NAAR EEN VISIE WERKLOCATIES VOOR AMERSFOORT Stec Groep aan gemeente Amersfoort -CONCEPTVERSIE-

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NAAR EEN VISIE WERKLOCATIES VOOR AMERSFOORT Stec Groep aan gemeente Amersfoort -CONCEPTVERSIE-"

Transcriptie

1 NAAR EEN VISIE WERKLOCATIES VOOR AMERSFOORT Stec Groep aan gemeente Amersfoort -CONCEPTVERSIE- Stec Groep B.V. Peije Bruil, Guido van der Molen en Boudewijn Kuijl November 2010

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Uw situatie Onze aanpak Leeswijzer 3 2. CONCLUSIES BEDRIJVENTERREINEN AMERSFOORT Amersfoort beschikt over iets minder dan 300 hectare netto bedrijventerrein Bedrijventerreinen hebben een grote waarde voor de Amersfoortse economie Voor een drietal bedrijventerreinen in Amersfoort zijn plannen voor revitalisering: Isselt, Calveen en De Hoef Transacties op Amersfoortse bedrijfsruimtemarkt vooral afkomstig uit kleine tot middelgrote traditionele sectoren Tot 2020 behoefte aan zo n 25 tot 30 hectare netto bedrijventerrein in Amersfoort CONCLUSIES KANTORENMARKT AMERSFOORT Aanbod van kantoorruimte in Amersfoort toegenomen naar meer dan m² vvo (circa 15% van totale voorraad) Merendeel transacties op de Amersfoortse kantorenmarkt is kleiner dan m² vvo Bijna 60% van opname in Amersfoort voor rekening van zakelijke dienstverlening en overheid en non-profit instellingen Amersfoort heeft een nieuwbouwbehoefte aan kantoorruimte van iets minder dan m² bvo tot Amersfoort heeft een forse plancapaciteit van bijna m² bvo, waarvan ruim de helft langs de snelweg Kantoren op centrum/stationslocaties in Amersfoort vanuit markttechnisch perspectief meest aantrekkelijk Ook omliggende gemeenten hebben plannen voor ontwikkeling van kantoorruimte CONCLUSIES FUNCTIEMENGING EN KLEINERE ECONOMIE Ruim 40% van werkgelegenheid in Amersfoort buiten formele werklocaties 36

3 4.2 Functiemenging op diverse locaties in Amersfoort: o.a. Vathorst, Centrum, Bergkwartier, Schothorst en bedrijventerreinen ZZP ers hebben aandeel van circa 40% in totaal aantal vestigingen in Amersfoort Amersfoort beschikt over sterke gemengd economische zones Ten slotte: zorgeconomie belangrijk voor Amersfoortse economie 51

4 1. INLEIDING In hoofdstuk gaan we in op uw vraag en onze aanpak. Dit hoofdstuk sluiten we af met een leeswijzer. 1.1 Uw situatie U wilt sterke werklocaties in Amersfoort Amersfoort wil een boost geven aan haar werklocaties en zo haar economie versterken, duurzaamheid en zorgvuldig ruimtegebruik verbeteren en sterkere ruimtelijke projecten realiseren. Hiervoor wilt u een visie werklocaties maken die heldere doelen en acties formuleert. Aanleiding om nu deze visie te maken, is onder meer het advies van de Commissie Van Ek, dat aangeeft dat en hoe Amersfoort haar economie kan versterken. Daarnaast wilt u beschikken over een integraal afwegingskader voor uw gemeente en duurzaamheid en zorgvuldig ruimtegebruik voor werklocaties meer handen en voeten geven. Ten slotte speelt de regionale strategie werklocaties die met de gemeenten om u heen wordt opgesteld; Amersfoort moet hier haar positie in bepalen. Het gaat u om zowel bedrijventerreinen, kantorenlocaties als de kleinere economie. Bij werklocaties gaat het u om zowel bedrijventerreinen, kantorenlocaties als de mix van wonen en werken: functiemenging en wijkeconomie. U hebt vragen als: wat voor soort en kwaliteit werklocaties heeft Amersfoort nodig? Hoe verhoudt zich de nieuwbouw tot de bestaande voorraad? Hoe zorgvuldige en duurzame werklocaties te maken? Hoe de SER-ladder goed toe te passen in Amersfoort? Wat voor soort locaties trekken extra economie aan? Wat zijn locaties van de toekomst? Wat betekent dit alles voor de bestaande locaties en nieuwbouwplannen in Amersfoort; welke hiervan hebben prioriteit, welke moeten anders worden ingevuld? En wat kan in gemengde locaties zoals economie in wijken, waar uw college zich sterk voor maakt? Hoe dit maximaal te doen en hoe bijvoorbeeld zzp-ers meer aan de stad te binden? Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 1

5 U wilt heldere conclusies en input voor structuurvisie, visie werklocaties en actieplan. U wilt een goede analyse van ons en inbreng van onze expertise. U wilt geen focus op enkel cijfers, maar input voor een inspirerende visie over kwaliteiten van locaties en toekomstwaarde van plekken en gebieden. Daarnaast wilt u sterke EZ-input voor de integrale structuurvisie Amersfoort waaraan wordt gewerkt. Wat wilt u met deze visie bereiken? 1. Helder inzicht in de marktsituatie, kansen en bedreigingen voor Amersfoortse werklocaties. 2. Praktische strategie voor de kantoorlocaties, bedrijventerreinen, functiemenging en kleinere economie in Amersfoort. 3. Concrete input voor verhoging duurzaamheid en zorgvuldig ruimtegebruik in Amersfoort. 4. Concrete input voor de belangrijkste bestaande en ontwikkellocaties. 5. Draagvlak en enthousiasme voor de adviezen onder uw partners en het bedrijfsleven. 6. Goede afstemming met de integrale structuurvisie Amersfoort en het regionale traject werklocaties waarbij de belangen van Amersfoort goed zijn geborgd. 1.2 Onze aanpak Om uw vragen goed te kunnen beantwoorden, is gekozen voor een aanpak die bestaat uit vijf stappen: Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 2

6 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk twee, drie en vier worden de belangrijkste conclusies en resultaten van de analyse van de kantorenmarkt, de bedrijfsruimtemarkt en over functiemenging en kleine economie gepresenteerd. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 3

7 2. CONCLUSIES BEDRIJVENTERREINEN AMERSFOORT In dit hoofdstuk leest u onze belangrijkste conclusies over bedrijventerreinen in Amersfoort. 2.1 Amersfoort beschikt over iets minder dan 300 hectare netto bedrijventerrein Nog iets meer dan 30 hectare bedrijventerrein uitgeefbaar In tabel 1 maken we een overzicht van het totale hoeveelheid bedrijventerrein in Amersfoort. In totaal gaat het om circa 291 hectare netto (zo n 424 hectare bruto), verdeeld over vijf bedrijventerreinen. In totaal is er nog circa 33 hectare terrein uitgeefbaar op drie bedrijventerreinen. Het merendeel van de bedrijventerreinen is gesitueerd in de nabijheid van de snelwegen A1 of A28 (zie ook figuur hiernaast). Het grootste bedrijventerrein van Amersfoort, Isselt, is de enige binnenstedelijke locatie. De meeste terreinen behoren tot het modern-gemengde segment. Alleen bedrijvenpark Vathorst is een eersteklas bedrijvenpark met hoogwaardige beeldkwaliteit. Tabel 1: omvang en uitgeefbare ruimte op bestaande bedrijventerreinen 1 Terrein Omvang (netto ha) Uitgeefbaar (netto ha) Segment De Hoef 57,2 0 Modern-gemengd Calveen 34,0 0 Modern-gemengd Isselt 130,0 0,9 Functioneel/modern-gemengd Vathorst 33,0 18,3 Hoogwaardig De Wieken-Zuid 37,0 13,8 Modern-gemengd Totaal 291,2 33,0 Bron: IBIS, 2010; Gemeente Amersfoort, 2010; 1 Exclusief de Wagenwerkplaats van 25 hectare bruto; Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 4

8 Amersfoort beschikt over extra plancapaciteit voor circa 50 hectare bedrijventerrein Naast het uitgeefbaar aanbod heeft Amersfoort plannen voor ontwikkeling van circa 50 hectare bedrijventerrein, verdeeld over een drietal locaties: Wieken Noord, Nijkerkerstraat en Vathorst West. Voor de locatie Wieken-Noord wordt momenteel het bestemmingsplan geactualiseerd en aangepast. De gemeente streeft er naar om dit terrein voor 2020 op de markt te brengen. De plannen voor de Nijkerkerstraat en Vathorst West zijn minder concreet en hebben de zachte planstatus. Voor beide locaties is nog geen bestemmingsplan vastgesteld. Tabel 2: plancapaciteit bedrijventerreinen in Amersfoort, in netto hectare Terrein Omvang Wieken Noord 24,5 Nijkerkerstraat 15,0 Vathorst West 10,0 Totaal 49,5 Bron: gemeente Amersfoort, Bedrijventerreinen hebben een grote waarde voor de Amersfoortse economie Sociaal-economische waarde per bedrijventerrein in beeld Met behulp van het sociaal-economische waarde model (of stoplichtmodel ) is voor de vijf bedrijventerreinen in Amersfoort de maatschappelijke waarde voor de locale economie in beeld gebracht. Er wordt in beeld gebracht welke waarde het terrein heeft voor de werkgelegenheid (met name voor lagere opleidingsniveaus) en welke bijdrage ze leveren aan de lokale en regionale economie in termen als toegevoegde waarde en winstgevendheid. De bedrijventerreinen zijn geanalyseerd aan de hand van een viertal indicatoren: werkgelegenheid, financiën, maatschappelijk belang en kwaliteit. In bijlage A is per terrein een factsheet samengesteld van de belangrijkste uitkomsten van uit het model. Hieronder geven we per indicator een korte impressie. Ruim een derde van de werkgelegenheid op bedrijventerreinen Op de vijf bedrijventerreinen samen vindt een stevige 30% van de totale werkgelegenheid in Amersfoort plaatst. Isselt en De Hoef hebben samen het grootste aandeel in de werkgelegenheid met respectievelijk circa en Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 5

9 8.000 werkende personen. Op de meeste terreinen is de werkgelegenheid de afgelopen tien jaar sterk gegroeid; op een tweetal bedrijventerreinen, Calveen en De Hoef, zien we de laatste jaren een afname van de werkgelegenheid. De afname van werkgelegenheid is vooral terug te vinden in de sectoren zakelijke- en financiële dienstverlening. Het betreft hier waarschijnlijk kantoorgebruikers op bedrijventerreinen die verplaatst zijn naar een andere locatie (en een (leegstaand) pand hebben achtergelaten). Naast de directe werkgelegenheid op de bedrijventerreinen zelf, zorgen de terreinen ook voor indirecte werkgelegenheid op andere plekken in Amersfoort. De gemiddelde multiplier ligt rond de 0,60. Dit betekent dat met elke baan op een bedrijventerrein, werk wordt gecreëerd voor meer dan een halve baan elders. Bedrijventerreinen in Amersfoort ook financieel belangrijk Er wordt veel geld verdiend op de vijf terreinen. De terreinen scoren bovengemiddelde score op deze indicator. Deze hoge score wordt gevoed door de hoge toegevoegde waarde per hectare. Op de vijf terreinen wordt gemiddeld 2,7 miljoen per hectare toegevoegde waarde gerealiseerd, dit is het dubbele van het landelijk gemiddelde. Dit kan deels verklaard worden door de aanwezigheid van een veelvoud van functies op de bedrijventerreinen; bijvoorbeeld financiële dienstverleners, maar ook zorginstellingen kennen een gemiddeld hoge toegevoegde waarde. Van de meeste terreinen wordt verwacht dat de winstgevendheid in de toekomst gelijk is aan de gemiddelde groei. Naast de hoge toegevoegde waarde zijn de vijf terreinen ook van groot belang voor de consumentenbestedingen van de werknemers. Er wordt per hectare op de terreinen zo n aan consumentenbestedingen 2 verdiend, die de economie in de bredere zin ten goede komen. De aanwezigheid van kapitaalintensieve sectoren draagt verder bij aan de ronduit goede score van de terreinen op deze financiële indicator. Maatschappelijk belang van bedrijventerreinen is groot De vijf bedrijventerreinen in Amersfoort hebben een sterke sociaal maatschappelijke waarde. Uit onze analyses blijkt dat de terreinen stuk voor stuk hun steentje bijdragen aan het bieden van werkgelegenheid aan arbeidsgroepen als 15 tot 24 jarigen ( jongeren ), 45plussers ( ouderen ) en lager opgeleiden. Wanneer een schatting wordt gemaakt vinden circa jongeren, plussers en lager opgeleiden werk op een van de vijf terreinen. Wanneer deze absolute aantallen worden gekoppeld aan de omvang van de terreinen, blijven de terreinen onverminderd hoog scoren. Verder zijn relatief veel huishoudens voor hun inkomsten afhankelijk van de bedrijventerreinen. 2 Bestedingen van werknemers op de bedrijventerreinen in Amersfoort in bijvoorbeeld detailhandel of horeca. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 6

10 Bedrijventerreinen in Amersfoort hebben gemiddelde kwaliteit Na een inventarisatie van aspecten als onder meer veiligheid, bereikbaarheid via verschillende modaliteiten en de intensiviteit van het ruimtegebruik blijken de terreinen qua kwaliteit niet onder te doen van andere bedrijventerreinen in de regio en provincie. Over het algemeen wordt er weinig ruimte ongebruikt gelaten op de terreinen, de ruimtewinst die op de bedrijventerreinen kan worden behaald lijkt dan ook beperkt (naar schatting zo n 5 tot maximaal 10%). Daarnaast is er relatief weinig leegstand op de terreinen 3. De veiligheid op de terreinen wordt gewaarborgd door een dubbele verkeersontsluiting (vaak verplicht voor de brandweer), de aanwezigheid van camera s (op kavel/pandniveau) en surveillance op het terrein (zoals op Calveen en De Hoef). De bereikbaarheid via verschillende modaliteiten is niet optimaal, maar wordt vaak gecompenseerd door de aanwezigheid van parkeerplekken en de veelal gunstige ligging ten opzichte van uitvalswegen. Figuur 1: totaalscore bedrijventerreinen op basis van het stoplichtmodel Bedrijventerrein Score Toelichting Vathorst 0,50 Grote tot hoge waarde voor Amersfoort De Wieken 0,44 Grote waarde voor Amersfoort De Hoef 0,42 Grote waarde voor Amersfoort Calveen 0,42 Grote waarde voor Amersfoort Isselt 0,19 Aanzienlijke tot grote waarde voor Amersfoort Bron: Stec Groep, 2010 Eindscore: nieuwe bedrijventerreinen hoge score, maar ook bestaande bedrijventerreinen zeer waardevol In figuur 1 is een ranking gemaakt op basis van de totaalscore uit het stoplichtmodel van de vijf bedrijventerreinen in Amersfoort. De nieuwe bedrijventerreinen, Vathorst en De Wieken, scoren het hoogst, maar de bestaande bedrijventerreinen hebben zeker ook nog een hoge tot aanzienlijke waarde voor Amersfoort. Transformatie / herontwikkeling ligt mede daarom niet voor de hand, mogelijk alleen voor delen van Isselt. Om de 3 Op de bedrijfsruimtemarkt is de leegstand relatief laag; In de kantoren op bedrijventerreinen, zoals op Calveen en De Hoef, is de leegstand bovengemiddeld. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 7

11 bedrijventerreinen ook in de toekomst aantrekkelijk te houden (en de sociaal-economische waarde op peil te houden) zijn in het provinciaal herstructureringsprogramma (PHP) van de provincie Utrecht voor de drie bedrijventerreinen met de laagste score inmiddels plannen voor revitalisering opgenomen (zie ook paragraaf 3.3). 2.3 Voor een drietal bedrijventerreinen in Amersfoort zijn plannen voor revitalisering: Isselt, Calveen en De Hoef Circa 70% van de bedrijventerreinen in Amersfoort is (gedeeltelijk) verouderd, grootste deel betreft Isselt Zo n 70% van het totale bedrijventerreinenoppervlak in Amersfoort kan als verouderd worden aangemerkt. In totaal gaat het om zo n 300 hectare bruto 4 (bron: provinciaal herstructureringsplan provincie Utrecht ). Deze terreinen hebben veelal te kampen met een slordig ruimtegebruik, een verwaarloosde uitstraling en een slechte (interne) ontsluiting. 4 Het Provinciaal herstructureringsplan bedrijventerreinen (PHP) beschrijft de herstructureringopgave op het gebied van bedrijventerreinen voor de periode Voor Amersfoort zijn bedrijventerrein De Hoef, Calveen en Isselt in het PHP opgenomen. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 8

12 Box 1: Veroudering van bedrijventerreinen De veroudering van een bedrijventerrein wordt niet zozeer bepaald door de leeftijd van een terrein, maar door de (mogelijke) knelpunten die in de loop der jaren op het terrein zijn ontstaan. Het gaat soms om een natuurlijk proces, waardoor een bepaald terrein niet meer past bij de huisvestingswensen en eisen die bedrijven stellen, bijvoorbeeld voor wat betreft de bereikbaarheid, het aantal parkeerplaatsen en de uitstraling. Soms raakt een terrein ook verouderd omdat het niet meer past in zijn omgeving: het ligt niet langer aan de rand van de stad, maar midden in een woonwijk, en veroorzaakt overlast. Veroudering van een bedrijventerrein komt vooral tot uiting in een inefficiënte inrichting van het terrein en inefficiënt ruimtegebruik, een lelijke uitstraling, slechte bereikbaarheid en ontsluiting en een hoge milieubelasting op een plek waar dat niet wenselijk is. Isselt, De Hoef en Calveen opgenomen in het Provinciaal Herstructureringsplan (PHP) De veroudering concentreert zich vooral op bedrijventerrein Isselt, dat goed is voor meer dan de helft van het totale verouderde oppervlak in Amersfoort. Voor Isselt zijn al uitgebreide herstructureringsplannen opgesteld. Een deel van het terrein is enkele jaren terug gerevitaliseerd. Voor De Hoef wordt momenteel samen met ondernemers een actieplan opgesteld. Voor bedrijventerrein Calveen, het derde verouderde terrein, gebeurt dit op termijn ook. Niet elk bedrijventerrein is overigens geheel verouderd, vaak gaat het om een gedeelte van het bedrijventerrein. Vooral economische veroudering op bedrijventerreinen in Amersfoort In tabel 3 maken we, op basis van een schouw van de bedrijventerreinen en bureauexpertise, een overzicht van het type veroudering per terrein. We onderscheiden vier soorten veroudering: ruimtelijke, economische, technische en maatschappelijke veroudering (zie ook box 2). Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 9

13 Box 2: kenmerken van de vier soorten veroudering op bedrijventerreinen Ruimtelijke veroudering: betreft de inrichting en lay-out van het bedrijventerrein, maar ook de ruimtelijke inpassing in de omgeving; Economische veroudering: is het afnemen van de bijdrage, die het terrein levert aan de economische ontwikkeling van de stad of regio maar ook afname van de grondwaarde en het bedrijfsonroerend goed op het bedrijventerrein doordat perceel en gebouw incourant zijn geworden; Technische veroudering: betreft de fysieke en niet-fysieke infrastructuur, die niet langer als passend gezien worden op de vestigingseisen van bedrijven, zoals slijtage aan materialen, maar ook het ontbreken van bijvoorbeeld glasvezelkabel, een te smal wegprofiel of het ontbreken van openbaar vervoer voor arbeidsintensieve bedrijven; Maatschappelijke veroudering: sociale veiligheid en andere leefbaarheidsaspecten. Op de (verouderde) bedrijventerreinen in Amersfoort is voornamelijk sprake van economische veroudering. Dit is met name te zien aan verminderde courantheid, onderhoud en uitstraling van de bedrijfspanden en de rommelige en matig onderhouden openbare ruimte. Maatschappelijke en ruimtelijke veroudering komt alleen op bedrijventerrein Isselt voor. Tabel 3: overzicht veroudering bedrijventerreinen in Amersfoort Bedrijventerrein Verouder d (bruto ha) R E T M Isselt 170 x x x (x) De Hoef 80 x Calveen 50 x Totaal 300 R=Ruimtelijk verouderd; E=Economisch verouderd; T=Technisch verouderd; M=Maatschappelijk verouderd; Bron: Provinciaal Herstructureringsplan Utrecht,2010; Bewerking: Stec Groep, 2010; Plannen voor herontwikkeling van bedrijventerrein: Kop van Isselt en Wagenwerkplaats In het PHP zijn een tweetal herontwikkelingslocaties voor Amersfoort opgenomen. De Kop van Isselt (circa 16 hectare bruto) en de voormalige NS Wagenwerkplaats (25 hectare) worden op termijn ontwikkeld tot gemengd economische zones. Voor de Kop van Isselt wordt vooralsnog gedacht aan combinaties van wonen en werken Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 10

14 (aansluitend bij het Oliemolenkwartier), op de Wagenwerkplaats zijn inmiddels gebouwen opgeknapt en opnieuw in gebruik genomen door bedrijven en/of instellingen met een artistiek of cultureel karakter. Box 3: Provincie pakt bedrijventerreinen aan met OntwikkelingsMaatschappij Utrecht Samenwerking bij de aanpak van verouderde en verrommelde bedrijventerreinen. Dat is wat de provincie Utrecht voorstaat met de oprichting van de Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU). Deze nieuwe maatschappij neemt het initiatief waar de markt het laat liggen en zoekt private partners en gemeenten om private gedeelten van de bedrijventerreinen weer aantrekkelijk te maken. De opgave wordt geschat op ca. 90 ha, waarvan naar verwachting meer dan de helft kan worden uitgevoerd onder regie van de Ontwikkelingsmaatschappij. Het publieke domein is een opgave voor de gemeenten. Gedeputeerde Van Lunteren (Economie):,,Met deze aanpak hebben we een middel gevonden om de marktpartijen zélf te laten herstructureren. Privaat terrein was tot voor kort een no-go-area voor de overheid, we konden er weinig mee. Nu trekken we samen met de markt op en dat kan voor de toekomst een voorbeeld zijn voor andere projecten. Bron: Provincie Utrecht, november Transacties op Amersfoortse bedrijfsruimtemarkt vooral afkomstig uit kleine tot middelgrote traditionele sectoren Vraag in Amersfoort vooral afkomstig uit reguliere bedrijventerreinensectoren Zo n 70% van de opname (en daarmee de vraag) naar bedrijfsruimte in Amersfoort is afkomstig uit traditionele bedrijventerreinsectoren, zoals industrie, bouw, handel en transport. De dienstensector (26%) is daarnaast duidelijk en bovengemiddeld aanwezig op de Amersfoortse bedrijfsruimtemarkt (op Nederlandse schaal circa 22%). Dit blijkt ook uit meerdere kantoorpanden op bedrijventerreinen. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 11

15 Figuur 2: opname naar bedrijfsactiviteit op bedrijventerreinen in Amersfoort (>500 m2) Bron: DTZ Zadelhoff, 2010; Bewerking: Stec Groep, 2010 Vooral vraag naar kleinschalige tot middelgrote bedrijfspanden Het merendeel van de vraag op de bedrijfsruimtemarkt in Amersfoort is kleinschalig tot middelgroot. De grootteklasse tot m² vormt het grootste aandeel (zo n 60%) van de totale opname in Amersfoort (PropertyNL, 2010). Dit komt overeen met het beeld dat zien in onze Database Bedrijfsruimtegebruikers in Beeld (Stec Groep, 2002-heden): de gemiddelde omvang van bedrijfsruimtegebruikers in Amersfoort (en landelijk) ligt rond m² met kavels van rond de m². Figuur 3: transacties van bedrijfsruimte naar omvang in m² vvo (01-10) Bron: PropertyNL, 2010 Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 12

16 2.5 Tot 2020 behoefte aan zo n 25 tot 30 hectare netto bedrijventerrein in Amersfoort Jaarlijkse uitgifte van bedrijventerrein in Amersfoort ruim 5 hectare per jaar ( ) Figuur 4 geeft een overzicht van de jaarlijkse uitgifte van bedrijventerrein in de gemeente Amersfoort. Over de periode is de gemiddelde jaarlijkse uitgifte van bedrijventerrein ruim 5 hectare per jaar. De lage uitgifte van de laatste jaren wordt mede veroorzaakt door de economische crisis. Figuur 4: jaarlijkse uitgifte van bedrijventerreinen in Amersfoort in netto hectare ( ) Bron: IBIS, 2010; Gemeente Amersfoort, 2010 Box 4: Vraag naar circa 80 hectare netto bedrijventerrein in de regio Amersfoort Uit onze Database Locatiebeslissingen Nederland (DLN) blijkt dat circa 85% van de locatiebeslissingen van de bedrijven in de regio Amersfoort betrekking hebben op verplaatsing of uitbreiding over korte afstand (<20 kilometer), oftewel binnen de regio. De bedrijfsruimtemarkt is dan ook een regionale markt. De vraag naar bedrijventerrein in Amersfoort kan dan ook niet los worden gezien van de totale behoefte in de regio. Tot 2020 is er in de regio Amersfoort (Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest, Woudenberg) vraag naar zo n 80 hectare netto bedrijventerrein. Dit betreft bedrijfsruimte, maar is exclusief eventuele andere functies die zich op bedrijventerreinen (zouden) kunnen vestigen, zoals perifere detailhandel of kantoren. Hieronder wordt specifiek ingezoomd op de behoefte aan bedrijventerrein in de centrumgemeente van de regio, Amersfoort. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 13

17 Tot 2020 vraag naar 25 tot 30 hectare netto bedrijventerrein in Amersfoort In tabel 4 hebben we de drie componenten van de vraag naar bedrijventerrein in Amersfoort bij elkaar opgeteld. Op deze manier berekenen we de totale vraag naar bedrijventerreinen. In totaal is er tot 2020 behoefte aan circa 25 tot 30 hectare bedrijventerrein in Amersfoort. in deze vraag kan worden voorzien door uitbreiding van bestaande bedrijfspanden (bijvoorbeeld door hogere bouwlagen of het benutten van eventuele restruimte), de invulling van bestaande bedrijfspanden die te koop of te huur worden aangeboden, als door de uitgifte van nieuw beschikbare bedrijfskavels. Daarmee sluit deze berekening goed aan bij de systematiek van de SER-ladder (waarbij ook het bestaande aanbod moet worden meegenomen bij mogelijke bedrijfsverplaatsingen/nieuwvestiging). Box 5: vraag naar bedrijventerrein bestaat uit drie componenten 1. Uitbreidingsvraag is de vraag naar bedrijfsruimte als gevolg van capaciteitsgebrek van de huidige huisvesting; deze extra ruimtevraag ontstaat door werkgelegenheidsgroei (uitbreiding/inkrimping van activiteiten van bestaande bedrijven, oprichting/opheffing van bedrijven en vestiging/vertrek van bedrijven in/uit de regio). We baseren ons hierbij op het Transatlantic Market scenario van de bedrijfslocatiemonitor van het CPB. 2. Vervangingsvraag: vraag die ontstaat doordat bedrijfspanden, om verschillende redenen anders dan capaciteitsgebrek, niet meer voldoen. Deze vraag wordt bepaald door technische slijtage (het pand is onbruikbaar en de levensduur loopt af), maar ook door normatieve slijtage; dit houdt in dat het pand niet meer aan de (kwaliteits)eisen van de gebruiker voldoet. 3. Bovenregionale vraag: vraag die ontstaat door het aantrekken van bedrijfsruimtegebruikers (en daarmee werkgelegenheid) van buiten de eigen regio (> 20 tot 25 kilometer). Het aandeel van de bovenregionale vraag in Amersfoort bedraagt circa 5 tot 10%. Voor de prognose van de uitbreidingsvraag wordt uitgegaan van het Transatlantic Market (TM) scenario van de bedrijfslocatiemonitor (CPB, 2005). Uit studie van het Centraal Planbureau blijkt dat de werkelijke vraag naar bedrijfsruimte dit groeiscenario het meest benadert. Ook op Rijksniveau wordt voor dit scenario gekozen (onder meer in het Convenant Bedrijventerreinen tussen Rijk, IPO en VNG). Voor het bepalen van de vervangingsvraag maken we gebruik van het provinciaal herstructureringsplan (PHP). Tot 2020 wordt circa 16 hectare bruto (Kop van Isselt) herontwikkeld naar een gemengd-economische zone en/of getransformeerd naar wonen. Dit zorgt voor een vervangingsvraag van zo n 10 hectare netto (uitgaande van een bruto/netto verhouding van 60-70%). Ten slotte rekenen we met een bovenregionale vraag van circa 5 tot 10% (bovenop de uitbreidingsvraag). Dit percentage baseren we op vestigingsgegevens zoals we deze registreren in onze Database Locatiebeslissingen Nederland (DLN). Hierin zijn alle strategisch bovenregionale locatiebeslissingen waarbij Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 14

18 bedrijven een afgewogen keuze maken voor een stad/regio in concurrentie met andere steden/regio s en waarmee meer dan 50 arbeidsplaatsen bij volledig operationeel zijn van de nieuwe vestiging opgenomen. In totaal gaat het in de periode om enkele bedrijven (> 50 arbeidsplaatsen) bedrijven die zich van buiten de regio in de gemeente Amersfoort hebben gevestigd. Tabel 4: vraag naar bedrijventerreinen in Amersfoort voor periode in netto ha uitbreidingsvraag vervangingsvraag bovenregionale vraag (5 tot 10%) Omvang (netto ha) totale vraag circa waarvan hoogwaardige uitstraling (10-15%) 3-5 waarvan modern-gemengde uitstraling (60-70%) waarvan functionele uitstraling (20-25%) 5-8 Bron: CPB, 2005; Bewerking Stec Groep, 2010 Na 2020 sterke afname van uitbreidingsvraag De Bedrijfslocatiemonitor (BLM) gaat voor de periode 2020 tot en met 2030 uit van een negatieve uitbreidingsvraag voor de provincie Utrecht, grotendeels door demografische ontwikkelingen (vergrijzing). Dit resultaat ook in een negatieve uitbreidingsvraag voor Amersfoort. Daarom rekenen we uitgaande van een gunstige economische ontwikkeling met een uitbreidingsvraag van 0 hectare voor de periode 2020 tot en met We verwachten overigens, uit ervaring in de praktijk, dat een deel van de herontwikkelingsopgave naar de langere termijn na 2020 zal verschuiven. Bovendien zal er mogelijk komende jaren aanvullende transformatie/herontwikkelingsopgave ontstaan. Hoeveel precies is echter op dit moment lastig in te schatten. We maken een inschatting van de jaarlijkse vervangingsvraag (op basis van de bedrijfslocatiemonitor) van circa 0,10% tot 0,15% van de totale bedrijfsruimtevoorraad. Voor Amersfoort betekent dat een vervangingsvraag van zo n 3 tot 4 hectare. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 15

19 We gaan voor de periode na 2020 uit van een bovenregionale vraag die gelijk is aan die in de periode daarvoor. Dit betekent een additionele vraag van 1 tot 2 hectare netto voor de periode 2020 tot en met De totale vraag naar bedrijventerreinen in Amersfoort na 2020 komt daarmee op zo n 5 hectare. Circa 10 tot 15% van de gebruikers heeft voorkeur voor een hoogwaardige 1 e klas uitstraling Naast de indeling in sectoren (zoals de standaard SBI-indeling), is de vraag naar bedrijventerreinen goed in te delen naar beeldkwaliteit/ uitstraling. Zo zit het ene bedrijf graag op een mooie zichtlocatie en heeft het extra geld over voor uitstraling en presentatie (zoals op Bedrijvenpark Vathorst), terwijl het andere bedrijf al tevreden is met een functionele bedrijfskavel zonder al te veel poespas (zoals op Isselt). De verschijningsvorm vormt een van de meest in het oog springende kenmerken van bedrijven en bedrijventerreinen, en is in de praktijk het meest marktconforme criterium waarmee de bedrijfsruimtevraag kan worden gesegmenteerd. De differentiatie van bedrijfsruimtevraag naar beeldkwaliteit/uitstraling gaat namelijk door alle sectoren/activiteiten heen. Denk bijvoorbeeld aan de autobranche waar de uitstraling van de bedrijven kan verschillen van hoogwaardige showrooms naar functionele autodemontagebedrijven. Zodoende is de indeling naar verschijningsvorm, in tegenstelling tot veel andere mogelijke indelingen (bijvoorbeeld op basis van sector/activiteit, aanbod- en locatiekenmerken), niet beperkend. De bedrijventerreinenvraag in Amersfoort kan worden onderverdeeld naar (bedrijfsruimte)vraag met een functioneel/traditionele, een gemiddelde en een hoogwaardige verschijningsvorm. In tabel 5 hebben we de kenmerken van deze drie diverse typen verder toegelicht. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 16

20 Tabel 5: kenmerken typologie naar verschijningsvorm bedrijventerreinen Kenmerken Doelgroepen 1 e klas bedrijvenpark/ hoogwaardig Modern-gemengd terrein Werk-/functioneel terrein Bedrijfsruimtevestigers met hoog % kantoorvloer of R&D-ruimte, showrooms, kantoorvestigers die in semi-industriële omgeving gevestigd willen zijn. Hoogwaardige bedrijvenparken zijn qua uitstraling vergelijkbaar met kantoorlocaties. Hoogwaardige bedrijfsruimtevestigers, meestal met een relatief hoog % kantoorvloer of R&D-ruimte en een hoge toegevoegde waarde. Brede mix van sectoren en activiteiten. De uitstraling van het terrein is gemiddeld, het heeft duidelijk een functioneel karakter. Groothandel en logistiek Reparatie en onderhoud Industrie en bouw Productie Reparatie/onderhoud, handel, uitplaatsers ( onderkant ). Ook: zware industrie. Puur functionele uitstraling. Er is zodoende weinig aandacht voor kwaliteit en uitstraling van het terrein en de gebouwen erop. Bedrijven uit het MKB voor de lokale markt. Vooral reparatie en onderhoud en productie, maar ook handel. Milieucategorie Voornamelijk 1 en 2, deels 3 Voornamelijk 1-3 Voornamelijk 3-5 Vraag in Circa 10-15% van de vraag, ofwel Circa 60-70% van de vraag, ofwel Circa 15-20% van de vraag, ofwel Amersfoort circa 3 tot 5 ha netto tot 2020 circa 15 tot 21 ha netto tot 2020 circa 5 tot 6 ha netto tot 2020 Voorbeelden Bedrijvenpark Vathorst De Hoef en Calveen (Delen van) Isselt Foto Bron: Stec Groep, 2010 Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 17

21 Kwantitatief: voldoende uitgeefbaar aanbod van bedrijventerrein tot 2020 Wanneer we vraag en aanbod tot 2020 confronteren, dan beschikt Amersfoort met het huidige uitgeefbare areaal aan bedrijventerreinen (zie tabel 1) over voldoende hectares om in de vraag tot 2020 te voldoen. De gemeente beschikt met 50 hectare over een forse hoeveelheid plannen voor ontwikkeling van nieuwe bedrijventerrein. Op basis van de vraag-aanbod analyse zijn deze plannen niet direct noodzakelijk voor de periode tot Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de vraagraming beleidsarm is; wanneer Amersfoort veel bedrijven van buiten de eigen gemeente aantrekt, bijvoorbeeld door sterke promotie en acquisitie, is dit niet in de vraagraming meegenomen. Ook het feit dat niet-bedrijfsruimtefuncties op bedrijventerreinen vestigen (zoals perifere of grootschalige detailhandel) wordt niet in de raming meegenomen. Juist op bedrijventerreinen in Amersfoort zijn meerdere van dit type functies aanwezig. Goed monitoren van vraag en aanbod is voor Amersfoort daarmee zeer belangrijk. Kwalitatief: veel hoogwaardig aanbod en tekort aan functionele bedrijventerreinen Op basis van de indeling naar verschijningsvorm (tabel 5) blijkt in Amersfoort een tekort aan functionele bedrijventerreinen en een overaanbod aan hoogwaardige bedrijventerreinen. Deze (theoretische) mismatch kan deels worden opgelost door ruimte voor functionele bedrijfsruimtegebruikers aan te bieden in bestaande bedrijfsruimte (zoals op bedrijventerrein Isselt), maar ook op delen van De Wieken. Bedrijvenpark Vathorst kan naast hoogwaardige bedrijfsruimte, mogelijk ook ruimte bieden aan perifere en/of grootschalige detailhandel. Een aantal van dit type bedrijven (zoals Ikea en Karwei) zijn al op Vathorst gevestigd. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 18

22 3. CONCLUSIES KANTORENMARKT AMERSFOORT In dit hoofdstuk gaan we in op de Amersfoortse kantorenmarkt. 3.1 Aanbod van kantoorruimte in Amersfoort toegenomen naar meer dan m² vvo (circa 15% van totale voorraad) Amersfoort beschikt over een totale voorraad kantoren van circa m² vvo In tabel 6 is een overzicht gemaakt van de totale kantorenvoorraad per locatie. Amersfoort beschikt over een totale voorraad van m² vvo kantoorruimte (>500 m² vvo). Het merendeel van de voorraad is te vinden op de locaties De Hoef, het stationsgebied en het centrum. Deze drie locaties zijn samen goed voor circa 65% van de totale voorraad. De hoogste leegstand (>15%) zien we op de kantoren op bedrijventerreinen (De Hoef en Calveen) en snelweglocatie De Brand. Het centrum/stationsgebied en de locatie Het Podium beschikken gezamenlijk nog over bijna m² bvo plancapaciteit. Tabel 6: totale voorraad kantoren in m² vvo (peildatum november 2010 ) Locatie Totale voorraad Typologie Calveen Kantoren op bedrijventerrein De Brand Snelweglocatie De Hoef Kantoren op bedrijventerrein Podium Snelweglocatie Centrum Centrum/stationsgebied Stationsgebied Centrum/stationsgebied Bergkwartier Kantoren in de woonwijk Overige Totaal Bron: gemeente Amersfoort, 2010 Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 19

23 Aanbod van meer dan m² vvo, oftewel zo n 15% van totale voorraad In Amersfoort wordt meer dan m² vvo kantoorruimte te huur of te koop aangeboden (bron: FGH Bank, 2009). Dit komt neer op zo n 15% van de totale voorraad. Dit aantal is exclusief de oplevering van nieuwbouwpanden, zoals The Works (van m² vvo) op het Piet Mondriaanplein. Wanneer het aanbod aan (onlangs of nog op te leveren) nieuwbouwpanden ook wordt meegerekend, komt het aanbod dan ook fors hoger uit. Merendeel van aanbod groter dan m² vvo In figuur 5 is het beschikbare aanbod aan kantoorruimte verdeeld naar grootteklasse. Meer dan 60% van het aanbod is groter dan m² vvo. Het gaat hier bijvoorbeeld om grotere kantoorpanden op De Hoef en De Brand. Op beide plekken is de leegstand van kantoorruimte gemiddeld het hoogst. Minder dan 40% van het aanbod is geschikt voor middelgrote tot kleine kantoorgebruikers. Echter, veel van dit aanbod voldoet niet aan de kwaliteitswensen van deze groep; het betreft veelal multi-tenant panden met weinig mogelijkheden voor eigen identiteit, terwijl dit type gebruikers veel meer zoekt naar flexibiliteit in combinatie met eigen identiteit. Figuur 5: aanbod naar grootteklasse in Amersfoort (peildatum oktober 2010) Bron: PropertyNL,2010; Bewerking: Stec Groep, 2010 Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 20

24 Gemiddelde opname kantoren circa m² vvo per jaar in Amersfoort In figuur 6 wordt een overzicht gemaakt van de jaarlijkse opname en het aanbod van kantoren in de gemeente Amersfoort. Over de periode is de gemiddelde jaarlijkse opname van kantoren circa m² vvo. Mede door de economische crisis is de opname van kantoren in Amersfoort de laatste jaren (vanaf halverwege 2008) flink gedaald. Dit is terug te zien in het verloop van figuur 6. Opvallend is dat vanaf 2009 de opname van de grotere kantoorpanden (>2.000 m² vvo) sterk afneemt. Het merendeel van de transacties is kleiner dan m² vvo (zie ook figuur 7). Figuur 6: opname van kantoorruimte in Amersfoort, in m² vvo (>250 m²) Bron: Dynamis, 2010 Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 21

25 3.2 Merendeel transacties op de Amersfoortse kantorenmarkt is kleiner dan m² vvo Bijna driekwart van de transacties is kleiner dan m² De kantorenmarkt in Amersfoort wordt overheerst door kleinschalige gebruikers. Het aandeel transacties van kantoorruimte onder de m² bedraagt ruim 70% (zie figuur 7). Daarvan is het merendeel kantoorruimte onder de 500 m² vvo (51%). Veel minder transacties vinden er plaatsen van kantoorruimte groter dan m². Deze categorie heeft een aandeel van slechts 4% in het totale aantal transacties tussen 2000 en We zien dat door de economische crisis, de opname van kleinschalige kantoorruimte relatief toeneemt, terwijl in de grotere kantoorpanden minder transacties waarneembaar zijn. Figuur 7: opname naar aantal transacties per grootteklasse in Amersfoort in m² vvo ( ) Bron: Property NL, 2010, bewerking Stec Groep Transacties boven de m² vvo hebben een aandeel van bijna 60% van totale opname Wanneer we niet naar aantal transacties, maar naar het aandeel in de totale hoeveelheid opgenomen vierkante meters kantoorruimte (totale vloeroppervlakte) kijken, hebben de kantoren met een oppervlak van boven de m² vvo een veel groter aandeel. Bijna 60% van de totale opname in Amersfoort in de periode kwam voort uit deze (grotere) kantoorpanden (zie figuur 8). Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 22

26 Figuur 8: opname naar totale vloeroppervlakte per grootteklasse in Amersfoort in m² vvo ( ) Bron: PropertyNL, 2010; Bewerking Stec Groep, Bijna 60% van opname in Amersfoort voor rekening van zakelijke dienstverlening en overheid en non-profit instellingen Aandeel zakelijke dienstverlening in totale opname van Amersfoort bovengemiddeld In figuur 9 is de opname in de periode in de gemeente Amersfoort uitgesplitst naar sectoren. Er valt op dat bijna 60% van de totale opname afkomstig is uit de sectoren zakelijke dienstverlening (deze sector is van oudsher al groot in Amersfoort) en overheid/non-profit. Het aandeel banken en verzekeraars, maar ook ICT, ligt (iets) boven het Nederlands gemiddelde (van respectievelijk 6% en 13%). Dit zal te maken hebben met bijvoorbeeld de vestiging van ABN Amro en Stater in Amersfoort (zie ook tabel 7).Ondanks het feit dat overheid en non-profit een relatief groot aandeel in de totale opname hebben, is dit aandeel toch meer dan 10% kleiner dan gemiddeld in Nederland. Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 23

27 Figuur 9: opname kantoorruimte naar sector in Amersfoort, Bron: DTZ Zadelhoff, 2010; Bewerking: Stec Groep, 2010 Grootste transacties in Amersfoort In tabel 7 maken we een overzicht van de tien grootste kantoortransacties in de periode Er valt op dat de Hogeschool Utrecht sterk vertegenwoordigd is met twee locaties. Het merendeel van de gebruikers heeft voorkeur voor vestiging in het centrum/stationsgebied. Een drietal kantoorgebruikers (Stater, Van Gend en Loos en Getronics) koos voor vestiging op De Hoef of Het Podium. Tabel 7: overzicht tien grootste transacties in Amersfoort Gebruiker Locatie Jaar Omvang Friesland Campina Station Hogeschool Utrecht Amsterdamseweg Hogeschool Utrecht Berkenweg Agis Groep Berkenweg Stater Podium Arcadis Station Akzo Nobel Station Van Gend en Loos De Hoef De Amersfoortse Smallepad Getronics De Hoef Bron: Stec Groep, 2010 Naar een visie werklocaties voor Amersfoort -conceptversie- 24

Bijlage 4 (bij Kantorenstrategie Eindhoven, 2012 2020) Onderbouwing berekening nieuwbouwbehoefte aan kantoren in Eindhoven

Bijlage 4 (bij Kantorenstrategie Eindhoven, 2012 2020) Onderbouwing berekening nieuwbouwbehoefte aan kantoren in Eindhoven Bijlage 4 (bij Kantorenstrategie Eindhoven, 2012 2020) Onderbouwing berekening nieuwbouwbehoefte aan kantoren in Eindhoven Uit: Bijlagenboek bij STEC rapportage Naar een sterke Eindhovense kantorenmarkt

Nadere informatie

PEILING. TITEL Analyse en aanscherpen vraagstukken Visie werklocaties

PEILING. TITEL Analyse en aanscherpen vraagstukken Visie werklocaties PEILING Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : 3630196 Aan : gemeenteraad Datum : 25 november 2010 Portefeuillehouder : Wethouder G. Boeve TITEL Analyse en aanscherpen vraagstukken Visie werklocaties

Nadere informatie

ACTUALISATIE UITGIFTETEMPO BEDRIJVENTERREINEN Stec Groep aan gemeente Apeldoorn (concept)

ACTUALISATIE UITGIFTETEMPO BEDRIJVENTERREINEN Stec Groep aan gemeente Apeldoorn (concept) ACTUALISATIE UITGIFTETEMPO BEDRIJVENTERREINEN Stec Groep aan gemeente Apeldoorn (concept) Stec Groep B.V. Peije Bruil en Guido van der Molen Juni 2012 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1 2. CONCLUSIES EN ADVIEZEN

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel

Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van

Nadere informatie

KANTOORTYPOLOGIE AMERSFOORT

KANTOORTYPOLOGIE AMERSFOORT BIJLAGE A KANTOORTYPOLOGIE AMERSFOORT In deze bijlage vindt u de kwalitatieve vraag naar kantoren in de gemeente Amersfoort toegelicht. Basis voor deze kwalitatieve vraagraming is de segmentering in vier

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda

Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder, gemeente Maassluis A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas

Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam

Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kethelvaart (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Kethelvaart (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kethelvaart (Schiedam) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Kethelvaart Gemeente Schiedam 1. FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN KETHELVAART,

Nadere informatie

Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient, gemeente Capelle a/d IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Kerkerak, Gemeente Sliedrecht A. Inleiding Deze factsheet geeft

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg

Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

Ladder toets kantoorruimte Landgoed De Reehorst

Ladder toets kantoorruimte Landgoed De Reehorst Ladder toets kantoorruimte Landgoed De Reehorst Stec Groep aan Join Ontwikkeling Guido van der Molen en Peter Stopel 22 september 2016 Ladder toets kantoorruimte Landgoed De Reehorst 2 Inhoudsopgave 1

Nadere informatie

Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Nieuw Mathenesse, Gemeente Schiedam A. Inleiding Deze factsheet

Nadere informatie

Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 2

Samen Sterk! Bijlagen Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030 2 Colofon Opdracht Regio Amersfoort, maart 2011 Uitvoering Ambtelijke begeleidingsgroep en Stec Groep B.V. Peter van Geffen, Esther Geuting, Boudewijn Kuijl en Laura Engelbertink Vormgeving Concreet geeft

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Boonsweg, Gemeente Binnenmaas

Factsheet bedrijventerrein Boonsweg, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Boonsweg, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Boonsweg, Gemeente Binnenmaas A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

NAAR EEN VISIE WERKLOCATIES VOOR AMERSFOORT Stec Groep aan gemeente Amersfoort

NAAR EEN VISIE WERKLOCATIES VOOR AMERSFOORT Stec Groep aan gemeente Amersfoort NAAR EEN VISIE WERKLOCATIES VOOR AMERSFOORT Stec Groep aan gemeente Amersfoort Stec Groep B.V. Peije Bruil, Guido van der Molen en Boudewijn Kuijl Februari 2011 INHOUDSOPGAVE MANAGEMENT SUMMARY 4 1. INLEIDING

Nadere informatie

Bedrijventerrein Vijfsluizen (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Vijfsluizen (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Vijfsluizen (Schiedam) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Vijfsluizen Gemeente Schiedam FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN VIJFSLUIZEN,

Nadere informatie

1. MARKTANALYSE KANTORENMARKT PROVINCIE UTRECHT

1. MARKTANALYSE KANTORENMARKT PROVINCIE UTRECHT BIJLAGE A 1. MARKTANALYSE KANTORENMARKT PROVINCIE UTRECHT In deze bijlage worden de belangrijkste conclusies en resultaten uit de analyse van de kantorenmarkt van de provincie Utrecht gepresenteerd. 1.1

Nadere informatie

MEER GRIP OP DE OSSE KANTORENMARKT Stec Groep aan gemeente Oss. Stec Groep B.V. Esther Geuting, Jan Traats en Guido van der Molen Mei 2011

MEER GRIP OP DE OSSE KANTORENMARKT Stec Groep aan gemeente Oss. Stec Groep B.V. Esther Geuting, Jan Traats en Guido van der Molen Mei 2011 MEER GRIP OP DE OSSE KANTORENMARKT Stec Groep aan gemeente Oss Stec Groep B.V. Esther Geuting, Jan Traats en Guido van der Molen Mei 2011 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 3 1.1 Uw situatie 3 1.2 Onze aanpak

Nadere informatie

downloadbaar document, behorende bij bijlage I

downloadbaar document, behorende bij bijlage I Monitor Uitvoeringsstrategie Plabeka Voortgangsrapportage 2009-2010 downloadbaar document, behorende bij bijlage I Definities monitor B.V. en verschillen met andere bronnen Om een foute interpretatie van

Nadere informatie

1. KWALITATIEVE VRAAG: EEN ONDERSCHEID IN BEELDKWALITEITEN

1. KWALITATIEVE VRAAG: EEN ONDERSCHEID IN BEELDKWALITEITEN BIJLAGE A 1. KWALITATIEVE VRAAG: EEN ONDERSCHEID IN BEELDKWALITEITEN Bedrijventerreinen zijn onder te verdelen op basis van verschijningsvorm De vraag naar bedrijfsruimte is gedifferentieerd is en kan

Nadere informatie

1. HUIDIGE KANTORENMARKT EINDHOVEN

1. HUIDIGE KANTORENMARKT EINDHOVEN BIJLAGE A 1. HUIDIGE KANTORENMARKT EINDHOVEN In deze bijlage leest u de belangrijkste conclusies en resultaten van de analyse van de huidige Eindhovense kantorenmarkt. 1.1 Aanbod van kantoorruimte in Eindhoven

Nadere informatie

BIJLAGE A KENGETALLEN In deze bijlage geven we in overzichtelijke tabellen de kengetallen weer die gebruikt zijn ter bepaling van de effecten van het kantoren- en bedrijventerreinenprogramma voor de regio

Nadere informatie

ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD

ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD Gemiddelde economische waarde, goed perspectief Het economisch effect van Pinnepot is uitgedrukt in een score. Deze score geeft op basis van objectief meetbare

Nadere informatie

Oost-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Oost-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Oost-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Oost-Nederland (*1. m²) 43.8 4.136 2.481 Overig Nederland In de oostelijke provincies is ruim 13% van

Nadere informatie

Werklocaties Leusden. Avond van Leusden 30/01/ 14

Werklocaties Leusden. Avond van Leusden 30/01/ 14 Werklocaties Leusden Avond van Leusden 30/01/ 14 Programma Toelichting opdracht De context De staat van de werklocaties De markt 2 TOELICHTING OPDRACHT 3 Aanleiding onderzoek Visietraject Princenhof Toenemende

Nadere informatie

ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD

ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD ECONOMISCHE WAARDE PINNEPOT IS BOVENGEMIDDELD Bovengemiddelde economische waarde, goed perspectief Het economisch effect van Pinnepot is uitgedrukt in een score. Deze score geeft op basis van objectief

Nadere informatie

Provincie als regisseur kantorenmarkt

Provincie als regisseur kantorenmarkt Provincie als regisseur kantorenmarkt Spielburg of scheidsrechter? Inhoud: een concurrerend vestigingsmilieu voor kantoren met een evenwichtige vraagaanbod situatie (kwantitatief en kwalitatief) Regels:

Nadere informatie

Feiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen Toelichting, 11 juli 2017 Provincie Noord-Brabant

Feiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen Toelichting, 11 juli 2017 Provincie Noord-Brabant Feiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen 2017 Toelichting, 11 juli 2017 Provincie Noord-Brabant O 2/33 Feiten en cijfers Brabantse bedrijventerreinen 2017 11 juli 2017 Inhoud Samenvatting 5 1. Inleiding

Nadere informatie

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019 Werklocaties Nota Kantoren Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor kantoren in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel

Nadere informatie

Flevoland, Noord-Holland en Utrecht. Landelijke marktontwikkelingen

Flevoland, Noord-Holland en Utrecht. Landelijke marktontwikkelingen Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 211 viel de opname van bedrijfsruimte in 212 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds

Nadere informatie

Bedrijfsruimtemarkt zuid-nederland Limburg en Noord-Brabant

Bedrijfsruimtemarkt zuid-nederland Limburg en Noord-Brabant Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 2011 viel de opname van bedrijfsruimte in 2012 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds

Nadere informatie

MEOB. Inleiding. Factsheet. MEOB in beeld

MEOB. Inleiding. Factsheet. MEOB in beeld Inleiding in beeld (gemeente Oegstgeest) is een van de terreinen die in kader van de regionale bedrijventerreinenstrategie Holland-Rijnland op de rol staan voor een pilot herstructurering. In deze sheet

Nadere informatie

De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, voldoet aan de volgende voorwaarden:

De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, voldoet aan de volgende voorwaarden: 1 A. Ladder voor duurzame verstedelijking De Ladder voor duurzame verstedelijking is opgenomen in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) van het Rijk en per eind 2012 als motiveringseis in het

Nadere informatie

Wel of niet verouderd?

Wel of niet verouderd? afbeelding plaatsen op dit grijze vlak (of vraag Jolanda/ Edwin om een mooie plaat) tip drawing lines aanzetten (linksonder draw ; grid and guides ; display drawing guides on screen. Over de beoordeling

Nadere informatie

BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT

BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT Kantorenmarkt Weert Tot 2020 zeer beperkte behoefte aan nieuwe kantoorruimte in Weert, er is al meer dan voldoende aanbod van kantoorruimte, toevoegen van

Nadere informatie

Aanbod bedrijventerreinen

Aanbod bedrijventerreinen Staat van 2014 Aanbod bedrijventerreinen Wat is de index van het uitgeefbare oppervlak (2002 = 100)? Ten opzichte van 2002 is er nog 57% uitgeefbaar terrein over Vergelijking in de tijd (Index uitgeefbaar

Nadere informatie

Kantorenmarkt Amsterdam

Kantorenmarkt Amsterdam Kantorenmarkt Amsterdam 2014 Kantorenmarkt Amsterdam De gemeente Amsterdam telt circa 810.000 inwoners en 554.730 banen, verdeeld over 112.800 vestigingen (bron: Lisa). De kantorenvoorraad heeft een omvang

Nadere informatie

Samenvatting. De Kvk en IKE hebben de onderzoeksresultaten aangeboden aan het College van B&W van Etten- Leur.

Samenvatting. De Kvk en IKE hebben de onderzoeksresultaten aangeboden aan het College van B&W van Etten- Leur. JJuunni i 22 Uitkomsten Ruimtebehoefteonderzoek Gemeente Etten-Leur Samenvatting De provincie Noord-Brabant en de gemeente Etten-Leur zijn een onderzoek gestart naar de meest geschikte locatie voor een

Nadere informatie

Leegstand van bedrijfsvastgoed in de Dordtse Binnenstad

Leegstand van bedrijfsvastgoed in de Dordtse Binnenstad Leegstand van bedrijfsvastgoed in de Dordtse Binnenstad In Nederland staat veel kantoor-, bedrijfs- en winkelruimte leeg. Leegstand van bedrijfsvastgoed lijkt structureel te worden en de verwachting is

Nadere informatie

UTRECHTSE PROVINCIALE KANTORENMARKT IN BALANS: NAAR EEN KANTORENSTRATEGIE Stec Groep aan provincie Utrecht en Utrechtse gemeenten

UTRECHTSE PROVINCIALE KANTORENMARKT IN BALANS: NAAR EEN KANTORENSTRATEGIE Stec Groep aan provincie Utrecht en Utrechtse gemeenten UTRECHTSE PROVINCIALE KANTORENMARKT IN BALANS: NAAR EEN KANTORENSTRATEGIE Stec Groep aan provincie Utrecht en Utrechtse gemeenten Stec Groep B.V. Esther Geuting, Peije Bruil, Guido van der Molen en Erik-Jan

Nadere informatie

Bijlage 1 (bij: Kantorenstrategie Eindhoven, 2012 2020) Overzicht bestaande kantoorlocaties in Eindhoven

Bijlage 1 (bij: Kantorenstrategie Eindhoven, 2012 2020) Overzicht bestaande kantoorlocaties in Eindhoven Bijlage 1 (bij: Kantorenstrategie Eindhoven, 2012 2020) Overzicht bestaande kantoorlocaties in Eindhoven Uit: Bijlagenboek bij STEC rapportage Naar een sterke Eindhovense kantorenmarkt d.d. juni 2011 KANTOORLOCATIES

Nadere informatie

Vraag 6 Hoe groot is de vloeroppervlakte van de bedrijfsruimte die u denkt nodig te hebben voor uw uitbreiding- of verplaatsingsplannen?

Vraag 6 Hoe groot is de vloeroppervlakte van de bedrijfsruimte die u denkt nodig te hebben voor uw uitbreiding- of verplaatsingsplannen? Conclusie Tot 2020 wordt een behoefte naar bedrijventerrein in de gemeente Zijpe geraamd van circa 5 hectare. Dit is ook de oppervlakte die in de planningsopgave in de provinciale structuurvisie is opgenomen.

Nadere informatie

1. VRAAGAANBODANALYSE

1. VRAAGAANBODANALYSE BIJLAGE A 1. VRAAGAANBODANALYSE In deze bijlage gaan we in op het aanbod en de vraag op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau. In paragraaf 1 zetten we de aanpak uiteen. Daarna leest u achtereenvolgens

Nadere informatie

Midden-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Midden-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Midden-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Midden-Nederland (*1. m²) 42.674 95 6.46 Overig Nederland In de regio Midden-Nederland ligt circa 14%

Nadere informatie

Protocol kengetallen monitor kantorenmarkt provincie Zuid-Holland

Protocol kengetallen monitor kantorenmarkt provincie Zuid-Holland Protocol kengetallen monitor kantorenmarkt provincie Zuid-Holland Stec Groep aan provincie Zuid-Holland Guido van der Molen en Rien Ramerman augustus 2014 Protocol kengetallen monitor kantorenmarkt provincie

Nadere informatie

Structureel aanbod op de Nederlandse kantorenmarkt

Structureel aanbod op de Nederlandse kantorenmarkt Analyse Structureel aanbod op de Nederlandse kantorenmarkt DO Research 1 Structureel aanbod op de kantorenmarkt Het aanbod van kantoorruimte in Nederland loopt nog altijd op. In totaal wordt momenteel

Nadere informatie

Regionaal Programma Werklocaties. Presentatie aan: Raadsleden gemeenten regio Arnhem Nijmegen

Regionaal Programma Werklocaties. Presentatie aan: Raadsleden gemeenten regio Arnhem Nijmegen Regionaal Programma Werklocaties Presentatie aan: Raadsleden gemeenten regio Arnhem Nijmegen Doel en opzet presentatie Doel presentatie: Raadsleden informeren over ontwikkeling Regionaal Programma Werklocaties

Nadere informatie

Regionale behoefteraming Brainport Industries Campus Eindhoven

Regionale behoefteraming Brainport Industries Campus Eindhoven Regionale behoefteraming Brainport Industries Campus Eindhoven 23 juni 2015 Managementsamenvatting Status: Managementsamenvatting Datum: 23 juni 2015 Een product van: Bureau Stedelijke Planning bv Silodam

Nadere informatie

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012 Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland 21 juni 2012 Luc Dietz dagvoorzitter Michaël Kortbeek Voorzitter KvK Midden-Nederland Het probleem Kantorenmarkt: leegstand, fors aanbod Bedrijventerreinen:

Nadere informatie

Noordwest-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Noordwest-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Noordwest- Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Noordwest- (*1. m²) 38.116 11.59 Overig In Noordwest- ligt circa 23% van de landelijke kantorenvoorraad.

Nadere informatie

Bedrijfsruimtemarkt oost-nederland Overijssel en Gelderland

Bedrijfsruimtemarkt oost-nederland Overijssel en Gelderland Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 2011 viel de opname van bedrijfsruimte in 2012 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds

Nadere informatie

Kantorenmarkt Den Bosch

Kantorenmarkt Den Bosch Kantorenmarkt Den Bosch Medio 2017 DO RESEARCH www.doresearch.nl Kantorenmarkt Den Bosch, 1 e halfjaar 2017 De gemeente Den Bosch telt bijna 155.000 inwoners en circa 96.700 arbeidsplaatsen verdeeld over

Nadere informatie

Den Haag. Opnamevolume m 2 12% TOENAME T.O.V. VORIG JAAR. Aanbodvolume % DALING T.O.V. DE PIEK BEGIN 2016

Den Haag. Opnamevolume m 2 12% TOENAME T.O.V. VORIG JAAR. Aanbodvolume % DALING T.O.V. DE PIEK BEGIN 2016 Den Haag 1 Nieuw Centrum 2 Oud Centrum 12 3 Den Haag West 4 Den Haag Oost 5 Den Haag Zuid 6 Nieuw Geannexeerd 5 3 2 1 4 7 3 6 8 9 10 7 Rijswijk 8 Voorburg 11 9 Leidschendam 10 Zoetermeer 11 Delft 12 Wassenaar

Nadere informatie

Analyse ontwikkeling van vraag en aanbod logistiek terreinen in de regio Schiphol

Analyse ontwikkeling van vraag en aanbod logistiek terreinen in de regio Schiphol Analyse ontwikkeling van vraag en aanbod logistiek terreinen in de regio Schiphol Hoofdrapport 4 maart 2013 Inhoudsopgave 1. Aanleiding en context pagina 3 3. Geografische afbakening pagina 4 4. Ontwikkeling

Nadere informatie

juiste impulsen voor stationsgebied Steenwijk gemeente Steenwijkerland stec groep Peije Bruil en Guido van der Molen 14 september 2011

juiste impulsen voor stationsgebied Steenwijk gemeente Steenwijkerland stec groep Peije Bruil en Guido van der Molen 14 september 2011 juiste impulsen voor stationsgebied Steenwijk gemeente Steenwijkerland stec groep Peije Bruil en Guido van der Molen 14 september 2011 multifunctionele locaties vraag naar betere locaties welke locatietypen

Nadere informatie

Marktonderzoek bedrijventerreinen gemeente Dalfsen. Bestuurlijke eindrapportage 28 februari 2014

Marktonderzoek bedrijventerreinen gemeente Dalfsen. Bestuurlijke eindrapportage 28 februari 2014 Marktonderzoek bedrijventerreinen gemeente Dalfsen Bestuurlijke eindrapportage 28 februari 2014 Inleiding BMC heeft in opdracht van de gemeente Dalfsen een marktonderzoek uitgevoerd naar de lokale behoefte

Nadere informatie

Charloisse Poort. stec groep ECONOMISCHE WAARDE CHARLOISSE POORT IS GEMIDDELD

Charloisse Poort. stec groep ECONOMISCHE WAARDE CHARLOISSE POORT IS GEMIDDELD ECONOMISCHE WAARDE CHARLOISSE POORT IS GEMIDDELD Gemiddelde economische waarde, goed perspectief Het economisch effect van Charloisse Poort is uitgedrukt in een score. Deze score geeft op basis van objectief

Nadere informatie

Kantorenmonitor Holland Rijnland

Kantorenmonitor Holland Rijnland Kantorenmonitor Holland Rijnland Inhoud Voorwoord 4 Inleiding 4 Kantorenvoorraad in Holland Rijnland 7 Bestaande kantorenvoorraad 7 Kantoren 8 Kantorenstand 9 Ontwikkelingen in 21, 211 en 212 12 Kantorenvoorraad

Nadere informatie

A. Uitgangspunten actualisatie regionale kantorenstrategie Holland Rijnland

A. Uitgangspunten actualisatie regionale kantorenstrategie Holland Rijnland Naar een actualisatie van de regionale kantorenstrategie Holland Rijnland 1 MEMO Aan: Werkgroep kantoren / PHO Economie en Leefomgeving Holland Rijnland Van: Stec Groep (Esther Geuting en Guido van der

Nadere informatie

Regionale werkafspraken kantoren Hart van Brabant

Regionale werkafspraken kantoren Hart van Brabant Regionale werkafspraken kantoren Hart van Brabant Vastgesteld in RRO Hart van Brabant, 17 december 2015 Concept d.d. 26 november 2015, na vaststelling worden deze werkafspraken in Hart van Brabant opmaak

Nadere informatie

Bedrijventerreinen Noord-Veluwe. Regionale bijeenkomst raadsleden Gerrit Marskamp

Bedrijventerreinen Noord-Veluwe. Regionale bijeenkomst raadsleden Gerrit Marskamp Bedrijventerreinen Noord-Veluwe Regionale bijeenkomst raadsleden 08-02-2017 Gerrit Marskamp Opbouw presentatie De hamvraag/dilemma Wat willen we als gemeenten? Wat hebben we? Wat is het speelveld? Vraag

Nadere informatie

KANTOREN NOORD-NEDERLAND Drenthe, Friesland en Groningen

KANTOREN NOORD-NEDERLAND Drenthe, Friesland en Groningen Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Werklocaties

Voortgangsrapportage Werklocaties Voortgangsrapportage Werklocaties Inleiding Het Programma Werklocaties Limburg 2020 legt de herstructureringsopgave en de planningsopgave voor bedrijventerreinen vast tot en met 2020. Na een voorbereiding

Nadere informatie

Noord-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Noord-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Noord-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Noord-Nederland (*1. m²) 46.787 643 973 1.222 Drenthe Friesland Groningen Overig Nederland De drie noordelijke

Nadere informatie

Naar een gezonde kantorenmarkt in West-Brabant. Stec Groep aan regio West-Brabant

Naar een gezonde kantorenmarkt in West-Brabant. Stec Groep aan regio West-Brabant Naar een gezonde kantorenmarkt in West-Brabant Stec Groep aan regio West-Brabant Peter van Geffen en Guido van der Molen mei 2015 Naar een gezonde kantorenmarkt in West-Brabant Naar een gezonde kantorenmarkt

Nadere informatie

kantorenmarkt zuid-nederland Noord-Brabant en Limburg

kantorenmarkt zuid-nederland Noord-Brabant en Limburg Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette

Nadere informatie

1. STADSREGIO ARNHEM/NIJMEGEN

1. STADSREGIO ARNHEM/NIJMEGEN BIJLAGE A 1. STADSREGIO ARNHEM/NIJMEGEN 1.1 Westervoortsedijk/ t Broek, Arnhem Algemene kenmerken Oppervlakte (netto ha) Totale oppervlakte: 130,0 ha. Netto uitgeefbaar: 14,8 ha. Levensfase Bedrijventerrein

Nadere informatie

Bedrijfsruimtemarkt zuidwest-nederland Zuid-Holland en Zeeland

Bedrijfsruimtemarkt zuidwest-nederland Zuid-Holland en Zeeland Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 211 viel de opname van bedrijfsruimte in 212 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds

Nadere informatie

Vastgoed waarde op Graveland Zuid Spaanse Polder Schiedam. 23 mei 2012 Desirée Uitzetter

Vastgoed waarde op Graveland Zuid Spaanse Polder Schiedam. 23 mei 2012 Desirée Uitzetter Vastgoed waarde op Graveland Zuid Spaanse Polder Schiedam 23 mei 2012 Desirée Uitzetter Even voorstellen.. Stec groep: adviesbureau Gebieden Gebouwen Grond Geld bedrijventerreinen!! Wat zien we landelijk

Nadere informatie

Monitor kantorenmarkt provincie Utrecht 2018

Monitor kantorenmarkt provincie Utrecht 2018 Monitor kantorenmarkt provincie Utrecht 2018 Stec Groep aan provincie Utrecht Esther Geuting en Guido van der Molen 17 mei 2018 Monitor kantorenmarkt provincie Utrecht 2018 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding

Nadere informatie

Rotterdam Centrum/kantorenboulevards. Rotterdam Oost. Rotterdam West. Rotterdam Zuid. Hillegersberg / Schiebroek.

Rotterdam Centrum/kantorenboulevards. Rotterdam Oost. Rotterdam West. Rotterdam Zuid. Hillegersberg / Schiebroek. Rotterdam 1 Centrum/kantorenboulevards 2 Rotterdam Oost 3 Rotterdam West 4 Rotterdam Zuid 5 Hillegersberg / Schiebroek 6 Kralingen 7 Spaanse Polder / Zestienhoven/Noordwest 8 Capelle a/d IJssel / Nieuwerkerk

Nadere informatie

Werklocaties. Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019

Werklocaties. Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019 Werklocaties Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor bedrijfsruimte in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen

Nadere informatie

Utrecht Centrum. Maliebaan e.o. Noord-West. Oost. Papendorp. West. Zuid. Bunnik. De Bilt / Bilthoven. Aanbodvolume m2.

Utrecht Centrum. Maliebaan e.o. Noord-West. Oost. Papendorp. West. Zuid. Bunnik. De Bilt / Bilthoven. Aanbodvolume m2. Utrecht 1 Centrum 2 Maliebaan e.o. 3 Noord-West 4 Oost 5 Papendorp 6 West 7 Zuid 8 Bunnik 9 De Bilt / Bilthoven 11 9 3 13 6 2 1 5 15 4 7 8 14 12 10 10 Houten 11 Maarssen 12 Nieuwegein 13 Leidsche Rijn

Nadere informatie

Bedrijventerreinvisie Heerenveen en regionaal plan Zuidoost Fryslân. Presentatie commissie ROM,

Bedrijventerreinvisie Heerenveen en regionaal plan Zuidoost Fryslân. Presentatie commissie ROM, Bedrijventerreinvisie Heerenveen en regionaal plan Zuidoost Fryslân Presentatie commissie ROM, 2011-03-14 In vogelvlucht Waarom een nieuwe visie Bestaande bedrijventerreinen Uitgeefbare bedrijventerreinen

Nadere informatie

Behoefteraming bedrijventerreinen Zuid-Holland. Stec Groep Hub Ploem Bestuurlijk overleg Midden-Holland 2 oktober 2017

Behoefteraming bedrijventerreinen Zuid-Holland. Stec Groep Hub Ploem Bestuurlijk overleg Midden-Holland 2 oktober 2017 Behoefteraming bedrijventerreinen Zuid-Holland Stec Groep Hub Ploem Bestuurlijk overleg Midden-Holland 2 oktober 2017 Uitgifte blijft achter, aanbod blijft stijgen 1200 1000 800 600 400 200 0 2012 2013

Nadere informatie

De Molenzoom. Kantoorlocaties in centrum van Houten. Kantoorvestiging in de gemeente Houten

De Molenzoom. Kantoorlocaties in centrum van Houten. Kantoorvestiging in de gemeente Houten De Molenzoom Kantoorlocaties in centrum van Houten Kantoorvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Molenzoom Centrale ligging in Houten Zichtlocatie langs spoorlijn Nabij centrumvoorzieningen op het

Nadere informatie

Zuid-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Zuid-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Zuid-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Zuid-Nederland (*1. m²) 42.2 2.15 5.518 Overig Nederland Het totale oppervlak aan kantoormeters in en

Nadere informatie

Juiste kantoor op de juiste plek

Juiste kantoor op de juiste plek Juiste kantoor op de juiste plek Niels Dekker Eigenaar 2: Aty de Wolf 1. Beleidsbeslissing wat wil de provincie bereiken (PS): Nieuwe kantorenontwikkelingen concentreren zich bij voorkeur op toplocaties

Nadere informatie

Kantorenvisie Netwerkstad Twente. Aanbevelingen en beleidsafspraken Februari 2012

Kantorenvisie Netwerkstad Twente. Aanbevelingen en beleidsafspraken Februari 2012 Kantorenvisie Netwerkstad Twente Aanbevelingen en beleidsafspraken Februari 2012 1 Inleiding: Het doel van deze Kantorenvisie Netwerkstad is een beter beeld krijgen van het functioneren van de Kantorenmarkt

Nadere informatie

Werklocaties Leusden. Avond van Leusden 19 juni

Werklocaties Leusden. Avond van Leusden 19 juni Werklocaties Leusden Avond van Leusden 19 juni Aanleiding Toenemende leegstand Nieuwe ontwikkelingen blijven uit Druk vanuit provincie 2 Titel presentatie Centrale onderzoeksvraag Hoe positioneert Leusden

Nadere informatie

Kwaliteitsimpuls kantoren

Kwaliteitsimpuls kantoren 10 maart 2014, Festival Leegstaand Vastgoed Kwaliteitsimpuls kantoren Sjef de Pont, hoofd afdeling Economische Zaken, sector Stadsontwikkeling Opzet workshop Situatie s-hertogenbosch Onze aanpak: Impuls

Nadere informatie

kantorenmarkt zuidwest-nederland Zuid-Holland en Zeeland

kantorenmarkt zuidwest-nederland Zuid-Holland en Zeeland Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette

Nadere informatie

Flevoland, Noord-Holland en Utrecht. Landelijke marktontwikkelingen

Flevoland, Noord-Holland en Utrecht. Landelijke marktontwikkelingen Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette

Nadere informatie

Monitor Kantorenmarkt Drechtsteden 2012

Monitor Kantorenmarkt Drechtsteden 2012 Monitor Kantorenmarkt Drechtsteden 2012 Per 1 januari 2012 Inhoud: Belangrijkste bevindingen, conclusies en uitdagingen 1. Voorraad 2. Aanbod 3. Leegstand 4. Opname 5. Plancapaciteit 6. Behoefte Wat is

Nadere informatie

Drenthe, Friesland en Groningen. Landelijke marktontwikkelingen

Drenthe, Friesland en Groningen. Landelijke marktontwikkelingen Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 2011 viel de opname van bedrijfsruimte in 2012 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds

Nadere informatie

Leegstand van kantoren, 1991-2013

Leegstand van kantoren, 1991-2013 Leegstand van kantoren, 1991-2013 Conclusie In Nederland is een overaanbod van kantoorvloeroppervlakte. Gemiddeld 16% van het kantoorvloeroppervlakte staat leeg in 2013. Dit percentage neemt nog steeds

Nadere informatie

Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding

Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding Inleiding De werkgelegenheid in Haarlemmermeer is in 2014 vrijwel gelijk gebleven. Het aantal werkzame personen nam af met 238; een daling van 0,2%. Het totaal komt hiermee op 117.550 full-time arbeidsplaatsen.

Nadere informatie

Woningbouw Het plan maakt de ontwikkeling van twee woningen aan het Landaspad mogelijk. Tegen deze ontwikkeling hebben wij geen bezwaar.

Woningbouw Het plan maakt de ontwikkeling van twee woningen aan het Landaspad mogelijk. Tegen deze ontwikkeling hebben wij geen bezwaar. Bestaande overcapaciteit aan bedrijventerreinen In de stadsregio Arnhem-Nijmegen bestaat een groot overaanbod aan bedrijventerreinen. Voor de periode 2016-2025 bedraagt dit minstens 150 ha. Van het bestaande

Nadere informatie

Economische barometer maart 2012

Economische barometer maart 2012 Economische barometer maart 2012 In de periode juli 2009 tot en met januari 20 is maandelijks een overzicht gegeven van een aantal belangrijke economische kengetallen. Deze overzichten zijn terug te vinden

Nadere informatie

Bedrijventerrein Meerpaal. Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten

Bedrijventerrein Meerpaal. Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Bedrijventerrein Meerpaal Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Meerpaal Directe aansluiting op A27 Goede infrastructuur op het terrein Hoogwaardige

Nadere informatie

Leegstand Kantoren. Jobinside 5 november 2010. Sacha Klinkhamer Floor Schipper

Leegstand Kantoren. Jobinside 5 november 2010. Sacha Klinkhamer Floor Schipper Leegstand Kantoren Jobinside 5 november 2010 Sacha Klinkhamer Floor Schipper Presentatie Jobinside Inleiding door Sacha Klinkhamer (Infrastructuur & Milieu) Aanleiding, cijfers, probleemanalyse, oorzaken,

Nadere informatie

MARKTTECHNISCHE ONTWIKKELRICHTING BOEKELERMEER HEILOO Stec Groep aan Gemeente Heiloo

MARKTTECHNISCHE ONTWIKKELRICHTING BOEKELERMEER HEILOO Stec Groep aan Gemeente Heiloo MARKTTECHNISCHE ONTWIKKELRICHTING BOEKELERMEER HEILOO Stec Groep aan Gemeente Heiloo Stec Groep B.V. Esther Geuting, Niels Klein Lankhorst en Hinke Quarré Juli 2012 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 4 1.1 Uw

Nadere informatie

Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding

Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding Inleiding De werkgelegenheid in Haarlemmermeer is in 2016 aanzienlijk gestegen. Het aantal banen is toegenomen met 1% (1.500). Het totaal komt hiermee op 154.100 ( Bron CBS). Belangrijkste punten Nog nooit

Nadere informatie

KLEINSCHALIGE BEDRIJFSRUIMTEN IN MIDDELGROTE STEDEN 24 MEI 2017

KLEINSCHALIGE BEDRIJFSRUIMTEN IN MIDDELGROTE STEDEN 24 MEI 2017 KLEINSCHALIGE BEDRIJFSRUIMTEN IN MIDDELGROTE STEDEN 24 MEI 2017 VERENIGING VOOR MAKELAARS EN TAXATEURS KLEINSCHALIGE BEDRIJFSRUIMTEN IN MIDDELGROTE STEDEN 24 MEI 2017 INLEIDING... 6 1.1 ONDERZOEKSVRAAG

Nadere informatie

Ruimte voor lokale bedrijvigheid

Ruimte voor lokale bedrijvigheid Ruimte voor lokale bedrijvigheid In het kader van de ontwerpopgave Roden-Leek wordt onder andere gezocht naar een geschikte locatie voor 50 hectare bedrijventerrein ten behoeve van de lokale Noordenvelder

Nadere informatie

Bijlage 4 Aan: portefeuillehoudersoverleg REO d.d Betreft: Aanalyse economische ontwikkelingen Voorne-Putten

Bijlage 4 Aan: portefeuillehoudersoverleg REO d.d Betreft: Aanalyse economische ontwikkelingen Voorne-Putten Bijlage 4 Aan: portefeuillehoudersoverleg REO d.d. 230114 Betreft: Aanalyse economische ontwikkelingen Voorne-Putten Sinds 2010 is de Economische Monitor Voorne-Putten een signalerend document inzake de

Nadere informatie

Huur kantoorruimte op KantorenPark PODIUM 0 ong te Amersfoort 165 per vierkante meter per jaar

Huur kantoorruimte op KantorenPark PODIUM 0 ong te Amersfoort 165 per vierkante meter per jaar Huur kantoorruimte op KantorenPark PODIUM 0 ong te Amersfoort 165 per vierkante meter per jaar Aanbiedende partij: MVGM Bedrijfshuisvesting Email: jwa.koevermans@mvgm.nl Telefoon: 033-4605300 Website:

Nadere informatie