MAASTRICHTS NATUURBEHOUD MAASTRICHTS NATUURBEHOUD MAASTRICHTS NATUURBEHOUD MAASTRICHTS NATUURBEHOUD MAASTRICHTS NATUURBEHOUD MAASTRICHTS NATUURBEHOUD
|
|
- Thomas van de Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK
2 COLOFON Deze uitgave is een coproductie van: CNME Maastricht en regio / MTB Maastricht Weike Medendorp Frans van den Broek fotografie: archief CNME Maastricht en regio / Frans van den Broek lay out: C.Design Valkenburg drukwerk: TO Offset Maastricht oplage 1500 stuks Maastricht 2006
3 ECOLOGISCH GROENONDERHOUD IS ECHT AMBACHTSWERK ECOLOGISCH GROENONDERHOUD IS ECHT AMBACHTSWERK ECOLOGISCH GROENONDERHOUD IS ECHT AMBACHTSWERK ECOLOGISCH GROENONDERHOUD IS ECHT AMBACHTSWERK ECOLOGISCH GROENONDERHOUD IS ECHT AMBACHTSWERK ECOLOGISCH GROENONDERHOUD IS ECHT AMBACHTSWERK
4 DON SHEPHERD IN MAASTRICHT LIGGEN NOG VEEL KANSEN VOOR ECOLOGISCH GROENBEHEER MICHEL JACOBS Maastricht wil het groen dat ze heeft graag behouden en daar waar het kan uitbreiden en verbeteren. Logisch. Want een groenere stad is een leefbaardere en deze voldoet aan de drie R s van Rust, Ruimt en Recreatie. Het is in deze dan ook niet verwonderlijk dat Don Shepherd, directeur CNME Maastricht en Regio (Centrum Natuur en Milieu Educatie), voor zijn bedrijf, MTB en Buurtbeheerbedrijven een belangrijke rol ziet weggelegd ten aanzien van ecologisch groenbeheer en restauraties van cultureel erfgoed. WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN FRANK FICKER LUC WINANTS Don Shepherd: Ik ben blij dat dit boekje er is. Wethouders, maar ook medewerkers uit het veld en een bioloog geven hun mening over het belang van ecologisch groenbeheer en de daarmee gepaard gaande werkgelegenheid. Het maakt het noodzakelijke en concrete werk duidelijk. Het een kan echt niet zonder het ander. CNME, MTB en de Buurtbeheerbedrijven werken met een aantal ambachtslieden die gesteund worden door mensen met een gesubsidieerde en reintegratiebaan. Dat gaat heel goed samen. In de praktijk betekent dat, dat het werktempo lager is. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door het ambachtelijke werk en anderzijds door het leerproces van medewerkers. Het voordeel van hun werk is dat zij, door hun opgedane kwaliteiten, hun werkzaamheden zichtbaar maken. Voorbeelden zijn: De Hoge en Lage Fronten, Stadsnatuurgebieden en het Jekerdal, maar ook het beheer van schooltuinen. We werken in een langzamer vliegwiel, maar zijn wel een noodzakelijke schakel. CNME, MTB en Buurtbeheerbedrijven bieden daarbij mensen weer een perspectief op werkgelegenheid waar we trots op kunnen zijn.
5 Overheid De Overheid moet zich daar altijd bewust van zijn en daar geld voor vrij blijven maken. Wij als specialisten kunnen het werk zo organiseren, dat zij die niet meer aan het reguliere werk toekomen, een fatsoenlijke baan krijgen met uitdaging. Ik betreur het dan ook dat de Rijksoverheid de ID-banen heeft afgeschaft. Veel mensen met een IDbaan waren al jaren in dienst bij hun werkgever. Voor hen had de Rijksoverheid de regeling met het beloofde perspectief als keuze moeten laten bestaan. De nieuwe regeling zou dan alleen moeten gelden voor nieuwe mensen.
6 DON SHEPHERD MICHEL JACOBS WIM HAZEU Integratie Door te werken integreren mensen in de maatschappij. CNME, MTB en de Buurtbeheerbedrijven doen er alles aan om dit te realiseren en met succes. Velen medewerkers werken met veel plezier in het groen. Door gerichte scholing zijn dit bewuste medewerkers geworden en met trots geeft Don Shepherd hier twee voorbeelden van: Een tijdje geleden liep een bioloog van ons door de binnenstad en daar stuitte hij op een beheerploeg van MTB, die eerder in de Hoge Fronten van CNME instructies hadden gekregen. De medewerkers konden hem precies vertellen welke zeldzame planten er op de locatie groeiden. Met trots vervolgde hij zijn weg. Een ander mooi voorbeeld is dat van een medewerker van de MTB die vuilnis ophaalde bij de Lage Fronten. Toen hij de zakken aan het leeg maken was, zag hij tussen het afval een kleine muurhagedis zitten. Hij ving het zeldzame diertje en bracht het terug naar de Lage Fronten. HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN FRANK FICKER Scholing Automatisch komen we dan uit bij een stuk ecologische scholing en bewustwording. CNME wil graag MTB en de Buurtbeheerbedrijven hierin gaan scholen, maar dat geldt ook voor andere bedrijven en particulieren. In feite moet de eis gesteld worden dat uitvoerders in het groen geschoold zijn voor het uitvoeren van ecologisch groenonderhoud. In Maastricht liggen wat dat betreft nog genoeg kansen. Het ambachtelijke werk dat medewerkers van CNME, MTB en de Buurtbeheerbedrijven in een rustig tempo doen, is een zeer geschikte manier om de kwaliteit en de leefbaarheid van de stad te vergroten, besluit Don Shepherd. LUC WINANTS
7
8 DON SHEPHERD MICHEL JACOBS MTB HERSTELT CULTUREEL ERFGOED VAN MAASTRICHT Maastricht is een toeristenstad bij uitstek. De Stadswallen, Pater Vincktoren en de Helpoort moet je gezien hebben. Dat geldt ook voor de Hoge en Lage Fronten. Deze maakten deel uit van de verdedigingslinie van Maastricht. Onkruid en achterstallig onderhoud zorgden ervoor dat een gedeelte van dit culturele erfgoed voor een deel aan het oog onttrokken werd. MTB herstelt dit nu en met succes. WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN FRANK FICKER LUC WINANTS Met voorman bouwbedrijf Michel Jacobs ga ik een dag op pad. Hij vertelt honderduit over de opdracht die MTB gekregen heeft van de gemeente. Hij is er zichtbaar trots op. Als eerste lopen we door de Hoge en Lage Fronten. Daar ligt het werk even stil omdat de natuurlijke zaaiperiode in volle gang is. Dat geldt ook voor het broedseizoen van de muurhagedis en hazelworm. Michel Jacobs: Het mooie aan dit werk is dat er sprake is van een constant spanningsveld tussen de gemeente en natuurbeschermers. De een wil mooie Stadswallen, herkenbare stadsgezichten en opgeschoonde Fronten en de ander wil dat de flora en fauna er welig tiert. Er is veel overleg en uiteindelijk komen de partijen er altijd wel uit. Voor ons is dit mooi werk om te doen. Zo hebben we veel opschoningswerk verricht en daar waar nodig gerestaureerd. Ook hebben we gezorgd voor broedplekken door het boren van gaten in de muren. De medewerkers vinden dit leuk werk om te doen. De werkzaamheden zijn afwisselend. Het ene moment ben je aan het opschonen en het andere moment aan het restaureren. Dat vraagt veel van je flexibiliteit, maar ook inzicht en deskundigheid. Het resultaat is meteen zichtbaar en de medewerkers kunnen aan anderen laten zien wat ze gedaan hebben. Ik ben een echte natuurliefhebber en ik leer veel van de samenwerking met natuurbeschermers. Dat geldt vooral voor de rijkelijk vertegenwoordigde, maar ook unieke flora en fauna die hier aanwezig is.
9 Michel sluipt door struiken en ik volg hem. We staan oog in oog met muurhagedissen. Even later laat hij mij wijngaardslakken zien en zeldzame bloemen zoals muurvarens, slangekruid en muurleeuwenbekje. De Hoge Fronten laten we achter ons en op het gemak lopen we naar de binnenstad. Bij de Stadswallen staan we stil. Deze zijn opgeschoond door MTB. Op sommige plekken zijn hele bomen verwijderd. We lopen naar het Pater Vincktorentje, de Waterput, maar ook Lange Grachtje. Daar moet een deel van een muur gerestaureerd worden, het opschonen is al gebeurd. Michel laat mij wederom zeldzame planten zien. In Maastricht gaat het beheer van flora en fauna goed samen met het zichtbaar maken van cultureel historisch erfgoed. De meerwaarde hiervan is een mooi stukje werkgelegenheid voor MTB en CNME.
10 DON SHEPHERD MICHEL JACOBS WIM HAZEU: FLORA EN FAUNA VAN VESTINGWERKEN ZIJN UNIEK VOOR NEDERLAND De vestingwerken van Maastricht zijn uniek voor Nederland, maar dat geldt ook voor de aanwezige flora en fauna. Het is dan ook een hele kunst om enerzijds het culturele erfgoed te bewaren en anderzijds de natuur goed te beheren. In Maastricht gaat dat goed samen omdat er goede afspraken zijn tussen de Monumentenverzorgers en de Natuurbeschermers. Daarbij is het CNME, Centrum voor Natuur en Milieu Educatie, voor de gemeente Maastricht een belangrijke partner. WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH Wim Hazeu, wethouder van onder andere stadsbeheer, natuur, milieu en monumenten, zit duidelijk op zijn praatstoel. Hij is een bevlogen natuurliefhebber en beschermer van het Maastrichtse culturele erfgoed. Hij zet zich er dan ook voor in om dit zo goed mogelijk te behouden. De speerpunten voor de komende jaren zijn dan ook het inrichten van extra ruimte binnen de compacte stadsgrenzen. Wim Hazeu noemt in dat kader de drie R s van Rust, Ruimte en Recreatie. In de binnenstad moet dan gedacht worden aan de bestaande parken en het opwaarderen van de Geusselt, het Stadspark en de Hoge en Lage Fronten. Daarnaast moet de toegankelijkheid van het buitengebied van Maastricht vergroot worden. Hierbij moet gedacht worden aan: Jekerdal, Zouwdal en het terrassenpark bij Bemelen. Volgens Wim Hazeu is in dit hele proces een belangrijke rol weggelegd voor het CNME. PAUL JANSSEN FRANK FICKER Bewustwording Deze organisatie heeft een uitstekend netwerk in Maastricht. Door de veelheid aan activiteiten in het groen, hebben zij goede contacten met onderwijsinstellingen, natuurorganisaties, welzijnsen vrijwilligerswerk en de politiek. Door hun goede aanpak levert dat hen een hoog rendement op. Door het brede draagvlak dat CNME heeft, kunnen wij hen, als gemeente, inzetten voor het vergroten van draagvlak ten aanzien van een aantal stevige milieu- en natuurvraagstukken. Hierbij moet je denken aan milieu, energie en de verbetering van de luchtkwaliteit. Er moet een andere manier van denken bij de bevolking komen. De mensen moeten bewuster de auto gebruiken en moeten zorgvuldiger omgaan met het milieu, de energie en de natuur. Dat vraag offers en daar ben ik mij van bewust. Het CNME heeft draagvlak en kennis en kunde in huis om bewustwording op gang te brengen. LUC WINANTS
11 Subsidie Maastricht kent een groot aantal gebieden met een uitzonderlijke flora en fauna. De Vestingwerken, Fort Sint Pieter en de Hoge en Lage Fronten zijn daar goede voorbeelden van. Het onderhoud hiervan is een uiterst kostbare aangelegenheid. Landelijk lopen de restauratiesubsidies terug en dat heeft de gemeente Maastricht doen besluiten om met andere steden de krachten te bundelen om zo geld te krijgen voor hun projecten. Dit doen zij niet alleen bij het Rijk, maar ook bij Europese subsidieverstrekkers. Zo heeft de gemeente Maastricht met succes Europees geld gekregen voor Fort Sint Pieter. Wim Hazeu: Het is een continue zoektocht naar geld en subsidies. Daar waar wij ze kunnen krijgen vragen wij ze aan. Ook werken we samen met ander natuurorganisaties omdat zij ook bereid zijn om te investeren in de groene cultuurhistorie van de stad. Denk hierbij aan Natuurmonumenten. De gemeente Maastricht heeft maar een bescheiden budget en zet dat zo optimaal mogelijk in. Als we alle krachten bundelen staan we sterk en kan veel behouden worden. Samen staan we sterk. Werkgelegenheid Dat laatste geldt ook voor de samenwerkingsverbanden die er zijn. Wim Hazeu is erg te spreken over de goede samenwerking tussen gemeente, CNME en MTB. Mensen maken Maastricht. Je moet zuinig zijn op je natuur en je cultureel erfgoed. Ik vind het geweldig dat mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt die niet binnen het reguliere bedrijfsleven kunnen werken, voor een gedeelte Maastricht maken. Door hen bij dit werk in te zetten snijdt het mes aan twee kanten. Zij die anders geen werk hadden, hebben zinvol en mooi werk. Bovendien wordt de stad er beter van. Het beheer van flora en fauna, bewaren en onderhouden van het culturele erfgoed en mensenwerk gaan hand in hand. De cirkel is rond, besluit Wim Hazeu.
12 DON SHEPHERD MIJN HOBBY IS MIJN BEROEP MICHEL JACOBS Elke maand ontvang ik netjes van MTB mijn salaris, maar ik voel me voor honderd procent CNME er. Ik vind het jammer dat zij mij niet uit eigen middelen kunnen betalen. Hiervoor hebben ze het geld niet, maar via een detacheringconstructie lukt dat wel. En hoe. Ik werk hier al vijfentwintig jaar met plezier. WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN FRANK FICKER LUC WINANTS Aan het woord is Hendrik Erkenbosch, medewerker beheerploeg CNME. Hij is een enthousiaste verteller. Ruim vijfentwintig jaar geleden liep hij stage bij de schooltuinen van de gemeente Maastricht. Daar onderhield hij de tuintjes en gaf ook advies aan leerlingen. Via MTB werd hij gedetacheerd bij het CNME. Een gouden greep. Hendrik Erkenbosch: Ik heb van mijn hobby mijn beroep gemaakt. Binnen het CNME heb ik tal van opleidingen mogen volgen en heb ik mij verder kunnen ontwikkelen. Het werk bij het Centrum voor Natuur- en Milieu Educatie spreekt mij erg aan omdat het zo afwisselend is. Voor de beheerploeg werk ik met de bosmaaier, ploeg ik met de tractor en onderhoud ik schooltuinen. Daarnaast wordt ik ook uitgeleend aan onder andere Natuurmonumenten. Met hen verricht ik werkzaamheden op de Sint Pietersberg. Ook ben ik betrokken bij de lammerperiode van de schapen en het verplaatsen van de schaapskudde van de Sint Pietersberg naar de Hoge Fronten. De kudde moet dan door de stad en dat is uniek. Indien nodig doe ik ook alle voorkomende werkzaamheden bij de kinderboerderijen. En in de herfst heb ik ook nog excursies uitgezet in het Cannerbos. Aan de hand van opdrachten, op uitgezette kabouters, konden leerlingen een parcours volgen en vragen beantwoorden. De afwisseling maakt het werk leuk.
13 Hendrik Erkenbosch heeft veel van het CNME geleerd en draagt zijn kennis nu over. Zo was hij betrokken bij een adoptieproject van de Hoge Fronten waarbij scholieren boompjes konden zagen voor een beter uitzicht. Ook leidde hij een practicum bij het opschonen van kikkerpoelen. Ik vind het belangrijk om mensen bewust te maken van hun omgang met de natuur. Maar dat geldt voor alles. Laatst wat ik bij de bijeenkomst over de nieuwe strategie van MTB. Ik juich het toe dat mensen hun talenten gebruiken en opleidingen volgen, maar dat moet dan wel kunnen. Binnen CNME is dat mogelijk en daar ben ik blij mee. Voor mij is detachering binnen dit bedrijf het hoogst haalbare en daar moet je reëel in zijn. Ik voel me daar ook prettig bij. Voor beide partijen de ideale combinatie.
14 DON SHEPHERD DE STAD ALS TOEVLUCHTSOORD VOOR NATUUR Voor vele bijzondere dieren en planten vormt het oude stadscentrum van Maastricht een toevluchtsoord. Dit komt omdat daar bijzondere omstandigheden zijn die je niet in het buitengebied vindt. Dit geldt overigens voor vele oude steden. MICHEL JACOBS WIM HAZEU Wat is hier aan de hand? Dit stadscentrum zou je kunnen opvatten als een grote rots met daarin allerlei kleine plekjes zoals voegen, spleten en verweerde stenen waar zich door de jaren heen stof en vuil heeft verzameld en waarin zo een soort bodem van heel bijzondere samenstelling is ontstaan: voedselarm, kalkrijk en over het algemeen relatief droog. Daarbij zorgen de stenen van de stad ook voor het vasthouden van de zonnewarmte in de nacht waardoor er een bijzonder milieu ontstaat. HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN Een aantal van de soorten die in de stad voorkomen zijn specifiek aan dit milieu gebonden. Men vindt er echter ook een aantal soorten die vroeger wel in het buitengebied voorkwamen, maar daar nu verdwenen zijn. Hierbij is de factor bemesting door de landbouw de allesbepalende factor. Doordat deze bemesting in de stad ontbreekt zijn de omstandigheden voor deze soorten in de stad tegenwoordig beter dan in het buitengebied. FRANK FICKER LUC WINANTS Een bijzonder klimaat voor bijzondere natuur In en rond de oude Maastrichtse vestingmuren is sprake van een bijzonder klimaat. Overdag kan de temperatuur hoog oplopen en s nachts geven de muren nog warmte af. Hier voelen veel bijzondere planten en dieren zich thuis. Enkele voorbeelden van specifiek aan muren gebonden planten zijn de Muurbloem en het Maastrichts Havikskruid, die enkele oude muren in het centrum van de stad met hun vrolijke geel bijna de hele zomer versieren.
15 Deze planten groeien alleen goed op al enigszins verweerde muren en daar moet dus speciaal rekening mee gehouden worden tijdens restauraties. Een beschermd Natuurmonument, midden in de stad Het natuurmonument De Hoge Fronten maken deel uit van een gordel van vestingwerken die in de 17e en 18 eeuw ter verdediging rondom de stad Maastricht zijn aangelegd. De vestinglinie van de Hoge Fronten bestaat uit bastions, lunetten, droge grachten (door de hoogte waren hier grachten met water niet mogelijk), een ondergronds gangenstelsel en het glacis (de glooiing voor de buitenste verdedigingslinie). De Hoge en Lage Fronten is het meest noordelijke gebied in Europa waar de muurhagedis voorkomt. Muurhagedissen zijn net als alle reptielen koudbloedige dieren die, naast voedsel als sprinkhanen en vlinders, veel warmte nodig hebben. De muurhagedis is een beschermde diersoort. Dit dier kruipt weg in holletjes in de oude muren en gebruikt uitstekende stenen om zich op te warmen in de zon. Bovendien gebruikt hij de muur als jachtgebied.
16 DON SHEPHERD MICHEL JACOBS WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN Buiten deze dieren die bijna alleen op oude muren voorkomen, zijn er ook een aantal plantensoorten die karakteristiek zijn voor droge bloemenrijke graslanden, zoals Grasklokje, Duifkruid en Brede Ereprijs. Deze soorten hebben zich op de voedselarme muren teruggetrokken. Door de omgeving van deze muren zo te ontwikkelen dat deze soortenrijke graslanden weer terugkomen zullen deze soorten zich vanaf de muur ook tussen het gras vestigen. Een verschijnsel wat in de Hoge Fronten al duidelijk waar te nemen is. Naast het vele werk dat verricht wordt door mensen, helpen ook dieren mee in het natuurbehoud en ontwikkeling. Regelmatig bezoekt een herder met een kudde Mergelland schapen de Hoge Fronten. Het Mergelland schaap is een zeldzaam ras. Van oudsher werd dit ras ingezet op moeilijk bereikbare en schrale gebieden in Zuid Limburg. De schapen zorgen ervoor dat de grachten niet dichtgroeien en op den duur zal door de begrazing het grasland bloemrijker worden. De schaapskudde wordt ook ingezet in andere Maastrichtse natuurgebieden zoals de Sint Pietersberg en de Regenwatervijver in Amby. FRANK FICKER Behalve de muurhagedis die specifiek aan de oude muren gebonden is vinden we in de buurt van de vestingwerken ook dieren als bijvoorbeeld de Vroedmeesterpad en de Hazelworm. Deze dieren gebruiken stenenstapelingen die in het gebied voorkomen als plekje om weg te kruipen en om op te zitten zonnen. Bovendien jagen ze graag tussen de bloemrijke begroeiingen. LUC WINANTS Al deze dieren en planten zijn van het oude stadscentrum afhankelijk voor hun voorbestaan. U zult begrijpen dat het een hele uitdaging is om tegelijkertijd te zorgen voor het voortbestaan van alle cultuurmonumenten die het centrum kent en bovendien te zorgen voor het voortbestaan van deze natuur.
17
18 DON SHEPHERD MICHEL JACOBS LEEFBAARHEID WORDT DOOR ONS WERK VERBETERD Hij sjouwde eerst met stenen, maar door studie en hard werken werd hij regio- en filiaalmanager bij een Doe-Het-Zelf-keten. Daar liep hij vast en met een goede regeling kon hij kijken wat beter bij hem paste. Via zijn netwerk kwam hij bij het CNME terecht. Daar groeide hij uit van vrijwilliger tot voorman beheerploeg. We hebben het over Frank Ficker die zijn bestemming in het leven gevonden heeft: werken aan een beter leefklimaat. WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN FRANK FICKER Het roer is bij mij letterlijk en figuurlijk om. Ik heb alle mogelijkheden en medewerking gekregen om in een fantastische baan te groeien. Meer dan voorman beheerploeg wil ik niet zijn. Mijn leven is in balans. Dagelijks stuur ik zo n zes tot vijftien medewerkers aan. Met hen voer ik ecologische werkzaamheden uit. Hierbij moet je denken aan de volgende projecten; Sint Pietersberg, Vaeshartelt, Natuurpark Jekerdal, de grazige weiden bij Campagne en diverse ecologische schooltuintjes. Het werk is erg divers en dat geldt ook voor de medewerkers met wie ik werk. In mijn ploeg zitten een WSW er, voormalig ID-baners, diverse studiestagiaires en mensen in het kader van een reintegratietraject. Deze medewerkers vragen en krijgen extra aandacht. Dat komt vooral door hun achtergrond, maar ook door de regeling waarin zij werken. De kracht van CNME is, dat wij voor hen een echt leerwerkbedrijf zijn. Zo leren wij hen weer een dagritme, omgaan met machines, werken in een groep en kijken naar mogelijkheden. Dat dit werkt blijkt wel uit het feit dat een aantal mensen doorgestroomd zijn naar een reguliere functie, aldus Frank Ficker. LUC WINANTS
19 Hij weet als geen ander waar hij het over heeft. Vijfentwintig jaar was hij werkzaam binnen de Doe-Het-Zelfbranche. Met steun van zijn oud werkgever werd voor hem een outplacementtraject uitgezet. Gekeken werd naar zijn mogelijkheden, maar ook naar datgene wat hij leuk vond. Uit een aantal testen bleek dat hij goed is in het overdragen van kennis. Frank Ficker begon als vrijwilliger bij CNME, werd medewerker beheerploeg en is nu voorman. Inmiddels kent hij de klappen van het ecologisch beheren van het groen. Deze kennis draagt hij nu over aan medewerkers uit diverse regelingen. Frank Ficker: Voor hen is het een ideale leerschool. Het liefst had ik een vaste beheerploeg, maar die kunnen wij niet betalen. Door het inzetten van eerder genoemde regelingen kunnen wij klussen blijven klaren en mensen aan het werk houden en/of dienen als opstap. Ik zou het toejuichen als er vanuit bedrijven en particulieren meer aandacht kwam voor ecologisch beheer. Zij kunnen, door ons opdrachten te geven, hun eigen leefklimaat bevorderen. Ik ben blij dat ik met mijn ploeg daar een steentje aan kan bijdragen.
20 DON SHEPHERD SOCIAL RETURN BIEDT KANSEN OP WERKGELEGENHEID IN HET GROEN MICHEL JACOBS WIM HAZEU HENDRIK ERKENBOSCH PAUL JANSSEN FRANK FICKER Het behoudt van het groen in de stad is speerpunt van het nieuwe beleid. Maastricht krijgt meer en meer te maken met fijnstof en groen vangt dit op. Wij willen dan ook de mensen bewuster maken van de omgang van hun eigen leefklimaat. Zo willen wij dat ze vaker de auto laten staan en op de fiets of met de voet naar de stad komen. We doen er als college alles aan om de stad groener en leefbaarder te maken. De drie R s staan centraal. Deze staan voor Rust, Ruimte en Recreatie. Een mooi voorbeeld hiervan is Jekerdal. Door dit gebied op te knappen is het er goed toeven. Bovendien zorgt het groen ook voor werkgelegenheid, zegt Luc Winants. In zijn portefeuille heeft hij onder andere stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en sociale zekerheid en reïntegratie. Hierin vinden wij dan ook de combinatie van de drie R s en een W: Ruimte, Recreatie, Rust en Werkgelegenheid en dat allemaal in een stad waarin genoeg groen moet zijn om een en ander mogelijk te maken. Voor MTB en CNME is hierin een belangrijke rol weggelegd. In de ogen van Luc Winants moeten beide bedrijven dat doen waar ze goed in zijn. Voor MTB is dat het zijn van een mensontwikkelbedrijf waarin de talenten en vaardigheden van medewerkers ontwikkeld worden. Dit moet uiteindelijk kunnen leiden tot doorstroming naar een reguliere baan. Bij het CNME staat educatie en voorlichting centraal. Als geen ander realiseert Luc Winants zich dat beide organisaties te maken hebben met medewerkers die gesubsidieerd worden. De wet- en regelgeving ten aanzien van gesubsidieerde arbeid is constant aan verandering onderhevig en daar moet je op inspringen. In Maastricht doen wij dit goed en MTB en CNME hoeven dan ook niet bang te zijn. Sterker nog. De ID-banen zijn gestopt en deze hebben wij omgezet in groeibanen. Bij het Transferium werken mensen de eerste tien weken om zo hun recht op uitkering te behouden en vervolgens kunnen ze zes maanden met behoud van hun uitkering werken. Hierdoor doen ze werkervaring op en vergroten zij hun kansen op de arbeidsmarkt. De werkervaring kunnen zij opdoen bij MTB en CNME. Hierdoor snijdt het mes weer aan twee kanten. Werk wordt verricht en mensen krijgen een perspectief. LUC WINANTS
21 Social Return Als portefeuillehouder sociale zekerheid en reïntegratie is Luc Winants er veel aan gelegen om mensen uit de uitkering te halen. In dat kader hoopt hij hoge ogen te scoren met het project Social Return dat bedoeld is voor mensen die een half jaar werkloos zijn. Als de gemeente een aanbesteding doet, moet de inschrijver vijf procent van de totale som besteden aan werkgelegenheid voor mensen met een uitkering of gesubsidieerde baan. Dit moet er dan weer voor zorgen dat deze mensen werkervaring opdoen en doorstromen naar een reguliere baan. Ervaringscijfers uit Rotterdam en Dordrecht leren dat daar veertig tot vijftig procent is doorgestroomd van mensen die aan een project van Social Return deelnamen. Luc Winants: Het werkt en dat is met cijfers onderbouwd. Wij als gemeente hebben voor miljoenen aan te besteden. Een goed voorbeeld is de aanleg van de A2. Dit project is goed voor vijfhonderd miljoen en vijf procent gaat daarvan naar Social Return. Er zijn ook genoeg kleine aanbestedingen en die maken ook een grote aanbesteding. Dat komt ook de werkgelegenheid in het groen ten goede. Ook daarin hebben wij veel aan te besteden. De kracht van Social Return is, dat vooraf bindende afspraken gemaakt worden. Zo wordt de werkgelegenheid van mensen zonder werk veilig gesteld.
22
23
24 MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD IS ECHT MENSENWERK MAASTRICHTS NATUURBEHOUD Watermolen 1, 6229 PM Maastricht IS ECHT MENSENWERK Statensingel 138, 6217 KH Maastricht
De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda
De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda Uit de serie Natuur in Gouda 10 2 colofon tekst: Cyclus, gemeente Gouda en RAVON lay-out: Steenbergen Ontwerp Studio foto s: André van Kleinwee en Richard
Nadere informatieOp zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!
Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word
Nadere informatieKennis-in-huis. Informatie voor bedrijven. Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties. info@kennis-in-huis.nl www.kennis-in-huis.
Informatie voor bedrijven WOLTRING & OPPELAAR Kennis-in-huis Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties Woltring & Oppelaar Reïntegratietrajecten Training & coaching bedrijfsmentoren info@kennis-in-huis.nl
Nadere informatieVoorbeeldig onderwijs
m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012
Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet
Nadere informatieTineke Boudewijns VERSTAG
Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen
Nadere informatieScholieren enthousiast maken voor de techniek
Scholieren enthousiast maken voor de techniek Woorden van deze les de behoefte het imago de servicetechnicus de installatie uitdagend communiceren de installatietechniek carrière maken het project het
Nadere informatieVilla Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS
Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Of je nu tot rust wilt komen tussen zakelijke beslommeringen door of je wilt met je geliefde
Nadere informatieDE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL
DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL Bekijk op https://www.youtube.com/watch?v=pgyczqy-krm voor het herinirichtingplan Sarsven en De Banen. Begin vorige eeuw kwamen plantenliefhebbers uit het hele land al naar
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieRESULTATEN GROOT WILD ENQUETE
RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE 1 Uitkomsten van de Groot Wild enquête Dank u wel! In 2013 organiseerde Natuurmonumenten een landelijke ledenraadpleging over het beheer van wilde dieren zoals edelherten,
Nadere informatiewww.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.
www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken
Nadere informatieEEN LEVEN LANG LEREN
EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieKarin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.
Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als
Nadere informatieFlexibel werken én een hypotheek
Flexibel werken én een hypotheek Een hypotheek met Reacties uit de media op de perspectiefverklaring perspectiefverklaring Columnist Frank Kalshoven, de Volkskrant Alleen hypotheken verstrekken aan mensen
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatieAllemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige
Nadere informatieop een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer
op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer stellen: geef ik iedereen een gelijke kans of staan er misschien onbewust vooroordelen in de weg? Ook in Den Haag worden kansen gemist, waardoor bijvoorbeeld
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieCultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011
Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Datum 2 mei 2011 Colofon Projectnaam Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Auteur Willem de Bruin Datum 2 mei 2011 1. Inleiding 1.1
Nadere informatieEen vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren 11
Inhoudsopgave 2inhoudsopgave A B C G Oriëntatie s Oriënteren op het onderzoeken van flora en fauna 4 Werkwijzer Een vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren
Nadere informatieJenaplanschool Lindekring. brengt de wereld dichterbij. Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring.
Liesmortel 19, 5435 XH St.Agatha. 0485-311611 info@lindekring.nl www.lindekring.nl In het kleine dorp St.Agatha vindt u een school van de toekomst. Jenaplanschool Lindekring brengt de wereld dichterbij
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatieMijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?
Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur
Nadere informatieToespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag
Toespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag Welkom, blij dat u er bent. Uit het feit dat u met zovelen bent gekomen maak
Nadere informatieGEBRUIK JE SCHOLINGSPOTJE
GEBRUIK JE SCHOLINGSPOTJE ZORG DAT JE BIJ BLIJFT Als vakman weet u hoe belangrijk het is om de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en technieken. Ook FNV Bouw vindt het belangrijk dat u bij blijft.
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieDagbesteding & Leer- en Werktrajecten
Leekerweide Dagbesteding & Leer- en Werktrajecten Leekerweide geeft kleur aan je dag www.leekerweide.nl Dagbesteding Inhoud Goede dagbesteding geeft zin 3 Atelier De Specht in Enkhuizen 4 De Kolk in Hoogkarspel
Nadere informatieVakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong
Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Leon Pouwels 11 juni 2014 Achtergrond Achtergrond 2 Achtergrond - onderzoeksopzet Doelstelling Steekproef Methode De doelstelling van dit onderzoek is het verkrijgen
Nadere informatieIk wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.
1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,
Nadere informatieRomantiek. in een sprookjeslandschap. Op een boogscheut van het. drukke Gent treffen we het. Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein
Romantiek in een sprookjeslandschap Tekst: Fanny Storms Fotografie: Park van Beervelde Op een boogscheut van het drukke Gent treffen we het Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein betreden worden
Nadere informatieTANDARTSASSISTENTE. Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013. Sectorwerkstuk HET ASSINK LYCEUM
TANDARTSASSISTENTE Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013 HET ASSINK LYCEUM Sectorwerkstuk Inhoudsopgave Inleiding... 3 Waarom heb je voor deze opleiding gekozen? Waarom zou je voor deze opleiding kiezen?... 3
Nadere informatieTuintrip: +!717973!911562! kktkt. Kleurenparadijs: Tuinfestival aan de Loire. Nazomeren Pompoenseizoen Dahlia. Tuintrend Wilgentenen Buitenhaard
WWW.GARDENZINE.NL SEPTEMBER 2009 3,95 H E T T I J D S C H R I F T V O O R D E T U I N, S E R R E E N H E T T E R R A S +!717973!911562! kktkt Tuintrip: Kleurenparadijs: Tuinfestival aan de Loire Nazomeren
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieF O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën. Zorgvuldig winnen. Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden
F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën Zorgvuldig winnen Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden Zorgvuldig In Nederland is in het verleden veel zand, grind,
Nadere informatieAMSTERDAMMERS AAN HET WERK. Gemeentelijk werk voor tenminste het minimumloon
AMSTERDAMMERS AAN HET WERK Gemeentelijk werk voor tenminste het minimumloon 1 Samenvatting De weg uit armoede is werk. De vraag hoe mensen weer aan het werk geholpen kunnen worden is actueel. De flinke
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieDe loopbaanchecklist
De loopbaanchecklist Met deze checklist ga je voor je zelf na hoe het gesteld is met de manier waarop je jouw loopbaan stuurt. Bij het beantwoorden van de vragen gaat het niet direct om andere banen, je
Nadere informatiePantar verbindt mensen met kansen op de arbeidsmarkt.
Meedoen met werk Pantar verbindt mensen met kansen op de arbeidsmarkt. U werkt niet. Misschien heeft u nog nooit gewerkt. Of het wel geprobeerd maar dat ging mis. Dat kan allerlei redenen hebben. U heeft
Nadere informatieU in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren
Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.
Nadere informatieGROE(N)TEN VAN KAROLIEN
GROE(N)TEN VAN KAROLIEN GROE(N)TEN VAN KAROLIEN Karolien Verbanck GROE(N)TEN VAN KAROLIEN voorwoord WAAROM SCHREEF IK EEN MOESTUINBOEK, zijn er niet al genoeg op de markt? Deze vraag zal ik vermoedelijk
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatievoor vaartoeristen, fietsers en wandelaars Tekst:??????
Koning Willem Alexanderkanaal Een beleefroute voor vaartoeristen, fietsers en wandelaars Tekst:?????? Tekst: Bert Dijenborgh - Foto s: Dianne Dijenborgh 12 Drenthe MagazinE 1216-DM31_ ALEXANDERKANAAL.indd
Nadere informatieInterview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht
1 Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht Betty: Ik ben Betty Cerda de Palou. Ik woon in Maastricht al 32 jaar. Ik ben 63 jaar. Ik ben arts, maar
Nadere informatiePresentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren
Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren Dia 1: Hallo allemaal en welkom bij mijn presentatie. Ik heb onderzoek gedaan bij Moestuin d n Erpel in Someren.
Nadere informatieTobi en. de wilde bijen
Tobi en de wilde bijen Het is eindelijk paasvakantie en Tobi komt aan op de boerderij van zijn oom. Zijn nichtje Hanna wacht al op hem. Ze knuffelt Tobi en lacht: Kom, we gaan spelen! Lachend en pratend
Nadere informatieGelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat?
Gelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat? Gelselaar is aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Het is het tweede beschermde gezicht in de gemeente Berkelland. In 1972 is de Mallumse molen en de
Nadere informatieDigipanel Duurzaamheid en Gebruik openbaar groen in de stad
Digipanel Duurzaamheid en Gebruik openbaar groen in de stad November 2014 Eind oktober 2014 is er een enquête afgenomen onder het Digipanel Breda over het Uitvoeringsprogramma Klimaat en het vervolg hierop.
Nadere informatieNieuwsbrief maart 2016
Nieuwsbrief maart 2016 Nieuws van de Cliëntenraad Jaarverslag 2015 De cliëntenraad heeft een jaarverslag gemaakt van haar activiteiten in 2015. In dit artikel vinden jullie een link naar het jaarverslag.
Nadere informatieDINOSAURIËRS. Marthe Terny
DINOSAURIËRS Marthe Terny 1. INLEIDING Ik hou mijn spreekbeurt over dinosauriërs, omdat ik dit een erg leuk en interessant onderwerp vind. We weten al veel over de dinosauriërs, maar nog niet alles. Ik
Nadere informatieAflevering 2: Solliciteren
Aflevering 2: Solliciteren Vragen vooraf: Heb je wel eens gewerkt in je land van herkomst? Hoe heb je die baan gevonden? Heb je wel eens in Nederland naar werk gezocht? Hoe heb je dat gedaan? Hoofditem
Nadere informatieAlles over zij-instromen in het onderwijs. Voor de klas staan en leren tegelijk.
Alles over zij-instromen in het onderwijs. Voor de klas staan en leren tegelijk. Kennis overdragen, dagelijkse contact met jonge mensen, samen ontdekken waar je grenzen liggen; werken in het onderwijs
Nadere informatieKortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.
Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.
Nadere informatieIrma Steenbeek VERSTAG
Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van
Nadere informatie5 manieren om je eigen pad te bewandelen
5 manieren om je eigen pad te bewandelen Hierbij het nieuwe artikel met als onderwerp: 5 manieren om je eigen pad te bewandelen. Het is geschreven door wandelcoach Tineke Franssen. Tineke wandelt al een
Nadere informatieMeer informatie en bestellingen: www.dynamicfood.nl / info@dynamicfood.nl
Dit essay is gepubliceerd in het boek Dynamic Food (2013). Dynamic Food is een reizend platform dat onderzoek doet naar en informatie verzamelt over de relatie tussen stad en platteland. In 2050 zal 75%
Nadere informatieBoventallig? Pech. Of toch niet?
Boventallig? Pech. Of toch niet? Op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Harriët (37, foto) werkt drie jaar bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Eerst als projectleider ICT. Maar de verantwoordelijkheid
Nadere informatieDat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein
Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden
Nadere informatieEen nieuwe economische basis voor de kudde in het Gulpdal?
Een nieuwe economische basis voor de kudde in het Gulpdal? Wetenschapswinkel-rapport 326 26 mei 2016, Raymond Schrijver en Judith Westerink Doel onderzoek Wetenschapswinkel Ontwikkelen van sociaal contract
Nadere informatieWerken in een andere sector of branche: iets voor u?
Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatiePanelonderzoek inwoners en openbaar groen
Panelonderzoek inwoners en openbaar groen Gemeente Amersfoort Marlies Visser 2 juni 2015 De meeste panelleden zijn positief over het burgerinitiatief tot het opstellen van een Groenvisie. Men vindt over
Nadere informatieHeidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009
Heidebeheer en fauna Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Inleiders: Jap Smits (Staatsbosbeheer) en prof. dr. Henk Siepel (Alterra-WUR) De Strabrechtse Heide is een
Nadere informatieHet instappen in de Paranormale Wereld
Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieJeroen Neef: betontimmerman met diploma
bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees
Nadere informatieDinosauriërs. Inhoudsopgave. 1. Inleiding. 2. Wat is een dinosauriër?
Dinosauriërs Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Wat is een dinosauriër? 3. Wanneer leefden de dinosauriërs? 4. Waar leefden dinosauriërs? 5. Hoe leefden de dinosauriërs? 6. Waarom waren de dinosauriërs zo groot?
Nadere informatieDe Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!
De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even
Nadere informatieOp natuurexpeditie in Het Groene Woud. Verslag van de veldlessen 2017
Op natuurexpeditie in Het Groene Woud Verslag van de veldlessen 2017 0 Inleiding Om kinderen bij de natuurontwikkeling in Het Groene Woud te betrekken heeft ARK Natuurontwikkeling in samenwerking met Brabants
Nadere informatieLisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!
2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst
Nadere informatieVERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de
STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de
Nadere informatieInhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.
Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De
Nadere informatieLef en out-of-the-boxdenken in Lingewaard
Lef en out-of-the-boxdenken in Lingewaard Een onorthodoxe re-integratieaanpak Door: Fenny Brandsma Alle gemeenten hebben ermee te maken: reorganisatie, krimp en boventallige medewerkers. Sommige gemeenten
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieBetrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving.
Betrokken begeleiding voor mensen met NieT Aangeboren Hersenletsel en hun omgeving. Er komen steeds minder vrienden langs, tja, ik ben ook altijd moe. Alles is ineens anders... Als een donderslag bij heldere
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatieWelke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki?
7. Bijlage Resultaten enquête Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 1. Waarom ben je aan het project begonnen? (Για ποιό λόγο ξεκίνθςεσ να ςυμμετζχεισ
Nadere informatieKlas 4B Dierenasiel Zandvoort 2-9-2013 t/m 29-1-2014
Klas 4B Dierenasiel Zandvoort 2-9-2013 t/m 29-1-2014 naam stagiaire naam: Anne bersée stagebedrijf naam: Dierenasiel adres: Keesomstraat 5 plaats: Zandvoort telefoonnummer: 023 5343440 stagebegeleider:
Nadere informatieSamen maken we het groen!
Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden
Nadere informatieHet jaar 2014. 2014 is het eerste jaar voor de nieuwe stichting Kringloopwinkel Amstelveen. De Boemerang maakt een doorstart.
Jaarverslag 2014 Het jaar 2014 2014 is het eerste jaar voor de nieuwe stichting Kringloopwinkel Amstelveen. De Boemerang maakt een doorstart. De uitdaging voor 2014 is het winkeloppervlak te vergroten,
Nadere informatieLesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de
Nadere informatieRapportage Werksoorten. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:
Rapportage Werksoorten Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Werksoorten (QWSM) 2 Inleiding Wat voor soort werk spreekt jou aan? Ben jij
Nadere informatieAan de slag met de Werk Ster!
Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieJonge ambtenaar van het jaar
Verkiezing opent vele deuren voor Katherine Diaz Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motiva Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motivatie voor het werk, bewustwording tijdens en kansen na het
Nadere informatieBijzonder. nieuws. Een wereld te winnen met bewegen! Nummer 2, 2014. Nieuwsbrief voor donateurs
Bijzonder Nummer 2, 2014 nieuws Nieuwsbrief voor donateurs Een wereld te winnen met bewegen! Fonds verstandelijk gehandicapten is onderdeel van Stichting Meedoen mogelijk maken. Nieuws Geachte donateur,
Nadere informatieJohanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen
1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden
Nadere informatieDe kunst van. Projectleider Jeroen Moes (l) en uitvoerder Arjan Oude Middendorp op sportpark Boekelo.
De kunst van kunst Projectleider Jeroen Moes (l) en uitvoerder Arjan Oude Middendorp op sportpark Boekelo. 8 gras Na jaren voorbereidingen gaat het dan eindelijk gebeuren: vanaf seizoen 2012-2013 is de
Nadere informatieIn deze nieuwsbrief. Bouwactiviteiten! De metselprofielen zijn gesteld, de stenen zijn gearriveerd, zodat;
In deze nieuwsbrief Bouwactiviteiten! Karten Mag ik mij even voorstellen? Zonnepanelen? Rijksmuseum en scouting Ridderkerk? Decemberlekkers Buitenterrein Bouwactiviteiten! Donderdag 13 november was het
Nadere informatieKrabbie Krab wordt Kapper
E-boek Geschreven en Vormgeving Esther van Duin Copyright Esthers Atelier www.esthersatelier.nl email info@esthersatelier.nl Krabbie Krab wordt Kapper Krabbie krab was een kunstenaar. Hij maakte beelden
Nadere informatieEen moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit.
Ecoduct Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Wat is dat dan precies, een ecoduct? Zo vroeg een jonge
Nadere informatieINTRO LOES THIERRY MARK
INZICHTEN INTRO In dit document staan acht inzichten die de resultaten zijn van het onderzoek dat drie studenten van de Hogeschool Utrecht hebben gedaan naar de leden van WattsNext. De inzichten zijn
Nadere informatieHet is herfst in de poppenkast. door Nellie de Kok
Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok 1 Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok Samenvatting Jan en Katrijn gaan naar het bos om spullen te zoeken voor de herfsttafel. Als Jan in
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieZelfstandig, ondernemend en meedoen?
Het leert jongeren een vak en begeleidt hen 1,5 jaar om de patronen te doorbreken die hen belemmeren om op eigen kracht aan een baan te komen. Een belangrijke meerwaarde van deze benadering is dat de leerlingen
Nadere informatieVerslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.
Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien
Nadere informatieBurgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten
Burgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten Groen Dichterbij 8 november 2014 Jan Hassink, Carlijn Wentink en Evelien Janssen Jan.hassink@wur.nl Voorbeelden van groene burgerinitiatieven
Nadere informatieFamilie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm
Nadere informatieOogst van twee jaar natuur midden in de samenleving
Oogst van twee jaar natuur midden in de samenleving De oogst van twee jaar Groen en Doen Van oudsher steken vele duizenden vrijwilligers de handen uit de mouwen om onze natuur en ons landschap te beschermen
Nadere informatie