Inhoudsopgave. Jaarverslag

Transcriptie

1 2014 Jaar verslag

2 Inhoudsopgave Blz. Jaarverslag Karakteristieken van Stichting Pensioenfonds OWASE Profiel Organisatie Kerncijfers 11 2 Verslag van het bestuur Hoofdlijnen Goed pensioenfondsbestuur Pensioenparagraaf Beleggingenparagraaf Financiële paragraaf Actuariële paragraaf Risicoparagraaf Toekomstparagraaf 53 3 Verslag van het verantwoordingsorgaan 54 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Samenvatting van de actuariële analyse 60 - Bestemming van het saldo van baten en lasten 60 Kasstroomoverzicht over Toelichting behorende tot de jaarrekening Overige gegevens 92 Informatie over de tussen het pensioenfonds en de aangesloten ondernemingen getroffen overeenkomst betreffende de financiering en de uitvoering van de pensioenregeling Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten 92 Gebeurtenissen na balansdatum 92 Actuariële verklaring 94 Controleverklaring 96 92

3 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 3

4 1 Karakteristieken van Stichting Pensioenfonds OWASE 1.1 Profiel Stichting Pensioenfonds OWASE, statutair gevestigd te Zwolle, is opgericht op 1 januari De laatste statutenwijziging vond plaats op 3 juli De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Zwolle onder nummer Stichting Pensioenfonds OWASE is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij koepelorganisatie Pensioenfederatie. Het pensioenfonds heeft als doel de verstrekking van pensioenen en andere uitkeringen terzake van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden aan deelnemers en gewezen deelnemers, alsmede aan hun nabestaanden, overeenkomstig de bepalingen van het pensioenreglement en de statuten. Het pensioenfonds tracht dit doel te bereiken door het vormen van pensioenvoorzieningen, door het uitvoering geven aan de pensioenregeling als in het reglement omschreven en door het nemen van maatregelen die aan het doel ten goede komen. Ultimo 2014 wordt voor 27 aangesloten ondernemingen en voor deelnemers, gewezen deelnemers (slapers) en pensioengerechtigden ruim 765 miljoen aan vermogen beheerd Ondernemingspensioenfonds voor de OWASE-ondernemingen Stichting Pensioenfonds OWASE is in 1957 opgericht als ondernemingspensioenfonds voor het Wavinconcern. Bij het pensioenfonds zijn zowel de ondernemingen van het huidige Wavin-concern aangesloten, als de ondernemingen die in de loop der jaren zijn verzelfstandigd. Wavin en de voormalige Wavinondernemingen hebben samen een vereniging opgericht: Werkgevers Vereniging OWASE (WVO). Deze vereniging heeft onder meer als doel om een gemeenschappelijk personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid te voeren. De pensioenregelingen zijn een belangrijk onderdeel van dit beleid. De gezamenlijke werkgevers en werknemers - lees: CAO-partijen - maken met elkaar afspraken over de pensioenen en pensioenregelingen. De werknemers van de OWASE-ondernemingen nemen op grond van hun arbeidsovereenkomst deel aan deze pensioenregelingen. Stichting Pensioenfonds OWASE voert de pensioenregelingen uit. De OWASE-ondernemingen hebben voor de uitvoering van de pensioenregelingen ieder afzonderlijk een (gelijkluidende) uitvoeringsovereenkomst gesloten met Stichting Pensioenfonds OWASE. Stichting Pensioenfonds OWASE heeft voor de uitvoering van de pensioenregelingen een pensioenreglement opgesteld waarin de regelingen zijn vastgelegd. Het pensioenfonds verstrekt op basis van het pensioenreglement pensioenen en andere uitkeringen terzake van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden aan de deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en aan hun nabestaanden. Naar verwachting zal het aantal actieve deelnemers aan de pensioenregelingen van pensioenfonds OWASE in de komende jaren dalen en zullen de aantallen slapers en pensioengerechtigden toenemen. Hierdoor zal de gemiddelde leeftijd van de deelnemers toenemen. Het pensioenfonds zal rijper worden. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 4

5 1.1.2 Opbouw van het deelnemersbestand actieve deelnemers gewezen deelnemers pensioengerechtigden Bij het pensioenfonds aangesloten ondernemingen In 2014 waren onderstaande ondernemingen bij pensioenfonds OWASE aangesloten: Aangesloten ondernemingen: - Combipac B.V. - Smart Carriers Services B.V. - Dion B.V. * - Trepak Image Systems B.V. - Dion Groep B.V. - Sima Kunststoffen B.V. - Dion Pensioen Services B.V. - Sphere Nederland B.V. - Dion Salarisbureau B.V. - Stichting BONO - Dion Vastgoed Support B.V. - Wadinko N.V. - Future Pipe Industries B.V. - Wavin Assurantie B.V. - Handelsonderneming Schinkel-Schouten B.V. - Wavin B.V. - Pensioen Services Zwolle N.V. - Wavin Diensten B.V. - Rollepaal B.V. - Wavin Nederland B.V. - Romit B.V. - Wavin Overseas B.V. - RPC Bebo Nederland ** - Wavin Staf B.V. - Schoeller Allibert B.V. - Wavin Technology & Innovation B.V. - Schoeller Allibert Services B.V. * Dion is in 2013 gestart met het omzetten van haar businessunits in afzonderlijke B.V. s binnen de Dion-groep (concernverband). Per 1 januari 2015 is ook Dion Arbo & Milieu B.V. aangesloten bij het pensioenfonds. ** RPC Bebo Nederland is geen lid van WVO en heeft een eigen CAO. Deze onderneming was reeds geruime tijd vóór de oprichting van WVO verzelfstandigd. De pensioenregeling van Stichting Pensioenfonds OWASE is enkel van toepassing voor de voormalige medewerkers van de vestigingen van RPC Bebo Nederland in Goor en Beuningen. De vestiging van RPC Bebo Nederland in Goor is in 2011 gesloten en de vestiging in Beuningen is in 2014 gesloten. Voormalige medewerkers van deze vestigingen die overgeplaatst zijn naar de RPC-vestiging in Deventer blijven deelnemer aan de OWASE-pensioenregeling. Behalve dat deze ondernemingen hun pensioenregelingen door een gezamenlijk pensioenfonds laten uitvoeren, zijn deze ondernemingen in beginsel ook lid van WVO en volgen ze een gezamenlijke CAO: de OWASE CAO. Hoofdstuk 12 Pensioen van deze OWASE CAO bepaalt: De werkgever is aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds OWASE en de werknemer zal, conform het pensioenreglement, deelnemen Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 5

6 aan dit pensioenfonds. en De inhoud van de pensioenregeling en de hoogte van de werknemersbijdrage wordt vastgesteld door CAO-partijen. 1.2 Organisatie In het kader van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen moest in 2013 een keuze worden gemaakt uit een vijftal bestuursmodellen. Het pensioenfondsbestuur heeft in 2013 besloten om voor het zgn. paritaire bestuursmodel te kiezen. Dat model waarborgt naar het oordeel van het bestuur het best de kwaliteit van de afwegingen en de besluitvorming door het bestuur. In feite ging het om de voortzetting van het bestaande paritaire model. Het bestuur was en is van oordeel dat de huidige organisatiestructuur prima functioneert. Het verantwoordingsorgaan heeft een positief advies uitgebracht bij de keuze voor het paritaire model en de door het bestuur beoogde invulling daarvan. Het bestuur heeft de keuze tevens toegelicht en afgestemd met de sociale partners. De sociale partners hebben ingestemd met de keuze voor het paritaire model Bestuur Het bestuur van Stichting Pensioenfonds OWASE bestond in 2014 uit zes personen: drie vertegenwoordigers van de werkgevers, twee vertegenwoordigers van de werknemers en één vertegenwoordiger van de pensioengerechtigden. De werkgeversvertegenwoordigers in het bestuur worden op voordracht van de Werkgeversvereniging OWASE (WVO) benoemd door het bestuur. De vertegenwoordigers van de werknemers in het bestuur worden op voordracht van de Samenwerkende Ondernemingsraden van de OWASE-ondernemingen (SOR) benoemd door het bestuur. De vertegenwoordiger van de pensioengerechtigden wordt door het bestuur benoemd na te zijn gekozen door en uit de geleding van pensioengerechtigden. Het bestuur heeft bevoegdheden overeenkomstig de statuten en reglementen van het pensioenfonds, in overeenstemming met de vastlegging in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Het pensioenfondsbestuur had in 2014 de volgende samenstelling: Naam Functie Geleding Lid sinds Zittingsduur tot H.J. Meijerink (1958) voorzitter werkgevers A.J. van den Elst (1965) 1 plv. voorzitter werkgevers H. Dries (1959) 2 lid werkgevers J.G.A. Terhalle (1977) 3 lid werkgevers J.W. Floor (1957) 4 secretaris werknemers R.H.A. Brookhuis (1963) plv. secretaris werknemers J. Stoffelsma (1940) 5 lid pensioengerechtigden De heer Van den Elst is per 1 januari 2015 voor een nieuwe termijn herbenoemd als vertegenwoordiger van de werkgevers in het bestuur. Hij blijft ook na 1 januari 2015 de plaatsvervangend voorzitter van het pensioenfondsbestuur. 2 De heer Dries was zowel bestuurslid als directeur van Dion en is in verband met het in 2013 ingevoerde wettelijke verbod op personele unies per 1 juli 2014 teruggetreden als vertegenwoordiger van de werkgevers in het bestuur. 3 De heer Terhalle is per 1 juli 2014 voor de resterende termijn van de heer Dries benoemd als vertegenwoordiger van de werkgevers in het bestuur op de vacature die ontstond door het terugtreden van de heer Dries. 4 De heer Floor is per 1 januari 2014 voor een nieuwe termijn herbenoemd als vertegenwoordiger van de werknemers in het bestuur. Hij blijft ook na 1 januari 2014 de secretaris van het pensioenfondsbestuur. 5 De heer Stoffelsma is per 1 januari 2014 zonder verkiezingen (aangezien zich geen andere kandidaten hebben gemeld) - op zijn verzoek voor een halve termijn - herbenoemd als vertegenwoordiger van de pensioengerechtigden in het bestuur. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 6

7 1.2.2 Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan bestond in 2014 uit zes personen: twee vertegenwoordigers van de werkgevers, twee vertegenwoordigers van de werknemers en twee vertegenwoordigers van de pensioengerechtigden. De werkgeversvertegenwoordigers in het verantwoordingsorgaan worden op voordracht van de Werkgeversvereniging OWASE (WVO) benoemd door het bestuur. De vertegenwoordigers van de werknemers in het verantwoordingsorgaan werden tot 1 januari 2015 op voordracht van de Samenwerkende Ondernemingsraden van de OWASE-ondernemingen (SOR) benoemd door het bestuur en met ingang van 1 januari 2015 door het bestuur benoemd na te zijn gekozen door en uit de geleding van de actieve deelnemers (de werknemers van de aangesloten ondernemingen). De vertegenwoordigers van de pensioengerechtigden in het verantwoordingsorgaan worden op voordracht van de vereniging van gepensioneerden Wavin Old benoemd door het bestuur. Het verantwoordingsorgaan had in 2014 de volgende samenstelling: Naam Functie Geleding Lid sinds Zittingsduur tot F. Schepers (1943) 1 voorzitter pensioengerechtigden L. Meijer (1945) lid pensioengerechtigden D. de With (1954) lid werknemers W. van Dijk (1964) 2 lid werknemers R. de Jonge (1964) secretaris werkgevers L. Hessels (1953) 3 plv. secretaris werkgevers De heer Schepers is per 1 januari 2014 voor een nieuwe termijn herbenoemd als vertegenwoordiger van de pensioengerechtigden in het verantwoordingsorgaan. Hij blijft ook na 1 januari 2014 de voorzitter van het verantwoordingsorgaan. 2 De heer Van Dijk is per 1 januari 2015 zonder verkiezingen (aangezien zich geen andere kandidaten hebben gemeld) voor een nieuwe termijn herbenoemd als vertegenwoordiger van de werknemers in het verantwoordingsorgaan. 3 De heer Hessels is per 1 januari 2014 voor een nieuwe termijn herbenoemd als vertegenwoordiger van de werkgevers in het verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan adviseert het bestuur desgevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het pensioenfonds betreffen. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid om een oordeel te geven over het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie, waaronder de bevindingen van het interne toezicht, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, evenals over beleidskeuzes voor de toekomst. Dit oordeel wordt, samen met de reactie van het bestuur daarop, bekend gemaakt en in het jaarverslag van het pensioenfonds opgenomen. Het verantwoordingsorgaan adviseert op basis van de Pensioenwet over: - het beleid inzake beloningen; - de vorm en inrichting van het intern toezicht; - de profielschets voor leden van een (eventueel) in te stellen raad van toezicht; - het vaststellen en wijzigen van de interne klachten- en geschillenprocedure; - het vaststellen en wijzigen van het communicatie- en voorlichtingsbeleid; - de gehele of gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van het pensioenfonds of de overname van verplichtingen door het pensioenfonds; - het vaststellen en wijzigen van de statuten van het pensioenfonds; - de liquidatie, fusie of splitsing van het pensioenfonds; - het sluiten, wijzigen of beëindigen van een uitvoeringsovereenkomst; - het omzetten van het pensioenfonds in een andere rechtsvorm, bedoeld in artikel 18 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek; - de samenvoeging van pensioenfondsen als bedoeld in de definitie van ondernemingspensioenfonds in artikel 1 van de Pensioenwet; en het verantwoordingsorgaan heeft tevens het recht om advies uit te brengen naar aanleiding van een melding van disfunctioneren van het bestuur. Het verantwoordingsorgaan had voorts tot 1 juli 2014 de volgende goedkeuringsrechten: bij wijziging van de statuten van de stichting; bij gehele of gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van de stichting; Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 7

8 bij liquidatie van de stichting. Per 1 juli 2014 zijn de rechten van het verantwoordingsorgaan in overeenstemming gebracht met de (nieuwe) bepalingen van de Pensioenwet. De goedkeuringsrechten zijn daarbij omgezet in adviesrechten. Het verantwoordingsorgaan stelt - op voorstel van het bestuur - normbedragen vast voor de tegemoetkoming aan de bedrijven voor het beschikbaar stellen van bestuursleden. Het verantwoordingsorgaan stelt tevens - op voorstel van het bestuur - de hoogte vast van de tegemoetkoming voor eventuele vakbestuurders en de vergoeding voor pensioengerechtigde bestuursleden. Het verantwoordingsorgaan is tot slot bevoegd om - in voorkomende gevallen - een bestuurslid of een lid van het verantwoordingsorgaan te schorsen Intern toezicht Het bestuur organiseert het intern toezicht op het pensioenfonds door het periodiek inhuren van een visitatiecommissie bestaande uit ten minste drie onafhankelijke deskundigen. Voor het intern toezicht wordt jaarlijks (tot 2014: driejaarlijks) een visitatiecommissie aangesteld om het functioneren van het pensioenfonds en van het bestuur te onderzoeken en zo nodig aanbevelingen te doen. De visitatiecommissie heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in het pensioenfonds. De visitatiecommissie is belast met het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenafweging door het bestuur en legt verantwoording af over de uitvoering van de taken aan het verantwoordingsorgaan en in het jaarverslag. Het bestuur heeft begin 2015 (wederom) een visitatiecommissie ingesteld om een visitatie uit te voeren Commissies Het pensioenfondsbestuur heeft een drietal commissies ingesteld die zich elk bezig houden met een onderdeel van de werkzaamheden van het pensioenfondsbestuur. Dit zijn: de Beleggingscommissie; de Financiële en Technische Commissie; de Communicatiecommissie. De commissies houden zich bezig met hun specifieke taken en adviseren het bestuur. De commissies hebben elk ten minste twee leden vanuit het bestuur. De commissies worden ondersteund door medewerkers van het pensioenbureau en door externe adviseurs. Door het werken met de verschillende commissies kunnen de werkzaamheden van het bestuur van het pensioenfonds efficiënter worden uitgevoerd. De commissies hebben ook leden die niet tevens bestuurslid zijn (externe leden). De communicatiecommissie heeft drie externe leden. Het gaat daarbij om twee werknemers van aangesloten ondernemingen en om één pensioengerechtigde. De financiële en technische commissie heeft één extern lid (momenteel vacature). De beleggingscommissie heeft twee externe leden: een externe voorzitter met (gewoon) stemrecht en een pensioengerechtigde, tevens kandidaat-lid van het bestuur, zonder stemrecht. Communicatiecommissie Financiële commissie Beleggingscommissie Bestuursleden Bestuursleden Bestuursleden J.G.A. Terhalle (voorzitter) H.J. Meijerink (voorzitter) R.H.A. Brookhuis J.U. Stoffelsma J.W. Floor A.J. van den Elst Externe leden Externe leden Externe leden A. Brouwer (vacature) R. Albrecht (extern voorzitter) 3 R. Spijkers R.M. Botter (kandidaat-bestuurslid) J.H. Willems 1 J. Schulten 2 Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 8

9 1 De heer Willems is per 1 januari 2015 teruggetreden als extern lid van de communicatiecommissie. 2 De heer Schulten is per 1 januari 2015 benoemd als extern lid van de communicatiecommissie op de vacature die ontstond door het terugtreden van de heer Willems. 3 De heer Albrecht is per 1 juni 2014 benoemd als extern voorzitter van de beleggingscommissie (ingehuurd via zijn bedrijf Albrecht Advies B.V.). De heer Brookhuis heeft tot 1 juni 2014 het voorzitterschap ad interim van de commissie waargenomen Compliance officer Het bestuur heeft per 1 januari 2014 de heer P.H. Riedijk benoemd als compliance officer van het pensioenfonds. Hij is benoemd op de vacature die ontstond door het terugtreden van de vorige compliance offcier van het fonds, de heer S.H.A.J. Beckers. De heer Riedijk is geen lid van het bestuur of van de beleggingscommissie van het pensioenfonds. De compliance officer is belast met de uitvoering van het integriteitsbeleid van het pensioenfonds en met het toezicht op de naleving van de gedragscode van het pensioenfonds. De compliance officer wordt ondersteund door het pensioenbureau en door KPMG Compliance Services (IARCS) Uitvoeringsorganisatie Stichting Pensioenfonds OWASE heeft zelf geen mensen in dienst. Het bestuur heeft in 2004 een uitbestedingsbeleid voor het pensioenfonds vastgesteld. Dat beleid werd in 2014 geactualiseerd. Op basis van het uitbestedingsbeleid worden overeenkomsten gesloten met externe dienstverleners. De externe dienstverleners leggen aan het pensioenfondsbestuur verantwoording af over de wijze waarop zij hun taken uitvoeren. Uitgangspunt is dat het bestuur, overeenkomstig de eisen van de Pensioenwet, verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Het pensioenbureau is per 1 januari 2014 onder de naam Dion Pensioen Services B.V. als aparte B.V. ondergebracht binnen de Dion groep. Het pensioenbureau voert veel van de administratieve werkzaamheden uit, zoals het berekenen en aan de ondernemingen doorbelasten van de premies, het vaststellen van de pensioenuitkeringen en het berekenen van het hiervoor benodigde vermogen. Het pensioenbureau zorgt tevens voor de ambtelijke ondersteuning van het bestuur en de andere pensioenfondsorganen, coördineert de beleidsvoorbereiding en zorgt mede voor de operationele ondersteuning van het vermogensbeheer. Het pensioenfonds bepaalt zijn eigen beleggingsbeleid en belegt voornamelijk in fondsen die beheerd worden door externe vermogensbeheerders. Daarnaast werkt het pensioenfonds samen met een aantal externe adviseurs waaronder een actuaris en een beleggingsadviseur. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 9

10 Manager pensioenfonds H. Lubbers (Dion Pensioen Services B.V.) Administratie en informatie J.F. Lodewijk (Dion Pensioen Services B.V.) G. Bouck (Dion Pensioen Services B.V.) M.E.H. Zwiers (Dion Pensioen Services B.V.) M. van den Dijk (Dion Pensioen Services B.V.) Beleidsvoorbereiding M.E.R. Spit (Dion Pensioen Services B.V.) R. Buikema (Dion Pensioen Services B.V.) J.M. Groothuis (Dion Pensioen Services B.V.) Beleggingsondersteuning A.G. Doppenberg (Dion Pensioen Services B.V.) C.H. van den Berg (Towers Watson te Amstelveen) Beleggingsadviseur J. Boot (Insinger de Beaufort te Amsterdam) Bewaarder KasBank te Amsterdam Actuaris P.M. Halkes (Towers Watson te Apeldoorn) - adviseur W. Hoekert (Towers Watson te Amstelveen) - certificeerder Accountant F.J.J. Glorie (KPMG Accountants N.V. te Utrecht) Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 10

11 1.3 Kerncijfers (aantallen nominaal, bedragen x 1000) Aantal werkgevers Aantal verzekerden Actieve deelnemers Premievrije rechten ( slapers ) Pensioentrekkenden (excl. IP) totaal Reglementvariabelen Indexatie actieven (in %) ,65 1,0 - cumulatieve achterstand ultimo jaar 2,67 2,67 2, Indexatie inactieven (in %) 0,44 0,25 0 1,94 1,19 - cumulatieve achterstand ultimo jaar 3,38 3,38 2,10-0,08 Franchise ultimo jaar (in Euro) Premiepercentage OP (over grondslag) Opbouwpercentage toegezegd (in %) 1,84 2,15 2,15 2,15 2,15 Opbouwpercentage toegekend (in %) 1,75 1,65 2,15 2,15 2,15 Pensioenrichtdatum Pensioenuitvoering Ontvangen premie Kostendekkende premie (gedempt) Kostendekkende premie (ongedempt) Pensioenuitvoeringskosten kosten per deelnemer (in Euro) Uitkeringen Saldo waardeoverdrachten Vermogenssituatie o.b.v. FTKmethodiek (rentetermijnstructuur) 3 FTK-rekenrente ultimo jaar (in %) 1,87 2,72 2,43 2,74 3,45 Totaal pensioenvermogen Pensioenverplichtingen Aanwezige dekkingsgraad (in %) 115,1 116,5 108,0 104,0 116,8 Vereiste dekkingsgraad (in %) 4 117,1 118,5 117,2 117,3 117,4 Beleggingsportefeuille Aandelen Commodities Vastrentende waarden Derivaten Vastgoed Overige beleggingen totaal Beleggingsperformance Beleggingsrendement (in %, incl. valuta afdekking) 17,83 4,39 13,37 2,99 10,4 ALM-Benchmark (in %) 16,61 4,90 15,01-1,76 12,5 Kosten vermogensbeheer (in % gem. belegd vermogen) 0,373% 0,387% 0,395% 0,436% n.v.t. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 11

12 1 De afname van het aantal aangesloten ondernemingen in 2011 en de toename in 2013 en 2014 hield verband met wijzigingen in de concernverhoudingen van enkele aangesloten ondernemingen. 2 De pensioenuitvoeringskosten werden vóór 2011 op een andere wijze gepresenteerd, zie hiervoor paragraaf van het bestuursverslag. 3 Rentetermijnstructuur ultimo 2011 met DNB-correctie o.b.v. 3 maandsgemiddelde en ultimo 2012, 2013 en 2014 met DNB correctie o.b.v. UFR en 3 maandsgemiddelde. 4 Het pensioenfonds had ultimo 2014 een reservetekort van -2,0% (geen dekkingstekort), ultimo 2013 een reservetekort van -2,0% (geen dekkingstekort), ultimo 2012 een reservetekort van -9,2% (geen dekkingstekort), ultimo 2011 een dekkingstekort van -1,0% en een reservetekort van -13,3 en ultimo 2010 een reservetekort van -0,6% (geen dekkingstekort). Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 12

13 2 Verslag van het bestuur 2.1 Hoofdlijnen Algemeen Met dit jaarverslag wil het bestuur van Stichting Pensioenfonds OWASE verantwoording afleggen over en toelichting geven op het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Het jaarverslag geeft inzicht in vraagstukken die voor het pensioenfonds belangrijk zijn. Afhankelijk van het onderwerp zal in dit verslag naast een verantwoording over het in het verleden gevoerde beleid ook het in de toekomst te voeren beleid aan de orde komen Statutaire doelstelling Artikel 3 Doel van de Statuten van Stichting Pensioenfonds OWASE bepaalt: Het pensioenfonds heeft als doel de verstrekking van pensioenen en andere uitkeringen ter zake van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden aan deelnemers en gewezen deelnemers, alsmede aan hun nabestaanden, overeenkomstig de bepalingen van het pensioenreglement en van deze statuten Mission statement Het pensioenfonds is het ondernemingspensioenfonds voor de OWASE-ondernemingen. Het pensioenfonds is een professionele pensioenuitvoerder die in opdracht van de sociale partners pensioenen en andere uitkeringen verstrekt terzake van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden aan (gewezen) deelnemers aan de OWASE-pensioenregeling, alsmede aan hun nabestaanden, overeenkomstig de bepalingen van de uitvoeringsovereenkomst, de bepalingen van het pensioenreglement en de bepalingen van de statuten. Het pensioenfonds is een integere organisatie die de OWASE-pensioenregeling nu en in de toekomst zo optimaal mogelijk wil uitvoeren en de toevertrouwde pensioengelden nu en in de toekomst zo optimaal mogelijk wil beheren, zodat het fonds zijn pensioenverplichtingen en zijn ambities nu en in de toekomst waar kan maken. Voor het pensioenfonds staan bij het formuleren van zijn beleid en bij de uitvoering van zijn taken de belangen van de (gewezen) deelnemers, andere aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden steeds voorop Actuariële en Bedrijfstechnische Nota Om de doelstelling van het pensioenfonds te realiseren werkt het bestuur van Stichting Pensioenfonds OWASE volgens een Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN). De bedoeling van de ABTN is om integraal inzicht te geven in het functioneren van het pensioenfonds en om een beschrijving te geven van het ten behoeve van het pensioenfonds te voeren beleid, waarbij de financiële opzet en de grondslagen waarop deze berust, gemotiveerd omschreven zijn. De ABTN is in 2014 geactualiseerd. De geactualiseerde ABTN is per 31 december 2014 van kracht geworden. De ABTN is aangepast aan de wijzigingen in het pensioenreglement, die per 1 januari 2014 en per 1 januari 2015 werden doorgevoerd. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 13

14 2.2 Goed pensioenfondsbestuur Per 1 januari 2014 is de nieuwe Code pensioenfondsen in werking getreden. De principes van goed pensioenfondsbestuur zijn in deze Code opnieuw geformuleerd, uitgebreid en nader uitgewerkt. Deze principes omvatten zorgvuldig bestuur; transparantie, openheid en communicatie; deskundigheid; verantwoording en intern toezicht. Het pensioenfonds dient maatregelen te treffen die goed pensioenfondsbestuur waarborgen. De principes en de Code zijn in de Pensioenwet verankerd. Pensioenfondsen hebben de mogelijkheid om gemotiveerd af te wijken van de bepalingen van de Code ( comply or explain ). Het bestuur heeft geïnventariseerd op welke punten het pensioenfonds (nog) niet voldoet aan de nieuwe Code en of er aanleiding is om het beleid te wijzigen of om de organisatie op onderdelen aan te passen. Hieronder worden de overwegingen van het bestuur op een aantal specifieke punten uit de Code geschetst. Het bestuur heeft een missie voor het pensioenfonds geformuleerd en in het jaarverslag vastgelegd (zie hierboven 2.1.3). In 2015 zal het bestuur in het kader van de nieuwe wetgeving met de sociale partners overleggen over een formele opdracht aan het pensioenfonds. Op basis van de uitkomsten van dat overleg zal het bestuur een beleidsplan voor het pensioenfonds opstellen waarin de missie, de visie en de strategie van het pensioenfonds geherformuleerd zullen worden. Het bestuur is van oordeel dat maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) cq. duurzaam beleggen gezien de beperkte fondsgrootte van pensioenfonds OWASE pragmatisch vormgegeven dient te worden. De beleggingscommissie heeft opdracht om bij de selectie van beleggingen nadrukkelijk ook naar MVOaspecten te kijken en om eventuele bijzonderheden op de fund requirement-formulieren vast te leggen. Anderzijds overweegt de beleggingscommissie beleggen in duurzame producten alleen als daarmee een adequaat rendement kan worden gerealiseerd. Het bestuur is van oordeel dat het voor het overige in redelijkheid niet mogelijk is om een expliciet MVO-beleid te voeren. Het bestuur is gezien de beperkte fondsgrootte niet voornemens om eigen uitsluitingslijsten op te stellen of een AVA-stembeleid te formuleren. Het bestuur kijkt bij het sluiten van dienstverleningsovereenkomsten nadrukkelijk ook naar de eventuele koppeling van de fee aan de prestatie van de dienstverlener. Er worden zodanige afspraken gemaakt over de bedongen beloningen met partijen aan wie taken worden uitbesteed, dat deze niet aanmoedigen om meer risico s te nemen dan voor het fonds aanvaardbaar is. Het beloningsbeleid binnen de organisatie van externe dienstverleners (waaronder vermogensbeheerders / medewerkers van fondsen waarin geïnvesteerd wordt) is daarentegen geen onderwerp bij contractonderhandelingen. Er is dan ook geen zicht op het beloningsbeleid van derden, behoudens op dat van het pensioenbureau dat bij Dion Pensioen Services is ondergebracht (de OWASE CAO is op Dion van toepassing en het beloningsbeleid is cf. die CAO: er zijn geen perverse prikkels die aanmoedigen tot het nemen van onaanvaardbare risico s). Het fonds heeft een eigen klokkenluidersregeling - met waarborgen voor degenen die financieel afhankelijk zijn van het fonds - die expliciet ook van toepassing is voor Dion Pensioen Services. De regeling met de te volgen procedures is nadrukkelijk onder de aandacht gebracht van betrokkenen. Het bestuur eist van alle dienstverleners dat zij een integere bedrijfsvoering waarborgen en dat zij dat ook kunnen aantonen. Het al dan niet aanwezig zijn van een klokkenluidersregeling binnen de organisatie van (andere) dienstverleners is echter geen onderwerp bij contractonderhandelingen. Er is daardoor geen zicht op eventuele klokkenluidersregelingen van derden. Wel worden medewerkers van dienstverleners in voorkomende gevallen aangemerkt als insiders of verbonden personen van het pensioenfonds en wordt dan de gedragscode van de dienstverlener opgevraagd. Een maximum aan het aantal herbenoemingen wordt niet overwogen, noch voor het bestuur, noch voor het verantwoordingsorgaan. Het bestuur is van oordeel dat zo n maximum belemmerend kan werken en de continuïteit van het fonds - gezien de beperkte omvang van het fonds - kan ondermijnen. Bij de inhuur van een visitatiecommissie wordt het verantwoordingsorgaan nadrukkelijk betrokken. In de opdrachtformulering wordt ook aan de Code Pensioenfondsen aandacht besteed. Aangezien de visitatiecommissie telkens voor één visitatieronde benoemd wordt is een bindende voordracht/advies bij de benoeming en het ontslag van visitatiecommissie-leden niet aan de orde. Het bestuur en het verantwoordingsorgaan zijn paritair samengesteld en een redelijke afspiegeling van de belanghebbenden (thans is één van de bestuurs-/vo-leden jonger dan 40 jaar). Het bestuur is blij dat er binnen de pensioenfonds-populatie geschikte mensen bereid zijn om in het bestuur en VO plaats te nemen. Het bestuur onderschrijft de wenselijkheid van een zo divers mogelijke samenstelling van de pensioenfondsgremia, maar de pensioenfonds-populatie is vergrijsd en overwegend mannelijk van samenstelling: jongeren en vrouwen zijn sterk ondervertegenwoordigd binnen de populatie. In verband Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 14

15 daarmee acht het bestuur geschiktheid het meest relevante criterium en acht het bestuur leeftijd en geslacht minder relevant. Het bestuur zal geen quotumeisen stellen, maar zal zich - bij het ontstaan van een vacature in het bestuur of VO - wel inspannen om een geschikte vrouwelijke kandidaat te werven ( bij gelijke geschiktheid ) Integere bedrijfsvoering Het beleid van het pensioenfonds is onder meer gericht op een integere bedrijfsvoering. Beheerste en integere bedrijfsvoering bestaat uit: beheersen van de pensioenfondsprocessen en risico s waarbij sprake is van: - adequate administratieve organisatie en interne controle; - adequate controlemechanismen; - beleid voor beheersing van risico s. waarborgen voor de integriteit: - systematische analyse van integriteitrisico s; - beleid voor beheersing van deze risico s; - uitvoering van dat beleid. procedures en maatregelen ter voorkoming van belangenverstrengeling. beleid voor het beheersen van (financiële) risico s die de soliditeit van het pensioenfonds kunnen aantasten. Het bestuur heeft een beleidscyclus voor integraal risicomanagement ingericht en geïmplementeerd om de risico s en de beheersmaatregelen permanent te monitoren en om permanent op deze risico s en beheersmaatregelen te kunnen sturen Deskundigheidsbevordering Om een pensioenfonds goed te kunnen besturen moeten bestuurders over voldoende kennis en kunde beschikken. Dit is in de wet verankerd. Om dit te bereiken is het bestuur verplicht hiervoor een plan te hebben. De wettelijke eisen omtrent kennis en kunde van fondsbestuurders werden in het verleden samengevat in de zogenaamde deskundigheidseisen. In 2012 is er door het pensioenfonds een deskundigheidsplan opgesteld. Met de komst van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen en de Code pensioenfondsen is de term deskundigheid vervangen voor geschiktheid, waarbij geschiktheid een breder spectrum van eisen omvat waaraan een bestuurder moet voldoen. Deskundigheid is nu een onderdeel van deze eisen. Het oude deskundigheidsplan is in 2014 vervangen door een geschiktheidsplan. Dit plan is erop gericht om op gestructureerde wijze het niveau van geschiktheid van het bestuur te laten aansluiten bij wat nodig is voor het goed besturen van het pensioenfonds. De eerste belangrijkste wijziging is dat de eisen op het gebied van kennis (deskundigheid) en vaardigheden/competenties verder uitgebreid zijn. Dit betekent dat op het gebied van kennis een extra accent wordt gelegd op risicomanagement, uitbesteding en vermogensbeheer. Naast deskundigheid en competenties houdt geschiktheid ook het vertonen van professioneel gedrag in. Dit houdt het vooral bij praktische en meetbare gedragsaspecten zoals aantoonbaar over voldoende tijd beschikken en evident betrokken zijn bij het eigen fonds (het principe ken uw fonds ). In 2011 is een profiel voor bestuurslid bij het pensioenfonds opgesteld, waarin ook reeds de vereiste competenties werden beschreven (t.a.v. denken, voelen, kracht). Het bestuur heeft in 2013 een analyse laten maken van de competenties van de bestuursleden in relatie tot de taken en de samenstelling van het bestuur (competentiescan). Het bestuur voert jaarlijks een zelfevaluatie uit. De voorzitter van het pensioenfondsbestuur houdt jaarlijks evaluatiegesprekken met de individuele bestuursleden. Op basis van de uitkomsten van de zelfevaluatie en de evaluatiegesprekken is voor elk bestuurslid afzonderlijk een trainingsprogramma vastgesteld. De afspraken in het kader van deze programma s zijn begin 2014 en begin 2015 geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. In 2014 werden weer diverse congressen, seminars en contactdagen bezocht en werd literatuur over de ontwikkelingen op pensioengebied bijgehouden. Het bestuur heeft in oktober 2014 zijn jaarlijkse studiedag gehouden, waarvoor diverse externe sprekers werden uitgenodigd. In april 2014 heeft het bestuur een strategiedag gehouden. BlackRock heeft op die dag een presentatie verzorgd over Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 15

16 risicobudgettering. Risicobudgettering beantwoordt twee vragen: hoe groot is het risicobudget en hoe moet het risicobudget worden gealloceerd? Het beschikbare risicobudget bakent de grenzen af waarbinnen een houdbare beleggingsstrategie moet worden geformuleerd. Het bestuur wil zich in 2015 verder oriënteren op een pragmatische invulling van het risicomanagement met risicobudgettering (met meetbare restricties) Naleving wet- en regelgeving Het bestuur is goed op de hoogte van de geldende wet- en regelgeving. Voor zover aan het bestuur bekend is er geen sprake van overtreding van deze wet- en regelgeving. De nieuwe Wet versterking bestuur pensioenfondsen bepaalt dat een fonds voorkomt dat sprake is van personele unies op het niveau van beleidsbepalers of medebeleidsbepalers tussen het fonds en derden waaraan werkzaamheden worden uitbesteed. De heer Dries was zowel bestuurslid als directeur van Dion, de bij het pensioenfonds aangesloten onderneming waarbij het pensioenbureau is ondergebracht. Er was dus sprake van een zgn. personele unie. De heer Dries is daarom per 1 juli 2014 teruggetreden als bestuurslid. De heer Dries was het langstzittende bestuurslid (sinds maart 2000). Het bestuur wil graag opmerken, dat in het verleden altijd uiterst zorgvuldig is omgegaan met deze personele unie. Transacties tussen het pensioenfonds en Dion werden en worden op zakelijke grondslagen overeengekomen. Wanneer in het bestuur gesproken wordt over de relatie tussen het pensioenfonds en Dion was de heer Dries daarbij in beginsel niet aanwezig. Ook andere medewerkers van Dion zijn daarbij niet aanwezig. Wanneer in het bestuur gestemd wordt over transacties met Dion onthoudt de heer Dries zich van stemmen. De huidige benoemingstermijn van de heer Dries zou nog tot 1 januari 2016 hebben gelopen Klachten- en geschillenprocedure Het pensioenfonds heeft een klachten- en geschillenprocedure. In het kader van deze procedure kunnen belanghebbenden worden verwezen naar de Ombudsman Pensioenen. In 2014 zijn er geen klachten ingediend Gedragscode De bestuursleden en de bij het pensioenfonds betrokken medewerkers van het pensioenbureau (bij Dion Pensioen Services B.V.) hebben een gedragscode getekend volgens het model van de Pensioenfederatie (voorheen OPF: Stichting Ondernemingspensioenfondsen). Stichting Pensioenfonds OWASE valt onder het zgn. effecttypisch gedragstoezicht (ETGT), zoals vastgelegd in de Wet op het financieel toezicht. De gedragscode van het pensioenfonds moet daarom zowel aan de eisen van de Pensioenwet als aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht voldoen. Ook nieuwe bestuursleden en nieuwe medewerkers van het pensioenbureau dienen de gedragscode te tekenen. De Pensioenfederatie heeft begin 2015 een nieuwe modelgedragscode opgesteld, meer in lijn met de Code pensioenfondsen. De gedragscode van het pensioenfonds zal in 2015 in overeenstemming worden gebracht met dit nieuwe model. Het bestuur heeft tevens een breder compliance beleid vastgesteld en dit beleid vastgelegd in een Handboek Compliance. In dit handboek zijn ook de processen en procedures vastgelegd op basis waarvan het pensioenfonds vaststelt of de aan het pensioenfonds verbonden personen zich hebben gehouden aan de gedragscode en of het fonds in compliance is geweest. Het pensioenfondsbestuur heeft per 1 januari 2014 een Incidenten- en klokkenluidersregeling vastgesteld. Deze regeling is ook van toepassing voor de medewerkers van het pensioenbureau en bevat een procedure voor interne en externe meldingen van (potentiële) misstanden en de afhandeling daarvan en waarborgen voor de bescherming van de verbonden persoon - de klokkenluider - die te goeder trouw melding maakt van (potentiële) misstanden. Deze regeling bevat tevens een regeling ongewenst gedrag op het werk en beoogt verbonden personen bescherming te bieden tegen ongewenste omgangsvormen en kwetsend gedrag van andere verbonden personen van pensioenfonds OWASE. Alle verbonden personen zijn geïnformeerd over de Incidenten- en klokkenluidersregeling en over de procedures die gevolgd kunnen/moeten worden. De regeling is opgenomen in het Compliance Handboek. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 16

17 In het kader van het compliance beleid hebben alle bij het pensioenfonds betrokken medewerkers van het pensioenbureau een door de gemeente van hun woonplaats afgegeven verklaring omtrent het gedrag ingeleverd. Ook nieuwe medewerkers dienen een dergelijke verklaring te overleggen. In opdracht van de compliance officer van het pensioenfonds wordt door KPMG Compliance Services (IARCS) jaarlijks een onderzoek uitgevoerd naar de naleving van de gedragscode en naar nevenactiviteiten en halfjaarlijks een onderzoek naar privé-beleggingstransacties. De compliance officer heeft afspraken met KPMG gemaakt over de uitvoering van het onderzoek naar de naleving van de gedragscode. Het pensioenfondsbestuur zal het compliance beleid in 2015 opnieuw onder de aandacht brengen van alle betrokken personen. Op basis van het onderzoek van KPMG over 2014 werd o.a. vastgesteld dat de gedragscode van het pensioenfonds is nageleefd, dat er door de bestuursleden geen conflicterende nevenactiviteiten zijn verricht en dat er in 2014 door de insiders bij de pensioenfondsbeleggingen geen privébeleggingstransacties zijn verricht in die beleggingsfondsen waarin het pensioenfonds in de toetsingsperiode een aandeel in het belegde vermogen heeft of heeft gehad Toezichthouder Het pensioenfondsbestuur heeft begin 2014 in het kader van de implementatie van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen een memo met zijn keuze voor het paritaire bestuursmodel aan DNB - de toezichthouder - voorgelegd. Het bestuur heeft de keuze uitvoerig onderbouwd en een wijzigingsvoorstel voor de statuten van het fonds meegestuurd. DNB heeft de conceptstatuten getoetst en haar bevindingen aan het pensioenfonds teruggekoppeld. De statuten zijn op basis van de opmerkingen van DNB nog enigszins aangepast en vervolgens door het bestuur - met goedkeuring van het verantwoordingsorgaan - formeel vastgesteld, waarna ze notarieel werden verleden. Met het memo werd ook de melding van de heer Terhalle als nieuw bestuurslid meegezonden en werd het terugtreden van de heer Dries uit het bestuur toegelicht. DNB heeft haar goedkeuring verleend aan deze mutaties. Begin 2015 heeft het bestuur het nieuwe pensioenreglement, dat er 1 januari 2015 door het pensioenfondsbestuur werd vastgesteld, aan DNB gestuurd. In dat reglement is de pensioenregeling vastgelegd die de CAO-partijen bij de OWASE CAO per 1 januari 2015 hebben afgesproken. Tevens is het reglement aangepast aan de nieuwe wet- en regelgeving. Ook de nieuwe ABTN, die per 31 december 2014 door het pensioenfondsbestuur werd vastgesteld, werd meegezonden. De ABTN is aangepast aan het nieuwe pensioenreglement. De datum 31 december 2014 werd gekozen omdat het pensioenfondsbestuur nieuwe beleidsregels voor het vaststellen van de kostendekkende premie heeft vastgesteld en omdat het pensioenfondsbestuur de premie voor 2015 wilde vaststellen op basis van het nieuwe beleid. In dat verband werd ook een memo meegezonden waarin het besluit van het pensioenfondsbestuur is vastgelegd om de zgn. dempingsperiode voor de rekenrente die bij de berekening van de kostendekkende premie wordt gehanteerd te verlengen van 12 naar 120 maanden met de overwegingen en afwegingen die het bestuur bij dit besluit heeft gemaakt Uitbesteding Het bestuur is bevoegd één of meerdere onderdelen van de bedrijfsprocessen van het pensioenfonds te laten uitvoeren door derden. In het uitbestedingsbeleid heeft het bestuur vastgelegd aan welke voorwaarden deze uitbesteding zal moeten voldoen. Bij deze beleidsregels is rekening gehouden met de voorwaarden zoals die door De Nederlandsche Bank als toezichthouder zijn voorgeschreven. Nieuwe uitbestedingsovereenkomsten en aanpassingen van bestaande uitbestedingsovereenkomsten worden steeds getoetst aan het uitbestedingsbeleid. Het uitbestedingsbeleid zal in 2015 worden geëvalueerd en waar nodig geactualiseerd. Pensioenfonds OWASE heeft voor de beleidsvoorbereiding en de uitvoering van de administratie door het pensioenbureau een uitbestedingsovereenkomst (Service Level Agreement) gesloten met Dion Pensioen Services B.V. De dienstverlening geschiedt overeenkomstig de met het pensioenfondsbestuur gemaakte afspraken. De kwaliteitsaspecten en de monitoring daarvan door middel van kwartaal-sla-rapportages zijn vastgelegd in de SLA. De heer H. Lubbers van Dion is als manager pensioenfonds voor het bestuur het centrale aanspreekpunt bij het pensioenbureau. Vanwege de toegenomen complexiteit van de pensioenregelgeving en de aanscherping van de eisen die de toezichthouders stellen is de dienstverlening in 2014 uitgebreid. Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 17

18 2.2.8 Communicatie In 2014 is veel aandacht besteed aan communicatie. De communicatiecommissie zet zich in om de complexe pensioenmaterie op een duidelijke en begrijpelijke manier aan de deelnemers en pensioengerechtigden uit te leggen. In 2013 werd het OWASE Pensioenforum georganiseerd, een bijeenkomst om de risicobereidheid van de (oud-) deelnemers aan de OWASE-pensioenregeling te peilen. Ca. 230 personen zijn naar het forum gekomen. Aangezien de pensioenfondspopulatie uit ruim (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden bestaat, geven de uitkomsten van het forum slechts een indicatie van de risicobereidheid van de deelnemers aan de pensioenregeling. Conclusies o.b.v. de uitkomsten van het OWASE Pensioenforum: Het is van belang om de nominale aanspraken zo goed mogelijk te garanderen en om terughoudend te zijn met het nemen van beleggingsrisico s. De deelnemers willen liever een wat lager pensioen dan de kans op een hoger pensioen met de kans op een nog lager pensioen. De risicobereidheid die er is bij de deelnemers vloeit voort uit het besef dat indexaties belangrijk zijn voor een adequate pensioenvoorziening en dat zonder het nemen van beleggingsrisico s niet geïndexeerd kan worden. Het pensioenfonds zou volgens de deelnemers moeten streven naar volledige indexatie. Communicatieplan De commissie heeft het communicatieplan in 2014 geactualiseerd. Het bestuur heeft het nieuwe communicatieplan - na een positief advies van het verantwoordingsorgaan - vastgesteld. In het communicatieplan is ook een aantal acties opgenomen naar aanleiding van de implementatie van de nieuwe pensioenregeling per 1 januari Het bestuur heeft het pensioenbureau gevraagd om alle actieve deelnemers bij het bereiken van en 55-jarige leeftijd uit te nodigen voor een kort pensioengesprek. Zo n gesprek is met name bedoeld om de deelnemer inzicht te verschaffen in de eigen pensioensituatie en de deelnemer te wijzen op zijn eigen verantwoordelijkheid voor het treffen van een adequate pensioenvoorziening voor hem zelf en voor zijn eventuele nabestaanden. Aan de deelnemers die uitgenodigd zijn wordt na elk gesprek tevens gevraagd om een evaluatieformulier in te vullen. Jaarlijks worden de antwoorden op de formulieren geïnventariseerd. De deelnemers geven vrijwel allemaal aan dat ze door het gesprek een goed beeld hebben gekregen van hun persoonlijke pensioensituatie en van de gevolgen van bepaalde gebeurtenissen - zoals trouwen, scheiden of het wisselen van baan - op hun pensioen. Al met al een goede reden om door te gaan met de pensioengesprekken. Pensioenfonds OWASE heeft een website: Op de website zijn naast algemene informatie over organisatie en structuur van het pensioenfonds ook de reglementen, brochures, nieuwsbrieven, samenvattingen van de notulen van vergaderingen van bestuur, veelgestelde vragen (en antwoorden) en andere wetenswaardigheden geplaatst. Ook de kwartaalrapportages worden op de website gezet. Ook werd via de website een rekenmodule (pensioenpeiler) ter beschikking gesteld waarmee de deelnemers hun persoonlijke pensioensituatie kunnen bepalen en verschillende pensioenmogelijkheden kunnen doorrekenen. Die pensioenpeiler is inmiddels gedateerd en uit de lucht gehaald. Het bestuur heeft in 2014 nieuwe pensioenadministratiesoftware aangeschaft die inmiddels word geïmplementeerd. Deze software is web-based. Er zal aan de nieuwe administratiesoftware ook een nieuwe website met een nieuwe pensioenpeiler gekoppeld worden. Een nieuwe deelnemer krijgt binnen drie maanden een startbrief van het pensioenfonds. Bij deze startbrief is een pensioenbrochure bijgevoegd waarin de pensioenregelingen en de uitvoering van deze regelingen op een voor iedereen te begrijpen wijze worden uitgelegd. De brochure is ook bedoeld als beknopt pensioenreglement. De startbrief en de brochure zijn begin 2015 aangepast aan de nieuwe pensioenregeling die per 1 januari 2015 van toepassing is. In overeenstemming met de wettelijke verplichting om eenvormige, eenduidige en duidelijke pensioenoverzichten te verstrekken, is ook in 2014 aan alle actieve deelnemers en pensioengerechtigden weer een uniform pensioenoverzicht (UPO) uitgereikt. In 2014 is tevens aan de gewezen deelnemers een UPO uitgereikt. In 2015 zal aan alle deelnemers wederom een UPO uitgereikt worden. Gewezen deelnemers, gewezen partners en pensioengerechtigden worden op het moment dat zij voornoemde status krijgen over bepaalde elementen - die voor hen op dat moment van belang zijn - in hun pensioenregeling geïnformeerd. Daarna worden de gewezen deelnemer, de gewezen partner en de Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 18

19 pensioengerechtigde jaarlijks op de hoogte gehouden over belangrijke ontwikkelingen in hun pensioenregeling. De deelnemers en pensioengerechtigden ontvangen in beginsel in de eerste helft van elk jaar een beknopt jaarverslag en in de tweede helft van het jaar een pensioenkrant. Iets later dan gebruikelijk - in februari is aan alle deelnemers en pensioengerechtigden weer een pensioenkrant gestuurd waarmee de mensen onder andere werden geïnformeerd over de actuele financiële situatie van het pensioenfonds en over de eigen verantwoordelijkheid om te zorgen voor een adequate pensioenvoorziening voor zichzelf en voor hun eventuele nabestaanden. Tevens werd aangegeven welke wijzigingen op stapel staan, zowel voor wat betreft de wijzing van het landelijke pensioenstelsel als voor wat betreft de aanpassing van de OWASE-pensioenregeling. In juni werd het beknopte jaarverslag ook vormgegeven als pensioenkrant aan de deelnemers gestuurd Bestuursvergaderingen Het bestuur van het pensioenfonds heeft het afgelopen jaar verscheidene keren vergaderd. De belangrijkste onderwerpen waren naast de reguliere beleidscyclus: de financiële situatie van het pensioenfonds; het al dan niet toekennen van voorwaardelijke indexaties; de aanpassing van de pensioenfondsorganisatie in verband met de Wet versterking bestuur pensioenfondsen en de keuze voor een paritair bestuursmodel de voortgang van de discussie in de CAO Werkgroep Pensioen en het advies van de werkgroep over de aanpassing van de pensioenregeling in verband met het nieuwe Nederlandse pensioenstelsel; het actualiseren van de ABTN en het pensioenreglement; de uitkomsten van de ALM-studie en de te ondernemen vervolgacties; de inrichting van een matchingportefeuille voor het afdekken van het renterisico en het al dan niet inrichten van risicobudgetten; de ontwikkeling van de kostendekkende premie, het toepassen van de gesplitste kortingsregel en het verlengen van de dempingsperiode van de rekenrente; de aanpassing van de financiële opzet van het pensioenfonds in verband met het nieuwe financiële toetsingskader (FTK). De agenda van de bestuursvergaderingen werd in 2014 gesplitst in een deel strategisch zaken van ca. 1,5 uur en een deel actuele zaken van ca. 1,5 uur. In 2015 zal de frequentie van de bestuursvergaderingen worden uitgebreid en zullen om en om vergadering plaatsvinden over strategische onderwerpen en over operationele onderwerpen. De beleidsvoorbereiding vindt zoveel mogelijk in de commissies plaats Visitatiecommissie Het pensioenfondsbestuur heeft begin 2013 een visitatiecommissie ingehuurd om in het kader van het intern toezicht een visitatie uit te voeren. De visitatiecommissie heeft in maart 2013 haar rapport aan het bestuur gestuurd. De commissie heeft vastgesteld dat het pensioenfonds de zaken over het algemeen goed voor elkaar heeft, maar heeft ook een aantal aandachtspunten gesignaleerd. Het bestuur heeft kennis genomen van het rapport en van de conclusies en aanbevelingen van de visitatiecommissie. Het bestuur kan zich vinden in de conclusies en aanbevelingen van de commissie. De aanbevelingen van de visitatiecommissie zijn vertaald in actiepunten. Het pensioenfondsbestuur heeft eind 2014 wederom een visitatiecommissie benoemd om in het kader van het intern toezicht een visitatie uit te voeren. De visitatiecommissie is belast met het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenafweging door het bestuur en legt verantwoording af over de uitvoering van de taken aan het verantwoordingsorgaan en het bestuur, alsmede in het jaarverslag. De commissie heeft de opdracht gekregen om begin 2015 een kritische beoordeling te maken van het beleid van het bestuur en van de algemene gang van zaken in het pensioenfonds. De visitatiecommissie dient binnen deze taak een oordeel uit te spreken over: - transparantie belangenafweging/realisatie; - wet en regelgeving vanuit compliance; - adequate pensioenadministratie/toezicht/actuarieel; Jaarverslag 2014 van Stichting Pensioenfonds OWASE pagina 19