Van chloor tot chloor

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van chloor tot chloor"

Transcriptie

1 Van chloor tot chloor 100 jaar chemische oorlogvoering Dr Jean Pascal Zanders Davidsfonds Academie Langemark, 18 april 2015

2 Deel 1 Gas, een ongrijpbaar wapen Wat zijn chemische wapens? Is gas nu eigenlijk een gas? Effecten op de mens

3 Wat is chemische oorlogvoering? Het intentioneel gebruik voor vijandige doeleinden van toxische substanties tegen mensen en hun omgeving Chemische wapens zijn afzonderlijk of tezamen: Giftige substanties in de vorm van gas, vloeistof of vaste deeltjes Het overbrengingsmiddel (bom, granaat, raketkop, landmijn, aerosolgenerator, enz.) Specifieke uitrusting nodig om de chemische oorlogvoering mogelijk te maken (bv. Vulinstallaties)

4 Niet-conventionele wapens

5 Soorten chemische agentia Blaartrekkende agentia (bv. Mostergas) Bloedagentia voorkomen de transfert van zuurstof van het bloed naar de weefsels (bv.waterstofcyanide) Irriterende agentia (bv. Traan- of niesgas) Uitschakelingsagentia: provoceren tijdelijke fysieke of mentale handelingsonbekwaamheid (bv. LSD, BZ, fentanil) Verstikkende agentia (bv. Chloor, fosgeen) Zenuwagentia: vallen het centraal zenuwstelsel aan (bv. Sarin, VX) Antiplant agentia: herbiciden, ontbladeringsmiddelen of groeistimulatoren (bv. Agent orange)

6 Mosterd agens Irak Iran oorlog ( )

ONTWAPENING OVER MILITAIRE INTERVENTIE DE ROL VAN DE OPCW IN DE ELIMINATIE VAN CHEMISCHE WAPENS IN SYRIË

ONTWAPENING OVER MILITAIRE INTERVENTIE DE ROL VAN DE OPCW IN DE ELIMINATIE VAN CHEMISCHE WAPENS IN SYRIË Dr Jean Pascal Zanders The Trench Studiecentrum voor Militair Recht en Oorlogsrecht Het recht van de gevechtsmiddelen (wapens): evolutie en status quaestionis Brussel, 7 december 2015 ONTWAPENING OVER

Nadere informatie

CBRN-DREIGING: DE NIEUWE UITDAGINGEN. CBRN-dag. 3 oktober 2017 Maj. O. ROUSSEAU

CBRN-DREIGING: DE NIEUWE UITDAGINGEN. CBRN-dag. 3 oktober 2017 Maj. O. ROUSSEAU CBRN-DREIGING: DE NIEUWE UITDAGINGEN CBRN-dag 3 oktober 2017 Maj. O. ROUSSEAU Doelstelling To inform about the evolution of the CBRN threat and the new challenges which have arisen. Informeren over de

Nadere informatie

Op 21 maart 1984 bracht een speciaal ingestelde commissie van internationale

Op 21 maart 1984 bracht een speciaal ingestelde commissie van internationale 018/019 1 Chemische wapens Op 21 maart 1984 bracht een speciaal ingestelde commissie van internationale deskundigen rapport uit aan haar opdrachtgever, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, over

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Chemische en biologische wapens

Praktische opdracht ANW Chemische en biologische wapens Praktische opdracht ANW Chemische en biologische wapens Praktische-opdracht door een scholier 2693 woorden 20 maart 2003 6,9 47 keer beoordeeld Vak ANW Wat zijn biologische en chemische wapens? Chemische

Nadere informatie

Chemie voor oorlog of vrede?

Chemie voor oorlog of vrede? april 2013 Chrétien Schouteten docentenhandreiking Chemie voor oorlog of vrede? -100 jaar Chemische Wapens- Vooraf Deze lessuggesties kunnen worden gebruikt als aanvulling bij de film Fires: de missie

Nadere informatie

Bioterrorism and inhalation of toxic fumes. Prof. Dr. J.G. van der Hoeven Afdeling Intensive Care Radboud Universiteit Nijmegen

Bioterrorism and inhalation of toxic fumes. Prof. Dr. J.G. van der Hoeven Afdeling Intensive Care Radboud Universiteit Nijmegen Bioterrorism and inhalation of toxic fumes Prof. Dr. J.G. van der Hoeven Afdeling Intensive Care Radboud Universiteit Nijmegen Recent gebruik Mosterdgas en Tabun in de oorlog tussen Irak en Iran Sarin

Nadere informatie

Dennis Harteveld. Robin van Leeuwenstijn 3te

Dennis Harteveld. Robin van Leeuwenstijn 3te Dennis Harteveld Robin van Leeuwenstijn 3te inleiding Wij hebben het onderwerp GIFGAS!!! Het leek ons wel boeiend en interessant omdat het een heel erg oorlog wapen was en er veel mensen dood aan zijn

Nadere informatie

Veilig openen van gegaste zeecontainers

Veilig openen van gegaste zeecontainers Veilig openen van gegaste zeecontainers Informatie voor medewerkers In deze brochure wordt omschreven hoe men op veilige wijze kan omgaan met (mogelijk) gegaste containers. Belangrijk: Het openen van mogelijk

Nadere informatie

Bijlage 1: Algemene Voorwaarden voor Optionele Verzekeringen van de Pakketten Van toepassing vanaf 1 februari 2014

Bijlage 1: Algemene Voorwaarden voor Optionele Verzekeringen van de Pakketten Van toepassing vanaf 1 februari 2014 Bijlage 1: Algemene Voorwaarden voor Optionele Verzekeringen van de Pakketten Van toepassing vanaf 1 februari 2014 De algemene voorwaarden van toepassing voor de Optionele Verzekering van de Pakketten

Nadere informatie

De onderwerp is de biologische en chemische wapens. Hierin wordt de informatie over gegeven over de biologische en chemische wapens.

De onderwerp is de biologische en chemische wapens. Hierin wordt de informatie over gegeven over de biologische en chemische wapens. Praktische-opdracht door een scholier 6647 woorden 20 mei 2003 6,4 39 keer beoordeeld Vak ANW Wat gaan wij doen? Wij waren van plan om rustig alle informatie die we kunnen vinden te verzamelen, nadat gaan

Nadere informatie

Programma. Korte voorstelronde. CBRN expert cursus. Opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH 28-02-2013. Wie ben je? Waar werk je?

Programma. Korte voorstelronde. CBRN expert cursus. Opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH 28-02-2013. Wie ben je? Waar werk je? CBRN expert cursus Opvang van chemisch besmette patiënten op de SEH 28-02-2013 Programma Tijd Onderwerp Docent 09:00 Ontvangst deelnemers 09:15 Start programma Corina de Groot 09:30 Korte voorstelronde

Nadere informatie

Bijlage 1: Algemene Voorwaarden voor Optionele Verzekeringen van de Pakketten Van toepassing vanaf 20 maart 2017

Bijlage 1: Algemene Voorwaarden voor Optionele Verzekeringen van de Pakketten Van toepassing vanaf 20 maart 2017 Bijlage 1: Algemene Voorwaarden voor Optionele Verzekeringen van de Pakketten Van toepassing vanaf 20 maart 2017 De algemene voorwaarden van toepassing voor de Optionele Verzekering van de Pakketten zijn

Nadere informatie

Brandgevaar: moeilijk brandbaar.

Brandgevaar: moeilijk brandbaar. Algemene gegevens CAS nr: 74-83-9 EU-etikettering: R-zinnen: 23/25-36/37/38-48/20-50-59-68 S-zinnen: 1/2-15-27-36/39-38-45-59-61 zeer giftig milieugevaarlijk CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR H: 280-341-331-301-373**-319-335-315-400-EUH059

Nadere informatie

Toolbox-meeting Gevaarlijke dampen, gassen en stoffen

Toolbox-meeting Gevaarlijke dampen, gassen en stoffen Toolbox-meeting Gevaarlijke dampen, gassen en stoffen Inleiding Met dampen van brandbare vloeistoffen, gassen en stoffen moet je behoorlijk uitkijken. Er dreigen namelijk vier gevaren, zijnde: Het gevaar

Nadere informatie

1 Beschrijving. 2 Risico s. Preventiefiche PBM006 05/2016. Ademhalingsbescherming 1/5

1 Beschrijving. 2 Risico s. Preventiefiche PBM006 05/2016. Ademhalingsbescherming 1/5 Preventiefiche PBM006 05/2016 Ademhalingsbescherming 1 Beschrijving In deze fiche komt de bescherming van de luchtwegen op bouwwerven aan bod. De fiche geeft een overzicht van de risico s, de regelgeving

Nadere informatie

DuPont ISCEON MO29 refrigerant

DuPont ISCEON MO29 refrigerant Dit SDS blad (veiligheidsinformatieblad) voldoet aan de normen en wet en regelgeving van Nederland en voldoet mogelijk niet aan de wet en regelgeving van andere landen. 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF

Nadere informatie

BAKKER-HAVU B.V. Storm van s-gravensandeweg JL WASSENAAR - tel Samenstelling/informatie over de bestanddelen

BAKKER-HAVU B.V. Storm van s-gravensandeweg JL WASSENAAR - tel Samenstelling/informatie over de bestanddelen 1. Identificatie van het product Toepassing Leverancier : bleek : bleekmiddel : Bakker Havu B.V. Storm van s-gravensandeweg 100 2242 JL WASSENAAR - tel. 0252-620443 2. Samenstelling/informatie over de

Nadere informatie

Overzicht symbolen Afdrukdatum: 08-03-2002

Overzicht symbolen Afdrukdatum: 08-03-2002 Risico C Bijtend Geen gevarenidentificatie Xi Irriterend F Licht ontvlambaar N Milieu gevaarlijk E Ontplofbaar Ontvlambaar O Oxyderend Xn Schadelijk T Vergiftig Pagina: 1 van 11 Risico F+ Zeer licht ontvlambaar

Nadere informatie

Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Op je werk, maar ook thuis zijn veel meer gevaarlijke stoffen dan je denkt.

Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Op je werk, maar ook thuis zijn veel meer gevaarlijke stoffen dan je denkt. Gevaarlijke stoffen Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Op je werk, maar ook thuis zijn veel meer gevaarlijke stoffen dan je denkt. Giftig Een stof is giftig als deze

Nadere informatie

Buisleidingen. Stand van zaken. Margreet Spoelstra RIVM

Buisleidingen. Stand van zaken. Margreet Spoelstra RIVM Buisleidingen Stand van zaken Margreet Spoelstra RIVM Ondergrondse buisleidingen Hogedruk aardgasleidingen Aardolieleidingen Rekenvoorschrift Voorgeschreven software CAROLA SAFETI-NL SAFETI-NL Chemicaliënleidingen

Nadere informatie

Symposium Chemische Contaminanten Dioxines

Symposium Chemische Contaminanten Dioxines Eurofins Food Testing Netherlands Symposium Chemische Contaminanten Dioxines Bunnik, 15 september 2015 16/09/2015 www.eurofins.com 16/09/2015 Eurofins Food - Passie voor Kwaliteit 2 Agenda Dioxines achtergrond,

Nadere informatie

Methylisocyanaat. Inleiding

Methylisocyanaat. Inleiding 024 1 Methylisocyanaat Inleiding Op maandag 3 december 1984 heeft in de Indiase stad Bhopal in de deelstaat Madya Pradesh één der grootste giframpen uit de geschiedenis plaatsgevonden. Om tot dusver nog

Nadere informatie

CBRN : opvang van slachtoffers in de pre-hospitaalfase

CBRN : opvang van slachtoffers in de pre-hospitaalfase CBRN : opvang van slachtoffers in de pre-hospitaalfase Medische directie NC112 Brussel 11 September 2018 2 inhoud Intro Chronologie interventie CBRN 3 doemscenario s 3 toxidromen D1 D2 1 MUG MUG CBRN D4

Nadere informatie

7,3. 1.1: Wat is biologische oorlogvoering? 1.2: Welke vormen van biologische oorlogvoering zijn er? 1.2a:Bacteriën:

7,3. 1.1: Wat is biologische oorlogvoering? 1.2: Welke vormen van biologische oorlogvoering zijn er? 1.2a:Bacteriën: Werkstuk door een scholier 3351 woorden 13 april 2001 7,3 183 keer beoordeeld Vak ANW 1: Biologische oorlogvoering: 1.1: Wat is biologische oorlogvoering? Biologische oorlogvoering werd vroeger ook wel

Nadere informatie

3.1. 1. In een reactieschema staan de beginstoffen en de reactieproducten van een chemische reactie.

3.1. 1. In een reactieschema staan de beginstoffen en de reactieproducten van een chemische reactie. 3.1 1. In een reactieschema staan de beginstoffen en de reactieproducten van een chemische reactie. 2. De pijl in een reactieschema (bijvoorbeeld: A + B C) betekent: - A en B reageren tot C of - Er vindt

Nadere informatie

LUMC SPECIALISTISCHE OPLEIDINGEN Tentamen Scheikunde voor operatieassistenten i.o. 2007

LUMC SPECIALISTISCHE OPLEIDINGEN Tentamen Scheikunde voor operatieassistenten i.o. 2007 LUMC SPECIALISTISCHE OPLEIDINGEN Tentamen Scheikunde voor operatieassistenten i.o. 2007 docent: drs. Ruben E. A. Musson Het gebruik van uitsluitend BINAS is toegestaan. 1. Welk van de volgende processen

Nadere informatie

Protocol Decontaminatie. Irene van der Woude

Protocol Decontaminatie. Irene van der Woude Protocol Decontaminatie Irene van der Woude Inhoud Geschiedenis Protocol: Wat is (de)contaminatie (ont/besmetting)? Hoe kun je worden besmet? Waarom moet er (ter plekke) worden ontsmet? Hoe kan een besmetting

Nadere informatie

Chemische en biologische terreurwapens I

Chemische en biologische terreurwapens I Chemische en biologische terreurwapens I Marco Bouman Dit is het eerste van twee artikelen waarin aandacht wordt besteed aan de dreiging van aanslagen met chemische of biologische wapens. Dit artikel richt

Nadere informatie

Van Metingen & Modellen naar Toxidromen & Klachtenherkenning. 12 april 2017 Jolanda Willems, Rik Menting

Van Metingen & Modellen naar Toxidromen & Klachtenherkenning. 12 april 2017 Jolanda Willems, Rik Menting Van Metingen & Modellen naar Toxidromen & Klachtenherkenning 12 april 2017 Jolanda Willems, Rik Menting Voorstellen (1) Gecertificeerd arbeidshygiënist/toxicoloog, ook opgeleid tot HVK Achtergrond in management

Nadere informatie

Het gezicht van de Groote oorlog

Het gezicht van de Groote oorlog Het gezicht van de Groote oorlog Wat was de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog? a) machtsuitbreiding b) De moord op de Aartshertog Frans Ferdinand. c) Een wraakactie voor vorige verloren veldslagen.

Nadere informatie

Internationale veiligheidsrichtlijnen Hoofdstuk 28. Hoofdstuk 28 GEVAREN VAN GASSEN

Internationale veiligheidsrichtlijnen Hoofdstuk 28. Hoofdstuk 28 GEVAREN VAN GASSEN Hoofdstuk 28 GEVAREN VAN GASSEN Dit hoofdstuk richt zich voornamelijk op de kwaliteit van de atmosfeer waaraan het personeel kan worden blootgesteld. In aanvulling op de risico's voor personeel dat te

Nadere informatie

H7 werken met stoffen

H7 werken met stoffen H7 werken met stoffen Stofeigenschappen Faseovergangen Veilig werken met stoffen Chemische reacties Stoffen Zuivere stoffen mengsels legeringen één soort moleculen opgebouwd uit een aantal verschillende

Nadere informatie

Historische evolutie van de internationale regelgeving betreffende de middelen van oorlogvoering

Historische evolutie van de internationale regelgeving betreffende de middelen van oorlogvoering Historische evolutie van de internationale regelgeving betreffende de middelen van oorlogvoering 7 december 2015 Marijke Peys, stafmedewerker internationaal humanitair recht Overzicht 1. Tijdlijn St. Petersburg

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 10 november 2008 (OR. fr) RAAD VA DE EUROPESE U IE /08 Interinstitutioneel dossier: 2007/0280 (COD) LIMITE

PUBLIC. Brussel, 10 november 2008 (OR. fr) RAAD VA DE EUROPESE U IE /08 Interinstitutioneel dossier: 2007/0280 (COD) LIMITE Conseil UE RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 10 november 2008 (OR. fr) 14538/08 Interinstitutioneel dossier: 2007/0280 (COD) LIMITE PUBLIC MAP 51 MI 380 COMPET 403 I D 141 COSDP 910 POLARM 31 PESC 1317

Nadere informatie

: DuPont SUVA 95 Refrigerant

: DuPont SUVA 95 Refrigerant Dit SDS blad (veiligheidsinformatieblad) voldoet aan de normen en wet en regelgeving van Nederland en voldoet mogelijk niet aan de wet en regelgeving van andere landen. 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands Biologische wapens: Miltvuur

Werkstuk Nederlands Biologische wapens: Miltvuur Werkstuk Nederlands Biologische wapens: Miltv Werkstuk door een scholier 2832 woorden 18 mei 2003 6,1 36 keer beoordeeld Vak Nederlands Voorwoord Biologische en chemische wapens is een actueel onderwerp.

Nadere informatie

THEMA 6 Gaswisseling EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk

THEMA 6 Gaswisseling EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk Examentrainer Vragen vmbo-bk Uitademing meten Bij een onderzoek naar de conditie van een aantal leerlingen wordt gemeten hoeveel lucht ze kunnen uitademen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een spirometer.

Nadere informatie

Vraag 4 Om welke stoffen en welke hoeveelheden ging het? Van wie waren de stoffen afkomstig? Wie handelde in de stoffen?

Vraag 4 Om welke stoffen en welke hoeveelheden ging het? Van wie waren de stoffen afkomstig? Wie handelde in de stoffen? van de heer Bot, Minister van Buitenlandse Zaken, en mevrouw Van Gennip, Staatssecretaris van Economische Zaken, mede namens de heer Donner, Minister van Justitie, op vragen van het lid Van Velzen (SP)

Nadere informatie

Wat heb je op je lever? Marijke de Waal Malefijt

Wat heb je op je lever? Marijke de Waal Malefijt Wat heb je op je lever? Marijke de Waal Malefijt Omgaan met uitwendig, inwendig en emotioneel geef ISBN 90.202.4302.0 13.40 Uit voorraad leverbaar Inhoud Inleiding... 7 1. Wat doet de lever voor ons?...

Nadere informatie

9 Bijlage 2 Gevaren- en Risicovelden

9 Bijlage 2 Gevaren- en Risicovelden 9 Bijlage 2 Gevaren- en Risicovelden Enkele milieuaspecten zijn ook hierbij opgenomen. 1. Middelen gereedschappen machines installaties Hierbij horen o.a. de middelen voor horizontaal en verticaal transport

Nadere informatie

Ontmanteling van chemische wapens

Ontmanteling van chemische wapens 103 1 Ontmanteling van chemische wapens door Ir. M. van Zelm Prins Maurits Laboratorium TNO 1. Inleiding 103 3 2. Chemische wapens 103 3 3. Vernietigingsmethoden 103 4 4. Chemische omzetting 103 6 4.1.

Nadere informatie

T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen

T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN 3(4) VMBO-TGK,

Nadere informatie

Voorlichting & Training. Gevaarlijke Stoffen

Voorlichting & Training. Gevaarlijke Stoffen Voorlichting & Training Gevaarlijke Stoffen Inleiding Introductie Leerdoelen Definities Blootstellingstandaard Besmetting & gezondheidseffecten Identificaties en etiketten Persoonlijke beschermingsmiddelen

Nadere informatie

Memoryspel Kerstmis 1914: Het eerste kerstbestand. Verbroedering tussen strijdende partijen. Er wordt eten gedeeld en men

Memoryspel Kerstmis 1914: Het eerste kerstbestand. Verbroedering tussen strijdende partijen. Er wordt eten gedeeld en men Memoryspel Kerstmis 1914: Het eerste kerstbestand. Verbroedering tussen strijdende partijen. Er wordt eten gedeeld en men speelt zelfs een voetbalwedstrijd. Dit bestand was een poging geweest om er het

Nadere informatie

Inhoud Startpagina 135 1

Inhoud Startpagina 135 1 135 1 Chloornitrobenzeen door M. Y. Noordam Afdeling Veiligheid en Gezondheid van Voedsel Rijks-Kwaliteitsinstituut voor land- en tuinbouwproducten (RIKILT-DLO) Postbus 230, 6700 AE Wageningen Dit artikel

Nadere informatie

DuPont ISCEON MO59 (R-417A) refrigerant

DuPont ISCEON MO59 (R-417A) refrigerant Dit SDS blad (veiligheidsinformatieblad) voldoet aan de normen en wet en regelgeving van Nederland en voldoet mogelijk niet aan de wet en regelgeving van andere landen. 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF

Nadere informatie

Uitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen

Uitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen Uitwerkingen T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN

Nadere informatie

GASDETECTOR ST400EC ART.NR

GASDETECTOR ST400EC ART.NR DATA SHEET 1(7) GASDETECTOR ST400EC ART.NR. 1217502-1217521 DETECTIE VAN TOXISCHE GASSEN EN ZUURSTOF SYSTEEM GS5000, GS3000, SW2020, BUCONTROL / BUTOUCH ALGEMENE INFORMATIE Detectie van giftige gassen

Nadere informatie

licht ontvlambaar licht ontvlambaar

licht ontvlambaar licht ontvlambaar Tipkaart 22.5 1,2-dichloorethaan (C2H4Cl2) Algemene gegevens CAS nr: 107-06-2 EU-etikettering: R-zinnen: 45-11-22-36/37/38 S-zinnen: : 53-45 licht ontvlambaar zeer giftig CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR

Nadere informatie

IDENTITEIT ONBEKEND. omgaan met potentieel zeer gevaarlijke stoffen in het laboratorium Jeroen van der Meer

IDENTITEIT ONBEKEND. omgaan met potentieel zeer gevaarlijke stoffen in het laboratorium Jeroen van der Meer IDENTITEIT ONBEKEND omgaan met potentieel zeer gevaarlijke stoffen in het laboratorium Jeroen van der Meer EVEN VOORSTELLEN Jeroen van der Meer Opleiding: HBO Analytische Chemie in 2006 Belangrijkste expertise:

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD 00111238 00 Revisie: 1 1 juni 2002 1 / 5. 1. Identificatie van de stof of het preparaat en de vennootschap/onderneming Identificatie van het product: allesreiniger Identificatie van de vennootschap/onderneming:

Nadere informatie

Fritz Haber, de vader van het chemisch wapen. Im Frieden der Menschheit, im Kriege dem Vaterland

Fritz Haber, de vader van het chemisch wapen. Im Frieden der Menschheit, im Kriege dem Vaterland 1 Fritz Haber, de vader van het chemisch wapen Im Frieden der Menschheit, im Kriege dem Vaterland Door Eric R.J. Wils Op 22 april 1915 begon het Duitse leger een nieuwe vorm van oorlogvoeren door het afblazen

Nadere informatie

Meetapparatuur en interpretatie meetgegevens

Meetapparatuur en interpretatie meetgegevens Meetapparatuur en interpretatie meetgegevens 1 Waarom meten? Explosie- en brandgevaar Risico -> bevolking (< Evacuatie?) Milieu Gezondheid brandweerpersoneel Gevaar voor verstikking 2 BASISBEGRIPPEN: EXPLOSIE

Nadere informatie

Toolbox-meeting Gevaarlijke stoffen

Toolbox-meeting Gevaarlijke stoffen Toolbox-meeting Gevaarlijke stoffen Unica installatietechniek B.V. Schrevenweg 2 8024 HA Zwolle Tel. 038 4560456 Fax 038 4560404 Inleiding In het dagelijks leven kunnen we niet meer zonder chemische stoffen.

Nadere informatie

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN Toelatingsnummer HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN 1 AFGELEIDE TOELATING Gelet op de aanvraag d.d. 18 maart 2014 (20145021 AB) van Blue Wonder! Holding B.V. Molenwerf

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD 00137567 00 Revisie: 0 4 juni 2002 1 / 5. 1. Identificatie van de stof of het preparaat en de vennootschap/onderneming Identificatie van het product: vaatwasmiddel Identificatie van de vennootschap/onderneming:

Nadere informatie

Extra oefenopgaven. Inleiding Scheikunde voor anesthesiemedewerkers en operatie-assistenten assistenten i.o. voorjaar 2008

Extra oefenopgaven. Inleiding Scheikunde voor anesthesiemedewerkers en operatie-assistenten assistenten i.o. voorjaar 2008 Extra oefenopgaven Inleiding Scheikunde voor anesthesiemedewerkers en operatie-assistenten assistenten i.o. voorjaar 2008 1. Geef van de volgende stoffen de chemische formule; geef ook aan tot welke categorie

Nadere informatie

Optreden bij NBC-incidenten. informatie voor de brandweer

Optreden bij NBC-incidenten. informatie voor de brandweer Optreden bij NBC-incidenten informatie voor de brandweer Een NBC-scenario Op een koopzondag zijn veel mensen rustig aan het winkelen in een overdekt winkelcentrum. Plotseling gebeurt er iets op de eerste

Nadere informatie

Irriterend voor de ademhalingswegen Zeer irriterend voor de ogen (gevaar voor oogletsel) Buikpijn, diarree, braken

Irriterend voor de ademhalingswegen Zeer irriterend voor de ogen (gevaar voor oogletsel) Buikpijn, diarree, braken Bladzijde : 1 Verantwoordelijke verdeler : Telefoon noodgevallen EURO TABS s.c.r.i.s. Route de la Barrière 24 a Antigif centrum België B 6970 TENNEVILLE Tel : 084 / 45.70.91 070 / 245.245 Fax : 084 / 45.70.89

Nadere informatie

Werkpostfiche Ambulancier/MUG

Werkpostfiche Ambulancier/MUG Werkpostfiche Ambulancier/MUG Onderneming Algemene gegevens van stageplaats Sint Trudo Ziekenhuis Diestersteenweg 100 3800 Sint-Truiden www.sint-trudo.be Onthaal/begeleiding Competence Center Tel: 011/96.93.21

Nadere informatie

Besloten ruimten 18 juni 2018

Besloten ruimten 18 juni 2018 Besloten ruimten 18 juni 2018 Wat is een besloten ruimte? Een gesloten of deels open omgeving met een al dan niet vernauwde toegang die niet is ontworpen voor het normale verblijf van personen, en waar

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt

Nadere informatie

Ons kenmerk C210/ Aantal bijlagen

Ons kenmerk C210/ Aantal bijlagen Aan de leden van de commissie Algemeen Bestuur Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 91 11 Telefax (024) 329 9162 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum

Nadere informatie

Nieuwe Golfoorlog in de maak?

Nieuwe Golfoorlog in de maak? Taak actualiteit Nieuwe Golfoorlog in de maak? De Eerste Golfoorlog was een oorlog tussen Irak en Iran van 1980-1988 en is genoemd naar het zeegebied van de Perzische Golf, omdat zich daar een belangrijk

Nadere informatie

Handreiking voorbereiding bestrijding Buisleidingincidenten

Handreiking voorbereiding bestrijding Buisleidingincidenten Handreiking voorbereiding bestrijding Buisleidingincidenten De Handreiking voorbereiding bestrijding buisleidingincidenten geeft inzicht in de (soms ingewikkelde) informatiestromen bij een buisleidingincident.

Nadere informatie

Datum 8 mei 2018 Betreft Beantwoording vragen van het lid Karabulut over het uitzetten van twee Russische inlichtingenmedewerkers

Datum 8 mei 2018 Betreft Beantwoording vragen van het lid Karabulut over het uitzetten van twee Russische inlichtingenmedewerkers Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 8 mei 2018 Betreft Beantwoording vragen van

Nadere informatie

De klassieke oranje HSID-symbolen vervallen en worden vervangen door de nieuwe GHS/CLP-pictogrammen.

De klassieke oranje HSID-symbolen vervallen en worden vervangen door de nieuwe GHS/CLP-pictogrammen. GEMEENSCHAPPELIJKE PREVENTIEDIENST Gevaarlijke stoffen - etikettering De klassieke oranje HSID-symbolen vervallen en worden vervangen door de nieuwe GHS/CLP-pictogrammen. Op 31 december 2008 is de Verordening

Nadere informatie

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Apotheker 1 [ 1 Volgens - het Koninklijk Besluit van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering

Nadere informatie

SEMINARIE WELZIJN BIJ DE POLITIE

SEMINARIE WELZIJN BIJ DE POLITIE SEMINARIE WELZIJN BIJ DE POLITIE Biomonitoring : een must of bedrog Dr. Steven De Vriese Coördinerend arbeidsgeneesheer treinramp Wetteren Inhoud Biomonitoring Een " Must "? De " letter " van de wet De

Nadere informatie

MILIEUADVIES. Gemeente Woerden College van burgemeester en wethouders B. Wouda en C. Roodhart WOE1513.T001

MILIEUADVIES. Gemeente Woerden College van burgemeester en wethouders B. Wouda en C. Roodhart WOE1513.T001 MILIEUADVIES aan t.a.v. van Gemeente Woerden College van burgemeester en wethouders B. Wouda en C. Roodhart datum 1 februari 2016 kenmerk WOE1513.T001 onderwerp Notitie gevaarlijke stoffen rijksweg A12

Nadere informatie

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Schoonmaak 1 [ 1 Volgens - het Koninklijk Besluit van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering

Nadere informatie

Rapportage MID over. Irak. Aangeboden aan Voorzitter en leden CVIN door Directeur Militaire Inlichtingendienst

Rapportage MID over. Irak. Aangeboden aan Voorzitter en leden CVIN door Directeur Militaire Inlichtingendienst Rapportage MID over Irak Aangeboden aan Voorzitter en leden CVIN door Directeur Militaire Inlichtingendienst 21 januari 2000 MINISTERIE VAN DEFENSIE MILITAIRE INLICHTINGENDIENST (Afgesloten: 20 januari

Nadere informatie

Veiligheidsinformatieblad

Veiligheidsinformatieblad Veiligheidsinformatieblad Opgesteld in overeenstemming met Datum: 08-05-2006 richtlijn 91/155/EEG 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE VENNOOTSCHAP/ONDERNEMING 1.1 Identificatie van

Nadere informatie

Oefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1

Oefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1 Oefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1 Opgave 1 uitrekenen en afronden Bij +/- rond je af op het kleinste aantal DECIMALEN, bij x/ rond je af op het kleinste aantal SIGNIFICANTE CIJFERS. Bij gecombineerde

Nadere informatie

voorrang Verbod op chemische wapens verdient absolute R.j. AKKERMAN idee'66 I Verbod op chemische wapens I blz. 1I2

voorrang Verbod op chemische wapens verdient absolute R.j. AKKERMAN idee'66 I Verbod op chemische wapens I blz. 1I2 idee'66 I Verbod op chemische wapens I blz. 1I2 R.j. AKKERMAN Verbod op chemische wapens verdient absolute voorrang ~, Veel wordt de laatste tijd geschreven over wapenbeheersingsonderhandelingen die niet

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 91/155/EEG van de Commissie der Europese Gemeenschappen

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 91/155/EEG van de Commissie der Europese Gemeenschappen 1.Identificatie van de stof of het preparaat en van de firma 1.1 Identificatie van de stof of het preparaat: Synoniemen: R 134 a UN :3159 No CAS : 000811-97-2 No index CE S.O. Code NFPA 1-0-1 No EINECS

Nadere informatie

Tel. 014/71.24.14. Algemene gegevens van de instelling. Functieomschrijving: 5. Beeldschermwerk: geen minder dan 4uur 4 tot 8 uur

Tel. 014/71.24.14. Algemene gegevens van de instelling. Functieomschrijving: 5. Beeldschermwerk: geen minder dan 4uur 4 tot 8 uur Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Verpleegkundigen en technoloog medische beeldvorming nucleaire geneeskunde en radiologie 1 [ 1 Volgens - het Koninklijk Besluit van 27 maart

Nadere informatie

Corrosieproblemen na brand- en waterschade aan boord van schepen

Corrosieproblemen na brand- en waterschade aan boord van schepen 8 juni 2009 Corrosieproblemen na brand- en waterschade aan boord van schepen 1 2 De onderwerpen: Brand- & (zee-)water-schades: Secundaire schade Oorzaken Acties Inspectie / Onderzoek Beredding Beperkingen

Nadere informatie

Wereldbeeld Tijdschrift voor de Verenigde Naties

Wereldbeeld Tijdschrift voor de Verenigde Naties Wereldbeeld Tijdschrift voor de Verenigde Naties O O O O De Chemische Wapens Conventie De EU-VN samenwerking in Tsjaad en de Centraal-Afrikaanse Republiek De Doha-conferentie De klimaatconferentie in Poznan

Nadere informatie

Niet-metalen + metalen. Uit welk soort atomen is een ionbinding opgebouwd? Geef de chemische formule van gedemineraliseerd water.

Niet-metalen + metalen. Uit welk soort atomen is een ionbinding opgebouwd? Geef de chemische formule van gedemineraliseerd water. Uit welk soort atomen is een ionbinding opgebouwd? Niet-metalen + metalen. Geef de chemische formule van gedemineraliseerd water. H2O. Wat is de structuur van een metaalbinding? Metaalrooster. Geef een

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1907/2006 rekening houdend met de bijlage bij Verordening (EU) nr.

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1907/2006 rekening houdend met de bijlage bij Verordening (EU) nr. GASPRUF-Flüssig Page 1(5) RUBRIEK 1: Identificatie van de stof of het mengsel en van de vennootschap / onderneming 1.1. Productidentificatie Verkoopnaam: Gaspruf-Flüssig Materiaal Nr.: 1-3000 1.2. Relevant

Nadere informatie

Beleid wapenindustrie - met toelichting

Beleid wapenindustrie - met toelichting Beleid wapenindustrie - met toelichting Rabobank Groep Duurzaamheid is een van de vier kernwaarden van de Rabobank Groep. Het is de ambitie van de Rabobank Groep om bij te dragen aan een duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

SCHIJNBARE CHAOS DEEL 4

SCHIJNBARE CHAOS DEEL 4 SCHIJNBARE CHAOS DEEL 4 Welkom Als je mij hoort, tik dan even iets in de chat Welkom Als je mij hoort, tik dan even iets in de chat Welkom Als je mij hoort, tik dan even iets in de chat Welkom Als je mij

Nadere informatie

Thema 2 Materiaal uit de natuur

Thema 2 Materiaal uit de natuur Naut samenvatting groep 6 Mijn Malmberg Thema 2 Materiaal uit de natuur Samenvatting Drie maal water Water kan veranderen van ijs in waterdamp. En waterdamp en ijs kunnen weer veranderen in water. Water

Nadere informatie

voor Militair Medisch Personeel

voor Militair Medisch Personeel voor Militair Medisch Personeel CIOMR RICHTLIJN Eerste editie v1.1 2 Deze publicatie is te lezen als een aanvulling op de "Aide Memoire voor Militair Medisch Personeel" ALGEMENE OPMERKINGEN Blootstelling:

Nadere informatie

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Administratief bedienden, administratieve medewerker apotheek, archief, boekhouder, directie, directiesecretaresse, informaticus, MKG, opnamecoördinatie,

Nadere informatie

5,8. Spreekbeurt door een scholier 1745 woorden 3 december keer beoordeeld. Deelvragen:

5,8. Spreekbeurt door een scholier 1745 woorden 3 december keer beoordeeld. Deelvragen: Spreekbeurt door een scholier 1745 woorden 3 december 2003 5,8 67 keer beoordeeld Vak ANW Deelvragen: *Wat zijn eigenlijk biologische wapens? *De geschiedenis van de biologische wapens? *Wat is het gevaar

Nadere informatie

Inhoud van de arbeidsongevallensteekkaart - Bijlage IV KB IDPB 27/03/1998 Inhoud geldig tot 31/12/2007 Inhoud geldig vanaf 01/01/2008

Inhoud van de arbeidsongevallensteekkaart - Bijlage IV KB IDPB 27/03/1998 Inhoud geldig tot 31/12/2007 Inhoud geldig vanaf 01/01/2008 I.Inlichtingen betreffende de steekkaart I. Inlichtingen betreffende de steekkaart 1. Jaar. 1. Jaar. 2. Chronologisch nummer van de steekkaart in het jaar. 2. Chronologisch nummer van de steekkaart in

Nadere informatie

Inhoudstafel Tekst Begin

Inhoudstafel Tekst Begin 10 APRIL 1972. - VERDRAG tot verbod van de ontwikkeling, de produktie en de aanleg van voorraden van bacteriologische (biologische) en toxinewapens en inzake de vernietiging van deze wapens. Publicatie

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Eerste wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Eerste wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Eerste wereldoorlog Werkstuk door een scholier 102 woorden 4 december 2002 4,7 19 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord. Hoi meneer van der Meulen, Dit is dan ons verslag. Ik

Nadere informatie

RICHTLIJNEN. (Voor de EER relevante tekst)

RICHTLIJNEN. (Voor de EER relevante tekst) 1.2.2017 L 27/115 RICHTLIJNEN RICHTLIJN (EU) 2017/164 VAN DE COMMISSIE van 31 januari 2017 tot vaststelling van een vierde lijst van indicatieve grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling uit hoofde

Nadere informatie

Toolbox-meeting. Besloten ruimten

Toolbox-meeting. Besloten ruimten Toolbox-meeting serie Besloten ruimten - 2 - / 7-6-2010 / 1 van 6 Toolbox-meeting Besloten ruimten Toolbox-meeting serie Besloten ruimten - 2 - / 7-6-2010 / 2 van 6 Inleiding Voorwaarden om in elke ruimte

Nadere informatie

LAST- MINUTE RISICOANALYSE

LAST- MINUTE RISICOANALYSE LAST- MINUTE RISICOANALYSE LMRA PERSOONLIJKE RISICOANALYSE Naam uitvoerder : Functie : LAST-MINUTE RISICOANALYSE PERSOONLIJKE RISICOANALYSE SAMEN STREVEN NAAR EEN VEILIGERE WERKPLEK Bij Stork zijn we persoonlijk

Nadere informatie

Dräger CPS 5900 Gaspak

Dräger CPS 5900 Gaspak Dräger CPS 5900 Gaspak D-22732-2009 De Dräger CPS 5900 is het ideale gasdichte chemicaliënpak voor eenmalig gebruik dat ingezet kan worden bij incidenten met gevaarlijke stoffen. Als volledige bescherming

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Vuur De geschiedenis van het vuur Vuur is niet iets dat uitgevonden is. Het was er altijd al. Vroeger dachten de ouden Grieken dat de goden het aan de mensen hadden gegeven. In de oertijd was vuur een

Nadere informatie

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014

Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schooljaar 2013-2014 Risicoanalyse en werkpostfiches stagiairs schoolar 2013-2014 Verpleegkundigen/vroedvrouwen/ergotherapeuten van de afdelingen: cardiologie, heelkunde, intensieve zorgen, geriatrie, materniteit, mobiele

Nadere informatie

BHV bij ongevallen met giftige stoffen. Ir. Antoinette van Riel Toxicoloog (ERT) Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum

BHV bij ongevallen met giftige stoffen. Ir. Antoinette van Riel Toxicoloog (ERT) Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum BHV bij ongevallen met giftige stoffen Ir. Antoinette van Riel Toxicoloog (ERT) Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum Inhoud Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum Activiteiten van het NVIC

Nadere informatie

blad met veiligheidsgegevens volgens (EG) nr. 1907/ ISO

blad met veiligheidsgegevens volgens (EG) nr. 1907/ ISO blad met veiligheidsgegevens volgens (EG) nr. 1907/2006 - ISO 11014-1 SDB-nr.: 33476 V001.0 veranderd: 09.06.2010 1. Identificatie van de stof of het preparaat en de vennootschap/onderneming Identificatie

Nadere informatie