Samenvatting project 2 Wat houdt het project in, opzet en doelstellingen. Begrippen / definities 4 Verklaring van de begrippen die gebruikt worden

Transcriptie

1 Plan van aanpak Duorsum Dwaande mei wenjen Energiebesparende maatregelen particuliere woningvoorraad Inleiding In de bestaande bouw valt op het gebied van energiebesparing veel winst te behalen. In onze beleidsnotitie duurzaamheid Duorsum yn de Wâlden is dit onderwerp opgenomen als één van de speerpunten. Het energiezuinig maken van bestaande woningen zorgt voor lagere energielasten, lagere woonlasten en meer wooncomfort. Ook is het energiezuinig maken van oudere woningen goed voor de werkgelegenheid in de bouwsector en aanverwante bedrijven binnen de gemeente. Deze sector is hard getroffen door de recessie. In najaar 2011/ voorjaar 2012 is de pilot "Duorsum Dwaande mei wenjen"gedraaid in de dorpen Gerkesklooster-Stroobos, Surhuizum en Augustinusga. De pilot had als doel een traject uit te zetten, waarmee we woningeigenaren kunnen bereiken en ontzorgen. We hebben hiermee de basis gelegd voor continuering van het project in de komende jaren. Op basis van de hier behaalde resultaten en opgedane ervaringen is het plan van aanpak voor de uitrol van het project over de rest van de gemeente geschreven. Inhoud Samenvatting project 2 Wat houdt het project in, opzet en doelstellingen Begrippen / definities 4 Verklaring van de begrippen die gebruikt worden Aanbevelingen n.a.v. pilot 5 In de pilot opgedane ervaringen die van belang zijn voor de uitrol van het project Uitrol project 6 Hoe gaat het project in de komende jaren vorm krijgen Begroting 9 Verwachte uitgaven Communicatieplan 10 Welke communicatie gaat plaatsvinden naar burgers en bedrijven Bronnen 11 Bijlage 12 Voorbeeld energielabel 1

2 Samenvatting project Wat houdt het project in, opzet en doelstellingen Aanleiding In het beleidsplan Duorsum yn de Wâlden wordt op de menukaart het stimuleren van duurzaam (ver)bouwen particulieren als gerecht aangeboden. Het beleidsstuk vermeldt het volgende voor wat betreft bestaande bouw: "Voor bestaande bouw kunnen energiebesparende maatregelen genomen worden op het moment dat er gerenoveerd wordt of een nieuwe ketel/boiler etc. nodig is. De EPC norm is hier niet praktisch toepasbaar maar het energielabel wel. Ook hier wordt het traject weer ingezet door een advies op maat door een adviesbureau. Deze groep is moeilijker te vinden dan de nieuwbouwers. Een goede voorlichting over de subsidiemogelijkheden is hier belangrijk. Mensen die in aanmerking komen zullen zich zelf moeten melden en komen niet automatisch naar voren zoals bij verkoop van kavels. Goede communicatie is hier weer belangrijk." De provincie Fryslân heeft in het kader van het Samenwerkingsverband Noord Nederland het woningenplan ontwikkeld. Dit plan beoogt in woningen in Noord-Nederland energiezuinig te maken. Om de betreffende gemeenten op weg te helpen deze ambitie te realiseren heeft de provincie Fryslân het document Helpende Hân ontwikkeld. Een leidraad om de provinciale ambitie locaal te vertalen. Voor Achtkarspelen was de doelstelling hierbij 67 woningen per jaar. In december 2010 is door de raad ingestemd met de uitwerking hiervan. Ter ondersteuning heeft de provincie voor 2011 een subsidie van maximaal beschikbaar gesteld. Hiermee is een pilot opgezet en uitgevoerd. In de pilot zijn we uitgegaan van zevenenzestig woningen per jaar, gebaseerd op het woningenplan. Dit getal is voor ons echter niet relevant omdat dit berekend is over een zevenjarig traject. Op basis van onze huidige ervaring stellen we onze doelstelling bij naar nog eens tweehonderd woningen over een periode van 2,5 jaar! 2

3 Uitvoering in hoofdlijnen Het project richt zich op het bereiken van een concrete verbetering van de energieprestaties van particuliere woningen. Resultaten worden behaald door een combinatie van voorlichten, faciliteren en belonen. Stappen Consortia met lokale bedrijven in bouw en installatie betrekken en stimuleren Gericht benaderen van eigenaren van woningen met een woning van voor Er van uitgaande dat deze woningen een e,f of g energielabel hebben, zodat de voorgestelde verbetering rendabel is. Maatwerkadvies aanbieden door energieadviseur Duurzaamheidslening beschikbaar stellen Rol gemeente Informatiepunt Bemiddelaar en regisseur Neutrale afzender in communicatie naar burgers Ambitie Aan het eind van de looptijd zijn 200 woningen energiezuiniger Inclusief de pilot zijn dit er 250! Stimulans regionale economie Lager energieverbruik door het opwaarderen van woningen Voldoen aan doelstellingen beleidsvisie Duorsum yn de Wâlden Boodschap Lagere energielasten, hoger wooncomfort, goed voor het milieu Kosten verbouw verlagen door samenwerking Ontzorgen: tijd, keuzes, kosten in beeld brengen Communicatie met verschillende bedrijven vereenvoudigen Hulp bij aanvragen van subsidies Gunstige financieringsmogelijkheid Hogere verkoopwaarde woning in verband met labelverbetering 3

4 Begrippen/ definities: Verklaring van de begrippen die gebruikt worden Consortium: Regionale bedrijven uit de bouwkolom die samenwerken, ze zijn hiertoe uitgenodigd door de gemeente. In een tweetal avonden zijn zes consortia gevormd. Rondom de consortia is een samenwerkingskrant gemaakt. Maatwerkadvies / adviseur: De maatwerkadviseur is een gecertificeerd persoon, die de maatwerkadviezen maakt en vervolgens uitzoekt wat de beste strategie is voor de huiseigenaar. Hij maakt een adviesrapport en labelt de woning. Na woningverbetering voorziet hij de woning van een nieuw energielabel. We hebben in de dorpenactie gekozen voor maatwerkadviseur Woonkeur uit Surhuisterveen. Dit is een onafhankelijke adviseur. Woningeigenaren: Particuliere eigenaren van woningen van voor Deze worden gericht aangeschreven in de dorpenactie. We zijn gestart met de dorpen met het grootste aanbod in deze woningen. In de komende 2,5 jaar komen de andere dorpen aan de beurt. Dorpenactie: Dorpen waarin de actie gehouden wordt. Door per jaar de aandacht op een of enkele kernen te richten, is er sprake van een persoonlijke doelgerichte benadering. Door dorpsbelang hierbij te betrekken ontstaat draagvlak en geeft communicatiemogelijkheden. Door het beleggen van voorlichtingsavonden in dorpshuizen houd je de actie lokaal en betrokken. Er is rechtstreekse interactie tussen gemeente en burgers en er kan een goed beeld worden geschetst van de voordelen van woningverbetering. Bovendien geeft het burgers de mogelijkheid om coalities te vormen en gezamenlijk iets te laten verbeteren. Subsidieverordening energielabelverbetering: Maatwerkadviezen zijn een middel, verbetering van het energielabel is het doel. Daarom is er vraag om een uitvoeringssubsidie, die niet alleen voor de doeldorpen geldt, maar voor de hele gemeente. Deze geeft burgers die zelf initiatief nemen een extra stimulans, maar ook de bedrijven uit de consortia kunnen dit als instrument gebruiken om woningeigenaren over de streep te krijgen. Duurzaamheidslening: Het nemen van energiebesparende maatregelen kost geld. Om de terugverdientijd hiervan zo klein mogelijk te houden, wordt de duurzaamheidslening aangeboden. Dit is een revolving fund met een jaarlijks budget van euro. Leningen worden getoetst en vertrekt door het SVN en bedragen maximaal ,- Communicatie: Zowel rondom het informeren van bedrijven en het vormen van een consortium als om het informeren van woningeigenaren dient duidelijk gecommuniceerd te worden. Het communicatieplan vormt een apart onderdeel en is meegenomen in de bijlage. Uitingen zullen in samenspraak met de afdeling communicatie van de gemeente plaatsvinden. 4

5 Aanbevelingen n.a.v. de pilot In de pilot opgedane ervaringen die van belang zijn voor de uitrol van het project Voorlichting en een korting vooraf helpt mensen over de streep om een maatwerkadvies aan te vragen. De dorpsgewijze aanpak bevalt dus wordt gecontinueerd. Korting op een maatwerkadvies garandeert niet dat mensen daadwerkelijk maatregelen gaan uitvoeren. Landelijke en provinciale subsidies zijn vervallen, dit geeft terugval in aantal aanmeldingen. De stimulans moet de moeite waard zijn, mensen over de streep trekken. Het subsidiebedrag moet daarom in ieder geval de kosten van het maatwerkadvies dekken. Verbetering van twee labelstappen is hoge eis, in principe is elke verbetering de moeite waard om te stimuleren. Werken met één maatwerkadviseur geeft meeste ontzorging naar burgers en meeste overzicht. Om de onafhankelijkheid van de maatwerkadviseur zo veel mogelijk te waarborgen maakt de woningeigenaar zelf de keuze met wie hij in zee gaat. Daarvoor is de samenwerkingskrant ontwikkeld. Er is behoefte bij andere maatwerkadviseurs om ook gebruik te kunnen maken van een subsidiemaatregel. Er is behoefte bij de gemeente en bij de consortia, om mensen die niet in de doeldorpen wonen, maar wel duurzaam verbouwen ook te kunnen ondersteunen. Veel mensen voeren werkzaamheden zelf uit. Consortia hebben voorgesteld alleen subsidie te verstrekken als het werk gedaan wordt door de consortia. Aanbevelingen n.a.v. de vraagstellingen consortia: Aanbeveling onze jurist: Op grond van de Awb kunnen aan een subsidieontvanger verplichtingen worden opgelegd. In artikel 4:38 Awb staat dat het bestuursorgaan ook andere verplichtingen dan die van artikel 4:37 Awb (een aantal met name genoemde verplichtingen) kan opleggen die strekken tot verwezenlijking van het doel van de subsidie. De formulering strekken tot de verwezenlijking van het doel van de subsidie is gekozen om aan te geven dat alleen die verplichtingen kunnen worden opgelegd, die redelijkerwijs noodzakelijk en geschikt zijn om het met de subsidie nagestreefde doel te bereiken (komt uit de MvT). De VNG heeft in een aan haar voorgelegde situatie, waar het ging om de voorwaarde dat met de plaatselijke ondernemers zou worden gewerkt, aangegeven dat die verplichting niet lijkt te kunnen vallen onder artikel 4:38 Awb. De VNG heeft in dat geval afgeraden om een dergelijke voorwaarde op te nemen. In ons geval is het doel van de subsidieregeling om daarmee een extra stimulans te geven aan de particuliere woningeigenaar om zijn woning energiezuinig te verbouwen. Natuurlijk kunnen we wijzen op het consortium om daar gebruik van te maken als service maar het kan niet zo zijn dat alleen dan subsidie wordt verstrekt als de werkzaamheden door het consortium (of door een van de bedrijven) worden verricht. 5

6 Uitrol project Hoe gaat het project in de komende jaren vorm krijgen Opzet in kernzinnen In totaal willen we nog 200 woningeigenaren stimuleren tot het realiseren van energiemaatregelen! Er is behoefte aan een dorpenactie, waarbij zoveel mogelijk mensen over de streep getrokken kunnen worden door goede voorlichting en een korting op het maatwerkadvies. Daarnaast is er behoefte aan een algemene maatregel, waarbij burgers die zelf initiatief tonen worden beloond. Deelnemende bedrijven kunnen deze algemene maatregel als instrument inzetten. Er wordt daarom ingezet op een dorpenactie met voorlichting en korting op het maatwerkadvies, om mensen over de streep te krijgen, maar de uitvoering wordt sterker beloond door middel van een subsidie voor labelverbetering. Deze subsidie kan gereserveerd worden op het moment dat men een maatwerkadvies laat uitvoeren. Hij wordt uitbetaald bij het overhandigen van een verbeterd woninglabel. De subsidie is bedoeld voor iedereen in de gemeente, die zijn woning een labelstap verbetert. De subsidie en de actiekorting zijn stapelbaar. Je hebt dus 300,- voordeel als je je woning verbetert, maar binnen de dorpenactie kun je 200,- korting + 300,- subsidie ontvangen, dus loopt het voordeel op tot 500,-. De subsidie is vastgesteld in de 'Subsidieverordening Labelverbetering' Start vervolgtraject: najaar 2012 Sluiting project: najaar

7 Subsidie Energielabelverbetering Doel: Particuliere woningeigenaren die energiezuinig willen verbouwen een extra stimulans bieden Bedrijven een instrument bieden om mensen over de streep te krijgen Primaire doelgroep: Particuliere woningeigenaren die plannen hebben voor energiezuinige verbouw van woning van voor 1985 Middelen: Voorlichting door gemeente / bedrijven / adverteren Prikkel: 300,- subsidie bij woningverbetering met minimaal één labelstap Target: 200 woningen Voorwaarden: Vastgelegd in 'Subsidieverordening Energielabelverbetering' 80 woningen per jaar, inclusief woningen van de dorpenactie = o 2012: 40 o 2013: 80 o 2014: 80 Vijf tenders van 40 subsidies. Ieder half jaar één maand na start dorpenactie. Kenmerken: Subsidie na uitvoeren maatregelen n.a.v. maatwerkadvies Werkzaamheden zijn op elkaar afgestemd en zoveel mogelijk uitgevoerd door locale bedrijven Keuze uit bedrijven via samenwerkingskrant Initiatief kan zowel bij bedrijf als particulier liggen Jaar om verbouw te realiseren en uitvoeringssubsidie terug te ontvangen Instrument voor consortia Stimulans locale economie Uitwerking Iedereen binnen de gemeente Achtkarspelen die een woning heeft van voor 1985 kan gebruik maken van deze regeling. Het maakt niet uit wie de initiatiefnemer is. De consortia kunnen deze maatregel gebruiken om klanten te trekken, woningeigenaren kunnen zelf aangeven hier gebruik van te willen maken. Maatwerkadviseurs kunnen de subsidie zelf regelen voor particulieren op het moment dat ze EPA gecertificeerd zijn. De maatwerkadviseur maakt een adviesrapport, reserveert de subsidie en neemt de pakketten maatregelen en de mogelijke energiebesparingen met de klanten door. Op basis hiervan kan de woningeigenaar maatregelen laten uitvoeren. Maatwerkadviseur geeft na uitvoering van de maatregelen een nieuw label af en meldt dit bij de gemeente, op basis waarvan 300 euro subsidie wordt uitbetaald. 7

8 Dorpenactie Doel: Zoveel mogelijk mensen heel gericht informeren. Hierbij gaat het erom mensen over de streep te krijgen om een maatwerkadvies te laten maken. Doelgroep: Particuliere woningeigenaren die twijfelen, meer informatie nodig hebben alvorens ze beslissen tot uitvoering over te gaan. Middelen: Voorlichting in dorpen Prikkel: 200,- korting op het maatwerkadvies Mogelijkheid tot 300,- subsidie bij labelverbetering Target: 25 maatwerkadviezen per voorlichtingsronde Voorwaarden: Maximaal 25 keer korting op het maatwerkadvies per ronde Wie het eerst komt wie het eerst maalt Maatwerkadviseur aangewezen door gemeente Subsidie vastgelegd in 'Subsidieverordening Energielabelverbetering' Kenmerken: Nadruk op voorlichting en stimulatie uitvoeren maatwerkadvies, door korting hierop Opdracht bij vaste maatwerkadviseur voor duidelijkheid en ontzorging Keuze uit bedrijven via samenwerkingskrant Jaar om verbouw te realiseren en uitvoeringssubsidie terug te ontvangen Overzicht reeds ingezette en nog te houden acties najaar 2011: Gerkesklooster / Stroobos (pilot 1) voorjaar 2012 Surhuizum / Augustinusga (pilot 2) najaar 2012: Surhuisterveen voorjaar 2013: Harkema / Boelenslaan najaar 2013: Kootstertille / Drogeham voorjaar 2014: Twijzel / Twijzelerheide najaar 2014: Buitenpost 2015: mogelijkheid tot indienen aanvragen subsidie Uitwerking Elke dorpenactie wordt een maand voor het openen van een nieuwe tender gehouden. Mensen hebben daardoor de tijd om zich in te schrijven voor een maatwerkadvies met korting en daarna een uitvoeringssubsidie te reserveren. Hun voordeel kan hiermee oplopen tot

9 Begroting Verwachte uitgaven De uitvoering van het vervolgtraject vindt plaats van najaar 2012 tot najaar Drie maanden na de laatste dorpenactie dienen de kortingen uitgegeven te zijn. Een half jaar na de laatste tender dienen de subsidiereserveringen gedaan te zijn. Eind 2015 dient de actie financieel afgewikkeld te zijn. Verwachte uitgaven subsidietraject 200 subsidie verstrekkingen in 2,5 jaar berekening: 200 x 300 subsidies op uitvoering 60000,- totaal subsidietraject ,- Verwachte uitgaven dorpenactie 5 voorlichtingsrondes x 25 adviezen = 125 x korting op maatwerkadviezen en maximaal 125 x 100 subsidie op uitvoering Kosten per voorlichtingsronde bedragen gemiddeld 500 euro berekening: 125 x 200 korting op maatwerkadvies 25000,- 5 x 500 voorlichting 2500,- totaal dorpenactie ,- Kosten voorlichting en publiciteit 2500,- Kosten begeleiding en pr consortia 5000,- totaal overige kosten 7.500,- Totale kosten uitrol Duorsum Dwaande ,- Verantwoording In het kader van de beleidsnotitie Duorsum yn de Wâlden is destijds ,- geoormerkt als duurzaamheidsbudget. Vanuit dit budget wordt het project gefinancierd. Daarnaast wordt gekeken naar een bijdrage vanuit de samenwerkingsagenda met de provincie Fryslân 9

10 Communicatieplan Welke communicatie gaat plaatsvinden naar burgers en bedrijven Doelen Particuliere woningeigenaren weten dat er een speciale actie op het gebied van energiebesparing is van de gemeente Achtkarspelen Particuliere woningeigenaren kennen de voordelen van energiebesparende maatregelen Particuliere woningeigenaren kennen de inhoud van de actie, weten waar ze terecht kunnen voor meer informatie en/of aanmelden. Boodschap Lagere energielasten, hoger wooncomfort, goed voor het milieu Lage terugverdientijd investeringen Wegnemen bezwaren als: kosten, uitgezoek, tijd en overlast Huisstijl Alle uitingen/middelen hebben het Duorsum Dwaande logo en het gemeentelogo. Daarnaast is er ruimte voor de logo s van deelnemende partijen als Dorpsbelangen en provincie Fryslân. De gemeente Achtkarspelen is afzender, mede namens de samenwerkende partijen. Middelen Algemeen Website Samenwerkingskrant bedrijven Folder duurzaamheidslening Stickers, borden Dorpenactie Brief op naam naar alle particuliere woningeigenaren met een woning van voor We kondigen de actie en de informatieavond aan Ontwikkelen van een flyer met alle informatie over de actie Artikel op website dorp en in dorpskrant met aankondiging informatieavond Artikel op website en in dorpskrant over verloop avond en concrete inhoud actie! Kenmerken informatieavond Plaatselijk en kleinschalig Algemene inleiding door gemeente Toelichting maatwerkadviseur aan de hand van een concreet voorbeeld uit het dorp Ruimte voor vragen en discussie Ruimte voor consortia om zich te presenteren Kans om meteen aan te melden 10

11 Website De website wordt herzien en beter ingericht op de toekomstige actie. Op de startpagina komt de actie heel concreet in beeld en het meest recente nieuws. Iedere twee weken wordt er een stukje aangeleverd voor nieuws. Het menu geeft duidelijk onderscheid in de dorpenactie, de algemene maatregel, de samenwerkende bedrijven en de duurzaamheidslening. Er worden digitale formulieren ontwikkeld. Powerpoint Wordt aangepast. Er komt meer aandacht voor de consortia in de presentatie, aandacht voor collectief opdrachtgeverschap, energiebesparingstips / rekenvoorbeeld! Consortia Consortia krijgen ruimte om zich te presenteren op de informatieavonden. Er wordt gekeken naar een gezamenlijke advertentie opgesteld die jaarlijks vooraf gaat aan de actie. Consortia krijgen meer ruimte op de website. In het nieuws op de website is ruimte voor initiatieven van de consortia. De samenwerkingskrant wordt regelmatig geactualiseerd. De algemene stimuleringsmaatregel wordt hierop vermeld. Consortia kunnen dit gebruiken als instrument naar potentiële klanten. Consortia kunnen (via meer met minder adviseur) rechtstreeks klanten aanbrengen voor subsidie. Bronnen Helpende han, oanpak partikuliere wennigfoarrie Stappeplan fryske gemeenten Communicatieplan Tijnje/ Nij Beets Tuk wenjen. Skarsterlan Kadernota 2010 Achtkarspelen Adviesnota energiebesparing bestaande bouw Beleidsvisie Duorsum yn de Walden Plan van aanpak Pilot Helpende Han Tussenevaluatie Duorsum Dwaande mei wenjen

12 Bijlage: voorbeeld energielabel 12