VERKOOPPUNTEN TABAK IN DE RETAIL

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VERKOOPPUNTEN TABAK IN DE RETAIL"

Transcriptie

1 VERKOOPPUNTEN TABAK IN DE RETAIL Onderzoek onder hoofdkantoren ketens en filialen naar de verkoop van tabak Perspective: Richard Alker & Markus Leineweber Alliantie Nederland Rookvrij: Rob Broekstra 1193 v

2 INHOUD Achtergrond & doelstelling 03 Opzet onderzoek 04 Management summary 05 Uitkomsten per kernvraag Stoppen met verkoop Verzet tegen wetgeving Verkoop door en aan kinderen Gezondheid en promotie Afspraken met producenten Economisch belang 20 Overzicht reacties ketens 22

3 ACHTERGROND & DOELSTELLING In Nederland zijn er meer dan verkooppunten van tabak, waaronder supermarkten, boekhandels en drogisterijen. Om het aantal verkooppunten te verminderen (stoppen met verkoop of ten minste uit het zicht halen) is de steun van het landelijk management van ketens en de aangesloten filiaal- en franchisemanagers cruciaal. In opdracht van de Alliantie Nederland Rookvrij (ANR) heeft Perspective onder deze doelgroep de volgende vragen in kaart gebracht: DOELSTELLING: INZICHT IN DE ARGUMENTEN VAN RETAIL MANAGERS T.A.V. HET STOPPEN VAN DE (OPENLIJKE) VERKOOP VAN TABAK, DIE DE ALLIANTIE NEDERLAND ROOKVRIJ (ANR) KAN INZETTEN BIJ DE BEÏNVLOEDING VAN BELEIDSMAKERS. KERNVRAGEN: 1. Zou men zich verzetten tegen de totstandkoming van wetgeving die de verkoop van tabak in hun branche verder aan banden zou leggen? 2. Is men (en onder welke voorwaarden) uit eigen beweging bereid om te stoppen met de (openlijke) verkoop van tabak? 3. Laat men werknemers jonger dan 18 vanaf 2014 nog wel tabak verkopen terwijl de verkoop aan kinderen van die leeftijd vanaf dan wel verboden is? 4. Ziet men een eigen rol in het niet promoten van tabak (ook in het kader van ander beleid zoals MVO, bijdrage aan gezondheid, etc.)? 5. Welke lange termijn contracten of afspraken heeft men met tabaksproducenten of leveranciers over afname, schapindeling en zichtbaarheid? 6. Is men qua omzet en marge erg afhankelijk van de verkoop van tabaksproducten? In dit rapport wordt verslag gedaan van de uitkomsten en reacties. Richard Alker & Markus Leineweber Perspective,

4 OPZET ONDERZOEK In dit onderzoek hebben we ons gericht op drie branches: drogisterijen, supermarkten en boekhandels. Hierbinnen is een beperkt aantal retailketens actief. Vandaar dat gekozen is voor een opzet waarin we de hoofdkantoren van alle ketens om een officiële reactie hebben gevraagd. Daarnaast zijn we bij filialen van twaalf ketens persoonlijk langs geweest voor een interview met de filiaalhouder c.q. franchisenemer. We hebben ons gefocused op de grote ketens van drogisterijen, supermarkten en boekhandels waarvan bekend is dat zij bij een groot deel van de filialen tabak verkopen. DROGISTERIJ SUPERMARKT BOEKHANDEL Kruidvat, Trekpleister (Beide A.S. Watson; Kruidvat en Trekpleister zijn naar onze informatie de enige grote drogisterijketens die tabak standaard in het assortiment hebben.) Albert Heijn, Aldi, Coop, Deen, Hoogvliet, Jumbo, Lidl, Plus, Vomar en de Detailresultgroep (Dirk van de Broek/ Bas van de Heijden/ Digros/ DekaMarkt) AKO en Bruna OFFICIËLE REACTIE Alle hoofdkantoren van ketens zijn aangeschreven met het verzoek om een reactie op zes vragen (zie pagina 23). INTERVIEWS MET FILIAALMANAGERS & FRANCHISENEMERS In totaal zijn er 12 filiaalmanagers en franchisenemers gesproken. De verdeling over de ketens ziet er als volgt uit: Kruidvat (2x), Albert Heijn (2x), Dirk van de Broek (1x), DekaMarkt (1x), Plus (1x), Jumbo (1x), Bruna (3x) en Ako (1x). 4

5 # MANAGEMENT SUMMARY Centrale bevindingen onderzoek

6 Segmenten TABAK GEZIEN ALS STANDAARD ARTIKEL VERKOOP TABAK VERPLICHT Voor bijna alle filiaalmanagers/franchisenemers geldt dat zij zelf geen zeggenschap hebben over de verkoop van tabak in hun filiaal. De verkoop is verplicht en het hoofdkantoor regelt de afspraken met de tabaksfabrikanten. Filiaalmanagers zijn gebonden aan wat het hoofdkantoor voorschrijft. Zo is men verplicht om tabak zichtbaar te tonen. Zelfs over de plek van de verschillende merken in het schap ontvangt men orders, hetgeen er op zou kunnen wijzen dat er afspraken met de producenten zijn gemaakt. Ketens bieden tabak in alle filialen dan ook op dezelfde wijze aan; doorgaans achter de kassa of bij de servicebalie. GEEN KLACHTEN OF BEZWAREN Filiaalmanagers/franchisenemers hebben er overigens geen moeite mee om tabak aan volwassenen te verkopen. Men vindt dat volwassenen zelf verantwoordelijk zijn voor hun levensstijl. Men ontvangt ook vrijwel geen klachten van klanten rondom de verkoop van tabakswaren. De verkoop van tabak lijkt het imago van de winkel dan ook niet te schaden, zo wordt gesteld. BIJNA ALLE DROGISTERIJEN TABAKSVRIJ De drogisterijen die geen tabak verkopen vinden de verkoop van rookwaar niet verenigbaar met de rest van hun assortiment. Alleen het Kruidvat en Trekpleister lijken hier anders over te denken. Zij zien zichzelf als een drogisterij in de breedste zin van het woord, en verkopen relatief veel branchevreemde producten. Enkele franchisenemers van DA verkopen ook tabak. Het gaat hier slechts om een klein aantal. Het hoofdkantoor van DA juicht de verkoop van tabak niet toe. Daarom is ervoor gekozen om DA niet mee te nemen in het onderzoek. NIET HET ENIGE ONGEZONDE PRODUCT IN SUPERMARKT Traditionele supermarkt ketens vinden anders dan ketens als EkoPlaza en Marqt de verkoop van tabak niet conflicteren met de rest van hun aanbod. Men vergelijkt tabak met andere ongezonde producten als chips, bier en chocolade. De vergelijking van dit product, dat vanaf januari 2014 niet meer aan minderjarigen mag worden verkocht, met sterke drank (ook al verbannen uit de supermarkt) wordt nauwelijks gemaakt. TABAK VOOR BOEKHANDELS BELANGRIJK De boekhandels AKO en Bruna (beide ook lid van de branche-organisatie tabaksdetailhandel NSO) zien de verkoop van tabak meer als hun core business, al profileren ze zich momenteel nog niet als tabakspeciaalzaken. Ze zien zichzelf daarbij 6 meer als gemakswinkels dan als boekhandel.

7 GEEN BELANG BIJ VERANDERING SERVICE-ARTIKEL DAT ZORGT VOOR IMPULSAANKOPEN Aan de verkoop van tabak wordt volgens filiaalmanagers/franchisenemers niet heel veel verdiend; de marges zijn klein. Zo klein zelfs dat Jumbo heeft besloten om deze marges geheel aan de Jumbo-ondernemers te laten. Tabak moet dan ook worden gezien als een service-artikel. Men verkoopt sigaretten omdat klanten ze willen kopen als ze toch al in de winkel zijn. Wellicht nog belangrijker is dat het ook andersom werkt. Klanten die voor sigaretten de winkel bezoeken kopen (als impuls) ook andere artikelen waar wel aantrekkelijke marges op zitten. ANGST VOOR MINDER KLANTEN Het binnenhouden van klanten is de drijfveer van alle filiaalmanagers/franchisenemers. Daarom zijn velen er fel op tegen als tabak voortaan alleen nog maar in speciaalzaken verkocht mag worden. Men vreest zo klandizie te verliezen, omdat men voorziet dat klanten dan (een deel van) hun boodschappen elders zullen gaan doen. SPECIAALZAKEN ONDER STRIKTE VOORWAARDEN Enkele filiaalmanagers/franchisenemers die WEL voor verkoop van tabak in uitsluitend speciaalzaken zijn, stellen daarom één hoofdvoorwaarde; dat deze tabakspeciaalzaken geen producten mogen verkopen die ook in hun assortiment zitten. Een herenakkoord binnen een branche om verkoop van tabak te staken is, afgezien van de drogisterijbranche, alleen bespreekbaar als dit akkoord voor alle branches tegelijkertijd wordt afgesloten. Maar de animo om zo n akkoord af te spreken lijkt op dit moment nog gering. 7

8 AFWACHTENDE HOUDING GEEN ZORGEN OM VERBOD VERKOOP AAN MINDERJARIGEN Bij drogisterijen en supermarkten werken relatief veel minderjarigen. Zij mogen vanaf 1 januari 2014 geen tabak meer kopen, maar nog wel verkopen. Men maakt zich vooralsnog weinig zorgen over mogelijke dilemma s die dit kan opleveren. Gaat men 16 jarigen wel tabak laten verkopen? Laat men bijvoorbeeld toe dat volwassen medewerkers voor rokende minderjarige collega s sigaretten kopen? En, hoe worden 16-jarige baliemedewerkers getraind op het weigeren van sigaretten aan klasgenootjes? Officieel willen de ketens niets kwijt over een trainingsprogramma op dat gebied. Filiaalmanagers/franchisenemers steunen de nieuwe wetgeving en gaan er tegelijkertijd vanuit dat de huidige trainingen volstaan. GEEN INITIATIEF VAN KETENS TE VERWACHTEN Supermarktketens trekken samen op en nemen een afwachtende houding aan. Het lijkt er op dat vanuit die kant op korte termijn geen beweging te verwachten is. Uit de officiële reacties blijkt dat de ketens (vanzelfsprekend!) de wetgeving zullen volgen, maar dat zij zelf niet op veranderingen zitten te wachten. Men voelt zich geenszins geroepen om de huidige situatie vrijwillig aan te passen. GEEN OPENLIJK VERZET WELLICHT WEL LOBBY Mocht in de toekomst tabak alleen nog maar verkocht worden in speciaalzaken dan zullen de meeste filiaalmanagers/franchisenemers zelf geen harde actie gaan voeren. Zij weten niet wat het hoofdkantoor dan gaat doen. Het vermoeden bestaat wel, dat er samen met de tabaksfabrikanten in de politiek gelobbyd zal worden om deze maatregel zo lang mogelijk uit te stellen. 8

9 # UITKOMSTEN PER KERNVRAAG Reacties van hoofdkantoren, branche-organisaties en filialen

10 1 STOPPEN MET VERKOOP Vraagstelling: Staat u open voor het uit het zicht halen van tabak en tabaksreclame in uw filialen (zogenaamde display ban)? Wanneer, onder welke voorwaarden, bent u daar toe bereid? HOOFDKANTOOR (letterlijke reacties) CBL: Supermarkten zijn een belangrijk kanaal in de verkoop van tabaksproducten. Het is een legaal product en de klanten die tabaksproducten kopen, waarderen het feit dat ze in de supermarkt verkrijgbaar zijn. CBL: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of bedrijfsgevoelige informatie betreffen. Boekverkopersbond: Tabak is een legaal product en de klanten die tabaksproducten kopen, waarderen het feit dat ze in de betrokken winkels verkrijgbaar zijn. Overigens zijn deze producten ook niet in alle winkels verkrijgbaar. Dit is een keuze die steeds op locatie en per formule gemaakt wordt. A.S. Watson: Uit praktische overwegingen zien wij geen mogelijkheden tot verkoop van onder de toonbank. FILIALEN GEEN ANIMO OM TABAK ONDER DE COUNTER TE VERKOPEN Niemand voelt er wat voor om tabak onder de counter te verkopen. Afgezien dat het niet praktisch is waar laat je het of dan? of ik zie mij al iedere keer bukken om het ergens onder uit een la vandaan te halen is men nu vaak ook verplicht tabak zichtbaar voor kopers te tonen. Bovendien wijst men erop dat zien-kopen-is en denkt men dat als tabak uit het zicht staat er minder sigaretten worden verkocht. Dus minder omzet voor het filiaal. 10

11 STOPPEN MET VERKOOP (VERVOLG) FILIALEN VOLWASSENEN ZIJN ZELF VERANTWOORDELIJK Voor filiaalmanagers/franchisenemers is de bottom line toch dat zij vinden dat volwassenen zelf mogen beslissen of zij er voor kiezen om te roken. Roken is ieders eigen verantwoordelijkheid. Geen enkele geïnterviewde is dan ook voornemens om zijn/haar klanten ervan te weerhouden om een pakje sigaretten te kopen. Een aantal laat wel weten dat zij klanten die gestopt zijn met roken in persoonlijk contact wel stimuleren om dit vol te houden. GEEN SCRUPULES Niemand, zelfs een zelfbenoemde anti-roker, heeft er moeite mee om tabak te verkopen. Daarin is men vrij duidelijk. Men juicht het toe dat de leeftijdsgrens wordt verhoogd naar 18 jaar want dat vergroot de kans dat jongeren niet gaan roken, maar zodra het gaat om volwassenen dan vinden de filiaalmanagers/franchisenemers dat die oud en wijs genoeg zijn om zelf hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. ENKELE CITATEN Ik rook en drink zelf niet maar ik zie voor mijzelf geen rol weggelegd om anderen te weerhouden om deze producten te kopen en ik heb er ook geen moeite mee om het te verkopen. Bovendien is tabak overal te koop. Zou ik principiële bezwaren hebben dan zou ik een ander vak moeten kiezen. Aan mensen die gestopt zijn, vertel ik over de elektronische sigaret en dat als zij in dipje zitten beter een paar trekjes van een elektronische sigaret kunnen nemen dan een pakje sigaretten kopen. 11

12 2 VERZET TEGEN WETGEVING Vraagstelling: Zou u zich verzetten tegen wetgeving die de verkoop van tabak alleen nog toestaat in tabakspeciaalzaken? Vergelijkbaar zoals nu al gebeurt met de verkoop van sterke drank. HOOFDKANTOOR (letterlijke reacties) CBL: De leden van het CBL voldoen aan de regels die op dit moment gelden voor tabaksproducten; bij toekomstige wijzigingen zal dat niet anders zijn, ongeacht wat de strekking van die regels wordt. ` CBL: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of bedrijfsgevoelige informatie betreffen. A.S. Watson: Wij respecteren de wetgeving. A.S. Watson: Wij willen hier op dit moment niet op vooruit lopen. Boekverkopersbond: Natuurlijk zullen onze leden voldoen aan de regels die op dit moment gelden voor tabaksproducten maar maken vanzelfsprekend ook gebruik van de mogelijkheden die de wet biedt. Bij toekomstige wijzigingen zal dat niet anders zijn, ongeacht wat de strekking van die regels wordt. FILIALEN VERKOOP TABAK VERPLICHT Op een enkeling na zijn alle filiaalmanagers/franchisenemers verplicht om tabak te verkopen. Zoals een filiaalmanager aangeeft: Tabak is een onderdeel van onze formule. DEEL IS FALIEKANT TEGEN SPECIAALZAAK Met name de filiaalmanagers/franchisenemers van de boekhandels, maar ook van een aantal supermarkten/drogisterijen, zouden er fel op tegen zijn als tabak alleen nog maar verkocht mag worden in tabaksspeciaalzaken. De belangrijkste reden is, dat men daardoor omzet gaat mislopen. Niet alleen missen zij dan de omzet op tabak zelf, maar zij verwachten dan ook omzet te verliezen op producten die klanten dan gaan kopen in winkels waar wel sigaretten verkocht mogen worden. Met name de boekhandels betwijfelen het of zij het zonder de verkoop van sigaretten financieel nog wel zouden redden (!). Voor hen is de verkoop van tabak naar eigen zeggen essentieel. 12

13 VERZET TEGEN WETGEVING (VERVOLG) FILIALEN ANDEREN WEL VOOR SPECIAALZAAK MITS Er zijn ook filiaalmanagers/franchisenemers van supermarkten en drogisterijen die hier wel voor open staan, maar zij stellen wel de voorwaarde dat dan ook alle supermarkten, benzinepompen, drogisterijen en gemakswinkels, etc. moeten stoppen met de verkoop van tabak. Daarnaast eist men ook dat deze speciaalzaken dan geen producten mogen verkopen die zij ook verkopen. Want als dat niet het geval is, dan zijn zij net zo overtuigd als de tegenstanders van dit plan, dat er een reële kans is dat hun klanten voortaan (een deel van) hun boodschappen gaan doen bij winkels waar wel tabak verkocht mag worden. TABAK IS EEN LASTIG PRODUCT Men staat hier vooral voor open omdat de marge laag is en omdat tabak een lastig product is. Tabak is niet alleen diefstalgevoelig maar de controle op leeftijd neemt ook tijd in beslag. Bovendien leveren leeftijdscontroles soms vervelende situaties op, omdat sommige jongeren agressief worden als caissières naar hun id vragen. Wij zien verkoop van tabak als een dure diepte-investering en het levert alleen maar problemen op. Ik sprak hier laatst over met mijn directeur en die kan zich er ook in vinden als wij hier mee zouden stoppen. Dat hebben we in het verleden trouwens ook met Breezers gedaan. ACTIE ONDUIDELIJK De meesten zullen zelf geen actie gaan voeren als zij geen tabak meer mogen verkopen. Zij hebben er weinig zicht op wat het hoofdkantoor in dit geval zou gaan doen. Meerderen verwachten wel, dat zij het er niet bij laten zitten en vermoeden dat er samen met de tabaksfabrikanten gelobbyd zal worden in de politiek. HERENAKKOORD Over het sluiten van een herenakkoord om binnen de branche de verkoop van tabak te staken, hebben de geïnterviewden dezelfde mening als wat betreft de verkoop in tabaks-speciaalzaken. Deels tegen en deels vindt men het een goed initiatief mits ook de andere branches stoppen met verkoop van tabak. 13

14 3 VERKOOP DOOR EN AAN KINDEREN Vraagstelling: Vanaf 1 januari 2014 is het wettelijk verboden tabak te verkopen aan personen jonger dan 18 jaar. Welke maatregelen neemt u hiervoor? Laat u werknemers jonger dan 18 wel tabak verkopen? HOOFDKANTOOR (letterlijke reacties) CBL: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of bedrijfsgevoelige informatie betreffen. Boekverkopersbond: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of die bedrijfsgevoelige informatie betreffen. Watson: Onze winkelmedewerkers worden hier via hun leidinggevende en onze interne communicatiemiddelen over geïnformeerd. Wij conformeren ons wat betreft de verkoop aan de wettelijke regelgeving. FILIALEN GEEN INGRIJPENDE NIEUWE MAATREGELEN Bijna iedereen weet dat per 1 januari 2014 de minimumleeftijd om tabak te verkopen verhoogd wordt van 16 naar 18 jaar. Het merendeel gaat er vanuit dat het huidige beleid, waarbij jongeren tot 16 jaar (streng) gecontroleerd worden op het kopen van tabak, wordt voortgezet en dat alleen de leeftijd wordt aangepast naar 18 jaar. PERSONEEL WORDT (AL) GETRAIND Sinds een aantal jaar krijgen personeelsleden een training hoe zij moeten omgaan met jongeren die tabak of alcohol willen kopen. Bij sommige supermarktconcerns is dat een online cursus bij het CBL en bij andere concerns worden er interne workshops georganiseerd. Bij drogisterijen en de boekhandels wordt het personeel vaak door de filiaalmanager/franchisenemer geïnstrueerd. 14

15 VERKOOP DOOR EN AAN KINDEREN (VERVOLG) FILIALEN INTERNE CONTROLE Het beeld dat in de perspublicatie van 27 mei door Stichting Rookpreventie Jeugd wordt geschetst is dat jongeren onder de 16 jaar makkelijk aan tabak kunnen komen. Dat komt niet overeen met de uitkomsten van dit onderzoek. In het persbericht wordt onder andere gemeld dat er relatief weinig controles door de overheid plaatsvinden in winkels. Wellicht vinden deze controles inderdaad weinig plaats, maar uit de interviews wordt duidelijk dat iedereen wel degelijk met een eventuele controle rekening houdt. Het beleid is om een boete te voorkomen, vooral ook omdat 3 boetes leidt tot een verbod op verkoop van tabak. Daarom wordt het personeel goed geïnstrueerd dat zij geen tabak mogen verkopen aan jongeren. In sommige ketens verschijnt na het scannen van tabak of alcohol zelfs een pop-up op het scherm van de kassière, waarin gevraagd wordt of de koper ouder is dan 16 jaar. Daarnaast vinden er bij meeste supermarktconcerns regelmatig mystery-shoppings plaats. Jonge personeelsleden worden dan op pad gestuurd om in andere filialen tabak te kopen. Mocht dit hen lukken dan wordt de desbetreffende kassière op het matje geroepen en daarop aangesproken. Bij sommige bedrijven wordt zelfs standaard aan alle jongeren onder de 20 jaar om een id gevraagd. Sommigen denken wel dat het lastiger gaat worden, omdat er nu vaker om een id gevraagd moet worden. Het is nu eenmaal makkelijker om te zien of iemand jonger is dan 16 jaar, dan om te zien of iemand jonger is dan 18 jaar. VERANTWOORDELIJKHEID Meerderen hebben opgemerkt dat sinds de invoering van de leeftijdscontrole op tabak de verantwoordelijkheid op handhaving is neergelegd bij de winkelier. Dat vindt men onterecht want in hun optiek zijn ouders meer verantwoordelijk over hun kinderen dan zij dat zijn. Enkelen vinden dan ook dat de overheid zich meer zou moeten richten op de doelgroep zelf (jongeren) door bijvoorbeeld voorlichting te geven op scholen. Dat zou volgens hen effectiever zijn dan een ontmoedigingsbeleid in te stellen dat bestaat uit leeftijdscontrole door aanbieders van tabak. ONDUIDELIJK OF PERSONEEL ONDER 18 TABAK MAG VERKOPEN Minder consensus is er over of personeel onder de 18 jaar straks tabak mag verkopen. Een deel denkt van wel maar een ander deel denkt van niet. Ik neem aan dat als je het niet mag kopen dat je het dan ook niet mag verkopen. 15

16 4 GEZONDHEID EN PROMOTIE Vraagstelling: Roken is zoals u weet zeer schadelijk voor de gezondheid (jaarlijks sterven bijna mensen in Nederland aan de directe gevolgen van roken). Heeft u voor uw gevoel een rol in het niet promoten van tabak (ook in het kader van ander beleid zoals MVO, bijdrage aan gezondheid, etc.)? HOOFDKANTOOR (letterlijke reacties) CBL: We zijn ons uiteraard bewust van de speciale status van tabak. Er zijn dan ook bij wet extra eisen gesteld aan de verkoop en de presentatie ervan. Boekverkopersbond: Wij zijn ons ervan bewust dat tabak wel een bijzonder product is en daarom zijn er bij wet extra eisen gesteld aan de verkoop en de presentatie ervan. A.S. Watson: Wij verkopen in onze winkels een zeer beperkt assortiment rookwaren. Deze producten staan opgesteld achter één van onze kassa s. Het zicht van consumenten op deze producten is beperkt. Wij hebben geen tabaksreclame in onze winkels. A.S. Watson: Wij voeren geen promotionele acties m.b.t. de verkoop van rookwaren. Daarentegen brengen wij regelmatig anti-rookproducten, zoals Niquitin, Nicorette en ons eigen merk Kruidvat Nicotine Kauwgom, bij onze klanten onder de aandacht. 16

17 GEZONDHEID EN PROMOTIE (VERVOLG) FILIALEN VERKOOP TABAK IN WINKEL OP VERPLICHTE PLEK Tabak wordt binnen een keten in elk filiaal op dezelfde wijze aangeboden. Deze plek is doorgaans verplicht. In supermarkten is dat meestal bij de servicebalie (counter) en in de andere winkels in een schap achter de kassa. GEEN DISPLAYS IN SUPERMARKTEN EN DROGISTERIJEN Displays en andere promo-acties voor tabak ontbreken in supermarkten en drogisterijen. In het verleden was dat bij supermarkten anders. Niemand weet precies wat de reden is waarom dit niet langer gebeurt. Volgens sommigen omdat er alleen nog maar reclame in tabakszaken gemaakt mag worden en volgens anderen omdat fabrikanten er niet langer voor betalen. FRANCHISENEMERS KIEZEN VOOR COMMERCIEEL AANTREKKELIJKE DISPLAYS Filiaalmanagers van de boekhandels mogen naar eigen zeggen zelf beslissen of zij reclame willen maken voor sigaretten. Zij krijgen hiervoor geen vergoeding van fabrikanten. Bij de meeste van deze filialen ontbreken echter displays of ander toonmateriaal van tabaksfabrikanten en wordt er vooral reclame gemaakt voor producten, vaak loterijen, die commercieel meer aantrekkelijk zijn. DISPLAYS IN SOMMIGE GEMAKSWINKELS WEL VERPLICHT Filiaalmanagers van de boekhandels zijn naar eigen zeggen wel verplicht om displays en ander promo-acties te tonen. Overigens laten ook zij weten dat dit nauwelijks invloed heeft op klanten. Vroeger kregen we geld voor het plaatsen van displays op de counter. Omdat ik er nu niets meer voor krijg, houd ik mijn counter liever vrij. Ik heb op mijn toonbank weinig ruimte en displays die ik plaats moeten voor mij commercieel aantrekkelijk zijn. Dat geldt meestal niet voor tabaksdisplays. 17

18 GEZONDHEID EN PROMOTIE (VERVOLG) FILIALEN TABAK IS EEN GEWOON PRODUCT Voor filiaalmanagers/franchisenemers van supermarkten en de boekhandels is tabak een gewoon onderdeel van het assortiment. Klaarblijkelijk vinden hun klanten dat ook want niemand heeft het ooit meegemaakt dat een klant hierover een negatieve opmerking heeft gemaakt. Een aantal filiaalmanagers/franchisenemers windt zich er erg over op dat er zoveel negatieve aandacht is voor de verkoop van tabak. In hun optiek verkopen supermarkten/ boekhandels wel meer ongezonde producten zoals bv energy-drinks, chips of snoep. Maar daar hoor je de politiek nooit over. Het is echt rokertje pesten. SIGARETTEN HOREN NIET IN EEN DROGISTERIJ Filiaalmanagers van drogisterijen vinden zelf (ook) dat tabak binnen hun assortiment een vreemde eend in de bijt is. Een van hen laat zelfs weten er fel op tegen te zijn dat een gezondheidszorgwinkel tabak verkoopt. Een filiaalmanager noemt het rookbeleid van het nationale hoofdkantoor dubbel. In het land waar het bedrijf vandaan komt is er immers een strikt anti-rookbeleid. MVO EN TABAK Op de drogisterijen na ( Een vitaminepilletje naast een pakje sigaretten kan natuurlijk niet. ) maken de meesten zich niet zo druk over het MVO-beleid en verkoop van tabak. Want er worden ook andere ongezonde en niet duurzame producten verkocht en daarnaast is het aan klanten zelf om te bepalen of zij een bepaald product willen kopen. Zo lang ik weet, verkopen supermarkten sigaretten en kopen klanten hier sigaretten. Het hoort nu eenmaal bij een supermarkt. Ik ben weleens op het internationale hoofdkantoor geweest. Het viel mij op dat daar een heel streng rookbeleid is. Je mag bijna nergens roken. Ik snap dan ook niet waarom het hoofdkantoor hier in Nederland in drogisterijen sigaretten verkoopt. Vooral ook omdat wij de enige keten zijn die dit product verkoopt. Wij verkopen ook niet duurzaam gevangen paling en plakken daar een sticker op dat het geen duurzame vis is. Net als bij sigaretten moeten mensen dan maar zelf beslissen of ze het willen kopen. 18

19 5 AFSPRAKEN MET PRODUCENTEN Vraagstelling: Heeft u lange termijn contracten/afspraken met tabaksproducenten of -leveranciers? Bent u vrij om zelf te beslissen de verkoop van tabak te staken? Bent u vrij om tabak en tabaksreclame uit het zicht te halen? HOOFDKANTOOR (letterlijke reacties) CBL: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of bedrijfsgevoelige informatie betreffen. Boekverkopersbond: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of die bedrijfsgevoelige informatie betreffen. A.S. Watson: Binnen de kaders van de wet bepalen wij zelf het productieaanbod en de promotionele acties in onze winkels, dit geldt ook voor rookwaren. FILIALEN GEEN INVLOED Telkens wordt verwezen naar het hoofdkantoor. Het hoofdkantoor bepaalt het assortiment en de plek waar het wordt aangeboden. De meesten weten wel dat sigarettenfabrikanten het hoofdkantoor betalen voor een goede plek voor hun product in het sigarettenschap maar over de duur van die contracten is hen niets bekend. Enkelen hebben wel het vermoeden dat tabaksfabrikanten met sommige concerns bepaalde prijsafspraken hebben gemaakt. Ik ga ervanuit dat ook de tabaksleveranciers werken met een afnamebonus. En dat sommige concerns dus een bonus krijgen als zij een bepaalde hoeveelheid sigaretten afnemen. Sommige franchisenemers van gemakszaken hebben over bepaalde zaken wel enige zeggenschap. Bijvoorbeeld of zij een nieuw product (bv een nieuw type sigaret of andere verpakking) in het assortiment willen opnemen. Zij mogen ook zelf bepalen hoe de schapindeling er uitziet. Zij maken hierover ook zelf afspraken met de fabrikanten. De grootste partijen komen bij mij langs en afhankelijk van het geld dat zij mij bieden ga ik daar wel of niet op in. 19

20 6 ECONOMISCH BELANG Vraagstelling: Hoe belangrijk is de verkoop van tabak voor uw keten? Wat is het percentage van uw omzet? Wat is de marge op tabaksproducten? HOOFDKANTOOR (letterlijke reacties) CBL: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of bedrijfsgevoelige informatie betreffen Boekverkopersbond: Wij gaan niet in op vragen over situaties die op dit moment niet aan de orde zijn of die bedrijfsgevoelige informatie betreffen. A.S. Watson: Vanuit concurrentieoverwegingen verstrekken wij geen cijfermatige informatie m.b.t. de verkoop van onze producten. FILIALEN ECONOMISCH GEWIN De belangrijkste reden om tabak te verkopen is, zoals met name de boekhandels expliciet melden, dat het goed is voor de omzet. Anderen, met name filiaalmanagers/franchisenemers van supermarkten en drogisterijen, noemen de verkoop vooral klantenbinding of een service naar de klanten toe. Ook hier echter is de achterliggende gedachte omzet draaien. Door tabak aan te bieden kopen klanten naast de (dagelijkse) boodschappen hier hun pakje sigaretten en dat levert een extra kassatik op. Maar misschien nog wel belangrijker is, dat zo voorkomen wordt dat klanten bij concurrenten die wel tabak aanbieden hun dagelijkse boodschappen gaan doen. Voor filiaalmanagers/franchisenemers van de boekhandels is tabak vaak een lokkertje. 20

21 ECONOMISCH BELANG (VERVOLG) FILIALEN VERKOOP TABAK LOONT Ondanks de lage marge op sigaretten is volgens de meesten de verkoop van tabak op jaarbasis uiteindelijk toch (zeer) interessant. Dat komt niet alleen omdat er veel tabak wordt verkocht - De wet van de grote getallen. - maar vooral ook omdat verkoop van tabak de verkoop van andere producten genereert. De verkoop van sigaretten is hier best wel gigantisch. Ik schat zo n 20 tot 25% van onze omzet. Kijk, als wij stoppen dan bestaat de kans dat mijn klanten naar de concurrent gaan omdat die wel sigaretten verkopen. Klanten willen toch graag bij voorkeur hun boodschappen in één keer doen. 21

22 # OVERZICHT REACTIES KETENS Reacties hoofdkantoren ketens en reacties branche-organisaties

23 OVERZICHT REACTIES De tabel getoond of en op welke manier de ketens gereageerd hebben op het verzoek tot stellingname. A.S. Watson (Kruidvat en Trekpleister) heeft direct gereageerd. De overige ketens verwijzen naar het CBL en, in het geval van Bruna, naar de NSO. Al met al zijn de reacties zeer terughoudend. DROGISTERIJEN A.S. Watson is eigenaar van de enige twee ketens die standaard sigaretten verkopen. Men heeft zelfstandig schriftelijk gereageerd op onze vragen. SUPERMARKTEN De helft van de supermarkten wil officieel alleen reageren via de koepelorganisatie Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL). Individueel gaat men niet in op vragen. De andere helft heeft ook na herhaald aandringen - niets van zich laten horen. BOEKHANDELS AKO heeft eveneens via CBL gereageerd. Bruna heeft meerdere malen toegezegd dat men (via de Koninklijke Boekverkopersbond) een reactie zal geven. Deze reactie is ook na herhaald aandringen niet bij ons binnen gekomen (stand 20 mei 2013). Branche Organisatie Reactie Drogisterijen Kruidvat Ja, direct Trekpleister Ja, direct Supermarkten Albert Heijn Via CBL Coop Deen Dirk Hoogvliet Aldi Jumbo Lidl Plus Vomar Via CBL Via CBL Via CBL Via CBL Geen Geen Geen Geen Geen Boekhandels AKO Via CBL Bruna Via Koninklijke Boekverkopersbond 23

24 VERSTUURDE MAILING 24

25 DROGISTERIJEN 25

26 SUPERMARKTEN (1) 26

27 SUPERMARKTEN (2) 27

28 BOEKHANDELS

29 BOEKHANDELS (2) 29

30 CONNECTING COMPANIES TO CUSTOMERS Markus Leineweber M: +31 (0) E: Sarphatistraat AV Amsterdam T: +31 (0) Jorrit Lang M: +31 (0) E: Richard Alker M: +31 (0) E:

4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek

4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek 4. SAMENVATTING Op 7 mei 2002 is in het Staatsblad 2002 nummer 201 de gewijzigde Tabakswet gepubliceerd. Naar aanleiding hiervan wil de Keuringsdienst van Waren goed inzicht in de naleving van het onderdeel

Nadere informatie

VRAGENLIJST SUPERMARKTEN

VRAGENLIJST SUPERMARKTEN VRAGENLIJST SUPERMARKTEN Steller: Bea van Meerten van Gerven en leden projectgroep Datum: AG.v.Meerten@purmerend.nl 0299-45 22 44 Vragenlijst voorkoming schadelijk alcoholgebruik Namens de gemeente Purmerend

Nadere informatie

bezoekadres 2500 EJ DEN HAAG Overgoo JZ Leidschendam Leidschendam, 15 november NOV.

bezoekadres 2500 EJ DEN HAAG Overgoo JZ Leidschendam Leidschendam, 15 november NOV. centraal bureau Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) T.a.v. de heer drs.mj. van Rijn bezoekadres 2500 EJ DEN HAAG Overgoo 13 2266 JZ Leidschendam 070 337 62 00 info@cbl.nl www.cbl.nl

Nadere informatie

Beste Folder Awards 2013. Algemene onderzoeksrapportage

Beste Folder Awards 2013. Algemene onderzoeksrapportage Beste Folder Awards 2013 Algemene onderzoeksrapportage Inhoud 1. Inleiding p. 3 2. De onderzoeksmethodiek p. 5 3. Ranking 2013 p. 6 4. Resultaten: vooronderzoek p. 7 5. Over Q&A Research & Consultancy

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011

EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 Voor het veertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal

Nadere informatie

18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie

18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18 Tabakswet 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18.1 Wat u moet weten. Op 1 juli 2008 is het Besluit beperking verkoop en gebruik tabaksproducten in werking

Nadere informatie

Deloitte Branchegroep Retail September 2013. Consumentenonderzoek 2013

Deloitte Branchegroep Retail September 2013. Consumentenonderzoek 2013 Deloitte Branchegroep Retail September 2013 Consumentenonderzoek 2013 Inhoud Inleiding 4 1. Samenvatting 7 2. Resultaten 11 2.1 Boodschappen doen en prijsvergelijking 11 2.2 Gebruik zelfscan 17 2.3 Online

Nadere informatie

Vind je het een goede zaak of een slechte zaak dat de leeftijdsgrens van het kopen en drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd?

Vind je het een goede zaak of een slechte zaak dat de leeftijdsgrens van het kopen en drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd? Vind je het een goede zaak of een slechte zaak dat de leeftijdsgrens van het kopen en drinken van alcohol van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd? Goede zaak 60,3% Slechte zaak 34,5% Weet niet / geen mening

Nadere informatie

Prinses Margriet Plantsoen 93 2595 BR Den Haag t +31 (0)70 3153444 f +31 (0)70 3153449 e info@tnlt.nl i www.tnlt.nl

Prinses Margriet Plantsoen 93 2595 BR Den Haag t +31 (0)70 3153444 f +31 (0)70 3153449 e info@tnlt.nl i www.tnlt.nl t +31 (0)70 3153444 f +31 (0)70 3153449 e info@tnlt.nl i www.tnlt.nl Inleiding... 3 Aanleiding... 3 Methode en procedure... 4 Opbouw eerste wave... 5 Resultaten eerste wave... 5 Totaal... 5 Tabak- & Gemakzaken...

Nadere informatie

STICHTING VARKENS IN NOOD

STICHTING VARKENS IN NOOD STICHTING VARKENS IN NOOD 4 september 2017 Inhoud Samenvatting rapport...2 Opvallende conclusies over de maand augustus 2017...2 Inleiding...2 Beter Leven keurmerk augustus 2017...3 Ontwikkeling van het

Nadere informatie

De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria s en sportkantines in 2013, 2014 en 2015.

De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria s en sportkantines in 2013, 2014 en 2015. De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria s en sportkantines in 2013, 2014 en 2015. Het resultaat van ruim 5800 aankooppogingen door mysteryshoppers

Nadere informatie

STICHTING VARKENS IN NOOD

STICHTING VARKENS IN NOOD STICHTING VARKENS IN NOOD 7 maart 2017 Inhoud Samenvatting rapport...2 Rectificatie cijfers Aldi en Coop...2 Inleiding...2 Beter Leven keurmerk februari 2017...3 Ontwikkeling van het Beter Leven keurmerk

Nadere informatie

Onderzoek: Verhoging leeftijdsgrens alcohol

Onderzoek: Verhoging leeftijdsgrens alcohol Onderzoek: Verhoging leeftijdsgrens alcohol Publicatiedatum: 24-12- 2013 Over dit onderzoek Aan het onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel, gehouden van 9 t/m 19 december 2013, deden ruim 29.000 volwassenen

Nadere informatie

RAPPORTAGE 2016 WAVE 3

RAPPORTAGE 2016 WAVE 3 RAPPORTAGE 2016 WAVE 3 Inhoud 1 Inleiding...3 1.2 Aanleiding...4 1.3 Planning en opzet TNLT mystery shop bezoeken...4 1.4 Samenstelling Wave 3...5 2 Naleving vergewisplicht vs. naleving leeftijdsgrens...7

Nadere informatie

STICHTING VARKENS IN NOOD

STICHTING VARKENS IN NOOD STICHTING VARKENS IN NOOD 8 augustus 2017 Inhoud Samenvatting rapport...2 Opvallende conclusies over de maand juli 2017...2 Inleiding...2 Beter Leven keurmerk juli 2017...3 Ontwikkeling van het Beter Leven

Nadere informatie

Gewenst aantal koopzondagen

Gewenst aantal koopzondagen KOOPZONDAGEN IN HILVERSUM EEN SP-ONDERZOEK ONDER WINKELIERS Gewenst aantal koopzondagen 50% 6% 32% Minder Evenveel Meer Overig HILVERSUM Naar aanleiding van de aankomende Winkeltijdenverordening Hilversum

Nadere informatie

rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier?

rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier? rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier? Aan welke verplichtingen moeten werkgevers voldoen?

Nadere informatie

Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt

Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt 7 november 2013 Voor het zestiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de

Nadere informatie

STICHTING VARKENS IN NOOD

STICHTING VARKENS IN NOOD STICHTING VARKENS IN NOOD 10 oktober 2017 Inhoud Samenvatting rapport...2 Opvallende conclusies over de maand september 2017...2 Inleiding...2 Beter Leven keurmerk september 2017...3 Ontwikkeling van het

Nadere informatie

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Den Haag Amsterdam Den Bosch Rotterdam Zwolle Utrecht Arnhem Amersfoort Breda Eindhoven Maastricht Brussel Antwerpen Ace! E-book

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt november 2010

EKO-tellingen in de supermarkt november 2010 EKO-tellingen in de supermarkt 2010 4 november 2010 Voor het dertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de schappen van de supermarkt geteld. Sinds

Nadere informatie

Alleen-Pinnen-Monitor

Alleen-Pinnen-Monitor 1 Alleen-Pinnen-Monitor Perceptie van alleen-pinnen kassa s 2 e meting Erwin Boom & Markus Leineweber, 11 september 2012 Uitgevoerd in opdracht van de Betaalvereniging Nederland en Stichting BEB Vertrouwelijk

Nadere informatie

Deloitte Branchegroep Retail September 2014. Consumentenonderzoek 2014

Deloitte Branchegroep Retail September 2014. Consumentenonderzoek 2014 Deloitte Branchegroep Retail September 2014 Consumentenonderzoek 2014 Inhoud Inleiding 4 1. Samenvatting 7 Boodschappen doen 7 Prijsvergelijking 7 Nieuwe ontwikkelingen 7 Lokale betrokkenheid 8 Boodschappen

Nadere informatie

GfK Supermarktkengetallen

GfK Supermarktkengetallen GfK Supermarktkengetallen Februari 2017 1 Klantenkringen van supermarkten 2 Samenvatting De supermarktomzet is in februari 2017 met 1,9% gestegen van 2,58 miljard (februari 2016) naar 2,63 miljard (februari

Nadere informatie

DONATEUR KIEST GOEDE DOEL VANWEGE ONDERWERP EN STOPT MET STEUN VANWEGE ONTEVREDENHEID OVER GOEDE DOEL

DONATEUR KIEST GOEDE DOEL VANWEGE ONDERWERP EN STOPT MET STEUN VANWEGE ONTEVREDENHEID OVER GOEDE DOEL Meting maart 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl DONATEUR KIEST GOEDE DOEL VANWEGE ONDERWERP EN STOPT MET STEUN VANWEGE ONTEVREDENHEID

Nadere informatie

Inleiding. 1 Het marktaandeel van biologisch vlees was in 2008 2,2%, een toename van 0,3% sinds 2007. Bron: Biomonitor

Inleiding. 1 Het marktaandeel van biologisch vlees was in 2008 2,2%, een toename van 0,3% sinds 2007. Bron: Biomonitor Supermarktmonitor Vlees en Vleesvervangers Juli 2009 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Opzet van de Supermarktmonitor... 4 1. Prijs van vleesvervangers en biologisch vlees... 4 2. Aanbod van vleesvervangers

Nadere informatie

Personeelsoverleg Beate Uhse 23 en 24 juni 2015

Personeelsoverleg Beate Uhse 23 en 24 juni 2015 Personeelsoverleg Beate Uhse 23 en 24 juni 2015 Agenda Update Beate Uhse cijfers 1 ste kwartaal 2015 Beantwoording vragen Kerngetallen Beate Uhse Group Q1/2015 Q1/2014 Omzet 36.242 37.979 -/- ~ 5% EBITDA

Nadere informatie

Behoefteonderzoek Mentos

Behoefteonderzoek Mentos Behoefteonderzoek Mentos Deskresearch 1A Het bedrijf FMO gaat een behoefteonderzoek uitvoeren voor het bedrijf Mentos. Mentos heeft verschillende producten in het assortiment. Ze hebben verschillende snoeprollen

Nadere informatie

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33

Nadere informatie

Kerstonderzoek 2011 Net Promoter Score. www.q-and-a.nl

Kerstonderzoek 2011 Net Promoter Score. www.q-and-a.nl Kerstonderzoek 2011 Net Promoter Score www.q-and-a.nl OVER HET ONDERZOEK Algemeen In week 50 van 2011 heeft Q&A Research & Consultancy een kerstonderzoek uitgevoerd onder ruim 1.600 consumenten. De resultaten

Nadere informatie

Alcohol, Roken en opvoeding

Alcohol, Roken en opvoeding Alcohol, Roken en opvoeding Uw kind in klas 1 van het voortgezet onderwijs Als kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, verandert er veel in hun leven. Ze krijgen andere interesses en hun vriendengroep

Nadere informatie

Pilot Mag het een tasje minder zijn? Consumentenonderzoek. Rapportage van de peiling onder inwoners van Deventer, Tilburg en Zoetermeer,

Pilot Mag het een tasje minder zijn? Consumentenonderzoek. Rapportage van de peiling onder inwoners van Deventer, Tilburg en Zoetermeer, Pilot Mag het een tasje minder zijn? Consumentenonderzoek Rapportage van de peiling onder inwoners van Deventer, Tilburg en Zoetermeer, in opdracht van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken 4 februari

Nadere informatie

Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt

Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt 1 november 2012 Al voor het vijftiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade

Nadere informatie

Model afvalstoffenverordening VNG 2015. Wat kunt u als gemeente daarmee? Wat zit er in uw gereedschapskist?

Model afvalstoffenverordening VNG 2015. Wat kunt u als gemeente daarmee? Wat zit er in uw gereedschapskist? Model afvalstoffenverordening VNG 2015 Wat kunt u als gemeente daarmee? Wat zit er in uw gereedschapskist? Waarom regels door gemeente? Gemeente heeft plicht huishoudelijk afval inzamelen o.g.v. Wet milieubeheer

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt november 2009

EKO-tellingen in de supermarkt november 2009 EKO-tellingen in de supermarkt 5 november Voor het twaalfde opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en producten in de schappen van de supermarkt geteld. Sinds 2006 wordt in samenwerking

Nadere informatie

Wat drijft de I(C)T-medewerker?

Wat drijft de I(C)T-medewerker? Wat drijft de I(C)T-medewerker? DoelgroepenMonitor Wat drijf de I(C)T-medewerker? DoelgroepenMonitor Emmy Nederkoorn, Karin Lammers en Ester Koot Over Motivaction Gevestigd in Amsterdam Werkgever van 80

Nadere informatie

Onderzoek: Alcoholgebruik onder 16- en 17- jarigen

Onderzoek: Alcoholgebruik onder 16- en 17- jarigen Onderzoek: Alcoholgebruik onder 16- en 17- jarigen Publicatiedatum: 29-5- 2014 Over dit onderzoek Aan het onderzoek van het 1V Jongerenpanel, gehouden van 13 t/m 21 mei 2014, deden 725 jongeren van 16

Nadere informatie

Vragenlijst biologische voeding en superfoods April 2014

Vragenlijst biologische voeding en superfoods April 2014 Vragenlijst biologische voeding en superfoods April 2014 Biologische voeding 1. Wat is uw houding ten opzichte van biologische voeding? zeer positief positief niet positief/niet negatief negatief zeer

Nadere informatie

Gratis parkeren... wat is het nut? Wat brengt het de ondernemers in Geldermalsen? Wat denken de winkeliers?

Gratis parkeren... wat is het nut? Wat brengt het de ondernemers in Geldermalsen? Wat denken de winkeliers? 7 maart 2014 Gratis parkeren... wat is het nut? Wat brengt het de ondernemers in Geldermalsen? Wat denken de winkeliers? www.gratisparkeren.nu gratisparkeren@sgpgeldermalsen.nl Gratis parkeren.. Heeft

Nadere informatie

Lichte omzetgroei supermarkten in april 2015.

Lichte omzetgroei supermarkten in april 2015. 1 Lichte omzetgroei supermarkten in april 2015. In april is de supermarktomzet met 0,5% gestegen van 3,21 miljard naar 3,23 miljard. Per kassabon werd er in april 0,7% meer afgerekend, namelijk 22,25 (april

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Concurrenten kies je zelf uit

Concurrenten kies je zelf uit Inhoud Voorwoord 7 01. Geef nooit korting! 13 02. Geef in elk geval geen geld! 16 03. Zie ik zo bleek? 19 04. Je kop staat me niet aan 23 05. Nog even naar de prijs kijken 26 06. Bukken terwijl niemand

Nadere informatie

WAT HOUDT U NOG TEGEN?

WAT HOUDT U NOG TEGEN? WAT HOUDT U NOG TEGEN? 2 Tussenoplossingen bestaan niet Rokers die voor het eerst nadenken over stoppen, proberen nog wel eens een tussenoplossing te vinden. Helaas bestaan er geen succesvolle tussenoplossingen.

Nadere informatie

Branchegroep Retail. Uitkomsten consumentenonderzoek. De ontwikkelingen in het consumentengedrag

Branchegroep Retail. Uitkomsten consumentenonderzoek. De ontwikkelingen in het consumentengedrag Branchegroep Retail Uitkomsten consumentenonderzoek. De ontwikkelingen in het consumentengedrag Inhoudsopgave Inleiding 1. Samenvatting 2. Uitkomsten onderzoek 2.1 Boodschappen doen 2.2 De primaire, secundaire

Nadere informatie

Roken. 1. Rook jij? Toelichting Ja Ik vind dat ze n beetje doorslaan. Binnen niet roken prima! Maar op terrassen moet gewoon kunnen.

Roken. 1. Rook jij? Toelichting Ja Ik vind dat ze n beetje doorslaan. Binnen niet roken prima! Maar op terrassen moet gewoon kunnen. Roken Op 1 juli 2008 is het rookverbod ingevoerd in de horeca en door de jaren heen wordt het op steeds meer plaatsen verboden om te roken. 6 5 1. Rook jij? 5 (n=215) 4 38% 8% 3% Ja Af en toe Nee, maar

Nadere informatie

Op weg naar een dementievriendelijke wijk. Iedereen kan een steentje bijdragen. Jasper Kimenai Alzheimer Nederland

Op weg naar een dementievriendelijke wijk. Iedereen kan een steentje bijdragen. Jasper Kimenai Alzheimer Nederland Op weg naar een dementievriendelijke wijk Iedereen kan een steentje bijdragen Jasper Kimenai Alzheimer Nederland Programma 1. Wensen en behoeften 2. Dementievriendelijk Nederland 3. Programma dementievrienden

Nadere informatie

Rapportage enquête Leidse winkeliers over openstelling op zondag

Rapportage enquête Leidse winkeliers over openstelling op zondag Rapportage enquête Leidse winkeliers over openstelling op zondag Strategie en Onderzoek, september 2013 Inleiding Begin september 2013 is onder Leidse winkeliers een enquête gehouden over de openstelling

Nadere informatie

Figuur 1: De risico s van alcohol uitgedrukt in het geconsumeerde volume per distributiekanaal

Figuur 1: De risico s van alcohol uitgedrukt in het geconsumeerde volume per distributiekanaal GemeentenenAgeviewers Met Ageviewers kan de verkoop van zo n 80% van alle in gemeenten geconsumeerde alcohol in volwassen banen geleid worden. Gemeenten hoeven geen toezicht meer te organiseren op de naleving

Nadere informatie

Project kermissen 2017 Het aanbod van e-sigaretten en navulverpakkingen op kermissen

Project kermissen 2017 Het aanbod van e-sigaretten en navulverpakkingen op kermissen Project kermissen 2017 Het aanbod van e-sigaretten en navulverpakkingen op kermissen Deze factsheet geeft informatie over het toezicht op kermissen waarbij gecontroleerd is op regels omtrent verkoop en

Nadere informatie

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is 1. Inleiding Vanaf 1 januari 214 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is verplicht bij kopers die niet onmiskenbaar 18 jaar zijn, de leeftijd

Nadere informatie

EFFECTIEF OMGAAN MET BEZWAREN

EFFECTIEF OMGAAN MET BEZWAREN EFFECTIEF OMGAAN MET BEZWAREN Er zijn een heleboel redenen die door een klant gebruikt worden om nee te zeggen. Echter, de zogenaamde tegenwerpingen en bezwaren zijn veelal dooddoeners. Je zal dus moeten

Nadere informatie

Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren

Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Onderzoek in opdracht van VWS December 2017 244108113 Inhoud 1 Inleiding 01 2 Belangrijkste resultaten en samenvatting 07 3 In

Nadere informatie

Deloitte Branchegroep Retail September Consumentenonderzoek 2012

Deloitte Branchegroep Retail September Consumentenonderzoek 2012 Deloitte Branchegroep Retail September 2012 Consumentenonderzoek 2012 Inhoud Inleiding 5 1. Samenvatting resultaten 2012 7 2. Resultaten 7 2.1 Boodschappen doen en prijsvergelijking 11 2.2 Nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INHOUD 1. Uitgangspunten 2. Doelgroep - achtergrondkenmerken 3. IMVO - algemeen 4. IMVO voor het eigen bedrijf/ bedrijf waar het voor werkt

Nadere informatie

10 december 2007 ET/TM / 7142496

10 december 2007 ET/TM / 7142496 Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 10 december 2007 ET/TM / 7142496 Onderwerp Telemarketing In het Algemeen

Nadere informatie

STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN

STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN Je zelf presenteren We zijn allemaal wel eens druk geweest met het maken van een pitch, of soms zelfs meerdere om in verschillende

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein

Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Inleiding Sinds 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar. Uit onderzoek blijkt dat het zien roken van anderen,

Nadere informatie

SAMENVATTING RAPPORT SEPTEMBER 2016 WAVE 4

SAMENVATTING RAPPORT SEPTEMBER 2016 WAVE 4 SAMENVATTING RAPPORT SEPTEMBER 2016 WAVE 4 Inhoud 1. Inleiding...3 2. Conclusies Wave 4...5 3. Hoe nu verder?...5 2 1. Inleiding Op 1 januari 2014 is de wettelijke leeftijdsgrens voor tabaksverkoop verhoogd

Nadere informatie

NSO Handleiding BTW-heffing op tabak

NSO Handleiding BTW-heffing op tabak Leidschendam, 23 mei 2013 NSO Handleiding BTW-heffing op tabak Mede dankzij de intensieve lobby van de NSO en TZN (groothandel tabakswaren) geldt per 1 juli a.s. een normale BTW-verrekening op tabaksproducten.

Nadere informatie

GfK Supermarktkengetallen

GfK Supermarktkengetallen GfK Supermarktkengetallen Q1 2016 1 Forse omzetgroei voor supermarkten in kwartaal 1-2016, mede door vroege Pasen. De supermarktomzet is in het 1 e kwartaal van 2016 (januari t/m maart) met 2,9% gestegen

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Waarom is de methode van ANWB Groene Energieveiling effectief en eenvoudig?

Waarom is de methode van ANWB Groene Energieveiling effectief en eenvoudig? Veelgestelde vragen De veilingmethode Waarom is de methode van ANWB Groene Energieveiling effectief en eenvoudig? Het is voor u heel erg weinig moeite om tot een besparing op uw kosten te komen. 1. U schrijft

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline.

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline. BUSINESS CASE Exact Online MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING De 5 tips van Marc Vosse www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY DE 5 TIPS VAN MARC VOSSE Voor

Nadere informatie

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1 Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording

Nadere informatie

Grip op reclame Social Media

Grip op reclame Social Media DDMA PRIVACY AUTORITEIT - CONSUMENTEN HANDBOEK Grip op reclame Social Media PRAKTISCH ADVIES BIJ COMMERCIËLE COMMUNICATIE Voorwoord Aan de hand van concrete informatie en handige checklists bieden wij

Nadere informatie

duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff

duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff Voeding in 2020 Gezond en duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff 1 Inleiding 2 Resultaten 3 Samenvatting 1 Inleiding Achtergrond en opzet onderzoek Aanleiding: het Voedingscentrum

Nadere informatie

De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door verkopers in horecagelegenheden, supermarkten, slijterijen, cafetaria s en sportkantines in 2017

De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door verkopers in horecagelegenheden, supermarkten, slijterijen, cafetaria s en sportkantines in 2017 De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door verkopers in horecagelegenheden, supermarkten, slijterijen, cafetaria s en sportkantines in 2017 Het resultaat van 2.181 aankopen door mysteryshoppers van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 27 565 Alcoholbeleid Nr. 145 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Aanleiding voor het onderzoek

Aanleiding voor het onderzoek Aanleiding voor het onderzoek Gemeente Heerlen, juni 2013, alle zondagen koopzondag; wekelijkse koopzondag Centrum gestart m.i.v. september 2013 Heroverweging wekelijkse koopzondag in 2015 Breed gedragen

Nadere informatie

De barometer week 26:

De barometer week 26: De barometer week 26: Deze week een uitgebreide nieuwsbrief met halfjaarresultaten, grafieken en een belangwekkend artikel van Dirk Mulder van ING. We hebben de cijfers tot en met week 26 verwerkt en dus

Nadere informatie

Kijk eens in deze brochure of er wat voor je bij is! Kijk ook voor de laatste updates op www.tabaksdetailhandel.nl/cursusplein.

Kijk eens in deze brochure of er wat voor je bij is! Kijk ook voor de laatste updates op www.tabaksdetailhandel.nl/cursusplein. Voor ondernemers en medewerkers in de tabaksen gemaksdetailhandel. Trainingen die je helpen bij het ondernemerschap en bij het werken in de winkel. Altijd leerzaam en vaak leuk om te doen. Kijk eens in

Nadere informatie

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

CBL Code verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt

CBL Code verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt CBL Code verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt Augustus 2012 2 1. Inleiding Verantwoorde verkoop van alcohol in de supermarkt Alcoholhoudende dranken maken een belangrijk deel uit van het assortiment

Nadere informatie

RAPPORTAGE 2017 WAVE 7

RAPPORTAGE 2017 WAVE 7 RAPPORTAGE 2017 WAVE 7 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Opzet TNLT-mysteryshopprogramma... 5 1.3 Samenstelling Wave 7... 6 2 Naleving vergewisplicht vs. naleving leeftijdsgrens... 7 2.1

Nadere informatie

MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015

MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015 MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN ICCO Onderzoek 2015 Inhoud 1. Uitgangspunten 2. Onderzoek Demografie Bedrijfsgegevens Functie van de respondent Landen Wat zijn mensenrechten? Waarom mensenrechten? Six step

Nadere informatie

7 juni Onderzoek: Drankje bij de kapper?

7 juni Onderzoek: Drankje bij de kapper? 7 juni 2016 Onderzoek: Drankje bij de kapper? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Nadere informatie

BETA. invoering van een displayban voor de verkooppunten van tabak. Daarbij zou ook gekeken

BETA. invoering van een displayban voor de verkooppunten van tabak. Daarbij zou ook gekeken 2595 ßR Den ( faag ng Tc!: +3! (0_)703!5 52:'30 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport T.a.v. de Staatssecretaris de heer M. Van Rijn Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Den Haag, 3 april 2017 Geachte

Nadere informatie

GELd;c. pik 2c~-~ I- 11

GELd;c. pik 2c~-~ I- 11 GELd;c. pik 2c~-~ I- 11 Laagste Actie Prijs Garantie (LAPG) AHW 14 03 10 Wie Verkoopafhandeling, (A)SM, Ondernemer, Caissière Teamleider Wanneer M.i.v. 4januari 2010 LAPG Klanten leaflet (pdf) Hulpmiddel

Nadere informatie

Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen

Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen Bij deze opgave horen informatiebronnen 1 en 2. In informatiebron 1 zijn enkele overzichten opgenomen over het gebruik van alcohol onder scholieren

Nadere informatie

Resultaten buurtonderzoek naar het opheffen van de pinautomaat aan de Tiranastraat in Zenderpark.

Resultaten buurtonderzoek naar het opheffen van de pinautomaat aan de Tiranastraat in Zenderpark. Afdeling IJsselstein Resultaten buurtonderzoek naar het opheffen van de pinautomaat aan de Tiranastraat in Zenderpark. September/oktober 2013 Inleiding In de laatste week van augustus en de eerste week

Nadere informatie

MKB ICT-onderzoek 2009

MKB ICT-onderzoek 2009 ICT: noodzakelijk kwaad of concurrentievoordeel? Voor 32% van het MKB vormt ICT een bijrol binnen de business, terwijl voor het overig deel ICT een sleutelfunctie heeft binnen de bedrijfsvoering: als de

Nadere informatie

Aangenomen en overgenomen amendementen

Aangenomen en overgenomen amendementen Overzicht van stemmingen in de Tweede Kamer afdeling Inhoudelijke Ondersteuning aan De leden van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport datum 2 februari 2016 Betreffende wetsvoorstel:

Nadere informatie

Sturen op Cijfers. www.hbd.nl. Stef Bus Bus Bedrijfsadvies. 1 Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus

Sturen op Cijfers. www.hbd.nl. Stef Bus Bus Bedrijfsadvies. 1 Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus Sturen op Cijfers 1 Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus Stef Bus Bus Bedrijfsadvies PLANNEN is BESLISSEN is KIEZEN ASSORTIMENT LEVERANCIERS RECLAME EN PROMOTIE WAT ga ik inkopen? (samenstelling)

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 32 011 Tabaksbeleid Nr. 68 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over spam (FAQ s)

Veel gestelde vragen over spam (FAQ s) Veel gestelde vragen over spam (FAQ s) Het Nederlandse verbod op spam wordt uitgebreid. Dit zijn ongevraagde elektronische berichten (via mail, sms, fax en automatische oproepsystemen) met een commercieel,

Nadere informatie

Consumentenonderzoek 2015

Consumentenonderzoek 2015 Consumentenonderzoek 2015 Deloitte Branchegroep Retail Juni 2015 Inhoud Inleiding 4 1. Samenvatting 7 2. Resultaten en verschillen 11 2.1 Boodschappen doen 11 2.2 Prijsvergelijking 14 2.3 Nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

Look! Inspire : De schaduw kant van verslavende middelen Daan Hermans G&I 1B

Look! Inspire : De schaduw kant van verslavende middelen Daan Hermans G&I 1B Look! Inspire : De schaduw kant van verslavende middelen Daan Hermans G&I 1B 1 Inhoudsopgave Inleiding.. 3 Tijdlijn verzameling..4 week 1 & 2..4 week 3 & 4..5 week 5 & 6..6 week 7...7 De verwerkingskeuze....7

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

DDMA PRIVACY AUTORITEIT - CONSUMENTEN HANDBOEK. Grip op reclame. Telemarketing PRAKTISCH ADVIES BIJ COMMERCIËLE COMMUNICATIE

DDMA PRIVACY AUTORITEIT - CONSUMENTEN HANDBOEK. Grip op reclame. Telemarketing PRAKTISCH ADVIES BIJ COMMERCIËLE COMMUNICATIE DDMA PRIVACY AUTORITEIT - CONSUMENTEN HANDBOEK Grip op reclame Telemarketing PRAKTISCH ADVIES BIJ COMMERCIËLE COMMUNICATIE Voorwoord Aan de hand van concrete informatie en handige checklists bieden wij

Nadere informatie

beste online marketing voor jouw kantoor.

beste online marketing voor jouw kantoor. Een review is de beste online marketing voor jouw kantoor. HOGERE OPBRENGSTEN LAGERE KOSTEN POSITIEVE EFFECTEN VOORWOORD INHOUD Je moet grondig je best doen om online goed gevonden te worden. Het internet

Nadere informatie

Soms moet je nee verkopen

Soms moet je nee verkopen COLOFON Stichting Platform Verkoop Alcoholhoudende Dranken voor Thuisgebruik (PVAD) Postbus 182 2260 AD Leidschendam F 070 317 5046 pvad@raadndh.nl Huisregels en leeftijdsstickers zijn tegen kostprijs

Nadere informatie

CBL Code Verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt

CBL Code Verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt CBL Code Verantwoorde alcoholverkoop in de supermarkt 1 2 1. Inleiding Verantwoorde verkoop van alcohol in de supermarkt Alcoholhoudende dranken maken een belangrijk deel uit van het assortiment van de

Nadere informatie

Grip op reclame Streetmarketing

Grip op reclame Streetmarketing DDMA PRIVACY AUTORITEIT - CONSUMENTEN HANDBOEK Grip op reclame Streetmarketing PRAKTISCH ADVIES BIJ COMMERCIËLE COMMUNICATIE Voorwoord Aan de hand van concrete informatie en handige checklists bieden wij

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie