Terug naar de wortels
|
|
- Katrien de Koning
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nummer 5, 16 december 2005 Terug naar de wortels Evolutionaire lessen over voeding en gezondheid Elk mens is het resultaat van een samenspel tussen erfelijke factoren en zijn omgeving. Een van die omgevingsfactoren is voeding. Genetisch veranderen mensen nauwelijks en een optimale gezondheid is daardoor alleen te bereiken door ongunstige omgevingsfactoren ongedaan te maken. Op die manier zijn bijvoorbeeld veel infectieziekten uitgebannen. Door onze leefstijl zijn daar de bekende welvaartsziekten voor in de plaats gekomen. De evolutie leert ons hoe we die zouden kunnen aanpakken, zo meent klinisch chemicus prof. Frits Muskiet. Er is iets mis met onze voeding. Steeds meer mensen lijden aan vetzucht, hebben problemen met hart en vaten of de hoeveelheid suiker in hun bloed. Deze en andere doorgaans chronische klachten hebben allemaal op een of andere manier te maken met wat we eten en drinken. Dit probleem is betrekkelijk nieuw, zeker als het gaat om de schaal waarop het zich voordoet. Immers, het aantal mensen met deze aandoeningen is in de afgelopen decennia dramatisch toegenomen. Mensen zijn ook bezorgd over hun voeding. Dat is onder andere af te lezen aan de populariteit van light-producten en het succes van dieetgoeroes als Atkins en Montignac, die verschillende wegen wijzen die naar hetzelfde resultaat moeten leiden: gezondheid en duurzaam gewichtsverlies. Of hun adviezen het recept daarvoor zijn, is nog maar de vraag. Men kan het probleem ook fundamenteler benaderen. Met de huidige kennis kunnen we tenminste zeven grote fouten in onze voeding aanwijzen, aldus Muskiet, die is verbonden aan de afdeling Pathologie en Laboratoriumgeneeskunde. Dat zijn: de samenstelling wat betreft de relatieve hoeveelheden vetten, koolhydraten en eiwit, de vetzuursamenstelling, de overmaat aan koolhydraten die snel worden opgenomen, het gehalte aan vitamines en mineralen, het gehalte aan vezels en de balansen tussen de hoeveelheden natrium en kalium, c.q. zuren en basen. Onverzadigbaar Muskiet stelt vast dat we sinds de industriële revolutie steeds meer vet zijn gaan eten. Daarbij gaat het vooral om verzadigd vet, trans-vetzuren (onder andere aanwezig in frituurvet) en zogeheten omega-6 vetzuren, zoals linolzuur. Tegelijkertijd consumeren we steeds minder omega-3 vetzuren, die onder andere in vette vis voorkomen. Het vet zit vaak verscholen in energiecompacte voedingsmiddelen, waaronder fastfood en kant-en-klaar maaltijden. Deze energiecompacte voedingsmiddelen worden alleen niet herkend door de eetlust- en verzadingscentra in onze hersenen. Je blijft er als het ware van dooreten en ze kunnen daardoor gemakkelijk leiden tot overconsumptie, overgewicht en vetzucht. De gevolgen daarvan zijn bekend. Er speelt echter nog meer mee. De balans tussen omega- 6 en omega-3 vetzuren helt sterk over naar de eerste, als gevolg van de hoge consumptie van bepaalde plantaardige oliën en de lagere inname van vis. Deze verstoorde balans is echter schadelijk en wordt in verband gebracht met hart- en vaatziekten en psychiatrische aandoeningen, met name depressie. Geraffineerde koolhydraten, zoals de suiker in frisdranken, vormen een probleem omdat ze snel in ons lichaam worden opgenomen en verwerkt. Ze hebben een hoge glycemische index, zoals dat heet. Hun verwerking vergt een sterke stijging van de insulinespiegel. Bovendien ontsnappen deze suikers eveneens aan onze verzadigingscentra en wordt als gevolg van hun snelle verdwijning onze eetlust na korte tijd weer opgewekt. Onze eetlust en ons verzadigingsgevoel wordt in hoge mate bepaald door het volume dat we eten, de verwerkingssnelheid en het eiwitgehalte van onze voeding.
2 De hoeveelheden suiker en vet in ons dieet vormen twee opvallende verschillen met wat bekend is over de voeding van onze jagende en verzamelende voorouders. De eerste Homo sapiens leefden in Oost-Afrika, hoogstwaarschijnlijk in de nabijheid van zoetwater, alwaar ze zich voedden met de omega-3 rijke diersoorten die zich daar bevinden, en met een grote variëteit aan groenten, fruit, noten en zaden. Dit vertaalt zich in een voeding die gekarakteriseerd wordt door veel laag-glycemische koolhydraten (veel vezels ), veel eiwit, matig vet met een relatief hoog gehalte aan omega-3 vetzuren en mono-onverzadigde vetzuren, weinig verzadigde vetzuren, weinig natrium, veel kalium en veel vitaminen en mineralen, waaronder folaat ( foliumzuur ), vitamines A en D, jodium en calcium. Het is deze samenstelling waarop de mensensoort in de evolutie is geselecteerd en het is ook het voedselpakket waarnaar we terug zouden moeten. Evolutie Die laatste opmerking is de kern van Muskiets betoog. Volgens hem heeft onze leefstijl een conflict veroorzaakt tussen onze huidige omgeving en ons erfelijk materiaal, ons genoom. Anders gezegd: de evolutie van de mens kan de revoluties die zijn bestaan drastisch veranderden niet bijhouden. Dat genoom is in de jaar, oftewel ongeveer generaties, dat Homo sapiens de aarde bevolkt maar weinig veranderd. Geschat wordt dat we genetisch voor meer dan 99,99 procent identiek zijn aan onze vroegste voorouders. Dat de mens maar langzaam evolueert blijkt onder meer uit het feit dat ons genoom nog steeds sterk lijkt op dat van de chimpansee, terwijl de eerste primitieve mensachtigen enkele miljoenen jaren geleden ontstonden uit een voorouder waaruit ook deze mensapen ontstonden. Daarnaast zijn de genetische verschillen tussen de menselijke rassen veel kleiner dan de verschillen die je binnen één ras tegenkomt. Toen de mens jaar geleden in Afrika ontstond, was hij perfect aangepast aan zijn omgeving. Anders was hij volgens de evolutietheorie niet in deze vorm door de natuurlijke selectie heen gekomen. Omdat wij genetisch nauwelijks van deze vroege voorvaders afwijken, is die Oost-Afrikaanse omgeving eigenlijk nog steeds optimaal voor ons, ook al wonen we elders en leven we inmiddels heel anders. Tot jaar geleden waren onze voorouders jagers/verzamelaars. Ze kenden nog geen landbouw en leefden van de jacht op alles wat in de buurt rondliep, -kroop, -vloog of -zwom. Ze groeven knollen uit en plukten vruchten en noten. Totdat ze ontdekten dat je knollen en granen ook kunt telen op een akker en dieren kunt houden op een afgebakend stuk land: de landbouwrevolutie was geboren. Ongeveer 250 jaar geleden kwam daar de industriële revolutie overheen, nog later gevolgd door de chemische, biotechnologische en digitale revoluties die de wereld grotendeels maakten tot wat hij nu is. Wat dat voor de voeding betekende zie je in één oogopslag bij een bezoek aan de supermarkt, stelt Muskiet vast. Deze veranderingen hebben een conflict veroorzaakt met ons oeroude genetisch materiaal. Ons DNA is simpelweg niet gebouwd voor deze nieuw gecreëerde omgeving. De veranderingen zijn bovendien in evolutionair opzicht te kort geleden om de mens de kans te geven zich eraan aan te passen.
3 Ja maar als onze voorvaders zo gezond aten, waarom leefden ze dan zoveel korter en hebben wij ons zo succesvol kunnen vermenigvuldigen? Dat komt vooral omdat we er in onze tijd in zijn geslaagd om bestaande ongunstige omgevingsfactoren nagenoeg uit te bannen. Schoon drinkwater, rioleringen, antibiotica en vaccinatieprogramma s hebben de rol van infectieziekten drastisch teruggedrongen. Vroeger verkortten deze ziekten de gemiddelde levensverwachting sterk. Bovendien maakten zij veel slachtoffers onder kinderen, zodat het aantal mensen dat de geslachtsrijpe leeftijd haalde, relatief veel kleiner was. We hebben puur geluk dat de Westerse ziektes toeslaan na de reproductieve leeftijd, anders waren we als soort uitgestorven. onze voorouders leefden in het stenen tijdperk niet lang genoeg om chronische ziekten te ontwikkelen! Dat valt mee. Van de huidige jagers/verzamelaars wordt ongeveer 20 procent ouder dan 60. Deze mensen lijden vrijwel niet aan onze welvaartsziekten. Bij 70- tot 80-jarige jagers/verzamelaars is vrijwel nooit atherosclerose (aderverkalking) vastgesteld. Studies van fossielen laten zien dat osteoporose (lage botmassa) veel voorkwam, maar in beide seksen en zeker niet in de mate waarin dat nu gebeurt. Hoe rijmt dit zich met hun hoge eiwitinname, die osteoporose in de hand werkt? Deze mensen aten óók veel kalium en dat neutraliseert het urineverzurende effect van een hoge eiwitinname en de hiermee gepaard gaande calciumuitscheiding. Ook hun lage natriuminname en hoge vitamine D status voorkwamen een lage botmassa. het eten van vis is niet veilig en er is onvoldoende vis om de wereldbevolking te voeden. Dat is een goeie: de visstand wordt inderdaad door overbevissing bedreigd en de ophoping van kwik, PCB s en andere chemicaliën in vis is zorgwekkend. Mogelijk biedt gekweekte vis een oplossing. Gekweekte vissen zouden echter minder omega-3 vetzuren bevatten dan hun wilde soortgenoten. Dit is in zijn algemeenheid niet correct, want de meeste gekweekte vissen, zoals zalm, worden gevoed met vismeel. Het voeren van vis aan vis is echter niet bijster effectief. Zoetwatervissen kunnen echter zelf hogere omega-3 vetzuren maken uit plantaardig alpha-linoleenzuur. Met een gemixte voeding van alpha-linoleenzuur en vismeel kunnen gehaltes aan omega-3 vetzuren worden bereikt die dit probleem grotendeels teniet doen. De consumptie van (gekweekte) vis, heeft overigens de voorkeur boven het slikken van visolie supplementen, want een vis bestaat niet alleen uit omega-3 vetzuren. Lering trekken De moderne mens heeft daarmee iets weg van de toerist die in een ver land totaal nieuwe dingen eet en waardoor zijn maag overstuur raakt. Dat probleem lost zichzelf op als hij weer meer vertrouwd voedsel krijgt. Op de schaal van de hele mensheid betekent dat, volgens de hoogleraar, dat we terug moeten naar een voeding die qua samenstelling sterk lijkt op die van de allereerste mensen. Natuurlijk bepleit ik niet dat we weer knollen moeten gaan graven, rauw vlees eten en achter wilde zwijnen aanhollen. Maar we kunnen wel lering trekken uit de huidige kennis over de ontstaanswijze van Westerse ziekten en uit onderzoek van wat onze vroege voorvaders aten. Met de huidige voedingsmiddelentechnologie is het dan mogelijk om een voeding samen te stellen die alle stoffen bevat die we nodig hebben om optimaal te kunnen functioneren en die nog lekker is ook. Muskiet waarschuwt dat we van zo n overgang geen wonderen moeten verwachten. Als we de belangrijkste risicofactoren voor welvaartsziektes uitbannen zal onze levensverwachting vermoedelijk met niet meer dan vier jaar toenemen. De winst zit hem echter in een sterke toename van het aantal gezonde levensjaren. Of we dit ook zullen bereiken, hangt af van onze bereidheid om na te denken over de relatie tussen onze huidige leefstijl en onze evolutionaire afkomst. Ook hier geldt dat je het verleden moet kennen als je het heden wilt begrijpen.
4 Diëten Na de feestdagen merken veel mensen dat ze zijn aangekomen van al dat lekkers. De lente is dan ook de tijd om af te vallen. Dus: op dieet en naar de sportschool. Sommige mensen kiezen voor een caloriearm dieet. Het lichaam merkt dan dat het opeens voedingsstoffen tekort komt. Als reactie daarop gaat de stofwisseling omlaag zodat het lichaam toe kan met minder calorieën. Dit zuinige genotype is een van de kenmerken die de menselijke soort door natuurlijke selectie heeft verworven: we hebben allemaal de neiging om dik te worden! In de oertijd was het immers heel handig dat mensen in tijden van overvloed vet konden opslaan. Die voorraden werden dan aangesproken in tijden van gebrek. Er worden dan zelfs extra vetcellen aangemaakt om de calorieën die wél binnenkomen, optimaal te benutten. De verlaging van de stofwisseling zorgt ervoor dat de voorraden niet geplunderd worden. Wie, eenmaal naar tevredenheid afgeslankt, weer meer gaat eten, pompt dan ook extra calorieën in een lichaam dat fysiologisch nog enige tijd op een laag pitje staat, maar wel veel vet kan opslaan. Het netto-effect is dat de meeste mensen uiteindelijk zwaarder worden dan ze waren toen ze aan het dieet begonnen. Bij ieder volgend caloriearm dieet zal deze cyclus zich herhalen en worden dus ook opnieuw nieuwe vetcellen gevormd. Over een aantal jaren bezien gaat het gewicht dan als een jojo op en neer. Dat is niet gezond, omdat het aanvankelijke gewichtsverlies gecompenseerd wordt met extra vet. Dit extra vet gaat zich uiteindelijk gedragen als een soort ontstekingsweefsel en hieruit ontstaan o.a. diabetes en hart- en vaatziekten. Andere diëten zijn niet caloriebeperkt, maar vooral gebaseerd op de inname van eiwit, lees: vlees. Over wat je daarnaast mag eten zijn de dieetgoeroes het niet eens. Bij de een zijn koolhydraten taboe, of mogen alleen koolhydraten met een lage glycemische index. Ook over de wenselijke vetconsumptie bestaat onenigheid en dat werkt alleen maar verwarring in de hand. Meestal werken deze diëten wel enige tijd, maar is hun resultaat niet blijvend. Velen bepleiten de traditionele mediterrane voeding. Van de min of meer gangbare voedingspakketten heeft deze nog de grootste overeenkomst met de voeding van de jager/verzamelaars. Het positieve effect ervan op het voorkomen van hart- en vaatziekten is aangetoond in epidemiologische studies en een interventiestudie. Huup Dassen Literatuur Muskiet FAJ. Evolutionaire geneeskunde. U bent wat u eet maar u moet weer worden wat u at. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2005;30: Gratis te downloaden op Diëten Na de feestdagen merken veel mensen dat ze zijn aangekomen van al dat lekkers. De lente is dan ook de tijd om af te vallen. Dus: op dieet en naar de sportschool. Sommige mensen kiezen voor een caloriearm dieet. Het lichaam merkt dan dat het opeens voedingsstoffen tekort komt. Als reactie daarop gaat de stofwisseling omlaag zodat het lichaam toe kan met minder calorieën. Dit zuinige genotype is een van de kenmerken die de menselijke soort door natuurlijke selectie heeft verworven: we hebben allemaal de neiging om dik te worden! In de oertijd was het immers heel handig dat mensen in tijden van overvloed vet konden opslaan. Die voorraden werden dan aangesproken in tijden van gebrek. Er worden dan zelfs extra vetcellen aangemaakt om de calorieën die wél binnenkomen, optimaal te benutten. De verlaging van de stofwisseling zorgt ervoor dat de voorraden niet geplunderd worden. Wie, eenmaal naar tevredenheid afgeslankt, weer meer gaat eten, pompt dan ook extra calorieën in een lichaam dat fysiologisch nog enige tijd op een laag pitje staat, maar wel veel vet kan opslaan. Het netto-effect is dat de meeste mensen uiteindelijk zwaarder worden dan ze waren toen ze aan het dieet begonnen. Bij ieder volgend caloriearm dieet zal deze cyclus zich herhalen en worden dus ook opnieuw nieuwe vetcellen gevormd. Over een aantal jaren bezien gaat het gewicht dan als een jojo op en neer. Dat is niet gezond, omdat het aanvankelijke gewichtsverlies
5 gecompenseerd wordt met extra vet. Dit extra vet gaat zich uiteindelijk gedragen als een soort ontstekingsweefsel en hieruit ontstaan o.a. diabetes en hart- en vaatziekten. Andere diëten zijn niet caloriebeperkt, maar vooral gebaseerd op de inname van eiwit, lees: vlees. Over wat je daarnaast mag eten zijn de dieetgoeroes het niet eens. Bij de een zijn koolhydraten taboe, of mogen alleen koolhydraten met een lage glycemische index. Ook over de wenselijke vetconsumptie bestaat onenigheid en dat werkt alleen maar verwarring in de hand. Meestal werken deze diëten wel enige tijd, maar is hun resultaat niet blijvend. Velen bepleiten de traditionele mediterrane voeding. Van de min of meer gangbare voedingspakketten heeft deze nog de grootste overeenkomst met de voeding van de jager/verzamelaars. Het positieve effect ervan op het voorkomen van hart- en vaatziekten is aangetoond in epidemiologische studies en een interventiestudie.
28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieDiabetes prevalentie in Nederland. Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl
Diabetes prevalentie in Nederland Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) Voeding en Humane Evolutie
Nadere informatieEen leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?
Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste
Nadere informatieType 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl. Diabetes prevalentie in Nederland
Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Diabetes prevalentie in Nederland RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) RIVM 2010 1 Voeding en Humane
Nadere informatieType 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl
Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Diabetes prevalentie in Nederland RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) RIVM 2010 Voeding en Humane
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatieDiabetes, kanker en vaatziekten: de evolutie van welvaartsfenomenen Hanno Pijl LUMC, Afd Endocrinologie
Diabetes, kanker en vaatziekten: de evolutie van welvaartsfenomenen Hanno Pijl LUMC, Afd Endocrinologie Chronische ziekte prevalentie in Nederland Astma, diabetes, reuma, migraine, hoge bloeddruk, kanker,
Nadere informatieDe voedingsdriehoek. Wat en hoe?
De voedingsdriehoek Wat en hoe? Wat haal je uit de posters Vind je gezonde voeding belangrijk? Ben je op de hoogte van wat gezonde voeding wel en niet is? Vind je van jezelf dat je gezond eet? Gaat gezond
Nadere informatieVoor een blijvend fit en slank lichaam. Trainer Hormoonfactor- voeding en lifestyle coach
Voor een blijvend fit en slank lichaam klacht oorsprong oplossing online 10 weken lang elke week een weekmenu en alles wat je moet weten over hormonen en je gezondheid. Trainer Hormoonfactor- voeding en
Nadere informatieWat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips
Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie
Nadere informatieAltijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn?
1 Altijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn? De 20 fabels en feiten over afslanken Be-Slank Copyright 2011 Be-Slank.nl Alle rechten voorbehouden. 2 Feiten en Fabels: Frisdrank
Nadere informatieOmega-3 vetzuren: wat... waarom... waar...
Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en drinkt
Nadere informatieVitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Nadere informatieDe filosofie van het voeren
Terug naar Voorwoord Terug naar Inhoudsopgave Verder naar volgende hoofdstuk De filosofie van het voeren Inhoudsopgave van dit hoofdstuk: Het algehele beeld Hoe voeding in de Natuur er uit zou zien...
Nadere informatieWat als ik gezonder van het leven wil genieten?
Wat als ik gezonder van het leven wil genieten? Over goede en minder goede eetgewoonten en waarom een consequente keuze voor de mediterrane voedingsstijl belangrijk is. De Deurwaerder Micheline / september
Nadere informatielyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Nadere informatieAchtergrond en onderbouwing
Oerdis als wapen in de strijd tegen welvaartsziekten Achtergrond en onderbouwing Auteur: Ir. Angela Severs (Scriptum communicatie over voeding), naar aanleiding van een lezing over dit onderwerp van Prof.dr.
Nadere informatieHoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)
Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere
Nadere informatieDiabetes type 2. Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieDe Top 10 Dieet Mythen
- 1 - De Top 10 Dieet Mythen Een dieet volhouden is nooit makkelijk, zeker niet met de overvloed aan dieet mythen. Het is het vaak moeilijk een onderscheid te maken tussen effectieve afval technieken/strategieën
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen
Nadere informatieDiabetes mellitus. Victoza en voeding
Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieZuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS
Home (/plus) Correspondent 'Suiker' (http://www.standaard.be/plus/tag/suiker) INTERVIEW DAVID SANDERS PROFESSOR VOLKSGEZONDHEID IN ZUID AFRIKA Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS 07 JULI 2015 loa Professor
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieVEILIGHEID. 5. TBM Maart 2014
VEILIGHEID 5. TBM Maart 2014 TBM: Gezond op het werk * Aan de hand van een Quiz * Verdeel de Quiz kaart de dag voor de TBM * Verzamel voor de start van de TBM de kaarten en steek deze in een omslag met
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatieVoedingsrichtlijn Diabetes 2015
Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015 1 Voedingsrichtlijn 2015 1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006. 2e herziene richtlijn
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag
Nadere informatieAlles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book
Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE E-book WAT IS VET? VET IS EEN VOEDINGSSTOF DIE ZIT IN BIJVOORBEELD HALVARINE, OLIE, VLEES, KAAS EN IN KOEK, SNACKS EN SAUZEN. VET IS ALTIJD EEN MENGSEL VAN VETZUREN.
Nadere informatieGezondheid & Voeding
kokosolie voor minder vet in de taille Kokosolie staat bekend als een van de gezondste vetten in de wereld. Ondanks dat vele, waar onder het Voedingscentrum, roepen dat verzadigd vet ongezond is, maar
Nadere informatieEen gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Nadere informatieWaarom suikervrij? 4
Waarom suikervrij? 4 5 Regelmatig hoor ik opmerkingen als suiker is een pure vorm van energie of suiker hebben we nodig. Hier is sprake van een grote verwarring. Ja, suikers als in koolhydraten hebben
Nadere informatie10 KEER GEZOND EET GROENTEN
10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op
Nadere informatie30 dagen een commitment met jezelf aangaan!
30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 1. Training 2. Voeding 3. Rust 1. Training - Grote spieren trainen benen, borst en rug - Cardio training - Dagelijks middelmatig bewegen Grote spieren trainen:
Nadere informatieVersnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Is er een verband
Nadere informatieOERsterk Leven in 3 Stappen
OERsterk Leven in 3 Stappen Gratis 3-delige videocursus Deel 2: De E van Eten Transcriptie van de video Welkom bij het tweede deel van deze serie, de E van Eten. Ik bespreek de volgende onderdelen in deze
Nadere informatieGezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet De Schijf van Vijf is het voorlichtingsmodel dat het Voedingscentrum
Nadere informatiegezond zwanger met vitamines en mineralen
gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen
Nadere informatieAanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren
Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal
Nadere informatieWelzijn: gezond genieten van het leven
1 Welzijnsevaluatie Relatie tussen voeding en gezondheid Bodyscan: is uw lichaam in balans? Voedingsanalyse Vrijblijvend advies hoe u uw voeding kunt optimaliseren 2 Welzijn: gezond genieten van het leven
Nadere informatieGezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.
Gezond gewicht Wat kunt u er zelf aan doen? Vraag ons gerust om advies altijd dichtbij www.alphega-apotheek.nl Gezond gewicht De meeste mensen willen graag een aantal kilo s afvallen. Maar is dat wel nodig?
Nadere informatieMoeten mensen er echt mee leren leven of... zou het ook aan onze voeding kunnen liggen?
Darmklachten zijn een steeds vaker voorkomend probleem. Ondanks de toename van het aantal klachten is er nog steeds geen passende oplossing gevonden voor het probleem. In mijn praktijk Detoxenzo kloppen
Nadere informatieWorkshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking
Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van
Nadere informatiehttp://www.bloedsuiker.nl/nieuwsbrief/439/3772/diabetes-de-erfelijkheid-van-diabete...
Page 1 of 5 De erfelijkheid van diabetes type 2 Een samenspel van genen en leefstijlfactoren door Irene Seignette Diabetes type 2 is erfelijk. Maar wat bepaalt nu of iemand daadwerkelijk diabetes type
Nadere informatieDiabetes type 2 Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatieVOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.
VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die
Nadere informatieGezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Gezond gewicht Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Overgewicht 3 Oorzaken 4 Gezond gewicht 4 Tailleomvang 5 Voorkomen van overgewicht 6 Wat kun je
Nadere informatieDeze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes
Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je
Nadere informatie1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =
Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De
Nadere informatieLeefregels voor. Gezond blijven. KBO Bernadette Helmond. 23 april 2014
Leefregels voor Gezond blijven KBO Bernadette Helmond 23 april 2014 1 Senioren leven ongezonder dan 10 jaar geleden - Drinken meer - Roken (vrouwen) - Bewegen minder - Overgewicht - Eenzijdig eten 2 Leefregels
Nadere informatieDe nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven. Nina Van Den Broecke 30/09/2018
De nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven Nina Van Den Broecke 30/09/2018 Inhoud 1. Nieuwe voedingsdriehoek: waarom en hoe? 2. De voedingsdriehoek Inhoudelijke visie Gezond Leven tips 3.
Nadere informatieWij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen:
Samenvatting door B. 739 woorden 29 november 2016 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende dingen af: je voorkeur voor eten
Nadere informatieDiabetes Mellitus type 2 Aandacht voor leefstijl is nodig! Hanno Pijl
Diabetes Mellitus type 2 Aandacht voor leefstijl is nodig! Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Disclosure belangen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Inkomsten van boeken voor type 2 diabetes patiënten
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar
Nadere informatieVerhoogd cholesterolgehalte. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Verhoogd cholesterolgehalte Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Cholesterolgehalte 3 Cholesterol 3 Cholesterol in voeding 4 Verhoogd cholesterolgehalte
Nadere informatieEerste hulp bij PCOSklachten
Eerste hulp bij PCOSklachten WIE BEN IK? Ik ben Anita en ik woon in Amersfoort. In 2010 stopte ik met de pil om erachter te komen of mijn cyclus op gang zou komen. Op dat moment was ik 28 jaar. Mijn nicht
Nadere informatieNaam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken
Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Wat zijn voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om te lopen, te denken enz. Er zijn 6 soorten voedingsstoffen. 1. eiwitten (vlees, peulvruchten.
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Vetten zijn gezond en noodzakelijk laat je niets wijsmaken Vet heeft een slecht imago en dat is vreemd omdat vet noodzakelijk is en zeker niet alleen maar slecht is en het het is niet iets wat je zoveel
Nadere informatieSamenvatting Biologie H7 Biologie Eten
Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting door J. 1049 woorden 5 januari 2017 5,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende
Nadere informatieVoeding en gezondheid
Voeding en gezondheid Diëtistenpraktijk Meierijstad Stephan van Rooij 31 jaar Diëtist bij - Dietistenpraktijk Meijerijstad - Schijndel (Avantilaan 7) - Sint Oedenrode (Ollandseweg 86) Aandachtsvelden:
Nadere informatieGezonde voeding (voor ouderen)
Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen
Nadere informatieWat is het verschil tussen vitamines en mineralen?
Vitaminen Wat zijn het? Kleine organische (levende natuur) stoffen. Onmisbaar/ noodzakelijk voor groei en ontwikkeling Op vitamine D na, kan ons lichaam geen vitamines maken. Er bestaan 13 vitamines. Oorsprong
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar
Nadere informatieSnel, simpel en smakelijk
Snel, simpel en smakelijk waar SLIM Gemakkelijk afvallen Een gezond lijf is niet alleen uw visitekaartje, het is uw leven. En als u lekker in uw vel zit, dan straalt u dat ook uit! Hoe lekker zit u in
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Afvallen de geheimen om slank te blijven of te worden De geheimen om slank te blijven of, misschien nog wel belangrijker, slank te worden door afvallen. Er zijn zoveel diëten te vinden dat je door de bomen
Nadere informatieS C H I J F V A N V I J F
SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn
Nadere informatieINFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven
GEWICHT, VOEDING, BEWEGEN EN ALCOHOL INFOBLAD Ongeveer 30% van kanker zou voorkomen kunnen worden. Een garantie om kanker te voorkomen is er niet. Je kan wel het risico op kanker verkleinen door een gezonde
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Obesitas
Praktische opdracht ANW Obesitas Praktische-opdracht door een scholier 1250 woorden 4 juni 2007 5,9 20 keer beoordeeld Vak ANW Wat is obesitas? Zwaarlijvigheid is één van de grootste gezondheidsproblemen
Nadere informatieGoede voeding. Hans van Kuijk sportarts
Goede voeding Hans van Kuijk sportarts Goede voeding Hans van Kuijk sportarts Chronische aandoeningen Hart- en vaatziekten Hoge bloeddruk Diabetes 2 Overgewicht? Relatie met voeding & bewegen? DM2; dramatische
Nadere informatieGezonde leefstijl, hoe pak je dit op?
Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu
Nadere informatieOns programma in het kort:
Ons programma in het kort: Gemiddeld 1 kilo per week afvallen Geen honger & geen jojo effect, gewoon gezond en lekker eten Healthy lifestyle change waarin je ontzettend veel leert over voeding Afvallen
Nadere informatieGastro-Intestinal Diet
GASTRO-INTESTINAL DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maag-darmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Bij de behandeling
Nadere informatie"Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen."
Dagelijkse voeding Als je wat meer op je voeding wilt gaan letten, dan sta je vast stil bij wat je allemaal op een dag eet. En je vraagt je vast af wat heb je nu direct nodig en wat niet? Wat voor effect
Nadere informatieWerkboekje. Brood op de plank 2 e Klassen 2012. Dit boekje is van..klas.
Werkboekje Brood op de plank 2 e Klassen 2012 Dit boekje is van..klas. WERKEN IN DE BINDELMEERCATERING INLEIDING De komende week zullen jullie gaan werken in de keuken van het Bindelmeer College. Jullie
Nadere informatieFastfood past niet in oerdieet
Fastfood past niet in oerdieet Dr. Remk o Kuipers, auteur van het boek Het oerdieet : We moeten meer, veel meer groente, fruit, noten en vis eten. Beperk de snelle k ool- hydraten. beeld RD, Anton Dommerholt
Nadere informatieVoeding en uw gezondheid
Georgie Dom Voeding en uw gezondheid Ziekten voorkomen en behandelen 1e druk, september 2009 Copyright 2009 Consumentenbond, Den Haag Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden Inlichtingen
Nadere informatieSUIKERZIEKTE? Herken de symptomen! Informatie over veelvoorkomende symptomen en risicofactoren. www.dierensuikerziekte.nl
SUIKERZIEKTE? Herken de symptomen! Informatie over veelvoorkomende symptomen en risicofactoren Wat is suikerziekte? Suikerziekte - ofwel diabetes mellitus, de medische naam voor suikerziekte - is een aandoening
Nadere informatieVoedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015
Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen
Nadere informatieGezonde voeding. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? De betekenis van eten voor mensen. Gezonde voeding
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over gezonde voeding. Nu vraag je je misschien af wat dit met de horeca te maken heeft. Gasten komen toch naar een horecabedrijf om lekker te eten en toch niet
Nadere informatieVoeding Voeding: een krachtig wapen in de strijd tegen kanker!
T egen K anker Voeding Voeding: een krachtig wapen in de strijd tegen kanker! Nieuwsbericht, nummer 1 - januari 2009 jaargang 11 WAT IS GEZONDE VOEDING TEGEN KANKER? Uit wereldwijd onderzoek blijkt dat
Nadere informatieObesity Management Diet
Bij de behandeling van overgewicht of vetzucht zal uw dierenarts uw kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Management Diet is speciaal ontwikkeld om katten op een verantwoorde en effectieve
Nadere informatieDiëten met maaltijdvervangers Succesvol afslanken
Diëten met maaltijdvervangers Succesvol afslanken EENVOUDIG EN GEZOND AFSLANKENN www.bcminfo.be Diëten met maaltijdvervangers Eenvoudig, snel en gezond afslanken KOM MEER TE WETEN OVER MAALTIJD- VERVANGERS
Nadere informatieVOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek
VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek Gezond eten: wat is dat nu precies? In de media verschijnen zoveel tegenstrijdige berichten dat je op den duur het bos door de bomen niet
Nadere informatieSLIM een revolutionaire visie
SLIM een revolutionaire visie Heeft u er wel eens aan gedacht dat uw gewichtstoename niets met te veel eten of te weinig beweging te maken hoeft te hebben? Dat klinkt misschien vreemd, maar recent wetenschappelijk
Nadere informatieSuper Gezondheid Masterclass Module 2: Week 9. OptimaleGezondheid.com. Verantwoord aankomen & op gewicht blijven
Super Gezondheid Masterclass Module 2: Week 9 OptimaleGezondheid.com Verantwoord aankomen & op gewicht blijven Dislaimer Dit is geen medisch advies en zal ook niet zo moeten worden opgevat. Ik deel alleen
Nadere informatieNieuws over vitamine K. Suzan Tuinier 26 maart 2011
Nieuws over vitamine K Suzan Tuinier 26 maart 2011 Hoe zien de komende 45 minuten er uit? Vitamine Informatie Bureau Vitamines algemeen Vitamine K in theorie Vitamine K advies NVK en Gezondheidsraad Praktijk:
Nadere informatieDia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten
Dia 1 Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema Dia 2 Wat is voeding: Voeding = alle organische stoffen die je als mens of organisme nodig hebt om energie op te wekken in je
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Welke noten zijn gezond, onderzoek gezonde vetten Noten zijn gezond en rijk aan gezonde, onverzadigde vetten die je helpen om af te vallen! Eet 20 gram noten per dag voor je gezondheid en krijg daardoor
Nadere informatie9 tips voor een sneller succes bij het afvallen
9 tips voor een sneller succes bij het afvallen Komt dit bekend voor? Je valt maar niet af, ondanks dat je erg je best doet om gewicht te verliezen. Je eet niet veel, maar ondanks dat, gaat de weegschaal
Nadere informatieVoedingsrichtlijnen zwangerschap
Voedingsrichtlijnen zwangerschap Hoera! Je bent zwanger. Een nieuwe tijd breekt aan. Wat gaat deze zwangerschap brengen? Hoe zorg je dat je baby goed groeit? Hoe blijf je zelf fit tijdens je zwangerschap?
Nadere informatieVoedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels
Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een
Nadere informatieDikke darm kanker is een veelvoorkomende vorm van kanker. Enkele feiten op een rij:
COLOgen-Test Dikke darmkanker Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De COLOgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op dikke darmkanker te bepalen. In deze
Nadere informatieSamenvatting Biologie H2: Voedsel en vertering
Samenvatting Biologie H2: Voedsel en vertering Samenvatting door Eva 568 woorden 19 november 2016 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 2 voeding en vertering 1 Voedsel Voor het goed functioneren
Nadere informatie