Het functioneren van Primo binnen de dienstverlening van de bibliotheken van de UvA en HvA

Transcriptie

1 Het functioneren van Primo binnen de dienstverlening van de bibliotheken van de UvA en HvA Evaluatie d.m.v. gebruiksstatistieken én gebruikersonderzoek naar de effecten op zoekgedrag en naar de tevredenheid van gebruikers een jaar na introductie Maurits van der Graaf Pleiade Management and Consultancy BV Keizersgracht CS Amsterdam The Netherlands T:

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Onderzoeksopzet Resultaten analyse gebruiksstatistieken Primo in het landschap van discovery en delivery Kengetallen Primo Aandelen diverse zoeksystemen in aantal keren opvragen full text via SFX Aandelen diverse zoeksystemen 1e kwartaal 2013 vergeleken met 1e kwartaal SFX verzorgt ongeveer 40% van de opvragingen full text Primo verzorgt ongeveer 25% van de boekaanvragen (UvA) Aantal full text aanvragen is constant gebleven over de afgelopen 4 jaar Gebruik van Primo en OPC in de tijd (UvA) Gebruik van Primo en OPC in de tijd (HvA) Resultaten enquête UvA gebruikers Resultaten kwalitatief vooronderzoek Response enquete Kenmerken zoekgedrag Zoekmachines in gebruik Gebruik bibliografisch apparaat UvA Doelstellingen CatalogusPlus getoetst Gebruikers CatalogusPlus Oude catalogus, A tot Z tijdschriftenlijst en overzicht databanken Resultaten enquête HvA gebruikers Inleiding Kenmerken zoekgedrag Gebruik bibliografische apparaat HvA Doelstellingen ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK getoetst Gebruikers ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK Oude catalogus, A tot Z tijdschriftenlijst en overzicht databanken Conclusies Achtergrond Aanpak Primo aan de UvA: de statistieken Primo aan de UvA: de gebruikers Conclusies t.a.v. de UvA implementatie van Primo Primo aan de HvA: de gebruiksstatistieken Primo aan de HvA: de gebruikers Conclusies ten aanzien van de HvA implementatie van Primo Bijlage A De vragenlijst

3 1. Inleiding In de tweede helft van 2011 is een bètaversie van de Discovery Tool Primo van ExLibris in de dienstverlening van de bibliotheek van de UvA en HvA geïntroduceerd. In april 2012 is de bèta versie omgezet in een definitieve versie, terwijl het alternatief - de federatieve zoekmachine MetaLib - in oktober 2012 is uitgefaseerd. Primo neemt een centrale plaats in de dienstverlening van zowel de Bibliotheek van de UvA als de HvA Bibliotheek. Bij de Bibliotheek van de UvA wordt Primo gepresenteerd onder de naam CatalogusPlus als eerste zoekingang (met als tweede zoekingang de UvA-catalogus). Op de website van de HvA Bibliotheek wordt Primo gepresenteerd met een zoekbalk onder de kop Zoeken in de HvA Bibliotheek. De HvA-catalogus wordt separaat gepresenteerd op een minder prominente plaats. Na een jaar is er behoefte aan een evaluatie over het functioneren van deze nieuwe dienst door middel van een onderzoek onder eindgebruikers. Dit is mede ingegeven omdat onder de informatiespecialisten van de Bibliotheek van de UvA en de HvA Bibliotheek ontevredenheid heerst over het functioneren van deze Discovery en Delivery tool. Doel van het onderzoek is om de tevredenheid van de eindgebruikers over de huidige opzet van Primo vast te stellen en daarbij de knelpunten die zij ervaren in kaart te brengen met het oog op het aanbrengen van eventuele verbeteringen in de huidige opzet van Primo. Een analyse van de gebruikersstatistieken en een toets op de oorspronkelijke gestelde eisen en wensen bij het selectieproces van Primo zijn onderdeel van het onderzoek. Als achtergrond voor de implementatie van een discovery tool en de keuze voor Primo het volgende: de behoefte onder de eindgebruikers van de UvA aan één zoekingang op de digitale bibliotheek met een Google-achtige interface werd vastgesteld in het gebruikersonderzoek in 2008, zie de rapporten: De digitale dienstverlening van de UBA en de verdere ontwikkeling daarvan: het gebruikersperspectief ( ) en Groepsdiscussies rond de inrichting van de digitale bibliotheek van de UBA ( ). In de notitie Een Discovery Tool voor Bibliotheek van de UvA en UBL van 7 januari 2011 wordt het selectieproces beschreven dat uiteindelijk geleid heeft tot de aanschaf van Primo als Discovery en Delivery tool: Primo voldeed toen aan de meeste gestelde criteria en werd daarom geselecteerd. Dit evaluatieonderzoek is uitgevoerd in de periode mei t/m juli 2013 door Maurits van der Graaf van onder supervisie van Alice Doek, Web Manager UB en Renze Brandsma, Leiding Elektronische Diensten en met hulp van Bas Ettema, Project- en informatiemanagement HvA Bibliotheek. 3

4 2. Onderzoeksopzet Het onderzoek werd uitgevoerd in de volgende fasen: Fase 1: Analyse gebruiksstatistieken De belangrijkste gebruiksstatistieken worden opgevraagd en geanalyseerd, o.a. om de positie van Primo in de doorgeleiding naar de full text te bepalen. Fase 2: Kwalitatief vooronderzoek met het oog op een enquête Een groepsdiscussie met informatiespecialisten van de Bibliotheek van de UvA en HvA Bibliotheek wordt gehouden met het doel om hun ervaringen met Primo in hun contacten met eindgebruikers in kaart te brengen en een lijst met (potentiële) knelpunten op te stellen. Vervolgens werden gebruikers geïnterviewd over hun ervaringen met Primo. Uiteindelijk werd met 12 gebruikers gesproken: een groepsdiscussie gehouden met zes medewerkers en studenten van de UvA en zes interviews met HvA gebruikers (5 studenten en 1 medewerker). Fase 3: Online enquête Op basis van de resultaten van fase 1 en fase 2 is een vragenlijst opgesteld voor een online enquête m.b.v. Pleiadesurvey. De vragenlijst werd in vier varianten worden verspreid onder studenten en medewerkers van de UvA en de HvA in zowel het Nederlands als het Engels. De verspreiding van de uitnodiging tot deelname aan deze enquête is verzorgd door de afdeling Strategie & Informatie van de Bestuursstaf van de UvA. Fase 4: Opstellen van aanbevelingen De resultaten van de groepsdiscussies onder Primo gebruikers en de resultaten van de enquête zijn teruggekoppeld met dezelfde groep informatiespecialisten binnen de Bibliotheek van de UvA en HvA Bibliotheek in een bijeenkomst op 22 augustus met het oog op het opstellen van de aanbevelingen. Ook is er begin augustus een besprekingen gehouden met de supervisors van het onderzoek aangevuld met Lukas Koster en Erik Bastiaansen. Na de presentatie in het MT op 17 september is op een tweede bijeenkomst met dit gezelschap eind september een start gemaakt met het opstellen van een actieplan. 4

5 3. Resultaten analyse gebruiksstatistieken 3.1 Primo in het landschap van discovery en delivery Endusers Discovery options Linking systems Collection platforms Free internet search tools Full text aanvragen (f.e. Google; Yahoo; Bing) URL Nr. of searches Studenten Free scholarly search tools (f.e. Google Scholar; PubMed) A&I databases provided by library (f.e. Web of Science, Picarta) DOI Collection platfoms of publishers and/or aggregators (f.e. ScienceDirect, SpringerLink, Wiley, Sage EBSCO host, Ingenta) Medewerkers OPAC; A-Z list Primo SFX Repositories Social media platforms Websites of authors or institutes (f.e. Mendeley; ResearchGate) Browsing using links in content platforms Linking-in statistics Document delivery service Figuur 1 Landschap discovery en delivery In de figuur hierboven staat het landschap geschetst van Discovery en Delivery waar Primo deel van uitmaakt. Een korte toelichting: Eindgebruikers hebben vele mogelijkheden om bij full text te komen: internet zoekmachines zoals Google, specifiek op wetenschappelijke informatie gerichte zoekmachines zoals Google Scholar, de bibliografische databanken aangeboden door de bibliotheek van de UvA en HvA, de OPAC en de A tot Z tijdschriftenlijst, diverse social media platforms zoals Mendeley en natuurlijk allerlei links op contentplatformen en in gedownloade artikelen. Er zijn drie linking mechanismes om bij de full text te komen: een ( normale ) URL, de DOI en de link verzorgd door de link resolver SFX. DOI s die worden aangeklikt in platformen die gekoppeld zijn aan SFX worden overigens via SFX geresolved - vandaar de pijl in dit schema. Tevens moet opgemerkt worden dat niet alle discovery opties aangesloten zijn op alle drie linking mechanismen. Ook hebben niet alle full text platformen alle linking mechanismen. De full text kan zich bevinden op een platform van de uitgever of een aggregator, maar ook (mogelijk een niet officiële vorm) in een repository of een website (van de auteur zelf bijvoorbeeld). Om de positie van Primo in dit landschap te bepalen zijn de volgende gebruikersstatistieken verzameld: 5

6 Gebruik van Primo: het aantal zoekacties in Primo; deze gegevens zijn verzameld voor zowel de UvA als de HvA. Primo en boekaanvragen: Het aantal boekaanvragen dat via Primo tot stand is gekomen ten opzichte van het aantal boekaanvragen dat via de OPAC tot stand is gekomen. Deze gegevens zijn uitsluitend beschikbaar voor de UvA omdat de HvA haar gehele gedrukte collectie in een open opstelling aanbiedt. Aandeel van Primo t.o.v. andere discovery mechanismen in SFX clicks naar full text: Deze gegevens zijn verzameld voor het eerste kwartaal 2013 (een snapshot) en vergeleken met het eerste kwartaal Deze gegevens waren uitsluitend beschikbaar voor de UvA. Totaal aantal full text aanvragen van de meest belangrijke platformen van de UvA: Hiervoor werd gebruikgemaakt van Scholarly Stats, een tool voor gebruiksstatistieken die uitsluitend beschikbaar was voor de UvA. 3.2 Kengetallen Primo Kengetallen Primo (eerste kwartaal 2013) UvA Aantal search counts in Primo SFX gebruik opvragen full text totaal SFX opvragen full text vanuit Primo Gemiddeld aantal keer opvragen full text via SFX per search count 0,20 marktaandeel Primo in opvragen full text via SFX 41% HvA Aantal search counts in Primo SFX gebruik opvragen full text totaal SFX opvragen full text vanuit Primo Gemiddeld aantal keer opvragen full text via SFX per search count 0,06 marktaandeel Primo in opvragen full text via SFX 79% Tabel 1 Kengetallen Primo In tabel 1 staan de kengetallen weergegeven voor het snapshot voor Primo voor het eerste kwartaal Hieruit kunnen de volgende conclusies getrokken worden: Het aantal search counts in Primo is groot, zowel bij de UvA als bij de HvA, hoewel voor de HvA het niveau een orde van grootte lager ligt. Het aandeel van Primo in het aantal opgevraagde full text via SFX is aanzienlijk: 41% bij de UvA, 79% bij de HvA. Het aantal opgevraagde full text per search count lijkt zeer laag: 0,2 bij de UvA, en zelfs 0,06 bij de HvA. Dit blijkt veroorzaakt door de definitie van search count (d.i. alle clicks door de gebruiker). 6

7 3.3 Aandelen diverse zoeksystemen in aantal keren opvragen full text via SFX Hieronder is het aandeel van Primo bij de UvA in het totaal aantal opgevraagde full text via SFX vergeleken met de meest belangrijke andere bronnen. Primo heeft dan het grootste marktaandeel van 41%, gevolgd door Google Scholar met 28%, PubMed met 12% en 6% voor Web of Knowledge. Opvallend is het hoge aandeel van de tijdschriftenlijsten (6% voor de Medische Bibliotheek, 3% voor de UvA tijdschriftenlijst. Totaal aantal keren Eerste kwartaal 2013 opvragen van full text vanuit zoeksystemen UvA via SFX Primo Google Scholar PubMed Web of Knowledge MB Tijdschriftenlijst UBA Tijdschriftenlijst overig Totaal Tabel 2 Aandelen discovery systemen in opvragingen via SFX 3.4. Aandelen diverse zoeksystemen 1e kwartaal 2013 vergeleken met 1e kwartaal 2011 UvA-Linker: Opvragen full text vanuit bron 1e kwartaal % 6% 12% 6% 5% 41% Primo Google Scholar PubMed Web of Knowledge MB Tijdschriftenlijst UBA Tijdschriftenlijst Overig 28% Figuur 2 Snapshot 1e kwartaal

8 UvA-Linker: Opvragen full text vanuit bron 1e kwartaal % 8% 5% 31% MetaLib Google Scholar PubMed Tijdschriftenlijst MB 9% Tijdschriftenlijst UB Web of Knowledge 11% overig 25% Figuur 3 Snapshot 1e kwartaal Q Q1 verschil MetaLib (2011); Primo (2013) 31% 41% 10% Google Scholar 25% 28% 3% PubMed 11% 12% 1% Tijdschriftenlijst MB 9% 5% -4% Tijdschriftenlijst UB 8% 3% -5% Web of Knowledge 4% 6% 2% overig 11% 6% -5% Tabel 3 Snapshots 2011 en 2013 vergeleken In het eerste kwartaal 2011 was MetaLib nog de integrale zoekmachine aangeboden door de UB Amsterdam. Uit bovenstaande taartdiagrammen en de samenvattende tabel daaronder blijkt het volgende: Ten opzichte van MetaLib is het aandeel Primo in de clicks-through naar full text 10% groter (41% versus 31%) 1. Het aandeel van Google Scholar is 28% in het eerste kwartaal 2013; dit is 3% groter dan in het eerste kwartaal Het aandeel van PubMed is vrijwel gelijk gebleven (12% versus 11%). 1 De groei van het aandeel van Primo ten opzichte van MetaLib kan veroorzaakt zijn door de positionering van primo (CatalogusPlus is de default optie). 8

9 Het aandeel van Web of Knowledge is toegenomen van 4% naar 6%. Het aandeel van de A tot Z tijdschriftenlijsten is afgenomen: de medische tijdschriftenlijst heeft in 2013 een aandeel van 5% (was 9%) en de tijdschriftenlijst van de UB Amsterdam heeft een aandeel van 3% (was 8%). Het aandeel van andere discovery opties (overige) is eveneens afgenomen: in het eerste kwartaal 2013 bedraagt dit 6%, in 2011 was dit 11%. 3.5 SFX verzorgt ongeveer 40% van de opvragingen full text Volgens het rapport uit Scholarly Stats The total number of full Text Article Requests in the Journal Usage Reports provided by vendors voor het eerste kwartaal zijn er in totaal full text aanvragen vanuit de UvA geregistreerd. Deze getallen geven het gebruik weer van ca. 35 platforms voor tijdschriften, die samen het overgrote deel van de tijdschriftencollectie van de UvA omvatten. Dit gegeven betekent dat ca. 40% van de full text requests via de SFX UvA linker worden gerealiseerd. Ca. 60% van de full text requests komt dus op een andere manier tot stand. Enkele waarschijnlijke routes daarvoor zijn: via URL s (Google), via referenties in artikelen, links op het full text platform zelf (bijv. ScienceDirect) etc. (zie ook figuur 1). 3.6 Primo verzorgt ongeveer 25% van de boekaanvragen (UvA) Deze statistieken worden wel bijgehouden maar niet langdurig bewaard. Voor dit onderzoek is de maand juni 2013 gemonitord (zie tabel hieronder). Hier blijkt dat ca. 25% van de boekaanvragen vanuit Primo tot stand komt en dus 75% vanuit de oude catalogus. aantal aanvragen uit Primo totaal aantal aanvragen percentage aanvragen OPC vanuit Primo % 3.7 Aantal full text aanvragen is constant gebleven over de afgelopen 4 jaar Heeft Primo mogelijk effect gehad op het aantal full text aanvragen? Hieronder zijn de gegevens over de periode januari 2009 maart 2013 weergegeven van de full article requests zoals door Scholarly Stats van Swets wordt verzameld. Dit is een verzameling gegevens van circa 35 platformen (zoals Wiley, ScienceDirect, JSTOR etc. 3 ). Zoals te zien is, is de trendlijn over deze periode vrijwel stabiel. De conclusie hieruit: Primo heeft voor de UvA community niet tot een intensivering van het gebruik van full text (artikelen) geleid. 2 Download op 24 mei: gegevens van SpringerLink voor feb en mrt en Oxford Journals Online voor mrt ontbreken nog (schatting ca komt er nog bij). 3 De samenstelling van deze 35 platformen varieert over de periode enigszins (maar zeer beperkt). Hiervoor is dan ook niet gecorrigeerd. 9

10 Jan-2009 May-2009 Sep-2009 Jan-2010 May-2010 Sep-2010 Jan-2011 May-2011 Sep-2011 Jan-2012 May-2012 Sep-2012 Jan Timeline full article requests UvA timeline Lineair (timeline) 0 Figuur 4 full article requests over the years with lineaire trendlijn 3.8 Gebruik van Primo en OPC in de tijd (UvA) Timeline: search counts OPC en Primo (UvA) Primo OPC Figuur 5 Tijdlijn gebruik Primo en OPC UvA In de staafdiagram hierboven staat de tijdlijn weergegeven van het gebruik van de OPC en Primo vanaf december 2011 tot maart In deze periode hebben de volgende veranderingen plaatsgehad in de website: In december 2011 werd Primo in een bètaversie aangeboden. 10

11 dec-11 jan-12 feb-12 mrt-12 apr-12 mei-12 jun-12 jul-12 aug-12 sep-12 okt-12 nov-12 dec-12 jan-13 feb-13 mrt-13 Vanaf april 2012 werd MetaLib - de voorganger van Primo - niet meer aangeboden via de website. De website bevatte meerdere tabbladen (met o.a. het interface van de oude catalogus en het interface van CatalogusPlus), waartussen de gebruiker zelf een keuze diende te maken. Vanaf september 2012 werd CatalogusPlus als default aangeboden: de eindgebruiker dient vanaf dat moment actief aan te geven dat hij/zij toch gebruik wil maken van de oude catalogus. Uit de grafiek zijn deze bovengenoemde gebeurtenissen duidelijk terug te lezen. E.e.a. heeft er toe geleid dat er een forse verschuiving heeft plaatsgevonden van het gebruik van de OPC (de oude catalogus) naar Primo (CatalogusPlus). 3.9 Gebruik van Primo en OPC in de tijd (HvA) Timeline: search counts OPC en Primo (HvA) OPC Primo Figuur 7 Tijdlijn gebruik OPC en Primo (HvA) In de figuur hierboven staat de tijdlijn weergegeven van het gebruik van de OPC en Primo in de HvA. Hoewel het gebruik van de oude catalogus enigszins is verlaagd onder invloed van de implementatie van Primo, lijkt Primo toch vooral additioneel gebruik te hebben opgeleverd. Overigens moet worden opgemerkt dat de gegevens niet met elkaar vergelijkbaar zijn: de search count in Primo is zeer ruim gedefinieerd (alle clicks door de gebruiker). 11

12 4. Resultaten enquête UvA gebruikers 4.1 Resultaten kwalitatief vooronderzoek Het kwalitatieve vooronderzoek bestond uit (1) een groepsdiscussie met 9 informatiespecialisten van zowel de HvA als de UvA (2) gesprekken met in het totaal 12 gebruikers (een groepsdiscussie met zes medewerkers en studenten van de UVA en interviews met zes HvA gebruikers). De belangrijkste resultaten zijn hieronder puntsgewijs samengevat: Knelpunten in de dekkingsgraad van Primo: o Voor de faculteit Geesteswetenschappen van de UvA is het cruciaal dat PiCarta niet is opgenomen in CatalogusPlus. o Voor de HvA gebruikers zijn een reeks belangrijke bestanden niet opgenomen: genoemd zijn onder andere de HvA kennisbank, LexisNexis, de BSL vakbibliotheek, Boom/Lemma, Kluwer Juridische databank. Knelpunten in de werking van Primo: o De relevance ranking werd als problematisch gekenmerkt. Men werd soms overweldigd door het aantal resultaten en had moeite om de relevante resultaten uit het eigen vakgebied eruit te filteren. De momenteel aangeboden zoekfilters geven daarbij te weinig hulp en zoekfilters op basis van vakgebied werden daarin als wenselijk gezien o Men vindt dat er veel geklikt moet worden om bij de full text te komen 4. o Zoeken naar boeken met behulp van CatalogusPlus werd als een knelpunt gezien. Ook e-books worden als moeilijk vindbaar gekarakteriseerd. o Men geeft problemen aan met het gebruik van diakritische tekens in zoektermen. o De toegankelijkheid en de presentatie van de digitale full text wordt eveneens als een knelpunt gezien. Soms krijgt men bijv. wel een abstract, maar geen toegang tot full text 5. Wensen ten aanzien van Primo: o Enkele deelnemers dringen aan op een Nederlandstalig interface. Wensen ten aanzien van de website: o Een deelnemer vond dat er te weinig uitleg op de website aanwezig is over welke zoekmachines voor welke zoekacties gebruikt zouden moeten worden en hoe deze zoekacties uit te voeren. Observaties ten aanzien van gebruikersgedrag: o Uit beschrijvingen van de deelnemers aan de groepsdiscussie werden globaal twee zoekstrategieën onderscheiden: op basis daarvan werd vraag ontwikkeld over zoekstrategie (X) en zoekstrategie (Y). 4 Dit knelpunt hoeft overigens niet aan Primo te liggen, het kan ook veroorzaakt worden door de wijze waarop de uitgevers de full text aanbiedenen of hoe de link resolver werkt. 5 Ook dit knelpunt ligt niet noodzakelijkerwijs aan Primo. 12

13 o o Sommige deelnemers aan het kwalitatieve vooronderzoek geven aan voorkeur voor digitale informatie te hebben en geen belangstelling voor gedrukte boeken of tijdschriften te hebben. Eén deelnemer (HvA-student) gaf aan via Google video s gevonden te hebben die zeer informatief waren en vond het jammer dat de zoekmachine van de bibliotheek geen toegang biedt tot videomateriaal. 4.2 Response enquete De respondenten werden uitgenodigd door middel van een met een link naar de online vragenlijst op 21 juni Een herinnering werd verstuurd op 27 juni. De enquête werd 5 juli afgesloten. Uitgenodigd Ingevulde vragenlijsten Respons % Medewerkers UvA ,4% Studenten UvA ,9% Medewerkers HvA ,6% Studenten HvA ,5% Respons percentage per faculteit (UvAstudenten) Uitgenodigde studenten UvA Ingevulde vragenlijsten Respons percentage per faculteit FGW ,2% FdR ,8% FNWI ,3% FEB ,8% FMG ,6% Overig ,9% Totaal ,8% Bij de studenten is er oververtegenwoordiging van de faculteit Geesteswetenschappen en FNWI en een lichte ondervertegenwoordiging van de Rechtsgeleerdheid en Economie en Bedrijfskunde. 13

14 Respons percentage per faculteit (UvA-medewerkers) Uitgenodigde medewerkers UvA Ingevulde vragenlijsten Responspercentage per faculteit FGW ,6% FdR ,4% FNWI ,3% FEB ,2% FMG ,8% anders ,4% totaal ,4% Bij de UvA-medewerkers is sprake van oververtegenwoordiging van de faculteit Geesteswetenschappen. Andere faculteiten zijn licht ondervertegenwoordigd. Dergelijke uitgesplitste gegevens van de steekproef zijn niet beschikbaar voor de HvA. De afdeling Strategie & Ontwikkeling van de Bestuursstaf van de UvA leverde de gegevens aan over de percentages geopende s. Uitgenodigd % geopende s % ingevulde vragenlijsten Medewerkers UvA % 13,4% Studenten UvA % 5,9% Medewerkers HvA % 9,6% Studenten HvA % 1,5% Hieruit blijkt dat veel uitnodigingen ongeopend zijn gebleven. Met name de medewerkers openden niet vaak de met uitnodiging (22% van de UvA en 16% van de HvA). Studenten openden weliswaar veel vaker de , maar vulden vervolgens veel minder vaak de vragenlijst in. 14

15 4.3 Kenmerken zoekgedrag Overzichtstabel kenmerken zoekgedrag UvA-studenten UvA-medewerkers Gebaseerd op vraagnummer (UvAmedewerkersenquete) Frequentie zoeken naar wetenschappelijke informatie >1x per maand 17% 3,6% A1 Maandelijks 26,7% 9,7% A1 Wekelijks/vrijwel dagelijks 56,2% 86,8% A1 Invulling informatiebehoefte door: Overgrote deel/grootste deel door 18% 8,3% A2 boeken Fifty-fifty 29,5% 32,4% A2 Overgrote deel/grootste deel door 49,7% 58,7% A2 tijdschriftartikelen Voorkeur voor digitale of gedrukte: Voorkeur voor gedrukt 32% 19,5% A3 Voorkeur voor digitaal 47,1% 57,2% A3 Zoekstrategie voor meeste zoekacties Altijd/merendeel strategie (X) 6 68,1% 58,6% A4 Altijd/merendeel strategie (Y) 18,5% 26,7% A4 Aantal zoekmachines in gebruik Altijd/meestal dezelfde zoekmachine 66,6% 71,4% A5 Meerdere zoekmachines/geen vaste zoekmachine 32,6% 28,3% A5 In de vragenlijst werd naar een aantal kenmerken van het zoekgedrag gevraagd. Deze gegevens kunnen worden gezien als de achtergrond van het zoekgedrag van de UVA-medewerkers en studenten voor de evaluatie van CatalogusPlus 7. Overigens blijken uitsluitend UvA-medewerkers die CatalogusPlus gebruiken wat deze kenmerken betreft nauwelijks af te wijken van hun collega s nietgebruikers: niet-gebruikers vullen hun behoefte vaker met tijdschriftartikelen, hebben vaker een voorkeur voor digitale informatie en zijn honkvaster wat 6 (X) zoekactie starten in veelomvattende zoekmachine, zonder voorkeur voor type publicatie of inperking tot vakgebied, om vervolgens op basis van de zoekresultaten de zoekactie zo nodig te verfijnen/in te perken. (Y) voorafgaande aan zoekactie bepalen welk publicatietype of vakgebied relevant is en vervolgens de zoekactie in een daarop gerichte zoekmachine uitvoeren. 7 Overigens blijkt uit een niet-weergegeven cross-analyse dat UvA-medewerkers die CatalogusPlus gebruiken wat deze kenmerken betreft nauwelijks af te wijken van hun collega s niet-gebruikers: niet-gebruikers vullen hun behoefte iets vaker met tijdschriftartikelen, hebben iets vaker een voorkeur voor digitale informatie en zijn enigszins honkvaster wat betreft het gebruik van zoekmachines. Gebruikers en nietgebruikers van CatalogusPlus onder UvA-studenten blijken nauwelijks van elkaar te verschillen. 15

16 betreft het gebruik van zoekmachines. Gebruikers en niet-gebruikers van CatalogusPlus onder UvA-studenten blijken nauwelijks van elkaar te verschillen. 16

17 4.4 Zoekmachines in gebruik Zoekmachines in gebruik (gebaseerd op vraag A6) UvAstudenten % UvAmedewerkers % Verschil studenten en medewerkers Google Scholar 72,6 62,9 +9,7% Google of een andere algemene internetzoekmachine 46,2 39,4 7% CatalogusPlus van de UvA 49,7 34,7 15% PiCarta 26,5 32,6-6,1% Catalogus van de UvA (de 'oude' catalogus) 32 32,2-0,2% Web of Science 13,9 25,4-11,5% Een vakspecifieke databank 13,4 21,5-8% Een andere hierboven niet genoemde zoekoptie 10,3 10,6-0,3% PubMed 10,8 9,7-1,1% Aantal respondenten N=584 N=642 In de tabel hierboven is aangegeven om welke zoekmachines het gaat. De tabel is gerangschikt naar het meest gebruikt door de UvA-medewerkers. Opvallend is dat de rangschikking voor de UvA-studenten daarmee vrijwel overeenkomt. In de laatste kolom is de percentuele afwijking tussen studenten en medewerkers weergegeven. Google Scholar scoort verreweg het hoogst met 72,6% van de studenten en 62,9% van de UvA-medewerkers dat aangeeft Google Scholar (meestal) te gebruiken bij het zoeken naar wetenschappelijke informatie. Google of een andere algemene internet zoekmachine scoort 46% bij de studenten en bijna 40% bij de medewerkers. CatalogusPlus wordt gebruikt door vrijwel de helft van de studenten en door bijna 35% van de medewerkers. De oude catalogus scoort ongeveer 32% bij beide groepen. Vergelijkbare percentages gelden voor PiCarta (26% en 33%). Web of Science scoort 14% bij de studenten en ruim 25% bij de medewerkers. Vakspecifieke databanken scoren 13,4% bij de studenten en ruim 20% bij de medewerkers. Andere zoekopties scoren ruim 10% bij beide groepen; vergelijkbare percentages gelden voor PubMed. Hieronder is in twee tabellen een en ander uitgesplitst naar faculteit voor beide gebruikersgroepen. De belangrijkste gebruikersgroep voor CatalogusPlus voor zowel medewerkers als studenten zit bij de faculteit Geesteswetenschappen. Dit lijkt ook logisch gezien de kenmerken van CatalogusPlus: zowel gedrukt als digitaal, zowel boeken als tijdschriftliteratuur. 17

18 Zoekmachines in gebruik (UvAmedewerkers) Faculteit Economie en Bedrijfskunde Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Maatschappiij- en Gedragswetenschappen Faculteit Natuur-wetenschappen en Wiskunde en Informatica Google Scholar 83,3 52,6 76,4 59,0 52,0 Google of een andere algemene internetzoekmachine 27,1 45,6 28,7 47,2 36,0 CatalogusPlus van de UvA 16,7 51,2 35,6 13,2 46,0 PiCarta 10,4 61,9 21,8 5,6 48,0 Catalogus van de UvA (de 'oude' catalogus) 8,3 53,0 25,3 15,3 42,0 Web of Science 16,7 10,7 35,6 43,8 8,0 Een vakspecifieke databank 10,4 26,0 12,1 21,5 44,0 Een andere hierboven niet genoemde zoekoptie 8,3 15,3 6,3 11,1 4,0 PubMed 0,0 1,4 15,5 21,5 2,0 Aantal respondenten Faculteit der Rechtsgeleerd-heid Zoekmachines in gebruik (UvAstudenten) Faculteit Economie en Bedrijfskunde Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Maatschappiij- en Gedragswetenschappen Faculteit Natuur-wetenschappen en Wiskunde en Informatica Google Scholar 85,7 60,5 91,5 81,1 34,7 Google of een andere algemene internetzoekmachine 32,1 58,1 32,4 39,6 57,1 CatalogusPlus van de UvA 37,5 69,0 42,3 29,7 38,8 PiCarta 10,7 45,7 21,8 5,4 26,5 Catalogus van de UvA (de 'oude' catalogus) 21,4 45,2 23,9 16,2 49,0 Web of Science 8,9 5,2 22,5 26,1 4,1 Een vakspecifieke databank 8,9 18,1 9,2 5,4 26,5 Een andere hierboven niet genoemde zoekoptie 5,4 15,7 7,0 7,2 12,2 PubMed 1,8 0,5 11,3 36,9 2,0 Aantal respondenten Faculteit der Rechtsgeleerd-heid 8 11 respondenten hebben anders aangegeven, deze zijn in deze analyse buiten beschouwing gelaten 9 16 respondenten hebben anders aangegeven, deze zijn in deze analyse buiten beschouwing gelaten 18

19 4.5 Gebruik bibliografisch apparaat UvA Gebruik bibliografisch apparaat UvA UvAstudenten UvAmedewerkers Gebruik catalogi CatalogusPlus 50% 35% oude catalogus 32% 32% beide catalogi 14% 12% niet CatalogusPlus, wel oude catalogus 18% 20% geen van beide 32% 45% Gebruik door UvA aangeboden zoeksystemen Gebruik tenminste één van beide catalogi 68% 55% Geen gebruik van UvA aangeboden zoeksystemen 21% 20% Geen gebruik catalogi, wel overige databases 10 11% 25% Aantal respondenten N=584 N=642 In de tabel hierboven staan de resultaten van enkele analyses met het doel om inzicht te krijgen in het gebruik van het bibliografische apparaat van de UvA: Gebruik catalogi: o 35% van de UvA-medewerkers gebruikt CatalogusPlus. 32% gebruikt de oude catalogus. Er is relatief weinig overlap tussen deze twee groepen. Van de UvA-medewerkers die CatalogusPlus niet gebruiken (65% van alle respondenten) gebruikt 20% wél de oude catalogus (20% van alle respondenten). Dit betekent dat 45% van de UvAmedewerkers géén van de twee catalogi van de UvA gebruikt: noch CatalogusPlus, noch de oude catalogus. o Voor studenten ligt het gebruik van CatalogusPlus beduidend hoger: 50%. 32% van de studenten gebruikt geen van beide catalogi. Niet-gebruikers zoekmachines bibliotheek: o 20% van de UvA-medewerkers lijkt het aanbod van de zoekmachines en databanken van de UvA geheel links te laten liggen: zij gebruiken noch bij de catalogi, noch PiCarta, noch Web of Science, noch een vakspecifieke databank 11. Deze UvA-medewerkers gebruiken blijkbaar voornamelijk Google, Google Scholar en/of PubMed om wetenschappelijke informatie te vinden. o Voor de UvA-studenten is dit percentage 21%. Wél gebruikers overige zoekmachines bibliotheek maar geen gebruik van de catalogi: o Een kwart van de UvA-medewerkers (25%) gebruikt niet de catalogi maar wel (tenminste een van) de databanken (zoals Web of Science, PiCarta of vakspecifieke databanken) aangeboden door de UvA. o Bij studenten ligt dit percentage lager (11%). 10 Dit getal is berekend op basis van de twee bovenstaande getallen en niet afzonderlijk vastgesteld. 11 hierbij is ervan uitgegaan dat de meeste vakspecifieke databanken door de UvA worden aangeboden (er zijn enkele gratis vakspecifieke databanken). PubMed is dat natuurlijk ook, wordt in deze analyse buiten beschouwing gelaten. 19

20 4.6 Doelstellingen CatalogusPlus getoetst Doelstellingen Primo medewerkers UvA (gebaseerd op vraag B1) Niet relevant Nauwelijk s relevant niet/nau welijks relevant neutraal (enigszi ns) relevant Enigszins relevant Relevant digitaal en gedrukt tegelijk zoeken 5 5,8 10,8 16,8 72,5 26,2 46,3 boeken en tijdschriftartikelen tegelijk zoeken één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek zoeken in twee stappen: eerst alles doorzoeken, dan opties om (eventueel) de resultaten in te perken alleen informatie vinden die de bibliotheek ook kan leveren (online toegang, uitlenen) actuele informatie en historische informatie (van de UvA erfgoedcollecties) tegelijk zoeken 6,7 7, ,8 69,2 25,7 43,5 7 5,8 12,8 18,4 68, ,8 7 6,2 13,2 25,9 60,9 32,7 28,2 12,6 15,1 27,7 25,5 46,7 26,3 20,4 15, ,9 32,4 35, ,7 In de tabel hierboven zijn de resultaten weergegeven van de antwoorden van de medewerkers UvA op de vraag in hoeverre de doelstellingen van een Webscale Discovery tool voor hun relevant zijn. De resultaten zijn gerangschikt naar meest relevante doelstellingen. Het blijkt dat vier doelstellingen van een Webscale Discovery tool voor een ruime meerderheid (meer dan 60%) van de UvA-medewerkers relevant zijn: digitaal en gedrukt tegelijk zoeken (72,5%), boeken en tijdschriftartikelen tegelijk zoeken (69,2%), één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek (68,8%) en zoeken in twee stappen (60,9%). Twee doelstellingen zijn minder relevant voor de UvA-medewerkers: niet alleen blijken deze doelstellingen voor minder dan de helft van de UvA-medewerkers relevant, ook geeft een aanzienlijk percentage aan dat deze doelstellingen niet relevant zijn voor hen. Het betreft de doelstellingen: alléén informatie vinden die de bibliotheek ook kan leveren; actuele en historische informatie van de UvA erfgoedcollecties tegelijk zoeken. Dat de doelstellingen van Primo aanspreken blijkt ook uit het antwoord op de vraag aan diegenen die CatalogusPlus niet gebruiken: denkt u op basis van de bovenstaande kenmerken van CatalogusPlus gebruik te gaan maken? De UvAmedewerkers antwoordden met 43,6% positief hierop (ja, misschien en ja waarschijnlijk wel) en de studenten met 58,8% positief. 20

21 Doelstellingen Primo studenten UvA Niet relevant Nauwelijk s relevant Niet of nauwelijk s relevant neutraal (Enigszins ) relevant Enigszins relevant Relevant één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek 1,2 3,3 4,5 17,8 77,7 32,2 45,5 boeken en tijdschriftartikelen tegelijk zoeken 2,1 4,1 6,2 16,6 77,2 29,6 47,6 zoeken in twee stappen: eerst alles doorzoeken, dan opties om 0,7 5,8 6,5 19,9 73, ,6 (eventueel) de resultaten in te perken digitaal en gedrukt tegelijk zoeken 3,4 9,4 12, ,2 29,3 40,9 alleen informatie vinden die de bibliotheek ook kan leveren (online toegang, uitlenen) actuele informatie en historische informatie (van de UvA erfgoedcollecties) tegelijk zoeken 4,3 10,4 14,7 21,6 63,7 28,9 34,8 6,5 16,4 22,9 31,2 45,9 26,2 19,7 De doelstellingen van Primo scoren nog beter bij de studenten van de UvA: vier doelstellingen worden door 70% of meer van de studenten (enigszins) relevant gevonden: het gaat om één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek; boeken en tijdschriftartikelen tegelijk zoeken, zoeken in twee stappen en digitaal en gedrukt tegelijk zoeken. Alléén informatie vinden die de bibliotheek ook kan leveren wordt door ruim 60% van de studenten (enigszins) relevant gevonden. Hierin wijken de studenten af van de medewerkers. Actuele en historische informatie tegelijk zoeken scoort daarentegen ook bij de studenten minder. In de tabel hieronder staan de gegevens uit het gebruikersonderzoek 2008 gepresenteerd over deze aspecten, toen nog als onderdeel van een behoefte aan een nieuw te ontwikkelen UvA-breed bibliotheek zoekportaal. De percentages komen vrijwel geheel met elkaar overeen: de behoefte is dus blijkbaar in deze periode nauwelijks veranderd. Gebruikersonderzoek 2008 Dit onderzoek behoefte aan een UvA-breed bibliotheek zoekportaal Welke aspecten UvA-breed zoekportaal zijn belangrijk? % behoefte (medewerkers) % behoefte (studenten) % Enigszins relevant (medewerkers) % Enigszins relevant (studenten) één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek 64,6% 79,1% 68,8% 77,7% boeken en tijdschriftartikelen tegelijk afzoeken 67,7% 76,2% 69,2% 77,2% elektronisch en gedrukt tegelijk afzoeken 73,5% 75,1% 72,5% 70,2% mogelijkheid om alleen informatie te vinden die de bibliotheek ook kan leveren (online toegang, uitleen) Zoeken in twee stappen: eerst alles afzoeken, dan opties om (eventueel) de zoekactie in te perken 50,5% 70,3% 46,7% 63,7% 60,3% 69,5% 60,9% 73,6% 21

22 4.7 Gebruikers CatalogusPlus Kengetallen CatalogusPlus Studenten UvA Medewerkers UvA Gebaseerd op vraagnummer (UvA medewerker enquête) Bekendheid, soort gebruik Bekendheid 61% 56% A6 Gebruik 50% 35% A7 Kenmerken gebruikers Als de eerste zoekmachine 48,7% 36,7% C1 Na andere zoekmachine 34,4% 38,6% C1 Een v/d vele zoekmachines 16,9% 24,6% C1 Waardering d.m.v. rapportcijfer % onvoldoende rapportcijfer 7,5% 15,1% A7 % met 6 of 7 60,3% 50% A7 % met 8 of hoger 32,2% 34,9% A7 Gemiddeld rapportcijfer 7,00 6,81 A7 Waardering d.m.v. Net Promotor Score 12 % detractors 23% 30,7% A7 % passive promotors 57,3% 53,2% A7 % active promotors 19,7% 16,1% A7 Net Promotor Score -3,3% -14,6% A7 Ontevredenheid aspecten CatalogusPlus Relevance ranking 30,6% 29,1% C2 Gebruikersvriendelijkheid 19,6% 23,8% C2 Zoeken van boeken 12,4% 21,3% C2 Geboden zoekfilters 13,4% 17,6% C2 Dekkingsgraad 9,1% 14,2% C2 Toegang tot digitale full text 20,1% 14% C2 Stellingen m.b.t. CatalogusPlus Relevante zoekresultaten 60,4% 55,7% C3 vaak ondergesneeuwd Te vaak klikken om bij full 56,6% 49% C3 text/aanvraagoptie te komen Nederlandstalig interface 20,3% 14,8% C3 wenselijk Meer uitleg op bibliotheeksite 57,1% 45,4% C3 12 Berekening Net Promotor Score: men werd gevraagd om op een schaal van 1 tot 10 aan te geven wat de waarschijnlijkheid is dat men CatalogusPlus zou aanraden aan een collega. Dit betreft de Net Promotor Score: In deze theorie worden alle gebruikers die op deze schaal een product met een 6 of lager waarderen gekarakteriseerd als detractors. Alle respondenten die op deze schaal een product met een 6, 7 of 8 waarderen worden gekarakteriseerd als passive promotors. Alle respondenten die op deze schaal een product met een 9 of 10 waarderen worden gekarakteriseerd als active promotors. De Net Promotor Score wordt berekend door het percentage active promotors te verminderen met het percentage detractors en kan variëren van -100% tot +100%. 22

23 In de tabel hierboven staan de gegevens samengevat wat betreft de gebruikers van CatalogusPlus voor zowel studenten als medewerkers van de UVA. De meest belangrijke conclusies zijn: Studenten zijn meer bekend met CatalogusPlus en gebruiken CatalogusPlus vaker dan medewerkers (respectievelijk 61% versus 56% en 50% versus 35%). Studenten die CatalogusPlus gebruiken doen dit ook vaker als hun primaire zoekmachine (49% versus 37%). CatalogusPlus wordt beperkt gewaardeerd: het gemiddelde rapportcijfer van zowel studenten als medewerkers is redelijk (7 en 6,81), maar het percentage dat een onvoldoende geeft is met name bij de medewerkers relatief hoog (studenten 7,5%; medewerkers 15,1%). Dit wordt bevestigd door de Net Promotor Score: voor studenten is deze -3,3%, voor medewerkers -14,6%. De ontevredenheid richt zich met name op de relevance ranking van CatalogusPlus. Ook zijn er hoge percentages ontevredenen over de gebruikersvriendelijkheid, het zoeken van boeken en de geboden zoekfilters. Studenten zijn ook relatief ontevreden over de toegang tot de digitale full text. Over de dekkingsgraad is men minder ontevreden. In de praktijk blijkt dat relevante zoekresultaten vaak ondergesneeuwd raken: een stelling hierover wordt door een meerderheid van de respondenten onderschreven. Ook vindt een meerderheid dat er te vaak geklikt moet worden om bij de full text of de aanvraagoptie voor een boek te komen. Er is overigens weinig belangstelling voor een Nederlandstalige interface voor CatalogusPlus. Belangrijke percentages van de respondenten vindt dat er meer en betere uitleg op de bibliotheekwebsite moet komen over welke databanken men voor welke vragen het beste kan doorzoeken en hoe dergelijke zoekacties uit te voeren. Deze stelling wordt met name door studenten onderschreven (57%) maar ook veel medewerkers zijn het er mee eens (45%). Een analyse per faculteit laat zien dat de belangrijkste gebruikersgroep van CatalogusPlus bij de faculteit Geesteswetenschappen zit met 51,2% van de medewerkers en 69% van de studenten die CatalogusPlus gebruiken. Een crossanalyse tussen de studenten in de bachelorfase van hun studie en de studenten in de masterfase van hun studie liet zien dat er géén statistische verschillen waren tussen beide groepen in gebruik en waardering van CatalogusPlus. 23

24 4.8 Oude catalogus, A tot Z tijdschriftenlijst en overzicht databanken UvA-Catalogus (oud) Studenten UvA Medewerkers UvA Gebaseerd op vraag (UVA medewerkersenquête) Bekendheid 71,4% 80,7% A8 Gebruik 32% 32% A8 Frequentie gebruik 13 : zelden of nooit 29,8 28,0 A8 incidenteel (minder dan één keer per maand) 38,0 28,3 A8 Maandelijks 20,8 15,0 A8 Wekelijks 9,8 19,4 A8 (vrijwel) dagelijks 1,6 9,3 A8 Gemiddeld rapportcijfer (alleen frequentere gebruikers, maandelijks of meer) 7,20 7,36 A8 % met onvoldoende rapportcijfer 5,6% 7,3% A8 Databaseoverzichtpagina Bekendheid 58,7% 67,9% A9 Gebruik 37% 44% A9 Gemiddeld rapportcijfer (alleen regelmatige gebruikers) 6,87 7,52 A9 % met onvoldoende rapportcijfer 8,6% 6,2% A9 A tot Z tijdschriftenlijst Bekendheid 49,3% 72,7% A10 Gebruik 27,6% 53,6% A10 Gemiddeld rapportcijfer (alleen regelmatige gebruikers) 7,11 7,98 A10 % met onvoldoende rapportcijfer 8,1% 3,4% A10 Drie andere digitale diensten zijn eveneens bevraagd. De resultaten staan in de tabel hierboven weergegeven over de UvA-catalogus (de oude catalogus), de databases overzicht pagina en de A tot Z tijdschriftenlijst. Belangrijkste conclusies: De UvA-catalogus scoort goed qua bekendheid onder de respondenten. De oude catalogus wordt relatief nog veel gebruikt (32% door studenten en 40% 13 Dit zijn de antwoorden op vraag A8. Hier ligt het percentage gebruikers (43%) hoger dan bij vraag A6 (32%): dit komt ook omdat niet alle respondenten A8 hebben beantwoord. Voor de analyses m.b.t. gebruikers van CatalogusPlus en hun waardering is altijd vraag A8 gebruikt op basis van de respondenten die aangaven dat zij CatalogusPlus maandelijks, wekelijks of dagelijks gebruikten. 24

25 door medewerkers) en krijgt een goede waardering met een gemiddeld rapportcijfer van respectievelijk 7,2 en 7,36 en met relatief lage percentages gebruikers die een onvoldoende rapportcijfer geven (5,6% respectievelijk 7,3%). De databaseoverzichtpagina is bekend bij een ruime meerderheid van de respondenten (59% bij studenten, 68% bij medewerkers. Het gebruik ligt relatief hoog (37% versus 44%). Met name de medewerkers zijn tevreden hierover met een gemiddeld rapportcijfer van 7,52 en met relatief weinig onvoldoendes (6,2%). Studenten zijn iets minder tevreden: een gemiddeld rapportcijfer van 6,87 en een percentage onvoldoende rapportcijfer van 8,6%. De A tot Z tijdschriftenlijst geniet ruime bekendheid onder de medewerkers met meer dan 70%. Ruim dan de helft van de UvA-medewerkers gebruiken de A tot Z tijdschriftenlijst ook (53,6%) en waarderen deze met een hoog cijfer (7,98). Studenten zijn er minder bekend mee (49%) en gebruiken de tijdschriftenlijst aanmerkelijk minder (28%). De waardering is gematigd positief met een gemiddeld rapportcijfer van 7,11 en een percentage onvoldoende s van 8,1. 25

26 5. Resultaten enquête HvA gebruikers 5.1 Inleiding De gegevens uit het kwalitatieve vooronderzoek en het responspercentage staat vermeld in paragraaf 4.1 en Opgemerkt moet worden dat uit de huidige gebruikscijfers blijkt dat ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK veel minder intensief gebruik lijkt te worden dan de Primo implementatie bij de UVA. Dit wordt ook ondersteund door de ervaring dat bij het aanspreken van tientallen studenten in een HvA bibliotheekvestiging er zeer weinig studenten gevonden kon worden die ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK gebruikten. Dit verklaart waarschijnlijk mede de zeer lage respons op de studentenenquête. 5.2 Kenmerken zoekgedrag Overzichtstabel kenmerken zoekgedrag HvA-studenten HvA-medewerkers Frequentie zoeken naar wetenschappelijke informatie >1x per maand 39,6% 29,3% Maandelijks 25,5% 25,9% Wekelijks/vrijwel dagelijks 34,2% 44,8% Invulling informatiebehoefte door: Overgrote deel/grootste deel door boeken 48,3% 22,6% Fifty-fifty 23,5% 33,5% Overgrote deel/grootste deel door 20,8% 35,9% tijdschriftartikelen Voorkeur voor digitale of gedrukte: Voorkeur voor gedrukt 28,9% 26,4% Voorkeur voor digitaal 44,3% 45,8% Zoekstrategie voor meeste zoekacties Altijd/merendeel strategie (X) 15 66,4% 52,4% Altijd/merendeel strategie (Y) 14,1% 26,4% Aantal zoekmachines in gebruik Altijd/meestal dezelfde zoekmachine 69,1% 71,2% Meerdere zoekmachines/geen vaste zoekmachine 28,8% 25,9% In de vragenlijst werd naar een aantal kenmerken van het zoekgedrag gevraagd. Deze staan in de tabel hierboven samengevat. Meer details staan vermeld in bijlage A. Deze gegevens kunnen worden gezien als de achtergrond van het zoekgedrag van de HvA-medewerkers en studenten voor de evaluatie van ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK. 14 Aanvullende leeswijzer: bij de overzichtstabellen in hoofdstuk vier is telkens aangegeven op welke vraag het betreffende gegeven gebaseerd is. Omdat dit in dit hoofdstuk vergelijkbaar is, is dit hier achterwege gelaten. 15 (X) zoekactie starten in veelomvattende zoekmachine, zonder voorkeur voor type publicatie of inperking tot vakgebied, om vervolgens op basis van de zoekresultaten de zoekactie zo nodig te verfijnen/in te perken. (Y) voorafgaande aan zoekactie bepalen welk publicatietype of vakgebied relevant is en vervolgens de zoekactie in een daarop gerichte zoekmachine uitvoeren. 26

27 5.3 Zoekmachines in gebruik Zoekmachines in gebruik Google of een andere algemene internetzoekmachine HvAstudenten % HvAmedewerkers % Verschil studenten en medewerkers 75,8 56,6 19,2 Google Scholar 42,3 45,3-3 ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK 38,9 44,8-5.9 Een vakspecifieke databank 12,8 25,0-12,2 LexisNexis 17,4 23,1-5,7 HvA-catalogus (de 'oude' catalogus) 29,5 17,9 11,6 PiCarta 9,4 16,5-7,1 Een andere hierboven niet genoemde zoekoptie 7,4 10,8% -3,4 Aantal respondenten N=149 N=212 In de tabel hierboven is aangegeven om welke zoekmachines het gaat. De tabel is gerangschikt naar het meest gebruikt door de HvA-medewerkers. De rangschikking voor de HvA-studenten blijkt daarvan op enkele onderdelen af. In de laatste kolom is de percentuele afwijking tussen studenten en medewerkers weergegeven. Google of een andere algemene internet zoekmachine scoort het hoogst met 56,6% voor HvA-medewerkers en 75,8% voor HvA-studenten. Google Scholar volgt op de tweede plaats bij beide groepen met respectievelijk 45,3% en 42,3%. ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK scoort met Google Scholar vergelijkbare percentages: 44,8% bij de HvA-medewerkers en 38,9% bij de HvAstudenten. Een vakspecifieke databank, LexisNexis en PiCarta worden door respectievelijk 25%, 23% en 16% van de HvA-medewerkers gebruikt. De percentages bij de HvA-studenten liggen hier lager: respectievelijk 12,8%, 17,4% en 9,4%. De HvA-catalogus (de oude catalogus) is een buitenbeentje: deze scoort behoorlijk goed bij de HvA-studenten met 29,5%. Het gebruik bij de HvAmedewerkers ligt fors lager op 17,9%. 27

28 5.3 Gebruik bibliografische apparaat HvA Gebruik bibliografisch apparaat HvA HvAstudenten HvAmedewerkers Gebruik catalogi ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK 39% 45% oude catalogus 30% 18% beide catalogi 13% 10% niet ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK, wel oude catalogus 16% 8% geen van beide 45% 47% Gebruik door HvA aangeboden zoeksystemen Gebruik tenminste één van beide catalogi 55% 53% Geen gebruik van HvA aangeboden zoeksystemen 32% 23% Geen gebruik catalogi, wel overige databases 16 13% 24% Aantal respondenten N=149 N=212 In de tabel hierboven staan de resultaten van enkele analyses met het doel om inzicht te krijgen in het gebruik van het bibliografische apparaat van de HvA: Gebruik catalogi: o 45% van de HvA-medewerkers gebruikt ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK. 18% gebruikt de oude catalogus. 10% van de HvAmedewerkers gebruikt beide catalogi. 8% gebruikt niet ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK maar wél de oude catalogus. Bijna de helft van de HvA-medewerkers laat beide catalogi links liggen (47%). o Voor studenten ligt het gebruik van ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK op vergelijkbaar niveau: 39%. Het gebruik van de oude catalogus is echter fors hoger: 30%. Een relatief kleine groep gebruikt beide catalogi (13%). Eveneens een relatief kleine groep gebruikt niet ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK, maar wél de oude catalogus (16%). Minder dan de helft van de studenten laat beide catalogi links liggen (45%). Niet-gebruikers zoekmachines bibliotheek: o 23% van de HvA-medewerkers lijkt het aanbod van de zoekmachines en databanken van de HvA geheel links te laten liggen: zij gebruiken noch beide catalogi, noch LexisNexis, PiCarta of een vakspecifieke databank. Deze HvA-medewerkers gebruiken blijkbaar voornamelijk Google, Google Scholar of andere zoekmachines op het internet om wetenschappelijke informatie te vinden. o Voor de HvA-studenten is dit percentage 32%. Wél gebruikers overige zoekmachines bibliotheek maar geen gebruik van de catalogi: o Bijna een kwart van de HvA-medewerkers (24%) gebruikt niet de catalogi maar wel (tenminste een van) de databanken (zoals LexisNexis, PiCarta of vakspecifieke databanken) aangeboden door de HvA. Bij studenten ligt dit percentage lager (13%). 16 Dit getal is berekend op basis van de twee bovenstaande getallen en niet afzonderlijk vastgesteld. 28

29 5.4 Doelstellingen ZOEKEN IN DE HvA BIBLIOTHEEK getoetst Primo doelstellingen HvA-studenten Niet relevant Nauwelijks relevant Niet of nauwelijks relevant neutraal (Enigszins) relevant Enigszins relevant Relevant digitaal en gedrukt tegelijk zoeken 4 5,4 9,4 16,8 73,8 34,9 38,9 zoeken in twee stappen: eerst alles doorzoeken, dan opties om (eventueel) de resultaten in te perken één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek boeken en tijdschriftartikelen tegelijk zoeken alleen informatie vinden die de bibliotheek ook kan leveren (online toegang, uitlenen) 0,7 6 6,7 19,5 73,8 44,3 29, ,8 73,2 32,9 40,3 4 6,7 10,7 18,8 70,4 34,2 36,2 4,7 12,8 17,5 16,1 66,4 29,5 36,9 In de tabel hierboven zijn de resultaten weergegeven van de antwoorden van de HvA-studenten in hoeverre de doelstellingen van Primo voor hun relevant zijn. De resultaten zijn gerangschikt naar meest relevante doelstellingen. Het blijkt dat alle doelstellingen van Primo voor een ruime meerderheid (meer dan twee-derde) van de HvA-studenten relevant zijn. Niet relevant Nauwelijks Niet of neutraal (enigszins) Enigszins Relevant Primo doelstellingen HvAmedewerkers relevant nauwelijks relevant relevant relevant boeken en tijdschriftartikelen tegelijk 1,9 4,2 6,1 23,6 70,3 31,6 38,7 zoeken digitaal en gedrukt tegelijk zoeken 2,8 7,1 9,9 23, ,8 38,2 één zoekingang voor alle informatie van de bibliotheek zoeken in twee stappen: eerst alles doorzoeken, dan opties om (eventueel) de resultaten in te perken alleen informatie vinden die de bibliotheek ook kan leveren (online toegang, uitlenen) 2,4 5,7 8,1 26,4 65,6 26,9 38,7 1,4 4,7 6, ,9 30,2 30,7 8 12,7 20,7 30,7 48,6 22,2 26,4 De meeste doelstellingen van Primo zijn ook relevant voor de HvA-medewerkers: 61% vindt vier doelstellingen van Primo relevant. Er is slechts één uitzondering: de doelstelling om alleen informatie te vinden die de bibliotheek ook kan leveren wordt door iets minder dan de helft van de HvA-medewerkers relevant gevonden. Een fors percentage (ruim 20%) vindt deze doelstelling niet relevant. 29