De chef Defensie blikt vooruit

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De chef Defensie blikt vooruit"

Transcriptie

1 2008 /11 HET BLAD VAN D E B E L G I S C H E D E F E N S I E Veertiendaags militair blad 18 juni 2008 Afgiftekantoor: Brussel X 9 de jaargang P Uitgegeven door DG IPR De chef Defensie blikt vooruit Herky in Benin

2 Christian Decloedt 50 ste internationale militaire bedevaart Militairen uit 25 landen kwamen dit jaar samen in Lourdes voor de vijftigste internationale militaire bedevaart. Onder het thema Vrede aan de mensen die God liefheeft namen ongeveer 350 Belgen deel aan dit jubileum, waaronder minister van Landsverdediging Pieter De Crem. Onder hen een honderdtal jonge studenten van de Koninklijke School voor Onderofficieren in Saffraanberg, verschillende gepensioneerde militairen met hun familie, en actieve militairen. Het militaire defilé op vrijdag 23 mei telde enkele duizenden deelnemers. De ontmoeting met mensen van andere nationaliteiten versterkt de vrede tussen de landen. Meer over de militaire bedevaart op 15 de Wing krijgt hoog bezoek De 15 de Wing Luchttransport van Melsbroek ontving op 16 mei Jaap de Hoop Scheffer, de secretaris-generaal van de NAVO. De chef Defensie, generaal August Van Daele, verwelkomde de secretaris-generaal, die zeer veel interesse betoonde voor de capaciteiten van de 15 de Wing. De Hoop Scheffer feliciteerde het personeel: U bent expert in uw domein en u kan trots zijn op uw werk. Na een bezoek aan de onderhoudshangars ging de secretaris-generaal aan boord van een C-130. Boven de heide van Hechtel-Eksel demonstreerde die een drop van militair materiaal, uitgevoerd door het personeel van het peloton Luchtbevoorrading (RavAir) uit Schaffen. Bij zijn terugkeer werd secretaris-generaal de Hoop Scheffer opgewacht door minister De Crem, voor een formele ontmoeting. Later op de ochtend vloog de delegatie naar het Trainingscentrum voor Parachutisten in Schaffen voor andere demonstraties. De secretaris-generaal was vol lof over Defensie: Het was een groot plezier, een privilege zelfs. Ik ben trots en tevreden dat ik het personeel kon ontmoeten. U getuigt van een groot professionalisme. U hebt de niches gevonden waar België een substantiële toegevoegde waarde kan leveren. Ik neem afscheid met een gevoel van trots. KMS trapt tegen kanker KMS Onlangs overhandigde de wielerploeg van de Koninklijke Militaire School twee cheques van elk drieduizend euro aan twee verenigingen tegen kinderkanker. Van 19 tot 23 mei reed de wielerploeg een ronde van België voor het goede doel. De renners verzamelden bij allerlei private bedrijven en organisaties sponsorgeld voor de Kinderkanker Oudervereniging Leuven (KKOL), een Nederlandstalige vereniging die families helpt met een kind dat aan kanker lijdt, en voor Camps Valentine, een Franstalige vereniging die vakanties organiseert voor kinderen met kanker. Nicolas Daplanque De vijftien wielrenners, waaronder twee vrouwen, reden elke dag ongeveer 155 km. s Avonds sliepen ze in militaire kwartieren. Vanuit Brussel deden ze Doornik, Florennes, Bastenaken en Jambes aan, waarna ze terugkeerden naar hun vertrekpunt. DIRECT 2008/11 [C2

3 Je Direct op een ander adres ontvangen, kan enkel door je correspondentieadres aan te passen bij je ASE of RB. Met een gul hart op het gravel Op 30 en 31 augustus organiseert de vzw Luitenant-generaal Roman een prestigieus tennistoernooi dubbel gemengd, in het Sportcentrum van Defensie in Duisburg. Alle eenheden van de landcomponent kunnen deelnemen met maximaal drie ploegen; elke ploeg telkens maar één dag. Per speeldag kunnen veertig ploegen zich inschrijven door 50 euro per team te storten op rek.nr (Fortis). De opbrengst gaart naar de sociale projecten van vzw Roman: hulp en steun aan minderbedeelde of lichamelijk en mentaal gehandicapte jongeren uit Belgische instellingen, en aan kinderen van militairen, overleden op buitenlandse zending. Als de inschrijvingen volzet zijn, of door annulatie bij slecht weer, stort de vzw het bedrag terug. Deelname geeft geen recht op weekendprestaties. Meer inlichtingen: adjudant Nicolas van Pottelberghe op ( ) Sport bij Defensie Defensie moet ervoor zorgen dat al haar personeel operationeel blijft en zich goed in zijn vel voelt. Sport draagt hier zonder twijfel toe bij en wordt juist daarom aangemoedigd. Het personeel beschikt over een kwalitatieve sportinfrastructuur en een competente omkadering naar ieders noden. Elke militair heeft één doel: slagen in zijn fysieke testen. Natuurlijk is sport belangrijk om de fysieke conditie te onderhouden, maar het medische aspect en de voeding die nodig zijn om de sporter gezond te houden, worden ook niet vergeten. Als sport dan toch deel uitmaakt van het dagelijkse leven van de militair, profi teren sommigen ervan om zich te specialiseren in een bepaalde sporttak. Soms maken ze zelfs deel uit van de Belgische of zelfs de wereldtop. Sinds 2004 heeft Defensie ervoor gekozen om zijn imago te linken aan dat van de topsporters. Enkelen van hen zullen de vlag van Defensie dragen op de volgende Olympische Spelen. Sport en Defensie zijn nauw met elkaar verbonden. Het bewijs op Televox. Sport bij Defensie Zaterdag 28 juni om u op Eén en om 1.50 u op Canvas. Zondag 29 juni om u op Eén. Doorlopend te herbekijken via Ooit gemist. De chef Defensie blikt vooruit 2 De evolutie van het budget 5 Nieuwe lagedrukkamer in Neder-Over-Heembeek 6 Herky: C-130 s en para s oefenen in Benin 8 Militair kampioenschap berglopen 10 Trefpunt 11 Vacatures & In t kort 12 Agenda Cover: Een C-130 in tactische vlucht op weg naar Kana, tijdens oefening Herky in Benin. [ Malek Azoug ] Een miljoen uur in de lucht De Alpha Jet vierde op 21 mei 2008 feest op de luchtmachtbasis Cazaux, in Zuid-Frankrijk. Het militaire vliegtuig heeft wereldwijd één miljoen vlieguren op haar palmares staan, bijna 115 jaar! Dit straalvliegtuig van Frans-Duitse makelij is actief in een tiental landen, waaronder Frankrijk en België. Toekomstige gevechtspiloten gebruiken de Alpha Jet voor voortgezette opleidingen, maar het vliegtuig biedt ook tactische steun tijdens operaties. In november 1973 kwam het vliegtuig aan in Cazaux met 23 vlieguren en 17 vluchten op de teller. 35 jaar later vieren Franse en Belgische militairen in Cazaux het miljoenste vlieguur van dit toestel. Sinds 2004 trainen Belgen en Fransen samen met de Alpha Jet in de Advanced Jet Training School (AJets) van Cazaux. Tijdens de receptie ontvingen verschillende piloten brevetten en prijzen in aanwezigheid van militaire autoriteiten uit de vliegwereld. Christian Decloedt C3 DIRECT 2008/11 [1

4 Belgische Interview F-16 s met de controleren chef Defensie Baltisch luchtruim Flexibiliteit en v Ons land kende lange maanden van immobilisme, bezorgdheid en verwachtingen. Ook het ministerie van Landsverdediging, een van de grootste op het vlak van personeel en budget, heeft natuurlijk onder deze toestand geleden. Een nieuwe regering is geïnstalleerd, nieuwe doelstellingen nemen vastere vorm aan. Waar staat Defensie in dit alles? Voldoende gespreksstof voor een ontmoeting met generaal August Van Daele, de chef Defensie, om een beeld te schetsen van de situatie en de toekomstperspectieven. Het Defensiepersoneel maakt zich zorgen. Zijn we met te veel? Hoe zit het met het gemengdeloopbaanconcept (GLC) en komen er andere afvloeiingsmaatregelen? Binnen ons budget bedraagt het aandeel voor personeelskosten 62 procent. De verschillende besnoeiingen van de voorbije jaren (zie p. 5) hebben geknaagd aan onze budgettaire marge. Anders gezegd, de begrotingsenveloppe is te klein voor de omvang van het ministerie. Het personeelsbestand inkrimpen is de enige oplossing voor de toekomst. Twee maatregelen tekenen zich af. Enerzijds komen er plaatsen vrij bij Justitie. Voor elke militair die de overstap maakt, besparen we elk jaar gemiddeld veertigduizend euro. Anderzijds moeten we snel gunstige voorwaarden bepalen voor de terbeschikkingstelling van eventuele kandidaten. De voorwaarden moeten nog worden verfijnd, het is dus nog te vroeg om meer details te geven, maar beide partijen (Defensie en de kandidaat voor de terbeschikkingstelling) moeten er voordeel in zien. Dat brengt het GLC in zijn geheel niet in het gedrang. Dit concept was revolutionair omdat het een eind maakte aan de idee van de militair voor het leven. Dit concept blijft een absolute noodzaak. Het effect hiervan zal echter pas voelbaar zijn over twaalf jaar. En we moeten al heel wat sneller budgettaire middelen vinden. Ik wil echter met klem bevestigen dat het vertrek van ons personeel altijd op vrijwillige basis zal gebeuren. Hoever staan we met de programma s en is er nog investeringscapaciteit? Rekening houdend met de resultaten van de laatste begrotingsronde, hebben we al een aantal maatregelen getroffen om de uitgaven af te stemmen op de toegekende middelen. De beleidsnota voor de legislatuur moet ons toelaten om de nodige budgettaire ruimte vrij te maken voor de uitvoering van de noodzakelijke investeringsprogramma s. Voor mij behelst dit beslist de aankoop van de eerste optionele schijf MPPV s. DG IPR En de overige optionele schijven MPPV s, LMV s of AIV s? Ik herinner eraan dat de ministerraad de aankoop van deze schijven van bij het begin heeft gekoppeld aan een evaluatie van dit materieel tijdens operaties. Daarom heb ik erop aangedrongen om onze MPPV s en LMV s zo snel mogelijk naar Libanon en Afghanistan te sturen. Vergeet ook niet dat die de veiligheid van ons personeel ter plaatse fors verhogen. Ik weiger om operationeel DG IPR We moeten snel gunstige voorwaarden bepalen voor de terbeschikkingstelling van eventuele kandidaten (...) altijd op vrijwillige basis. DIRECT 2008/11 [2

5 erandering Ten opzichte van het Strategisch plan hebben we voortdurend onze deelname aan buitenlandse operaties uitgebreid. DG IPR materieel te kopen en dat dan op een parking te laten staan of uitsluitend in België te gebruiken. De invoering van het poolingsysteem kadert in deze benadering (het materieel wordt centraal beheerd en de eenheden gebruiken het tijdens operaties, nvdr.), ook al gaat dat gepaard met enig tandengeknars. Ons materieel moet worden ingezet daar waar het nodig is. Merk ook op dat andere legers zoals het Franse dezelfde weg inslaan. Sinds 2003 verkopen we overtollig materieel. Ook gebouwen. Was dat echt nodig? Zonder de verkoop van materieel of infrastructuur hadden we niet kunnen investeren zoals we nu hebben gedaan. Op dat gebied moeten we redeneren als een commercieel bedrijf. We moeten proactief verkopen, maar tegelijk realistische prijzen aanbieden. Ik verkoop liever vrachtwagens aan een Afrikaans land aan een diplomatieke prijs, dan ze onnodig te laten staan, met alle kosten die daaruit voortvloeien voor gebouwen en personeel. Wij gaan trouwens vaart zetten achter de doelstelling van het Stuurplan om het aantal F-16 s te verminderen door heel binnenkort nog een tiental toestellen te koop aan te bieden. Zo komen we aan zestig F-16 s, wat oorspronkelijk pas in 2015 was gepland. Het ministerie heeft duidelijk geld nodig. Hebben we te veel en te snel uitgegeven? Absoluut niet! Zonder in detail te willen treden, werd elk investeringsprogramma vooraf goedgekeurd door de Inspecteur van Financiën (een hoge ambtenaar die de Minister van Begroting naar Landsverdediging heeft afgevaardigd, nvdr.). Hij kon telkens nagaan dat we de budgettaire middelen hadden voor onze aankopen. We kunnen er niets aan doen dat de regels veranderen en er ondertussen middelen werden ingetrokken. Het was overigens dringend nodig om de persoonlijke uitrusting en het collectieve materieel van het personeel in operaties in Afghanistan, Libanon en Kosovo te verbeteren. Ik herinner eraan dat het Strategisch plan als doel heeft om 25 procent van ons budget te gebruiken voor investeringen. Met achttien procent in 2008 zijn we op goede weg. Al dat materieel maakt trouwens indruk op onze bondgenoten. Helaas, binnen het opgelegde budgettaire keurslijf kunnen we dit investeringsritme niet aanhouden, tenzij er een nieuwe oriëntatie komt van het beleid, om andere middelen vrij te maken. En de courante programma s? In 2007 konden we tijdens de periode van voorzichtige en lopende zaken slechts 25 miljoen euro van de geplande vijftig miljoen besteden aan de programma s voor kleine investeringen. Als gevolg van de re- De aankoop van optionele schijven is gekoppeld aan een evaluatie van dit materiaal op het terrein. Daarom heb ik aangedrongen om onze MPPV s en LMV s zo snel mogelijk naar Libanon en Afghanistan te sturen. DG IPR DIRECT 2008/11 [3

6 cente begrotingsronde moeten we deze investeringen dit jaar beperken tot dertig miljoen, terwijl we de jaarlijkse behoefte voor deze post op vijftig miljoen euro ramen. U begrijpt meteen dat deze toestand niet lang kan aanhouden. Zullen we onze deelname aan operaties uitbreiden? Ten opzichte van het Strategisch plan van 2000 hebben we voortdurend onze deelname aan buitenlandse operaties uitgebreid. We hebben troepen in Afghanistan, Libanon, Kosovo, Tsjaad en, meer gericht, in Centraal-Afrika. Dit alles zonder afbreuk te doen aan de training, want het gaat om de veiligheid van ons personeel. Overal worden onze deelname en competentie sterk gewaardeerd, vooral dankzij de kwaliteit van de Belgische militairen. We zouden ook een gevechtgroep moeten kunnen leiden, hetzij op het niveau van de NATO Response Force (NRF), hetzij voor de Europese Unie (EUBG). Dat betekent ongeveer militairen die paraat moeten staan om bijna overal ter wereld tussen te komen op relatief korte termijn. We hebben daar de capaciteit voor, maar in het geval van een werkelijke inzet zullen de toegewezen bedragen niet van Defensie kunnen komen, rekening houdend met de andere lopende opdrachten. Ik ben er nochtans van overtuigd dat België zijn solidariteit moet tonen met zijn partners door ook gevechtsverantwoordelijkheden op te nemen. Sinds enkele jaren heeft België partnerschappen met verschillende Afrikaanse landen. Een succes? Ik kom net terug van Benin. Daar had ik de gelegenheid om het nieuwe militair kamp te bezoeken in Bembèrèkè, in het noorden. Twee jaar geleden was daar nog niets. Vandaag staat er een nieuw gebouwencomplex dat volledig is opgetrokken door de Beniners. Ze leiden er zelf hun chauffeurs op met de M113 s die wij aan hen hebben verkocht. En we maakten de reis aan boord Dat noem ik een geslaagd partnerschap. Beide partijen (België en Benin) waarderen, respecteren en helpen elkaar. van een Beninse Hawker Siddeley die voorheen Belgisch was. Onze C-130 s en Belgische paracommando s konden trainen in dit gebied. Een schitterende ervaring, naar hun eigen zeggen. En wat meer is, Benin doet in de regio aan vredesondersteuning door VN-troepen te leveren in Ivoorkust en in het oosten van de Democratische Republiek Congo. Dat noem ik een geslaagd partnerschap. Beide partijen waarderen, respecteren en helpen elkaar. In het begin ondersteunen we hen met materiaal en instructeurs, daarna worden ze autonoom. In ruil mogen wij trainen in hun uitgestrekte zones. Ik wil hier graag aan toevoegen dat ik een partnerschap in deze regio niet mogelijk acht zonder hulp aan de plaatselijke bevolking. Zo kunnen wij ook uitleggen wie we zijn en wat wij ginder doen. We hadden het Strategisch plan in 2000, DG IPR DG IPR daarna het Stuurplan in Komt er nog meer? Ten eerste veranderen de geostrategische en economische situatie voortdurend. En ook een nieuwe regering kan een andere koers varen of andere prioriteiten leggen. We moeten een zekere soepelheid aan de dag leggen volgens de ontwikkelingen in de tijd. Daarom herzien we continu onze behoeften en aankoopprogramma s, zonder ons ambitieniveau uit het oog te verliezen. Defensie moet zich voortdurend aanpassen aan een veranderende wereld. Ook al hebben we al reusachtige besparingen gerealiseerd en is het ministerie nu efficiënter, we staan nog voor belangrijke uitdagingen. Om die aan te gaan, verwachten we een belangrijke beleidsnota. [ Tekst: P.T. / Vert.: Oneliner ] DIRECT 2008/11 [4

7 Heeft Defensie de middelen om zijn ambities waar te maken? Het budgetverhaal miljoen euro 2000 STRATEGISCH PLAN STUURPLAN 2003 De grafiek toont duidelijk hoe de reële middelen van Defensie geëvolueerd zijn sinds 2000 (in constante euro s). In het groen, de evolutie volgens het Strategisch plan. In het blauw die volgens het Stuurplan. In het rood: de harde realiteit... In mei 2000 komt Defensie met een ambitieus Strategisch plan. In vijftien jaar tijd, tegen 2015, moet het ministerie omgevormd zijn: kleiner, maar tegelijk beter uitgerust en sneller inzetbaar. Een (r)evolutie, ook voor het budget, want op termijn zouden investeringen een kwart van onze enveloppe uitmaken. INDERTIJD waren de investeringen van Defensie stilgevallen en haalden ze met moeite elf procent. Geen wonder dus dat er nog nauwelijks manoeuvreerruimte was om ons groot materieel te vernieuwen (fregatten, vliegtuigen, pantservoertuigen, enz.). Het Strategisch plan (een document van het ministerie van Landsverdediging, mee ondertekend door de eerste minister) beloofde aan Defensie eindelijk een stabiel budget van 2,5 miljard euro, geïndexeerd (belangrijk om de inflatie te compenseren en de koopkracht te behouden). Het legde ook een inkrimping op van de te grote personeelsenveloppe (meer dan zestig procent van het budget) en de te hoge werkingskosten (bijna dertig procent). De staat viel echter al snel zonder middelen en moest op zoek naar geld. Defensie toonde zich solidair en, net als andere departementen, aanvaardde het besparingen. In 2003 kwam er, op initiatief van de chef Defensie, een Stuurplan dat onze ambities opnieuw binnen de beschikbare budgettaire middelen bracht. De personeelsuitgaven waren niet verminderd en vormden nog steeds de grootste hap uit ons budget (zestig procent). In 2000 bepaalde het Strategisch Evolutie in constante euro 2000 van de budgettaire middelen toegekend aan Landsverdediging plan dat het personeelsbestand tegen 2015 zou overeenstemmen met betrekkingen en vijftig procent van het budget mocht gebruiken. Dat aantal medewerkers kunnen we vanaf 2013 halen door natuurlijke afvloeiingen, maar hetzelfde geldt niet voor de uitgaven. Rekening houdend met de opwaardering en indexering van de lonen van het Defensiepersoneel, kunnen we dit vooropgestelde doel niet meer bereiken zonder andere maatregelen. Dalende werkingskosten Voor zijn werkingskosten heeft Defensie de riem strak aangehaald om al in 2005 onder de grens van 25 procent te komen, tien jaar eerder dan vooropgesteld door het Strategisch plan. Om haar actie kracht bij te zetten op het vlak van investeringen, kreeg Defensie de toelating om overtollig materiaal te verkopen, en niet onbelangrijk om de inkomsten daarvan te gebruiken voor eigen investeringen. Dat betekent elk jaar ongeveer vijftig miljoen euro, met een piek van 160 miljoen euro in Vanaf 2010 zullen de inkomsten uit deze verkopen dalen om vanaf 2013 verwaarloosbaar te worden. Op het vlak van kleine investeringen (de courante programma s en aankopen die tijdens het jaar worden betaald) gingen de uitgaven van zeventig miljoen euro in 2006 naar vijftig miljoen. Vorig jaar, rekening houdend met de periode van voorzichtige en lopende zaken, kon Defensie daar slechts 25 miljoen euro besteden. Onhoudbaar op termijn. Dit alles terwijl onze inzet in operaties uitbreidt, met een toename van de werkingsmiddelen die daaraan besteed worden als logisch gevolg. De ervaring leert dat de ontplooiing van een soldaat gedurende één jaar euro kost, zonder zijn of haar loon mee te rekenen. Het Strategisch plan wou permanent vijfhonderd manschappen inzetten. Sinds 2003 stijgt dit cijfer voortdurend en vandaag zijn er wereldwijd meer dan duizend Belgische militairen actief. Reken zelf maar uit... De meest in het oog springende verandering is ongetwijfeld de nieuwe wind die waait doorheen de grote investeringen. Zo werd bijvoorbeeld tussen 2003 en ,6 miljard euro vrijgemaakt voor grote programma s: MPPV s, LMV s, AIV s, NH-90 s, fregatten, enz. In 2008 is de gespreide betaling van deze aankopen goed voor vijfhonderd miljoen euro, of achttien procent van het budget. De inspanning is aanzienlijk, maar we herinneren eraan dat het Strategisch plan 25 procent vooropstelde voor Helaas moet het ministerie ook het hoofd bieden aan koopkrachtverlies ten gevolge van budgettaire besnoeiingen, beslist tijdens verschillende begrotingsconclaven. Dit legt een hypotheek op het bereiken van onze investeringsdoelstelling. Meer concreet: als we op basis van dit verlies een schatting maken voor de periode 2008 tot 2015, bedraagt dit 2,3 miljard euro. Bijna evenveel als een begrotingsjaar... [ Tekst: P.T. / Vert.: Oneliner ] DIRECT 2008/11 [5

8 Nieuwe lagedrukkamer voor militair ziekenhuis Beducht voor onderdruk Een groot, blauw, rechthoekig gevaarte dat de hele zaal overheerst, heeft zijn stek gevonden in het militaire ziekenhuis Koningin Astrid. Door de raampjes zie je een enorme ruimte. Het lijkt wel een raket die tien kosmonauten tegelijk kan onthalen. De kamer is uitgerust met technologische hoogstandjes, state-of-the-art medische apparatuur en de allerlaatste multimediasnufjes. Op 19 juni neemt het ziekenhuis de spiksplinternieuwe hypobare kamer officieel in gebruik. HET VLIEGEND PERSONEEL van Defensie zal binnenkort in de nieuwe caisson - zoals de drukkamer in het vakjargon heet - zijn beste beentje moeten voorzetten. Een bezoek aan de hypobare kamer maakt deel uit van een medische proef die bepalend is voor hun verdere loopbaan. Maar naast die mentale stress zullen de gebruikers ook letterlijk onder druk komen te staan, of beter: in onderdruk. De hypobare kamer simuleert immers in levensechte omstandigheden wat onderdruk en zuurstoftekort met je lichaam doen. Omdat de NAVO oplegt dat iedere piloot met succes de proef in de hypobare kamer moet doorstaan, beschikt de krijgsmacht al jaar en dag over een dergelijk toestel voor didactische en medische doeleinden. Omdat Defensie de oude caisson had ontmanteld bij de afbraak van het kwartier Koning Albert I (Evere-Noord), moest ze een nieuw tuig aanschaffen om de vliegveiligheid te blijven verzekeren. Dat is immers waar het allemaal om draait: (toekomstige) piloten in een veilige omgeving vertrouwd maken met en laten reageren op plotse druk- en zuurstofverschillen, als voorbereiding op het echte werk. Een les van twee uur die levens kan redden. Nijpend zuurstofgebrek De hypobare kamer simuleert de lichamelijke veranderingen die een piloot ervaart tijdens een klim. Tijdens het klimmen daalt de druk en zakt ook het zuurstofgehalte in de lucht, licht geneesheer-luitenant-kolonel Philip Van Strydonck toe, hoofd van het Centrum voor Luchtvaartgeneeskunde (CLG) aan het militaire ziekenhuis. Het grootste gevaar van hypoxie (te weinig zuurstof in het bloed) is dat de symptomen heel geniepig en moeilijk op te sporen zijn: een toenemende euforie en vermoeidheid. Het slachtoffer beseft niet dat hij een gebrek aan zuurstof heeft en kan heel plots het bewustzijn verliezen, aldus de dokter. De gebruikers krijgen een uitrusting zoals voor een echte vlucht en gaan virtueel de hoogte in: de druk en het zuurstofgehalte in de kamer dalen. Dan zetten ze hun zuurstofmasker af om de eerste tekenen van hypoxie aan den lijve te ondervinden. Daarmee brengen ze de theorie in de praktijk: de zuurstof bijregelen, De technische en medische ploeg van de hypobare kamer, met links geneesheer-luitenant-kolonel Van Strydonck. Christian Decloedt DIRECT 2008/11 [6

9 de zuurstofflessen controleren of hoogte minderen om een normaal bewustzijnsniveau te hervinden. Via een vingersensor die de hoeveelheid zuurstof in het bloed meet, is iedere deelnemer aangesloten op een controlescherm dat de lichaamsparameters registreert. Bij het minste lichamelijke of technische probleem schakelt de kamer terug naar een normale druk, gaan de deuren open en staat een arts of technicus klaar om in te grijpen. Als je weet wat een materiële en menselijke schade een vliegtuigcrash kan voortbrengen, begrijp je dat een piloot meteen moet kunnen reageren op tekenen van hypoxie. In de hypobare kamer kan hij dat leren zonder brokken te maken. Piloten, para s, alpinisten Jaarlijks maken zo n Defensiemedewerkers en anderen gebruik van de hypobare kamer. Het gaat om een driehonderdtal kandidaat-piloten die tijdens hun selectieprocedure de revue passeren en zo n tweeduizend militairen van het vliegend personeel die langskomen voor hun vijfjaarlijkse controle, verduidelijkt luitenant-kolonel Van Strydonck. Hoewel voornamelijk (kandidaat-)piloten op het toestel oefenen, zijn er ook collega s die tijdens hun werk te maken krijgen met luchtdrukveranderingen: loadmasters, stewards, Awacs-piloten, luchtcadetten,... De kamer is niet uitsluitend bedoeld voor de luchtcomponent, benadrukt het hoofd van het CLG. Ook andere gelegenheidsgebruikers maken er dankbaar gebruik van, onder meer artsen en journalisten met een bijzondere opdracht. We geven daarnaast ook een permanente opleiding aan onze paracommando s voor strategische sprongen op een hoogte van voet (bijna 12 km). Iedere gebruiker heeft zijn eigen profiel en simulatieprogramma, op maat van zijn werkomstandigheden. Ook lijnpiloten of alpinisten bijvoorbeeld maken tegen betaling gebruik van de hypobare kamer. Het is niet uitzonderlijk dat deelnemers aan een bergexpeditie op zeer grote hoogte gedurende enkele dagen en nachten komen acclimatiseren in de lagedrukkamer. We beschikken als enige in het land over een hypobaar oefencentrum van dit formaat. Deze bergbeklimmers doen dan ook liever een beroep op onze diensten dan een gewenningsbivak van enkele weken ter plaatse te moeten doorspartelen, aldus dokter Van Strydonck. De nieuwe kamer is uitgerust met toiletten, plattebeeldschermen en een internetaansluiting zodat gebruikers die er langere tijd verblijven van alle comfort en normale communicatiemiddelen kunnen genieten. Het technische vernuft van de kamer reikt dus verder dan het louter medische! Hetzelfde... maar beter De nieuwe lagedrukkamer is beter, maar het grote verschil zit hem erin dat vroeger alles mechanisch werkte, terwijl nu alles elektronisch gestuurd is. Er zijn niet alleen méér veiligheidssystemen, ze zijn daarenboven ook betrouwbaarder, aldus een enthousiaste teamverantwoordelijke, die niet kan wachten om het toestel in actie te zien. Ieder stukje spitstechnologie vergt echter een doorgedreven kennis. De operatoren die de tests en de goede werking van de kamer bewaken, volgden dan ook een hypergespecialiseerde opleiding van twee maanden in de VS. Het duurde een jaar en vergde talloze afregelingen om de nieuwe lagedrukkamer gebruiksklaar te maken. Na de officiële inhuldiging op 19 juni kan de nieuwe kamer eindelijk haar eerste bezoekers verwelkomen en haar verbazingwekkend technologisch vernuft ten dienste stellen van het vliegend personeel van Defensie, en daarbuiten. [ Tekst: C.D. / Vert.: Oneliner ] In de nieuwe lagedrukkamer leren piloten de symptomen van zuurstoftekort en lage druk herkennen, zonder brokken te maken! Christian Decloedt Christian Decloedt DIRECT 2008/11 [7

10 Herky 2008 Benin, tussen hemel Malek Azoug Malek Azoug Van 26 april tot 10 mei opereerden vier C-130 s Hercules van de 15 de Wing vanuit Cotonou. Hoewel oefening Herky 2008 in essentie een luchtoefening was, nam ook een honderdtal para s deel, helemaal klaar om het harde Afrikaanse leven aan den lijve te ervaren. Foto s op p. 9: IN DE OPERATIERUIMTE van de luchthaven van Cotonou zijn de bemanningen druk in de weer. De piloten overlopen hun procedures nog eens. Opstijgen binnen tien minuten. De technici brachten de C-130 s de avond voordien in paraconfiguratie ; nu staan de toestellen te wachten onder een loden zon. De vlucht naar Cana duurt ongeveer twintig minuten. Op minder dan 35 meter hoogte razen de toestellen naar de kleine luchthaven, een honderdtal kilometers noordelijker. Als het terrein in zicht komt, zetten ze een tactische benadering in. Het vliegtuig zwenkt, opent de luiken en klapt het landingsgestel uit: de eindvlucht gaat snel en weldra raken de wielen het asfalt. Vlot verslinden ze de enkele honderden meters landingsbaan. Aan het eind ervan zitten de para s op hun parachutes te wachten om aan boord te gaan. Een tactische luchtlandingsoperatie (TALO) die nauwelijks een tiental minuten duurt. De C-130 s stellen zich achter elkaar op en stijgen dan op met tussenpozen van nauwelijks vijftig seconden, om hun droppingvlucht aan te vatten. Hoogte 250 meter, snelheid 250 km/u. In een van de snikhete cockpits telt copiloot Sébastien Shrek Delaunoy de seconden af. Drie, twee, een, top! In de laadruimte gaat het groene licht aan. In niet meer dan enkele seconden springen twee rijen van elf para s. Als grote bruine bloemen schommelen de parachutes in de lucht. Op de grond komen jongetjes op de para s toegelopen om hun parachutes te helpen dragen. [ Tekst: F.G. / Vert.: Oneliner] 1. Groen licht voor de sprong. Bij de eerste beurt springt alleen de drifter om de afwijking te testen. Zijn collega s volgen hem. De springinstructeurs zorgen voor de begeleiding aan boord. Op de grond staan de medische steun en het meteoteam klaar. 2. De piloten en de luchtbevoorraders testen alle soorten droppings: para s, containers met zakken rijst (twee ton) of heavy extraction, waarbij een parachute het palet naar buiten trekt. Indrukwekkend! 3. Een buitengewone sprong van op 3,5 km voor zes pathfi nders. De C-130 volgt met een duizelingwekkende afdaling van 550 km/u. De para s Een compagnie van het 1 ste Bataljon Parachutisten reisde naar Benin om veertig Beninse kandidaat-offi cieren op te leiden, een initiatief binnen het partnerschap met Benin en Frankrijk. Dit jaar zou Frankrijk die cursus geven, maar de Franse troepen in Gabon zijn ingezet in Tsjaad. Daarom nam België de fakkel over. Het voordeel van een ontplooiing in Benin is duidelijk, verklaart majoor Piet Baert, offi cier Operaties van de Trainingscentrum voor Parachutisten. In België hebben we niet een dergelijk extreem klimaat en is het ook zo goed als uitgesloten om met vier vliegtuigen te werken. Bovendien zijn bepaalde soorten paradroppings in België gewoon onmogelijk. Ideale omstandigheden dus om onze Afrikaervaring op peil te houden en zelfs aan te scherpen, vooral met het oog op evacuatieoperaties. 53 jonge parachutisten van de groep hadden nog nooit voet aan grond gezet in Afrika of dergelijke omstandigheden meegemaakt. Tijdens een aanpassingsweek in zware operationele omstandigheden leert elke para omgaan met gevechtsrantsoenen (verplicht te eten), gerantsoeneerd water, warmte en vochtigheid. De persoonlijke hygiëne is rudimentair maar onontbeerlijk. Daarna volgt een week van sprongen met automatische opening. Elke para voert er vier uit, bepakt met 25 kg persoonlijk en collectief materiaal. De gevechtssprong gebeurt vanop 65 m hoogte om de valtijd te beperken en toch voldoende tijd over te houden indien de parachute niet opengaat! De 480 parachutes werden in België gevouwen en rechtstreeks naar Benin gebracht. Dat spaart in Benin alvast een sectie van acht plooiers plus de plooitafels uit. DIRECT 2008/11 [8

11 en aarde Malek Azoug ➁ Malek Azoug ➀ Malek Azoug ➂ Over de oefening is luitenant-kolonel vlieger Patrick Mollet, tweede commandant van de 15de Wing, meteen duidelijk: De 15 de Wing en het peloton Luchtbevoorrading uit Schaffen vormen de basiskern van Herky. De tactische basisopleiding is beperkt. Daarom krijgen de bemanningen een verdere training, ook al hebben de meesten al Afrikaervaring. De trainingsomstandigheden moeten de reële operaties zo goed mogelijk benaderen. Daarom zijn de briefi ngs kort en de vluchtscenario s ingewikkeld. Vliegtuigconfi guraties en planningen veranderen op de laatste minuut, om beter aan te sluiten op de Afrikaanse realiteit, meer bepaald op evacuatieoperaties in de DR Congo. Het warme en vochtige weer heeft een invloed op de bemanningen en de toestellen. Hun prestaties dalen naarmate de temperatuur stijgt. De bemanningen kunnen hun kwalifi caties in speciale vliegdisciplines behouden door alle tactische mogelijkheden van het vliegtuig te benutten: vliegen op lage hoogte en in formatie waarvoor vooral de jonge piloten zich inzetten, manoeuvres op korte landingsbanen en op laterietbanen, of droppings van para s en paletten. De beperkte infrastructuur in Benin weerspiegelt goed de typische Afrikaanse omstandigheden: een goede training zonder luxe of De bemanningen middelen. De oefening eist veel van de bemanningen en het komt erop neer deze cocktail van omstandigheden draaglijk te maken. In Benin kunnen ze ook vliegen in bijna volslagen duisternis en zonder oriëntatiepunten, ondenkbaar in België! Met het systeem van mobiele startbaanverlichting (Moskit) kunnen ze de procedures op primitieve landingsbanen uitvoeren. Tijdens een tactische vlucht op lage hoogte stort kapitein vlieger Bert Binky Erens zijn vliegtuig in een scherpe bocht. De grond komt dichterbij en het lampje altitude low fl itst aan. Het alarm gear up weerklinkt in de cockpit. Het is moordend heet in de cabine, de lucht is doordrongen met zweet. Aangekomen op Parakou (450 km ten noorden van Cotonou) stijgt het vliegtuig kaarsrecht op na een scheervlucht. De landingsbaan en omgeving zijn vrij. De C-130 wint opnieuw hoogte voor een Vlages-dropping (very low altitude gravity extraction system). Dat is een dropping waarbij de vracht op lage hoogte en aan lage snelheid uit het ruim rolt, zodat de goederen zo weinig mogeliijk beschadigd worden. Een lichte ruk aan de hendel en het vliegtuig steigert om louter door de invloed van de zwaartekracht de paletten uit de laadruimte te droppen! De snowdroptechniek hebben ze dit jaar nog niet getest. Maar om welke droptechniek het ook gaat, de Belgen zijn hier echte meesters in. DIRECT 2008/11 [9

12 Militair kampioenschap berglopen Knieduwen op kuitenbijters VOOR DE ZESDE KEER nam het 4 de Bataljon Genie uit Amay de organisatie op zich. Sportmonitor adjudant Roger Igo, zelf een fervente bergloper, is de grote bezieler van het gebeuren. Berglopen is op Europees en op wereldvlak uitgegroeid tot een erg populaire loopdiscipline, licht een enthousiaste Roger toe. Een wedstrijd omvat in principe twee onderdelen, waarbij je telkens een afstand tussen tien en dertien kilometer aflegt. In een eerste deel krijg je een uitsluitend stijgend parcours voorgeschoteld, waarop je een hoogteverschil van duizend meter moet overbruggen. Het tweede luik omvat een stijgende en dalende omloop. De maximale stijgingsgraad bedraagt 27 procent (daarboven kan je met je handen steun zoeken op de grond) en het maximale dalingspercentage 20 procent (hoger zou te gevaarlijk zijn). Omdat je in België nu eenmaal geen hoogtes van duizend meter aantreft, bestaat het militaire kampioenschap enkel uit de tweede proef. In Malmedy hebben we een parcours uitgestippeld van iets meer dan zes kilometer, met een globaal hoogteverschil van vijfhonderd meter. De dames krijgen één ronde voorgeschoteld, de heren twee. Bijbenen in de Hoge Venen Voor berglopen moet je niet enkel over een goede conditie en heel wat wilskracht beschikken. Zo n loodzware inspanning vereist bovendien een intelligente aanpak. Je eigen grenzen kennen én je krachten goed doseren zijn essentieel, zoniet kom je jezelf tegen! Hoe hebben de winnaars het aangepakt? Isabella Sluysmans nam voor de eerste keer deel: Twee dagen geleden heb ik het parcours verkend en ik schrok toch wel van de hellingen. Tijdens de wedstrijd heb ik op de steilste stukken gewandeld. Zodra ik weer kon lopen, heb ik er telkens flink het tempo ingezet! Stefan Lambert verscheen zonder enige specifieke voorbereiding aan de start van zijn eerste bergloop. Het Op donderdag 15 mei vond het militaire kampioenschap berglopen 2008 in Malmedy plaats. Een hoogst sportieve uitdaging: de te overwinnen hoogteverschillen halen het onderste uit je conditie, doorzettingsvermogen en energiereserves. Extra duwtje in de rug voor de meer dan tweehonderd deelnemers: de wedstrijd prijkt dit jaar op het lijstje van militaire kampioenschappen waarmee je eenheid de beker van de CHOD kan binnenhalen. komt erop aan zo snel mogelijk te lopen zonder in het rood te gaan. Ik ben heel voorzichtig vertrokken en liep geruime Jürgen Braekevelt Jürgen Braekevelt tijd in derde, vierde positie. Pas in de laatste kilometers was het alle remmen los, en ben ik voluit gegaan. [ K.V.D. ] De winnaars Heren: 1. Stefan Lambert Dept Vmg Genie 00:54:31 2. Tim Stessens 10 W Tac 00:54:47 3. Vincent Michotte 6 Gp CIS 00:54:56 Dames: 1. Isabella Sluysmans Kmilo 00:32:21 2. Francinne Legrand Dept Vmg Genie 00:33:21 3. Katya Dewilde Vmg C Log 00:34:26 Interkorpsen: 1. KMS W Tac 3. CC Sp Dept Log De volledige uitslag vind je op DIRECT 2008/11 [10

13 Trefpunt Trefpunt Direct Militair adres: KKE, Blok 5 E14 Evere Fax: Burgeradres: KKE, Blok 5 Eversestraat Evere direct@mil.be Selectieve dienstontheffing? Aan de personeelsleden van Defensie werd op 21 maart 2008 via bericht HRP-M een halve dag dienstvrijstelling/-ontheffing toegestaan. Ik maak als beroepsvrijwilliger deel uit van de professionele wacht. Waarom hebben personeelsleden van deze groep (bij ons 36 mensen) geen recht op die halve dag? De nota vermeldt bovendien dat wie op dat ogenblik in verlof is, zijn aanvraag voor die namiddag kan annuleren om alsnog van deze vrijstelling te kunnen genieten. Zijn de mensen van de professionele wacht dan geen personeelsleden van Defensie? En waarom steeds de uitzondering voor deze mensen? We dienen al te vechten om onze uren te halen op het einde van het jaar, en dan bestelen ze ons nog. Nog een bijkomend vraagje: is het dossier Doctrine wettelijk? Dit wordt enkel geraadpleegd als middel om ons uren in mindering te kunnen brengen en zorgt voor veel misverstanden. Zou het niet beter zijn om een basiswachtdossier op te stellen dat van toepassing is in alle kwartieren in België en voor alle machten hetzelfde is? Albert Ilsbroux Antwoord DG HR Voor de nachtwakers en leden van de professionele wacht die tijdens de dienstontheffing op 21 maart 2008 in de namiddag hebben moeten werken (bv. van wacht waren), wordt die dienstontheffing afgetrokken van hun jaarnorm. Voor wie op die dag niet van dienst was (bv. 4/5 de, parttime, nachtwakers of professionele wacht doch niet van wacht,...), wordt niets in mindering gebracht. Het reglement A12-1 (hoofdstuk III, 1, par. 102.e) bepaalt dat die laatstgenoemden geen recht hebben op de gewone dienstontheffing, tenzij anders beslist door de Minister van Defensie, door de Minister van Ambtenarenzaken of door DG HR. Het is slechts wanneer een van die drie instanties specifiek en expliciet zou beslissen dat het personeel dat niet met dienst is, toch de dienstontheffing krijgt, dat ze dit van de jaarnorm in mindering mogen brengen. Dit werd zo bepaald omdat het standaardprincipe is dat je slechts een dienstontheffing kan krijgen wanneer je werkelijk van dienst bent. Wat de opmerking over de doctrine Professionele Wacht betreft: de doctrine Professionele Wacht is een paraatstellingsdocument en werd dus niet onderhandeld met de vakorganisaties. Ze werd echter wel getoetst, wat betekent dat de vakorganisaties opmerkingen mochten geven waarmee in bepaalde gevallen wel en in andere gevallen geen rekening werd gehouden. De doctrine is krijgsmachtbreed wel formeel opgelegd. Het reglement IF5, dat als referentiekader voor het wachtdossier fungeert, legt de basisstructuur van het wachtsysteem op en is wel onderhandeld met de vakorganisaties. Ook al wordt het wachtdossier niet formeel opgelegd, toch is het de bedoeling dat op termijn zoveel mogelijk kwartieren het zullen toepassen. Discuswerper Jo van Daele stopt MILITAIRE TOPSPORTER Jo Van Daele heeft besloten om te stoppen met discuswerpen. Tijdens een stage in Portugal bleek zijn motivatie verdwenen. Ik heb mezelf steeds beloofd te stoppen met de sport als mijn lichaam, mijn omgeving of ikzelf het mentaal niet meer kon opbrengen, verklaart Van Daele. Ik heb mijn beslissing nog enkele dagen stilgehouden maar mijn interclubwedstrijd op 11 mei in Zwevegem was mijn laatste officiële prestatie. Malek Azoug Eerste sergeant-majoor Van Daele werkt op het Competentiecentrum van de Medische Component als onderofficier materiaalbeheer. De afgelopen jaren had ik me al wat voorbereid op deze beslissing en volgde ik wat functiegebonden cursussen. Daar werk ik nu aan verder. Jo Van Daele is Belgisch recordhouder discuswerpen (64,24 m) en werd tiende op het Europese kampioenschap in [ M.V.W. ] DIRECT 2008/11 [11

14 Vacatures Vacatures (m/v) (m/v) in t kort in t kort in t kort Meer vacatures: Voor: vrijwilligers en ambtenaren niveau D Functie: messbediende-kok Plaats: Club Koningin Elisabeth, Evere Inschrijven: voor 31 Aug 08 Ref.: bericht HRG-C van 08 Mei 08 Voor: vrijwilliger Functie: chauffeur-typist Plaatsen: Defensieattaché, Ankara (Turkije) & Kinshasa (DR Congo) Inschrijven: voor 30 Jun 08 Contact: Adjt Petit op ( ) Ref.: bericht HRG-C/Synth van 14 Mei 08 Functie: typist, chauffeur, typist-chauffeur, chauffeur zware voertuigenmagazijnier Plaats: Centrum voor Basisopleiding en Scholing Zuid (CIBE Sud), Aarlen Inschrijven: voor 31 Aug 08 Ref.: bericht HRG-C van 08 Mei 08 Functie: steward Plaats: 15 W LuTpt, Melsbroek Inschrijven: voor 07 Jul 08 Contact: Lt v/h Vlw Louvrier op ( ), dimitri.louvrier@mil.be Ref.: bericht HRG-C van 14 Mei 08 Permutatie Marc Dassy werkt als bediende personeelsbeheer en adjunct van de CSM bij de compagnie Administratie van het militaire ziekenhuis in Neder-Over- Heembeek. Om zelf een andere functie binnen het ziekenhuis te krijgen, zoekt hij een Franstalige onderofficier met kennis van het Nederlands om zijn plaats in te nemen. Je kan hem contacteren op ( ), marc.dassy@mil.be. Verdienstelijke werken 2007 Elk jaar kan je een speciale vergoeding krijgen voor een persoonlijk werk dat voor Defensie een verbetering inhoudt op het gebied van efficiëntie, bezuiniging of veiligheid. Dit werk kan technisch of niet-technisch zijn, maar moet het beperkte kader van je normale opdracht overschrijden. De nadruk ligt op de uitzonderlijke aard van de verbetering. Alleen werken die een nieuwigheid of een echte verbetering inhouden, mogen voorgesteld worden. Ref.:specifieke procedure DGHR-SPS-NATURA-001. Dit zijn de laureaten van de verdienstelijke werken Adjudant Jan Debooserie (ATCC) ontwikkelde reserveonderdelen voor het radiocommunicatiesysteem van het systeem voor luchtverkeersleiding Serios II. - Eerste kwartiermeester-chef Frank De Rycke (DOVO Poelkapelle) ontwikkelde en realiseerde een werktuig waarmee de ontmijningsrobot ingegraven ladingen veiliger en eenvoudiger kan neutraliseren. - Opperwachtmeester Mario Castignani (Dept Cav) ontwikkelde en realiseerde een transportband waarmee de coaxiale mitrailleur van de AIFV sneller in- en uitgebouwd kan worden en er minder haperingen optreden. - Mijnheer Patrick Paquet (CC R & A) ontwierp een technische oplossing om de defecte waterpassen van de richtkijker GP2M120 te verwijderen zonder risico op radioactieve besmetting. Hij ontwikkelde ook een nieuwe, meer toegankelijke ligplaats voor die waterpassen. - Adjudant Jean-Marie Crijns en mijnheer Jean-Claude Jacolet (CC R & A) ontwikkelden een draagbare vuurcadansmeter. Daarmee kan het labo Ballistiek van CC R & A op het terrein en in de voertuigen beter de vuurcadans en bijgevolg de goede werking van de wapens controleren. Medaille van verdienste 2007 Op 9 april kende de Koning de medaille van verdienste toe aan de laureaten voor Korporaal Didier Tricot (1 W) en eerste soldaat Nordine Boukhalfa (15 W LuTpt): voor hun snelle en adequate ingrijpen toen ze een collega reanimeerden die een hartaanval kreeg tijdens een kamp in Lagland. - Eerste sergeant Ian Dierckx (10 Tac W): voor zijn koelbloedigheid toen hij op de luchthaven van Kaboel een zelfgemaakte bom ontdekte onder een tankwagen en zo een aanslag vermeed. - Adjudant Freddy Christiaens (2 Gp CIS): voor de lef en de burgerzin die hij toonde door vier dieven te helpen arresteren die de handtas van een 82-jarige vrouw wilden stelen. - Adjudant John Claerhout (W Heli): door zijn snelle ingrijpen en zijn kennis van eerste zorgen kon hij het leven redden van iemand die zelfmoord wilde plegen. - Adjudant Dirk Brans (NAVO): voor zijn gedrevenheid als fiscaal assistent bij de International Military Staff (IMS). Hij hielp er nieuwe boekhoudprogramma s ontwikkelen en invoeren en geeft daarnaast ook trainingen. - Adjudant Stéphane Hussin (CHRD): voor zijn snelle en adequate optreden waarmee hij het leven redde van een motorrijder die zijn been verloor bij een ongeval op de E40. - Adjudant-chef Georg Janssen (Comopsland): voor zijn professionele inzet en zijn buitengewone expertise op het vlak van schietinstructie. - Kapitein-commandant Baudouin Heuninckx (Occar): voor zijn perfectionisme en sterke zin voor initiatief als verantwoordelijke voor de geïntegreerde logistieke steun aan het vliegtuig A400M bij de Organisation Conjointe de Coopération en Matière d Armement (Occar). Rechtzetting: De laureaten die we vermeldden in Direct 2008/02 waren de laureaten voor 2006, en niet voor DIRECT 2008/11 [12

15 Agenda Je activiteit in onze agenda? Mail naar Let wel: verstuur het minstens vijf weken voor publicatie en vermeld een militair én een burgernummer voor meer inlichtingen. Fietsen vrijdag 20 juni Destelbergen: 4 de fietshappening van de Elementen voor Medische Interventie nr. 1 t.v.v. vzw Pinocchio. Keuze uit een recreatieve fietstocht (48, 68 of 105 km) of een ploegentijdrit voor ploegen van 5. Inlichtingen: ( ), +EMI1-fietshappening@mil.be. Wandelen zaterdag 21 juni Burcht: het Marching team van het 11 de Bataljon Genie organiseert de 4 de Mars van de genie, over 5, 7, 14, 21, 25, 31 of 40 km. Start van 8 tot 14 u. Het kwartier Luitenant V. Thoumsin (Kruibeekse Steenweg 159) is open vanaf 7.30 u. Deelname: 1,50; 1,10 voor leden van wandelfederaties. Inlichtingen: Danny Dufoor op , danny.dufoor@mil.be. Infodag woensdag 25 juni Flawinne: de Special Forces Group organiseert een infodag in kwartier Sous-lieutenant Thibaut (rue J. Durieux 80). Inlichtingen: Xavier Allard op ( ) of Xavier.Allard@mil.be. Wandelen 25 tot 28 juni Ardennen: de Europese Mars van de Herdenking en de Vriendschap loopt dit jaar over de volgende etappes: Coo Vielsalm (25 juni), Vielsalm Houffalize (26 juni), Vaux-sur-Sure Martelange (27 juni) en Martelange Bastogne (28 juni). Inlichtingen: cel EMHV op ( ), officier.mesa@scarlet.be. Oriëntatielopen 25 tot 28 juni Ardennen: de 4 dagen oriëntatie, georganiseerd door de 7 de Brigade, Adeps en de Fédération Regionale des Sports d Oriëntation. 25 juni: Houffalize Engreux, 26 juni: Dochamps La Roche-en-Ardenne, 27 juni: Champlon Halleux, 28 juni: Compogne Bastogne. Omloop C: 15 km, naar keuze van 1 tot 4 dagen. Omloop E: 15 km per twee, over 4 dagen. Omloop J: 10 km, naar keuze van 1 tot 4 dagen. Inlichtingen: ( ) of fax ( ), didier.marchais@mil.be. Bijeenkomst vrijdag 27 juni Peutie: Night of the paymasters van het departement Administratie van het Competentiecentrum Steun (voorheen CAD). Deelname: 17, met barbecue. Inlichtingen: Carine Verdonck op ( ), Carine.verdonck@mil.be. Open dag vrijdag 27 juni Diest: het 1 ste Bataljon Parachutisten opent de citadel voor het publiek. In het thema dag van de oudgediende zijn er demonstraties, commandopistes en activiteiten voor groot en klein. Inlichtingen: ( ), 1para-osc@mil.be. Motorrit zaterdag 28 juni Zutendaal: 2 de motorrit van de Distributiecentrum Materieel, over 140 km (Voerstreek) of over 250 km (Baraque Michel, Francorchamps en Voerstreek). Vertrek van 9 tot 12 u vanuit het militair kwartier, aangeduid vanaf de E314, afrit 32. Deelname: 8 voor rijder, 3 voor bijrijder. Inlichtingen: , DisC-Mat-HR-CSM@mil.be. Open dag weekend van 28 & 29 juni Zeebrugge: internationale opendeurdag van de marinebasis Zeebrugge. Gratis toegang, van 10 tot 18 u. Ontdek alle aspecten van het militaire zeeleven, met o.a. demonstraties van de Sea King-helikopter van het 40 ste Smaldeel en een Nederlandse Lynxhelikopter. Ook de douane, de scheepvaartpolitie en de dienst Leefmilieu stellen zich voor. Bovendien krijg je een overzicht van alle militiare en civiele maritieme opleidingsmogelijkheden. Inlichtingen: , fax: Museumbezoek zondag 29 juni Kapellen: geleid bezoek aan het depot van het Koninklijk Legermuseum in het Fort van Kapellen, met reserves van pantservoertuigen, artilleriestukken, trucks en jeeps van WO II tot vandaag. Vooraf inschrijven is verplicht! Inlichtingen en inschrijvingen: , eddy.verbeken@klm-mra.be. Reünie zaterdag 5 juli Heer-sur-Meuse: de anciens van Westhoven (15 de, 3 de en 67 ste Genie) komen samen voor een buffetdiner met dansavond. Volwassenen: 25, kinderen onder 12 j.: 15. Inlichtingen en inschrijvingen (voor 22 juni): Michaël Bastin op , Fernand Bastin op of Nathalie Pire op Fietsen zaterdag 5 juli Tongeren: fietstocht voor wielertoeristen (80 km) of familiefietstocht (25 km) door Haspengouw. Vertrek om 11 u vanuit kazerne Ambiorix, Blaarstraat 99. Inschrijven vanaf 9 u: 5, 2,50 onder 12 j. Inlichtingen: Herman Vonckx op ( ). C o n c e r t e n vrijdag 20 juni Brasschaat: taptoe met het trompetterkorps van de Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen, de Koninklijke Muziekkapel van de Marine en het fanfarekorps van de Nationale Reserve uit Nederland, vanaf 20 u aan het Louis De Winterstadion, in het gemeentepark. Inlichtingen: Eddy Schellens op ( ), eddy.schellens@mil.be. vrijdag 4 juli Leuven: concert van de Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen, georganiseerd door de Staf Provincie Vlaams- Brabant, om 20 u op de Grote Markt. Inlichtingen: , fax Verkoop van militair materieel DG MR organiseert verkopen van militair materieel over heel het land. Public relations: openbare verkoop van kleine uitrusting en kledij - 28 juni: Europese Mars van de Herdenking en de Vriendschap - 5 & 6 juli: Defensiedagen in Florennes - 23 augustus: Mars van de IJzer Meer inlichtingen: Yvonne Winnen op ( ), website: DIRECT 2008/11 [C3

16 Verantwoordelijke uitgever: Ivo Van Lembergen DG IPR, Kwartier Koningin Elisabeth Blok 5, Eversestraat 1, 1140 Brussel Klantendienst & distributie: Eddy Vanharen Fax: Hoofdredactrice: An De Smedt Redactie secretariaat en planning: Herbert Gysens Eindredactie: Frédéric Guillaume, Johan Van Herck Redacteurs: Concetto Bandinelli, Xavier Bonnewijn, Caroline Deprez, Patrick Thomée, Kris Van Doorsselaere, Margot Van Waeyenberghe, Kurt Verwilligen M.m.v.: Joris Huysmans, Didier Lemaire, Fredrik Mjell, Vertaalbureau Oneliner Foto: Malek Azoug, Pierre Bogaert, Patrick Bouillon, Jürgen Braekevelt, Christian Decloedt, Philippe Dehuit, Nicolas Deplanque, Jos Hansoul, Christian Theys Diatheek: Jean-François Soyez Creative director: Olivier Ferneeuw Creative project manager: Stéphane Lowagie Creative officers: Vincent Bordignon, Paula Corbeels, Patrice Hornez, Koen Saelens, Marie-Rose Schiemsky, Chantal Theys, Patrick Van den Borre Drukkerij: Print House Defence: Patrick Vansteenkiste Direct is het informatieblad van het ministerie van Landsverdediging. Noch Defensie, noch enig ander persoon die in zijn naam handelt, zijn verantwoordelijk voor het eventuele gebruik van de informatie van deze uitgave. Alle rechten voorbehouden. DIRECT DG IPR-P/Publi KKE, blok 5 E.14 Evere of: Eversestraat Brussel direct@mil.be

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

maart 2014 nr 120 www.maks.be PROTEST

maart 2014 nr 120 www.maks.be PROTEST maart 2014 nr 120 www.maks.be PROTEST Jens Mollenvanger 6 PROTEST Jonathan deelt GAS-beloningen uit 11 LEERLINGENKAART Ontwerp ze zelf 18 BETERE PUNTEN Scoren met google 20 BRUSSEL Rappen over probleemwijken

Nadere informatie

Topsporter bij Defensie

Topsporter bij Defensie Topsporter bij Defensie Atleten ondersteunen bij hun jacht op die felbegeerde medailles en hen een professionele omkadering bieden, dat is wat Defensie voor ogen heeft. Maar... hoe gaat dat precies in

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

De kinderdagverblijven

De kinderdagverblijven De kinderdagverblijven a. Opdracht Bedrijfskinderdagverblijven organiseren en beheren voor de kinderen (van 0 tot 3 jaar) van de personeelsleden van Landsverdediging op de plaatsen waar de behoeften het

Nadere informatie

INLEIDING. Doelgroep Boekhouders en financiële beroepen / profielen Bezoekers van de beurs Forum For the Future Leden van beroepsfederaties

INLEIDING. Doelgroep Boekhouders en financiële beroepen / profielen Bezoekers van de beurs Forum For the Future Leden van beroepsfederaties 1 INLEIDING Doelgroep Boekhouders en financiële beroepen / profielen Bezoekers van de beurs Forum For the Future Leden van beroepsfederaties Doelstelling onderzoek Monitoring van de vooruitgang inzake

Nadere informatie

Sportinfrastructuur. fitnesszaal 140 m². power en fitnesszaal 360 m². sportzaal 362 m². sportzaal 385 m². turnzaal 90 m². power en fitnesszaal 120 m²

Sportinfrastructuur. fitnesszaal 140 m². power en fitnesszaal 360 m². sportzaal 362 m². sportzaal 385 m². turnzaal 90 m². power en fitnesszaal 120 m² Oost Vlaanderen Kwartier Kapitein Vlieger De Hemptinne fitnesszaal 140 m² Molenstraat 69 9890 Gavere West Vlaanderen Kwartier Eerste Wachtmeester Lemahieu 360 m² Kemmelseweg 5 8900 Ieper Kwartier Adjudant

Nadere informatie

De VOORGANGERS Het Para Commando Regiment

De VOORGANGERS Het Para Commando Regiment Ref :strategic-vision-belgian-defense-nl.pdf Oktober 2018 De VOORGANGERS 1952 Het Para Commando Regiment 1952 Het Para Commando Regiment Zwarte draak Rode draak Luluabourg 1970 Detmold 1970 Technische

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit moet begrepen worden onder :

Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit moet begrepen worden onder : KONINKLIJK BESLUIT VAN 19 OKTOBER 2010 TOT TOEKENNING VAN EEN AANVULLENDE SUBSIDIE AAN DE PROVINCIALE OPLEIDINGSCENTRA VOOR DE OPENBARE BRANDWEERDIENSTEN VOOR HET JAAR 2010. (inw. 1 januari 2010) (B.S.

Nadere informatie

foto s sina willmann haar mannetje

foto s sina willmann haar mannetje foto s sina willmann Sina Willmann staat haar mannetje De wereld van quadraces staat bij het brede publiek voornamelijk bekend als een echte mannenwereld. Er zijn echter ook dames die hun mannetje weten

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

- Ten slotte berekende Lockheed Martin voor Portugal reeds wat de hard SLEP kost voor de blok 15, carrosserie én uitrusting

- Ten slotte berekende Lockheed Martin voor Portugal reeds wat de hard SLEP kost voor de blok 15, carrosserie én uitrusting Wat is de kost van Soft en Hard SLEP? De Minister van Defensie vroeg vanmiddag uitleg aan de oppositie over de eventuele meerkost om de F16s tot 2029 operationeel en inzetbaar te houden naar aanleiding

Nadere informatie

Le tour du Mont Ventoux 2014

Le tour du Mont Ventoux 2014 Le tour du Mont Ventoux 2014 Geen berg zo hoog of... deel 2 waar gaan we heen? 16 december 2013 Fietstocht Mont Ventoux, Pagina 1 Waar ben ik aan begonnen...? Nou, om eerlijk te zijn weet ik dat wel. Maar

Nadere informatie

23 februari Hervorming van de Civiele Bescherming De vrijwillige personeelsleden

23 februari Hervorming van de Civiele Bescherming De vrijwillige personeelsleden Hervorming van de Civiele Bescherming De vrijwillige personeelsleden en geldelijk statuut Toepassingsgebied De vrijwillige personeelsleden die gevraagd hebben om benoemd te worden in de graad van sappeur

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

KENA ZOMERKAMPEN EN JEUGDVAKANTIES

KENA ZOMERKAMPEN EN JEUGDVAKANTIES KENA ZOMERKAMPEN EN JEUGDVAKANTIES 3 KENA organiseert kampen in hartje Limburg voor 8 tot 12-jarigen en voor 12 tot 16-jarigen tijdens de schoolvakanties. Een kamp duurt één week. De kampen worden gedragen

Nadere informatie

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal...

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... 2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... Alweer een tijdje geleden, maar vanwege de drukte nog geen verslag, maar zondag 16 november jongstleden liep ik mijn eerste Zevenheuvelenloop in Nijmegen.

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

De kinderdagverblijven

De kinderdagverblijven De kinderdagverblijven Opdracht Bedrijfskinderdagverblijven organiseren en beheren voor de kinderen (van 0 tot 3 jaar) van de personeelsleden van Landsverdediging op de plaatsen waar de behoeften het grootst

Nadere informatie

Stageverslag Michaël Deslypere

Stageverslag Michaël Deslypere Stageverslag Michaël Deslypere MANPOWER Stagementor: Valerie Milissen Stagebegeleider: Pieterjan Bonne 2 Inhoudsopgave 1.Voorwoord... 3 2.Situering/voorstelling van de stageplaats... 4 3.Beschrijving van

Nadere informatie

AANVULLING TOOLKIT FONDSENWERVING TIPS PERSBENADERING

AANVULLING TOOLKIT FONDSENWERVING TIPS PERSBENADERING AANVULLING TOOLKIT FONDSENWERVING TIPS PERSBENADERING groningen((((( over(de afsluitdijk amsterdam 500(KM binnen 24(uur utrecht veldhoven valkenburg MAASTRICHT( FINISH 500(km Versie: februari 2013 Stap

Nadere informatie

Stefan Slot Vriezenveen

Stefan Slot Vriezenveen Beste sponsoren, Zoals jullie waarschijnlijk wel mee hebben gekregen is vorige week de marathon van New York afgelast. De reden waarom deze afgelast is lijkt mij volkomen terecht! Maar het moment en de

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

20 vacante plaatsen voor sergeant (vrijwillig personeel) via bevordering

20 vacante plaatsen voor sergeant (vrijwillig personeel) via bevordering 20 vacante plaatsen voor sergeant (vrijwillig personeel) via bevordering Posten: Assenede (1), Deinze (1), Gavere (4), Lochristi (2), Melle (2), Merelbeke (6), Zelzate (4) Functie Doelstelling van de functie

Nadere informatie

Royal Antwerp Hockey Club. Sponsordossier Galabal 2014

Royal Antwerp Hockey Club. Sponsordossier Galabal 2014 Royal Antwerp Hockey Club Sponsordossier Galabal 2014 I N T R O D U C T I E Geachte Heer, Mevrouw, Op vrijdag 14 maart 2014 bundelen enkele leden van Royal Antwerp Hockey Club hun krachten om een spetterend

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Bespreking reparatie-kb s welke in het staatsblad verschenen.

Bespreking reparatie-kb s welke in het staatsblad verschenen. Aan het brandweerpersoneel en ambulancepersoneel Bespreking reparatie-kb s welke in het staatsblad verschenen. Volgende reparatie-kb s (met de nieuwe wijzigingen) zijn uitgekomen : 26 jan 2018 - Koninklijk

Nadere informatie

Ik moet vaststellen: Wij zijn gewoon niet goed genoeg.

Ik moet vaststellen: Wij zijn gewoon niet goed genoeg. Ik moet vaststellen: Wij zijn gewoon niet goed genoeg. Ik ben het met de keuze van de winnaar(s) van de Prijs voor Mensenrechten 2014 niet eens! Ze hadden die prijs moeten toekennen aan Farid Le Fou! Helaas

Nadere informatie

Beste kandidaten, Beste vrienden,

Beste kandidaten, Beste vrienden, TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW EN PLATTELANDSBELEID CD&V Kandidatendag 28 mei 2012 Beste kandidaten, Beste vrienden,

Nadere informatie

GSM- of UMTS-repeaters: vragen en antwoorden

GSM- of UMTS-repeaters: vragen en antwoorden GSM- of UMTS-repeaters: vragen en antwoorden V: Mag ik zelf een repeater aanschaffen en installeren bij slechte GSM- of UMTSontvangst? Ik ondervind op bepaalde plaatsen bij mij thuis of in mijn firma slechte

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB december 2013

Nieuwsbrief SHIB december 2013 Nieuwsbrief SHIB december 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB Terug- en vooruitblik Als maakster van deze nieuwsbrief sta ik verbaasd, het

Nadere informatie

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld.

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Naast de sportieve uitdaging van bijna 500 kilometer te fietsen naar Amsterdam en terug, wacht er nu nog een tweede uitdaging: zoveel mogelijk geld

Nadere informatie

Sportparticipatie en fysieke activiteit

Sportparticipatie en fysieke activiteit Sportparticipatie en fysieke activiteit Gepensioneerden Het doel van deze vragenlijst is wat meer te weten te komen over uw eigen sportbeoefening. Graag hadden wij op uw medewerking gerekend. Deze vragenlijst

Nadere informatie

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen.

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen. Toespraak staatssecretaris van Defensie, Jack de Vries voor de reünie Djocja, 17 december 2008, Koninklijk Militair Tehuis Oud Militairen en Museum Bronbeek Allereerst mijn hartelijke dank om voor u te

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Start seizoen 2015-2016

Start seizoen 2015-2016 augustus 2015 editie 1 IN DIT NUMMER START SEIZOEN 2015-2016... 1 DE KONING IS DOOD... 1 Start seizoen 2015-2016 Het nieuwe seizoen 2015-2016 is reeds enkele weken bezig. Rond onze voetbalvelden neemt

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud:

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud: Kooijman Racing ONK Supersport 600 Nieuwsbrief 7 Inhoud: - Verslag GAMMA Racing Days - Kooijman Racing start niet in Spa-Francorchamps - ALS-dag in Assen 22 september - Caravan Verhuur Karsten helpt mee

Nadere informatie

Triatlon infoboekje DSZ WAVE 2012

Triatlon infoboekje DSZ WAVE 2012 Triatlon infoboekje DSZ WAVE 2012 Voorwoord Toen ik in 2009 begon na te denken om aan triatlon te doen, was Trinity juist opgelost en oude Trinity leden kwamen bij DSZ WAVE. Toen begon DSZ WAVE ook pas

Nadere informatie

Onderaan werd er vanaf half vijf gestart in groepen van 500 klimmers en zo gebeurde het dat wij om 5:10 begonnen aan onze eerste klim.

Onderaan werd er vanaf half vijf gestart in groepen van 500 klimmers en zo gebeurde het dat wij om 5:10 begonnen aan onze eerste klim. Weekje Alp d-huez Op zondag 3 juni vertrokken wij met ons gezin in alle vroegte naar de berg waar we al zolang naar hadden uitgekeken. Onderweg worden we al diverse malen ingehaald door motorrijders in

Nadere informatie

VERKOOPPROCEDURE SDV 20145401 VAN 25 PERCELEN VAN INFORMATICA EN REPROMATERIAAL TE PEUTIE

VERKOOPPROCEDURE SDV 20145401 VAN 25 PERCELEN VAN INFORMATICA EN REPROMATERIAAL TE PEUTIE VERKOOPPROCEDURE SDV 20145401 VAN 25 PERCELEN VAN INFORMATICA EN REPROMATERIAAL TE PEUTIE 1. Samenvatting van de verkoopprocedure 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Toegepaste procedure verantwoordelijke dienst

Nadere informatie

Wauw, ik realiseer me nu wat ik allemaal heb gedaan!

Wauw, ik realiseer me nu wat ik allemaal heb gedaan! Wauw, ik realiseer me nu wat ik allemaal heb gedaan! EVC en EVP bieden impuls aan eigen ontwikkeling Door: Marijke Vromans Onlangs behaalden 25 medewerkers van de gemeente Hoogezand-Sappemeer een ervaringscertificaat

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

KVLV helpt vrouwen over de drempel naar beweging!

KVLV helpt vrouwen over de drempel naar beweging! 3 juni 2004 KVLV helpt vrouwen over de drempel naar beweging! IS ER POSITIEF NIEUWS? Recent interuniversitair onderzoek bij 12.000 Vlamingen tussen 10 en 75 jaar doet Minister Marino Keulen besluiten dat

Nadere informatie

Toespraak Evelyne Huytebroeck Geluidskadaster voor vliegtuigen

Toespraak Evelyne Huytebroeck Geluidskadaster voor vliegtuigen Toespraak Evelyne Huytebroeck Geluidskadaster voor vliegtuigen Goedemiddag iedereen, Het kadaster dat ik u op woensdag 14 november 2007 voorstelde, is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen

Nadere informatie

TECHNISCH REGLEMENT VLAAMSE SCHIETSPORTKOEPEL AFDELING DOELSCHIETEN

TECHNISCH REGLEMENT VLAAMSE SCHIETSPORTKOEPEL AFDELING DOELSCHIETEN TECHNISCH REGLEMENT VLAAMSE SCHIETSPORTKOEPEL AFDELING DOELSCHIETEN Art. 1. Dit landelijk technisch reglement bevat aanvullende bepalingen op het Technisch Reglement ISSF en de Nationale Reglementen en

Nadere informatie

Morya Wijsheid Basiswerkboek

Morya Wijsheid Basiswerkboek Morya Wijsheid Basiswerkboek Geert Crevits Samenstelling en commentaar door Marie Crevits Voorwoord De Morya Wijsheid reeks van 9 boeken staat zo vol met praktische wijsheid dat je er gerust een heel leven

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

De bergvrienden (van Engsbergen)

De bergvrienden (van Engsbergen) De bergvrienden (van Engsbergen) Wandelen is onze grote passie. Of het nu in het Engsbergse Asdonk is, op de Houterenberg of wanneer wij met familie of goede vrienden in het hooggebergte rondtrekken, het

Nadere informatie

Toen ik nog een klein manneke was keek ik enorm op naar onze helden op de fiets.

Toen ik nog een klein manneke was keek ik enorm op naar onze helden op de fiets. Verslag van Ruud van de wielerwedstijd in Meer op 13 oktober 2012. Toen ik nog een klein manneke was keek ik enorm op naar onze helden op de fiets. Als wielertoerist droomde ik er van om in een team mee

Nadere informatie

Spinningmarathon van 6 uur voor Villa Joep

Spinningmarathon van 6 uur voor Villa Joep Organiseert 09 juni 2012 op Haantjesdag SpinForLife 2012 Carl Verheijen reikt cheque uit aan Kees Stuivenberg van Villa Joep Sensationele apbrengst in 2009 Spinningmarathon van 6 uur voor Villa Joep Woudenberg

Nadere informatie

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Directie-generaal Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap)

Nadere informatie

Voorbereidende les bij:

Voorbereidende les bij: Voorbereidende les bij: 1 U heeft een bezoek aan de tentoonstelling 24 uur met Willem in het Nationaal Archief gepland. Wij verheugen ons op uw komst, u bent van harte welkom! Om uw bezoek aan het Nationaal

Nadere informatie

Contacten die het verschil maken

Contacten die het verschil maken n ie u w s b r ie f Spotlight on Anke Van Der Heijden, Case Manager FOCUS VAN DE MAAND: Contacten die het verschil maken de best doctors stichting: in Mei 2014 Ik hoor regelmatig van patiënten dat ze het

Nadere informatie

Life@Ease. Wij beschermen u en uw naasten, zorgen voor uw pensioen en verminderen uw belastingen! HR INSURANCE

Life@Ease. Wij beschermen u en uw naasten, zorgen voor uw pensioen en verminderen uw belastingen! HR INSURANCE Life@Ease Wij beschermen u en uw naasten, zorgen voor uw pensioen en verminderen uw belastingen! HR INSURANCE Zelf uw professionele loopbaan bepalen, uw eigen baas zijn, klanten blij maken, uw eigen zaak

Nadere informatie

Directoraat-generaal infrastructuur en logistiek Directoraat C - Middelen L - 2929 LUXEMBURG AFDELING CONTRACTEN EN AANBESTEDINGEN LUXEMBURG

Directoraat-generaal infrastructuur en logistiek Directoraat C - Middelen L - 2929 LUXEMBURG AFDELING CONTRACTEN EN AANBESTEDINGEN LUXEMBURG Directoraat-generaal infrastructuur en logistiek Directoraat C - Middelen L - 2929 LUXEMBURG AFDELING CONTRACTEN EN AANBESTEDINGEN LUXEMBURG AANBESTEDING Nr. INLO.AO-2013-019-LUX-UTB-02 DIENSTVERLENING

Nadere informatie

NIEUWS JUNI 2015 BEHEERSOFTWARE. In deze uitgave:

NIEUWS JUNI 2015 BEHEERSOFTWARE. In deze uitgave: NIEUWS JUNI 2015 In deze uitgave: pagina 2-3 Nieuwe regeling voorschotfacturen vanaf 2015? pagina 4-5 Waarom elektronische facturatie voorlopig nog niet doorbreekt pagina 6-7 Klanten vertellen: Wim Deprins

Nadere informatie

Onderofficier Paracommando

Onderofficier Paracommando Onderofficier Paracommando bereikt hebben van 34 jaar Bijkomende proeven paracommando Als paracommando (ParaCdo) behoor je tot de elite van de Landcomponent. Je opdracht bestaat uit het tussenkomen in

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

1. Hoe schrijf ik mij als individu of als team in voor de Biketour?

1. Hoe schrijf ik mij als individu of als team in voor de Biketour? FAQ BIKETOUR 2015 1. Hoe schrijf ik mij als individu of als team in voor de Biketour? 2. Hoe kan ik mijn profielpagina delen met anderen? 3. Hoe kan ik mijn profielfoto wijzigen? 4. Hoe kan ik de naam

Nadere informatie

Bilan 2002 PERSDOSSIER

Bilan 2002 PERSDOSSIER Bilan 2002 PERSDOSSIER Responsible Young Drivers Stichting van openbaar nut Barricadenplein 9 1000 Brussel Tel. : 02/513.39.94 Fax : 02/502.43.50 www.ryd.be info@ryd.be Inleiding Al voor de negentiende

Nadere informatie

BBA naar de top. Bijlage. Vraag voor financiële ondersteuning van het project: Deze aanvraag werd gedaan door: Brussels Boxing Academy BBA

BBA naar de top. Bijlage. Vraag voor financiële ondersteuning van het project: Deze aanvraag werd gedaan door: Brussels Boxing Academy BBA Bijlage Vraag voor financiële ondersteuning van het project: BBA naar de top Deze aanvraag werd gedaan door: Brussels Boxing Academy BBA Kogelstraat 29 1000 Brussel www.bba olympic.be Contact gegevens:

Nadere informatie

HC zd. 22 nr. 32. dia 1

HC zd. 22 nr. 32. dia 1 HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste

Nadere informatie

Clubblad. Verantw. Uitgever T.C. Bocholt VZW Eikenlaan 2 3950 Bocholt Jaargang 2013 editie : augustus

Clubblad. Verantw. Uitgever T.C. Bocholt VZW Eikenlaan 2 3950 Bocholt Jaargang 2013 editie : augustus Clubblad Verantw. Uitgever T.C. Bocholt VZW Eikenlaan 2 3950 Bocholt Jaargang 2013 editie : augustus Voorwoord Beste tennisvrienden, Het tweede clubblad 2013 is er. Nu voor de meeste onder ons de zomervakantie

Nadere informatie

GROEP INTRO WEST-VLAANDEREN / CAW MIDDEN WEST-VLAANDEREN / JAC MIDDEN WEST-VLAANDEREN / KLINIEK SINT-JOZEF PITTEM / ARKTOS WEST-VLAANDEREN / STAD

GROEP INTRO WEST-VLAANDEREN / CAW MIDDEN WEST-VLAANDEREN / JAC MIDDEN WEST-VLAANDEREN / KLINIEK SINT-JOZEF PITTEM / ARKTOS WEST-VLAANDEREN / STAD GROEP INTRO WEST-VLAANDEREN / CAW MIDDEN WEST-VLAANDEREN / JAC MIDDEN WEST-VLAANDEREN / KLINIEK SINT-JOZEF PITTEM / ARKTOS WEST-VLAANDEREN / STAD ROESELARE THERAPIE EN ONDERZOEKSCENTRUM DE BOOM / OCMW

Nadere informatie

Nationale Competitie van de Reservekaders

Nationale Competitie van de Reservekaders URNOR asbl KNVRO vzw 1000 Bruxelles, Rue des Petits Carmes 24 Bte 1 1000 Brussel, Karmelietenstraat 24 Bus 1 urnor-knvro@skynet.be +32 (0)2 501.23.38 +32 (0)2 501.23.39 URNSOR asbl KNUROO vzw 1000 Bruxelles,

Nadere informatie

HET bromfiets- en motorrijbewijs * (rijbewijs A)

HET bromfiets- en motorrijbewijs * (rijbewijs A) HET bromfiets- en motorrijbewijs * (rijbewijs A) * vanaf 1 mei 2013 Ervaring en vertrouwen Een ontspannen tochtje op zondag. Een weekendje weg. Elke dag vlot door de files. Er zijn redenen te over waarom

Nadere informatie

De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000.

De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000. De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000. De afgelopen tien jaar is het gemiddelde inkomen van de Belgische kinesitherapeut met 40% gestegen,

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

info voor patiënten en familie kritieke diensten Vriendenkring van brandwondenpatiënten

info voor patiënten en familie kritieke diensten Vriendenkring van brandwondenpatiënten info voor patiënten en familie kritieke diensten Vriendenkring van brandwondenpatiënten Inhoud 01 De bewogen start... 4 02 De enthousiaste reis... 4 03 Het André Scheers Huis... 5 04 Gezond naar lichaam

Nadere informatie

Week 1. Week 2. Dinsdag 30 60 min Dressuurmatige training Woensdag 50 min 8 km 30 min stap, tussendoor 2 x 10 min draf.

Week 1. Week 2. Dinsdag 30 60 min Dressuurmatige training Woensdag 50 min 8 km 30 min stap, tussendoor 2 x 10 min draf. Trainingsschema tot 30 km Week 1 30 min 3 km Stap een half uur over verschillende soorten bodem. Is het paard gehoorzaam en heb je controle over het tempo? Loopt hij regelmatig en met plezier? Dan kun

Nadere informatie

het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON

het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON HET RECHT OP EEN LEEFLOON in twaalf stappen... Een leefloon, wat is dat? Wanneer krijg ik het leefloon? Waar moet ik het leefloon aanvragen? Wat zal er na de

Nadere informatie

OPLEIDING PPL. Inhoud:

OPLEIDING PPL. Inhoud: OPLEIDING PPL Inhoud: 1. Overzicht van de opleiding 2. Hoe kan ik piloot worden via de Limburgse Vleugels 3. De medische keuring 4. De oefenvergunning 5. Het logboek 6. Theoretische opleiding 7. Praktijk

Nadere informatie

Teamstage - Almunecar-La Herradura

Teamstage - Almunecar-La Herradura 28/02/2018 Teamstage - Spanje Jaargang 5 nr. 2 Teamstage - Almunecar-La Herradura Vrijdag 9 februari : begin Krokusverlof. 16.00u : vertrek Jos en ikzelf met overvol geladen bestelwagen richting Spanje.

Nadere informatie

studiebeurs Voorwaarden voor het secundair onderwijs

studiebeurs Voorwaarden voor het secundair onderwijs studie beurs Studeren kost geld: cursussen, een kot, inschrijvingsgeld,. Een studiebeurs kan helpen. Velen laten die kans liggen. Misschien is het voor jou toch de moeite om een aanvraag in te dienen.

Nadere informatie

DE KOST VAN HET FEDERALISME

DE KOST VAN HET FEDERALISME DE KOST VAN HET FEDERALISME Een becijferde analyse van de kost van het Belgische taalfederalisme DE KOST VAN HET BELGISCH FEDERALISME 1. Directe kosten 2. Indirecte kosten 3. Totale kost 4. Impact van

Nadere informatie

Secundaire Scholen De Wedstrijd

Secundaire Scholen De Wedstrijd Secundaire Scholen De ruimte lijkt erg ver weg, maar dat is ze niet. Het Internationaal Ruimtestation ISS draait rond de Aarde op een hoogte van zo'n 400km. Wanneer hij niet naar het ISS moet vliegt de

Nadere informatie

Projectkosten ophalen met fondsenwerving

Projectkosten ophalen met fondsenwerving Projectkosten ophalen met fondsenwerving Het is soms ook best duur om vrijwilligerswerk te doen in het buitenland, of stage te lopen over de grens. Voor Local Dreamers, en voor onze Ecuadoriaanse partnerorganisaties,

Nadere informatie

LEIDERSCHAPSTRAINING 2010

LEIDERSCHAPSTRAINING 2010 LEIDERSCHAPSTRAINING 2010 Voorwoord Politiek heeft veel te maken met goed leiderschap: mensen volgen dan het voorbeeld van hun leider. Martin Luther King, Majoor Bosshardt en Koning David zijn voor mij

Nadere informatie

aangesloten bij de Koninklijke Belgische Zwembond / Vlaamse Zwemfederatie

aangesloten bij de Koninklijke Belgische Zwembond / Vlaamse Zwemfederatie SWIMMING CLUB ZAVENTEM vzw aangesloten bij de Koninklijke Belgische Zwembond / Vlaamse Zwemfederatie Secretariaat : Liesbeth Kieken, Leuvensesteenweg 129 1932 Sint-Stevens-Woluwe e-mail : Secretariaat@scz.be

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

De échte klassieker, de Vlaamse Druivencross Overijse

De échte klassieker, de Vlaamse Druivencross Overijse www.desportvriendenoverijse.be desportvriendenoverijse@skynet.be NIEUWSBRIEF > 10 NOVEMBER 2011 INHOUD 11 December > Vlaamse Druivencross VIP & Hospitality 8 December 2011 > Gespreksavond met Michel Wuyts

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

De honden en katten van de Belgen

De honden en katten van de Belgen ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 13 juli 2010 De honden en katten van de Belgen Enkele conclusies Ons land telde in 2008 1.167.000 honden en 1.974.000 katten; In vergelijking

Nadere informatie

Beste sportvissers / Leden en bezoekers,

Beste sportvissers / Leden en bezoekers, Beste sportvissers / Leden en bezoekers, Na het succes van onze eerste nieuwsbrief die is verschenen op 1 mei 2008 waar we trouwens veel leuke reacties over hebben ontvangen, zijn we aan onze 2 e editie

Nadere informatie

Zondag 4 oktober Pimp my lokaal

Zondag 4 oktober Pimp my lokaal Zondag 27 september K3 zoekt K3 Karen, Kristel en Josje zijn op zoek naar hun opvolgers. Vandaag komen we te weten wie van jullie geschikt is om in de voetsporen van deze dames te treden. Warm je stembanden

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

Dan toch maar euthanasie voor Van den Bleeken?

Dan toch maar euthanasie voor Van den Bleeken? Dan toch maar euthanasie voor Van den Bleeken? Nederland niet happig om 'uitbehandelde' geïnterneerde Frank Van den Bleeken op te vangen 01-06-15, 07.00u - BART EECKHOUT LEES LATER 2Van den Bleeken ging

Nadere informatie

GSM- of UMTS-repeaters: vragen en antwoorden

GSM- of UMTS-repeaters: vragen en antwoorden GSM- of UMTS-repeaters: vragen en antwoorden V: Mag ik zelf een repeater aanschaffen en installeren bij slechte GSM- of UMTSontvangst? Ik ondervind op bepaalde plaatsen bij mij thuis of in mijn firma slechte

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie