LESBRIEF. Vraag 1. Het landschap van de Hoge Veluwe is afwisselend (omcirkel het juiste antwoord):
|
|
- Saskia de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LESBRIEF Knapzakroute; beleef het Landschappenpad! Binnenkort ga je met je groep naar het Nationale Park de Hoge Veluwe om de avontuurlijke knapzakroute te lopen. Om straks in jouw veldles nog beter te kunnen speuren naar sporen in verschillende landschappen doe je eerst de opdrachten van deze lesbrief op school. Er staan allerlei weetjes in deze les. Foto s geven je nu alvast een beeld van wat je straks in het echt op de Veluwe gaat zien. Veel plezier! Voorbereiding op veldles Zorg voor stoere kleren of schoenen die tegen een stootje kunnen. Van al dat speuren krijg je trek, neem iets lekkers te eten en te drinken mee. Rommel hoort in de tas of in de prullenbak, laat het niet achter in het bos! Neem een fototoestel mee. De Hoge Veluwe Het Nationale Park de Hoge Veluwe was ooit het privébezit van een vermogend echtpaar, meneer en mevrouw Kröller-Müller. Hun jacht- en natuurgebied werd in 1935 een particuliere stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe met als doel het samenbrengen van natuur en cultuur in het algemeen belang. Iedereen kan hier nu genieten van de natuur én van de kunst die in het Kröller-Müller museum te zien is. Je zult merken dat het landschap van de Hoge Veluwe heel afwisselend is. Dan weer sta je op een zandvlakte, dan weer een heideveld of een bos met oude naald- en loofbomen. Je komt er ook vele boomsoorten en plantensoorten tegen. Veel dieren, vogels en insecten leven er ook. Wat te denken van wilde zwijnen, edelherten, dassen en vossen? Om die te zien moet je erg veel geluk hebben of s avonds op pad gaan! Maar insecten, spinnen en vogels zul je zeker zien tijdens de knapzakroute. Vraag 1. Het landschap van de Hoge Veluwe is afwisselend (omcirkel het juiste antwoord): omdat het echtpaar Kröller-Müller er een museum heeft gebouwd. vanwege de vele wilde dieren. door het verschil tussen heide, zandvlakte en bos. Bron 1 Tijdens de knapzakroute volg je de voetsporen van Joris, de zoon van Jonker Joost. Hij woonde vroeger midden op de Hoge Veluwe. Zijn vader had hier een boerderij, op de enige vruchtbare plek van het park. Die lag in de luwte van een grote zandheuvel. De vader van Joris verbouwde gewassen en hield vee. Om het vee te beschermen tegen wild legde hij houtwallen aan. Joris vader hield ook van jagen. Joris ging graag mee. Dat waren spannende tochten, waarbij Joris veel leerde over de natuur. In zijn knapzak verzamelde hij allerlei vondsten. Straks stap jij in Joris voetsporen!
2 Vraag 2. Het wild dat rond de boerderij leefde had voor- en nadelen voor de familie van Joris. a) Een voordeel was:... Een nadeel was: b) Bedenk drie dingen die Joris in zijn knapzak gestopt zal hebben: 1)... 2)... 3).... Bron 2 Een deel van het landschap is in de ijstijd gevormd. De hele Veluwe werd eerst bedekt met een laag zand. Daarna verscheen er landijs in Nederland dat als een bulldozer het zand tot grote heuvels opstuwde. Later verdween het ijs, maar bleef het nog lang koud en groeide er niks. De wind blies het losse zand op tot kleine duintjes. Vraag 3. Hoe zijn deze duinen ontstaan denk je? (omcirkel het juiste antwoord) Het zand is door ijs opgestuwd tijdens de ijstijd. De heuvels zijn ontstaan door graafwerkzaamheden van de landjonker. Doordat er veel bos gekapt was (in de middeleeuwen) kon de wind het zand opblazen tot duinen. Bron 3 Op zandduinen kon het stuivende zand vastgehouden worden door de bomen die er op groeiden, veelal eiken. Dit eikenbos was meer een bos van struiken en werd eikenhakhout genoemd. De struiken werden om de tien jaar vlak boven de grond afgehakt. De nieuwe uitlopers kregen de kans om weer uit te groeien. Omdat de struiken meegroeiden met de langzaam hoger wordende heuvel kon de heuvel steeds hoger worden en het eikenbos blijven bestaan. Het hout werd gebruikt voor het maken van afrasteringen voor akkers of het vee, of als brandhout. Bij sommige eiken kun je de vertakkingen die vlak boven de grond beginnen nog terugvinden. Zandduinen met eikenhakhoutbos.
3 Vraag 4. a) Waarom liet men eiken op de zandduinen groeien? b) Waarvoor werd het eikenhakhout gebruikt? Bron 4 Nadat de eerste boeren veel bos gekapt hadden kreeg de wind weer grip op het zand. Er ontstonden stuifzandvlaktes, ze bedreigden de akkers en dorpjes op de Veluwe. Daarom werd ruim honderd jaar geleden bos aangeplant. In de Hoge Veluwe zijn nog enkele zandverstuivingen over. Als je goed op de bodem kijkt zul je zien dat de vlakte langzaam dichtgroeit met grassen en struikjes. De beheerders van de Hoge Veluwe proberen tegenwoordig de zandverstuivingen te herstellen, door de bovenlaag van de bodem te verwijderen. Een stuifzandvlakte die deels begroeid is geraakt met grassen. Op de voorgrond is open stuifzand te zien. Vraag 5. Waardoor zijn dit soort stuifzandvlaktes op de Hoge Veluwe ontstaan? (omcirkel het juiste antwoord) De mensen hebben het land verkeerd gebruikt. Het bos en de rijke bodemlaag verdween en zo kon het zanden stuiven. Het zand is hier aangebracht door de boswachter omdat hij dit mooi vond. De vlaktes zijn in het verleden kaalgevreten door wilde dieren. Vraag 6. Bekijk de foto van het stuifzand en lees de bron nog eens. Op de foto zie je een open vlakte. Ooit was dit één grote vlakte met stuivend zand. a) Verklaar de naam stuifzand...
4 b) Waarom zijn de meeste zandverstuivingen verdwenen? (omcirkel het juiste antwoord) Doordat er bos werd aangeplant werd het zand vastgehouden. Ze zijn vanzelf weer dichtgegroeid met struiken en bomen. Het zand is gebruikt voor de aanleg van woonwijken. c) Hoe komt het dat deze vlakte niet dichtgroeit? Een stuifzandvlakte met vliegdennen. Vraag 7. Een vliegden is een andere naam voor grove den. Waarom noemen mensen deze boom ook wel een vliegden denk je? (omcirkel het juiste antwoord) De boom ziet eruit als een vliegtuig. De boom kan vliegen. Door het vleugeltje aan deze zaden zijn ze door de wind aan komen vliegen. Vraag 8. Waarom groeit een grove den die in een bos staat kaarsrecht de hoogte in? Bron 5 Korstmossen zijn eigenaardige overlevingskunstenaars. Een korstmos is een samenwerking tussen een alg en een schimmel. Om te leven hebben ze slechts licht en vocht nodig. Ze groeien erg langzaam, niet meer dan een paar millimeter per jaar! Ze kunnen tegen lange periodes met weinig regen of extreme temperatuurverschillen. Op de open vlakte van het Pampelse Zand vind je ze daarom veel! Maar ook op de stenen van de fundamenten van het Grote Museum. Ze hebben de meest vreemde vormen, variërend van korstachtige plakkaten tot struikvormige structuurtjes die op minibomen lijken.
5 Korstmossen. Vraag 9. Lees bron 5. Wat hebben korstmossen nodig om goed te kunnen groeien? (omcirkel het juiste antwoord) Een korst zoals de schors van een boom. Grote temperatuurverschillen. Alleen licht en vocht. Bron 6 Wilde zwijnen wroeten met hun dikke neus in de bovenste laag van de bodem. Ze zoeken er naar eikels, knollen of insecten. Op sommige plekken in het bos maken ze er een echte puinhoop van! Het lijkt alsof de hele bodem omgekeerd is. De sporen van wroetende zwijnen zijn dan ook duidelijk te herkennen. Omdat ze ook wel eens een knaagdier verorberen, zijn het alleseters. Dit noemen we ook wel omnivoren. Op de Hoge Veluwe leven ongeveer vijftig wilde zwijnen. De parkbeheerder zorgt dat het er niet meer worden. Een mannetjes zwijn kan 150 kilo wegen. Daarmee is hij niet het zwaarste dier van ons land, want een edelhert mannetje kan zelfs 190 kilo worden. Vraag 10: Aan welke sporen is een wild zwijn het beste te herkennen? Wat is waar over het wilde zwijn? (omcirkel het juiste antwoord) Een mannetjes wild zwijn is het zwaarste dier van de Veluwe. Wilde zwijnen zijn alleseters en eten vooral dingen uit de bodem. Helaas zijn er bijna geen wilde zwijnen meer op de Hoge Veluwe. Bron 7 In sommige bossen staan de bomen vaak keurig op een rij en dicht op elkaar. Deze bossen zijn er vooral voor de productie van hout en worden dan ook wel productiebossen genoemd. Echt spannend zijn ze niet. Gelukkig zijn er ook bossen waarin de bomen en struiken kris kras door elkaar staan. Dode bomen mogen hier omvallen en blijven liggen. Zo ontstaat er een afwisselend bos, een natuurlijk bos waarin meer planten en dieren zich thuis voelen.
6 Wroetsporen van wilde zwijnen. Vraag 11. a) Wat is een productiebos? Hoe kun je het verschil zien tussen een productiebos en een natuurlijk bos?... Bron 8 Op zwakke of dode bomen zie je soms grote paddenstoelen. Ze heten tonderzwammen en kunnen wel 20 cm groot worden! Deze zwammen leven op aangetaste bomen. De boom sterft langzaam af, zodat de stam uiteindelijk afbreekt. De zwammen zijn vaak dof grijs en hebben net als bomen jaarringen. Wist je dat de tonderzwam vroeger gebruikt werd als tondel (soort lucifer) voor het maken van vuur?... Vraag 12. a) Welke paddenstoelensoort heb jij weleens gezien? b) Waar leeft een tonderzwam van? Tonderzwam.
Werkstuk Aardrijkskunde Loonse en Drunense duinen
Werkstuk Aardrijkskunde Loonse en Drunense d Werkstuk door een scholier 1890 woorden 30 oktober 2004 7 79 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde De Loonse en Drunense D A. Tot welk landschapstype behoort het
Nadere informatieGPS Wandeling Kootwijkerzand
In deze folder vindt u de beschrijving van een gps route door het Kootwijkerzand, een prachtig stuifzandgebied in Kootwijk. Deze route is ontwikkeld door het IVN, een vereniging die zich inzet voor natuur-
Nadere informatieWERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen
Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal
Nadere informatieOp pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe.
Op pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe. 1 Hallo jongens en meisjes, Het kan zomaar gebeuren dat je bij een wandeling door de bossen van Het Nationale Park
Nadere informatieDeze wandeling voert je door naald- en loofbos, maar vooral door een bijzonder stuifzand, het Hulshorsterzand.
Wandelen Wandelroute Leuvenhorst over het Hulshorsterzand bij Harderwijk 7 km Waar Leuvenumse bossen Vertrekpunt Parkeerplaats Hierderweg [https://maps.google.com/? q=52.3426,5.70787] De wandelroute Leuvenhorst
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: zandhagedissen Groepje 2: mierenleeuwen Groepje 3: boompiepers Groepje 4: zandoorwormen Groepje 5: sneeuwvlo
Nadere informatieDASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen
DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De
Nadere informatieWandelen Wandelroute Leuvenumse Bos, bij Ermelo
Wandelen Wandelroute Leuvenumse Bos, bij Ermelo 5 km Waar Leuvenumse bossen Vertrekpunt Parkeerplaats Poolseweg [https://maps.google.com/? q=52.3032,5.71531] Gevarieerde wandelroute langs de Leuvenumse
Nadere informatieDe steentijd Jagers en verzamelaars
De steentijd Jagers en verzamelaars De prehistorie is de geschiedenis van de mensheid voordat mensen konden lezen en schrijven. We hebben uit de prehistorie daarom geen boeken, dagboeken of andere geschreven
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatieWERKBLAD pingo. naam. Heel lang geleden was het hier erg koud. Dat noemen we de ijstijd. Er waren heuvels, heel bijzondere heuvels.
WERKBLAD pingo Heb je wel eens gehoord van een pingo? Pingo betekent heuvel die groeit. Het is een woord uit de taal van de Eskimo s of Inuït. Dat lijkt ver weg, maar pingo s zijn heel dichtbij geweest!
Nadere informatieeen zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd
Werkblad Ω Een tijd geleden... Ω Les : Rendierjagers Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de mensen konden schrijven. Ze woonden niet op een vaste
Nadere informatie3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?
Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers
Nadere informatieHerfstwerkboekje van
Herfstwerkboekje van Herfst werkboekje groep 5 1 De bladeren aan de bomen worden bruin en rood en vallen naar beneden, het is weer herfst! September wordt herfstmaand genoemd, dit omdat op 22 september
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen
Nadere informatieWandelroute Zwarte Berg, vlak bij Drunen
Wandelroute Zwarte Berg, vlak bij Drunen 4.3 km wandelen Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen is een uniek stuifzandgebied in West-Europa. Op deze route zie je niet alleen zandheuvels, maar ook
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.
Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een
Nadere informatieBloeiend plantje Spoor van een dier
Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :
Nadere informatie7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur
Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,
Nadere informatieWe doen mee met Woordvoerders van de Natuur! We gaan een hele ochtend/middag de natuur in! We wonen hier op de Veluwe en we gaan ook de natuur in op
1 We doen mee met Woordvoerders van de Natuur! We gaan een hele ochtend/middag de natuur in! We wonen hier op de Veluwe en we gaan ook de natuur in op de Veluwe. Ga je zelf weleens de natuur in? Waar dan?
Nadere informatieHunebedden de steentijd
Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieDrie aardkundige monumenten
10 Drie aardkundige monumenten Aardkundige monumenten geven iets weer van de ontstaansgeschiedenis van ons landschap. Een geschiedenis die ons honderden, duizenden of zelfs miljoenen jaren terugvoert in
Nadere informatieGeschiedenis van de duinen
Geschiedenis van de duinen Bijna de hele Nederlandse kust bestaat uit duinen. We weten hier niet beter, dan dat dat heel normaal is. Toch is dat niet zo. De kust van Frankrijk, Spanje en Portugal bijvoorbeeld
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
Opdrachten thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: edelherten Sporen zoeken (+ Gipsafdruk maken) Groepje 2: hindes Groepje 3: kalfjes Groepje 4: zwijnen
Nadere informatie- Achtergrondinformatie docent - Begeleidende tekst PowerPoint. Presentatie. in het heden speuren naar het verleden
- Achtergrondinformatie docent - Begeleidende tekst PowerPoint Presentatie in het heden speuren naar het verleden Levend Verleden in het heden speuren naar het verleden Achtergrondinformatie docent Begeleidende
Nadere informatieLUTTENBERG BELEVINGSROUTE
LUTTENBERG BELEVINGSROUTE ROUTE 2,8 km 20 18 Leuke familieroute door bos en heide in natuurgebied de Luttenberg. Met onderweg speeltoestellen, zoals een touwbrug en klauterkeien, en informatie over planten
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 3: Groen groeit
Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Apenheul Geschiedenis Apenheul ging voor het eerst open in 1971. Het eerste en enige park ter wereld waar apen vrij in het bos leefden en vrij tussen de bezoekers konden lopen. Het begon met wolapen, slingerapen
Nadere informatieBosopdrachten. Praktijkopdrachten groep 7/8
Bosopdrachten Praktijkopdrachten groep 7/8 Inhoud..1 Determineren.2 Het bos van binnen naar buiten.5 Klimaat en sfeer in het bos 6 1) DOE JE OREN OPEN..6 2) VOEL EN RUIK..6 3) KLIMAAT..6 Boomdikte...7
Nadere informatieStrubben Kniphorstbosch
Staatsbosbeheer T 0592 248984 www.staatsbosbeheer.nl Strubben Kniphorstbosch Wandelen in de prehistorie - 9 km Terug naar toen Bij iedere stap die u in Strubben Kniphorstbosch zet, past een verhaal uit
Nadere informatieDe Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders
De Opdrachten en Overzichten voor begeleiders Inhoud van de map ALGEMEEN Over Woordvoerders van de natuur Over de opdrachten en voorbereiding Praktisch: 2 vormen van begeleiden Overzicht opdrachten per
Nadere informatieSPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieLeydse Weelde. Afsluiting
Leydse Weelde Afsluiting Een tijdje geleden heb je een bezoek gebracht aan Museum Boerhaave. Je hebt kennis gemaakt met Jan (de ontdekkingsreiziger), Carolus (de geleerde) en Marie (de prinses). Wat weet
Nadere informatieAardoliealarm in het bos
de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5
Nadere informatieHier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. De Specht Er zijn verschillende soorten spechten: de groene, de zwarte en
Nadere informatieProductiebos maakt plaats voor oorspronkelijk heidelandschap.
NATUURVERBINDING HOORNEBOEG GOOIS NATUURRESERVAAT Productiebos maakt plaats voor oorspronkelijk heidelandschap. PRODUCTIEBOS MAAKT PLAATS VOOR OORSPRONKELIJK HEIDELANDSCHAP TEN ZUIDEN VAN HILVERSUM LIGGEN
Nadere informatieThema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat
Lesbrief www.leopold.nl Auteur: Enzo Pérès-Labourette / ISBN 978 90 258 7316 5 Leeftijd: 5-8 jaar Thema: Noordpool, natuur, dieren, reizen, klimaat Wat ik bomen wil vertellen Voor het lezen Vertel aan
Nadere informatieWandelroutes over het Wekeromse Zand. Lengtes: 2,5 tot 7,5 km
Welkom op het Wekeromse Zand Wandelroutes over het Wekeromse Zand. Lengtes: 2,5 tot 7,5 km Het Wekeromse Zand is een van de laatste grote stuifzandgebieden van Nederland. Het landschap is zeer afwisselend
Nadere informatieWelkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet. Hallo! Ik ben Oek.
Welkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet Hallo! Ik ben Oek. Welkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet Op deze kaarten kun je plaatjes vinden van mijn wereld. De wereld van Oek Welkom 1. - Hallo! -
Nadere informatieBIJLAGE 1 BEELD met toelichting BOEREN IN DE IJZERTIJD
EDE VROEGER EN NU Geldersch Landschap & Kasteelen BIJLAGE 1 BEELD met toelichting voor groep 5 t/m 8 www.glk.nl 1.1 LEVEN ALS BOER IN DE IJZERTIJD Toelichting bij de praatplaten bij het lesprogramma 1.1
Nadere informatieDe Dennen. Wandelen. Paardrijden. Fietsen. Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Staatsbosbeheer Nationaal Park Duinen van Texel Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog T 0222-317741 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen Fietsen Paardrijden De Dennen Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatie6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3
WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieRaadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot?
Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Loop een rondje om het ven; ga over het dammetje. Let ook op hoogteverschillen. Materialen: Neem het kompas. Raadsel
Nadere informatieWAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS?
10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Dat is gelijk aan 5000 m² en ongeveer even groot als
Nadere informatieDe Dennen. Wandelen. Paardrijden. Fietsen. Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Staatsbosbeheer Nationaal Park Duinen van Texel Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog T 0222-317741 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen Fietsen Paardrijden De Dennen Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Nadere informatieBIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.
BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.
Nadere informatiePlanten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs
Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige
Nadere informatie3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.
6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een
Nadere informatieExpeditie Boswachterscode
Boswachterscode Ontdek jij je zesde zintuig? Kinderen tussen de 7 en 10 jaar opgelet! Zet je zintuigen op scherp. Volg het spoor van Benno Buitenpret. Speciaal voor jou heeft hij zijn persoonlijke en buitengewoon
Nadere informatiePlanten en dieren in de duinen. Interactief verhaal
Interactief verhaal Doel: Leerlingen kennen na de les een aantal belangrijke eigenschappen van planten en dieren. Konijnen leven, hazen niet. Konijnen zijn sprinters, hazen zijn lange afstand renners.
Nadere informatieVerkavelingspatroon Regelmatige blokverkaveling (door houtwallen omgeven)
4.5 Landduinen Landschapskenmerken Reliëfvorm Mozaïek van hogere zandduinen meestal bebost en lager en vlakker gelegen vennen en schrale graslanden Water Lage grondwaterstanden Bodem Zandgronden Wegenpatroon
Nadere informatieRATELSLANGEN PEKARI S
groep 8 DESERT Deze DESERT-speurtocht bevat open en meerkeuze vragen. Bij de meerkeuze vragen is steeds maar één antwoord goed (tenzij anders vermeld). Denk er ook aan dat je de paden niet mag verlaten
Nadere informatiePraktische informatie
Wandelen Boswandeling landgoed De Slotplaats in Bakkeveen (Friesland) 5.84 km De Slotplaats is een natuurgebied met een grote variatie, wat het een aantrekkelijk wandelgebied maakt. Je maakt hier kennis
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieBRUINE BEER. Grote alleseter
BRUINE BEER Grote alleseter Een bruine beer ziet er schattig uit, maar vergis je niet. Deze beer is zonder twijfel het sterkste dier van Europa! Wist jij dat er veel kinderen zijn die wel eens met een
Nadere informatieVroeger, toen hier ijs lag...
Vroeger, toen hier ijs lag... Opdrachtenboekje bij het geologisch leerpad Datum Naam Boekje Geo-pad 1 Inleiding Vroeger, toen hier ijs lag De titel van dit opdrachtenboekje is niet voor niets gekozen.
Nadere informatiePraktische informatie. Wandel deze route met onze route app. Bereikbaarheid. Waar. Vertrekpunt. Startpunt. 5.5 km
Wandelen Wandelroute Roestelberg 5.5 km Waar Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen Vertrekpunt Café Roestelberg [https://maps.google.com/?q=51.6571,5.08379] Stuifzand, bos en heide, je vindt het allemaal
Nadere informatieWERKBLAD mijn landschap
WERKBLAD mijn landschap Hoe zie jij het landschap? Wat vind je mooi of belangrijk? Ga alleen of in groepjes aan de slag en maak - een presentatie op papier of digitaal - een gedicht, een verhaal of een
Nadere informatieBomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:
Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................
Nadere informatieLANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km
LANDGOED BEERZE ROUTE 4,2 km Een heerlijke wandeling voor de hele familie door de bossen bij Beerze, vlak bij Ommen. Lekker lopen langs heide, stuifduinen en ook via het oude huis Beerze. Route gemaakt
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatieSamen houden we het landschap in de gemeente Dalfsen mooi!
De Stichting Groene en lauwe Diensten Overijssel De stichting Groene en lauwe Diensten Overijssel is opgericht door Landschap Overijssel en Natuurlijk Platteland Oost (de koepelorganisatie van Agrarische
Nadere informatie= een stuk grond met fruitbomen. = hard materiaal dat uit de grond komt en waar je mee kunt bouwen.
Woordenschat blok 3 gr5 Les 1 De boomgaard De steen De vijver De bloesem De stengel Het landschap De karper De alg De kikkerdril De kastanjeboom Het groen Kweken = een stuk grond met fruitbomen. = hard
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieIK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera
KLIK! IK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera Dit avonturierspaspoort is van: Bij de opdrachten in het boekje zie je steeds een icoon (plaatje) staan. Dit plaatje komt overeen met de ruimte waar je de
Nadere informatieWandelroute Brunssummerheide, bij Heerlen (lichtblauw)
Wandelroute Brunssummerheide, bij Heerlen (lichtblauw) 4.7 km wandelen Maak kennis met de hoogtepunten van de Brunssummerheide op de 'lichtblauwe' route. Wandel over heidevelden, langs vennen en door bossen.
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is... Een boom is een plant, alleen noemen de onderdelen anders. Een boom is namelijk een vaste plant met een houten stam en een kruin. Delen van de boom Laat
Nadere informatie4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje.
Sterke geuren Pluk een blaadje van een plantje. Wrijf erover met je vingers, en verkreukel het blaadje een beetje. Ruik nu eens. Laat elkaar je blaadje ruiken. Waar ruikt het naar? Aardegeuren Ga op de
Nadere informatieWaarom zijn er ongelukkige mensen?
Eerste Communieproject 8 Waarom zijn er ongelukkige mensen? De mensen doen niet wat God wil Je hebt gezien wat geluk is. Als mensen van jou houden, word je gelukkig. Niet iedereen is gelukkig. Als andere
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieAanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op?
Ondergronds Opdrachten groepen 5, 6 en 7 In Ondergronds gaan kinderen aan de slag als een echte archeoloog. Ondergronds is een reconstructie van een archeologische opgraving. De leerlingen werken met echte
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatieKlimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/
Nadere informatieOnderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden
opdrachtvel naam Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden Ben je eerder klaar met de vragen? Dan mag je beginnen met de woordzoeker op de laatste pagina. 1. Welk antwoord is goed?
Nadere informatieVerslag veldtocht insectenwerkgroep naar Nationaal Park de Hoge Veluwe
Verslag veldtocht insectenwerkgroep naar Nationaal Park de Hoge Veluwe Landschap Hoge Veluwe; gebied Eikehoutbergen Op 15 juli 2017 zijn we met de 7 leden van de insectenwerkgroep naar het Nationale Park
Nadere informatieb. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je?
Kijktocht OER! basis 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de tijd van de jagers en verzamelaars. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Hoe ze leefden en hoe hun gebied eruitzag,
Nadere informatieHet is herfst in de poppenkast. door Nellie de Kok
Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok 1 Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok Samenvatting Jan en Katrijn gaan naar het bos om spullen te zoeken voor de herfsttafel. Als Jan in
Nadere informatieWandelroute Kolkven in de Oisterwijkse bossen
Wandelroute Kolkven in de Oisterwijkse bossen 3.5 km wandelen Maak een leuke korte wandeling door het Oisterwijkse bos langs enkele vennen, waaronder het Kolkven. Luister naar het geroffel van de spechten
Nadere informatieOpdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool
Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool 2012 is het jaar van de bever. Vroeger kwam de bever in een groot deel van Nederland voor, maar er kwamen er steeds minder. De bevers werden
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatie30 maart 2013 Boshuizerbergen; KNNV afd Nijmegen; deel 4 1
KNNV afdeling Nijmegen Goudenregenstraat 5 6573 XN BEEK UBBERGEN secretaris@nijmegen.knnv.nl www5.knnv.nl/afdeling- Nijmegen Boshuizerbergen en Op den Buus. Rokend zand [deel 4] 30 maart 2013 Boshuizerbergen;
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten
Nadere informatieDe kermis. Tim Abel en Raf liepen naar huis. Ze wonen bij elkaar in de straat.
De kermis Tim Abel en Raf liepen naar huis. Ze wonen bij elkaar in de straat. Toen ze thuis waren Face Time de Raf naar Tim. hij zei ga je mee naar de kermis. Ja leuk zij Tim. Zal ik abel ook vragen. Ja
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatieOntdekkingstocht duin, bos en strand
Ontdekkingstocht duin, bos en strand Opdracht 1 Het noorden van de kaart Start deze ontdekkingstocht op de parkeerplaats van Ecomare. Om te weten of je goed loopt, is het belangrijk dat je de kaart goed
Nadere informatieHendriksbosch. Het Hendriksbosch is bezit van de gemeente Nunspeet. Het dennenbos ligt op een steenworp afstand van het station.
Hendriksbosch door Peter Kwant Het Hendriksbosch is bezit van de gemeente Nunspeet. Het dennenbos ligt op een steenworp afstand van het station. In het Hendriksbosch gaan natuur en recreatie samen. Het
Nadere informatieinhoud Neuzen 1. Je neus 2. Groot is mooi 3. Wroeten 4. Grijpneus 5. Speurneus 6. Onder water 7. Zoem, zoem, ik ruik je 8. Ruiken met je tong
Neuzen inhoud Neuzen 3 1. Je neus 4 2. Groot is mooi 6 3. Wroeten 7 4. Grijpneus 8 5. Speurneus 9 6. Onder water 10 7. Zoem, zoem, ik ruik je 11 8. Ruiken met je tong 12 9. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen
Nadere informatieDe inhoud. 1. De inleiding. 2. De woordspin. 3. Het uiterlijk van de das. 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren?
De inhoud 1. De inleiding 2. De woordspin 3. Het uiterlijk van de das 4. Wat eet de das? 5. Waar wonen dassen? 6. Hoe wordt de das geboren? 7. De dassenwerkgroep Utrecht 8. De afsluiting 9. Bronnen 1.
Nadere informatieBraziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7
Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk
Nadere informatie1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar.
Lees de uitleg over het regenwoud. Ik ga op bezoek in het Amazone gebied, dat is een groot tropisch regenwoud. Zie je de rode lijn? Dat is de evenaar. Zie je de donker-groene kleur? Dat zijn tropische
Nadere informatie