Tijd van ontdekkers en hervormers ( ) 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren. ( ) ( )
|
|
- Benjamin van der Horst
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren (2). Onderzoeksvraag: Welke bestuurlijke, godsdienstige en economische oorzaken waren bij de Opstand in de Nederlanden het belangrijkst, en wat waren de gevolgen? Willem van Oranje Belangrijkste edelman in Nederland, prins van Oranje, stadhouder (is plaatsvervanger van Karel V/Filips II in een gewest) van Holland, Zeeland en Utrecht. Tolerant m.b.t. godsdienst; zelf vaker van godsdienst veranderd Moeder (Juliana van Stolberg) luthers Vanaf 1544: wordt hij katholiek om zijn erfenis te kunnen aanvaarden (groeit op aan het hof van Karel V te Brussel) 1561: huwelijk met lutherse Anna van Saksen Vanaf 1573: calvinistisch Opmerking: hij kreeg zijn bijnaam de De Zwijger niet vanwege zwijgzaamheid, maar vanwege zijn gewoonte nooit het achterste van zijn tong te laten zien Willem vluchtte in 1567 (nog voor de komst van Alva) naar het buitenland. Daar kreeg hij te horen dat de Raad van Beroerten had besloten hem te vervolgen enalzijnbezittingeninde Nederlanden verbeurd werden verklaard. Hierna formeerde hij een huurleger en lanceerde zijn eerste invasie die mislukte (april 1568). Adolf, de jongste broer van Willem sneuvelde in Heiligerlee. In mei 1568 boekte zijn broer Lodewijk wel een eerste succes in de slag bij Heiligerlee. Met deze veldslag laten veel historici dan ook de 80 jarige oorlog beginnen. Steun vanuit de gewesten kreeg hij toen nog niet en uit geldgebrek werd zijn leger ontbonden. De strijd kreeg op 1 april 1572 een verrassende wending toen de watergeuzen bij toeval Den Briel innamen. In naam van Oranje doe open die poort 1
2 In naam van Oranje doe open die poort Na de inname van Den Brielle sloten zich steeds meer steden bij de opstand aan. De staten van Holland kwamen (zonder oproep van Filips II, dit was revolutionair!) bijeen, gingen zich meer als een eenheid organiseren en besloten: gezamenlijk de financiële lasten van de verdediging op zich te nemen Willem vanoranje(dienazijnvluchtdoor Filips was vervangen) toch te erkennen als stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht Hierna beginnen de Spanjaarden met de herovering van de verloren steden. Het Spaanse leger kende geen genade met de opstandelingen. Het Bloedbad van Naarden is een van de beruchtste bloedbaden van de Tachtigjarige Oorlog. Op 1 december 1572 werd een groot deel van de bevolking van Naarden door de Spanjaarden vermoord, nadat de stad zich aan de Spaanse troepen had overgegeven. 2
3 Na een beleg van zeven maanden gaf Haarlem zich op 12 juli 1573 over, waarna enkele duizenden soldaten en burgers werden geëxecuteerd. Leuk om te weten: het beleg Haarlem is ook het verhaal van Kenau Simonsdochter Hasselaer. Tijdens het beleg van Haarlem hielpen alle inwoners van de stad mee aan de reparaties aan de stadswallen die door Spaans kanonvuur waren beschadigd. In een ooggetuigenverslag maakte men melding van een zekere Kenau die uitblonk in haar inzet om aarde naar de stadswallen te dragen om deze te repareren. Het anonieme verslag beschreef daarnaast dat de bevolking van Haarlem vanaf de wallen met brandend stro en kokende pek (zogenaamde teerkransen) de Spaanse belegeraars bevochten. Na verloop van tijd doken verhalen op dat het Kenau was geweest die met teerkransen tegen de Spanjaarden had gevochten. Haar rol tijdens de reparaties van de verdedigingswerken is in de loop der tijd steeds verder opgeblazen, totdat zij eind negentiende eeuw zelfs geacht werd een leger van 300 vrouwen te hebben aangevoerd in de strijd tegen de Spanjaarden. Trailer van de film In het begin zag het er niet goed uit voor de opstandelingen. Gelukkig keerden de kansen in het voordeel van Oranje, de belegering van Alkmaar mislukte en ook Leiden kon worden ontzet (1574). 3
4 ʹVan Alkmaar de victorie!ʹ, wie kent deze uitdrukking niet? Alkmaar doorstond in 1573 met succes een belegering door het Spaanse leger, als eerste stad in de Nederlanden. Nog ieder jaar vieren de Alkmaarders op 8 oktober het vertrek van de Spaanse troepen. Er was meer succes voor de opstandelingen. Nadat de watergeuzen dijken doorstaken werd op 3 oktober belegering ook de stad 1574 na een maandenlange Leiden ontzet. De belegeraars zijn overhaast vertrokken want in de schans staat nog een klaargemaakte maaltijd van wortelen, uien, vlees en pastinaken op het vuur, die ʺhutspotʺ genoemd zal worden. De Watergeuzen brengen voor de uitgehongerde bevolking nog. haring en wittebrood mee. Het Leids ontzet wordt sinds 1574 elk jaar herdacht in de Leidse Pieterskerk. De jaarlijkse viering met allerlei festiviteiten werd in 1886 voor het eerst gehouden, waarbij in de ochtend gratis haring en witbrood wordt uitgedeeld aan alle inwoners van Leiden. Tijd van ontdekkers en hervormers 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren. Kenmerkende aspect: Het conflict in de Nederlanden, dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat. Het moreel van de Spanjaarden was geknakt. Daarnaast bleek Spanje in 1575 bankroet! Sommige soldaten in de Nederlanden hadden al 2,5 jaar geen soldij ontvangen en gingen over tot plundering van Antwerpen (de Spaanse Furie). 4
5 Gevolgen Spaanse Furie. enorme anti Spaanse propaganda zowel de protestantse als katholieke gewesten gingen zich nu concentreren op de samenwerking tegen Spanje. In de Pacificatie van Gent werd afgesproken dat; 1. Gezamenlijke bestrijding muitende Spaanse soldaten 2. Godsdienstvrede naar Frans model. Geen vervolging meer van andersdenkenden en in de loyale katholieke gewesten mocht het katholicisme gehandhaafd blijven. In Holland en Zeeland zou alleen het calvinisme worden toegestaan, maar er zou gewetensvrijheid zijn voor de aanhangers van beide religies. Vanwege de onverdraagzame protestanten hield de samenwerking van de katholieke en protestantse gewesten in de Pacificatie van Gent niet lang stand. Radicale calvinisten namen in veel plaatsen in Brabant en Vlaanderen de macht over. Het overwegend roomskatholieke Amsterdam ging als laatste Hollandse stad in 1578 over tot de zijde van de opstandelingen ( = de Alteratie van Amsterdam). Handelsbelangen speelden een belangrijke rol bij de ommezwaai, omdat Amsterdam geïsoleerd raakte en andere steden de handel over dreigden te nemen. 5
6 De opstand viel uiteen! De katholieke zuidelijke gewesten werden afgeschrikt door de radicale calvinisten en besloten zich te verzoenen met Filips II. Men ging een samenwerking aan in de Unie van Atrecht. Als reactie daarop vormden de Noordelijke gewesten de Unie van Utrecht (1579). Elk gewest behield daarin zijn eigen rechten, bestuur en privileges Men ging samenwerken op economisch en militair gebied Het calvinisme kreeg een bevoorrechte positie Geloofsvervolging bleef verboden maar rooms katholieken raakten hun kerken kwijt. Uit deze Unie van Utrecht zou later de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ontstaan! Geloofsvervolging bleef verboden maar rooms katholieken raakten hun kerken kwijt. Het Nederlandse gedoogbeleid is echter van alle tijden! Voorbeeld; de schuilkerken. Hierna maken opdrachten blz. 14 & 16 boekje historische context 6
7 Oranjes politiek van gelijkberechtiging voor katholieken en protestanten bleek dus onhaalbaar. Willem van Oranje tekende de Unie van Utrecht (1579) dan ook niet! Als vader des vaderlands was hij een groot voorvechter van de Pacificatie van Gent, met daarin voor beide religies vrijheid en een gelijkwaardige positie. Oranje voerde trouwens al vanaf het begin van de opstand een effectieve propagandaoorlog waarin hij de gewesten oproept tot meer eenheid om hun vaderland te beschermen tegen de vreemde Spanjaarden en zichzelf opwerpt als leider van de opstand. Hij keert zich in eerste instantie trouwens nog niet tegen Filips II (aan wie hij trouw gezworen had) maar tegen de tirannie van de overheidsdienarenzoals de hertog vanalva. Was het Oranje om de godsdienst te doen, de politieke vrijheid van de standen en staten of toch om het herstel van zijn bezittingen? Willem was graaf van Nassau Dillenburg Zijn lijfspreuk Je maintiendrai Nassau ( Ik zal Nassau handhaven ) wees volgens tegenstanders op zijn eigenbelang vandaar dat hij dit veranderde in Je maintiendrai ( Ik zal handhaven ) Dit is ook sinds 1815 de wapenspreuk van Nederland. Oranje wilde in de strijd tegen de Spanjaarden natuurlijk de steun van de bevolking, maar ook van buitenlandse vorsten winnen. Daarom zette hij een team van publicisten aan het werk. Hun doel: het opnemen van de wapens rechtvaardigen, de haat aanwakkeren tegen de Spanjaarden en Oranje neerzetten als de enige persoon die de Nederlanden kon redden. In verschillende media pamfletten, liedjes, symbolische voorstellingen, penningen, preken, geruchten en propagandabrieven werden deze boodschappen keer op keer herhaald. Geuzenliederen Geuzenpenningen 7
8 Voorbeelden van de propagandaoorlog De prins van Oranje Tirannie jaagt Gelderland terug in het kamp van Alva. Geknechte provincies gewesten De plaag van Alvaʹs tirannie in de Nederlanden, ca Voorbeelden van de propagandaoorlog Granvelle Granvelle (adviseur van Filips II) houdt een slang (list bedrog) bij Alva's oor. Alva ontvangt van paus Pius V een zwaard en geld om de Nederlanden te onderdrukken. Voorbeelden van de propagandaoorlog afgunst eer valsheid Spaanse Furie Naakte en geboeide Belgische maagd rijkdom De Plebs, het volk, als arme bedelaar. Propaganda: een vergelijking tussen Oranje en Alva. 8
9 Voorbeelden van de propagandaoorlog De hertog van Alva vrijt met de hoer van Babylon en de economie van het land raakt in verval. Kooplui, marskramer en schippers zijn werkloos, de schepen liggen in de havens. Voorbeelden van de propagandaoorlog Voorbeelden van de propagandaoorlog Houdt op in mijn tuin te wroeten, Spaanse beren, Wilt uw varkensrug toch achterwaarts trekken, Of mijn knots zal het u leren, Die u het hoofd zal breken en de hals zal rekken. De edele prins waarmee u meent te gekken, Zal te water en te land u bespringen al, Vertrekt met uw vuile zeugen en jongen spekken, Rent, guiten, rent voordat de geus u daartoe dwingen zal. 9
10 Willem van Oranje werd door Filips in 1580 de ban gedaan (vogelvrij verklaard). Willem verdedigde de opstand met zijn zogenaamde Apologie (is Grieks voor verdediging ). De Apologie eindigt met de lijfspreuk van de Prins: Je maintiendrai (ik zal handhaven). De tekst van de apologie is van belang geweest voor de Plakkaat van Verlatinghe omdat Willem hierin de gedachte van Calvijn overnam; als een vader (vorst) zich niet goed inzet voor zijn kinderen (onderdanen) mogen deze op zoek gaan naar een nieuwe vader. Argumentatie van Willem in zijn Apologie In 1581 zetten de Staten Generaal Filips II als vorst af in de zogenaamde Acte (plakkaat) van Verlatinghe, de Nederlandse onafhankelijkheidsverklaring. In de acte wordt de leer van Calvijn gebruikt om Filips II te bekritiseren en de Verlatinghe te motiveren! Willem van Oranje werd door Filips in de ban gedaan (vogelvrij verklaard, de beloning op zijn hoofd: kronen + kwijtschelding van eventuele vroegere strafgevallen+ verheffing in adelstand) Willem wordt hierop in 1584 in Delft door Balthasar Gerards vermoord. Mijn Mon God, Dieu, mijn mon God, heb Dieu, medelijden ayez pitiémet de moi mij en et met de cedit pauvre arme peuple volk 10
11 Historische bron: Verslag ondervraging Balthasar Gerards. 11
12 Na de dood van Willem (( vader des vaderlands ) zochten de Noordelijke Nederlanden vergeefs naar een nieuwe leider. Daarom besloot men het bestuur zelf te gaan regelen en daarmee werd de Republiek der zeven Verenigde Nederlanden geboren (1588). De oorlog met Spanje zou met een pauze (12 jarig bestand ) nog tot 1648 duren. Pas bij de Vrede van Münster (1648) erkende Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek. De Republiek bestond uit zeven gewesten (eigenlijk acht, maar Drenthe had geen stem in de Staten Generaal) Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Holland Zeeland. Vooral in het begin had de Republiek het moeilijk tegen de Spanjaarden. Situatie bij het ontstaan van de Republiek der zeven Verenigde Nederlanden 12
13 De Republiek kwam echter uit deze benarde situatie door o.a.: 1. Financiële steun vanuit Engeland (graaf van Leicester) 2. de mislukte tocht van de Spaanse Armada 3. de militaire successen van Maurits van Nassau de zoon van Willem van Oranje 4. het feit dat Filips II op te veel fronten oorlog voerde (o.a. tegen Engeland, Frankrijk, het Osmaanse Rijk en de Nederlanden) Maurits De Spaanse Armada Spanje was rond 1585 aan de winnende hand maar had last van de Engelsen o.l.v. koningin Elisabeth. Engelse kapers behaalden buit op Spaanse schepen die rijkdommen vanuit Zuid Amerika vervoerden bovendien zochten de Engelsen contact met de Turken met wie Spanje in het Middellandse zee gebied in oorlog waren de Engelsen steunde daarnaast de Nederlanden in hun opstand tegen Spanje en ook Nederlandse bedreigden de zeemacht van de Spaanse vloot Dus besloot Filips II om met de Engelsen af te rekenen en liet een onzinkbare onoverwinnelijke vloot bouwen ( invincible Armada ). De expeditie tegen Engeland mislukte door; communicatiefouten, snelle wendbare Engelse Nederlandse schepen met beter geschut en hevige stormen. Voordeel voor de Nederlandse Opstand: de opstandelingen wonnen tijd om zich te herstellen en hun posities verbeteren De Spanjaarden raakten een groot deel van hun vloot kwijt (enorme kostenpost) 13
14 De Republiek in 1648 inclusief Staats Brabant, ruwweg de huidige provincie Noord Brabant. Staat Brabant behoorde tot de zogenaamde Generaliteitslanden. Het was in de 80 jarige oorlog op de koning van Spanje veroverd, had geen stem in het landsbestuur en viel onder direct bestuur van de Staten Generaal. Situatie in 1648 bij de Vrede van Münster. Republiek der zeven Verenigde Nederlanden Situatie in 1648 bij de Vrede van Münster. Republiek der zeven Verenigde Nederlanden en zijn buurstaten. 14
Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog
In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn
Nadere informatieNEDERLAND IN DE 16e EEUW
NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten
Nadere informatie4 De Nederlandse opstand
4 De Nederlandse opstand Kenmerken Nederlanden: * veel water * weinig goede wegen * weinig steden * veel dorpen * aparte gewesten * gewesten zeer zelfstandig Habsburgse Nederlanden 1477-1581 * 17 gewesten
Nadere informatieHet verhaal van de 80 jarige oorlog!
Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,
Nadere informatieNoord-Nederlandse gewesten. Smeekschift
Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten
Nadere informatieLeerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek.
HISTORISCHE BLINGO Korte omschrijving werkvorm Deze kennisquiz is een combinatie van Bingo en Lingo. De klas wordt verdeeld in zes teams. Ieder team heeft een bingokaart met daarop negen jaartallen. Het
Nadere informatieStofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).
Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht
Nadere informatieTijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance
Tijdvakken Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance K.A. * Het begin van de Europese overzeese expansie * Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een
Nadere informatie1c. Losse opdracht- Memoryspel
1c. Losse opdracht- Memoryspel Instructie: Op de volgende pagina van deze instructie vindt u het memory-spel met de portretten van de hoofdrolspelers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Op elk portret staat
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek
Samenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek Samenvatting door F. 1442 woorden 27 februari 2015 4,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Historische context; De republiek
Nadere informatieHoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588)
Hoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588) Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl 1555-1588 Politiek: Nederland onafhankelijk Economie: Amsterdam wordt de stapelmarkt van Europa Welke staatsvorm?
Nadere informatie8,5. Samenvatting door K woorden 18 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting door K. 1578 woorden 18 juni 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Verklaring begin- en eindtijd: 1515: Erfenissen en huwelijken à
Nadere informatieDe Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 1 Waardoor brak er een opstand uit 1515 in de Nederlanden 1515-1572 Karel V Habsburg wordt heerser over een groot deel van de Nederlanden 1572 De
Nadere informatie3a. Denk opdracht- Wie ben ik?
3a. Denk opdracht- Wie ben ik? Instructie: Wie ben ik is een spel waarbij de kinderen gebruik maken van de hoofdpersonen uit de Opstand der Nederlanden: Johannes Calvijn, Angelus Merula, Willem van Oranje,
Nadere informatieHoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?
Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie
Nadere informatieONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN
STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Examenkatern
Samenvatting Geschiedenis Examenkatern Historische context 1 Republiek Karel V was van plan alle Nederlanden vanuit 1 plaats te besturen. Die plaats was brussel, want de Zuidelijke Nederlanden waren in
Nadere informatieOntstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648)
1 Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648) H!to"sche context Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 meneervanempel.nl 2 Hoofdvraag Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatie1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië
Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,
Nadere informatie1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië
Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen een Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,
Nadere informatieRoem rijkdom en macht; eigen staat, rijkdom en, handel in aflaten, veel luxe en onwetendheid
Samenvatting door A. 1819 woorden 27 april 2016 7,1 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HC de republiek Luther en de reformatie Begin 16 e eeuw kritiek van maarten Luther op de katholieke kerk: Roem rijkdom
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Republiek
Samenvatting Geschiedenis Republiek Samenvatting door Y. 2588 woorden 5 juli 2017 6,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Paragraaf 1: Het begin van de Opstand 1515-1572 1515: Karel V
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1.1: Het begin van de Opstand
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1.1: Het begin van de Opstand Samenvatting door L. 1907 woorden 27 juli 2015 6,1 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 1. Het begin van de Opstand (1515-1972)
Nadere informatieGeschiedenis Samenvatting. De Republiek. Hij respecteerde privileges, maar centralisatie werd gezien als bedreiging privileges.
Samenvatting door M. 1574 woorden 17 april 2016 7,6 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis Samenvatting De Republiek = leidt tot gekleurd = belangrijk Onderstreept = Paragraaf
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieNaam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieDe ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal
De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal Een volk in opstand, een boze koning, een dappere koningin, een onoverwinnelijke vloot en... een storm. Dit is het spannende verhaal van de Spaanse
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1
Samenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1 Samenvatting door een scholier 1543 woorden 18 januari 2016 7,1 54 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis 2.1 Deelvraag: waartoe leidde de modernisering
Nadere informatieMaar volgens luthers heb je alleen de bijbel nodig, deze moest daarom in de volkstaal worden verspreid.
Samenvatting door een scholier 2255 woorden 24 mei 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden. Katholieke kerk : roem rijkdom en macht en bijgeloof
Nadere informatieKarel V stelde in 1521 een inquisitie in die ketters moest opsporen en berechten. Het protestantisme werd niet
Samenvatting door Romie 1793 woorden 12 april 2015 2,4 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats De Republiek 1515-1648 Het Begin van de Opstand (1515-1572) Staatsvorming en centralisatie In
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context de Republiek. 5,4 t/m 6,2
Samenvatting Geschiedenis Historische context de Republiek. 5,4 t/m 6,2 Samenvatting door N. 1759 woorden 19 maart 2015 7,3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Historische context 1, de republiek
Nadere informatieDe nieuwe tijd. Gemaakt door: Imke, Guusje en Miika. In de tijd van de ontdekkers en hervormers 1500 tot 1600.
De nieuwe tijd. Gemaakt door: Imke, Guusje en Miika. In de tijd van de ontdekkers en hervormers 1500 tot 1600. Les 1: Miika. De tijd van Maarten Luther. Eeuwenlang kenden mensen in West-Europa alleen de
Nadere informatieHandleiding Willem van Oranje
Korte lesomschrijving In deze les staat de vensterplaat over Willem van Oranje centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wie hij was en hoe hij aan zijn einde is
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De Nederlandse opstand
Werkstuk Geschiedenis De Nederlandse opstand Werkstuk door een scholier 2412 woorden 19 januari 2002 6 627 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1, Oorzaken van de Nederlandse
Nadere informatieWie was de eerste prins van Oranje? Leer het aan de hand van het Wilhelmus.
Wie was de eerste prins van Oranje? Leer het aan de hand van het Wilhelmus. 2013 is het jaar van de Troonsopvolging en de viering van het 200 jarig Koninkrijk, maar hoe is het allemaal begonnen? Wie was
Nadere informatieSamenvatting Gouden Eeuw ABC
Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.
Nadere informatie7,5. Samenvatting door W woorden 11 september keer beoordeeld. Geschiedenis. 1 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting door W. 1891 woorden 11 september 2014 7,5 136 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 1 De christelijke kerk in West-Europa valt uiteen Groeiende
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 3 Havo
Kennistoets bij hoofdstuk 3 Havo Opdracht 1 De sterke economische groei die de Gouden Eeuw kenmerkt, kwam hoofdzakelijk ten goede aan het gewest Holland. Welke militaire oorzaak kun je benoemen? Holland
Nadere informatie6,1. Werkstuk door een scholier 3190 woorden 21 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave
Werkstuk door een scholier 3190 woorden 21 april 2001 6,1 439 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Hst 1: Het ontstaan van de Opstand Hst 2: De Hertog van Alva als landvoogd Hst 3: De Nederlandse
Nadere informatieTIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD
TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD DE KENMERKEN VAN HET TIJDVAK het begin van de Europese overzeese expansie; het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance
Nadere informatievictorie! onderdelen Lesstofvervangend voor tijdvak Ontdekkers en Hervormers Nederlandse Opstand Stedelijk Museum Alkmaar
victorie! Lesstofvervangend voor tijdvak Ontdekkers en Hervormers Nederlandse Opstand Stedelijk Museum Alkmaar Willem van oranje 1533-1584 Margaretha van Parma 1522-1586 Filips II 1527-1598 Hertog van
Nadere informatie1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II
1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II Wat wilden Karel V en Filips II bereiken? Op politiek gebied wilden ze dat de macht van de regering in Brussel vergroot werd Grote ontevredenheid onder
Nadere informatie3b. Doe opdracht- Mijn eigen Geuzenlied
3b. Doe opdracht- Mijn eigen Geuzenlied Inleiding: Deze opdracht kan klassikaal gedaan worden. In deze handleiding zit een informatieblad met een duidelijke beschrijving van de opdracht. De beschrijving
Nadere informatieBij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.
Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel
Nadere informatieLandenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?
Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context:?republiek der Zeven Verenigde Nederlanden? ( )
Samenvatting Geschiedenis Historische context:?republiek der Zeven Verenigde Nederlanden? (1515-1648) Samenvatting door N. 3589 woorden 17 februari 2015 7 103 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo
Nadere informatieNaam: FLORIS DE VIJFDE
Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le revolutie Samenvatting door een scholier 3360 woorden 27 april 2016 5,7 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Republiek der Zeven Verenigde
Nadere informatiegermaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).
Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest
Nadere informatieFilips. Landgenoten, Brussel, 25 oktober 1555
Landgenoten, Brussel, 25 oktober 1555 Vandaag was een grote dag. Mijn vader Karel V deed afstand van de troon. Hij was sinds zijn 15e heerser van het Habsburgse Rijk. Half Europa hoorde daarbij, zoals
Nadere informatie1 keer beoordeeld 31 oktober Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
6,5 Samenvatting door F. 2455 woorden 1 keer beoordeeld 31 oktober 2015 Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd vóór Karel V Sinds 925 hoorde het
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieWie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Dit deel van 6.2 hoort bij de HC De republiek Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht.
Nadere informatieHoofdstuk 2. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd voor Karel V Het grondgebied van het huidige Nederland
Hoofdstuk 2. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd voor Karel V Het grondgebied van het huidige Nederland behoorde sinds 925 tot het Duitse Rijk. In de 14 de en
Nadere informatiePartijen Staatsgezinden: 3900 man infanterie en 200 man cavalerie, geleid door graaf Lodewijk van Nassau en graaf Adolf van Nassau, voornamelijk
Partijen Staatsgezinden: 3900 man infanterie en 200 man cavalerie, geleid door graaf Lodewijk van Nassau en graaf Adolf van Nassau, voornamelijk bestaande uit huurlingen en een kleine groep getrouwe troepen
Nadere informatieEindexamen geschiedenis vwo II
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire
Nadere informatieLodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643
Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september 1601 - Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII, bijgenaamd de Rechtvaardige (le Juste), koning van Frankrijk van 1610 tot aan zijn dood,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers
Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting door Monir 1036 woorden 2 maart 2015 5,2 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Tijdvak 5 Tijd van
Nadere informatieJan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419
Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419 Hij was hertog van Bourgondië. Hij werd geboren in Dijon en was de oudste zoon van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen
Praktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen Praktische-opdracht door Emily 2244 woorden 24 maart 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geloof in de Lage Landen Een praktische
Nadere informatieLeerdoel Leerlingen horen spelenderwijs feiten langskomen over de staatsinrichting van de Republiek in de Gouden Eeuw.
Geschiedenisquiz Korte omschrijving werkvorm De werkvorm is gebaseerd op het spel ren je rot. De inhoud van de quiz gaat over Nederland in de zeventiende eeuw. De leerlingen worden ingedeeld in teams.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door Sven 1848 woorden 18 december 2017 6,7 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 1: Het gebied dat tegenwoordig bestaat
Nadere informatieWerkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij.
Werkblad Introductie 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2. PETJE OP, PETJE AF: WAAR OF NIET? Zijn de volgende zinnen
Nadere informatieSinds 925 hoorde het grondgebied dat nu NL vormt tot het Duitse Rijk. Het hoogste gezag lag bij de Duits koning of keizer.
Samenvatting door een scholier 3164 woorden 31 januari 2016 5,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden voor de tijd van Karel V. Sinds 925
Nadere informatieHertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca Door A. F. Verstegen. 1. Heerlijkheid Hagestein. 2.
Hertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca. 1555 Door A. F. Verstegen 1. Heerlijkheid Hagestein 2. Land van Vianen 1 3. Graafschap Culemborg 2 3 4. Land van Arckel 5. Graafschap
Nadere informatieLink it: Republiek in tijd van Vorsten
Link it: Republiek in tijd van Vorsten Uitleg Link it werkt in principe als een soort domino (hoewel je er andere varianten op kunt bedenken). Het idee is dat de leerlingen moeten proberen om een begrip
Nadere informatieOEFEN SED V4 Tijdvak 1 t/m 6 juni 2008 GCD
OEFEN SED V4 Tijdvak 1 t/m 6 juni 2008 GCD 1. a.zet in een kolom de tijdvakken 1 t/m 6 onder elkaar, nummer ze van 1 t/m 6, zet er achter welke naam ze hebben en zet de tijdsindeling erachter b. Zet de
Nadere informatieSessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt. Mening in 1618. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen
Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt Mening in 1618 Mening Nu Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 64. Uitspraken over Johan van Oldenbarnevelt Johan van Oldenbarnevelt verdiende het om
Nadere informatieL E E R L I N G E N W E R K B L A D
L E E R L I N G E N W E R K B L A D Koning Willem I en zijn taarten Noem een paar Nederlandse politieke partijen: Partij van de Dieren VVD Nederland heeft een minister president, wie is onze minister president?
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 3 Vwo
Kennistoets bij hoofdstuk 3 Vwo Opdracht 1 De sterke economische groei die de Gouden Eeuw kenmerkt, kwam hoofdzakelijk ten goede aan het gewest Holland. Daar is een militaire oorzaak voor. Benoem die oorzaak
Nadere informatieAls bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.
Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieTijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren. (1500 1600)
Onderzoeksvraag: Welke bestuurlijke, godsdienstige en economische oorzaken waren bij de Opstand in de Nederlanden het belangrijkst, en wat waren de gevolgen? De Nederlandse Opstand is de strijd van de
Nadere informatieDE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555)
DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) Deel 1: 1305-1354 De groei van de macht van het volk en het uitbreken van de Hoekse en Kabeljouwse twisten. In deze periode zien we de macht van de graafschappen en hertogdommen
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 2 Havo
Kennistoets bij hoofdstuk 2 Havo Opdracht 1 Bron 1 In Valencijn werden Faveau en Maillart gearresteerd, die kousenmakers waren en het calvinistische geloof begonnen te prediken. Ze werden uit de gevangenis
Nadere informatieGebeurtenis Regeerperiode 1403-1442
Johanna van Polanen is pas 11 jaar als ze trouwt. Dit komt doordat haar familie een verstandshuwelijk sluit. Ontvang 100 florijnen. 1403 Engelbrecht de Eerste van Nassau trouwt met Johanna van Polanen.
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - II
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatieEven herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag
Even herhalen Prehistorie Oudheid De ontdekking van het vuur bood enkele voordelen. Zo konden de eerste mensen roosteren, hadden ze en en bood het hun ook vlees warmte licht bescherming Athene stond bekend
Nadere informatiePlakkaat van Verlatinghe 1581
Plakkaat van Verlatinghe 1581 DE NEDERLANDSE ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARING PROBUS 84 10 MEI 2012 JACQUES VAN DER JAGT Inhoudsopgave 1. Fasen Opstand 2. Totstandkoming Plakkaat 3. Inhoud algemeen 4. Politieke
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Willem van Oranje
Werkstuk Geschiedenis Willem van Oranje Werkstuk door een scholier 420 woorden 1 april 2008 6,1 381 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik wil mijn werkstuk houden over Willem van Oranje, want ik
Nadere informatieRepubliek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Vragenkapstok
Vragenkapstok Kenmerkende aspecten: 17, 21 1. DE CHRISTELIJKE KERK IN WEST-EUROPA VALT UITEEN Groeiende kritiek op de katholieke Kerk rond 1500 De kritiek van Luther Verschillen tussen het lutheranisme
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische Contexten H.2
Samenvatting Geschiedenis Historische Contexten H.2 Samenvatting door C. 2457 woorden 28 mei 2016 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting Geschiedenis Historische Contexten
Nadere informatieDe Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok
Nadere informatie7,6. Samenvatting door een scholier 2543 woorden 20 maart keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 2543 woorden 20 maart 2012 7,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis samenvatting. Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 3: Een
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieWillem van Oranje. Over Willem. Info. Bekenden van Willem. Willem van Oranje. Tijdlijn Info Foto s. wsw. Dillenburg. Willem van Oranje Lente, 1545
Over Willem Willem krijgt op 11-jarige leeftijd door het overlijden van een neef een grote erfenis. Daar hoort ook bij dat hij verhuist van zijn ouders in de naar de grote stad. Daar wordt hij opgevoed
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis HC Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting Geschiedenis HC Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Samenvatting door Lotte 3088 woorden 19 juni 2017 7,1 17 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks HC: Republiek der Zeven Verenigde
Nadere informatieAntwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan.
Antwoordkernen De Nederlanden 16 e en 17 e eeuw Eureka 2M volledig herziene 4 e druk, 2013-2014 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het
Nadere informatieKeizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637
Keizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637 Ferdinand II, was de zoon van Karel II van Oostenrijk, broer van keizer Maximiliaan II, de vader van keizer Matthias. Hij behoorde tot het
Nadere informatieWelke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.
Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest
Nadere informatie5 keer beoordeeld 19 februari 2014
4,6 Samenvatting door M. 2499 woorden 5 keer beoordeeld 19 februari 2014 Vak Geschiedenis Methode Werkplaats Geschiedenis Werkplaats CE Examenkatern VWO De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 2:
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Willem van Oranje
Werkstuk Geschiedenis Willem van Oranje Werkstuk door een scholier 2481 woorden 11 mei 2005 6,4 351 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Voorwoord Zijn jeugd Huwelijken Belangrijke gebeurtenissen Willem
Nadere informatieHet begin van staatsvorming en centralisatie. Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats?
Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats? Voorbeeld 1: Engeland De bezittingen van de Engelse koning Hendrik II in Frankrijk rond 1180 zijn
Nadere informatieInstructie voor leerkracht
Instructie voor leerkracht Bij deze PPT hoort achtergrondinformatie. Dit vindt u ook op deze site. In het document: Informatie voor leerkrachten Print het uit. Dan heeft u de info bij de hand, tijdens
Nadere informatieWerkboek klas 2 Hoofdstuk 3
Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marco Harmsen 13 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67292 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieOnderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?
Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker
Nadere informatie