Partiële herziening Waterhuishoudingsplan, Samenvatting

Transcriptie

1 Partiële herziening Waterhuishoudingsplan, Samenvatting Provincie Noord-Brabant December 2002 Provinciale Staten van Noord-Brabant

2 Samenvatting Waterhuishoudingsplan 2

3 Samenvatting Waterhuishoudingsplan Brabant leeft met water Waar zouden we zijn zonder voldoende schoon water? Niet alleen om te drinken, maar ook voor de productie van voedsel in de landbouw, voor waardevolle natuur en voor allerlei economische activiteiten in onze provincie. De provincie wil dat het water bijdraagt aan een gezonde omgeving voor mens, dier en plant, waarin we veilig en comfortabel kunnen wonen en waar ruimte is voor economische en ecologische ontwikkeling. De wijze waarop dat moet gebeuren wordt vastgelegd in een Waterhuishoudingsplan (WHP). Deze brochure is een samenvatting van het vastgestelde WHP voor de periode Het nieuwe waterbeleid is enerzijds een krachtige impuls om de lijn van het vorige plan nog beter in de praktijk te brengen. Anderzijds beantwoordt het nieuwe beleid aan de actuele eisen voor watermanagement: Brabant leeft met water. Dat betekent onder meer: ruimte geven, evenwicht aanbrengen en gebruik naar draagkracht van het natuurlijke watersysteem. Verder met water Provinciale Staten hebben op 6 december 2002 een geactualiseerd Waterhuishoudingsplan voor Noord-Brabant vastgesteld voor de periode 2003 tot en met Volgens de Wet op de waterhuishouding (1989) heeft de provincie de taak om elke vier jaar een Waterhuishoudingsplan (WHP) op te stellen. Het vorige plan (WHP-2) was geldig tot eind Behalve deze formele reden zijn er nog enkele andere aanleidingen voor de actualisering van het waterbeleid. In de eerste plaats is begin 2001 een evaluatie verricht naar het tot dan toe geldende waterbeleid. Daaruit bleek dat de uitvoering op verschillende onderdelen achterbleef bij de doelstellingen. In de tweede plaats heeft het waterbeleid een forse impuls gekregen door ontwikkelingen op Europees en nationaal niveau. Het betreft hier met name de Europese Kaderrichtlijn Water (2000), het kabinetsstandpunt Waterbeleid voor de 21ste eeuw (2000) en de Reconstructie van de zandgronden (2002). In de derde plaats is het wenselijk het waterbeleid af te stemmen op ruimtelijke ontwikkelingen, zoals neergelegd in het nieuwe streekplan Brabant in evenwicht (2002). Tegen deze achtergrond hebben Provinciale Staten besloten om voor de periode het vorige plan op deze onderdelen aan te passen. Voor het overige wordt het in het vorige Waterhuishoudingsplan vastgestelde beleid onverkort gehandhaafd. 3

4 Leren leven met water In de kern bevat het nieuwe waterbeleid een aanpak van de problemen met te veel, te weinig en te vies water. In plaats van het steeds maar zoeken naar technische oplossingen voor de problemen met water, zullen we meer dan tot nu toe met water moeten leren leven, het een plaats geven in onze ruimtelijke plannen en in de ontwikkeling van landbouw en natuur. Daar hoort ook bij dat we de risico s die nu eenmaal altijd bij water horen, zullen moeten leren accepteren. Stap voor stap ontwikkelt zich een nieuw soort waterbeleid en waterbeheer, waarbij enerzijds de voorwaarden worden geschapen voor alle functies en anderzijds wordt bewaakt dat het watersysteem evenwichtig wordt benut en niet wordt overbenut. De provincie ziet in het nieuwe beleid voor zichzelf vier soorten rollen weggelegd. In de eerste plaats is er de rol van beleidsmaker, veelal in samenhang met het bevoegd gezag. Een andere rol is die van regisseur, waarbij de provincie initiatieven van anderen stuurt, coördineert en ondersteunt. Voorts wil de provincie stimulator zijn door de trekkende rol van anderen te bevorderen of over een dood punt te helpen en daarvoor ook geld ter beschikking te stellen. En ten slotte treedt de provincie op als toetser en verlener van vergunningen. Naar een duurzaam waterbeleid In de evaluatie die de provincie samen met haar waterpartners heeft verricht, wordt geconstateerd dat de uitvoering van het tot dan toe geldende waterbeleid op een aantal onderdelen relatief goed verloopt. Andere aspecten vragen echter uitdrukkelijk om aandacht. Zo blijkt dat in verschillende delen van de provincie de hoeveelheid onttrokken grondwater de draagkracht van de watersystemen overschrijdt. Ook de aanpak van de verdroging van natuurgebieden blijft achter bij de doelstellingen. Verder voldoet de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater op de meeste plaatsen niet aan de normen. En ten slotte verloopt het herstel van beken en de aanleg van ecologische verbindingszones erg traag. Het herziene WHP-2 heeft tot doel om het beleid op deze aspecten te intensiveren. Uiteindelijk gaat het om een duurzame ontwikkeling van het fysieke milieu en een duurzaam gebruik daarvan. Alleen dan kunnen ook toekomstige generaties nog in hun behoeften voorzien. Hoe de waterhuishoudkundige situatie er over 50 jaar uit zou moeten zien, is neergelegd in een zogenaamd streefbeeld. Verschillende functies en doelen Water wordt gebruikt voor verschillende doeleinden, zoals landbouw, natuur en wonen. Daarom legt het waterhuishoudingsplan de verschillende deelfuncties voor water en watersystemen vast: welke doelstellingen moeten op welke plaats worden gerealiseerd. Voor elke deelfunctie is vervolgens een meer of minder stringent beschermingsbeleid geformuleerd, (zie pag. 27 herzien WHP). Bij het toekennen van deze functies is rekening gehouden met het provinciale ruimtelijk beleid, zoals de Groene en Agrarische hoofdstructuur uit het Streekplan, de Ecologische Hoofdstructuur, de Europese vogel- en habitatrichtlijngebieden en met name ook de Reconstructie van de zandgronden in onze provincie. Een voorbeeld van deze afstemming zijn de zogenaamde natte natuurparels. Dat zijn hydrologisch gevoelige gebieden die vanwege specifieke omstandigheden van bodem en water hoge natuurwaarden vertegenwoordigen. Waar deze gebieden in het Streekplan worden aangeduid, zijn zij ook in het waterbeleid onderscheiden. 4

5 Thematische en gebiedsgerichte aanpak Om het uitgestippelde beleid te realiseren is een uitvoeringsstrategie geformuleerd die langs twee hoofdlijnen verloopt. Enerzijds worden vijf kernthema s uitgewerkt en aangepakt; de hoofdstukken 5 t/m 9 van het plan gaan daar nader op in. Anderzijds gaat het om gebiedsgerichte integratie. Het waterbeleid richt zich daarbij op de gebieden die in het kader van de Reconstructie worden onderscheiden, gebieden buiten het reconstructiegebied en op het stedelijk gebied. In die gebieden worden de vijf genoemde kernthema s geïntegreerd aangepakt en afgestemd op de thema s die in het reconstructieproces centraal staan. Vanuit haar regierol zal de provincie bij de uitvoering van het waterbeleid diverse andere beleidslijnen op dit terrein op elkaar afstemmen. Dat betreft met name de Kaderrichtlijn Water van de Europese Unie, de nationale 4e Nota Waterhuishouding en de uitgangspunten van het kabinetsstandpunt Waterbeleid in de 21ste eeuw. Omdat de uitwerking en invoering van de Europese Kaderrichtlijn op nationaal niveau nog niet is afgerond, zullen op een later tijdstip concrete uitwerkingsplannen worden geformuleerd. Dat kan ertoe leiden dat het huidige plan op onderdelen wordt gewijzigd. Kernthema 1 Realiseren van een duurzame watervoorziening Van een duurzame watervoorziening is sprake wanneer er voldoende water beschikbaar is voor normaal huishoudelijk gebruik en voor de ontwikkeling van onze economie. Bovendien mag de watervoorziening een gezonde ecologische ontwikkeling niet in de weg staan en geen onevenredige schade toebrengen aan bestaande belangen. Om deze doelstellingen te halen worden vijf sporen gevolgd. Het eerste spoor richt zich op vermindering van het watergebruik door huishoudens, landbouw en bedrijfsleven. Het tweede spoor heeft tot doel het gebruik van oppervlaktewater te bevorderen als alternatief voor grondwater. In het derde spoor is het streven naar een zodanig evenwicht in de onttrekkingen van grondwater dat de draagkracht van watersystemen niet wordt overvraagd. Om dat te bereiken is het nodig lange termijnafspraken te maken met waterleidingbedrijven, industrie, waterschappen, ZLTO en natuur- en milieuorganisaties. De provincie zet zwaar in op het bevorderen van samenwerking en het ontwikkelen van alternatieven, en zal daar ook middelen voor beschikbaar stellen. Het vierde spoor is erop gericht om op termijn te komen tot een (her)verdeling van het beschikbare grond- en oppervlaktewater over de verschillende partijen. Het vijfde spoor beoogt de bescherming van het grondwater via het bodembeschermingsbeleid dat in het kader van milieubeleid is geformuleerd. 5

6 Provincie Noord-Brabant Waterhuishoudingsplan Samenvatting Partiële herziening Waterhuishoudingsplan Plankaart zw39 SLEEUWIJK WOUDRICHEM WERKENDAM W8 W7 kvs16 kvs9 W6 zw50 GIESSEN/RIJSWIJK zw61 kvs7 kvs10 kvs14 NIEUWENDIJK ANDEL kvs15 VEEN UITWIJK EN WAARDHUIZEN ALMKERK kvs8 W AA kvs12 kvs11 zw22 k1 kvs13 BABYLONIÀNBROEK GENDEREN HANK DUSSEN zw15 EETHEN MEEUWEN DOEVEREN W5 O DRONGELEN kvs6 W9 DRIMMELEN LAGE ZWALUWE W4 MOERDIJK RAAMSDONKSVEER GEERTRUIDENBERG CAPELLE/ N.VAART zw26 zw27 W19 WILLEMSTAD HOOGE ZWALUWE RAAMSDONK WASPIK WAALWIJK W19 g5 V25 ZEVENBERGSCHEN HOEK MADE VRIJHOEVE kvs5 SPRANG HEIJNINGEN DEN HOUT KAATSHEUVEL 'S-GRAVENMOER ZEVENBERGEN NOORDHOEK FIJNAART DINTELOORD zw48 WAGENBERG KLUNDERT OOSTEIND OOSTERHOUT LANGEWEG DONGENSE VAART TERHEIJDEN vs3 zw37 L2 DE MOER zw10 zw36 W2 STANDDAARBUITEN STAMPERSGAT LOON OP ZAND DONGEN W3 vs4 kvs4 DE HEEN V24 vs3 TETERINGEN L6 zw28 V22 PRINSENBEEK NIEUW-VOSSEMEER V22 DORST OUDENBOSCH OUD GASTEL kvs2 Zw60 STEENBERGEN RIJEN BREDA HOEVEN kvs3 zw59 zw34 vs3 KRUISLAND BOSSCHENHOOFD BAVEL EFFEN V18 SINT WILLEBRORD ROOSENDAAL RUCPHEN bvs30 SPRUNDEL om27 M5 bvs8 b8 b3 vs1 RIJSBERGEN V19 vs2 GALDER g2 g1 V20 GOIRLE b7 b5 V21 SCHIJF V12 V3 zw5 RIEL b10 bvs30 bvs1 CHAAM V33 V23 zw1 b14 NISPEN V34 V35 bvs7 vs18 V13 g1 V35 bvs6 b6 V20 WOUWSE PLANTAGE V4 zw2 zw31 g11 BERGEN OP ZOOM GILZE b9 om6 V16 WOUW HEERLE V2 b4 bvs2 om5 HALSTEREN V1 om4 ULVENHOUT V17 MOERSTRATEN kvs1 TILBURG vs1 ZEGGE L1 LEPELSTRAAT HULTEN MOLENSCHOT ETTEN-LEUR L7 W1 b11 H ALPHEN zw53 ZUNDERT V14 m1 V36 V36 V5 b13 V7 V6 ACHTMAAL ULICOTEN WERNHOUT vs1 V37 vs19 L5 V8 V15 HUIJBERGEN WOENSDRECHT V9 b2 L4 BAARLE-NASSAU om28 bvs4 HOOGERHEIDE V10 bvs3 V9 V11 bvs5 b1 b12 V11 V38 zw25 OSSENDRECHT V40 zw58 V4 PUTTE Waterhuishoudkundige functies Functie water voor de Groene Hoofdstructuur Deelfunctie waternatuur, vennen, wielen, meren, plassen, oude rivier- en beekmeanders en laagveengebieden Deelfunctie waternatuur, waterloop Combinatie van deelfunctie waternatuur en functie viswater Overige aanduidingen Functie water voor de Agrarische Hoofdstructuur Deelfunctie water voor de AHS-landschap Wegen Deelfunctie water voor de AHS-landbouw Provinciegrens Overige waterhuishoudkundige functies Deelfunctie ecologische verbindingszone langs waterloop Functie viswater, waterloop Combinatie van de deelfunctie waternatuur en deelfunctie water voor de GHS-natuur Functie water in bebouwd gebied Hydrologisch gevoelige delen van de GHS (Natte natuurparels) Functie zwemwater Hydrologisch gevoelige delen van de GHS (Natte natuurparels) + Comb. deelfunctie waternatuur en deelfunctie water voor de GHS-natuur 2-km bufferzone rond de Groote Peel Deelfunctie water voor de GHS-natuur Deelfunctie water voor de GHS-landbouw 6 Overige waterlopen Grens regionale natuuren landschapseenheden Schaal ± 1: tek. nr , Provincie Noord-Brabant

7 Provincie Noord-Brabant Waterhuishoudingsplan Samenvatting MEGEN OIJEN zw54 om1 zw55 DEURSEN EN DENNENBURG LITH W16 MACHAREN vs12 LITHOIJEN HAREN zw56 RAVENSTEIN MAREN-KESSEL M3 vs11 zw51 HERPEN OVERLANGEL M4 BERGHEM W17 vs15 OSS vs11 GRAVE WIJK EN AALBURG zw4 SCHAIJK GEFFEN HEUSDEN KRUISSTRAAT BOKHOVEN HERPT V78 HEESCH W10 g7 g6 b33 HAARSTEEG zw46 VINKEL LANGENBOOM NISTELRODE zw52 ZEELAND V79 vs8 L3 g4 zw11 g8 zw14 vs10 om30 om25 om26 WILBERTOORD HEESWIJK-DINTHER om7 vs13 om9 MARIAHEIDE LEDEACKER zw43 om33 om10 om11 V32 ESCH VENHORST b37 vs8 EERDE bvs15 om37 VIERLINGSBEEK vs9 ZIJTAART BOXTEL b34 zw8 KELDONK vs7 V30 V77 OLLAND bvs21 zw33 om12 V31 NIJNSEL BOSKANT b18 zw7 BOERDONK om20 om19 b19 vs13 GEMERT V65 RIPS MOERGESTEL V84 V82 b18 b18 V81 bvs10 MARIAHOUT V65 bvs21 V76 MORTEL BEEK EN DONK om39 bvs14 om21 w24 SPOORDONK V64 BIESTHOUTAKKER b29 LIESHOUT SON EN BREUGEL zw3 AARLE-RIXTEL V63 OIRSCHOT MILHEEZE BAKEL BEST bvs9 b16 h2 V67 HAGHORST zw41 om40 om40 b28 HILVARENBEEK V67 HELMOND bvs12 DIESSEN OOSTELBEERS V75 NUENEN zw23 MIDDELBEERS ESBEEK bvs10 bvs21 V43 WINTELRE b26 zw32 V68 bvs28 zw18 bvs13 VLIERDEN MIERLO EINDHOVEN V53 zw29 gvs1 b27 b26 V42 V39 VESSEM GELDROP VELDHOVEN om41 bvs11 CASTEREN HOOGELOON HULSEL b17 BLADEL DUIZEL HAPERT WAALRE/AALST om47 bvs23 b20 V45 STERKSEL V56 zw49 V54 bvs19 bvs24 bvs25 V50 BORKEL EN SCHAFT MAARHEEZE G9 SOERENDONK bvs21 b23 LUYKSGESTEL GASTEL V48 b24 V47 bvs17 V57 bvs20 WEEBOSCH h6 b25 V57 LEENDERSTRIJP V83 V55 V46 SOMEREN-HEIDE g3 om43 WESTERHOVEN BERGEIJK h1 LEENDE V57 V58 om46 zw17 h5 NEERKANT SOMEREN-EIND V61 VALKENSWAARD RIETHOVEN b22 HELENAVEEN V74 V72 bvs26 bvs20 HEUSDEN bvs27 V60 b21 h4 SOMEREN V71 zw57 om42 V59 V51 bvs22 Zw63 V44 V70 b35 V61 EERSEL REUSEL vs16 HEEZE om42 STEENSEL zw16 bvs28 V61 bvs21 V52 41 vs17 bvs29 ASTEN V69 zw42 om45 h3 bvs29 V70 V62 om44 bvs12 OMMEL LIESSEL NETERSEL KNEGSEL HOOGE MIERDE zw2 LIEROP bvs21 bvs10 LAGE MIERDE vs13 DEURNE gvs1 zw62 om38 b15 V49 bvs18 bvs19 MAASHEES b36 V66 om17 V31 HOLTHEES OVERLOON om18 om16 V29 zw44 SINT-OEDENRODE om15 LIEMPDE bvs16 V28 WESTERBEEK zw20 om14 LENNISHEUVEL V31 V29 ELSENDORP HANDEL om13 vs5 VORTUM-MULLEM STEVENSBEEK BOEKEL ERP zw9 vs8 zw35 OPLOO om36 vs6 SAMBEEK LANDHORST VEGHEL SCHIJNDEL GEMONDE V27 HAAREN SINT ANTHONIS b31 om34 BIEZENMORTEL OISTERWIJK BOXMEER ODILIAPEEL VOLKEL SINT-MICHIELSGESTEL vs6 RIJKEVOORT WANROIJ UDEN VORSTENBOSCH om8 om32 om35 om3 BEUGEN om24 DEN DUNGEN om31 VUGHT HELVOIRT om2 om23 MIDDELRODE om29 zw47 V26 g10 SINTHUBERT MILL BERLICUM om22 zw13 vs8 CROMVOIRT HAPS LOOSBROEK zw12 W13 BERKELENSCHOT OEFFELT zw30 VLIJMEN W11 zw6 CUIJK VIANEN SINT AGATHA W14 'S-HERTOGENBOSCH b30 UDENHOUT BEERS W18 b32 V85 ELSHOUT DRUNEN GASSEL ROSMALEN W12 M2 zw45 vs14 zw38 ENGELEN W10 KATWIJK LINDEN ESCHAREN zw19 NULAND omvs1 OUD-HEUSDEN VELP REEK V80 W15 BUDEL BUDEL-SCHOOT BUDEL-DORPLEIN V73 7

8 Kernthema 2 Verbetering van waterhuishoudkundige voorwaarden Landbouw en natuur, maar ook het waarborgen van de veiligheid stellen verschillende eisen aan de waterhuishouding. Voor de landbouw gaat het er vooral om dat het water in natte perioden langer in de bodem wordt vastgehouden, zodat er in droge perioden minder gebrek aan water is. Voor de natuur blijft de nadruk liggen op het bestrijden van de verdroging in de gehele ecologische hoofdstructuur, met voorrang in de eerder genoemde natte natuurparels. Nieuw in het herziene WHP is een strategie ter vergroting van de veiligheid en het voorkomen van wateroverlast, aansluitend op het kabinetsstandpunt Waterbeleid in de 21ste eeuw. Voor de grote rivieren betekent dit dat het water meer ruimte krijgt dankzij een mix van ruimtelijke en technische maatregelen. Voor de twee deelstroomgebieden in onze provincie zullen de gezamenlijke waterpartners een visie op de aanpak van wateroverlast opstellen. Uitgaande van de gewenste volgorde vasthouden bergen afvoeren gaat de komende jaren de aandacht vooral uit naar het aanwijzen en ontwikkelen van gebieden om het water te bergen. Om de uitgangspunten van het waterbeleid te realiseren zal de provincie erop toezien dat alle nieuwe ruimtelijke plannen worden onderworpen aan de watertoets. Het gaat dan om een integrale beoordeling op alle waterhuishoudkundige aspecten: wateroverlast, waterkwaliteit én verdroging. vasthouden bergen afvoeren 8

9 Schade(vergoeding) als gevolg van waterbeleid Het beleid van de overheid kan ertoe leiden dat burgers schade lijden. Ook al geldt in het algemeen het uitgangspunt dat iedereen de eigen schade draagt, in de praktijk komt de overheid de burgers tegemoet. Met name voor schade die optreedt als gevolg van de uitvoering van wettelijke plannen en regels bestaan allerlei compensatievoorschriften. Dit is ook het geval bij fysieke schade als vernattingsschade die optreedt als gevolg van verdrogingsbestrijding. Het streven naar consensus heeft in het verleden echter nog wel eens geleid tot concessies aan de bestrijding van de verdroging. De provincie wil de komende jaren enkele pilotprojecten starten waarin verdrogingsbestrijding optimaal wordt ingezet, ook als dat tot schade buiten het natuurgebied leidt. Voor schade als gevolg van waterberging koerst de provincie op een landelijke regeling in het Nationaal Bestuursakkoord Water. Ook voor schade als gevolg van grondwateroverlast in het stedelijk gebied ligt een landelijke regeling in het verschiet. Kernthema 3 Verbeteren van de waterkwaliteit Uit de in 2000 verrichte evaluatie van het waterbeleid is gebleken dat de waterkwaliteit in onze provincie nauwelijks is verbeterd. Aan de ene kant is de problematiek van de zogenaamde puntbronnen grotendeels opgelost. Het herziene WHP bevat een aanpak van het resterende probleem dat wordt gevormd door de ongeveer woningen en bedrijven in het buitengebied die nog niet op de riolering zijn aangesloten. Daartoe zal de provincie het ontheffingsbeleid voor de gemeentelijke zorgplicht actualiseren. Aan de andere kant is er sprake van toegenomen verontreiniging via de zogenaamde diffuse bronnen, zoals verkeer, landbouw en gebouwen. Om de kwaliteitsdoelstellingen alsnog te realiseren, worden in de aanpak drie sporen ingezet. Het eerste spoor richt zich op de diffuse bronnen en beoogt naast vermindering van het aantal probleemstoffen vooral te voorkomen dat deze stoffen in de watersystemen terecht komen. Het tweede spoor beoogt een verbetering van de waterbodems door met name een strenger beleid te voeren ten aanzien van de toepassing en verwerking van verontreinigde baggerspecie. Het derde spoor handhaaft onverkort het huidige beleid ten aanzien van puntbronnen als riooloverstorten en rioolwaterzuiveringsinstallaties, maar ook ten aanzien van directe lozingen van huishoudelijk afvalwater. Om zoveel mogelijk neerslag vast te houden in het eigen gebied en tegelijk een vuilwaterstelsel te realiseren zonder overstorten op het oppervlaktewater, wordt het afkoppelen van hemelwater in bebouwd gebied verder aangemoedigd. 9

10 10

11 Kernthema 4 Inrichten van waterlopen in het buitengebied De evaluatie van het waterbeleid toont aan dat de realisatie van ecologische verbindingszones en de inrichting van de functie waternatuur achterblijft bij de planning. Voor de periode wordt nu gestreefd naar realisatie van ca. 20% van het totaal aantal gewenste kilometers. Dat gebeurt langs drie sporen. Het eerste spoor koerst op een bundeling van krachten van met name waterschappen en gemeenten, waarbij de provincie behulpzaam kan zijn bij grondruil, grondverwerving en landinrichting. Het tweede spoor geldt vooral voor ecologische verbindingszones en voorziet in de aanleg van korte trajecten, zodra er een stukje grond beschikbaar komt. De provincie zet daartoe de bestaande bijdrageregeling voort en kan financieel tegemoet komen in de kosten van inrichting voor de functies waternatuur en viswater. Het derde spoor beoogt het vergroten van de ecologische waarde van een waterloop zonder dat er grond voor moet worden verworven. Een aangepast maai- en peilbeheer of extensief onderhoud van een schouwpad zijn voorbeelden van geschikte maatregelen. Kernthema 5 Omgaan met water in bebouwd gebied Het waterbeheer is altijd gericht geweest op het verminderen van de nadelige invloed van water op het bebouwd gebied door het bestrijden en voorkomen van wateroverlast. Inmiddels is echter ook duidelijk dat het bebouwd gebied een nadelige invloed heeft op het water. De provincie vindt dan ook dat voor het omgaan met water in bebouwd gebied dezelfde uitgangspunten moeten gelden als voor de overige delen van de provincie. Dat wil zeggen: de watersysteembenadering en de integrale aanpak van knelpunten. In deze aanpak spelen gemeenten en waterschappen een belangrijke rol. De provincie zorgt ervoor dat waterhuishoudkundige vraagstukken in het stedelijk gebied bestuurlijke aandacht krijgen; de watertoets is daarbij een belangrijk instrument. Gezien de aard van watersystemen concentreert de aanpak zich op drie sporen. Het eerste spoor richt zich op de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit door integratie van wonen, werken, natuur en landschap met milieu en water. Het tweede spoor betreft de locatiekeuze voor nieuwe activiteiten, met name stads- en dorpsuitbreidingen en bedrijventerreinen. Het derde spoor heeft betrekking op de inrichting en het waterbeheer in relatie tot wonen, werken en infrastructurele voorzieningen. Het gaat hierbij om het versterken van natuurwaarden, de verdiepte aanleg van infrastructurele werken, de aanleg van gescheiden rioleringsstelsels en duurzaam bouwen. Samenwerken in een keten Bij het waterbeheer in onze provincie spelen talrijke instanties een rol. Om alle doelstellingen van het WHP te realiseren zijn een heldere taakverdeling en een transparante structuur en organisatie belangrijke voorwaarden. Na een reorganisatie voeren sinds januari 1995 negen waterschappen het beheer over het oppervlaktewater in onze provincie. Op basis van een evaluatie is in 2000 besloten tot een verdere indikking van het aantal waterschappen. Inmiddels is een proces op gang gebracht tot de vorming van drie à vier all-in waterschappen voor de hele provincie. 11

12 Om dezelfde redenen is ook besloten tot de formatie van nog maar één waterleidingbedrijf; ook dat proces is inmiddels in gang gezet. Van belang is nu dat met name provincie, gemeenten, waterschappen en waterleidingbedrijven met elkaar samenwerken als vormden zij samen een keten. De daarbij behorende afspraken zullen al in 2003 in een overeenkomst worden vastgelegd. Meten van activiteiten en resultaten Het is belangrijk om de uitvoering van het beleid goed te meten. Het verzamelen, bewerken en presenteren van gegevens gebeurt op twee manieren. De eerste is prestatiemonitoring, waarbij niet zozeer de effecten van het beleid als wel de ontplooide activiteiten worden gevolgd. De resultaten daarvan worden neergelegd in voortgangsrapportages. De provincie coördineert het opstellen daarvan en zorgt ervoor dat de rapportages beschikbaar komen. De tweede manier is effectmonitoring. Deze vorm van meten brengt de voortgang van de gewenste ideale toestand van het grond- en oppervlaktewater in beeld. Dat gebeurt in de vorm van een regionale watersysteemrapportages (RWSR). De provincie coördineert ook in dit geval het opstellen ervan, voert de eindredactie en zorgt ervoor dat de rapportages beschikbaar komen voor bestuurlijke besluitvorming. Kosten en financiering De kosten, verbonden aan de uitvoering van het gedeeltelijk herziene Waterhuishoudingsplan komen vooral voor rekening van de provincie. Maar ook de waterschappen, de gemeenten en de waterleidingbedrijven leveren een bijdrage. De provincie kan een deel van haar bijdrage financieren uit eigen middelen. De overige kosten moeten worden gedekt uit de grondwaterheffing die voor dit doel zal worden verhoogd. De kosten voor de overige instanties zijn van een zodanige omvang dat deze niet zullen leiden tot een sterke verhoging van maatschappelijke lasten. Vergunningenbeleid grondwateronttrekkingen Het (herziene) Waterhuishoudingsplan vormt het kader waarbinnen de provincie het provinciale vergunningenbeleid opstelt en de rol van toetser vervult. Dit operationele grondwaterbeheer is in grote lijnen een voortzetting van het reeds met WHP-2 ingezette beleid. Een verscherping van het beleid geldt met name voor beregening. Vanaf 1998 worden er al geen nieuwe beregeningsvergunningen meer verleend. Wel bestond tot nu toe nog de mogelijkheid om onder specifieke omstandigheden, zoals boerderijverplaatsingen, grondwateronttrekkingen voor dit doel te verplaatsen. In de komende periode worden boeren gestimuleerd om op vrijwillige basis het grondwatergebruik verder terug te dringen. Extra onttrekkingen voor beregening worden niet toegestaan. Het verplaatsen van dergelijke onttrekkingen wordt alleen nog toegestaan bij uitruil van gronden en verplaatsing van bedrijven die het directe gevolg zijn van het realiseren van overheidsplannen zoals landinrichting, reconstructie, gemeentelijke uitbreiding, de aanleg van infrastructurele werken en de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur. 12