Zonnefilters in cosmetica
|
|
- Clara Verbeek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 088 1 Zonnefilters in cosmetica door G. J. Rundervoort RIGB/Keuringsdienst van Waren Enschede 1. Inleiding Zonlicht Zonnebrand Pigmentatie Zonnefilters Zonbeschermingsfactor Typen zonnefilters en hun toepassingen Eisen die aan zonnefilters worden gesteld Wetgeving Literatuur
2 Inleiding De zon wordt aanbeden als onderdeel van de cultuur van de gezonde mens. Een goed uiterlijk, door een gebruinde huid benadrukt, is hier van belang. Veel mensen brengen om dit ideaal te verwezenlijken hun vakantie door aan de zeekust, waar men spaarzaam gekleed doorgaans uren in de zon ligt. Daarnaast wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van zonnebanken in zogenaamde bruiningscentra en fitnessinstituten. De natuurlijke vorming van vitamine D 3 vindt plaats onder invloed van zonlicht. Een tekort aan dit vitamine kan leiden tot rachitis. Rachitis wordt ook wel Engelse ziekte genoemd, omdat vooral kinderen uit sloppenwijken in het Verenigd Koninkrijk te weinig zonlicht kregen en daardoor deze ziekte ontwikkelden. Een gematigde blootstelling aan zonlicht draagt bij aan het voorkomen van rachitis. Een overmatige blootstelling aan zonlicht brengt echter risico s met zich mee. Naast zonnebrand en een versnelde veroudering van de huid (rimpels en verlies van elasticiteit) behoort het risico van huidkanker tot de ernstigste. Reeds in de jaren dertig zijn produkten ontwikkeld die bescherming tegen schadelijke zonnestraling bieden. Kenmerkend bestanddeel van deze produkten zijn de zogenaamde zonnefilters. Zonnefilters zijn chemische verbindingen die speciaal bedoeld zijn om specifieke delen van het lichtspectrum te absorberen. 2. Zonlicht Het spectrum van zichtbaar licht (figuur 1) omvat het golflengte gebied van circa nm. Het gebied van nm heet ultraviolette (UV) straling. Op grond van fotochemische en biologische eigenschappen wordt dit gebied onderverdeeld in UV-A ( nm), UV-B ( nm) en UV-C ( nm). Naarmate de golflengte kleiner wordt, neemt de stralingsenergie toe. Onderzoek met kunstmatige UV-C straling, die met behulp van speciale gasontladingslampen verkregen wordt, heeft uitgewezen dat deze straling door de hoge energie-inhoud een schadelijk effect op de huid heeft.
3 088 4 Zonnefilters in cosmetica m effect nm nm warmte 800 elektrische 10 golven licht zichtbaar licht UV-A 400 radio infra-rood 400 UV-B zichtbaar licht 10-5 fotochemisch ultra-violet UV-C ultra-violet 10-7 UV röntgen gamma straling kosmische Figuur 1. Het zogenaamde elektromagnetisch spectrum. Zichtbaar licht omvat het golflengtegebied van circa nm. Het gebied van nm heet ultraviolette (UV) straling en kan verder worden opgesplitst in UV-A, UV-B en UV-C.
4 088 5 De hoeveelheid straling die het aardoppervlak bereikt, wordt bepaald door de mate van absorptie in de atmosfeer. Dikte en samenstelling van de absorberende luchtlaag is hierbij van belang. De ozonlaag (zie CF 036) vormt het natuurlijke afweerschild tegen kortgolvige straling van de zon. In figuur 2 is de stralingsintensiteit weergegeven als functie van de golflengte. Straling met een golflengte kleiner dan 280 nm wordt dus volledig geabsorbeerd. Op dit moment staat de afbraak van de ozonlaag onder invloed van onder andere chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK s) volop ter discussie. Bij het achterwege blijven van maatregelen zou schadelijke UV-C straling het aardoppervlak kunnen bereiken. De stralingsintensiteit van het zonlicht is uiteraard afhankelijk van de zonnestand (jaargetijde, uur van de dag). 3. Zonnebrand Zonnebrand (erytheem) treedt vooral op als gevolg van straling in het UV-B gebied. In figuur 2 is dit schematisch weergegeven. De UV-B straling die het meest van invloed is op het ontstaan van zonnebrand heeft een golflengte van circa 305 nm. Immers bij deze golflengte heeft het zonlicht al een grote stralingsintensiteit. Zonnebrand uit zich in roodheid van de huid die een aantal dagen kan aanhouden gevolgd door vervelling. Bovendien zijn er aanwijzingen dat het ontstaan van huidkanker mede gezocht moet worden in een overmatige blootstelling aan UV-B straling. 4. Pigmentatie Zonlicht met een golflengte van 320 tot 400 nm (UV-A) veroorzaakt de pigmentatie (bruining) van de huid (figuur 2). De effecten op de huid zijn afhankelijk van het huidtype. Een donkere, sterk gepigmenteerde huid is veel minder gevoelig voor zonnebrand dan een blanke huid. De biologische effecten van zonnestraling op de huid worden hier niet verder besproken omdat zij buiten het kader van deze rubriek vallen. N.B.: Bruinen zonder zon berust op bruining van de huid onder
5 088 6 Zonnefilters in cosmetica spectraalcurve zonlicht erytheemcurve bruiningscurve intensiteit nm golflengte van de straling Figuur 2. In deze figuur is schematisch het effect van straling op de huid weergegeven. Zonnebrand (erytheem) treedt op als gevolg van straling met een golflengte kleiner dan 305 nm. Straling met een golflengte tussen circa 320 en 400 nm veroorzaakt bruining (pigmentatie) van de huid. De intensiteit van zonlicht neemt beneden 310 nm sterk af met kleinere golflengte. invloed van andere middelen zoals dihydroxyaceton. Deze stof reageert met aminozuren of eiwitten in de huid onder vorming van een bruine kleur. 5. Zonnefilters Zonnefilters hebben tot doel de schadelijke straling uit het zonlicht te filtreren. Het zijn chemische stoffen die een specifiek golflengte gebied van de zonnestraling absorberen. Het golflengte-gebied nm (UV-B) dient in ieder geval geabsorbeerd te worden om zonnebrand te voorkomen. Gebleken is dat ook straling met een golflengte tussen nm schadelijke effecten op de huid kan
6 088 7 veroorzaken. Versnelde veroudering van de huid is het belangrijkste gevolg. Voor absorptie van straling in dit golflengte-gebied zijn zogenaamde UV-A filters ontworpen. Deze worden doorgaans samen met een UV-B filter aangeboden. 6. Zonbeschermingsfactor Meestal staat op de in de handel verkrijgbare anti-zonnebrandmiddelen een Sun Protection Factor (SPF) vermeld. Deze factor geeft de mate van bescherming aan die men van het produkt mag verwachten. Zij geeft de verhouding aan van de tijd die verstrijkt voordat de eerste verschijnselen van zonnebrand optreden bij een met anti-zonnebrandmiddel behandelde huid tot de tijd die verstrijkt voordat de eerste verschijnselen van zonnebrand optreden bij een onbehandelde huid. Men hanteert hierbij het begrip Mininale Erytheem Dosis (MED). Dit is de dosis zonnestraling die de eerste verschijnselen van zonnebrand veroorzaakt. Deze dosis is voor iedereen verschillend. Voor het vaststellen van de beschermingsfactor zijn verschillende methoden bekend. Enerzijds zijn er fysische methoden. Hierbij wordt de lichtabsorptie van een dunne laag of oplossing van het anti-zonnebrandmiddel gemeten bij een bepaalde golflengte. Als referentie gebruikt men een anti-zonnebrandmiddel waarvan de beschermingsfactor bekend is. Anderzijds zijn er biologische methoden, waarbij onder standaardcondities (lichtbron, duur, meting van de bruining, etc.) de bescherming op de huid van vrijwilligers gemeten wordt. 7. Typen zonnefilters en hun toepassingen Er zijn twee groepen zonnefilters. De ene groep karakteriseert zich door een totale blokkade van de straling. De werking berust op totale afdekking van de huid en reflectie van het opvallende licht. Tot deze groep behoren voornamelijk pigmenten, zoals ijzeroxiden, silicaten, talk, titaandioxide en zinkoxide. Deze stoffen worden aan sommige produkten toegevoegd om een hoge beschermingsfactor te
7 088 8 Zonnefilters in cosmetica verkrijgen. Dit zijn dan voornamelijk produkten die bedoeld zijn voor de gevoelige huiddelen (neus, borsten). De andere groep absorbeert de schadelijke straling, maar laat de bruinende straling door. In principe is elke stof die straling met een golflengte van 280 tot 320 nm absorbeert, geschikt als zonnefilter. Het mag duidelijk zijn dat er beperkingen zijn in verband met mogelijke effecten van de stof op de huid. Voor toepassing in cosmetische produkten zijn 23 zonnefilters wettelijk toegelaten (tabel 1). Het zijn doorgaans derivaten van een aantal basisstoffen, waarvan de belangrijkste zijn: para-aminobenzoëzuur, anthranilzuur, salicylzuur, kaneelzuur (cinnamaten), benzofenon en kamfer. De keuze voor een bepaalde zonnefilter hangt in belangrijke mate af van de samenstelling van de basiscrème of -olie van het cosmetisch produkt. Er mogen geen ongewenste reacties optreden tussen de zonnefilter en de overige componenten in het produkt. Tevens moet een zonnefilter homogeen door het produkt verdeeld kunnen worden en mag het produkteigenschappen (waaronder kleur, geur, viscositeit) niet nadelig beïnvloeden. Uiteraard is ook de kostprijs een belangrijke factor. Het is van belang dat het zonnefilter een hoge moleculaire lichtabsorptie bezit in het gebied van nm, zodat een lage dosering mogelijk is. Hoe lager de dosering des te geringer is de kans op mogelijke bijwerkingen op de huid. Naast de toepassing van zonnefilters in anti-zonnebrandmiddelen worden deze ook gebruikt ter bescherming van bepaalde in cosmetische produkten verwerkte (grond)stoffen tegen licht. Lipsticks bevatten vaak een zonnefilter ter bescherming van de vaak lichtgevoelige kleurstof. Eau de toilettes verpakt in transparante verpakkingen kunnen een zonnefilter bevatten om geurstoffen tegen fotochemische afbraak te beschermen. Haarlak kan een zonnefilter bevatten om het haar te beschermen tegen lichtinvloeden en kleuraantasting van het (geverfde) haar. Zonnefilters worden vaak toegevoegd aan huidbleekmiddelen. Huidbleekmiddelen worden gebruikt door donkergekleurde mensen die een lichtere huidteint wensen en personen met een onregelmatige pigmentatie (onder andere zomersproeten). Huidbleekmiddelen tasten de pigmentatie aan en nemen een deel van de natuur-
8 088 9 Tabel 1. Toegelaten zonnefilters (Bijlage VI Stoffenbesluit Cosmetica)(tussen haakjes het maximaal toegelaten percentage) 4-aminobenzoëzuur (5 %) n,n,n-trimethyl-4-(2-oxoborn-3-ylideenmethyl)-anilinium-methylsulfaat (6 %) homosalaat (INN*) (10 %) oxybenzon (INN*) (10 %) 3-imidazool-4-acrylzuur en de ethylester daarvan (2 % uitgedrukt als zuur) 2-fenylbenzimidazool-5-sulfonzuur en de kalium-, natrium- en triethanolaminezouten daarvan (8 % uitgedrukt als zuur) ethyl-4-bis(hydroxypropyl)-aminobenzoaat (mengsel van isomeren) (5 %) ethyl-4-polyethoxy-aminobenzoaat (10 %) glyceryl-1-(4-aminobenzoaat) (5 %) 2-ethylhexyl-4-dimethylaminobenzoaat (8 %) 2-ethylhexylsalicylaat (5 %) isopentyl-4-methoxycinnamaat (mengsel van isomeren) (10 %) 2-ethylhexyl-4-methoxycinnamaat (10 %) 2-hydroxy-4-methoxy-4-methylbenzofenon (4 %) 2-hydroxy-4-methoxy-5-sulfonzuur en het natriumzout daarvan (5 % uitgedrukt als zuur) alfa-(2-oxoborn-3-ylideen)tolueen-4-sulfonzuur en de zouten daarvan (6 % uitgedrukt als zuur) 3-(4 -methylbenzylideen)kamfer (6 %) 3-benzylideenkamfer (6 %) 4-isopropyldibenzoylmethaan (5 %) 4-isopropylbenzylsalicylaat (4 %) 1-(4-tert-butylfenyl)-3-(4-methoxyfenyl)-propaan-1,3-dion (5 %) 2,4,6-trianiline-(p-carbo-2 -ethylhexyl-1 -oxy)-1,3,5-triazine (5 %) 3,3 -(1,4-fenyleendimethylidyne)-bis-(7,7-dimethyl-2-oxobicyclo- (2,2,1)heptaan-1-methaansulfonzuur) en zijn zouten (10% uitgedrukt als zuur) * INN staat voor International Nonproprietary Names.
9 Zonnefilters in cosmetica lijke bescherming weg. Door toevoegen van een zonnefilter kan dit gecompenseerd worden. Ook worden zonnefilters veelvuldig toegepast voor technische doeleinden. Verpakkingsmaterialen, verfprodukten, en dergelijke worden vaak voorzien van een zonnefilter om de duurzaamheid van het produkt te verhogen. 8. Eisen die aan zonnefilters worden gesteld Aan een zonnefilter worden hoge eisen gesteld, alvorens ze worden toegelaten voor gebruik in cosmetische produkten. Een aantal technische eisen zijn al in de vorige paragraaf genoemd. Daarnaast worden strenge eisen gesteld met betrekking tot gezondheidsrisico s. Belangrijke gegevens in dit verband zijn de toxiciteit (giftigheid) van het zonnefilter en daarmee samenhangend de mate van opname door de huid. Anti-zonnebrandmiddelen worden op grote delen van het lichaam aangebracht en uiteraard aan zonlicht blootgesteld. Bovendien is de concentratie van het zonnefilter in het produkt vaak hoog om voldoende bescherming te verkrijgen. Bijwerkingen die kunnen optreden zijn: irritatie, allergie en contactdermatitis (ontsteking van de huid). Over de frequentie van bijwerkingen bestaat weinig inzicht. Bij de Keuringsdiensten van Waren wordt jaarlijks een klein aantal bijwerkingen van anti-zonnebrandmiddelen gemeld. Hierbij blijkt soms het zonnefilter de oorzaak te zijn. Doorgaans zijn deze bijwerkingen van persoonlijke aard. Het mijden van produkten met dat specifieke zonnefilter lost dit probleem in de meeste gevallen op. Een ander belangrijk punt van onderzoek vormt de mate waarin de in een produkt aanwezige zonnefilter verandering ondergaat of wordt afgebroken onder invloed van UV-straling. 9. Wetgeving De toepassing van zonnefilters in cosmetische produkten is volgens EEG-Richtlijn (76/768/EEG) van 27 juli 1976 geregeld. (Bijlage VII) 11e wijziging van de Richtlijn (89/174/EEG) d.d. 21 februari 1989.
10 EG-lidstaten dienen deze richtlijn in de nationale wetgeving op te nemen binnen een gestelde termijn. In Nederland is de toepassing van zonnefilters in cosmetica geregeld in de Warenwet. In het Cosmeticabesluit 1979 (Warenwet) staat de regelgeving nader aangegeven. In het bij het Cosmeticabesluit behorende Stoffenbesluit Cosmetica (Warenwet) zijn de 23 toegelaten zonnefilters vermeld. 10. Literatuur Cosmeticabesluit 1979 (Warenwet) c.q. Stoffenbesluit Cosmetica (Warenwet) Bijlage VI (Lijst van UV-filters die in cosmetica mogen voorkomen). Ultraviolette straling op de huid, Rapport Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (febr. 1985), VROM 85152/ /84, ISBN X. UV-straling, Blootstelling van de mens aan ultraviolette straling, Rapport Gezondheidsraad (juni 1986). Ultraviolette straling: moelijk om voor- en nadelen af te wegen, Toegepaste Wetenschap, TNO-magazine (febr. 1987). A. Kammeyer en P. Kootstra, Sunscreens ge screend met dunne laag UV-spectrometrie. Laboratoriumpraktijk (aug. 1989).
Verstandig zonnen. J.L.M. van Houtum, dermatoloog. 8 mei 2012
Verstandig zonnen J.L.M. van Houtum, dermatoloog 8 mei 2012 Inhoud Wat is zonlicht? Ultraviolet licht Huidtypes Effecten van zonlicht: acuut en chronisch Zonnebrandcrèmes Hoe beschermt u uw huid het best
Nadere informatieVeilig in de zon met Mylène
Veilig in de zon met Mylène D9809 1 2 3 De zon belicht: het spectrum van het zonlicht Reactie van de huid tegen de zon - De vorming van melanine Wat gebeurt er als onze huid wordt blootgesteld aan UV-straling?
Nadere informatieZonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Nadere informatieVerstandig omgaan met de zon, zonlicht en de huid
Verstandig omgaan met de zon, zonlicht en de huid Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en van zonnebrandcrèmes (ook wel: antizonnebrandcrème
Nadere informatieInformatiefolder. Zonnebrand
Informatiefolder Zonnebrand Inhoudsopgave Zonlicht en UV-straling 3 Risico's van zonnebaden 4 Zonnebrand Zonnesteek Zonneallergie Geneesmiddelen Wanneer moet u een arts raadplegen 5 Huidtypen 6 Kinderen
Nadere informatieDE ZIN EN ONZIN OVER ZONLICHT
DE ZIN EN ONZIN OVER ZONLICHT 1078 Inleiding Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en van zonnebrandcrèmes. In deze folder komt een aantal veel
Nadere informatieInformatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid.
Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid. Ieder jaar gaan er miljoenen mensen op vakantie naar zonnige oorden. Maar ook in eigen land kunnen we van de zon genieten. En daar is niets
Nadere informatieVerstandig zonnen Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en zonnebrandcrèmes. Het grote aanbod van informatie kan ervoor zorgen dat u door de bomen
Nadere informatieSunline zonneproducten
Sunline zonneproducten De Sunline zonneproducten van Mylène zorgen ervoor dat het hele gezin optimaal beschermd is tegen de zon. In het gamma wordt gewerkt met speciale zonnefilters die lang houden en
Nadere informatieBescherming van je lichaam tegen UV licht
Bescherming van je lichaam tegen UV licht Document LC16002 Dr Jan H. Lichtenbelt Haren (GN) 2016. 1 Inleiding We hebben zonlicht nodig. Zonlicht voelt lekker warm en behaaglijk aan en het maakt ook nog
Nadere informatieDe plaats op aarde. Hoe dichter bij de evenaar en hoe hoger in de bergen hoe sterker het UV-licht.
Verstandig zonnen Zonnestraling De zon geeft ons warmte, daglicht, maar ook UV-straling. Twee soorten UV-straling, bereiken de aarde. Het UV-A licht is het gedeelte van het zonlicht waardoor de huid bruin
Nadere informatieLichttherapie UVA-1 Radboud universitair medisch centrum
Lichttherapie UVA-1 In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een afspraak te maken bij de afdeling Lichttherapie van het Radboudumc. Deze folder bevat informatie over therapie met langgolvig
Nadere informatieDermatologie. Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon
Dermatologie Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon 1 Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken
Nadere informatieministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg
I N F O R M A T I E F O L D E R Overdaad schaadt ZON SPRING ER VERSTANDIG MEE OM! ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg EVEN UW AANDACHT GRAAG!!! De meeste mensen houden van
Nadere informatieVoorstel van resolutie tegen huidkanker als gevolg van een langdurige blootstelling aan de zon. Toelichting
Voorstel van resolutie tegen huidkanker als gevolg van een langdurige blootstelling aan de zon (Ingediend door mevrouw Hilde Dierickx) Toelichting Zonnestralen Zonnestralen kunnen volgens hun golflengte
Nadere informatieDe zon en huid. dermatologie
De zon en huid Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en van zonnebrandcrèmes (ook wel: antizonnebrandcrème of zonnemelk). In deze folder komt
Nadere informatieSurvey UV filters in antizonnebrandmiddelen. Rapport: ND04o030. Voedsel en Waren Autoriteit Keuringsdienst van Waren Noord
Survey UV filters in antizonnebrandmiddelen Rapport: ND04o030 Voedsel en Waren Autoriteit Keuringsdienst van Waren Noord Najaar 2004 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING... 2 1. INLEIDING... 3 2. WET- EN REGELGEVING...
Nadere informatieSoleil Inte Soleil Intensif
Soleil Intensif Positieve zonneschijn Dankzij de geavanceerde bescherming die moderne zonneproducten bieden, zijn de meningen over de negatieve effecten van de zon op de huid tegenwoordig milder geworden.
Nadere informatieZonlicht en huid: het verstandig omgaan met de zon
1/6 Dermatologie Zonlicht en huid: het verstandig omgaan met de zon Inleiding Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en van zonnebrandcrèmes (ook
Nadere informatieZonlicht en huid: het verstandig omgaan met de zon
1/7 Dermatologie Zonlicht en huid: het verstandig omgaan met de zon Inleiding Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en van zonnebrandcrèmes (ook
Nadere informatieDermatologie. De zon en de huid. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Dermatologie De zon en de mens; een (positieve?) relatie De laatste jaren beseft men dat regelmatige blootstelling aan zonlicht en kunstmatige lichtbronnen om bruin te worden (kunst
Nadere informatieHoe ontstaan problemen door de zon en wat zijn de verschijnselen?
De zon en de huid De zon en de mens een (positieve) relatie? De laatste jaren beseft men dat regelmatige blootstelling aan zonlicht en kunstmatige lichtbronnen om bruin te worden (kunstzonlicht) schadelijke
Nadere informatieZonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon
Zonlicht en de huid Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Een beetje zonlicht is goed voor iedereen. Ultraviolette stralen zorgen voor de aanmaak van vitamine D. Dit is nodig voor sterke botten.
Nadere informatieDR. BAUMANN zonnebescherming Special
DR. BAUMANN zonnebescherming Special Het wordt weer strandweer en zoals elk jaar worden we overspoeld met informatie rond zonbescherming en zonnebrandproducten, over hoe we wel of niet met de zon moeten
Nadere informatieWarmte Protocol Versie maart 2019
Warmte Protocol Versie maart 2019 1. Introductie Het is heerlijk als de zon schijnt. Maar voor de medewerkers van madelief betekent het wel dat zij extra moeten oppassen voor de schadelijke gevolgen van
Nadere informatiePatiënteninformatie. Zonlicht en de huid. Verstandig omgaan met de zon terTER_
Patiënteninformatie Zonlicht en de huid Verstandig omgaan met de zon 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Verstandig omgaan met de zon 4 Wat is zonlicht? 4 Wat zijn de goede effecten van
Nadere informatieZonlicht en de huid. Verstandig omgaan met de zon
Zonlicht en de huid Verstandig omgaan met de zon Een beetje zonlicht is goed voor iedereen. Ultraviolette stralen zorgen voor de aanmaak van vitamine D. Dit is nodig voor sterke botten. Pas op voor teveel
Nadere informatieSun Verstandig zonnen
Sun Verstandig zonnen De Zon De zon heeft letterlijk en figuurlijk een enorme aantrekkingskracht. Zodra de eerste zonnige lentedagen verschijnen wordt iedereen vrolijker, vakantieplannen worden gemaakt,
Nadere informatieZON en HUID. De feiten over zonnebrandcrèmes
ZON en HUID De feiten over zonnebrandcrèmes Er wordt veel gezegd en geschreven over de invloed van de zon op onze huid en de eventuele kwalijke gevolgen wanneer de huid niet voldoende wordt beschermd.
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart keer beoordeeld. Wat is CPLD?
Werkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart 2003 5 10 keer beoordeeld Vak ANW Wat is CPLD? CPLD is de afkorting voor Chronische Polymorfe Licht Dermatose. Het is een huidaandoening waarbij de huid
Nadere informatieSurvey SPF van antizonnebrandmiddelen
Survey SPF van antizonnebrandmiddelen Rapport: NDCOS001 Remmelt van Dijk Voedsel en Waren Autoriteit Regionale Dienst Noord Keuringsdienst van Waren Postbus 465 9700 AL Groningen tel 050 5886000 fax 050
Nadere informatieMag ik de eerste bruinings-sessie van de zonnebank met nieuwe lampen gelijk de aangegeven tijd zonnen?
Op deze pagina beantwoorden we de meest voorkomende vragen op het gebied van bruining. Als u zich aan onderstaande adviezen houdt, kunt u het meest van de zon en de zonnebank genieten. Wat moet ik allemaal
Nadere informatieLichttherapie UVB Radboud universitair medisch centrum
Lichttherapie UVB In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een afspraak te maken bij de afdeling Lichttherapie van het Radboudumc. Deze folder geeft informatie over therapie met ultraviolet
Nadere informatieIoniserende straling - samenvatting
Ioniserende straling - samenvatting Maak eerst zélf een samenvatting van de theorie over ioniserende straling. Zorg dat je samenvatting de volgende elementen bevat: Over straling: o een definitie van het
Nadere informatieRegistratie-richtlijnen B006 NIET-IONISERENDE STRALING
en NIET-IONISERENDE STRALING 1 (Inclusief 502.01: Hittestaar; 502.02: Conjunctivale aandoeningen door UV-straling; 507: Mijnwerkers-nystagmus) Toelichting op de richtlijn Niet-ioniserende straling met
Nadere informatiePublicatieblad van de Europese Unie L 265/39
26.9.2006 Publicatieblad van de Europese Unie L 265/39 AANBEVELING VAN DE COMMISSIE van 22 september 2006 inzake de doeltreffendheid van zonnebrandmiddelen en de vermeldingen dienaangaande (Kennisgeving
Nadere informatieINFOBLAD ZON VERSTANDIG!
INFOBLAD ZON VERSTANDIG! Pas op voor piekbelasting van de zon. Je huid wordt blootgesteld aan een hoge dosis UV- straling. Dit zorgt voor een grote kans op verbranding en daarmee een vergroot risico op
Nadere informatieWerken in de Zon / UV-straling
Werken in de Zon Werken in de Zon / UV-straling Inleiding Gezondheidsrisico's Verschillende huidtypes Plan van aanpak UV-index / Zonkrachtwaarden 0 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 geen zonkracht vrijwel geen zonkracht
Nadere informatiemetabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Zonnebescherming
metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Zonnebescherming Inhoud 01 Zonnebescherming... 04 02 Natuurlijke bescherming... 04 03 Sneeuw, water, zand en kledij... 05 04 Wat kunt u zelf
Nadere informatiePatiënteninformatie. Verstandig zonnen
Patiënteninformatie Verstandig zonnen Inhoud Inleiding... 3 Zonnestraling... 3 Effecten van de zon... 4 Positieve effecten... 4 Negatieve effecten... 4 Wat kunt u doen om negatieve effecten van de zon
Nadere informatieZonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon
Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon Ervaren dermatologen. Zeer persoonlijke zorg. Korte wachttijden. Mohs Klinieken. Uw zorg in ervaren handen. Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met
Nadere informatieLichttherapie. Afdeling Dermatologie
Lichttherapie Afdeling Dermatologie Uw behandelend arts heeft u lichttherapie voorgeschreven. Lichttherapie wordt toegepast in de dermatologie voor de behandeling van huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis
Nadere informatieHierna worden besproken de gevolgen van overmatige blootstelling aan (kunst)zonlicht en lichtovergevoeligheid.
De zon en de huid Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Hoe ontstaan problemen door de zon en wat zijn de verschijnselen? 1 Gevolgen van overmatige blootstelling aan (kunst)zonlicht 1
Nadere informatieLichttherapie UVB / UVA
Lichttherapie UVB / UVA Uw behandelend arts heeft voor de behandeling van uw huidziekte lichttherapie voorgeschreven. In deze folder kunt u nalezen wat de behandeling inhoudt. Wij adviseren u de informatie
Nadere informatieVEILIG VAN DE ZON GENIETEN UV-BESCHERMING MET TEXTIEL
www.uvstandard801.com VEILIG VAN DE ZON GENIETEN UV-BESCHERMING MET TEXTIEL www.uvstandard801.de 1 JURIDISCHE INFO UITGEVER Secretariaat van de internationale vereniging voor toegepaste uv-bescherming
Nadere informatieDE NIEUWE ZONNELOOK: VOOR EEN FLIRT MET DE ZON
DE NIEUWE ZONNELOOK: VOOR EEN FLIRT MET DE ZON Met de nieuwe, verleidelijke zonnelook van MARIA GALLAND kan u met volle teugen van de zomer genieten. Niet alleen zorgen deze decoratieve producten voor
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN ZONNEBESCHERMING
INFO VOOR PATIËNTEN ZONNEBESCHERMING INHOUD 01 Zonnebescherming 4 02 Natuurlijke bescherming 4 03 Sneeuw, water, zand en kledij 5 04 Wat kunt u zelf doen? 6 4 / 01 ZONNEBESCHERMING Onze huid wordt continu
Nadere informatiePUVA - Therapie. Dermatologie
PUVA - Therapie Dermatologie U heeft een afspraak op de polikliniek Dermatologie voor handen en/of voeten PUVA therapie. Voor wie is deze behandeling bedoeld Deze behandeling is bedoeld voor patiënten
Nadere informatieBentlon IPL Dual Power Flash Gold. Duurzaam ontharen en huidverbetering met fl itslicht!
Bentlon IPL Dual Power Flash Gold Duurzaam ontharen en huidverbetering met fl itslicht! Hoe werkt de Bentlon IPL Dual Power Flash Gold? Met de Bentlon IPL Dual Power Flash Gold kunt u veel meer dan alleen
Nadere informatieActinische keratosen, Keratosis Actinica, Hoornkorstjes, UV schade
Actinische keratosen, Keratosis Actinica, Hoornkorstjes, UV schade wat zijn actinische keratosen? Actinische keratosen (keratosis actinica) zijn kleine, ruw aanvoelende plekjes op de huid, vaak met een
Nadere informatie1.Wat is Differin Gel en waarvoor wordt het gebruikt?
Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn om deze nogmaals door te lezen. Heeft u nog vragen, raadpleeg dan uw
Nadere informatieBIJSLUITER. TRETINOÏNE 0,1% crème
BIJSLUITER TRETINOÏNE 0,1% crème Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later
Nadere informatieBIJSLUITER. HYDROCHINON 5% TRETINOÏNE 0,05% HYDROCORTISONACETAAT 1% crème HYDROCHINON 5% TRETINOÏNE 0,05% TRIAMCINOLONACETONIDE 0,1% crème
BIJSLUITER HYDROCHINON 5% TRETINOÏNE 0,05% HYDROCORTISONACETAAT 1% crème HYDROCHINON 5% TRETINOÏNE 0,05% TRIAMCINOLONACETONIDE 0,1% crème Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken
Nadere informatiePatiënteninformatie. Actinische keratose. Informatie over deze huidafwijking en de mogelijkheden er iets aan te doen
Patiënteninformatie Actinische keratose Informatie over deze huidafwijking en de mogelijkheden er iets aan te doen Actinische keratose Informatie over deze huidafwijking en de mogelijkheden er iets aan
Nadere informatieHoe cool is een kleurtje? Gids voor verstandig zonnebankgebruik
Hoe cool is een kleurtje? Gids voor verstandig zonnebankgebruik -18 Vooral tijdens de lange wintermaanden drijft het gebrek aan zon heel wat zonnekloppers naar de zon of de zonnebank. Hoewel de risico
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39182 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Miller, Sharon Title: Optimization of UV exposure schedules for tanning Issue Date:
Nadere informatieSchaduwzijde van de zon TOOLBOX. UV-straling
Schaduwzijde van de zon TOOLBOX UV-straling UV-straling In het kader van het project: Duurzaam inzetbaar dakwerk Veilig en gezond op het dak Afspraken weersomstandigheden Arbocatalogus Platte daken Afhankelijk
Nadere informatieEnergiebalans aarde: systeemgrens
Energiebalans aarde: systeemgrens Aarde Atmosfeer Energiebalans Boekhouden: wat gaat er door de systeemgrens? Wat zijn de uitgaande stromen? Wat zijn de ingaande stromen? Is er accumulatie? De aarde: Energie-instroom
Nadere informatieActinische keratosen
Actinische keratosen ACTINISCHE KERATOSEN Actinische keratosen, ook wel zonlichtbeschadigingen genoemd, zijn meestal kleine veelal ruw aanvoelende verhoornde plekjes van de huid. De kleur varieert van
Nadere informatieMenu Kunstmatige Optische Straling. Fysica. Bronnen. ir. Steven Van Cauwenberghe
Menu Kunstmatige Optische Straling ir. Steven Van Cauwenberghe TWW Oost-Vlaanderen, FOD WASO Inleiding Fysica / Bronnen en toepassingen Gezondheidseffecten K.B. kunstmatige optische straling Risicobeoordeling
Nadere informatieUVB-SENSOR 0389 GEBRUIKERSHANDLEIDING
UVB-SENSOR 0389 GEBRUIKERSHANDLEIDING CENTRUM VOOR MICROCOMPUTER APPLICATIES http://www.cma-science.nl Beschrijving De UVB-sensor is een lichtsensor die gevoelig is voor ultraviolet licht van het type
Nadere informatieZonnebescherming Waarom is het belangrijk om je tegen de zon te beschermen? Wat is de impact van UVA stralen op de huid?
Zonnebescherming Waarom is het belangrijk om je tegen de zon te beschermen? UV-stralen hebben een ontstekingswerend effect,ze versterken ons positieve gevoel en goede humeur. Maar we hebben het dan over
Nadere informatieDe vroegtijdige diagnose van huidkankers is primordiaal!
De vroegtijdige diagnose van huidkankers is primordiaal! Dr. I. Tromme UCL 2009 Dr. I. Tromme UCL 2009 Pr. Dr. G.E. Piérard ULg 2009 Met de medewerking van De verschillende types zonnestraling. UVA- en
Nadere informatieActinische keratosen. Dermatologie. Beter voor elkaar
Actinische keratosen Dermatologie Beter voor elkaar 2 Actinische keratosen Wat zijn actinische keratosen? Actinische keratosen, (Grieks: aktis = straal ; keratose = verhoorning van de huid), ook wel zonlichtbeschadigingen
Nadere informatieDE FASCINERENDE WERELD VAN FLUORESCENTIE. Wat is Fluorescentie?
DE FASCINERENDE WERELD VAN FLUORESCENTIE Welkom in de fascinerende wereld van fluorescentie. De onzichtbare ultraviolette straling kan een saai stuk steen veranderen in een explosie van licht in alle denkbare
Nadere informatieSarah Van Broek - Masterproef farmacie 2012 Prof. Dr. Apr. A. Ludwig
Sarah Van Broek - Masterproef farmacie 2012 Prof. Dr. Apr. A. Ludwig 1 Onderzoek naar de efficaciteit van zonnefilters: chemisch en fysisch Waarom bescherming tegen de zon zo belangrijk is Belangrijkste
Nadere informatieHuidverzorging en zonnebrand. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Huidverzorging en zonnebrand Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Huidverzorging 3 Algemeen 3 Diverse soorten huid 6 Huidverzorgingsproducten 7 Zonnebrand
Nadere informatieVerlichting. 2007-2008 SDGL, Kennis centrum voor herbivore hagedissen.
Inhoudsopgave. Inleiding Natuurlijk spectrum Lampen en hun spectrum Toepassing Bouwen en meten 2007-2008 SDGL, Kennis centrum voor herbivore hagedissen. Op alle teksten uit deze publicatie rusten intellectuele
Nadere informatieDe zon en de huid. Plastische Chirurgie
1/10 Plastische Chirurgie De zon en de huid Inleiding De laatste jaren beseft men dat regelmatige blootstelling aan zonlicht en kunstmatige lichtbronnen om bruin te worden (kunstzonlicht) schadelijke gevolgen
Nadere informatieUVB THERAPIE. Een beknopte uitleg over het gebruik van ultraviolet B lichttherapie bij huidziekten. - Patiëntinformatie -
UVB THERAPIE Een beknopte uitleg over het gebruik van ultraviolet B lichttherapie bij huidziekten. - Patiëntinformatie - Wat is UVB fototherapie? UVB (ultraviolet B) licht is een gedeelte van het natuurlijke
Nadere informatieDe aardse atmosfeer. Robert Parson Associate Professor Department of Chemistry and Biochemistry University of Colorado
De aardse atmosfeer Robert Parson Associate Professor Department of Chemistry and Biochemistry University of Colorado Vertaling en tekstbewerking: Gjalt T.Prins Cdß, Universiteit Utrecht Inleiding De ozonlaag
Nadere informatieVerbetert de bruiningscapaciteit van de huid
PHOTO CELLULAR CARE 2009 30 JAAR LEIDERSCHAP IN ZONNECOSMETICA HEEFT GELEID TOT PHOTO CELLULAR CARE, HET MEEST GEAVANCEERDE ZONNEGAMMA, DAT U OPTIMAAL LAAT GENIETEN VAN DE ZON, IN COMPLETE VEILIGHEID.
Nadere informatieUV-stralingsrisico s en klimaat:
UV-stralingsrisico s en klimaat: tijd voor een zonkrachtactieplan! Dr Harry Slaper Centrum Veiligheid RIVM Slaper UV-straling Hittestresscongres juni 2018 Zonkracht is maat voor hoeveelheid (schadelijke)
Nadere informatieBIJSLUITER. Differin Gel NL PIL v1.5 Pagina 1
BIJSLUITER Differin Gel NL PIL 01122014 v1.5 Pagina 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Differin Gel 1 mg/g, gel adapaleen Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Lichttherapie (UVB)
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Lichttherapie (UVB) z 1 Lichttherapie Reeds lang is bekend dat zonlicht een gunstig effect heeft op verschillende huidziekten.
Nadere informatieHuidverzorging en zonnebrand. Inhoud. Huidverzorging. Algemeen. Huidverzorging 3 Algemeen 3 Diverse soorten huid 6 Huidverzorgingsproducten 7
Zorg voor je huid Inhoud Huidverzorging 3 Algemeen 3 Diverse soorten huid 6 Huidverzorgingsproducten 7 Zonnebrand 8 Zonlicht en UV-straling 8 Risico s van zonnebaden 9 Huidtypen 11 Kinderhuid 12 Wanneer
Nadere informatieGlas en zonwering. Eigenschappen en functies van glas. Lichtperceptie. Zonnestralen. Samenstelling van de zonnestralen. Spectrofotometrische
Zonnestralen Samenstelling van de zonnestralen Zonnestralen die de aarde bereiken zijn samengesteld uit ongeveer 3% ultraviolette stralen (UV), 55% infraroodstralen (IR) en 42% zichtbaar licht. Deze drie
Nadere informatieAdvies van de directeur bureau Risicobeoordeling Aan de inspecteur-generaal van de Voedsel en Waren Autoriteit
Advies van de directeur bureau Risicobeoordeling Aan de inspecteur-generaal van de Voedsel en Waren Autoriteit onderwerp Geactualiseerde advies inzake zonnebanken en zonlicht Samenvatting Ten behoeve van
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de patiënt. Neoclarityn 5 mg filmomhulde tabletten desloratadine
Bijsluiter: informatie voor de patiënt Neoclarityn 5 mg filmomhulde tabletten desloratadine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in
Nadere informatieActinische keratosen. Poli Dermatologie
00 Actinische keratosen Poli Dermatologie Wat zijn actinische keratosen? Actinische keratosen zijn plekjes op de huid die ontstaan door schade van zonlicht. Deze plekjes ontstaan op delen van het lichaam
Nadere informatieVitiligo Wat is vitiligo? Hoe ontstaat vitiligo? - De auto-immuuntheorie
Vitiligo Wat is vitiligo? Vitiligo is een aandoening waarbij de huid en het haar pigment verliezen en waarbij melkwitte plekken van verschillende grootte en vorm ontstaan. Minstens 0,5% van de wereldbevolking
Nadere informatieDermatologie. Lichttherapie (UV-B)
Dermatologie Lichttherapie (UV-B) Inleiding Zonlicht kan een gunstige werking hebben op verschillende huidziekten, zoals psoriasis of eczeem. Voor de behandeling van deze aandoening kennen we daarom een
Nadere informatieDermatologie. Patiënteninformatie. Vitiligo. Slingeland Ziekenhuis
Dermatologie Vitiligo i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Wat is vitiligo? Vitiligo is een aandoening waarbij de huid en het haar pigment verliezen en waarbij melkwitte plekken van verschillende
Nadere informatieBIJSLUITER. LCD 10% TRIAMCINOLONACETONIDE 0,1% vaselinelanettecrème
BIJSLUITER LCD 10% TRIAMCINOLONACETONIDE 0,1% vaselinelanettecrème Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter.
Nadere informatieBescherm Uw Huid met Glasfolie
Bescherm Uw Huid met Glasfolie Feiten over bescherming tegen huidkanker en glasfolie De glasfolies van Solar Gard hebben een SPF-rating van 285 of meer en zijn dan ook de ideale oplossing om uw huid te
Nadere informatieBIJSLUITER. LCD 10% SALICYLZUUR 10% lanettezalf
BIJSLUITER LCD 10% SALICYLZUUR 10% lanettezalf Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien
Nadere informatieAlpha-Industries AWT BVBA Stadsheide 27 B-3500 Hasselt, Belgium VAT Nr BE 0436.096.657
Alpha-Industries AWT BVBA Stadsheide 27 B-3500 Hasselt, Belgium VAT Nr BE 0436.096.657 Tel 0032/11.301.380 Tel 0032/11.301.390 Fax 0032/11.301.399 info@alpha-industries.be www.alpha-industries.eu S O L
Nadere informatieChemische naam van de stof : Ammoniak oplossing, formule: NH4OH (waterige oplossing) Synoniemen : Ammonia
1. Identificatie van het product : Ammonia Leverancier : Firma J. van der Graaf & Zn. Patrijsweg 1 - tel. 0168-381333 Tel.nr.voor noodgevallen : Nationaal Vergiftigingen Centrum Tel.nr: 030-2748888 (Uitsluitend
Nadere informatieBIJSLUITER. KOOLTEER 10% en 20% in vaseline
BIJSLUITER KOOLTEER 10% en 20% in vaseline Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft
Nadere informatieI SEE DE SEECOAT BLUE REVOLUTIE
I SEE DE SEECOAT BLUE REVOLUTIE I SEE KUNSTLICHT ALOMTEGENWOORDIG Onze levenswijze en onze omgeving evolueert. We stellen ons meer en meer bloot aan kunstlicht: TFT (computer, televisie, videogames) LED
Nadere informatieTel.nr.voor : Nationaal Vergiftigingen Centrum Tel.nr: Bestanddelen Gewicht % CAS-Nr. EINECS-Nr. Ammonia <
1. Identificatie van het product Tel.nr.voor Noodgevallen : Ammonia : Nationaal Vergiftigingen Centrum Tel.nr: 030 27 48 888 2. Samenstelling/informatie over de bestanddelen Chemische naam van de stof
Nadere informatieTe veel zon is niet gezond
Te veel zon is niet gezond Dat beetje zon in Nederland... Als u zorgt voor de nodige bescherming, dan is de zon beslist ook goed voor u. In deze folder vindt u 10 tips om verstandig te zonnen. Veel mensen
Nadere informatie1991 Een gezonde kleur
1991 Een gezonde kleur Na de zomervakantie zijn leerlingen en docenten meestal enkele tinten bruiner dan bij het einde van een schooljaar. Dat is dat te danken aan de ultraviolette straling van de zon.
Nadere informatieVEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD
Pagina: 1 Samenstellingsdatum: 2011-04-04 Revisie nr. 1 Rubriek 1: Identificatie van de stof of het mengsel en van de vennootschap/onderneming 1.1. Productidentificatie Produktnaam: Codenummer: FHRK150
Nadere informatieBIJSLUITER. LCD 10% TRIAMCINOLONACETONIDE 0,1% SALICYLZUUR 10% lanettezalf
BIJSLUITER LCD 10% TRIAMCINOLONACETONIDE 0,1% SALICYLZUUR 10% lanettezalf Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 1922 woorden 10 februari keer beoordeeld. Natuurkunde
Samenvatting door een scholier 1922 woorden 10 februari 2012 6 129 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova 1 Zien Lichtbronnen zien Lichtbronnen: Voorwerpen die zelf licht geven Lichtstralen: de straal
Nadere informatieDe vroegtijdige diagnose van huidkankers is primordiaal!
De vroegtijdige diagnose van huidkankers is primordiaal! Dr. I. Tromme UCL 2009 Dr. I. Tromme UCL 2009 Pr. Dr. G.E. Piérard ULg 2009 Met de medewerking van De verschillende types zonnestraling. UVA- en
Nadere informatieACTINISCHE KERATOSE 17824
ACTINISCHE KERATOSE 17824 Inleiding De dermatoloog heeft bij u actinische keratosen geconstateerd. In deze folder staat meer informatie over actinische keratosen en de behandelmogelijkheden. Wat zijn actinische
Nadere informatieVerstandig zonnen. Inhoudsopgave. De zonnestraling 1/08/2011. De zonnestraling: samenstelling
Verstandig zonnen 1 De zon als vriend mee op vakantie Betere gemoedstoestand, aangename warmte, meer energie. Vakantie pas geslaagd als we met een diep gebruinde huid weer terug naar huis kunnen? 2 Inhoudsopgave
Nadere informatie