De leerlingen maken kennis met het beroep van biotechnoloog en doen onderzoek naar het gebruik van enzymen in de bereiding van voedingsmiddelen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De leerlingen maken kennis met het beroep van biotechnoloog en doen onderzoek naar het gebruik van enzymen in de bereiding van voedingsmiddelen."

Transcriptie

1 docentenhandleiding Module: De leerlingen maken kennis met het beroep van biotechnoloog en doen onderzoek naar het gebruik van enzymen in de bereiding van voedingsmiddelen. Inhoud 1. opzet module 2. voorbereidingen practicum 3. meetresultaten 4. theorie Bijlagen A. achtergrondinformatie opleiding en beroep B. antwoorden op de opdrachten 1. Opzet module Tijdsduur: 50 minuten en huiswerk ter voorbereiding en afsluiting Benodigdheden w voldoende kopieën van de werkbladen voor opdrachten en practicum (werkbladen voor het practicum en de opdrachten zijn los te downloaden van w practicummaterialen en -stoffen (zie verder) Aantal leerlingen: practicum in viertallen (afhankelijk van het aantal leerlingen, en het aantal beschikbare waterbaden voor de bekerglazen) Niveau: havo 3 Na deze module kunnen leerlingen: w de werking en eigenschappen van enzymen beschrijven w verschillende richtingen binnen het vakgebied biotechnologie benoemen w filtreren Mogelijke lesindeling tijd (min.) onderwerpen begeleider leerlingen vooraf opdracht 1: enzymen maken uitdelen introtekst en - lezen interview het leven makkelijker bijbehorende opdrachten - maken opdrachten 0-5 introductie uitdelen en uitleggen luisteren practicumopdracht 5-45 practicum: enzymen in - uitdelen practicumvoorschrift uitvoeren practicum appelsap - begeleiden practicum afronding nabespreken practicum luisteren huiswerk opdracht 2: werken als maken opdracht als biotechnoloog

2 2. Voorbereidingen practicum De leerlingen werken in groepjes van vier en splitsen zich binnen die groep op in twee tweetallen. Eén groep bereidt appelsap met pectinase, de andere groep bereidt appelsap met water (blanco). In de wachttijd kunnen de leerlingen eventueel aan de slag met opdracht 2. Benodigdheden stoffen appels (een halve appel per groepje van vier leerlingen), neem een niet al te harde appel, dit vereenvoudigt het prakken van de appel pectinase water verkrijgbaar bij supermarkt Van der Kooy (online bestellen, 2,- voor 100 ml. Levertijd ongeveer twee werkdagen) school materialen per groepje 2 pipetten school 2 bekerglazen (250 ml) school 2 maatcilinders (10 ml), roerstaven school en trechters waterbad school filtreerpapier (2) school 2 lepels, 2 schilmesjes, snijplank school verkrijgbaar bij 2 stopwatches school 1 watervaste stift school Veiligheid Dit appelsap is NIET drinkbaar. De hoeveelheid enzym is veel groter dan in appelsap dat in de handel is. Voorzichtigheid met messen is geboden. Als er enzym wordt gemorst, moet dit onmiddellijk opgeveegd worden. Was of spoel het oppervlak met ruim water. Dit omdat het enzym pectinase een afbrekende werking heeft op celwanden. Dat maakt de stof irriterend voor de huid, maar ook slecht voor de houten practicumtafel. Let op: mensen met een appelallergie moeten voorzichtig zijn bij het snijden en prakken van de appel. Voorbereiding door TOA/docent Twee reageerbuizen klaar zetten per viertal: w 10 ml water w geschilde appels in kwarten w 10 ml pectinaseoplossing: 1 ml pectinase met 9 ml water Zet ook een reservesetje reageerbuizen klaar.

3 3. Meetresultaten Pectinase toevoegen aan een halve appel levert na 15 minuten ongeveer 7 ml appelsap op. Zonder pectinase levert de proef beduidend minder sap (ongeveer 3 ml) op. 4. Theorie Pectine is een polymeer in vruchten. De lange strengen van pectine zorgen ervoor dat er veel water kan worden vastgehouden. Pectinase breekt pectine af. Bij deze afbraak raakt de appel zijn vermogen om water vast te houden kwijt, en verliest dus meer sap. Meer informatie over de werking van pectinase op: enzymes.co.uk/answer24_pectinase.htm

4 bijlage A Achtergrondinformatie opleiding en beroep Hieronder vind je meer informatie over de opleiding biotechnologie. Je kunt deze informatie gebruiken bij de inleiding van de module. Hbo-opleiding Biotechnologie Micro-organismen worden gebruikt om grote hoeveelheden commercieel interessante stoffen te produceren. Ze worden ook gekweekt voor onderzoek naar erfelijke ziektes. Een biotechnoloog weet veel over de processen in (micro)biologische systemen en hoe je die kunt beïnvloeden en toepassen. De opleiding In het eerste jaar van de opleiding maakt de student onder meer in het laboratorium kennis met het vakgebied van de biotechnologie. Op het rooster staan vakken als biologie en biochemie, scheikunde, natuurkunde, procestechnologie en informatica, maar ook communicatie, management, Engels en ethiek. Je werkt vaak met andere studenten samen aan projecten. In de hoofdfase van de opleiding verdiepen studenten zich verder in de lesstof. Ze lopen enkele stages en kiezen in het derde jaar voor een verdiepende of een verbredende minor. De opleiding wordt afgerond met een afstudeeronderzoek, bijvoorbeeld bij een laboratorium van een universitair medisch centrum of een farmaceutisch bedrijf. Na de studie mag je de titel Bachelor of Applied Science (bas) voeren. De opleiding Biotechnologie wordt op meerdere plekken in Nederland op hbo-niveau aangeboden. Kijk op voor een actueel overzicht. Beroepsbeeld In de biotechnologie gaat het om biologische systemen en micro-organismen, eiwitstructuren, DNA en bacteriën. Onderzoek en ontwikkeling vormen de kern van het werk van de biotechnoloog. Onderzoek naar de verbetering van producten levensmiddelen, diervoeders, medicijnen, bestrijdingsmiddelen, ontwikkeling van nieuwe producten, verbetering van milieuzaken, ziekteresistentie, nieuwe behandelingsmethoden, nieuwe medicijnen. Alles afhankelijk van de specialisatie die je kiest. Als biotechnoloog kun je werken in de levensmiddelen- en farmaceutische industrie en bij bedrijven, academische centra en laboratoria. Je kunt je bezighouden met milieutechnologie, dierlijke productie, plantenveredeling, milieutechnologie of bodemonderzoek. Belangrijke eigenschappen/competenties Allereerst moeten chemie/scheikunde en biologie je in hoge mate interesseren. Een biotechnoloog moet in staat zijn zelfstandig een eperiment op te zetten, en dat nauwkeurig en resultaatgericht uit kunnen voeren. Analytisch vermogen is noodzakelijk, evenals een goede rekenvaardigheid. Een goede beheersing van het Engels is aan te bevelen, omdat de meeste wetenschappelijke artikelen over onderzoek geschreven worden in het Engels. Je moet accuraat kunnen werken, doorzettingsvermogen hebben, goed zijn in precies en delicaat handwerk en goed kunnen samenwerken. Op bepaalde terreinen is ethiek een belangrijk punt in dit vakgebied.

5 bijlage B Antwoorden op de opdrachten Opdracht 1: Enzymen in wasmiddelen Vraag A. De verbinding die omgezet moet worden, heeft een zodanige structuur dat hij precies past op het enzym. Vraag B. Bij deze temperaturen werken de enzymen niet of nauwelijks. Vraag C. Zie onderstaande tabel. enzym 1 enzym 2 enzym 3 actief bij lage ph (ph<6) actief bij ph 6 tot 9 actief bij ph >9 meest actief bij lage temperatuur meest actief bij 40 C zet vuil snel om als er weinig vuil is, maar langzaam als er veel vuil is zet vuil snel om, of er nu veel of weinig vuil is hoe meer vuil er is, hoe meer er wordt omgezet Vraag D. Enzym 2 is het meest geschikt voor de omschreven omstandigheden. Het is het meest actief voor de neutrale ph en de temperaturen tussen C. Ook is de reactiesnelheid voor de omzetting van vuil het gunstigst. Antwoorden practicum Vraag A. Pectinase breekt de celwand van appels af, waardoor het sap beter vrij kan komen. Vraag B. Het enzym werkt het beste bij een temperatuur tussen 37 en 42 C. Vraag C. Door de appel in kleine stukjes te snijden, vergroot je het oppervlak. Hierdoor is er een groter gebied waarop de enzymen in kunnen werken.

6 Opdracht 2. Argumententabel (meerdere antwoorden mogelijk) bedrijf (product) specialisatie argumenten voor argumenten tegen de toepassing de toepassing genetisch gemodificeerde milieu- of planten- - resistente zaden zijn - risico s gemodificeerde zaden van Monsanto biotechnologie ongevoelig voor insecten- zaden niet bekend plagen, dus grotere oogst - onnatuurlijk - gehele zadenproductie in handen van één bedrijf DNA-thuistest medische biotechnologie - thuis testen is handig, - hoe juridisch van Consanguinitas goedkoop, snel waterdicht is een - biedt zekerheid over iets thuistest? belangrijks als vaderschap - toekomstperspectief: voor alles een DNA-testje in huis? Wat zijn de ethische aspecten die daarmee gepaard gaan? Yakult met toegevoegde levensmiddelen- - helpt je darmen met - vanuit natuurlijk bacteriën technologie spijsvertering oogpunt zorgen je darmen zelf wel voor het evenwicht

FRUITTAART EN APPELSAP

FRUITTAART EN APPELSAP FRUITTAART EN APPELSAP LEERLINGENHANDLEIDING GROEP 2 OVER DRIE LINIES VAN AFWEER EN VACCINATIE FRUITTAART OF FRUITSOEP? VEILIGHEIDSMAATREGELEN Het fruit in deze proef mag niet gegeten worden! MATERIAAL

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL 2004

Bijlage VMBO-GL en TL 2004 Bijlage VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL BIOLOGIE VBO-MAVO-D Deze bijlage bevat informatie. 400009-1-586-543b BIOTECHNOLOGIE INFORMATIE 1 OUDE TECHNIEKEN Al eeuwen gebruiken mensen organismen

Nadere informatie

Mens & Medisch. Future4U. Reflectieformulier. Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. Mens & Medisch. In deze les. Inhoud.

Mens & Medisch. Future4U. Reflectieformulier. Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. Mens & Medisch. In deze les. Inhoud. Experimentlessen voor havo en vwo Reflectieformulier In deze les De les sluit aan bij de sub domeinen Chemisch rekenen (sk), Eigenschappen en modellen (sk) en Onderzoek en ontwerp (sk). Aan de hand van

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING. Wegen, mengsels en scheidingsmethode. Een introductie op het lab.

DOCENTENHANDLEIDING. Wegen, mengsels en scheidingsmethode. Een introductie op het lab. DOCENTENHANDLEIDING Wegen, mengsels en scheidingsmethode Een introductie op het lab. 1. Beoogde voorkennis Deze uitgangspunten zijn op de volgende manier ondervangen: - Practica tijdens de eerste 2 lessen

Nadere informatie

WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE?

WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE? SPREEKBEURT OF WERKSTUK WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE? Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over genetische modificatie. De informatie is ingedeeld in stappen. Dit zijn de verschillende

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Oriëntatiejaar Life Sciences

Oriëntatiejaar Life Sciences Oriëntatiejaar Life Sciences Oriëntatiejaar Life Sciences Joan Wellink (studieadviseur) Voor wie is het oriëntatiejaar? Wat is het oriëntatiejaar? Wat heb je nodig? Hoe en wat studeer je? Wat kun je er

Nadere informatie

Voeding & Vitaliteit

Voeding & Vitaliteit Experimentlessen voor havo en vwo Reflectieformulier In deze les De les sluit aan bij de subdomeinen Deeltjesmodellen (sk), Chemie van het leven (sk) en Eiwitsynthese (bi). Als voedingsmiddelentechnoloog

Nadere informatie

Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken

Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Introductie Wat eet je? Wat drink je? Welke producten gebruik je tijdens je verzorging? Welke producten worden er bij jou thuis gebruikt om schoon te maken?

Nadere informatie

Instituut Applied Sciences

Instituut Applied Sciences Instituut Applied Sciences VO-diner Dinsdag 30 oktober 2012 Presentatie Instituut Applied Sciences: Ruben Piek (commissie Instroom & Aansluiting) Campus Nijmegen (Kapittelweg) Welkom bij Techniek De wereld

Nadere informatie

RACEN met... WC-papier

RACEN met... WC-papier RACEN met... WC-papier 1 Fossiele Brandstoffen Nadelen 1) Voorraden zijn eindig. 2) Afhankelijkheid van oliestaten 3) Bij verbranding komen broeikasgassen vrij: CO2/NOx/CH4 1000 1500 2000 2 Fossiele Brandstoffen

Nadere informatie

Antwoorden ANW Hoofdstuk 5 t/m paragraaf 4 DNA

Antwoorden ANW Hoofdstuk 5 t/m paragraaf 4 DNA Antwoorden ANW Hoofdstuk 5 t/m paragraaf 4 DNA Antwoorden door een scholier 2234 woorden 9 maart 2012 5,8 14 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Paragraaf 5.1 1. Kernvragen Vraag 1- Twee strengen moleculen

Nadere informatie

Opstel door B woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding. Wat is biotechnologie?

Opstel door B woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding. Wat is biotechnologie? Opstel door B. 1149 woorden 6 maart 2013 8 2 keer beoordeeld Vak Methode ANW ANW Actief Inleiding Wat is biotechnologie? Het begrip biotechnologie omvat alle methodes waarbij organismen gebruikt worden

Nadere informatie

Onderzoeksformulier KRENTEN

Onderzoeksformulier KRENTEN 1.2 Onderzoeksvraag Waardoor bewegen krenten op en neer in een mengsel van water, azijn en soda? 2.1 Materiaallijst Voor dit onderzoek heb je nodig: o twee bekerglazen o 300 ml water o 100 ml azijn o een

Nadere informatie

Biotechnologie vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Biotechnologie vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73574 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

o Tweede o Vierde o Zesde o Zevende Welke richting volg je?

o Tweede o Vierde o Zesde o Zevende Welke richting volg je? Groepsnummer: Klasnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als

Nadere informatie

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academy

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academy Veel gestelde vragen over de U-Talent Academy Deze lijst met veel gestelde vragen gaat in op de meest gestelde vragen over de U-Talent Academy. Deze lijst is bedoeld voor vwo-leerlingen die interesse hebben

Nadere informatie

Cellulomonas knipt! Aantonen van cellulose afbraak door Cellulomonas sp.

Cellulomonas knipt! Aantonen van cellulose afbraak door Cellulomonas sp. Aantonen van cellulose afbraak door Cellulomonas sp. Inleiding In de hout en papierindustrie ontstaat veel afval in de vorm van cellulose. Als men dit zou kunnen verwerken tot veevoer, wordt waardeloos

Nadere informatie

Test je kennis! De heelalquiz

Test je kennis! De heelalquiz Test je kennis! heelalquiz Introductie les 3 Planeten, sterren, manen, de oerknal. Het zijn termen die leerlingen vast wel eens voorbij hebben horen komen. Maar wat weten de leerlingen eigenlijk al van

Nadere informatie

Inleiding. Keuzes in:

Inleiding. Keuzes in: Keuzes in: 5 Inleiding Tijdens de ouderavond heb ik u uitgelegd hoe de keuzebegeleiding in klas 3 plaats vindt. In dit artikel zet ik de belangrijkste punten nog even op een rij. Mocht u na het lezen ervan

Nadere informatie

Werkblad. LES 7: Hygiëne. www.gavoorgezond.nl GROEP 5-6. Namen groepje: ... ... ... ... ...

Werkblad. LES 7: Hygiëne. www.gavoorgezond.nl GROEP 5-6. Namen groepje: ... ... ... ... ... LES 7: Hygiëne Namen groepje: Eerst voorbereiden: Zorg ervoor dat je met je groepje 1 petrischaaltje klaar hebt staan. Het schaaltje is verdeeld in 3 verschillende vakken. In ieder vakje gaan jullie een

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

PENTA college CSG Scala Rietvelden vakgroep biologie Glaswerk practicum. Naam: Klas: Samengewerkt met:

PENTA college CSG Scala Rietvelden vakgroep biologie Glaswerk practicum. Naam: Klas: Samengewerkt met: Glaswerk practicum Naam: Klas: Samengewerkt met: 1 Inhoudsopgave Stofonderdelen Blz. Inleiding glaswerk: 2 - Doelen glaswerkpracticum & eindpracticum - Planning Veiligheidregels: 3 - Opdracht 1 Glaswerkpracticum:

Nadere informatie

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor het huidige examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie) of ScienceData. Niet toegestaan is het gebruik van een Grafische

Nadere informatie

Plant, mens en innovatie. BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018

Plant, mens en innovatie. BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018 Plant, mens en innovatie BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018 Plant your future! Waarom Plantenwetenschappen studeren? Plant en Mens Toenemende vraag plantaardige productie Plant en Innovatie MEER MINDER

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis

Nadere informatie

INFORMATIEMIDDAG OVERSTAP 5 HAVO 5 VWO. Woensdag 8 maart 2017

INFORMATIEMIDDAG OVERSTAP 5 HAVO 5 VWO. Woensdag 8 maart 2017 INFORMATIEMIDDAG OVERSTAP 5 HAVO 5 VWO Woensdag 8 maart 2017 Even voorstellen Mw. Zandbergen teamleider 3/4/5/6 vwo Mw. Derksen decaan vwo Dhr. Wellen teamleider internationaal Indeling middag Informatie

Nadere informatie

Verterende bodembacteriën? Aanwezigheid van amylase producerende bacteriën in de bodem

Verterende bodembacteriën? Aanwezigheid van amylase producerende bacteriën in de bodem Inleiding In de bodem leven bacteriën die het enzym amylase produceren. Amylase breekt zetmeelmoleculen (lange ketens van aan elkaar gekoppelde glucosemoleculen) af tot losse glucosemoleculen. In dit experiment

Nadere informatie

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde.

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. Biologie In tegenstelling tot wat je gewend was uit de onderbouw is biologie in klas 4, 5 en 6 een stuk theoretischer.

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar - 2015 2016 BH5. Bertrand Russell College

Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar - 2015 2016 BH5. Bertrand Russell College Schooljaar - 2015 2016 BH5 Bertrand Russell College Studie:BH5 Vak: Nederlands P401 cijfer Moment: per 2/3 Weegfactor: 1 Tijdsduur:25 min Leerstof: Presentatie met discussie in de les in groepjes van 2

Nadere informatie

Bioinformatica. Bachelor of Science - Voltijd

Bioinformatica. Bachelor of Science - Voltijd 2018 2019 Bioinformatica Bachelor of Science - Voltijd In het kort Puzzelen achter de computer met gegevens over plant, mens en dier. Dat is de kern van de Bio-informatica. Als Bio-informaticus help je

Nadere informatie

LOKAAL LESMATERIAAL Docentenhandleiding over het materiaal kunststof en het beroep procesoperator in de kunststofindustrie.

LOKAAL LESMATERIAAL Docentenhandleiding over het materiaal kunststof en het beroep procesoperator in de kunststofindustrie. LOKAAL LESMATERIAAL Docentenhandleiding over het materiaal kunststof en het beroep procesoperator in de kunststofindustrie. (aan de hand van de PSO ideeënbo) Lokaal Lesmateriaal door Marco Welink De wereld

Nadere informatie

Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?

Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen? Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet

Nadere informatie

Ing. ON TOUR DNA ISOLATIE. Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde

Ing. ON TOUR DNA ISOLATIE. Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde Ing. ON TOUR DNA ISOLATIE Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde UGent Campus Kortrijk Graaf Karel de Goedelaan 5-8500 Kortrijk Info.Kortrijk@UGent.be Voorwoord Deze workshop wordt georganiseerd

Nadere informatie

Virussen: een goed alternatief voor antibiotica?

Virussen: een goed alternatief voor antibiotica? Virussen: een goed alternatief voor antibiotica? Steeds meer bacteriën zijn ongevoelig voor bestaande antibiotica. De ontwikkeling van nieuwe medicijnen gaat moeizaam. Daarom zoeken wetenschappers naar

Nadere informatie

Introduceren thema Het menselijk lichaam. allemaal in? 1. Bouw een DNA streng na met draad en kralen en laat aan

Introduceren thema Het menselijk lichaam. allemaal in? 1. Bouw een DNA streng na met draad en kralen en laat aan Natuur & Techniek Erfelijkheid en dna Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: DNA In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal op het gebied van DNA en erfelijkheid: 1. Bouw

Nadere informatie

Bio-informatica. Bachelor of Science - Voltijd

Bio-informatica. Bachelor of Science - Voltijd 2019 2020 Bio-informatica Bachelor of Science - Voltijd In het kort Puzzelen achter de computer met gegevens over plant, mens en dier. Dat is de kern van de bio-informatica. Als bio-informaticus help je

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Future4U. Science & Exploration

Future4U. Science & Exploration Duur practicum: 30 minuten Maximaal aantal leerlingen per groepje: 4 Benodigdheden Per werkplek Waar verkrijgbaar Prijsindicatie ( ) 7 transparante plastic bierbekers www.plasticglazen.net 2,40 per 50

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Structuren

Nadere informatie

Inventarisatie regulier en cursorisch onderwijs m.b.t.veredeling en teeltmateriaal Regulier en cursorisch onderwijs Grote vraag naar personeel op het vakgebied van veredeling en plantaardig teeltmateriaal.

Nadere informatie

Bètadag 2015. Bèta In Leiden

Bètadag 2015. Bèta In Leiden + Bètadag 2015 + Bèta In Leiden In samenwerking met de landelijke stichting bètadag organiseert Universiteit Leiden dit jaar de bètadag. Een Hele dag vol activiteiten zodat scholieren kunnen ervaren hoe

Nadere informatie

Docentenhandleiding PO Schoolkamp

Docentenhandleiding PO Schoolkamp Docentenhandleiding PO Schoolkamp Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat maakt deze opdracht 21 e eeuws?... 1 2.1 Lesdoelstellingen... 2 2.2 Leerdoelen... 2 3 Opzet van de opdracht... 2 3.1 Indeling van

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel leerlingen die overwegen om deel te nemen aan de U-Talent Academie hebben vragen over het programma, de selectie, de zwaarte van het programma. In dit

Nadere informatie

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017 Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience Leiden, 17 januari 2017 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

BSc Levensmiddelentechnologie

BSc Levensmiddelentechnologie BSc Levensmiddelentechnologie Opleidingspresentatie Ralf Hartemink Inhoud van deze presentatie Wat is levensmiddelentechnologie? Wat houdt de opleiding in? Wat kun je ermee? Presentatie van de studievereniging

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

moleculairkoken.net Vruchtenyoghurt en pudding maken! experiment voor het basisonderwijs

moleculairkoken.net Vruchtenyoghurt en pudding maken! experiment voor het basisonderwijs Wat is Moleculairkoken.net? Moleculairkoken.net biedt gebruiksvriendelijke producten om moleculair te koken. Daarnaast zijn er volledige gebruiksaanwijzingen voor de technieken van de moleculaire keuken

Nadere informatie

Mens & Medisch. Future4U. Reflectieformulier. Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. Mens & Medisch. In deze les. Inhoud. www.exactwatjezoekt.

Mens & Medisch. Future4U. Reflectieformulier. Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. Mens & Medisch. In deze les. Inhoud. www.exactwatjezoekt. Future4U Experimentlessen voor havo en vwo Reflectieformulier In deze les De les sluit aan bij de sub domeinen Chemisch rekenen (sk), Eigenschappen en modellen (sk) en Onderzoek en ontwerp (sk). Aan de

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management Beschrijving van de leeractiviteit Voor de volgende opdracht zullen de studenten plannen* hoe ze gedurende een week ijs gaan

Nadere informatie

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen

Nadere informatie

SummerLabb: een leerzame combinatie van bijzondere verhalen, proefjes en interactieve experimenten. Opdracht voor in de klas: Poep is Goud

SummerLabb: een leerzame combinatie van bijzondere verhalen, proefjes en interactieve experimenten. Opdracht voor in de klas: Poep is Goud SummerLabb: een leerzame combinatie van bijzondere verhalen, proefjes en interactieve experimenten SummerLabb is een rondreizende stad van de toekomst waar thema s als duurzaamheid en innovatie worden

Nadere informatie

Van mavo-4 naar havo-4. 2014-2015 R. Schouten sectordirecteur havo

Van mavo-4 naar havo-4. 2014-2015 R. Schouten sectordirecteur havo Van mavo-4 naar havo-4 2014-2015 R. Schouten sectordirecteur havo Wat we vandaag bespreken: - Waarom naar havo-4? - Toelatingseisen en aanmelding - Profielen en vakken - Aansluiting sectoren - Vragen?

Nadere informatie

BSc Levensmiddelentechnologie

BSc Levensmiddelentechnologie BSc Levensmiddelentechnologie Opleidingspresentatie Ralf Hartemink Inhoud van deze presentatie Wat is levensmiddelentechnologie? Wat houdt de opleiding in? Wat kun je ermee? Meer weten? Presentatie van

Nadere informatie

LESPLANNEN GS-HOLOCAUST

LESPLANNEN GS-HOLOCAUST LESPLANNEN GS-HOLOCAUST 1. ophalen kennis Jodenvervolging / Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog / pers in oorlogstijd 2. ophalen kennis argumenteren Les in reeks (nr): 1 Vooraf: uitdelen leerlingen

Nadere informatie

Speluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit.

Speluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit. 1 IN HET KORT Doel van de les: De kinderen worden zich bewust van de verbanden tussen soorten. Dit gebeurt doordat ze beseffen dat de roofvogel niet alleen een boom en een merel of lijster nodig heeft,

Nadere informatie

Lifestyle & Design. Future4U. Reflectieformulier. Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. Lifestyle & Design. In deze les.

Lifestyle & Design. Future4U. Reflectieformulier. Future4U. Experimentlessen voor havo en vwo. Lifestyle & Design. In deze les. Future4U Experimentlessen voor havo en vwo Reflectieformulier In deze les De les sluit aan bij de subdomeinen Ontwerpen (sk) en Onderzoek en ontwerp (sk). Aan welke functie-eisen moet droogshampoo voldoen?

Nadere informatie

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme

Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Bij dit onderzoekje wordt het accent in hoofdzaak gelegd op het leren ontwikkelen van een onderzoeksmethode, een werkwijze,

Nadere informatie

TSO. Chemie (istem) Derde graad

TSO. Chemie (istem) Derde graad TSO Chemie (istem) Derde graad Chemie (istem) LESSENTABEL Vak Type 5e jaar 6e jaar Katholieke godsdienst AV 2 2 Aardrijkskunde AV 1 1 Analytische chemie en labo TV 6 6 Biochemie en labo TV - 2 Chemische

Nadere informatie

Specialisatie Microbiologie (Mi) in het nieuwe curriculum. Master Moleculaire Diagnostiek

Specialisatie Microbiologie (Mi) in het nieuwe curriculum. Master Moleculaire Diagnostiek hogeschool Leiden Specialisatie Microbiologie (Mi) in het nieuwe curriculum Master Moleculaire Diagnostiek Hogeschool Leiden Nieuw curriculum Bachelor of Applied Science Major - Biologie en medisch laboratoriuminderzoek

Nadere informatie

Les 1: Vaktijdschriften: een eerste oriëntatie

Les 1: Vaktijdschriften: een eerste oriëntatie Les 1: Vaktijdschriften: een eerste oriëntatie Aanvulling Competent in leesbevordering Docentengids voor opleidingen Pedagogisch Werk en Onderwijsassistent Auteur: Annemiek Hermans Bouwstenen voor leesbevordering

Nadere informatie

Naam opleiding: Life Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Life Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Life Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? De studie is pittig; zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie direct vol voor gaat. Gas terugnemen kan altijd

Nadere informatie

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Opbouw leerboek Elk hoofdstuk begint met een hoofdstukschema. Daarin vindt u een overzicht van de paragrafen, experimenten en de leerling-ict van dat hoofdstuk.

Nadere informatie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd 2018 2019 Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Bachelor of Science - Voltijd In het kort Onderzoek doen om ziekteverwekkers goed en snel op te sporen, zoeken naar oorzaken en oplossingen voor ernstige

Nadere informatie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Bachelor of Science - Voltijd 2018 2019 Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Bachelor of Science - Voltijd In het kort Onderzoek doen om ziekteverwekkers goed en snel op te sporen, zoeken naar oorzaken en oplossingen voor ernstige

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde

Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde Titel Eerlijk verdelen 1: plakjes koek Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden

Nadere informatie

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? - China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar

Nadere informatie

Tijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken.

Tijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken. Werken met de Cirkel van Ontwikkeling Les 1: Introductie Cirkel van Ontwikkeling. Beginsituatie De leerlingen weten wat persoonlijke leerdoelen zijn en wat een IOP is. Leerdoelen Na de les kent de leerling

Nadere informatie

Hydrofobe staart. Leerlingopdracht

Hydrofobe staart. Leerlingopdracht Vak: Scheikunde Niveau: havo/vwo Denkwijze: Structuur en functie/eigenschap Onderwerp: Zeep Aansluitend op: reinigingsmiddelen paragraaf 2.6 uit Chemie overal 3havo Leerlingopdracht Mensen gebruiken al

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Ordening Leerlingenhandleiding Onderwerp: Ordening Waarom dit practicum: Bij dit practicum ga je werken met de determineertabel. Met de determineertabel kun je gemakkelijk bepalen in welk rijk, orde en

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

Bio-informatica. Bachelor of Science - Voltijd

Bio-informatica. Bachelor of Science - Voltijd 2019 2020 Bio-informatica Bachelor of Science - Voltijd In het kort Puzzelen achter de computer met gegevens over plant, mens en dier. Dat is de kern van de bio-informatica. Als bio-informaticus help je

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Inspiratie- en referentieprojecten ontwerpopdracht biotechniek

Inspiratie- en referentieprojecten ontwerpopdracht biotechniek Inspiratie- en referentieprojecten ontwerpopdracht biotechniek Biotechniek Biotechniek: een overzicht Biotechniek: een overzicht Biotechniek: een overzicht Biotechniek: een overzicht Biotechniek Life sciences

Nadere informatie

Bio-informatica. Bachelor of Science - Voltijd

Bio-informatica. Bachelor of Science - Voltijd 2019 2020 Bio-informatica Bachelor of Science - Voltijd In het kort Puzzelen achter de computer met gegevens over plant, mens en dier. Dat is de kern van de bio-informatica. Als bio-informaticus help je

Nadere informatie

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort 15 16-17

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort 15 16-17 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Programma van Toetsing en Afsluiting 2016-2017 5 HAVO HAVO cohort 2015-2016 Berlage Lyceum, P. L. Takstraat 33, 1073 KJ Amsterdam. Tel. 020-572 1200 berlage.espritscholen.nl info@berlage.espritscholen.nl

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Planten en de mens vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Planten en de mens vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62376 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Over. stappen. naarprisma

Over. stappen. naarprisma Over stappen naarprisma Welkom opprisma In een totaal nieuwe school met afwisselende, actuele leerstof die aansluit bij de interesses van de leerlingen. Wij dagen leerlingen uit om te laten zien wat ze

Nadere informatie

enzymatisch reinigen detecteren en verwijderen van biofilms

enzymatisch reinigen detecteren en verwijderen van biofilms enzymatisch reinigen detecteren en verwijderen van biofilms Voedselveiligheid uw hygiënenormen naar een nog hoger plan Het waarborgen van de kwaliteit van uw eindproduct en de voedselveiligheid; u bent

Nadere informatie

Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik

Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik 17 en 19 november 2009 Strabrecht College, Geldrop HAVO/VWO-2 Het doel Het doel van deze gastlessen is om de leerlingen bewust te maken van energieverbruik. De gastles

Nadere informatie

Science. De nieuwe bètabrede bacheloropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen

Science. De nieuwe bètabrede bacheloropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen Science De nieuwe bètabrede bacheloropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen Waarom een brede natuurwetenschappelijke opleiding? Je krijgt een brede natuurwetenschappelijke basis met vakken uit de

Nadere informatie

PTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort

PTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort Eindtermen biologie PTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort 2017-2018-2019 BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Vak: Aardrijkskunde Afdeling: Havo 5 26 omein E: Leefomgeving Wonen in Nederland S 100 Stof W27 afgesloten 10 27 28 omein : Gebieden Indonesië actueel S 100 Stof W afgesloten 20 29 1 Vak: Biologie Afdeling:

Nadere informatie

Proef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren

Proef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren Proef Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen; pipet en buret; titreren Proef door een scholier 1617 woorden 10 maart 2003 5,1 74 keer beoordeeld Vak Scheikunde Zure en basische schoonmaak middelen

Nadere informatie

Van mavo-4 naar havo R. Schouten sectordirecteur havo

Van mavo-4 naar havo R. Schouten sectordirecteur havo Van mavo-4 naar havo-4 2018-2019 R. Schouten sectordirecteur havo Programma Wat we vandaag bespreken: - Waarom naar havo-4? - Toelatingseisen en aanmelding - Profielen en vakken - Aansluiting sectoren

Nadere informatie

Welkom. Informatieavond van havo naar mavo XL

Welkom. Informatieavond van havo naar mavo XL Welkom Informatieavond van havo naar mavo XL Loopbaan Oriëntatie Begeleiding Leerjaar 2 Qompas PSO: Praktische Sector Oriëntatie Snuffelstage LOB Leerjaar 3 Loopbaan Oriëntatie Begeleiding Onderwijsbeurs

Nadere informatie

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die

Nadere informatie

Verslag Biologie glucose aantonen in brood

Verslag Biologie glucose aantonen in brood Verslag Biologie glucose aantonen in brood Verslag door Joy'l 647 woorden 11 juni 2016 6,1 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Glucose aantonen in brood Gemaakt door: Joy L Derix

Nadere informatie

Collegetour Noordkop. Op bezoek bij vier bedrijven: Enza Zaden, Nederlandse Aardolie Maatschappij, HGG en Hessing

Collegetour Noordkop. Op bezoek bij vier bedrijven: Enza Zaden, Nederlandse Aardolie Maatschappij, HGG en Hessing Collegetour Noordkop Op bezoek bij vier bedrijven: Enza Zaden, Nederlandse Aardolie Maatschappij, HGG en Hessing 13 maart 2019 www.itsacademy.nl/noordkop De vier colleges 1. KRIJG DE SMAAK TE PAKKEN 2.

Nadere informatie