011 De uitdagingen van onze tijd vragen ook om mensen die vragen stellen die nog nooit gesteld zijn.

10 November Energienieuws Onderzoek: energietoekomst ligt in de regio Zeewolde hengelt naar smart grid miljoenen Nu de fossiele energie opraakt, moet energie boven de grond worden opgewekt. De toekomst ligt in de regio, zegt Andy van den Dobbelsteen (TU Delft), coördinator van onderzoeksproject SREX (Synergie Regionale planning en EXergie). Dit SREX is niet zomaar een onderzoek geweest: in opdracht van Agentschap NL zijn vijf instellingen TU Delft, Rijksuniversiteit Groningen, Wageningen Universiteit, Hogeschool Zuyd en TNO- Deltares sinds 2006 nagegaan hoe we de gebouwde omgeving zonder fossiele energie kunnen inrichten. Landschapsarchitecten, planologen, stedenbouwkundigen en energie-experts kwamen al snel tot de conclusie dat die inrichting verreikende maatschappelijke gevolgen zal krijgen. Als fossiele brandstoffen wegvallen, zegt de onderzoeker aan de vooravond van het afrondende congres Energie en Ruimte, dan moeten we onze energieopwekking aan de oppervlakte organiseren. Scheiding van functies als wonen en werken functioneerde in de vorige eeuw prima, maar is nu een hobbel geworden voor duurzaam gebruik van ruimte. Zo blijkt, op niveau van één gebouw, opslag en uitwisseling van warmte en koude nauwelijks haalbaar. We moeten anders investeren en duurzame energieketens oprichten, bijvoorbeeld met behulp van ESCO s (energy service companies) of energiecoöperaties. Schaalgrootte, afstemming en samenwerking worden van levensbelang. Aanzetten daartoe ziet Van den Dobbelsteen vooral van wijk tot regio, van herinrichting en uitwisseling van stromen in Rotterdamse stadshavens tot energetische renovatie van woonwijken. Volgens hem ligt op die schaal dé kans voor het midden- en kleinbedrijf. Beperk de vraag, wissel energie uit met je buren en werk samen aan duurzame opwekking, tipt hij. Op de laatste dag van inschrijving heeft Zeenergie een gooi gedaan naar 1,8 miljoen subsidie uit Proeftuin Intelligente Netten. Met deze regeling wil het Rijk de uitwisseling van duurzame energievormen op het openbare net stimuleren. Zeenergie is onderdeel van Inzet (Intelligent Net Zeewolde en Energietransitie), een consortium van gemeente en provincie, netbeheerder Liander en diverse marktpartijen. Hun voorstel behelst koppeling van groene stroom (uit windturbines) en biogas (van een vergister) aan energieopslag en vraagsturing bij huishoudens en bedrijven. Slimme netten zijn een uitgelezen kans voor het MKB, laat ook het NEBC op pagina 14 zien. Verhuur je dak voor zonnestroom Het saldeerdrama wordt het ook wel genoemd: als je eigenaar bent van duurzame energiebronnen, moet je óók energiebelasting betalen wanneer je, bij overschot, meer dan 5000 kwh aan het net levert. Diverse partijen zijn daarom met innovatieve oplossingen gekomen: verhuur je (bedrijfs)dak voor zonnestroom en zij betalen hetzelfde voor inkoop als verkoop. Maar waarom niet de lusten neerleggen daar waar de lasten liggen? Het kabinet lijkt daar steeds meer voor te zijn. Zo heeft minister Verhagen (EL&I) toegezegd Verenigingen van Eigenaren vrij te stellen van belasting tot kilowattuur. Het wachten is op de uitwerking van de Green Deal. Fotografie: Luuk van der Lee/Hollandse Hoogte Een boer in Nordkirchen (D) vindt het al heel normaal om zonnepanelen te exploiteren. Benzine in een V8 stoppen is hetzelfde als je barbecue aansteken met honderd dollar biljetten. Het werkt wel, maar het is ongelofelijk dom. Ray Anderson in Confessions of a radical industrialist, besproken op p. 42.

11 Nieuws November Slimmere bevoorrading, schonere binnenstad Onze binnensteden raken verstopt. Door verkeersdruk, vervuiling en regelgeving. Waarom gaan we winkels niet gezamenlijk bevoorraden en op de terugweg reststoffen afvoeren? Logistiek dienstverlener Binnenstadservice doet dat. In Amsterdam opende ze net haar negende vestiging. Al het goede komt langzaam, zo ook Binnenstadservice: begonnen in april 2008 in Nijmegen wordt deze franchiseformule nu pas winstgevend. Leveranciers en verladers moeten wennen aan het concept, legt directeur Max Prudon uit. Zij voerden de regie, terwijl de ontvanger weinig met het logistieke proces van doen had. Wij keren dat om: de ontvanger bepaalt wanneer goederen uit ons depot aan de rand van de stad worden doorgeleverd, maximaal een keer per dag en met slechts één voertuig. Dat gebeurt zo duurzaam mogelijk: de uitvoerders in de steden rijden op aardgas of worden, waar mogelijk, elektrisch aangedreven. Op de terugweg nemen ze papier, folie of piepschuim mee terug. Afvalverwerkers zijn blij met deze schone afvalstromen. Gebundelde bevoorrading kent volgens Prudon diverse voordelen: zo wordt het straatbeeld minder belast, waardoor de leefbaarheid in de stad toeneemt en winkeliers meer kunnen verkopen. Bundeling zorgt bovendien voor hogere efficiency en minder milieudruk. Het mooie is, besluit Prudon, dat de interesse vanuit de stad zelf komt. Zo heeft een bewonersvereniging in Gouda voor deze formule gestreden en wil Gemeente Maastricht klant worden. Fotografie: Yvonne Wijermans Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Joop Astma, zette 19 september zijn krabbel onder een samenwerkingsovereenkomst met o.a. Lekkerland en Van Gansewinkel. Welke gemeente is het duurzaamst? Dit najaar vindt de eerste editie van de Prijs voor Duurzaamste Gemeente van Nederland plaats. Veel gemeenten werken aan een duurzame strategie. Aardwarmte, groene daken, afvalbakken op zonne-energie, verkeersborden die twee keer langer meegaan: de gemeente die voorop loopt in duurzaamheid kan straks de prijs in ontvangst nemen. Voor de verkiezing een initiatief van GDF SUEZ, FD Networks en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben zich al 60 gemeenten aangemeld. De onderscheiding bekroont projecten in de eigen organisatie, in de gebouwde omgeving, het bedrijfsleven, en op het gebied van energie, afval en mobiliteit. Initiatiefnemer Frans van den Boorn, Sales & Marketing Director van Cofely Nederland, benadrukt de voorbeeldfunctie: Dat duurzaamheid in Nederland leeft, blijkt uit het feit dat meer dan één op de tien gemeenten aangeeft een duurzame strategie te ontwikkelen en te implementeren. Wij hopen dat we nóg meer gemeenten kunnen inspireren. Herman Wijffels isn voorzitter van de jury. Gao Xiqing, China Investment Corporation, NRC Handelsblad, 24 september 2011 We willen een vriendschapshand graag uitsteken, maar we moeten net zo goed voor onze beleggingen zorgen als voor onze kinderen

12 November Bewegen levert geld op Als alle werknemers in Nederland flink bewegen, dan kan de BV Nederland 380 tot 930 miljoen euro per jaar verdienen. Want fitte medewerkers zorgen voor minder verzuim, blijkt uit onderzoek door Het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen en het Diabetes Fonds. Werknemers die voldoende bewegen, lopen minder risico op chronische ziekten en zullen zich minder vaak ziek melden. Nu de arbeidsmarkt vergrijst en steeds krapper wordt, is het voor werkgevers de vraag hoe zij hun personeel duurzaam inzetbaar houden. Traplopen, lunchwandelen, fietsprivéplannen, bedrijfssport: het NISB en het Diabetes Fonds hebben tips én een concreet stappenplan waarmee werkgevers hun werknemers kunnen stimuleren te bewegen. Als alle werknemers in Nederland flink bewegen, dan levert dat maximaal 930 miljoen euro op. Niet alle werknemers zullen daarvoor te porren zijn. In het onderzoek is een realistischer scenario doorberekend: als 25 procent meer werknemers flink gaat bewegen, is de winst altijd nog 380 miljoen euro. Dat sporten voordeel oplevert, Stekkerdoos uit bierblikje Tijdens de Dutch Design week (DDW) presenteert Connex Cablemanagement een aantal innovatieve producten op het kruisvlak van duurzaamheid en design (Strijp-S, Torenallee 22-08). Bijvoorbeeld stekkerdozen uit bierblikjes. De DDW wordt dit jaar alweer voor de tiende keer gehouden in lichtstad Eindhoven. is opmerkelijk: juist intensief bewegen gaat gepaard met een relatief hoog blessurerisico. In het onderzoek is berekend dat het hogere verzuim door sportblessures ruimschoots wordt gecompenseerd: sportende werknemers verzuimen gemiddeld minder dan niet-sportende collega s. In 2010 telde Nederland 7,8 miljoen werknemers, daarvan voldeed gemiddeld 33 procent niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Het aantal mensen met één of meer chronische aandoeningen is 4,5 miljoen; een van de grootste oorzaken is een ongezonde leefstijl. Fotografie: Bas Luiting/Connex Cablemanagement Groen bezig Groene kantorenwedstrijd Nederlandse kantoren kunnen meedingen naar de titel Groenste Kantoor, georganiseerd door netbeheerder Liander. Ieder bedrijf, iedere instelling en iedere vestiging kan meedoen. De wedstrijd loopt van 10 oktober tot 11 november Nudge lanceert zonnekracht Duurzaam consumentenplatform Nudge heeft de campagne Zonnekracht gelanceerd voor het gebruik van zonne-energie op wijkniveau. Bij Nudge zijn ruim consumenten aangesloten. Al honderd buurtburgemeesters willen zich daarvoor inzetten. Expeditie Het Nieuwe Werken In een intensief jaartraject met acht workshops en intervisiebijeenkomsten kunt u expert worden in Het Nieuwe Werken. De expeditie wordt georganiseerd door MVO Nederland, TNO en Conclusion. Meer informatie bij Glenn van der Burg van MVO Nederland: g.vanderburg@mvonederland.nl. Energieneutrale huurwoningen Duurzaam wonen is niet langer voorbehouden aan huiseigenaren: wooncorporatie Lefier Zuidoost Drenthe bouwt twaalf Ecocredowoningen voor sociale verhuur. Wubbo Ockels heeft de opening van het proefproject verricht. Ecokadobon via internet Gemak dient de mens: via internet kun je nu de ecokadobon bestellen, een initiatief van overzichtsite EcoGoodies en Kadobon online. De bon kan bij webwinkels voor duurzame, biologische of fairtrade producten worden ingewisseld. Pieter Wim Versluijs, op de discussiegroep duurzame energie van Linkedin. Zonnepanelen zijn de leisteen van de 21ste eeuw. Flex wint op Duurzame Dinsdag Twaalf elektrische voertuigen rijden zes dagen per week gratis in Rotterdam Overschie: op Duurzame Dinsdag won Flex Overschie hiervoor de eerste prijs. De tweede prijs was voor ondernemer Hans Alders met technieken die stroomverbruik on stage met 70 procent verminderen.

13 De maand van... November Laura Hein CSR-coördinator bij Expresso Fashion Het Nederlandse modemerk expresso Fashion produceert zijn kleding maatschappelijk verantwoord en zo duurzaam mogelijk. Fotografie: J. Dijkstra Laura Hein: MVO werkt alleen als alle afdelingen het belang ervan erkennen. Week 1 Dinsdag Ik spreek vandaag met een productiemanager over de uitkomsten van haar ontmoetingen met enkele fabrieken in Verre Oosten. Ze heeft daar op mijn verzoek de Corrective Action Plans besproken, die uit de audits van de Fair Wear Foundation zijn gekomen. Ik neem contact op met de leveranciers. Sommige hebben flinke stappen gemaakt in de verbetering van arbeidsomstandigheden, maar grote issues zoals betaling van een Living Wage blijven lastig. Soms vind ik dat frustrerend, maar ik hou me voor dat iedere stap er weer één is. Woensdag Vandaag ga ik naar de presentatie van het reclamebureau, dat ideeën laat zien voor het logo van een aankomende merkextensie die volledig duurzaam is. Ik beoordeel ook de eerste brochureteksten die binnen zijn gekomen en heb contact met Max Havelaar en een GOTS-gecertificeerde* fabrikant. De collectie is maar klein, maar er zit heel veel werk en aandacht in. Week 2 Dinsdag Het magazijn is opgeruimd en er blijken veel fournituren en garens over te zijn. Zonde om allemaal weg te gooien, daarom doneer ik ze aan Havonos. Deze stichting geeft naaicursussen aan kansarme vrouwen in Sri Lanka en zij kunnen onze spullen goed gebruiken. One man s trash is another man s treasure! Woensdag Vanmiddag doe ik weer mee aan een onderzoek van een Masterstudent. Mooi om te zien dat duurzaamheid zo leeft bij deze nieuwe lichting studenten, want zij krijgen straks invloed in de organisaties waar ze aan de slag gaan. Betrokken medewerkers zijn niet alleen heel belangrijk voor succesvol betrokken ondernemen, werknemers zijn ook gewoon consumenten. Ik ben ervan overtuigd dat een bewuste organisatie niet alleen zakelijk, maar ook privé kan inspireren en dat is minstens zo belangrijk. Week 3 Donderdag Vandaag weer een leverancier moeten herinneren aan het opsturen van Organic Cotton-certificaten. Ik moet natuurlijk altijd kunnen nagaan dat wat we op de markt brengen ook daadwerkelijk dát is waar we voor hebben gekozen en betaald. Week 4 Dinsdag Heb me net ingeschreven voor de Fairtrade licentiehoudervergadering en een CSR Chicks Meeting. Zulke bijeenkomsten zijn noodzakelijk om op de hoogte te blijven en mezelf te blijven ontwikkelen. En omdat ik de enige ben in de organisatie die zich hoofdzakelijk met MVO bezighoudt, zijn ze ook heel fijn om te sparren met anderen en mijn passie voor het vak te delen. Woensdag Vandaag uitgezocht of we met een gerust hart dons kunnen gebruiken in de collectie. Helaas kwam ik erachter dat er geen certificaten bestaan voor diervriendelijk dons. Wij hebben daarom besloten om op zoek te gaan naar een alternatief. Het is een mooi voorbeeld van hoe MVO alleen maar echt werkt als het belang ervan is doorgedrongen op alle afdelingen en we keuzes durven te maken. Donderdag Voor het eigen magazine van Expresso schrijf ik een column en andere artikelen over duurzaamheid. Daarin deel ik met collega s en onze klanten wat wij aan MVO doen en laat ik leuke duurzame initiatieven zien. Vandaag komt de Winter-uitgave binnen, terwijl ik al weer bezig ben met de Spring-editie van *GOTS staat voor Global Organic Textile Standard,

14 November Nieuwsinterview Slimme energienetten voor MKB Kan het MKB nieuwe verdienmodellen ontwikkelen met de wind in de rug van een slim energienetwerk? Ja, zegt Jörg Gigler van New Energy Business Community (NEBC): Diverse initiatieven zijn of worden al opgetuigd. Tekst Tseard Zoethout Fotografie KEMA Aan de basis van het NEBC staan vijf noordelijke partijen: KEMA en TNO, Energy Valley, de NOM (Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland) en de gemeente Groningen. Bij slimme netten loopt de stroom, vergelijkbaar met gegevenstransport over internet, van knoop naar knoop en bepaalt het netwerk zelf wat de meest efficiënte en goedkoopste route wordt. Broedplaats Dergelijke netwerken, veelal lokaal en met duurzame bronnen, zijn sterk in opkomst, legt Gigler, teammanager sustainability en green energy bij KEMA uit. Vooral Noord- Nederland groeit uit tot een broedplaats van decentrale energiesystemen. Het Smart Energy Collective, een samenwerkingsverband van ruim twee dozijn ondernemingen, vooral uit de energie- en ICTsector, heeft die markt begin dit jaar behoorlijk opgeschud. Wij willen dat MKB-bedrijven daar ook van profiteren door ze er, meteen vanaf de start, bij te halen. Het NEBC is daarmee feitelijk de keerzijde van het SEC geworden, met vergelijkbare uitgangspunten, maar dan wel puur op het midden- en kleinbedrijf gericht: het wordt het vliegwiel voor slimme energie in het Noorden. De organisatie is breed opgezet om zoveel mogelijk MKB ers bij slimme energie te betrekken, vervolgt Gigler. Energy Valley heeft de PR en een uitgebreid netwerk, de NOM kan adviseren op financieel, fiscaal en subsidiegebied, Groningen biedt aantrekkelijke binnengrenzen en KEMA analyseert en adviseert. Met opzet neemt ook TNO deel aan het NEBC, zeker nu TNO de sectie smart grids van ECN uit Petten (N-H) heeft overgenomen en in Groningen heeft ondergebracht. Want vooral door slim te koppelen, kan het MKB de energie-efficiency sterk verbeteren. Nieuwe verdienmodellen Een aantal MKB-bedrijven in Assen en Groningen is al aan de slag gegaan. Zo heeft de gemeente Assen ondernemers opgeroepen met slimme oplossingen te komen voor verlichting op Messchenveld, een bedrijventerrein aan de oostkant van de A28 ten noorden van de Drentse hoofdstad. Dat staat nu grotendeels leeg. En Groningen biedt een bedrijfsverzamelgebouw aan waar een samenwerkingsverband van MKB-bedrijven slim kan omspringen met energiestromen. Hoe ondernemers nieuwe verdienmodellen op basis van slimme netten ontwikkelen, laat Gigler over aan de markt. Het NEBC tuigt geen kerstboom op om er later achter te komen dat men eerder een blauwe in plaats van gouden kerstbal wenst. Wij faciliteren en stimuleren, aldus de instigator. Smart grids Natuurlijk heeft Gigler wel enkele ideeën. Een hele waslijst zelfs. Laat toeleveranciers eens uitvogelen hoe ze schakelkasten twee richtingen uit kunnen laten gaan, dus dat apparaten die daarop zitten kunnen terugleveren, geeft hij als een van de voorbeelden. PowerMatching City in Hoogkerk, het eerste grote, overkoepelende implementatieproject voor smart grids ter wereld, wordt voor zulke praktijktesten opengesteld. Maar je kunt ook denken aan modellen die vraag en aanbod voorspellen. Aan displays of aan nieuwe applicaties. Met zulke apps kun je via je smartphone of tablet de wasmachine op afstand aanzetten als het hard waait, wanneer er overschot aan stroom is en de prijs van windenergie dus laag. Gigler ziet dan ook een grote rol voor ICT-bedrijven in het NEBC-netwerk. Alleen al in Groningen bevinden zich er ruim vijfhonderd. Daarom hebben we bij de aftrap van het NEBC ook netbeheerder Enexis uitgenodigd om een verhaal over slimme netten te houden. Voor veel MKB-bedrijven was dat een eyeopener. Innovatie speelt zich steeds meer achter de knop af, onzichtbaar voor de consument. Jörg Gigler, medeoprichter van de New Energy Business Community (NEBC): Wij faciliteren en stimuleren Meer informatie en aanmelden:

15 PepperOnlineBlog November Pepper-expert Elfrieke van Galen: Moet geld lenen ook onder duurzaam inkopen vallen? Ook een financiële transactie, zoals een lening, zou moeten vallen onder duurzame inkoop. De herkomst van het geld is niet te achterhalen, de duurzaamheid van de geldleverancier wel. Samenstelling Elfrieke van Galen en Tieneke Verheijen Hoe komt het dat dit nog niet automatisch een onderdeel is van duurzaam inkopen? Vraagt Elfrieke van Galen zich af op Zou het komen omdat het een sellers market is? Zijn bedrijven allang blij als de benodigde kredieten worden verstrekt, en vragen ze daarom maar liever niet hoe duurzaam de kredietverstrekker zelf eigenlijk is? Of zijn we simpelweg nog niet toe aan deze categorie? De commodity geld behoort niet tot het domein van de inkoopafdeling en verschijnt daarom nog niet op haar radarscherm. Beperkte keuze Een heel goed punt, reageert Bastiaan Brouns (SourceYour). Er is te weinig focus op de duurzaamheid van het inkoopproces zelf en van de uitkomst van het inkoopproces. Financiële transacties zijn daar een onderdeel van. Ook Tanja de Jonge, Duurzame Business Consultant en Auditor bij Farfalla Services, is het helemaal eens met Elfrieke dat ook het vraagstuk over waar geld te betrekken/lenen onderdeel moet zijn van een zienswijze op MVO. Met een paar koplopers binnen de financiële instellingen moet een keuze toch goed te maken zijn. Maar de keuze voor een duurzame kredietverstrekker is beperkt. Merkt Elfrieke van Galen terecht op. De wat kleinere duurzame financiële instellingen sluiten veel activiteiten en bedrijven uit. De grote financiële instellingen stellen dat zij door minder bedrijven uit te sluiten en te engagen met hun klanten weer een grotere invloed hebben op het mainstreamen van duurzaamheid. Grijze leverancier Harrie Smits adviseert over financiële diensten en beaamt dat dit in de kredietverstrekking inderdaad het lastigst is. Hij komt met een creatieve oplossing: Als het kan, probeer ik binnen families te financieren en banken te mijden. Maar hij speurt ook leveranciers van geld en verzekeringen op die wel deugen: Als ik dat op onderdelen niet kan vinden, deel ik dat mijn klant ook mee. Dan gaan we vooralsnog met een grijze leverancier aan de slag tot er een betere komt. Ik blijf wel continu vragen. Kennismakelaar Betty de Keizer reageert: Terecht om dit punt onder de aandacht te brengen! In onze quick scans naar duurzaam ondernemen vormt het financieel beheer standaard een onderdeel van de inventarisaties, maar daar kan nog veel verbeteren. Selectie-eis Edgar Ultee (RePay) reageert sceptisch op de aanbesteding voor creditcards door het Rijk in 2009: Het belang van duurzaamheid in de gehele aanbesteding was zo gering dat het uiteindelijk toch weer puur om de P van Prijs in plaats van People, Planet en Profit ging. Zolang de overheid dit blijft doen, zal het nooit wat worden met duurzaam inkopen. Fotografie: Caroline Westdijk Externe druk Jan Willem van Gelder (Profundo) suggereert als hulpmiddel om aanbieders van financiële diensten te vergelijken op duurzaamheidscriteria. Op deze site is ook het rapport te lezen over de transparantie van verschillende Nederlandse banken over hun investeringsbeleid (mede door Van Gelder geschreven). Na publicatie eind september maakten verschillende banken bezwaar tegen de gehanteerde onderzoeksmethode. Ik begrijp dat banken vaak vinden dat de eerlijke bankwijzer maar één deel van het spectrum beziet. Maar het is goed dat we überhaupt de discussie voeren. Besluit Elfrieke van Galen. Financiële transacties blijven een lastige stap in duurzaam inkopen, maar wel een bijzonder belangrijke. Externe druk van klanten kan een versnelling richting echte duurzaamheid van de financiële wereld teweegbrengen. Reageren? Hier vind je ook de nieuwste blog van Jan de Jonge, Duurzaam door Nieuw

16 November Handleiding voor Aantonen dat je ISO toepast, doe je met een zelfverklaring. NEN ontwikkelde er een handleiding voor. Op 2 november verschijnt de publicatie van de Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR) 9026 Handleiding Zelfverklaring NEN-ISO Met behulp van de zelfverklaring kan een organisatie vrijwillig verantwoording afleggen over de wijze waarop zij haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt, hoe zij NEN-ISO toepast en wat de resultaten zijn. ISO 26000, de internationale richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), omvat zeven kernthema s: behoorlijk bestuur, arbeidsomstandigheden, milieu, eerlijk zaken doen, consumentenaangelegenheden en betrokkenheid bij de gemeenschap. De thema s zijn onderverdeeld in 37 deelonderwerpen en in acties die bedrijven kunnen ondernemen. Als organisatie bepaal je zelf welke thema s voor jou het meest relevant zijn. ISO is niet bedoeld voor certificatie, maar organisaties willen toch erkenning voor het toepassen van de richtlijn. Daarvoor is de zelfverklaring bedoeld. Die geeft stakeholders (belanghebbenden als overheden, klanten, leveranciers, milieuorganisaties) inzicht in wat een organisatie daadwerkelijk doet op het gebied van MVO. In het ge- sprek met de stakeholders kunnen keuzes in het MVO-beleid worden aangepast. Geloofwaardigheid NEN heeft in een pilot met tien organisaties uit de publieke en private sector, waaronder ook MKB-bedrijven, de handleiding voor de zelfverklaring getoetst en definitief vastgesteld. Met de ingevoerde antwoorden op circa 40 vragen, zegt secretaris Ingeborg Boon van de NEN-normcommissie, wordt een helder rapport opgeleverd voor de afgegeven zelfverklaring. Alles draait natuurlijk om de geloofwaardigheid van je MVO-claims, ofwel: wat doe je daadwerkelijk om je maatschappelijke verantwoordelijkheid waar te maken? Voor de buitenwereld is de inhoud van MVOclaims vaak onduidelijk. Onderbouw ze daarom met harde gegevens. Daaruit moet de inbedding van ISO ondubbelzinnig blijken. Stakeholders kunnen je daarop beoordelen en afrekenen. Zij prikkelen het zelfreinigend vermogen, want een auditor is er niet. Tegelijk met de publicatie van de NPR 9026 komt een webtool beschikbaar die de gebruiker stap voor stap door de antwoordvelden helpt om tot een zelfverklaring te komen. Ook worden alle zelfverklaringen en onderbouwende rapportages gepubliceerd op een centraal digitaal platform. Voor bedrijven een mogelijkheid om zich met hun MVO-prestaties te profileren. Ook kunnen bedrijven zo kiezen met wie ze zaken willen doen.

17 Marketing & communicatie November eigen gedragscode Tekst Loek Kusiak Illustratie Femke van Heerikhuizen/Art Associates Een geloofwaardige zelfverklaring in 6 stappen 1. Bepaal de rollen voor adequaat zelfonderzoek In de voorbereiding bepaalt de organisatie welke competenties en rollen ( wie doet wat ) nodig zijn voor het zelfonderzoek. Er moet kritische massa zijn, de wil om jezelf objectief onder loep te nemen en naar waarheid te antwoorden. Kijk uit voor de valkuil van de slager die zijn eigen vlees keurt. De persoon die het zelfonderzoek uitvoert, kan de MVO-manager zijn, in ieder geval iemand met kennis van ISO en met vaardigheden in eenduidig interpreteerbare verslaglegging. De resultaten van het onderzoek worden vervolgens gerapporteerd aan een tweede persoon in de organisatie: de beoordelaar. Bepaal ook hoe lang de zelfverklaring geldig is. De directeur of de bestuurder, als derde persoon, ondertekent namens de organisatie de zelfverklaring. 2. Onderzoek uitvoeren aan de hand van vragenlijst De MVO-manager verzamelt aan de hand van de vragenlijst in de praktijkrichtlijn intern de gegevens over de principes en de kernthema s van MVO. Daarvoor kan hij putten uit duurzaamheidsverslagen en een scala aan andere rapportages, en ook uit interviews met medewerkers. Bij het onderwerp stakeholders moet de onderzoeker onder meer nagaan tegenover wie de organisatie wettelijke verplichtingen heeft, wie de partijen in de keten van de organisatie zijn en wie waarschijnlijk ongerustheid kan uiten over bepaalde bedrijfsactiviteiten. Voor dit onderwerp heeft ISO ook concrete vragen opgesteld. Bij een klein MKB-bedrijf kan de directeur al gauw tot een overzicht van stakeholders komen. Bij een groter bedrijf is een overleg met een dwarsdoorsnede van het management raadzaam. Een eerste overzicht van stakeholders kan aangevuld worden met een inventarisatie op afdelingen met veel externe contacten, zoals inkoop, verkoop, logistiek, klachtafhandeling en communicatie. 3. Beoordeel de resultaten kritisch Het is belangrijk de resultaten van het zelfonderzoek kritisch te laten beoordelen door één of meerdere personen die niet zelf bij het onderzoek betrokken waren, bijvoorbeeld de milieu- of kwaliteitsmanager, of een extern adviseur die de organisatie goed kent. Deze evalueert de resultaten in het licht van ISO en kijkt of er voldoende reden is voor een zelfverklaring. Het kan zijn dat sommige vragen in de handleiding nog niet beantwoord kunnen worden omdat zaken nog in ontwikkeling of discussie zijn. Schrijf dan niet: Nu nog geen antwoord mogelijk, want dat wringt met je geloofwaardigheid. Geef aan dat je nog niet toegekomen bent aan het betreffende thema, of dat het komende jaar prioriteit krijgt. Kies voor een transparante insteek zonder hooggespannen verwachtingen te wekken. 4. Vraag stakeholders naar hun mening Voor de geloofwaardigheid van je MVO-beleid kan het goed zijn om de uitkomsten van het zelfonderzoek ook te laten toetsen door stakeholders. Vraag de stakeholders voor publicatie of ze zich herkennen in jouw antwoorden en onderbouwing. Daar kun je bijvoorbeeld een rondetafelgesprek voor organiseren. 5. Publiceer de zelfverklaring De zelfverklaring is als A4-bijlage bij de handleiding gevoegd en wordt ondertekend door de directeur of de bestuurder. Daarna volgt publicatie, met verwijzing naar onderbouwende informatie zoals jaarverslagen, inspectierapporten en duurzaamheidsrapportages. Publiceren op de eigen website en in het relatiemagazine, maar ook op de digitale vindplaats van NEN, ligt het meest voor de hand. 6. Denk aan herbeoordeling van de zelfverklaring De MVO-visie en missie van een organisatie liggen vast, maar de ambities en acties moeten in lijn zijn met veranderende omstandigheden in de markt en in de wereld. Daarom moet de actualiteit van de zelfverklaring gewaarborgd zijn. Dat kan door het zelfonderzoek uit de praktijkrichtlijn periodiek te herhalen, bijvoorbeeld om het jaar. Vraag je af welke onderwerpen zijn blijven liggen, of wat er in je proces veranderd is. En rapporteer daarover. In het belang van je transparantie en geloofwaardigheid. Zie ook:

18 November Aad Middelburg (l.) en Leen van der Hoek (r.), Agritron

19 Innovaties & nieuwe producten November jaar Herman Wijffels Innovatieprijs Hoe innovatief is Nederland? De Herman Wijffels Innovatieprijs wordt in november voor de tiende keer uitgereikt. Hoe belangrijk is de prijs voor eerdere winnaars geweest en hoe gaat het met hen? Alleen al een nominatie geeft publiciteit. Tekst Irene Schoemakers Fotografie Hans van den Heuvel/Studio Zero

20 November Onze naamsbekendheid in de agrarische sector was in één klap vergroot Gerard Griffioen, SensOor Fotografie: Margo Griffioen Een vest dat druk uitoefent en zo autisten rustig maakt, een weeënmeter en een afbreekbare schoen. Het zijn enkele voorbeelden van de tien genomineerde duurzame innovaties van vorig jaar. De aspergesteekmachine van Corné Ooms werd uitgeroepen tot winnaar van Deze innovator ontving 50 duizend euro als aanmoedigingspremie, plus de eer en faam die onvermijdelijk samengaan met de Herman Wijffels Innovatieprijs. Het Rabobanknetwerk plus de publiciteit en status die gepaard gaan met deze prijs, zijn voor de prijswinnaars vaak nog het meest waardevol, aldus Danny Hijdra, lid van de beoordelingscommissie van deze prijs. In één klap bekend Gerard Griffioen, directeur van Agis Automatisering, kan dit beamen. Hij won in 2008 met de SensOor. Dit is een sensor die in het koeienoor wordt geplaatst en waarmee de boer op afstand tal van vitale signalen kan meten, zoals loopbewegingen, temperatuur, en de hartslag. Hierdoor kan de boer in een vroeg stadium zien of er iets mis is met de koe. Een ziek dier kan namelijk ongemerkt te lang ziek rondlopen, waardoor het meer medicijnen nodig heeft of sterft. De SensOor kan dit voorkomen. De vinding is sinds het winnen van de prijs niet onopgemerkt gebleven. Griffioen: Onze naamsbekendheid in de agrarische sector was daarmee in één klap vergroot. Ook heeft het ons geholpen bij het leggen van contacten bij grote instanties, waaronder ministeries. Inmiddels hebben we een webwinkel waar klanten het product direct kunnen kopen en zijn we ook in andere landen bezig de SensOor te verkopen. Dit is mede te danken aan de prijs. Een decennium lang is de Herman Wijffels Innovatieprijs nu jaarlijks uitgekeerd. Hijdra: De prijs was destijds vooral ingesteld om jonge innovatieve ondernemers een steuntje in de rug te geven. Het was namelijk vooral voor jongere, startende ondernemers lastig om een duurzaam idee van de grond te krijgen. Dat is in de afgelopen jaren veranderd. Startende, maar ook bestaande ondernemers, kunnen nu op meer steun van diverse instellingen rekenen dan tien jaar geleden. Zo zijn er tal van zogenaamde incubators in het leven geroepen, ofwel broedplaatsen, die jonge ondernemers ondersteunen om hun innovaties verder op te pakken. Mede om die reden hebben we de leeftijdsgrens die lag aanvankelijk bij 35 laten vallen. Leeftijd is dus geen criterium meer, afgezien van de aanmoedigingsprijs. Daarvoor hebben we de leeftijdsgrens behouden. Volwassen De kwaliteit van de inzendingen is in de loop der jaren alleen maar beter geworden. Hijdra: Ook daaraan zien we dat er meer faciliteiten zijn gekomen voor ondernemers. We krijgen elk jaar weer meer en betere innovaties opgestuurd. Dit jaar waren dat er een kleine vijfhonderd. Toen we tien jaar geleden van start gingen, waren dat er nog honderd. Omdat dit jaar ook de kwaliteit van de inzendingen erg hoog was, heeft de beoordelingscommissie geen tien, maar elf inzendingen genomineerd voor de prijs. De prijs is volwassen geworden en heeft aan belang gewonnen, zo lijkt het. Dat is absoluut waar, zegt Hijdra. Niet alleen zijn de merken Herman Wijffels en Rabobank de afgelopen tien jaar sterker geworden en dat straalt af op de prijs ook de prijs zelf is inmiddels bekend en gerespecteerd binnen innoverend Nederland. Alleen al een nominatie hiervoor levert veel aandacht en publiciteit op. Prestigieuze prijs Het Herman Wijffels Fonds werd opgericht toen Herman Wijffels afscheid nam als voorzitter van de hoofddirectie van Rabobank Nederland. Dit fonds stimuleert coöperatief en maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. De jaarlijkse innovatieprijs is de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een van de meest prestigieuze innovatieprijzen van Nederland. De prijzen De winnaar ontvangt De tweede prijs is en de derde Er is ook een aanmoedigingsprijs van Het publiek kan dit jaar voor het eerst stemmen voor de publieksprijs van (via Facebook). Alle winnaars krijgen bovendien gratis (inter) nationale PR. De uitgereiking is op 3 november 2011.