ministerie van verkeer en waterstaat directie flevoland

Transcriptie

1 ministerie van verkeer en waterstaat rijkswaterstaat directie flevoland

2 ministerie van verkeer en waterstaat rijkswaterstaat directie flevoland oied werkdocument de gegevensverwerking van de stappenbaken op y111 en y112 in 1989 door aadje mugie liw lelystad, September 1989 werkdocumenten zijn als regel eerste versies van te schrijven rapporten (uittypen geschreven tekst) en daardoor uitsluitend bestemd voor intern gebruik; de verantwoordelijkheid voor de tekst berust bij de auteur. postbus AP lelystad smedinghuis zuiderwagenplein 2 tel. (03200) telex telefax (03200) TV 2o 65&

3 Inleiding Op de plekken Ylll en Y112 in het Markermeer zijn stappenbaken opgesteld voor het meten van waterstanden en golfhoogten. De stappenbaken zenden al hun gegevens over naar de Trekvogel in Lelystad. Hier worden de gegevens opgeslagen en om de paar dagen via een telefoonlijn naar het Smedinghuis gezonden. Daar worden de gegevens per dag op floppy gezet, waarna ze verder verwerkt kunnen worden. In dit rapport is de prograiranatuur voor deze verwerking beschreven. Een gedeelte van de prograiranatuur is afkomstig van Dirk Vlag (DBW/RIZA). Doel De programma's berekenen uit de gegevens van de stappenbaak de gemiddelde waterstand, de significante golfhoogte, de periode van de significante golfhoogte, de gemiddelde golfhoogte en de gemiddelde periode. Berekeningsmethode Ieder uur wordt gedurende 20 minuten met een freguentie van 4 Hz de waterstand gemeten. Deze waarden worden binair opgeslagen, waarbij per uur een file wordt gemaakt met de naam ddmmuumm.ssf. Deze letters staan voor dag, maand, uur, minuut, sensornummer en meetfreguentie. Het sensornummer is 01 voor de stappenbaak op Ylll en 02 voor de stappenbaak op Y112. De binaire waarden uit deze file worden ingelezen, gecontroleerd en omgezet naar waterpeil. Uit deze waterpeilen wordt de gemiddelde waterstand per 20 minuten t.o.v. het NiVP berekend. Hierna worden de golfhoogten en perioden bepaald door te zoeken naar doorsnijdingen van de gemiddelde waterstand, waarbij de golfhoogte is gedefinieerd als top-dal. Uit deze berekende golfhoogten wordt de gemiddelde golfhoogte en de significante golfhoogte volgens de definitie berekend. Verder wordt de significante golfhoogte berekend volgens de methode zoals is beschreven in Meetopstellingen Markermeer; methoden en resultaten 1988 (Mugie en Derks). De resultaten van beide berekeningsmethoden worden weergegeven in de uitvoerfiles. Het programma rekent in een keer een hele dag door en zet alle berekeningsresultaten in een uitvoerfile. Alleen de eerste filenaam van een dag, dus de file van 0 uur, moet worden aangegeven, de daarop volgende files van die dag worden er bijgezocht en doorgerekend. Er worden 2 uitvoerfiles met dezelfde berekeningsresultaten gemaakt: een.sv file om te laden in Supercalc en een file zonder extentie met een toelichting op de berekeningsresultaten. De filenamen zijn afgeleid van de invoerfilenamen: ddmmssff.

4 Het programma heeft de mogelijkheid om alle berekende golfhoogtes en perioden naar een uitvoerfile te schrijven en een freguentietabel op te stellen, maar dit wordt niet standaard uitgevoerd. Als de tekens voor de betreffende programmaregels worden verwijderd, kan dit deel van het programma worden uitgevoerd. Progranmatuur Programmeertaal De programma's zijn geschreven in FORTRAN. Er is gebruik gemaakt van de compiler versie 4.00A en de linker versie Deze versies zijn gebruikt vanwege de toepassing van enkele functies voor het omzetten van binaire waarden. Namen De programma's heten llstapl.for llstap2.for 12stap.for Deze 3 programma's zijn in principe hetzelfde, maar aangepast voor de plek en stand van de betreffende stappenbaak. Het programma llstapl.for is voor de gegevens van de stappenbaak van Ylll van voor 5 juli Op die dag is de hoogte van de stappenbaak veranderd. Na deze datum moet het programma llstap2.for worden gebruikt, hierin is gecorrigeerd voor de verandering van het NAP t.o.v. de stappenbaak. Het programma 12stap.for is voor de gegevens van stappenbaak Y112 van Dit programma is opgenomen in bijlage 1. Uitvoering Het programma kan worden gestart door het intypen van de filenaam zonder extentie. Er wordt dan gevraagd naar de eerste filenaam (met drive aanduiding) dus de file van middernacht. Daarna worden van die dag alle files van de opeenvolgende uren doorgerekend. De uitvoerfiles komen op de schijf. De gebruikte versie van FORTRAN en de programmatuur staan op floppy. Aanpassing voor volgende jaren In het programma is een aantal keer ( regel 18, 93, 214, 247, 256, 265 en 278) het jaartal 1989 opgenomen, dit moet ieder jaar bijgesteld worden. Verder is in het programma de stand van de stappenbaak t.o.v. NAP verwerkt. In de programmatuur van 1989 is de stand zo berekend dat bij windstil weer de stappenbaken op Ylll en Y112 dezelfde gemiddelde waterstand aangeven. Hierbij is niet afgerond op een veelvoud van 5 cm, de meetstap van de stappenbaak, maar zijn de waarden op elkaar en op de waterstand van de Houtribsluizen afgestemd. Deze waarden staan in regel 18 en 199 in het programma.

5 $LARGE PROGRAM STAPPENBAAK AADJE MUGIE, JULI 1989 Programma voor het verwerken van de gegevens van de stappenbaak. Berekend worden de gemiddelde waterstand, significante golfhoogte, periode van de significante golfhoogte, gemiddelde golfhoogte en periode van de gemiddelde golfhoogte van een serie files met gegevens van de stappenbaak. Van elk uur is er een file van 20 min met een meetfreguentie van 4 Hz. De eerste gevraagde filenaam is de filenaam van middernacht. Daarna zoekt het programma zelf de opeenvolgende filenamen van de hele dag, telkens op het hele uur. Er worden 2 uitvoerfiles gemaakt: een SV file om in een spreadsheet te laden en een file zonder extentie met de gegevens en tekst. Van de stappenbaak op Y112 staat in 1989 sensor 19 op NAP, dus 95 cm tov onderkant stappenbaak is NAP. ---DELARATIE VARIABELEN EN FILE DEFINITIES nrgolf = array met 16 elementen, ieder bitje van het gegeven wordt een integer met de waarde 0 of 1 algolf = array met 4800 elementen voor het inlezen van gegevens 4800 is het maximum aantal characters per regel, dus per file van 20 min van 4 Hz igolf = nummer van bewerkt gegeven elaant = hoogte in aantal elektroden lhoog = hoogte in cm, 1 elektrode is 5 cm, array 4800 elementen nrgoed = aantal goede metingen per file INTEGER*2 ALGOLF(4800), NRG0LF(16), LHOOG(4800) INTEGER*2 NRGOED, IBIT, IGOLF, I, MAXGOLF INTEGER*2 LNUL, LEEN, LTWEE, LDRIE, LVIER, LVIJF INTEGER*2 LZES, LZEVEN, LAHT INTEGER*2 ELAANT, N INTEGER*2 DAG, MAAND, UUR, MINUUT, SENSOR, FREQ --toteng = totale energie --gemws = gemiddelde waterstand meetw = meetwaarde hsign = significante golfhoogte REAL*4 HOOGTOT REAL*4 TOTENG, GEMWS, HSIGN, MEETW(4800) bitje = variabele voor bittest besta = variabele voor aanwezigheid file LOGIAL BITJE, BESTA voerin en voeruit zijn filenamen

6 HARATER*64 VOERIN, VOERUIT --maxgolf = maximum aantal characters per file van 20 min bij 4 Hz maxgolf = 4800 c open(88,file='hulp.dat') hulp.dat is file met freguentietabel eerste invoerfile WRITE(*,'(A\)')' NAAM EERSTE INVOERFILE (met drive aanduiding)?' READ(*,'(A\)')VOERIN - -verwerk gegevens uit filenaam READ (VOERIN(l:2),43) DRIVE READ (VOERIN(3:4),5) DAG READ (VOERIN(5:6),5) MAAND READ (VOERIN(7:8),5) UUR READ (VOERIN(9:10),5) MINUUT READ (VOERIN(12:13),5) SENSOR READ (VOERIN(14:14),6) FREQ c c- -open de uitvoerfiles c- -er zijn 2 uitvoerfiles met namen ddmmssff en ddmmssff.csv bedoeld c- -als tekstfile en om te laden in een spreadsheet c WRITE(VOERUIT,7)DAG,MAAND,SENSOR,FREQ OPEN (6,FILE=VOERUIT,AESS='SEQUENTIAL',STATUS='NEW*) WRITE(6,13) +tie [m]' GEGEVENS STAPPENBAAK Y112' ' DATUM gem.ws. aantal Hsigl,DAG,'-',MAAND,'-1989' = gemiddelde waterstand in m NAP' = aantal goede meetwaarden per 20 min.' = significante golfhoogte volgens defini Hsig2 = significante golfhoogte volgens energi -t-evergelijking [m]' ' periode Hsig = periode van significante golfhoogte [s +ec]' + ]' + gem. gem. ' + golfh. periode gem.golfh. = gemiddelde golfhoogte [m] van 20 min.' gem. periode periode van gemiddelde golfhoogte [sec aant. golven = aantal golven per 20 minuten' NAP = sensor 19' tijd gem.ws. aantal aantal' meetw. golven 1 Hsigl Hsig2 periode Hsig

7 WRITE(VOERUIT,17)DAG,MAAND,SENSOR,FREQ,'.SV OPEN (8,FILE=V0ERUIT,AESS='SEQUENTIAL',STATUS='NEW) --INLEZEN EN INTERPRETEREN VAN GEGEVENS DO 41 N=l,24 INQUIRE(FILE=VOERIN,EXIST=BESTA) WRITE(*,65) VOERIN IF (BESTA) THEN OPEN (10,FILE=VOERIN, AESS='SEQUENTIAL', FORM='BINARY', +STATUS='OLD') REWIND(10) READ(10,END=15,ERR=15) (ALGOLF(I),I=1,MAXG0LF) 15 LOSE (10) bewerking van ingelezen gegevens 1=0 IGOLF=0 NRGOED=0 TOTENG=0 HOOGTOT=0 begin van loop waarin telkens 1 gegeven wordt geinterpreteerd DO 1 I=l,MAXGOLF MEETW(I)=0 IGOLF=IGOLF + 1 bitjes uitwerken van een ingelezen golf, een golf bestaat uit 2 woorden dus 16 bitjes, ieder bitje wordt een woord (nrgolf) --met de waarde 0 of 1 DO 40 IBIT=0,15 BITJE=BTEST(ALGOLF(IGOLF),IBIT) IF (BITJE) THEN NRG0LF(IBIT+1)=1 NRGOLF(IBIT+1)=0 END IF 40 ONTINUE wat stellen bitjes voor 9 bitjes voor de golfhoogte (nrgolf 1 t/m 6,9,10,11) 1 bitje voor de status (nrgolf(12) 0=normaal, l=fout) -- 2 bitjes voor foute elektrodes (nrgolf 13+14) (3 betekent 3 of meer fout) --status bepalen als de status fout is vervalt de meting voor berekening IF (NRGOLF(12).EQ. 1) THEN MEETW(I)=-999

8 GOTO 1 --bepalen aantal droge elektroden bij 1 of meer droge elektrode vervalt de meting voor berekening 3 betekend 3 of meer droge elektroden IF ((NRGOLF(13)*2 + NRGOLF(14)). GE. 1) THEN MEETW(I)=-999 GOTO 1 bepalen van waterhoogte LHOOG LAHT = NRGOLF(ll) * 256 LZEVEN = NRGOLF(IO) * 128 LZES = NRGOLF(9) * 64 LVIJF = NRGOLF(6) * 32 LVIER = NRGOLF(5) * 16 LDRIE = NRGOLF(4) * 8 LTWEE = NRGOLF(3) * 4 LEEN = NRGOLF(2) * 2 LNUL = NRGOLF(l) ELAANT=LAHT+LZEVEN+LZES+LVIJF+LVIER+ + LDRIE+LTWEE+LEEN+LNUL LHOOG(I)=ELAANT*5 LHOOG(I)=LHOOG(I)-95-2 dit is lhoog tov NAP HOOGTOT=HOOGTOT+LHOOG(I) NRGOED=NRGOED+l 1 ONTINUE einde loop --BEREKENING EN UITVOER GEGEVENS NAAR FILE IF (NRGOED.EQ.O) THEN WRITE(6,51) UUR,'.',MINUUT,' ' IF (N.EQ.l) THEN WRITE(8,52) DAG,'-',MAAND,'-89',',',UUR,'.',MINUUT, + ' IT u e e e e e e e / WRITE(8,53) + ' 0' i i e e e e e esj GEMWS=HOOGTOT/NRGOED ',',UUR,'.',MINUUT, DO 2 I=1,MAXG0LF IF (MEETW(I).GT.-990) THEN Bijlage 1

9 MEETW(I)=(LHOOG(I)-GEMWS)/ ONTINUE WRITE(*,66) NRGOED berekenen significante golfhoogte en -periode via golven ALL BERHT3(MEETW,MAXGOLF,H3A,H3B,T3,GH,GT,KGOLF) H3 en T3 zijn resp. Hsign en de erbij behorende periode GH en GT zijn resp. de gem. golfhoogte en -periode KGOLF is het aantal geregistreerde golven gegevens naar uitvoerfiles IF (NRGOED.GE.2500) THEN WRITE(6,54) UUR,'.',MINUUT,GEMWS*0.01,NRGOED, + H3A,H3B,T3,GH,GT,KGOLF IF ((N.EQ.1).AND.(H3A.NE.-1)) THEN WRITE(8,55) DAG,'-*,MAAND,'-89',',',UUR,'.',MINUUT,',', + GEMWS*0.01,*,',NRGOED,',',H3A,',',H3B,',',T3,',',GH, + ',',GT,',',KGOLF IF ((N.NE.1).AND.(H3A.NE.-1)) THEN WRITE(8,56)',',UUR,.',MINUUT,',',GEMWS*0.01,',,NRGOED,',', + H3A,',',H3B,',',T3,',',GH,',',GT,',',KGOLF IF ((N.EQ.1).AND.(H3A.EQ.-1)) THEN WRITE(8,63) DAG,'-',MAAND,'-89',',',UUR,'.',MINUUT,',,',NRGOED IF ((N.NE.1).AND.(H3A.EQ.-1)) THEN WRITE(8,64)',',UUR,'.',MINUUT,',,',NRGOED WRITE(6,57) UUR,'.',MINUUT,-1.00,NRGOED,-1.00,-1.00,-1.00, ,-1.00,-1.00 IF (N.EQ.l) THEN WRITE(8,58) DAG, '-*,MAAND,'-89',',',UUR,'.',MINUUT, + ',,*,NRGOED WRITE(8,59)',',UUR,'.',MINUUT,',,',NRGOED --als de invoerfile niet bestaat streepjes in uitvoerfile WRITE(6,60) UUR,'.*,MINUUT,' ' IF (N.EQ.l) THEN WRITE(8,61) +DAG,'-',MAAND,'-89',',',UUR,'.',MINUUT,',,,,,,,,' WRITE(8,62) ',',UUR,'.',MINUUT,',,,,,,,,'

10 --volgende filenaam maken UUR=UUR+1 WRITE(VOERIN,11)DRIVE,DAG,MAAND,UUR,MINUUT,'.',SENSOR,FREQ 41 ONTINUE formaatcodes 5 FORMAT(I2.2) 6 FORMAT(Il.l) 7 FORMAT(4I2.2) 11 F0RMAT(A2,4I2.2,A1,I2.2,I1.1) 12 FORMAT(A\) 13 FORMAT(A9,I2.2,Al,I2.2,A5) 17 FORMAT(4I2.2,A4) 43 FORMAT(A2) 51 F0RMAT(I2.2,A1,I2.2,A9) 52 FORMAT(I2.2,A1,I2.2,A3,A1,I2.2,A1,I2.2,A8) 53 F0RMAT(A1,I2.2,A1,I2.2,A8) 54 FORMAT(12.2,Al,12.2,F9.2,18,5(F9.2),18) 55 FORMAT(12.2,Al,12.2,A3,2(Al,12.2),Al,F5.2,Al,14,5(Al,F5.2), +A1,I4) 56 F0RMAT(A1,2(I2.2,A1),F5.2,A1,I4,5(A1,F5.2),A1,I4) 57 FORMAT(12.2,Al,12.2,F9.2,18,6(F9.2)) 58 FORMAT(12.2,Al,12.2,A3,Al,12.2,Al,12.2,A8,14) 59 F0RMAT(A1,I2.2,A1,I2.2,A8,I4) 60 F0RMAT(I2.2,A1,I2.2,A9) 61 F0RMAT(I2.2,A1,I2.2,A3,A1,I2.2,A1,I2.2,A8) 62 F0RMAT(A1,I2.2,A1,I2.2,A8) 63 FORMAT(12.2,Al,12.2,A3,Al,12.2,Al,12.2,A2,14) 64 F0RMAT(A1,I2.2,A1,I2.2,A2,I4) 65 FORMAT(//,' FILENAAM ',A20) 66 FORMAT(/,' AANTAL GOEDE METINGEN: ',14,/) END SUBROUTINE BERHT3(MEETW,NGOLF,H3A,H3B,TH,GH,GT,KGOLF) - In deze subroutine worden de significante golfhoogte, gemiddelde golfhoogte, periode van de significante golfhoogte en gemiddelde periode berekend. Uit de meetwaarden worden eerst de golfhoogtes (top tot dal) bepaald. Uit deze gegevens worden de bovengenoemde variabelen berekend. De significante golfhoogte wordt op 2 manieren berekend: - volgens de definitie:het gemiddelde van het hoogste derde gedeelte van de golven. Hiervoor worden de golven gesorteerd op grootte en van het hoogste derde gedeelte wordt het gemiddelde genomen, - volgens de empirische formule uit rapport Meetopstellingen Marker meer; methoden en resultaten 1988 meetw = meetwaarde t.o.v. gemiddelde waterstand ngolf = maximum aantal meetwaarden

11 H3A = significante golfhoogte volgens definitie H3B = significante golfhoogte volgens energievergelijking TH = periode van significante golfhoogte GH = gemiddelde golfhoogte --GT = periode van gemiddelde golfhoogte kgolf = aantal golven PARAMETER (DT=0.25) INTEGER*2 NGOLF, D, K REAL*4 MEETW(4800),G(2500),T(2500),NUM(2500),IF(60) LOGIAL EOF KGOLF=0 INR=0 - - TEST OP EINDE MEETREEKS - 25 INR=INR+1 IF(INR.GT. NGOLF) THEN - - EINDE MEETREEKS - GOTO NEERWAARTSE SNUDING OPZOEKEN VOOR (HER)STARTEN TELLEN GOLVEN - 50 DO 100 I=INR,NGOLF IF(MEETW(I).GT ) THEN - - EERSTE GOEDE WATERSTAND - H1=MEETW(I) INR=I GOTO ONTINUE - - EINDE MEETREEKS - GOTO NU SNYDING + > - ZOEKEN INR=INR+1 IF(INR.GT. NGOLF) THEN - - EINDE MEETREEKS - GOTO 500 H2=MEETW(INR) IF(H2.LT ) THEN - - GEEN GOEDE WATERSTAND OPNIEUW ZOEKEN NAAR NEERW. SNIJDING -

12 GOTO TEST OP NEERWAARTSE SNIJDING - IF(H1.GE. 0..AND. H2.LT. 0.) THEN TS=ABS(H2/(H1-H2))*DT H1=H2 GOTO NOG GEEN SNIJDING; VOLGENDE - H1=H2 GOTO BEGIN GOLFLUS, ZOEKEN NAAR OPWAARTSE SNIJDING HMIN=H1 300 INR=INR+1 IF(INR.GT. NGOLF) THEN - - EINDE MEETREEKS GOTO 500 H2=MEETW(INR) IF(H2.LT ) THEN - - GEEN GOEDE WATERSTAND OPNIEUW ZOEKEN NAAR NEERW. SNIJDING - GOTO 25 TS=TS+DT IF(H2.GT. 0.) THEN HMAX=H2 H1=H2 GOTO 400 HMIN=AMIN1 (HMIN, H2) H1=H2 GOTO VOLGENDE NEERWAARTSE SNIJDING INR=INR+1 IF(INR.GT. NGOLF) THEN - - EINDE MEETREEKS - GOTO 500

13 H2=MEETW(INR) IF(H2.LT ) THEN - - GEEN GOEDE WATERSTAND OPNIEUW ZOEKEN NAAR NEERW. SNIJDING - GOTO 25 TS=TS+DT IF(H2.LT. 0.) THEN T1=ABS( H2/(H1-H2)) *DT TS=TS-T1 - - WEGSHRIJVEN GOLFHOOGTE EN PERIODE - IF(HMAX-HMIN.GE. HM) THEN KGOLF=KGOLF+l NUM(KGOLF)=KGOLF G(KGOLF)=HMAX-HMIN T(KGOLF)=TS c WRITE(88,701) NUM(KGOLF),G(KGOLF),T(KGOLF) c 701 FORMAT (F8.2,2(' ',F6.3)) - - KLAARZETTEN VOOR DE VOLGENDE GOLF - TS=T1 H1=H2 GOTO 200 HMAX=AMAX1(HMAX,H2) H1=H2 GOTO einde van bepaling golfhoogtes en aantal golven - - SORTEREN NMl=KGOLF-l K=KGOLF+l DO 600 1=1,NM1 K=K-1 IW=0 A=G(1) DO 550 J=2,K B=G(J) IF(A.LT. B) THEN G(J-1)=B G(J)=A =T(J-1) T(J-1)=T(J) T(J)= IW=1 A=B

14 550 ONTINUE IF(IW.EQ. 0) GOTO ONTINUE - - DE GOLVEN PRINTEN WRITE(*,201) DT KEER=KGOLF/15 KREST=MOD(KGOLF,15) WRITE(88,*) 'GOLFHOOGTEN EN -PERIODEN' DO 710 1=1,KEER IBEG=15*(I-1)+1 WRITE(88,«) WRITE(88,210) (G(J),J=IBEG,IBEG+14) WRITE(88,210) (T( J),J=IBEG,IBEG+14) 710 ONTINUE IF(KREST -NE. 0) THEN WRITE(88,*) IBEG=KEER*15+1 WRITE(88,210) (G(J),J=IBEG,IBEG+KREST-1) WRITE(88,210) (T(J),J=IBEG,IBEG+KREST-1) - - GEM. HOOGTE EN PERIODE BEREKENEN - SOMG=0. SOMT=0. IF(KGOLF.LE.3) THEN GH= GT= H3A= H3B= TH= DO 715 1=1,KGOLF SOMG=SOMG+G(I) SOMT=SOMT+T(I) 715 ONTINUE GH=SOMG/KGOLF GT=SOMT/KGOLF - - Hl/3 EN Tl/3 BEREKENEN VOLGENS DEFINITIE - IAG=KGOLF/3 SH=0. ST=0. DO 750 1=1,IAG SH=SH+G(I) ST=ST+T(I) 750 ONTINUE H3A=SH/IAG TH=ST/IAG Hl/3 BEREKENEN VOLGENS DE ENERGIEVERGELIJKING

15 901 TOTENG=0 DO 12 1=1,KGOLF G(I)=G(I)/2 TOTENG=TOTENG+(G(I)*G(I)) 12 ONTINUE H3B=2*1.4142*SQRT(TOTENG/KGOLF) PRINTEN - WRITE(*,220) KGOLF,H3A,H3B,TH,GH,GT - - FREQ TAB SAMENSTELLEN, EERST OP NUL STELLEN DO 800 1=1,60 IF(I)=0 ONTINUE K=5 NM1=KG0LF+1 NM1=NM1-1 IF(NM1.EQ. 0) GOTO 900 IF(100.*G(NM1).GT. K) THEN K=K+5 GOTO 860 IF(K/5)=IF(K/5)+l GOTO 850 WRITE(88,230) (IF(I),1=1,20) IF(G(1).GT. 1.00) WRITE(88,240) (IF(I),1=21,40) IF(G(1).GT. 2.00) WRITE(88,245) (IF(I),1=41,60) FORMAT(' INTERVAL IS',F4.2,' SEONDEN.'/) F0RMAT(1X,15F8.3) FORMAT(' AANTAL GOLVEN IS',15,//, + ' Hl/3 IS',F8.3, + ' Hl/3 IS',F8.3, + ' Tl/3 IS',F8.3, + ' HGEM IS',F8.3, + ' TGEM IS',F8.3, 230 F0RMAT(1X,' 5 + ' 65 M (volgens definitie)',//, M (volgens energievergelijking)',//, S',//, M',//, S',//) ' ',/,IX,2014,/) 240 F0RMAT(1X,' ' + ' ',/,IX,2014,/) 245 F0RMAT(1X,' ' + ' ',/,IX,2014,/) 250 FORMAT(F4.2,I5,4F8.3) 900 RETURN END