Wat betekent pensioen voor jou? 4. Samenvatting Jaarverslag Partnertoeslag AOW verdwijnt in

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat betekent pensioen voor jou? 4. Samenvatting Jaarverslag 2008 6. Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 14"

Transcriptie

1 Jaargang 8 juli 2009 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Wat betekent pensioen voor jou? 4 Samenvatting Jaarverslag Partnertoeslag AOW verdwijnt in

2 2 focus juli Van de redactie... Z oals u van ons gewend bent staat de zomereditie van Focus in het teken van het jaarverslag. Op pagina 6 vindt u de samenvatting van het jaarverslag Gezien de turbulente financiële ontwikkelingen van het afgelopen jaar, zal het u niet verbazen dat in het jaarverslag van uw fonds, de crisis en de gevolgen daarvan een belangrijk onderwerp vormen. Ook voor uw pensioenfonds zijn de resultaten van de financiële crisis zichtbaar. Dankzij het adequate beleid van het bestuur van uw pensioenfonds, heeft het fonds de afgelopen jaren de nodige buffers opgebouwd. In vergelijking met veel andere fondsen is de huidige financiële positie van uw fonds daarom relatief gunstig. Dat de financiële crisis in 2009 nog veel aandacht krijgt van de media leest u in de rubriek Wat betekent pensioen voor jou? Uw collega s vertellen hoe zij de gevolgen van de crisis ervaren in relatie tot het eigen pensioen. Wij streven ernaar u goed op de hoogte te houden van de financiële situatie van uw fonds. Wij realiseren ons dat u, juist in deze onzekere tijden, behoefte heeft aan helderheid. Veel leesplezier en een mooie zomer. Wilt u reageren op een van de artikelen in de Focus dan kan dat via focus@klmvliegendfonds.nl Deze keer Uniform Pensioenoverzicht (UPO) Financieel plannen wordt eenvoudiger 4. Wat betekent pensioen voor jou? Pensioen in de media 6. Jaarverslag 2008 Een samenvatting 8. De rubberen pensioendatum van het kerncorps 10. Tekstenbakker gaat zelf met pensioen Van hapklare brokken naar de kracht van de stilte 11. Woordzoeker 12. Reglementswijziging en bestuurswisseling 13. Bewijs van in leven zijn Een internationaal erkend standaard model 14. Partnertoeslag AOW vervalt in 2015 Moet u actie ondernemen? 15. Vragen uit de praktijk Het pensioen vervroegd laten ingaan; waar moet ik op letten? Bestuur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM Jeroen van Breukelen, Dick Dees (voorzitter) Bert Gerritsma, Paul Griffioen (vicevoorzitter) Miriam Kartman, Joop Kostermans, Lou van Munster Harm van der Pol (plv.), Peter Schelvis (vicevoorzitter) Hans Tettero I E Pensioenservice@klmvliegendfonds.nl T (020) F (020) Colofon Focus verschijnt drie maal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden van het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM. Redactie Monique van Dulken, Fons Lodder, Ricardo Munier, Ike Veenendaal, Erik Voorhoeve Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen, focus@klmvliegendfonds.nl Vormgeving FUNCKE communications & design, Haarlem Druk LenoirSchuring, Amstelveen Fotografie o.a. Yon Gloudemans Fotografie, Amsterdam, Kees Kortmulder

3 3 Uniform Pensioenoverzicht 2009 Ook dit jaar ontvangt u een Uniform Pensioenoverzicht (UPO). Op dit overzicht vindt u alle pensioenbedragen die op uw persoonlijke situatie van toepassing zijn. Alle pensioenfondsen en verzekeraars maken gebruik van hetzelfde overzicht, vandaar de term uniform. Heeft u pensioen opgebouwd bij verschillende fondsen of verzekeraars, dan kunt u de bedragen uit de verschillende overzichten makkelijk bij elkaar optellen. De vergelijkbaarheid van het UPO maakt een financiële planning eenvoudiger. Toeslagenlabel De overheid vindt het belangrijk dat werknemers weten ofen in welke mate hun pensioen waardevast is en wat de verwachting voor de toekomst is. Vanuit de Pensioenwet is daarom per 1 januari 2009 het toeslagenlabel verplicht. Het toeslagenlabel is een plaatje dat in één oogopslag duidelijk moet maken of en hoe waardevast uw pensioen is. Het toeslagenlabel geeft de verwachting aan hoe het pensioen meegroeit met de stijging van de prijzen (inflatie). Het toeslagenlabel zegt niets over het pensioen dat u jaarlijks opbouwt of de kwaliteit van de pensioenregeling. Een goed toeslagenlabel wil niet zeggen dat de pensioenregeling in zijn geheel goed is. Andersom betekent een laag toeslagenlabel niet dat de pensioenregeling slecht is. Als het toeslagenlabel op uw regeling van toepassing is, staat deze vermeld op uw UPO.

4 4 focus juli Wat betekent pensioen voor jou? Pensioen in de media door wilbert van haneghem D e problemen als gevolg van de kredietcrisis worden wel heel erg opgeklopt in de media. Daarin mag best terughoudender worden opgetreden, vindt Von Brucken Fock, tweede officier op de Boeing 777. Zijn televisie staat standaard aan op de zender RTL Z waar de nadruk ligt op economische berichtgeving. Maar daar keek ik altijd al naar, ik ben er niet extra op gaan letten nu. Wel gaat het nu erg vaak over de crisis, pensioenen of omgevallen banken. Soms word ik er wel moe van als ik weer zo n politicus in beeld zie. Von Brucken Fock: Ondanks alle berichten heb ik er wel vertrouwen in dat het goed komt, het is goed geregeld in ons pensioenfonds, bijvoorbeeld ook door de extra levensloopregeling. Toch is pensioen voor mij nog heel ver weg en dat maakt het soms lastig om te snappen, terwijl het wel belangrijk is. Von Brucken Fock vindt dat de mensen juist nu gewoon hun normale bestedingspatroon moeten aanhouden. De berichten in de pers over dalende koopkracht en bestedingen noemt hij overdreven. In mijn omgeving zie ik geen veranderingen, iedereen gaat er relaxed mee om. Als iedereen zuinig blijft, komen we nooit uit de crisis. Als het kan, moet je gewoon blijven besteden. Ik wil binnenkort een huis kopen, juist omdat dit nu goedkoper is en het zonde van mijn geld is om te gaan huren. Von Brucken Fock bemerkt een grotere aandacht voor het onderwerp pensioenen en de economie: Mensen zijn wakker geschud, zelfs als ze er eerst geen interesse in hadden, iedereen volgt het. Misschien dat het door die alertheid al beter zal gaan. Wijnand von Brucken Fock (24): Mensen zijn wakker geschud

5 5 Het is goed geregeld bij ons, maar ik neem graag nog actief deel aan het leven D eze crisis is nou eenmaal een gegeven en het is natuurlijk wel een speciale situatie. Dit had niemand in deze grootte kunnen voorzien en het is koren op de molen van de media die er zoveel over berichten, aldus oud-gezag voerder B747 Jurjen Wiersma. Hij volgt het nieuws via televisie en diverse kranten en probeert datgene wat hem interesseert eruit te filteren. Ik probeer wel de rode draad in dit economische nieuws volgen: welke rol speelt de politiek hier in en waar hebben we het in feite over. Concluderend: Het zou onverstandig zijn om het niet te volgen. Hij merkt op voor een voldongen feit te staan, ook omdat hij al met pensioen is en hij er uiteraard planmatig niets meer aan kan wijzigen. Tegelijkertijd leest Wiersma de berichten die hem bereiken vanuit Blue Sky Group via internet, nieuwsbrieven en de Focus wel aandachtig door. Hierover zegt hij: Het is de meest rationele benadering van het nieuws, bovendien is het míjn pensioenfonds en ik lees graag hoe zij ermee omgaan. Wiersma voelt zich bevoorrecht dat hij drie jaar geleden op 56-jarige leeftijd met pensioen mocht gaan. Het is goed geregeld bij ons, maar ik neem graag nog actief deel aan het leven. Een eventuele verhoging van de pensioendatum, mede gelet op de maatschappelijke verhoudingen, zie ik dan ook wel zitten. Hij benadrukt: Maar wel op basis van vrijwilligheid, het is niet voor iedereen weggelegd! Wiersma vindt zichzelf wat conservatiever geworden met betrekking tot zijn beleggingen. Ook spaart hij meer dan eerst. Aan de andere kant houdt hij ook de inzakkende huizenmarkt in de gaten en ziet hij kansen. Misschien dat ik juist nu wel iets ga kopen voor mijn dochters die net uit huis zijn. Deze crisis is een leermoment, voor iedereen. Jurjen Wiersma (59): De rode draad volgen

6 6 focus juli Samenvatting Jaarverslag 2008 Het jaar 2008 was een turbulent jaar voor pensioenfondsen. Het stond in het teken van de wereldwijde crisis op de financiële markten. De ontwikkelingen van de beleggingsportefeuille en de dekkingsgraad waren belangrijke onderwerpen in de bestuursvergaderingen. Daarnaast werd een start gemaakt met het verantwoordingsorgaan, de deelnemersraad en intern toezicht. Beleggingen De financiële crisis, die in 2007 was ingezet, versterkte zich in de tweede helft van Nadat een aantal banken in de problemen kwam, ontstond er grote onrust op de financiële markten en sloeg de kredietcrisis over op de reële economie. Hoewel financiële crises horen bij een vrije kapitalistische economie, was de omvang en snelheid van de huidige crisis ongekend. De daling van de aandelenmarkten is zelfs vergeleken met andere crises zeer groot en doet daarom denken aan de grote crisis van de jaren 30 in de vorige eeuw. Als een van de oorzaken kan genoemd worden dat met name in de VS lang te makkelijk geld kon worden geleend. Dit vertaalde zich uiteindelijk in een huizenbubble. In combinatie met de gunstige economische ontwikkelingen heeft dit geleid tot een te lage risicoperceptie in de beleggingswereld. De correctie die daarop volgde zorgde er dan ook voor dat alle beleggingen met iets van risico het in het afgelopen jaar zeer slecht hebben gedaan. De totale portefeuille van het fonds heeft over 2008 een negatief rendement laten zien. In het strategische beleggingsbeleid wordt rekening gehouden met economische terugval. Het herstel van de situatie van het pensioenfonds is echter mede afhankelijk van het herstel van de economie. Dekkingsgraad De ontwikkelingen op de financiële markten hadden een desastreuze uitwerking op de financiële positie van de Nederlandse pensioenfondsen. Dit kwam met name omdat de daling van de aandelenkoersen gecombineerd werd met een daling van de lange termijn rente. Een graadmeter van de positie van een pensioenfonds is de dekkingsgraad, de verhouding tussen vermogen en verplichtingen. De dekkingsgraden van veel Nederlandse fondsen zijn door deze situatie ver onder het wettelijk vereiste minimum van 105% terecht gekomen. De Nederlandsche Bank (DNB) houdt toezicht op de fondsen en eist in zulke gevallen een lange- en/of korte termijn herstelplan. Het Pensioenfonds voor Vliegend Personeel KLM had voldoende reserves om in 2008 aan de vereisten te voldoen. De dekkingsgraad is in de achterliggende periode niet onder de 105% gezakt. Eind 2008 bedroeg de nominale dekkingsgraad 121,9%. In het voorjaar van 2009 ontstond echter wel een reservetekort. Een reservetekort ontstaat wanneer het fonds onvoldoende buffers heeft om fluctuaties in de financiële markten op te vangen. Voor het fonds voor Vliegend Personeel ligt de grens op een dekkingsgraad van 115,9%. Eind februari 2009 bevond de dekkingsgraad zich op 111,4%. Naar aanleiding daarvan diende het fonds een langetermijnherstelplan in bij DNB. In april 2009 bevond de dekkingsgraad zich weer boven de grens van het reservetekort. Meer informatie over de actuele situatie vindt u op De huidige dekkingsgraad kunt u vinden op Goed pensioenfondsbestuur en medezeggenschap In 2008 gaf het pensioenfonds mede invulling aan de nieuwe governance principes. Het verantwoordingsorgaan en de visitatiecommissie gingen van start. Het verantwoordingsorgaan beoordeelt elk jaar het door het bestuur gevoerde beleid. De visitatiecommissie beoordeelt het functioneren van het bestuur op het gebied van processen, procedures en het beheersen van lange termijn risico s. De visitatiecommissie zal eind 2009 haar eerste onderzoek bij het fonds uitvoeren. De bevindingen van het verantwoordingsorgaan voor uw pensioenfonds zijn opgenomen in het jaarverslag.

7 7 Kerncijfers (bedragen in EUR miljoen) Deelnemers Aantal actieve deelnemers Aantal gewezen deelnemers Aantal pensioengerechtigden Totaal Premies en uitkeringen Premies vóór premiekorting 141,5 123,7 Premiekorting -29,7-73,8 Premies na premiekorting 111,8 49,9 Pensioenuitkeringen 156,1 148,0 Vermogen Stichtingskapitaal en reserves 903, ,2 Voorziening pensioenverplichtingen 4.124, ,2 Dekkingsgraad 121,9% 171,3% Indexering pensioenen en pensioenrechten 3,6% 2,0% Beleggingen Vastgoed 562,7 676,0 Aandelen 1.631, ,0 Vastrentende waarden 3.007, ,0 Overig -178,2 126,9 Totaal 5.023, ,9 Totaalrendement -9,2% 1,8% Vijfjaarsgemiddeld totaalrendement 4,4% 8,8% Tienjaarsgemiddeld totaalrendement 5,3% 7,3% Communicatie In 2008 ontvingen de deelnemers de wettelijk verplichte uitingen als het Uniform Pensioenoverzicht en voor nieuwe deelnemers de startbrief. Pensioen in Zicht dagen werden georganiseerd voor de deelnemers die bijna met pensioen gaan. De communicatie over de gevolgen van de kredietcrisis voor het pensioenfonds is regelmatig aan bod gekomen. Daarnaast kreeg de Focus een nieuw jasje. U kunt het volledige jaarverslag inzien via of opvragen via telefoonnummer (020)

8 8 focus juli De rubberen pensi van het Kerncorps Voor de nog actieve leden van het Kerncorps Cabinepersoneel die pensioen opbouwen in het Vliegend Fonds, komt de pensioendatum steeds dichterbij. Zij zijn al vóór 1977 bij KLM in dienst getreden en hebben er al meer dan dertig dienstjaren opzitten. In 2007 kwam het goede nieuws dat KLM en vakbonden afgesproken hadden dat de leden van het Kerncorps kunnen doorwerken tot 65 jaar. Onderdeel van die afspraak was wel, dat een (assistent)purser verplicht met pensioen moet gaan op het moment dat het ouderdoms pensioen (inclusief het ouderdomspensioen van de aanvullende verzekering uit de Cabinetijd) gelijk is aan 100% van het salaris.

9 9 oendatum Die laatste afspraak viel niet gemakkelijk uit te leggen en leidde tot veel vragen, zowel aan de HR-afdeling van KLM Inflight Services als aan Blue Sky Group (BSG). Inflight Services besloot daarop om samen met BSG drie voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren. Van de nog 56 rondvliegende Kerncorpsvrouwen kwamen er 42 om te horen hoe het nu precies zit met die uiterste pensioendatum. Van de zijde van KLM zette Bert Gerritsma (Manager Pensions and Insurable Benefits) uiteen hoe KLM en bonden door de recente wetgeving op pensioengebied feitelijk voor het blok waren gezet. In de fiscale wetgeving is bepaald dat het pensioen moet worden bevroren zodra het de grens van 100% van het salaris bereikt. Maar in de Pensioenwet staat weer dat je het pensioen alleen mag uitstellen als het tegelijkertijd ook verhoogd wordt. Daarom bleef als enige optie over om het pensioen in te laten gaan. Omdat KLM en bonden 100% pensioen naast 100% salaris ongewenst vonden, werd afgesproken dat de (assistent)purser verplicht met pensioen gaat als deze grens is bereikt. Van de zijde van BSG legde Lex van Vorselen (Adviseur Pensioenen) uit dat deze uiterste pensioendatum in de toekomst nog flink heen en weer kan schuiven. Je moet steeds een vergelijking maken tussen aan de ene kant de hoogte van het salaris en aan de andere kant de hoogte van het pensioen. Wanneer bijvoorbeeld per 1 januari het pensioen geïndexeerd wordt en het salaris op dat moment niet wordt verhoogd, moet je weer wat eerder met pensioen. Als de (assistent) purser echter besluit om alvast een gedeelte van haar pensioen vervroegd op te nemen, valt de pensioendatum weer wat later. Kortom: die uiterste pensioendatum is van rubber. Zowel de voltallige HR afdeling van het Kerncorps als de afdeling CCM van KLM Inflight Services waren tijdens de voorlichtingsbijeenkomsten aanwezig om individuele vragen te beantwoorden. Afgesproken is dat een (assistent)purser toekomstige vragen over haar uiterste pensioendatum in eerste instantie aan de HR manager voorlegt. Die schakelt Blue Sky Group in als er een berekening nodig is. De boodschap van een verplichte pensioendatum blijft niet leuk. Leuker kunnen we niet maken, duidelijker wel. Dat is met deze drie bijeenkomsten gelukt.

10 10 focus juli Tekstenbakker gaat zelf met pensioen Van hapklare brokken naar de kracht van de stilte Na een dienstverband van ruim 10 jaar bij Blue Sky Group gaat Lex van Vorselen op 1 oktober 2009 met pensioen. Lex was in deze periode nauw betrokken bij de uitvoering van de pensioenregeling van het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM. Tijd om terug te kijken en een blik op de toekomst te werpen. Tekstenbakker In de zomer van 1998 werd Lex benaderd om deel te nemen in een werkgroep om het reglement voor de nieuwe pensioenregeling te schrijven. Ik werd gezien als de tekstenbakker, vertelt Lex. Mijn kracht is dat ik een ingewikkelde pensioenregeling kan vertalen in hapklare brokken, leesbaar voor deel nemers. Destijds was er vooral behoefte aan mensen uit de commerciële praktijk. Er was een nieuwe wind nodig. Soms zorgde dat voor een flinke storm. Als hoofd van de stafgroep schreef ik de pensioennotities voor het bestuur van het pensioenfonds en voor de deelnemersraad. Regelmatig moest ik daarover met mijn collega s in discussie. Ik schreef té populair. Interne en externe ontwikkelingen zorgden voor veel verandering. Zo waren er de structurele tekorten en overschottenregeling, deeltijdpensioen en afbouwregeling, de aparte regelingen voor boordwerktuigkundigen en pursers. Extern waren er onder meer de wet Vut, Pensioen en Levensloop (VPL) en de nieuwe Pensioenwet. Ook de huidige kredietcrisis heeft er voor gezorgd dat pensioen volop in de belangstelling staat. Rechtvaardig en Solidair Voor Lex kwam de vraag over het belang van een goed pensioen al lang geleden op. Ik was enorm verbaasd toen ik tijdens een reis door Thailand oude vrouwtjes van in de tachtig nog tomaten zag verkopen op de markt. Op die leeftijd heb je toch recht op pensioen, dacht ik toen al. Die gedachten over solidariteit en eerlijkheid lieten Lex niet meer los. Uiteindelijk schreef hij er een boek over. In 2008 verscheen Rechtvaardig en solidair pensioen. Het feit dat ik dit boek heb geschreven zie ik als een groot cadeau voor mezelf, maar ook aan iedereen die geïnteresseerd is in het actuele pensioendebat. Van het hoofd naar het hart Vol enthousiasme vertelt Lex over zijn nieuwe project Garden of Silence waar hij zich na zijn pensionering volledig op gaat richten. Mijn belangstelling voor het boeddhisme en hindoeïsme is in de jaren tachtig ontstaan tijdens een reis van negen maanden door Azië. Wat mij vooral fascineert in die stromingen is dat je je minder laat leiden door gedachten en oordelen en meer door je intuïtie. Minder met het hoofd en meer met het hart. In de toekomst wil hij graag zijn activiteiten uitbreiden met het geven van cursussen en het schrijven van verhalen. Het lijkt me erg boeiend om mensen bewust te maken van de kracht van de stilte. Via de stilte kom je namelijk tot je echte Zelf.

11 11 Woordzoeker Vul de puzzel in door alle hieronder opgegeven woorden in het diagram weg te strepen. De overgebleven letters vormen het begin van een zin. Maak de zin af en maak kans op een cadeaubon voor een complete belevenis. Stuur de oplossing vóór 1 september 2009 naar de redactie van Focus. Per mail: focus@klmvliegendfonds.nl, of per post: Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen. De winnaars krijgen persoonlijk bericht. AANLOOP AFSCHEIDSCADEAU ALGEMENE OUDERDOMSWET BEREKENINGEN BLOEMEN COLLEGA DIENSTJAREN DRUK GELD HOBBY KINDEREN KLUSSEN LEEFTIJD LEUK LEVENSGENIETER LEVENSONDERHOUD LEZEN LICHAAMSBEWEGING LIEFHEBBERIJEN ONTSPANNING OUDEDAGSVOORZIENING OUDERDOM OVERWINTEREN PARTNER PENSIOENBREUK PENSIOENFONDS PENSIOENOPBOUW PENSIOENPREMIE PLANNEN POLITIEK PREMIE REIZEN RIMPELS RUST SCHOUWBURG SPORTBEOEFENING THUIS TREINREIS TUINIEREN UITSLAPEN UITSTAPJE VISSEN VRIJE TIJD VRIJETIJDSBESTEDING E N A G E L L O C O N T S P A N N I N G B E G N I D E T S E B S D Y T E Y R V N E R E I N Y N V U I T S T A P J E G P E R E L N E T W L E Z E N B A A T O A E S E D I E Y E E U E N E R L L E N F D N S K N C I R Y I P O Z S S N I O S L S S U E I H Z E R M S I B T O N I C E P O I L N K A R B V E E D I P E N H E O M N O K I E A O B T R M U N G O E D R R E E E P N N M O E U P S O S O I N T E S T I N Y G R S V H I I A N D D F B E S R T O B D E I B S F N R E R S R E N I O I H B R L N M E G E I V U C T O E V E L I O O E E P P W A I E K A S E N T D O O H S U U G L E E D L R D E F T H E P U N I K N K D A L G E M E N E O U D E R D O M S W E T N S I D A N N D I E N S T J A R E N I P N S N U V I O S O V E R W I N T E R E N E O G O N R E I M E R P N E O I S N E P N M Y G R U B W U O H C S L E E F T Y D Oplossing:

12 12 focus juli Korte reglementswijzigingen Het bestuur van het pensioenfonds heeft recent besloten tot wijziging van het pensioenreglement. Het betreft de flexibiliseringsfactoren die zijn opgenomen in de bijlagen van het pensioenreglement. Flexibiliseringsfactoren zijn actuariële factoren die worden gebruikt bij de berekening van een pensioen, bijvoorbeeld in geval van vervroeging of uitstel van de pensioenleeftijd of bij wijziging van de verhouding tussen het ouderdomspensioen en het nabestaandenpensioen. De nieuwe factoren gelden met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2009 en vervangen de eerder per deze datum vastgestelde factoren. Bestuurswisseling Hans Tettero nieuw lid van bestuur Stichting Pensioenfonds KLM Vliegend Personeel Per 2 juni 2009 is Hans Tettero door de deelnemers benoemd tot bestuurslid van het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM. Hij volgt Evert van Zwol op die is teruggetreden in verband met zijn benoeming tot president van de VNV. Een logische kandidaat Hans Tettero was 11 jaar lang actief voor de VNV. In die hoedanigheid was hij was vooral betrokken bij het onderdeel arbeidsonderwerpen, waaronder de pensioenregeling valt. Gezien mijn bestuurlijke ervaring in combinatie met mijn pensioenkennis was ik kennelijk een logische kandidaat, legt Hans uit. Goed geregeld Ik zie pensioen als een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Bij veel collega s leeft het gevoel dat het pensioen wel goed geregeld is. Gelukkig is dat ook zo. Als bestuurder wil ik er voor zorgen dat het pensioen ook in de toekomst goed geregeld blijft. Stabiliteit is in dat kader van groot belang.

13 13 Standaardmodel voor bewijs van in leven zijn Er komt een internationaal erkend standaardmodel van het zogeheten bewijs van in leven zijn ofwel attestatie de vita. Dit nieuwe model zal de vele verschillende verklaringen vervangen die momenteel in het internationale rechtsverkeer in omloop zijn. Hiermee kan de gepensioneerde in het buitenland aantonen dat hij/zij in leven is. Belang van internationaal standaardmodel Het voorstel is vooral van belang voor gepensioneerden die in een ander land wonen dan het land waar zij een recht op uitkering van een pensioen hebben opgebouwd. Uw pensioenfonds vraagt pensioengerechtigden namelijk regelmatig om een verklaring dat hij/zij in leven is om na te gaan of er nog recht is op het pensioen. Het nieuwe model maakt het voor gepensioneerden makkelijker om in internationaal verband een bewijs te overleggen. Voor uitkerende instanties wordt het eenvoudiger om de verklaring te beoordelen. Dit bevordert de rechtszekerheid. De huidige praktijk kent vele verschillende soorten verklaringen en kan internationaal tot verwarring leiden omdat uitkerende instanties moeite hebben dergelijke stukken op hun waarde te beoordelen. Bovendien zijn gepensioneerden goedkoper uit, omdat doorgaans ook een vertaling door een beëdigd vertaler wordt verlangd. Deze is nu niet meer nodig. De regeling van het kabinet sluit ook aan bij de ontwikkeling dat er steeds meer behoefte bestaat aan een bewijs waarmee iemand juist internationaal kan aantonen dat hij in leven is. Dit heeft te maken met de toegenomen mobiliteit van mensen. Hierdoor komt het steeds vaker voor dat gepensioneerden recht hebben op een pensioen dat uitgekeerd wordt door een instantie die in een ander land is gevestigd dan het land waar zij wonen. Wetsvoorstel De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden pas openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer. Op het moment dat er meer bekend is over het standaardmodel bewijs van in leven zijn zal het pensioenfonds de in het buitenland woonachtige gepensioneerden nader informeren.

14 14 focus juli Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 Iedereen die 65 jaar of ouder is en in Nederland woont of heeft gewoond, ontvangt een AOW-uitkering van de overheid. Als u een partner heeft die jonger is dan 65 en die geen of weinig inkomen heeft, dan ontvangt u een partnertoeslag. Dit gaat veranderen per 1 januari Per 1 januari 2015 stopt de partnertoeslag AOW voor nieuwe AOW-ers, met een partner die in 1950 of later is geboren. Is uw partner geboren vóór 1950 dan blijft u ook vanaf 2015 recht behouden op een partnertoeslag. Moet u actie ondernemen? Dat hangt af van uw persoonlijke situatie en dan vooral uw pensioensituatie op het moment dat u 65 jaar wordt. Wat zijn uw persoonlijke wensen, wat voor lasten verwacht u, heeft u nog uitgaven voor uw kinderen of bezit u een eigen huis? Allemaal zaken die dan van belang zijn. Misschien heeft uw partner een eigen inkomen of kan het vervallen van de partnertoeslag op een andere manier worden opgevangen. Hoe kunt u nadelige gevolgen opvangen? U en uw partner leggen geld opzij door te sparen of te beleggen; U blijft langer doorwerken; Uw partner gaat werken; U sluit een lijfrente af (beperkt mogelijk); U maakt gebruik van een hoog/laag uitkering in uw pensioen. De AOW wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank. Voor meer informatie over de AOW zie

15 15 Vr gen uit de praktijk... Het pensioen vervroegd laten ingaan Waar moet ik op letten? Uw pensioenfonds ontvangt dagelijks vele vragen. In deze rubriek wordt antwoord gegeven op een in de praktijk veel gestelde vraag. Wellicht voor u als lezer van Focus niet alleen interessant om te lezen, maar in voorkomende gevallen ook praktisch bruikbaar. In uw pensioenregeling geldt een pensioenrichtdatum van 56 jaar. Op de pensioenrichtdatum gaat het pensioenfonds ouderdomspensioen aan u uitkeren. Het pensioen kan ook eerder volledig ingaan, op zijn vroegst op de dag dat u 50 jaar wordt. Wilt u vervroegd met pensioen, dan moet u daar tijdig met KLM afspraken over maken. KLM moet uw keuze voor vervroegde pensionering ten minste drie maanden voor de beoogde pensioendatum aan het pensioenfonds doorgeven. Kiest u voor vervroeging van uw pensioen, dan wordt het ouderdomspensioen dat maandelijks aan u wordt uitgekeerd lager. Dit komt omdat u over een kortere periode opbouwt en er over een langere periode pensioen aan u wordt uitgekeerd. In geval van pensioenvervroeging kunt u kiezen voor een verlaagd nabestaandenpensioen of u kiest er voor om het nabestaandenpensioen op het oude niveau te houden (als ware er geen vervroeging). Kiest u voor een verlaagd nabestaandenpensioen, dan moet uw partner hiermee instemmen. Let u er ook op dat er bij vervroeging van uw pensioen fiscale voorwaarden gelden. Het vervroegde pensioen moet uw arbeids inkomen vervangen. Daarom stelt de fiscus bij pensioenvervroeging de voorwaarde dat u uw arbeidzame leven beëindigt en dat u ook niet de intentie hebt om weer aan de slag te gaan.

16

Wat betekent pensioen voor jou? 4. Samenvatting Jaarverslag 2008 6. Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 12

Wat betekent pensioen voor jou? 4. Samenvatting Jaarverslag 2008 6. Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 12 Jaargang 8 juli 2009 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group Pensioenblad voor het grondpersoneel van KLM Wat betekent pensioen voor jou? 4 Samenvatting Jaarverslag

Nadere informatie

Verkort Jaarverslag 2013

Verkort Jaarverslag 2013 Verkort Jaarverslag Han Thoman: Ons bestuur is zich echt goed bewust van de risico s die het pensioenfonds loopt. Voorzitter Han Thoman Onze financiële positie is redelijk maar moet nog beter Een jaar

Nadere informatie

Nieuws. Gezond maar alert. Pensioenfonds IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag. De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017.

Nieuws. Gezond maar alert. Pensioenfonds IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag. De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017. Pensioenfonds Verkort jaarverslag Gezond maar alert De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017. Nieuws IN DIT NUMMER: Augustus 2018 Hierdoor was het mogelijk de opgebouwde pensioenen

Nadere informatie

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Geef pensioen de aandacht die het verdient Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Vijf mythes over pensioen Over pensioenen zijn meerdere mythes in omloop. Het is belangrijk om te weten hoe het wel zit. De

Nadere informatie

JE TIJD ANDERS INDELEN

JE TIJD ANDERS INDELEN Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pensioen van Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM en is bedoeld voor deelnemers aan het pensioenreglement 2006. Hiertoe behoren KLM-medewerkers in een

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief

Stichting Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief Stichting Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief NUMMER 12 > JAARGANG 8 > SEPTEMBER 2011 inhoud > De financiële situatie bij pensioenfondsen [p.1] Pensioenleeftijd 65 jaar, wat als ik eerder

Nadere informatie

Samenvatting Jaarverslag 2008 4. Wat betekent pensioen voor jou? 8. Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 16

Samenvatting Jaarverslag 2008 4. Wat betekent pensioen voor jou? 8. Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 16 Jaargang 8 juli 2009 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group Pensioenblad voor het cabinepersoneel van KLM Samenvatting Jaarverslag 2008 4 Wat betekent pensioen

Nadere informatie

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen. Hoe is jouw pensioen geregeld? Wat krijg je in onze pensioenregeling? Ouderdomspensioen Je bouwt ouderdomspensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Je krijgt dit ouderdomspensioen

Nadere informatie

Inleiding. Wanneer kan ik met pensioen? gaat uiterlijk in op 67 jaar.

Inleiding. Wanneer kan ik met pensioen? gaat uiterlijk in op 67 jaar. Bijna met pensioen De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan (wettelijk) vast, maar er valt ook genoeg te kiezen. Welke keuzes kunt u maken? Inleiding Ieder

Nadere informatie

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen. Hoe is jouw pensioen geregeld? Wat krijg je in onze pensioenregeling? Ouderdomspensioen Je bouwt ouderdomspensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Je krijgt dit ouderdomspensioen

Nadere informatie

Bijna met pensioen. De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan 1

Bijna met pensioen. De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan 1 Bijna met pensioen De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan 1 (wettelijk) vast, maar er valt ook genoeg te kiezen. Welke keuzes kunt u maken? Inleiding

Nadere informatie

ALS U ER NIET MEER BENT...

ALS U ER NIET MEER BENT... Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pensioen van Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM en is bedoeld voor deelnemers aan het pensioenreglement 2006. Hiertoe behoren KLM-medewerkers in een

Nadere informatie

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? 1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste

Nadere informatie

Bulletin. Heb ik straks genoeg geld?

Bulletin. Heb ik straks genoeg geld? Bulletin BANDEN juli 2014 13 Voor werkgevers en werknemers aangesloten bij het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Banden- en Wielenbranche Heb ik straks genoeg geld? Hoeveel pensioen krijgt u later? Veel

Nadere informatie

KLAAR VOOR EEN NIEUWE FASE? Straks met pensioen? Lees nu wat u moet weten. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

KLAAR VOOR EEN NIEUWE FASE? Straks met pensioen? Lees nu wat u moet weten. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pensioen van Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM en is bedoeld voor deelnemers aan het pensioenreglement van 2006. Hiertoe behoren KLM-medewerkers

Nadere informatie

Inhoud. Bijna met pensioen 3

Inhoud. Bijna met pensioen 3 Bijna met pensioen Inhoud 2 Bijna met pensioen 3 Keuzemogelijkheden rondom uw pensioen 3 1. Eerder of later met pensioen 3 2. Deeltijdpensioen 3 3. Uitruilen ouderdomspensioen en partnerpensioen 4 4. Conversie

Nadere informatie

Uw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek

Uw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek Uw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek Uw onderneming is actief in de Metaal en Techniek. Daarom is het pensioen van uw werknemers ondergebracht bij Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT).

Nadere informatie

Wat betekent pensioen voor jou? 3. Het toeslagenlabel Wat is dat eigenlijk? 4. Pensioenbedragen en percentages 2009 6

Wat betekent pensioen voor jou? 3. Het toeslagenlabel Wat is dat eigenlijk? 4. Pensioenbedragen en percentages 2009 6 Jaargang 8 februari 2009 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Wat betekent pensioen voor jou? 3 Het toeslagenlabel

Nadere informatie

Wanneer gaat u met pensioen: eerder of later? AOW-leeftijd verschuift opnieuw

Wanneer gaat u met pensioen: eerder of later? AOW-leeftijd verschuift opnieuw Pensioenflits Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie + Verkort jaarverslag Juli 2017 De Pensioenflits is een uitgave van uw Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie

Nadere informatie

Kies uw eigen pensioen. Later = Nu

Kies uw eigen pensioen. Later = Nu Kies uw eigen pensioen. Later = Nu Eigen verantwoordelijkheid, zelf keuzes maken. Dat is helemaal van deze tijd. Maar dan moet je je er wel in verdiepen. René van der Linden, SPF Beheer: Wat ik belangrijk

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

VERGEET NIET UIT TE CHECKEN...

VERGEET NIET UIT TE CHECKEN... Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pensioen van Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM en is bedoeld voor deelnemers aan het pensioenreglement 2006. Hiertoe behoren KLM-medewerkers in een

Nadere informatie

Toelichting. Uniform Pensioenoverzicht 2015. Uitkeringsovereenkomst

Toelichting. Uniform Pensioenoverzicht 2015. Uitkeringsovereenkomst Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2015 Uitkeringsovereenkomst Actieve deelnemer Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Het Uniform Pensioenoverzicht geeft inzicht in uw inkomen dat u van Hagee

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

flits+ Het is veel in het nieuws, maar ik weet niet exact hoe mijn eigen pensioen eruit ziet Ik vind dat ik het moet lezen bpfhibin.

flits+ Het is veel in het nieuws, maar ik weet niet exact hoe mijn eigen pensioen eruit ziet Ik vind dat ik het moet lezen bpfhibin. pensioen Hoe warm loop jij voor het onderwerp pensioen? Informatie over uw pensioen Minder kans op verlaging, ook minder kans op indexatie Bpf HiBiN kiest voor online en digitaal Waar houdt het bestuur

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Brochure Risico s rond pensioen

Brochure Risico s rond pensioen Brochure Risico s rond pensioen Risico s rond pensioen Volgens een onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) blijken de meeste Nederlanders hoge verwachtingen te hebben over hun toekomstig pensioen.

Nadere informatie

SAMEN VERDER! Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Bijna met pensioen

SAMEN VERDER! Denk aan de gevolgen voor uw pensioen. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding. Bijna met pensioen Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pensioen van Stichting Algemeen Pensioenfonds KLM en is bedoeld voor deelnemers aan het pensioenreglement van 2006. Hiertoe behoren KLM-medewerkers

Nadere informatie

bestem - ming? Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst Uit dienst Uit dienst Pensioen ontvangen Pensioen bij scheiding Bijna met pensioen

bestem - ming? Wat betekent dat voor uw pensioen? In dienst Uit dienst Uit dienst Pensioen ontvangen Pensioen bij scheiding Bijna met pensioen Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pensioen van Stichting Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM. Hoewel deze brochure met grote zorgvuldigheid tot stand is gekomen, kunt u hieraan geen

Nadere informatie

Pensioen Laag 2

Pensioen Laag 2 Pensioen 1-2- 3 Laag 2 Pensioen 1-2- 3 bestaat uit 3 lagen. In de eerste laag leest u in het kort de belangrijkste informatie over uw pensioenregeling. In deze laag 2 vindt u meer informatie over alle

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief

Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief Nummer 14 > Jaargang 10 > November 2012 inhoud > Financiële positie: dekkingsgraad blijft laag [p.1] Bestuur / Verantwoordingsorgaan [p.2] Uniform Pensioen

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Hoe zit het met mijn prepensioen?

Hoe zit het met mijn prepensioen? We zorgen ervoor dat u goed zit Hoe zit het met mijn prepensioen? Als u werkt in het personenvervoer Printvriendelijke versie Waarom deze brochure? Het is prettig als u eerder kunt stoppen met werken.

Nadere informatie

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015:

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015: Pensioen blad voor ondernemers april 2015 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 wat vinden we van ons pensioenfonds 4 Premie in 2015: pensioenpremie blijft gelijk 5 Welk pensioenloon

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2016

VERKORT JAARVERSLAG 2016 VERKORT JAARVERSLAG 2016 2016: wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van 2016 bij Pensioenfonds TNT Express? U leest het in deze verkorte en vereenvoudigde versie van het jaarverslag. Het volledige

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Hoe is uw pensioen geregeld?

Hoe is uw pensioen geregeld? Hoe is uw pensioen geregeld? Wat is Pensioen 1-2-3? Pensioen 1-2-3 is een initiatief van de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars. In drie stappen, van hoofdlijn tot in detail, wordt u wegwijs

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Mijn Pensioen. Makkelijk uw pensioen plannen in Mijn PME

Mijn Pensioen. Makkelijk uw pensioen plannen in Mijn PME Mijn Pensioen Misschien kijkt u ernaar uit: stoppen met werken. Tijd voor uzelf en genieten van uw oude dag. Of wilt u juist langer blijven werken? In deze brochure leest u alles over de keuzes die u kunt

Nadere informatie

Bewaar deze brief en de bijbehorende brochure zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders zijn.

Bewaar deze brief en de bijbehorende brochure zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders zijn. Model startbrief Naam Adres Postcode Woonplaats Datum Onderwerp Bewaar deze brief en de bijbehorende brochure zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders

Nadere informatie

Hoe is uw pensioen geregeld?

Hoe is uw pensioen geregeld? Hoe is uw pensioen geregeld? De Ahold Pensioenregeling 2015 Geachte heer, mevrouw, Welkom bij Ahold Pensioenfonds! Als u 21 jaar of ouder bent, bouwt u vanaf uw datum in dienst pensioen bij ons op. Dit

Nadere informatie

Brochure Risico s rond pensioen

Brochure Risico s rond pensioen Brochure Risico s rond pensioen Risico s rond pensioen Volgens een onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) blijken de meeste Nederlanders hogeverwachtingen te hebben over hun toekomstig pensioen.

Nadere informatie

Onderwerp: welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Onderwerp: welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken 1234AB99 De heer AB Voorbeeld Straat 99 1234 AB WOONPLAATS Datum 7 mei 2015 Klantnummer 021-0123456789-01 Onderwerp welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Geachte heer Voorbeeld Per 15

Nadere informatie

15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling

15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling Er verandert wat aan je pensioen 15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling Over de pensioenleeftijd en de AOW 1. Moet ik nu blijven werken tot 67 jaar? Het pensioen dat je vanaf

Nadere informatie

Nieuws. Een fonds in goede conditie IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag

Nieuws. Een fonds in goede conditie IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag Verkort jaarverslag Een fonds in goede conditie In deze nieuwsbrief blikken we terug op 2016. Wat waren de belangrijkste ontwikkelingen? Op alle beleidsterreinen is er hard gewerkt in 2016. We hebben het

Nadere informatie

Pensioen-Bijeenkomst. 23 maart 2017

Pensioen-Bijeenkomst. 23 maart 2017 Pensioen-Bijeenkomst 23 maart 2017 Programma Welkom! Het fonds - mensen en cijfers 10 minuten Financiële positie en beleid 10 minuten Pensioenregeling en keuzes 20 minuten Website en digitalisering 10

Nadere informatie

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand

Nadere informatie

EEN NIEUWE FASE IN ZICHT. Wat u moet weten als u straks met pensioen gaat. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

EEN NIEUWE FASE IN ZICHT. Wat u moet weten als u straks met pensioen gaat. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding Deze brochure is onderdeel van de brochurereeks over pen sioen van Stichting Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel en is bedoeld voor cabinemedewerkers die in dienst zijn van KLM of KLC. Hoewel deze brochure

Nadere informatie

STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS

STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS De pensioenregeling van SBZ STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS Uw pensioen bij SBZ Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars (SBZ) is het pensioenfonds voor de zorgverzekeringssector

Nadere informatie

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2017 Uitkeringsovereenkomst

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2017 Uitkeringsovereenkomst Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2017 Uitkeringsovereenkomst Voor wie is deze toelichting? - U bent actief deelnemer aan deze pensioenregeling; - U bent arbeidsongeschikt. Het Uniform Pensioenoverzicht

Nadere informatie

Inleiding. Ingangsdatum ouderdomspensioen

Inleiding. Ingangsdatum ouderdomspensioen Bijna met pensioen De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan (wettelijk) vast, maar er valt ook genoeg te kiezen. Welke keuzes kunt u maken? N.B. Op dit

Nadere informatie

delta lloyd pensioenfonds

delta lloyd pensioenfonds delta lloyd pensioenfonds Hoe is uw pensioen geregeld Pensioen 1-2-3 bestaat uit 3 lagen. Dit is laag 2. Laag 1 De pensioenregeling in vijf minuten biedt een kort overzicht van de belangrijkste informatie

Nadere informatie

Bijna met pensioen. De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan

Bijna met pensioen. De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan Bijna met pensioen De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan 1 (wettelijk) vast, maar er valt ook genoeg te kiezen. Welke keuzes kunt u maken? Inleiding

Nadere informatie

Pensioenfonds Vopak Individueel pensioenbeleggen. Pagina. Bijna met pensioen

Pensioenfonds Vopak Individueel pensioenbeleggen. Pagina. Bijna met pensioen Pensioenfonds Vopak Individueel pensioenbeleggen Pagina Bijna met pensioen Voorwoord Misschien droomt u van verre reizen of heeft u straks eindelijk tijd om uw oude hobby weer op te pakken. Maar het kan

Nadere informatie

Later AOW en pensioen

Later AOW en pensioen Pensioenflits Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie + Verkort jaarverslag Juli 2017 De Pensioenflits is een uitgave van uw Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag.

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag. 12 vragen over het jaarverslag 2013 De hoofdpunten uit het jaarverslag van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) behandelen we aan de hand van 12 vragen en antwoorden. Een volledig exemplaar

Nadere informatie

Jaarbericht 2014. Financiële positie Pensioenfonds Forbo 3. 2014 in cijfers 5. Wijzigingen in de pensioenregeling 7

Jaarbericht 2014. Financiële positie Pensioenfonds Forbo 3. 2014 in cijfers 5. Wijzigingen in de pensioenregeling 7 Jaarbericht 2014 Financiële positie Pensioenfonds Forbo 3 2014 in cijfers 5 Wijzigingen in de pensioenregeling 7 De organisatie Pensioenfonds Forbo 8 Kerncijfers 11 2014 stond vooral in het teken van gewijzigde

Nadere informatie

Hoe zit het met mijn prepensioen? Als u werkt in het goederenvervoer

Hoe zit het met mijn prepensioen? Als u werkt in het goederenvervoer Hoe zit het met mijn prepensioen? Als u werkt in het goederenvervoer We zorgen ervoor dat u goed zit 2 Waarom deze brochure? Het is prettig als u eerder kunt stoppen met werken. U moet dan uw rekeningen

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Hoe is jouw pensioen geregeld?

Hoe is jouw pensioen geregeld? Hoe is jouw pensioen geregeld? Beste deelnemer, Welkom bij Pensioenfonds Ernst & Young! Je bouwt vanaf je indiensttreding pensioen bij ons op. Dit doe je via je werkgever. Elke pensioenuitvoerder heeft

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Pensioenfonds Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt

Nadere informatie

Flits. Neem eens een kijkje op MijnPWRI. Nieuwsbrief pensioenfonds Werk en (re)integratie. April 2013. Ook met MijnPWRI aan de slag?

Flits. Neem eens een kijkje op MijnPWRI. Nieuwsbrief pensioenfonds Werk en (re)integratie. April 2013. Ook met MijnPWRI aan de slag? Nieuwsbrief pensioenfonds Werk en (re)integratie April 2013 Flits Ga eens naar MijnPWRI, bijvoorbeeld samen met uw contactpersoon bij Personeels zaken. Neem eens een kijkje op MijnPWRI Op MijnPWRI ziet

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Het PWRI is er voor ons

Het PWRI is er voor ons Het PWRI is er voor ons Populair jaarverslag 2013 106 102 1.104 2.707 40.937 39.915 Gepensioneerden Werkgevers Voormalige deelnemers Actieve deelnemers WIW SW 98.364 33.926 Onderweg zijn Het PWRI is op

Nadere informatie

Hoe zit het met mijn prepensioen?

Hoe zit het met mijn prepensioen? We zorgen ervoor dat u goed zit Hoe zit het met mijn prepensioen? Als u werkt in het goederenvervoer Printvriendelijke versie Waarom deze brochure? Het is prettig als u eerder kunt stoppen met werken.

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland De heer U. Pensioenoverzicht Januarilaan 1 2010 XX SCHIPHOL-RIJK Tupolevlaan 1 1119 NW Schiphol-Rijk Postbus 22610 1100 DC Amsterdam-Z.O. Tel 020-526 26 26 Fax

Nadere informatie

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioen krant augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioenheld Nieuws Ik vind het leuk om iets nieuws te leren

Nadere informatie

PensioenNieuws van Pensioenfonds TenCate

PensioenNieuws van Pensioenfonds TenCate PensioenNieuws van Pensioenfonds TenCate oktober 2016 Hoe verloopt 2016 tot nu toe? Om maar meteen met de deur in huis te vallen: de financiële situatie bij Pensioenfonds TenCate is niet goed. De alsmaar

Nadere informatie

Pensioen Nieuws. Lichte daling dekkingsgraad

Pensioen Nieuws. Lichte daling dekkingsgraad Pensioen Nieuws Een uitgave van Stichting Pensioenfonds AVEBE #11 juni 14 1 Financiële situatie Pensioenfonds AVEBE 2 Bereid je tijdig voor op je pensioen Uw pensioenoverzicht: weet hoe u er voor staat

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Pensioen Meer informatie over uw pensioenregeling. Pensioenfonds Avebe

Pensioen Meer informatie over uw pensioenregeling. Pensioenfonds Avebe Pensioenfonds Avebe Pensioen 1-2-3 Meer informatie over uw pensioenregeling Welkom bij Pensioenfonds Avebe. In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Dat is belangrijk

Nadere informatie

De heer S.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, September 2014. Geachte heer Voorbeeld,

De heer S.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, September 2014. Geachte heer Voorbeeld, De heer S.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49 Heerlen, September 2014 Geachte heer Voorbeeld, U bouwt pensioen op bij het Pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI). Gaat u met pensioen?

Nadere informatie

Risico s rond pensioen

Risico s rond pensioen Risico s rond pensioen Uitgave maart 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend

Nadere informatie

VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p.

VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p. Agenda VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p. Waarom UPO Pensioen in Nederland Wijziging Pensioen 1 januari 2012 Het UPO Partner, pensioen en scheiding Waarom UPO Iedereen die deelneemt aan een pensioenregeling

Nadere informatie

PSL. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld?

PSL. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? PSL Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Schoen-, Leder- en Lederwarenindustrie Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen

Nadere informatie

blad Wil je meer weten over de veranderingen in je pensioen?

blad Wil je meer weten over de veranderingen in je pensioen? Pensioen blad voor ondernemers februari 2014 ONZE PENSIOEN- REGELING IS GEWIJZIGD 2 NIEUWE PENSIOENPLANNER wat kan je ermee? 4 JE WORDT ARBEIDS- ONGESCHIKT...wat nu? 6 DEKKINGSGRAAD de laatste ontwikkelingen

Nadere informatie

Pensioeninformatiebijeenkomst over herstelplan 2009

Pensioeninformatiebijeenkomst over herstelplan 2009 Pensioenbijeenkomst herstelplan 2009 Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB) over herstelplan 2009 juli 2009 Inleiding Waarom 5 pensioenbijeenkomsten? ernstige situatie met grote gevolgen voor

Nadere informatie

BEWAAR UW PENSIOENOVERZICHT ZORGVULDIG. LEES OOK DE TOELICHTING. DEZE IS ONDERDEEL VAN HET UNIFORM PENSIOENOVERZICHT.

BEWAAR UW PENSIOENOVERZICHT ZORGVULDIG. LEES OOK DE TOELICHTING. DEZE IS ONDERDEEL VAN HET UNIFORM PENSIOENOVERZICHT. Stand per 31 december 2008 Uw pensioenregeling bij Bijvoorbeeld N.V. Uitkeringsovereenkomst Voorbeeldwerkgever B.V. Kenmerk: 987456 U krijgt elk jaar een pensioenoverzicht omdat u deelneemt in een pensioenregeling

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2017

VERKORT JAARVERSLAG 2017 VERKORT JAARVERSLAG 2017 De belangrijkste ontwikkelingen in 2017 bij Pensioenfonds TNT Express op een rij in deze verkorte en vereenvoudigde versie van het jaarverslag. Het volledige jaarverslag vindt

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op uw jaarlijkse

Nadere informatie

Wat krijg je in onze pensioenregeling?

Wat krijg je in onze pensioenregeling? Pensioen 1-2-3 Hoe is je pensioen geregeld? Beschikbare premieregeling In dit Pensioen 1-2-3 lees je wat je wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie

Nadere informatie

Hoe is uw pensioen geregeld?

Hoe is uw pensioen geregeld? Hoe is uw pensioen geregeld? Welkom bij Delta Lloyd. U bouwt via pensioen bij ons op zolang u in dienst bent bij deze werkgever. Dit geldt wanneer u 21 jaar of ouder bent. In dit Pensioen

Nadere informatie

Inleiding. Keuzemogelijkheden

Inleiding. Keuzemogelijkheden In dienst Bij indiensttreding bij UWV ga je ook automatisch pensioen opbouwen bij Pensioenfonds UWV. Waar moet je op letten? Welke keuzes kun je maken? Inleiding Iedereen die in dienst komt bij UWV start

Nadere informatie

Uw persoonlijke gegevens De heer X. Deelnemer Geboren op: 2 januari 1972 Deelnemersnummer: Uw partner Y. Partner Geboren op: 5 februari 1975

Uw persoonlijke gegevens De heer X. Deelnemer Geboren op: 2 januari 1972 Deelnemersnummer: Uw partner Y. Partner Geboren op: 5 februari 1975 pagina 1 van 7 Uniform Pensioenoverzicht 2019 Stand per: 1 januari 2019 Uw persoonlijke gegevens De heer X. Deelnemer Geboren op: 2 januari 1972 Deelnemersnummer: 999999 Relatienummer: xyz123456 Uw partner

Nadere informatie

Vraag-antwoord voor Pensioenfonds ANWB

Vraag-antwoord voor Pensioenfonds ANWB Vraag-antwoord voor Pensioenfonds ANWB vanwege verlagen pensioenen, april 2013 1. Waarom moet Pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste

Nadere informatie

Ons kenmerk Bijlage(n) Telefoon 1 (050)

Ons kenmerk Bijlage(n) Telefoon 1 (050) Europaweg 27 9723 AS Groningen Postbus 11158 9700 CJ Groningen www.bakkerspensioen.nl Datum 20 februari 2013 Contactpersoon Werkgeversdesk Ons kenmerk Bijlage(n) Telefoon 1 (050) 522 50 10 Onderwerp Pensioen

Nadere informatie

Toekomstscenario s 3. Variëren met uw pensioenuitkering 6. Bouwstenen van uw pensioen 8. Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM

Toekomstscenario s 3. Variëren met uw pensioenuitkering 6. Bouwstenen van uw pensioen 8. Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Jaargang 9 november 2010 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Toekomstscenario s 3 Variëren met uw pensioenuitkering

Nadere informatie

Pensioenfonds B&S. Pensioenkrant Pensioen fonds B&S

Pensioenfonds B&S. Pensioenkrant Pensioen fonds B&S Pensioenfonds B&S Pensioenkrant 2014 Pensioen fonds B&S I n h o u d s o p g a v e Woord vooraf... 4 1. Jaarverslag 2013 in hoofdijnen... 5 2. Dekkingsgraad 2014... 7 3.Nieuw pensioenstelsel 2015... 8

Nadere informatie

Uit elkaar STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS

Uit elkaar STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS Over deze brochure Deze brochure is bedoeld voor SBZ-deelnemers. Om de brochure leesbaar te houden, hebben we het daarom over u. Als we uw ex-partner

Nadere informatie