Beleidsplan Sociaal Domein

Transcriptie

1 Beleidsplan Sociaal Domein Gemeente Soest De brug bouwen terwijl je er overheen loopt

2 Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan Sociaal Domein met als motto De brug bouwen terwijl je er overheen loopt. En dat motto dekt in grote lijnen de inhoud van dit beleidsdocument. We hebben een fundament gelegd voor de brug, maar daarmee is de brug nog niet af. Het fundament is onze visie: We zijn er voor mensen die het op eigen kracht niet redden. Onze nieuwe taken uit de WMO, Jeugdwet en Participatiewet zijn op 1 januari 2015 een feit. De uitdaging is dat we het met minder middelen moeten doen. Om ondersteuning te kunnen bieden waar het nodig is, gaan we optimaal gebruik maken van dat wat Soest goed kan en bezit: De eigen kracht van de Soester samenleving. De late wet- en regelgeving en het gebrek aan inzicht in de nieuwe doelgroepen stellen ons voor dilemma s. We willen klaar zijn als onze deuren opengaan op 2 januari 2015, maar we weten nog niet alles. Daarom heeft het college de keuze gemaakt om te gaan luisteren, leren en goede ervaringen toe te passen. In dit beleidsplan komen daarom drie tijdslijnen terug. We beginnen nu, in 2014, met dat wat we nu weten. We leggen concrete beleidskeuzes voor aan de gemeenteraad die we nodig hebben om onze verordeningen op tijd af te hebben en de gemeentelijke organisatie klaar te zetten. De tweede tijdslijn gaat over de doorontwikkeling naar 1 januari aanstaande. Met de raad, onze maatschappelijke partners en inwoners willen we in gesprek gaan over de échte beleidskeuzes. In dit beleidsplan geven we hiervoor denkrichtingen aan. Tenslotte kijkt het college alvast verder vooruit. De decentralisaties staan niet op zich, maar zijn in feite een volledige verschuiving in de verhouding tussen gemeente en haar inwoners. Ook in Soest gaan we dat debat niet uit de weg. We zien er naar uit om hierover samen met u en met onze partners in gesprek te gaan. Omdat niemand alle antwoorden heeft en we de kans krijgen samen te leren en ontwikkelen. Zodat we de brug kunnen afbouwen! Soest, juli 2014 Peter van der Torre, wethouder WMO en Participatie Jannelies van Berkel, wethouder Jeugd

3 Inhoud Voorwoord... 2 Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 Hoofdstuk 2 Wat komt er naar ons toe? Inleiding De taken die naar ons toe komen De beweging in het sociaal domein Nieuwe sociale infrastructuur Vertaling landelijke beweging naar Soest Tijdlijn drie decentralisaties Hoofdstuk 3 Wat is ons vertrekpunt? Inleiding Vastgestelde kaders Vertaling kaders naar coalitie-akkoord Regionale afspraken Conclusie Tijdlijn... 9 Hoofdstuk 4 Wat is onze opgave tot 2015? Inleiding Beleidskeuzes De organisatie Tijdlijn Communicatie en participatie Hoofdstuk 5 Wat is onze opgave in 2015? Inleiding Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Tijdlijn Participatie Hoofdstuk 6 Waar gaan we heen ná Inleiding Stip aan de horizon Gemeentelijke organisatie Tijdlijn Participatie Achtergrondinformatie... 3

4

5 Hoofdstuk 1 Inleiding Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar leven en omgeving. (Troonrede, 17 september 2013) Op 1 januari 2015 is de decentralisatie van een groot aantal zorgtaken van Rijk naar gemeenten een feit. Als gemeenten worden wij verantwoordelijk voor de uitvoering van taken op basis van: De Participatiewet: gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Wwb, Wsw en een deel van de Wajong. Daarmee zijn wij verantwoordelijk om deze mensen van levensonderhoud te voorzien en te begeleiden naar werk. De Wmo 2015: gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid om maatschappelijke ondersteuning te organiseren om zelfredzaamheid en participatie te bevorderen en mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. De Jeugdwet: gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid over het gezond op kunnen groeien en ontwikkelen van jeugd tot en met 23 jaar. Alle onderdelen binnen de jeugdzorg gaan onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen. Deze veranderingen vinden plaats in een bredere context. Van passend onderwijs, tot de veranderingen in het wonen met welzijn en zorg, tot het gebruik van onze accommodaties: het stelsel van zorg en welzijn is in beweging. Om deze stelselwijziging, ook wel genoemd de verandering in het sociaal domein, goed voor te bereiden is een aantal stappen nodig. Dit beleidsplan geeft richting aan de uitvoering van deze stappen en is een nadere concretisering van de Kadernota Sociaal Domein die in februari 2014 is vastgesteld door de gemeenteraad. Voor de leesbaarheid is ervoor gekozen de hoofdstukken te beperken tot de kern van de zaak. De drie decentralisaties zijn echter op zich en als geheel complex. Om de complexiteit in dit beleidsplan beheersbaar en begrijpelijk te houden is er voor gekozen om uitgebreidere informatie als bijlage bij te voegen. In deze achtergrondinformatie wordt dieper ingegaan op hoe is het nu en wat verandert er en wat betekent dat. Deze informatie beschouwen wij als onlosmakelijk onderdeel van dit beleidsplan. Aan het eind van het beleidsplan is ook een verklarende woordenlijst opgenomen. In de opzet van dit beleidsplan ziet u de verschillende stappen en fasen terugkomen. Hierbij ligt de focus voor nu op het bieden van zorgcontinuïteit per 1 januari 2015 voor hen die dat nodig hebben. Dat maakt dat hoofdstuk 4 heel concreet in gaat op de keuzes die hiervoor nodig zijn op de korte termijn. Hoofdstuk 5 gaat vervolgens in op de denkrichtingen voor 2015 en verder waarover wij graag in gesprek gaan met de gemeenteraad en maatschappelijke partners. Tot slot wordt in hoofdstuk 6 een aanzet gegeven voor de brede maatschappelijke discussie over waar de beweging in het sociaal domein naartoe zou moeten. Dit gaat over de langere termijn en de Soester invulling van de participatiesamenleving. Maar we beginnen met een korte weergave van de taken en veranderingen die er op ons afkomen (hoofdstuk 2) en de visie en uitgangspunten die de gemeente Soest daarbij hanteert (hoofdstuk 3). 3

6 Hoofdstuk 2 Wat komt er naar ons toe? 2.1 Inleiding Het sociaal domein is in beweging. Vanuit het Rijk worden steeds meer taken bij gemeenten neergelegd. De gedachte hierachter is dat de gemeente dichter bij de mensen staat en daardoor beter kan inschatten wat écht nodig is. De andere reden voor het Rijk om de taken over te dragen is dat gemeenten beter in staat worden geacht om onderlinge verbanden te leggen, waardoor versnippering voorkomen kan worden. Daarbij legt het Rijk meteen een korting op: we krijgen geld om de taken uit te voeren, maar dat is een stuk minder dan dat er nu beschikbaar voor is. 2.2 De taken die naar ons toe komen Per 1 januari aanstaande worden wij verantwoordelijk voor de uitvoering van 3 nieuwe wetten: de Participatiewet, de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Hieronder een korte toelichting op deze 3 wetten Participatiewet De oorspronkelijke gedachte achter de Participatiewet is: Eén regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Daarbij worden de huidige Wet werk en bijstand (Wwb), Wet Arbeidsinschakeling Jongegehandicapten (Wajong) en Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) vervangen door één overkoepelende wet die decentraal door de gemeenten wordt uitgevoerd. Door de concurrentie tussen regelingen weg te nemen en werkgevers de gelegenheid te bieden om mensen tegen realistische loonkosten aan de slag te laten gaan, krijgen alle uitkeringsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt betere kansen. In de definitieve wetstekst is het één regeling principe gedeeltelijk losgelaten: de uitvoering van de huidige Wajong wordt geen gemeentelijke taak. De Participatiewet blijft wel de kapstok waaronder het begeleiden naar werk van de gehele wettelijke doelgroep geregeld is Wmo 2015 De veranderingen in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) maken deel uit van het groter geheel van veranderingen in de langdurige zorg. De doelstelling is dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen en mee doen in de samenleving. Wie hierbij ondersteuning nodig heeft, krijgt die zoveel mogelijk dichtbij, in de eigen leefomgeving. Dit betekent dat mensen eerst zelf of met hun sociale omgeving een oplossing moeten vinden voor hun behoefte aan ondersteuning. In tweede instantie kan men een beroep doen op de gemeente (via de Wmo) en/of op de zorgverzekeraar. Voor mensen die echt niet (meer) in hun thuisomgeving kunnen wonen is straks zorg beschikbaar via de Wet langdurige zorg (Wlz). Om dit doel te behalen, krijgt de gemeenten een uitbreiding van taken in de nieuwe Wmo. Het gaat om individuele begeleiding, groepsbegeleiding (dagbesteding) met bijbehorend vervoer, kortdurend verblijf, beschermd wonen voor mensen met GGZ-problematiek en cliëntondersteuning. De grote verandering in de nieuwe wet is dat we als gemeenten niet zozeer verantwoordelijk zijn voor het compenseren van iemands beperking, maar voor het versterken van de eigen kracht. Een doorontwikkeling van De Kanteling die sinds 2009 in de huidige Wmo al gaande is. 4

7 2.2.3 Jeugdwet Gemeenten worden vanaf 2015 verantwoordelijk voor zowel begeleiden als behandelen en beschermen van de jeugd tot 18 jaar 1. Naast de huidige taak van het preventieve jeugdbeleid en de jeugdgezondheidszorg worden gemeenten verantwoordelijk voor: - De huidige door de provincie gefinancierde geïndiceerde jeugdhulpverlening (nu geïndiceerd via de Bureaus Jeugdzorg). - De geestelijke gezondheidszorg voor jeugd. - De zorg voor jeugd met een beperking (KmB). - De Jeugdbescherming en Jeugdreclassering en de JeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg op civielrechtelijke uitspraak). - Het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Dit wordt samen met het Steunpunt Huiselijk Geweld geïntegreerd tot het Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK). Deze wet heeft tot doel de enorme complexiteit in het huidige zorgstelsel rondom jongeren te vereenvoudigen. Jeugdigen en hun ouders komen centraal te staan en de ondersteuning die zij nodig hebben kan eenduidiger en efficiënter georganiseerd worden. Voor de taken die door de nieuwe Jeugdwet naar de gemeente komen, wordt samengewerkt op verschillende niveaus, zowel regionaal, bovenregionaal als landelijk. Voor enkele taken is de gemeente wettelijk verplicht op te schalen, voor andere is dit wenselijk in verband met de complexiteit, omvang en risicodeling. De gemeente Soest werkt samen met de gemeenten in de regio Eemland en voor de bovenregionale taken met de 6 Utrechtse regio s. In het wettelijk verplichte Regionaal Transitie Arrangement (RTA) Jeugd van oktober 2013 zijn afspraken gemaakt voor in ieder geval Deze afspraken borgen de continuïteit van zorg, het behoud van de infrastructuur en het beperken van de frictiekosten. Doordat er afspraken gemaakt zijn in het RTA Jeugd voor de regionale en bovenregionale jeugdzorg, worden u in deze nota alleen nog de beleidskeuzes voorgelegd over de keuzes die lokaal gemaakt moeten worden. Hierover meer in hoofdstuk 4. Voor uitgebreidere informatie verwijzen wij naar de achtergrondinformatie in dit beleidsplan, waarin ook het passend onderwijs is opgenomen. 2.3 De beweging in het sociaal domein Het decentraliseren van taken van de rijksoverheid naar de gemeenten en provincies is al langer gaande. Voorbeelden zijn het welzijnswerk, de Wet werk en bijstand (Wwb) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De decentralisatie van taken per 1 januari 2015 is echter van een omvang die we nog niet eerder gezien hebben. De nieuwe taken betekenen dat we in de gemeente Soest bijna de helft van onze middelen uitgeven in het sociaal domein. De nieuwe taken gaan echter gepaard met een forse bezuiniging. Dat maakt het noodzakelijk om anders te gaan kijken naar de uitvoering van deze taken en de verantwoordelijkheid van de gemeente en inwoner. Hiertoe zijn landelijk al een aantal oplossingsrichtingen aangedragen: Meer inzetten op preventie; Meer inzetten op eigen kracht; Meer inzetten op collectieve oplossingen in plaats van individuele voorzieningen; Één huishouden, één plan. 1 Hoewel de leeftijdsgrens van 18 jaar het uitgangspunt is, kan jeugdhulp doorlopen tot maximaal het 23ste levensjaar. 5

8 Deze beweging in het sociaal domein laat zich samenvatten in onderstaande plaatje: Ongeveer 85% van de bevolking heeft wel eens te maken met een algemene of collectieve voorziening in het sociaal domein (buurthuis, consultatiebureau) zonder een probleem te hebben. Vervolgens is zo n 12% van de bevolking aangewezen op een ondersteunende voorziening (bijstandsuitkering, thuiszorg, jeugdhulp). Circa 3% van de bevolking heeft meer of ernstige problemen en specialistische of meervoudige hulp nodig. Die laatste groep betreft wel ongeveer de helft van het totale budget in het sociaal domein 2. En hier ligt de kern van de beweging van het sociaal domein: hoe kunnen we de mensen die gebruik maken van de bovenkant (duurdere) kant van de piramide naar de lichtere ondersteuning naar de onderkant van de piramide brengen? Ter verscherping: het gaat hier om de beweging in het sociaal domein, niet het medisch domein. En deze beweging in het sociaal domein betekent niet dat er geen mensen meer zijn die afhankelijk blijven van de meest gespecialiseerde vormen van ondersteuning. 2.4 Nieuwe sociale infrastructuur Een deel van het antwoord over hoe de beweging in het sociaal domein te bewerkstelligen, wordt gevonden in het veranderen van de sociale infrastructuur. De oplossingsrichtingen die landelijk aangedragen zijn, kunnen vertaald worden naar onderstaand beeld: Inwoner Sociaal netwerk Basisvoorzieningen Sociaal team/ Loketten Specialistische voorzieningen 2 Rijk geschakeerd, Sociaal Cultureel Planbureau juni

9 In de nieuwe sociale infrastructuur is de inwoner het centraal middelpunt. In de figuur hierboven zijn er om de inwoner heen een aantal cirkels (schillen) gevisualiseerd. De eerste vormt het sociaal netwerk. Familie, vrienden of buren kunnen een belangrijk steuntje in de rug voor kwetsbare groepen zijn. Dat steuntje kan bijvoorbeeld zijn het meegaan met een afspraak of het helpen bij de administratie. Ook de basisvoorzieningen kunnen helpen door het bieden van bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding of het ondersteunen van de ontwikkeling (huiswerkbegeleiding, boodschappendienst). Beide cirkels vervullen op verschillende manieren en momenten een rol in de ondersteuning van kwetsbare inwoners. Als de eigen kracht van inwoners, ondersteuning door het netwerk en de producten en diensten vanuit de basisvoorzieningen niet voldoende zijn om te kunnen participeren in de samenleving volgt de cirkel van ondersteuning door de gemeente. Tot slot is er de cirkel van de specialistische ondersteuning. Dit kan gaan om specialistische consultatie, advies en diagnostiek of uitvoering van specialistische ondersteuning binnen de 'één huishouden, één plan'-constructie. 2.5 Vertaling landelijke beweging naar Soest Nu wij als gemeente Soest meer taken krijgen, ontstaat de kans voor maatwerk en efficiëntie: één huishouden, één plan. Met daarin een centrale rol van de eigen kracht van inwoners zelf en het netwerk om hen heen. Wat dit precies betekent in de praktijk, daarover zullen we in gesprek moeten met elkaar. Maar op de korte termijn zijn al een aantal keuzes nodig om op 1 januari aanstaande een start te maken en inwoners te kunnen helpen. In hoofdstuk 4 worden deze keuzes aan u voorgelegd. Op 1 januari aanstaande zijn we echter nog niet klaar. We zullen moeten gaan ervaren hoe we de beweging in het sociaal domein daadwerkelijk realiseren. Hoe we de omslag maken van recht op in een verzorgingsstaat naar maatwerk in een participatiesamenleving. In het volgende hoofdstuk meer over welke visie en uitgangspunten we in Soest hanteren bij de keuzes die op korte termijn gemaakt moeten worden en de denkrichtingen over de beweging in het sociaal domein. Hieronder een overzicht van de deadlines betreffende de decentralisaties zoals de wetgever deze vastgesteld heeft. 2.6 Tijdlijn drie decentralisaties feb '14 maart '14 mei '14 juni 14: juli '14 aug '14 okt '14 nov '14 dec ' Soest: 19-3: Start begrotings- Gemeente- proces Soest raadsverk. WMO 2015: WMO 2015 Meicirculaire: WMO 2015 WMO: WMO: Tweede Kamer - Voorlopige Eerste Kamer persoonsgegevens 31-10: verordening hoogte budgetten beschikbaar na vastgesteld Beschikbaar publicatie in Staatsblad Jeugd: Eerste kamer Jeugd en WMO: Jeugd: Jeugd en WMO: Stemt in met inkoopkaders 31-10:verordeningen Contracten getekend Jeugdwet zorgaanbieders klaar vastgesteld en vastgesteld Participatie: P-wet Particpatiewet P-wet: hoogte budget 1-12: verordeningen P-Wet: verordeningen Tweede Kamer Eerste Kamer uitkeringen bekend vastgesteld overgangsregelingen 7

10 Hoofdstuk 3 Wat is ons vertrekpunt? Bij elkaar komen is een begin, bij elkaar blijven is vooruitgang, met elkaar samenwerken is succes. (Henry Ford) 3.1 Inleiding We gaan leren decentraliseren. Wat betekent één huishouden, één plan, één regisseur? Wat is de nieuwe taak van de gemeente? We hebben een visie, en gaan die in de praktijk brengen. En we zijn bereid om te beginnen met de werkelijkheid. Want die kennen we. We weten ook dat het om meer gaat dan om een transitie. Het hele proces van verandering in wetgeving, aanpak, denken, gedrag, samenwerken, eigen kracht, gemeenschappelijkheid is een transformatie waarvan we weten dat deze niet op 1 januari 2015 gerealiseerd zal zijn. We zien onze taak in de ondersteuning van de Soester inwoner kortweg als faciliterend en aanvullend daar waar de eigen kracht en het eigen netwerk tekort schieten. We dringen de overlap terug en zoeken naar een sluitend netwerk. We beginnen nu, en de echte transformatie is daarin het proces dat nu start. 3.2 Vastgestelde kaders In de kadernota Sociaal Domein is in februari 2014 een aantal kaders vastgesteld door de raad. Deze zijn gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Zelfredzaamheid voorop; een groter beroep op eigen kracht; De omgeving doet mee; actief inzetten van sociale netwerken; Voorkomen is beter dan genezen; Oplossingen per persoon, soms samen; We laten niemand vallen; Hulp dicht bij huis; Eén huishouden, één plan, één regisseur; Lokaal tenzij.. Uitvoering binnen door het rijk beschikbaar gestelde budgetten Het volgende kader voor de uitwerking van deze uitgangspunten is daarbij meegegeven: 1. De professional (regisseur) bepaalt de toegang tot ondersteuning. 2. De regisseur beschikt over een budget om ondersteuning te organiseren. 3. We bundelen budgetten om te komen tot één huishouden, één plan, één regisseur, één budget. 4. We werken met een beperkt aantal aanbieders 5. De gemeente stuurt op inhoudelijke, proces- en financiële resultaten en het naleven van gemaakte afspraken. 6. De gemeente beperkt bureaucratie en stuurt op inrichting van efficiënte en rechtmatige werkprocessen. 7. We gaan één of meer sociale teams (gebiedsteams) instellen. 3.3 Vertaling kaders naar coalitie-akkoord Het college heeft in haar coalitie-akkoord Samen voor een vitale gemeente Soest de ambitie verwoord om ruimhartig beleid te voeren voor haar inwoners die ondersteuning nodig hebben. Hierbij zoekend naar de mogelijkheid om de regie over deze ondersteuning terug te geven aan de inwoner zelf. Deze regie wordt in het coalitie-akkoord niet alleen vertaald naar het organiseren van een goed overleg met de cliënt om ondersteuning op maat te bieden, maar ook naar het zoeken van mogelijkheden om samen met inwoners deze omslag in het sociaal domein vorm te geven. Samen met belanghebbenden de beleidsontwikkeling vormgeven en samen leren van ervaringen. En daar waar het gaat om samenwerking met andere gemeenten, blijft de lokale zeggenschap door de raad over beleid en budget belangrijk: lokaal wat kan, (boven)regionaal wat moet. 8

11 Om alle ambities uit het coalitie-akkoord en de Kadernota Sociaal domein vorm te geven wordt gekozen voor een trapsgewijze aanpak waardoor ruimte gecreëerd wordt voor een passend participatietraject per trede. 3.4 Regionale afspraken In de Kadernota Sociaal domein zijn reeds kaders gesteld, maar ook de regionale afspraken rondom de Jeugdwet, WMO 2015 en de Participatiewet geven richting aan de lokale keuzemogelijkheden. Zij zijn daarom van groot belang in het proces van beleidsontwikkeling. Met in ons achterhoofd lokaal, tenzij.. conformeren wij ons aan deze regionaal overeengekomen afspraken in bijvoorbeeld het RTA Jeugd en Wmo Met name over de nieuwe Jeugdwet zijn vergaande regionale afspraken gemaakt. Deels ingegeven vanuit landelijke voorschriften. Voor de Participatiewet geldt hetzelfde. In het nog op te richten regionaal Werkbedrijf wordt invulling gegeven aan de garantiebanen voor inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (met name voor Wajong en Wsw). Ook belangrijk in deze context is het regionale samenwerkingsverband RWA/Amfors. In de afwegingen over het Werkbedrijf wordt uiteraard ook de positie van RWA/Amfors meegenomen. In de bijlage treft u meer achtergrondinformatie aan over de verschillende regionale afspraken. Belangrijk te vermelden is dat we in de jeugdzorg samenwerken in de regio Amersfoort (excl. Nijkerk en incl. Eemnes) en in de WMO en Participatiewet in de regio Eemland (incl. Nijkerk en excl. Eemnes). 3.5 Conclusie De belangrijkste conclusie voor onze lokale kaderstelling is: We hebben een visie, maar we weten nog niet alles. We gaan leren. Van de ontwikkelingen om ons heen en van de ervaringen van andere gemeenten. Dat betekent dat we ons openstellen om ons beleid aan te passen als de ervaring ons daartoe uitnodigt. Wat vast staat zijn de eerder genoemde uitgangspunten en kaders voor dit proces. En wat vaststaat, is dat wij ons nu voorbereiden op 2015 en onze aanpak in 2015 zullen evalueren en waar nodig door ontwikkelen. Ondanks de onzekerheden staan we wel garant voor een gedegen dienstverlening: de inwoner staat centraal. Dreigt iemand tussen regelingen in te vallen en daardoor in de problemen te komen, dan is er altijd ruimte voor een gesprek en maatwerk. 3.6 Tijdlijn Juni/juli 14 sept/ okt 14 okt-dec 14 Beleidsplan 2014/15 Via college naar inspraak adviesraden Ronde/raadsbehandeling Implementatie 9

12 Hoofdstuk 4 Wat is onze opgave tot 2015? Sometimes when you innovate, you make mistakes. It is best to admit them quickly, and get on with improving your other innovations. (Steve Jobs, mede-oprichter Apple) 4.1 Inleiding We hebben de ontwikkelingen in de nieuwe wetgeving geschetst. We kennen de visie en het beleidskader. Tegelijk bevindt Soest zich net als alle gemeenten nog midden in het proces van voorbereiding op de nieuwe wetgeving in het sociaal domein. Als gevolg van de achterblijvende Rijkswetgeving gaat deze voorbereiding gepaard gaat met veel onduidelijkheid en onzekerheid. Echter op 1 januari staan de eerste klanten voor de deur en moet het geregeld zijn. Wij hebben tot 1 januari 2015 om ons voor te bereiden op deze nieuwe taken. In dit hoofdstuk geven wij weer hoe Soest zich voorbereidt op deze opgave en hoe deze organisatorisch vorm kan krijgen. Om dat te kunnen realiseren leggen wij keuzes voor die daartoe nu nodig zijn en ons afwegingskader bij deze keuzes. In paragraaf 4.2 beschrijven we de keuzes die voortvloeien uit de veranderende wetgeving en die voor 2015 in gemeentelijke verordeningen moeten zijn vastgelegd. Vervolgens geven wij in paragraaf 4.3 weer hoe we de keuzes vertalen naar de organisatie van het sociaal domein per 1 januari In onderstaand schema is zichtbaar hoe de ontwikkelingen tot 2015 op wetmatig en beleidsgebied gepland zijn: juni - augustus 2014 september - december 2014 vanaf januari 2015 WMO en Participatiewet vastgesteld Verordeningen vaststellen Nieuw beleid van kracht collegevoorstel beleidsplan Gegevensoverdracht Overgangstermijn cliënten inspraak & advies beleidsplan Contracten vaststellen Nieuwe aanvragen voorbereiden interne organisatie (ICT, inkoop, kwaliteit) Deskundigheidsbevordering medewerkers Doorontwikkelen sociaal domein voorbereiden implementatie sociaal team Implementatie Sociaal Team Participatie & communicatie RTA Wmo vaststellen Communicatieplan 4.2 Beleidskeuzes Keuze over de toegang tot maatwerk/specialistische voorzieningen binnen het sociaal domein 2015 De keuze: a. Toegang. Wanneer uit onderzoek blijkt dat de eigen kracht, het sociale netwerk en de basisvoorzieningen niet toereikend zijn om een inwoner voldoende te ondersteunen, vindt de inwoner van Soest de ondersteuning die hij zoekt op het gebied van jeugd, WMO en Participatie via het sociaal team of één van de gemeentelijke loketten. Deze loketten en het sociaal team blijven in ieder geval voor wat betreft het jaar 2015 naast elkaar bestaan. b. Sociaal team. Het sociaal team wordt gepositioneerd naast de gemeentelijke loketten. In elk geval in Het sociaal team gaat daarbij over de meervoudige en complexe vraagstukken en de gemeentelijke loketten over de enkelvoudige vragen. c. Toegangsbesluit. De professionals in het sociaal team en de loketten krijgen mandaat om een beslissing op de toegang tot ondersteuning te nemen. 10

13 Afwegingskader In de Kadernota Sociaal Domein heeft de raad zich uitgesproken voor het werken met integrale gebiedsteam(s). In dit beleidsplan introduceren we vanaf heden de term Sociaal Team als concrete invulling voor deze gedachte. In het sociaal team wordt expertise gebundeld op de drie domeinen Jeugd, WMO, Participatie en breder. Het doel van deze integrale benadering is het voorkomen van overlap in de ondersteuning als het gaat om meervoudige complexiteit binnen 1 huishouden. Dit is de eerste belangrijke stap op weg naar de 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur gedachte. Het streven is om per september 2014 te starten met deze integrale manier van werken. Het sociaal team is nieuw en heeft een expertise die breder is dan de huidige afzonderlijke loketten WMO en Werk en Inkomen BBS. Uit kostenoverwegingen en uit de gedachte dat we moeten gaan ervaren, kiezen we er nu voor om in ieder geval in 2015 de huidige gemeentelijke inlooppunten (Zorgloket, uitvoeringsdienst Werk en Inkomen BBS en het CJG) naast het sociaal team te laten bestaan. Binnen de bestaande loketten zullen de enkelvoudige vragen op het gebied van zorg, opvoeden en opgroeien, Werk en Inkomen, Schulden en Bijzondere bijstand worden afgehandeld zoals dat nu ook gebeurt. Dit betreft de meerderheid van de vragen. Belangrijk hier is om te onderstrepen dat er ook andere toegangsmogelijkheden tot ondersteuning blijven bestaan: de huisarts, jeugdarts, medisch specialist behouden hun verantwoordelijkheid. Ook op het gebied van Participatie bestaat er nog een poort: voor het aanvragen van een uitkering wendt men zich eerst tot de servicedesk in Amersfoort. In regionaal verband heeft Soest hierover afspraken gemaakt met het UWV. Na deze eerste poort vindt de lokale toegang plaats via het loket Werk en Inkomen BBS Keuze over de versobering in de voorziening huishoudelijk hulp vanwege de nieuwe WMO 2015 en de veranderde budgetten De keuze: We kiezen er voor om vooralsnog met bestaande aanbieders de dienstverlening te versoberen. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheid van een algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning, vanuit de gedachte dat we vooral investeren in voorzieningen waar mensen niet zelf in kunnen voorzien en voor mensen die niet op de "eigen kracht" kunnen terugvallen. Afwegingskader Soest heeft op dit moment contracten met 4 aanbieders van hulp bij het huishouden (HH): Zorgpalet Baarn-Soest, Amaris, TSN en T-zorg (dat Careyn overneemt). Deze aanbieders leveren het huidige ondersteuningsaanbod in 3 categorieën: - HH 1: Signalering en schoonmaken - HH 2: Signalering en schoonmaken + lichte ondersteuning en coördinatie van regietaken - HH 3: signalering, schoonmaken, lichte ondersteuning, coördinatie van regietaken + coachende begeleiding Het huidig aanbod past bij de bestaande Wmo 2007, met een compensatieplicht op het voeren van een huishouding en als belangrijk doel een schoon huis. Dit doel is in de nieuwe Wmo 2015 vervangen door een gestructureerd huishouden, dat moet bijdragen aan zelfredzaamheid en participatie aan de samenleving. Met ingang van 1 januari 2015 is de rijksbijdrage voor HH gekort. Aanvankelijk was deze korting 75 % op het huidig budget, met afspraken over de hervorming van de langdurige zorg uit 2013 werd de korting afgezwakt tot 40 % en inmiddels is door verdergaande verzachtende maatregelen blijkens de meicirculaire 2014 de korting uitgekomen op 32 %. In de meerjarenbegroting van Soest is voor HH ,- opgenomen als saldo van verwachte uitgaven en inkomsten uit eigen bijdragen. Een doorrekening van de landelijke korting, betekent voor Soest een bezuinigingstaakstelling van ruim 1 miljoen. Om onrust onder de huidige cliënten en aanbieders te voorkomen wil de gemeente Soest voorlopig nog doorgaan met de huidige aanbieders. Omdat de huidige contracten eind 2014 aflopen, worden hiertoe nieuwe afspraken gemaakt. Binnen de nieuwe contracten zal aansluiting worden gezocht op de financiële taakstelling. Dit kan door het huidig aanbod te versoberen. Mogelijkheden hiertoe 11

14 worden gevonden in: beperken van tijdsbesteding per onderdeel, scherpere indicatiestelling, lagere tarieven waarbij de aanbieder zelf afspraken met de klant maakt. De versobering zal worden uitgewerkt samen met de huidige aanbieders en komt terug in de gemeentelijke verordening en beleidsregels Wmo. In het laatste kwartaal van 2014 worden alle lopende indicaties HH dan geherindiceerd. Bij deze herindicaties zal worden aangesloten op het versoberde beleid. In de achtergrondinformatie die behoort bij dit beleidsplan, wordt in nader ingegaan op dit afwegingskader Keuze over de tegenprestatie naar vermogen zoals verplicht in de Wet Werk en Bijstand vanaf 1 januari 2015 De keuze: We kiezen er voor van onze inwoners die een bijstandsuitkering ontvangen een tegenprestatie te vragen naar vermogen. De inhoud van de tegenprestatie wordt, waar mogelijk, afgestemd op de wensen en mogelijkheden van de klant. Afwegingskader De uitvoering van de tegenprestatie dient te gelden naar vermogen voor alle bijstandsgerechtigden met uitzondering van de duurzaam arbeidsongeschikten. Deze mag niet tot verdringing op de arbeidsmarkt leiden en zal daarom bestaan uit vrijwilligerswerk. In de Participatiewet wordt het volgende kader gegeven voor de tegenprestatie: 1. De cliënt heeft een WWB-, IOAW- of IOAZ-uitkering (of per een uitkering in het kader van de participatiewet). 2. Het betreft onbetaalde werkzaamheden/activiteiten. 3. De werkzaamheden/activiteiten zijn additioneel op reguliere arbeid/verdringen reguliere arbeid niet (anders betreft het werken met behoud van uitkering). 4. Arbeidsinschakeling is niet het primaire doel van de werkzaamheden/activiteiten (als dit wel het geval is betreft het een re-integratietraject of participatieplaats). 5. De activiteiten/werkzaamheden zijn nauwkeurig omschreven en afgestemd op de capaciteiten en mogelijkheden van de cliënt. 6. De duur en omvang van de activiteiten/werkzaamheden zijn beperkt (zodat het re-integreren en solliciteren niet in de weg staat). 7. Het gaat om maatschappelijk nuttige activiteiten (zo niet dan betreft het verplichte arbeid). Deze wettelijke voorwaarden aan de tegenprestatie hebben we te respecteren. Maar bij het toepassen van dit instrument zal maatwerk toegepast worden. Overigens mag de tegenprestatie de arbeidsinschakeling niet in de weg staan als werk het doel van het traject is. Achtergrond van de Soester keuze is dat minder relevante of zinvolle activiteiten niet tot motivatie leiden en daarom te weinig effect zullen sorteren in termen van toenemende participatie en het vergroten van de kans op uitstroom uit de uitkering. De tegenprestatie heeft weliswaar geen reintegratie doel, maar beoogt wel een prikkelend effect te hebben. Om heel duidelijk het niet vrijblijvende karakter te onderstrepen, zal het nakomen van de verplichting expliciet worden gehandhaafd. Voor wat betreft activiteiten in het kader van de tegenprestaties: dit zijn klussen die door verenigingen, bedrijven en maatschappelijke instellingen worden aangeboden. Aansluiting bij de bestaande infrastructuur voor vrijwilligerswerk is daarom essentieel. Heel specifiek kunt u denken aan: helpen met boodschappen doen, tuinonderhoud bij ouderen, helpen bij organisatie van een festival, leesouder op school, opknappen van speelplekken in de wijk, schoonhouden van de openbare ruimte, vrijwilligerswerk bij sportverenigingen, taalmaatje voor inburgeringsplichtigen, et cetera. 12

15 4.2.4 Keuze over beleidsmatige aanpassing in het bereik van het huidige beleid om inwoners met een bijstandsuitkering te begeleiden naar betaald werk als gevolg van de bredere doelgroep met minder arbeidsvermogen De keuze: Werken naar Vermogen wordt Meedoen naar vermogen. Afwegingskader Begin 2012 heeft de raad het beleidsplan Werken naar Vermogen vastgesteld op basis van de Wet Werk en Bijstand (WWB). Soest koos met dit beleidsplan voor de inzet op betaald werk als het ultieme doel van re-integratie. Sociale activering en maatschappelijke participatie bleven wel als gemeentelijke doelstelling overeind, maar de ondersteuning hiervan werd niet langer gedekt uit het budget voor re-integratie. Ook heeft Soest sterk ingezet op het voorkomen van instroom in de bijstand. Dit beleid is succesvol gebleken en wordt gecontinueerd. Tegelijk is er behoefte en mogelijkheid om nu andere groepen actiever te begeleiden, ook al leidt dit niet direct tot betaalde arbeid. Werken naar Vermogen wordt daarmee verbreed tot Meedoen naar Vermogen. Er is budgettaire ruimte om nieuwe invulling aan het beleid te kunnen geven door het bereik van het huidig beleid te verbreden. De inzet van de Participatiewet is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar vermogen actief te laten deelnemen aan de maatschappij. Vanuit de gedachte van zelfredzaamheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid liggen er kansen en uitdagingen voor organisaties en voor ons als gemeente. Om ons goed voor te bereiden kunnen we als gemeente Soest nu al een voorschot nemen. Er zijn initiatieven vanuit de samenleving (Het Honk, De Soester Maatjes) die zich ook nu al richten op het samen verantwoordelijk zijn voor elkaar en voor de Soester samenleving. Er zijn groepen die straks vanuit de wet een doelgroep van het gemeentelijk beleid worden en het nu niet zijn vanuit het huidig beleid. Voor deze groepen zijn mogelijkheden en re-integratie-instrumenten bekend en bewezen succesvol. We kunnen nu al gebruik maken van deze kennis en ervaring en daarnaast inspelen op nieuwe initiatieven vanuit de Soester samenleving. Dat willen we doen door een instrumentarium beschikbaar te stellen ten behoeve van doelgroepen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, die hierdoor kunnen toetreden tot een vorm van participatie. De mensen die uiteindelijk kunnen uitstromen maar waar nog een traject nodig is: scholing, loopbaantrajecten, werkervaring. In de gemeente Soest doet iedereen mee naar vermogen. Zelfredzaamheid in termen van uitkeringsonafhankelijkheid door het aanvaarden van betaald werk blijft een belangrijke pijler in het re-integratiebeleid maar is niet voor iedereen haalbaar. De Participatiewet omvangt ook de verantwoordelijkheid voor de doelgroepen die zijn aangewezen op arbeidsmatige dagbesteding en de blijvend arbeidsgehandicapten. Deze vragen een andere doelstelling die past bij het vermogen. De Participatiewet biedt mogelijkheden en kansen om voor een bredere doelgroep reintegratiemiddelen in te zetten. We kiezen daarom voor een verbreding van het beleid: Van Werken naar Vermogen naar Meedoen naar Vermogen. Deze keuze impliceert een intrekking van het huidig beleidsplan Werken naar Vermogen per 1 januari De uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen BBS is volledig toegerust om de begeleiding van bredere doelgroepen te kunnen uitvoeren Keuze betreffende de ondersteuning aan chronisch zieken en gehandicapten vanwege het wegvallen van landelijke regelingen: De keuze: Chronisch zieken en gehandicapten kunnen bij aantoonbare meerkosten vanwege hun ziekte of handicap een beroep doen op de bijzondere bijstand. We kiezen hiermee voor maatwerk, ter vervanging van de ongerichtheid van de huidige landelijke compensatieregelingen. Het beschikbare budget wordt overgeheveld naar de Bijzondere Bijstand. Afwegingskader Het centrale doel van de regelingen die worden afgeschaft door de regering, was compensatie van aannemelijke meerkosten door een chronische ziekte en/of beperking. De meerkosten kunnen 13

16 echter van geval-tot-geval variëren. Of iemand daadwerkelijk meerkosten heeft hangt van diverse factoren af, zoals leefstijl, inkomen, opleidingsniveau. We willen in Soest toe naar een vorm van ondersteuning van chronisch zieken en/of gehandicapten die gericht de meerkosten compenseert en kiezen niet voor een forfaitaire regeling, omdat deze geen rekening houdt met de individuele omstandigheden van het huishouden. Om te voorkomen dat de ondersteuning alleen toegankelijk wordt voor huishoudens die een beroep kunnen doen op regelingen in het kader van het armoedebeleid en we de armoedeval stimuleren, bieden we de ondersteuning in de vorm van bijzondere bijstand. De bijzondere bijstand is immers voor iedereen toegankelijk en gaat niet uit van een inkomensgrens, maar van draagkracht. Om te komen tot een efficiënte uitvoering, die de administratieve rompslomp voor burgers beperkt, gaan we ons beleid bijzondere bijstand tegen licht houden, zodat mensen met een chronische ziekte en/of beperking er eenvoudig een beroep op kunnen, zonder dat we de kosten niet meer kunnen beheersen als gemeente. Tevens zullen we moeten bezien hoe we de extra aanvragen bijzondere bijstand op een slimme en efficiënte manier kunnen afhandelen, zodat de kosten voor uitvoering acceptabel blijven. Mogelijk zoeken we hiermee een verbinding met onze collectieve zorgverzekering voor minima. De budgetten die we als gemeente ontvangen voor de compensatie van de meerkosten voor chronisch zieken en/of gehandicapten worden overgeheveld naar het budget voor de bijzondere bijstand Keuzes aangaande de bekostiging van de ondersteuning als gevolg van regelingen in de WMO en de Jeugdwet en de noodzaak tot kostenbeheersing De keuze: We gaan de maximale inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage vragen voor alle maatwerkvoorzieningen in de Wmo en waar wettelijk toegestaan voor de Jeugd. Voor de voorzieningen waarvoor dat nog niet gedaan werd, wordt een overgangsperiode van een half jaar bepaald. Voor de ondersteuning door het sociaal team wordt vooralsnog geen eigen bijdrage gevraagd. Voor de algemene voorzieningen vanuit de WMO willen we vanuit het profijtbeginsel de eigen bijdrage gaan onderzoeken: de eigen bijdrage mag de laagdrempeligheid niet nadelig beïnvloeden. In geval van een persoonsgebonden budget wordt nu gekozen voor een collegebevoegdheid boven een algemene regeling die door de raad wordt vastgesteld om zo het college in staat te stellen, maatwerk te kunnen leveren. Afwegingskader De bekostiging van de ondersteuning bestaat niet alleen uit de middelen die de gemeente vanuit het Rijk ontvangt. Mensen betalen in veel gevallen ook zelf een gedeelte. Hierdoor wordt een groter beroep gedaan op de financiële mogelijkheden van mensen. In het Sociaal Domein willen we daarnaast ook een beroep gaan doen op andere mogelijkheden die mensen te bieden hebben. Dit sluit aan op het principe van wederkerigheid en leidt naar verwachting tot een structurele verlaging van de jaarlijkse groei van de uitgaven en tot bron van inkomsten, waardoor mensen, die het echt nodig hebben, ook in de toekomst op goede ondersteuning van de overheid kunnen blijven rekenen. Over deze denkrichting meer in hoofdstuk 5. WMO 2015: De Wmo 2015 maakt onderscheid tussen algemene en maatwerkvoorzieningen (de begrippen staan gedefinieerd in de verklarende woordenlijst in de achtergrondinformatie bij dit beleidsplan). Maatwerkvoorziening Bij maatwerkvoorzieningen (in natura of middels een persoonsgebonden budget (PGB)) geldt op grond van landelijke regelgeving een inkomens- en vermogensafhankelijke eigen financiële bijdrage, waarvan de hoogte afhankelijk is van het inkomen en vermogen in relatie tot de leeftijd en de huishoudsamenstelling van de cliënt. Deze eigen bijdrage voor een maatwerkvoorziening wordt vastgesteld en voor de gemeente geïnd door het CAK. Ten behoeve van de bekostiging van maatwerkvoorzieningen willen we de aanvrager een maximale eigen bijdrage vragen, net zoals in het huidige Wmo-beleid. De eigen bijdragen van een maatwerkvoorziening/ PGB zijn gelimiteerd 14

17 tot een bedrag gelijk aan de kostprijs (incl. kosten voor onderhoud, reparatie en verzekeringen) van de voorziening. De kostprijs van een maatwerkvoorziening/pgb wordt bepaald door een aanbesteding, na een consultatie in de markt of in overleg met de aanbieder. In de verordening moet worden bepaald op welke wijze de kostprijs wordt berekend. Algemene voorziening De financiële eigen bijdrage in de kosten van een algemene voorziening is nadrukkelijk niet inkomens- en vermogensafhankelijk; deze bijdrage mag maximaal kostendekkend zijn. Er kan een doelgroep-gekoppelde korting op de eigen bijdrage gegeven worden. Dit moet in de verordening worden vastgelegd. Wij willen algemene voorzieningen - ook financieel - laagdrempelig houden, zodat de druk op vaak duurdere maatwerkvoorzieningen wordt beperkt. Voor de betaalbaarheid van algemene voorzieningen willen wij conform het profijtbeginsel wel (meer) eigen bijdragen gaan vragen, voor zover niet wettelijk verboden (zoals bij cliëntondersteuning). Maar voor de toepassing beoordelen wij of de eigen bijdragen geen barrière opwerpen die de laagdrempelige toegang nadelig beïnvloedt. Jeugdwet: In de Jeugdwet is opgenomen dat er voor ondersteuning, zorg en jeugdhulp geen eigen bijdrage gevraagd mag worden. Een uitzondering daarop vormt de ouderbijdrage voor jeugdhulp als deze jeugdhulp verblijf buiten het eigen gezin inhoudt, of in de kosten van verblijf in een justitiële jeugdinrichting: - Ouders en stiefouders moeten een ouderbijdrage betalen in de kosten van de aan hen en aan de jeugdige geboden jeugdhulp, voor zover de jeugdhulp verblijf buiten het gezin omvat. - Er geldt geen bijdrageplicht bij adoptieplaatsing, bij ontneming van het gezag of bij een nooduithuisplaatsing. - Bij jeugdhulp in het gedwongen kader kan alleen bij uithuisplaatsing een ouderbijdrage worden opgelegd. De gemeente heeft in deze gevallen geen beleidsvrijheid. De ouderbijdrage is ingegeven door het besparingsmotief: ouders van wie de kinderen buiten het gezin worden verzorgd hebben minder kosten voor die kinderen. De vaststelling en inning van de ouderbijdrage voor jeugdhulp zal, net als voor de Wmo, worden verzorgd door het CAK. De gemeente heeft geen invloed op de hoogte en wijze van berekenen van de ouderbijdrage, omdat hierin een Algemene Maatregel van Bestuur (vanuit de Minister) gevolgd moet worden. De gemeente moet deze regels opnemen in de verordening jeugd. Sociaal team: Wij stellen voor in de ontwikkelfase van het sociaal team, of in ieder geval in 2015, geen eigen bijdrage te vragen voor de ondersteuning door dit team. Het sociaal team wordt dus vooralsnog aangemerkt als algemene voorziening zonder hier een financiële bijdrage voor te vragen van gebruikers. Hiermee borgen we in de aanloopfase de laagdrempeligheid en toegankelijkheid voor alle bewoners en voorkomen we administratieve drukte bij de professionals (een beschikking zou nodig zijn bij het vragen van een eigen bijdrage). Dit heeft tot gevolg dat er geen bezwaar-& beroepsprocedure gestart kan worden. Wanneer het sociaal team wel als maatwerkvoorziening wordt aangemerkt of wanneer een financiële eigen bijdrage gevraagd gaat worden, kan dat wel, maar zal het ook drempelverhogend werken. Overigens is een klachtenregeling altijd van toepassing, ongeacht het type voorziening. Wel ontstaat er hiermee een aantal aandachtspunten die wij als opdracht aan het team mee willen geven: Ondersteuning vanuit het sociaal team is kortdurend van aard; Het sociaal team onderzoekt in de praktijk of er een onderscheid binnen de reikwijdte en taken van het sociaal team zelf- te maken is tussen algemene en maatwerkvoorziening. PGB: Als uit onderzoek/het gesprek blijkt dat mensen ondersteuning nodig hebben in de vorm van een maatwerk/specialistische voorziening, dan is er wettelijk de keuzemogelijkheid om deze voorziening zelf in te kopen middels een PGB. Het PGB draagt voor mensen met een beperking bij aan het behouden van de regie over hun eigen leven. Mensen hebben de vrijheid om zelf te kiezen welke zorgverleners zij willen en op welke tijdstippen zij die wensen te ontvangen. 15

18 In onze visie gaan we uit van eigen kracht. De wettelijk verplichte keuzemogelijkheid bij een voorziening op toegang voor een PGB past uitstekend in deze visie. Wij willen echter wel maatwerk kunnen leveren, waarbij er zorgvuldig gekeken moet worden of de zorgvrager bewust kiest voor een PGB en of hij in staat is er goed mee te werken. In de basis zijn beide PGBregelingen (Jeugdwet en Wmo) gelijk. In zowel de Wmo 2015 als Jeugdwet zijn nieuwe voorwaarden gesteld aan de toekenning van een PGB. Deze voorwaarden en kwaliteitseisen zullen in de verschillende verordeningen worden opgenomen Keuze ter ondersteuning van schrijnende gevallen De keuze: We weten niet alles. En willen er ook zijn als een inwoner niet aan alle criteria voldoet waardoor een onacceptabele situatie zou kunnen ontstaan. Daarom bieden we garantie op een gesprek, op maatwerk en staan iedereen te woord. Ook na een nee blijft deze mogelijkheid bestaan. Afwegingskader De veelheid van veranderingen, vanuit de wet en vanuit de eigen organisatie om de nieuwe taken te kunnen uitvoeren, worden gestroomlijnd daar waar mogelijk, waar te overzien op dit moment, en waar beheersbaar in de organisatorische processen. Toch kunnen we door ons gebrek aan ervaring met de nieuwe taken, geen garanties geven voor wat betreft de ondersteuning. In dat zeldzame geval dat een inwoner in Soest buiten regelingen valt, garanderen wij wel onze inzet op het gesprek hierover. We bieden ook altijd de mogelijkheid om opnieuw in gesprek te gaan. We zijn bereikbaar, toegankelijk en bieden ruimte voor maatwerk. In de uitvoering zal dit impliceren dat we continu gaan bijstellen als de ervaring daarom vraagt. Dit vraagt flexibiliteit van de organisatie. 4.3 De organisatie Met de keuzes uit de vorige paragraaf en de verwerking hiervan in de verordeningen, is Soest voor wat betreft de wetmatige en beleidsmatige kant klaar voor Ook de gemeentelijke organisatie dient op 1 januari 2015 voorbereid te zijn op de nieuwe taken en daarvoor dient een aantal zaken in de komende periode gerealiseerd te worden. In deze paragraaf geven we kort weer wat onze opgave is, en hoe we ons beleid organisatorisch vorm geven per 1 januari 2015: voor wie, hoe, wat en wat zijn de randvoorwaarden Over wie gaat het? Er is nog veel onduidelijkheid en daarmee onzekerheid over wat nu exact het aantal inwoners is dat vanaf 1 januari afhankelijk is van gemeentelijke ondersteuning. Ook welke ondersteuning zij precies nodig hebben is nog niet volledig in beeld. Hieronder een korte schets van wat we wel weten, gebaseerd op de meest recente informatie die in juni van 2014 beschikbaar was. Participatiewet De verwachting is dat er jaarlijks zo n 12 inwoners extra instromen vanwege het wegvallen van de Wsw en de aangescherpte toegang tot de Wajong. Daarnaast blijft de verantwoordelijkheid bestaan voor de bestaande Wsw populatie en het sociaal werkbedrijf RWA/Amfors. Wmo 2015 Bij de begeleiding (individueel en groepsgewijs), het vervoer naar de dagbesteding, het kortdurend verblijf en het beschermd wonen gaat het in Soest om zo n 900 personen. Functie(s) Aantal cliënten Leveringsvorm Jaar begeleiding 95 PGB 2011* begeleiding + kortdurend verblijf 52 PGB 2011 begeleiding + persoonlijke verzorging 71 PGB 2011 begeleiding + persoonlijke verzorging + kortdurend 35 PGB

19 verblijf begeleiding 332 ZIN 2012* begeleiding + kortdurend verblijf 15 ZIN 2012 begeleiding + persoonlijke verzorging 294 ZIN 2012 kortdurend verblijf 1 ZIN 2012 Totaal 895 * Dit zijn de meest recente cijfers die we hebben. Eind 2014 verwachten we nieuwere cijfers te ontvangen. Jeugdwet In onderstaande tabel een overzicht van de situatie van de jeugd(zorg) op 1 januari 2013 in de gemeente Soest. De aantallen zijn aan verandering onderhevig en ondersteuningsvormen kunnen elkaar overlappen. Totaal aantal jongeren t/m 17 jaar in Soest 9873 Jeugd AWBZ 215 Jeugd-GGZ 1 e lijn 234 Jeugd-GGZ 2 e lijn 525 Provinciaal gefinancierde Jeugdzorg Waar kunnen inwoners terecht? Inwoners van Soest die een ondersteuningsvraag hebben moeten weten waar zij op 1 januari terecht kunnen. Uiteraard zullen zij bestaande ingangen blijven gebruiken. De huisarts en jeugdarts blijven bovendien doorverwijzers. Deze kracht van de sociale infrastructuur van Soest willen we behouden en in hoofdstuk 5 zullen we nader ingaan op de denkrichting over deze samenwerking. In deze paragraaf gaat het echter om de nieuwe taken die wij als gemeente krijgen in de toegang tot maatwerk en/of specialistische voorzieningen. De ambitie die wij als gemeente Soest hierbij in hoofdstuk 3 formuleren, is te komen tot één huishouden, één plan. Op 1 januari aanstaande is dit nog niet gerealiseerd, maar wij willen wel een start gemaakt hebben en het huidig niveau van onze dienstverlening tenminste handhaven. Daarom kiezen we zoals gezegd op de korte termijn voor het doorontwikkelingen van onze bestaande gemeentelijke loketten en het ontwikkelen van een sociaal team voor de meervoudige en complexe vraagstukken in Soest. Hieronder een weergave van de organisatie zoals wij deze per 1 januari 2015 ingericht willen hebben: 17

20 Voor inwoners van Soest en de diverse doorverwijzers/toeleiders betekent dit dat er op de korte termijn integrale toegang tot maatwerk en/of specialistische voorzieningen komt. Voor nu vinden wij de kwaliteit van dienstverlening en de ervaring van het sociaal team van groter belang, en zo kan het zijn, dat de achterliggende uitvoering nog niet volledig integraal is in Zoals gezegd in het volgende hoofdstuk meer over onze denkrichting van dit groeimodel. We werken op deze wijze stapsgewijs naar de 1 loket gedachte toe. Voor de organisatie betekent dit dat wij op korte termijn aanvullende expertise nodig hebben voor het sociaal team, de nieuwe taken in de Wmo en de Jeugdwet Randvoorwaarden Op basis van bovenstaande beeld zal zo snel mogelijk gestart moeten worden met de invulling en voorbereiding. Hierbij zal uiteraard ook de samenwerking met diverse partners buiten de gemeentelijke organisatie betrokken worden. Voor de gemeentelijke organisatie hebben we gekozen voor een proces waarbij in verschillende werkgroepen nadere invulling gegeven wordt aan onderstaande randvoorwaarden: Efficiënte Werkprocessen Administratie/ICT (inclusief aansluiting MensCentraal) Personeel/scholing Verordeningen en beleidsregels Contractafspraken Huisvesting Communicatie Privacy en gegevensuitwisseling Financiën Implementatiebudget 2014 Gekozen is voor een planmatige aanpak van de organisatorische veranderingen. In deelplannen( Acties ) worden de verschillende randvoorwaarden vervuld. Voor dekking van de kosten van deze plannen is een implementatiebudget beschikbaar. Voor de voorbereidingen tot 1 januari 2015 geldt het streven om binnen beschikbare budgetten blijven. Hieronder een overzicht van dit budget en de op dit moment bekende en verwachtte uitgaven: Inkomsten 2014 Jeugdwet Wmo Implementatiebudget Omschrijving Eerder geoormerkte budgetten Toegevoegd in meicirculaire AWBZ decentralisatie uitkering Totaal beschikbaar Uitgaven 2014 Jeugdwet Regionale verplichtingen Reeds toegezegd Inhuur beleidsondersteuning, inhuur procesondersteuning, deskundigheidsbevordering interne medewerkers Totaal uitgaven Nog beschikbaar Beoogde uitgaven: Sociaal team Zie achtergrondinformatie 1.4 Externe inhuur pm Voorbereiding bestaande loketten pm Implementatieplan wordt momenteel voorbereid. 18