JAARVERSLAG ACCOLADE 2013

Transcriptie

1 JAARVERSLAG ACCOLADE 2013 Jaarverslag Accolade

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Hoofdstuk 1 Accolade in het kort 4 Hoofdstuk 2 Realisatie van het beleid 7 Hoofdstuk 3 Kwaliteit van de woningvoorraad 10 Hoofdstuk 4 Verhuren van woningen 16 Hoofdstuk 5 Betrekken van huurders bij beleid 19 Hoofdstuk 6 Leefbaarheid 22 Hoofdstuk 7 Wonen en zorg 27 Hoofdstuk 8 Personeel en organisatie 32 Hoofdstuk 9 Governance en risicomanagement 35 Hoofdstuk 10 Financiën 38 Bijlage 1 Verslag van het Bestuur en de Raad van Commissarissen 46 Bijlage 2 Verklaring Raad van Bestuur en verklaring Raad van Commissarissen 51 Bijlage 3 Verslag van de Ondernemingsraad 52 Bijlage 4 Overzicht belanghouders Accolade 53 Bijlage 5 Overzicht Projecten 55 Bijlage 6 Deelnemingen en verbindingen 56 Bijlage 7 Toewijzingstabel 57 Bijlage 8 Algemene gegevens 58 Bijlage 9 Jaarrekening Jaarverslag Accolade

3 Voorwoord Toekomstbestendig Onze visie is helder verwoord in Lijn 2015-bestemming bereikt. Het optimaliseren van de organisatie is een voorwaarde om de visie waar te maken. We optimaliseren om toekomstbestendig te zijn en zo onze klant goed te kunnen blijven bedienen. Ons bestaansrecht hangt immers samen met het bieden van kwalitatief goede en betaalbare woningen aan mensen met een smalle beurs. Bestuur Wij zijn in 2013 benoemd als collegiaal bestuur. Wij zorgen vanuit verschillende invalshoeken voor scherpte in de besluitvormingsdiscussies. Jeriça Hartholt wordt in 2014 verantwoordelijk voor het onderdeel Klant en Huis. Klaas Groenveld voor het onderdeel Financiën en Informatisering en Rein Swart voor het onderdeel Algemene Zaken. Optimaliseren We willen optimaliseren om toekomstbestendig te zijn. We doen dit door fors te snijden in de bedrijfslasten. Waar mogelijk centraliseren we de werkzaamheden in Heerenveen. De digitale dienstverlening wordt een stevige onderlegger in ons contact met klanten. Het bewuste werken is een kenmerk van onze cultuur. We investeren in de kwaliteit van onze medewerkers. We leggen verantwoording en eigenaarschap laag in de organisatie. In de uitvoering, bij de deskundigen. We kunnen daarom toe met ongeveer de helft van het management. We vragen ons continu af hoe we maximaal van toegevoegde waarde zijn voor Accolade. En we geven aan hoe de organisatie ons daarbij kan helpen. De werkomgeving is flexibel, gericht op maximale bezetting, productie en ontmoeting. We vragen van onze medewerkers ondernemingszin, effectiviteit en efficiëntie. Blok definitief De maatregelen uit het regeerakkoord en de heffing saneringsfonds (mede door Vestia) dwingen ons nog meer dan normaal om scherp aan de wind te zeilen. We willen financiële continuïteit. Tegelijkertijd hebben wij oog en begrip voor de financiële situatie van onze huurders. Dit voelt soms als een spagaat. In 2013 hebben wij de vier procent huurverhoging doorgevoerd. Jaarlijks bekijken we, na overleg met de huurders belangenverenigingen, welke verhoging we door willen voeren. Het resultaat over 2013 komt uit op een verlies van 40 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door het inrekenen van de verhuurdersheffing. Hiermee rekenen we toekomstige lagere resultaten vast in. Samenwerken Alleen ga je sneller, samen kom je verder. Dit is een spreuk op een wandschildering in ons kantoor. Wij geloven erin. Samenwerken met collega corporaties, met gemeenten, met zorgpartijen en welzijn om maximaal rendement te halen uit de afzonderlijke investeringen en inspanningen. Een mooi voorbeeld is dat als huurders langer zelfstandig willen blijven wonen, wij ervoor zorgen dat de woning geschikt is. De zorg regelt dat ondersteuning aanwezig is of mantelzorg. De gemeente zorgt er vervolgens voor dat het stoepje strak geplaveid is, zodat huurders met een rollator ongehinderd de supermarkt kunnen bereiken. Trots Het afgelopen jaar was een intensief jaar. Veranderingen in de organisatie, de impact van de regeringsmaatregelen, economische onzekerheden. Maar ook imagoproblemen van de sector, waardoor we ons voortdurend mogen en moeten verantwoorden. En desondanks of juist hierdoor zijn er weer stevige resultaten geboekt. Wij zijn trots op onze medewerkers. Lijn 2015 We blijven focussen. We houden vast aan onze koers en we maken onze organisatie toekomstbestendig om onze bestemming 2015 te bereiken. Jeriça Hartholt, Klaas Groenveld en Rein Swart Bestuur Accolade Jaarverslag Accolade

4 Hoofdstuk 1 Accolade in het kort 1.1 Over Accolade Prettig wonen op een plek waar je je thuis voelt. Dat is volgens ons het recht van iedereen. Daarvoor mag iedereen bij ons aankloppen. We hebben woningen in en om Drachten, Franeker, Heerenveen, Joure en Sneek. Met een zeer divers aanbod van ongeveer betaalbare woningen kan iedereen bij ons terecht. Van alleenstaanden tot startende gezinnen. Van jonge mensen met beperkingen tot zorgbehoevende ouderen. En van fervente huurders tot potentiële kopers. Stichting Accolade is een private onderneming met publieke taken. Een maatschappelijke onderneming die werkt op het gebied van de volkshuisvesting. Onze statutaire werkgebied is heel Friesland. Wij zijn lokaal verankerd en werken samen met gemeenten, huurdersverenigingen en andere belanghouders. Onze kernwaarden De kern van onze bedrijfscultuur zijn onze drie kernwaarden. Hiermee onderscheiden we ons van anderen. Onze drie kernwaarden zijn: maatschappelijk betrokken, klantgericht en ondernemend. Maatschappelijk betrokken Onze kernwaarde Maatschappelijk betrokken bepaalt dat wij ons werk vanuit een sterk verantwoordelijkheidsbesef en met gepassioneerde betrokkenheid willen doen. Bij alles wat we doen houden we rekening met onze doelgroepen. We geven lokaal kleur aan onze maatschappelijk opgave en investeringsbeslissingen. Klantgericht Juist in deze tijd van economische recessie moeten wij een neus hebben voor het zien van kansen. Centraal staan de klant en het rendement. Hier moet een gezond evenwicht tussen zijn, gericht op de lange termijn. Hiervoor is een ondernemende houding vereist. Daar kiezen we nadrukkelijk voor. We willen dit doen voor de klant en samen met de klant. Ondernemend We zijn een ondernemende corporatie. We doen meer dan alleen het beheer van onze bestaande huurwoningen. We bouwen ook nieuwe huurwoningen die betaalbaar en duurzaam zijn. Deze woningen voldoen aan de woonwensen van onze huidige en toekomstige huurders. Dit is alleen mogelijk door forse en onrendabele investeringen. Er moet dus geld bij. Geld dat voortkomt uit de verkoop van bestaande huurwoningen. Door de tegenvallende verkopen staat onze doelstelling op dit moment onder druk. We staan nu des te meer voor de taak om evenwicht te houden tussen de kosten en opbrengsten. Van belang is het beheersen van de kosten op een gezonde en ondernemende manier. Ondernemerschap gaat wat ons betreft verder dan het in evenwicht brengen van kosten. Zo staat ondernemerschap ook voor je nek uit durven steken. Daarmee is ondernemerschap onlosmakelijk verbonden met vernieuwing, innovatie en duurzaamheid. Jaarverslag Accolade

5 1.2 Organisatie van Accolade Accolade kent naast een centraal hoofdkantoor in Heerenveen, drie regionale vestigingen. Dit zijn de vestigingen Heerenveen-Joure, Drachten en Sneek-Franeker. Het collegiaal bestuur bestaat uit: Rein Swart: Klaas Groenveld: Jeriça Hartholt: Voorzitter Raad van Bestuur Lid Raad van Bestuur Lid Raad van Bestuur Bij Accolade werken 188 medewerkers (160,45 formatieplaatsen). De Raad van Commissarissen (RvC) houdt toezicht op het bestuur. Per 31 december 2013 bestond de RvC uit de volgende leden: - mevrouw E. Lindeman, voorzitter RvC en lid Remuneratiecommissie; - de heer R. Winius, vicevoorzitter RvC en lid Audit- en Remuneratiecommissie; - de heer R. van der Bijl, lid RvC en voorzitter Investeringscommissie; - de heer F. Haven, lid RvC, voorzitter Auditcommissie en lid Investeringscommissie; - mevrouw R.E. Riemersma, lid RvC en lid Remuneratiecommissie. Voor het verslag van het Bestuur en de RvC verwijzen wij u naar bijlage 1 van dit jaarverslag. Jaarverslag Accolade

6 1.3 Kengetallenoverzicht Jaarverslag Accolade

7 Hoofdstuk 2 Realisatie van het beleid 2.1 De visie van Accolade: Lijn bestemming bereikt Accolade Lijn bestemming bereikt geeft onze visie weer. In deze visie staat hoe wij ons de komende jaren in de veranderende Friese samenleving willen ontwikkelen en waar we energie in steken. Onze missie en visie vormen de basis voor onze doelstellingen en onze activiteiten. Onze missie is: Wij zijn een maatschappelijke onderneming op het gebied van wonen. Wij doen er alles aan om goed en veilig wonen bereikbaar te maken. Dit doen we in een aantrekkelijke woonomgeving tegen een betaalbare prijs voor mensen met een bescheiden en een midden inkomen. In het bijzonder staan we klaar voor iedereen, die op grond van inkomen, leeftijd, gezondheid of maatschappelijke positie op sociale woningbouw is aangewezen. Het visiedocument Lijn bestemming bereikt geeft aan wat we tot 2015 willen bereiken. Daarnaast hebben we een Ondernemingsstrategie, waarin we laten zien hoe we dit willen bereiken. De ondernemingsstrategie lichten we in paragraaf 2.2 toe. De missie en visie hebben we vertaald naar acht concrete en heldere strategische doelen. De strategische doelen geven inzicht in waar we voor staan. Het helpt ons te focussen en om de uiteindelijke bestemming te bereiken. De acht strategische doelen vindt u terug in het besturingsmodel van Accolade (zie paragraaf 2.3). Een belangrijke rol in het realiseren van onze doelen is weggelegd voor de focusprojecten. Elk jaar benoemen we een aantal focusprojecten (zie paragraaf 2.4). We doen dit op een projectmatige wijze. 2.2 Ondernemingsstrategie In de Ondernemingsstrategie staan de richting, de kaders en de doelen van Accolade. We herijken deze jaarlijks. Zo kunnen we de strategie tijdig bijsturen als de interne- en externe factoren daarom vragen. In de ondernemingsstrategie 2013 zijn de volgende onderwerpen belicht: - De belangrijkste kaders van Accolade: de missie en visie, de kernwaarden, de besturingsfilosofie, de strategische doelen vertaald in het besturingsmodel en het Strategisch voorraadbeleid. - Een analyse van Accolade. Er is zowel een externe analyse van de omgeving als een interne analyse gepresenteerd. Beide analyses hebben we samengevat in een SWOT model weergegeven. - De strategie van Accolade, op basis van de SWOT-analyse. Hier geven we aan welke doelen we in 2013 willen bereiken en hoe we dat gaan doen. 2.3 Besturingsmodel Accolade formuleerde vanuit haar missie en visie acht strategische doelen. Deze doelen moeten we in 2015 behalen. We definieerden ze vanuit vijf perspectieven. Dit zijn: maatschappij, klant, organisatie, medewerker en financiën. De status rapporteren we per kwartaal. De realisatie van de doelen per 31 december 2013 leest u hieronder. Doelen Prestatie-indicator en norm Realisatie: tussenstand 2013 Wij verhuren minimaal 90% aan de doelgroep; Wij huisvesten primair mensen met een inkomen tot ,- en huishoudens met een aangepaste woonvraag Wij geven urgenten binnen drie maanden en woning ( excl. urgentie bij herstructurering); Wij huisvesten huishoudens met een aangepaste woonvraag. Wij passen minimaal 80 woningen aan. 92% van de verhuringen vond plaats aan huishoudens met een inkomen < ,-; 80% van deze urgenten kreeg binnen drie maanden een woning toegewezen; Meer dan 150 woningen zijn aangepast naar de wens van de huurder. Jaarverslag Accolade

8 Onze belanghouders, klanten en medewerkers herkennen en erkennen ons als maatschappelijke onderneming, die gericht is op samenwerking Accolade bevordert de leefbaarheid in haar wijken Onze klanten zijn tevreden over de kwaliteit van de woning, de woonomgeving en onze dienstverlening Wij bieden onze klanten optimale participatiemogelijkheden Accolade is een innovatieve en efficiënte organisatie en streeft naar continue verbetering Accolade heeft gemotiveerde en gekwalificeerde medewerkers om haar doelstellingen te realiseren Wij maken afspraken en voeren overleg met alle huurdersbelangenverenigingen, gemeenten en andere belanghouders; Van onze woningen heeft minimaal 55% een ABC-energielabel; Ons energieverbruik in eigen panden is minimaal 15% gedaald. Hij hebben per vestiging minimaal 3 nieuwe wijkvisies opgesteld; Wij schouwen minimaal 2 keer per jaar een wijk; Wij ondersteunen minimaal 2 initiatieven om de zelfredzaamheid van bewoners te bevorderen. Onze klanten geven ons minimaal een 7,6 voor de woning en omgeving; Onze klanten geven ons minimaal een 8,0 voor de dienstverlening. Wij werken bij herstructurering altijd volgens ons herstructureringsprotocol; Wij hebben minimaal twee projecten met vernieuwing in klantparticipatie. Wij ronden de organisatieoptimalisatie goed af; We hebben een actueel Strategisch voorraadbeleid; We besparen vanaf 2014 jaarlijks 2% op de beïnvloedbare beheerkosten; We hebben drie vernieuwende ideeën op gebied van wonen. We hebben voor elk bedrijfsonderdeel een strategische personeelsplanning; Onze medewerkers geven Accolade minimaal een 7,5; We hebben een ziekteverzuim van max. 3% en max. 1,2 meldingen per jaar. Met alle huurdersbelangenverenigingen, gemeenten en stakeholders in het werkgebied zijn afspraken gemaakt of vindt er gestructureerd overleg plaats; 60% van het bezit heeft een ABClabel; Het energieverbruik is in 2013 ten opzichte van 2012 met 5% gedaald. Alle doelen realiseerden we. Klanten gaven ons een 7,6 voor de woning en woonomgeving; Klanten geven ons een 7,5 voor de dienstverlening. Bij alle herstructureringsprojecten werken we met het protocol; Alle vestigingen realiseerden twee vernieuwende projecten. Het project is voor 70% afgerond; Het Strategisch voorraadbeleid is geheel geactualiseerd; We hebben deze besparing in de begroting opgenomen; We werkten drie vernieuwende ideeën uit op gebied van wonen. Niet alle bedrijfsonderdelen hebben een strategische personeelsplanning; Medewerkers geven Accolade een 7,4 (meting in 2011); Het ziekteverzuim is 4,1% en het aantal meldingen is 1,0. Dit hoge verzuim is het gevolg van een aantal langdurig zieken. Jaarverslag Accolade

9 Accolade is financieel gezond 2.4 Focusprojecten Ons resultaat is beter dan de begroting; Onze kasstromen zijn positief; Onze solvabiliteit is minimaal 22,5%; Onze ICR is minimaal 1,3. Wij werken binnen de begroting; Onze kasstromen zijn positief; Onze solvabiliteit is 33,4%; Onze ICR is 1,85. In 2013 richtten we ons op vijf projecten die passen binnen onze strategische doelen. Deze focusprojecten gaan over onderwerpen die wij de meeste aandacht willen geven. Jaarlijks bekijken we of we de focus moeten aanscherpen. In onderstaand schema leest u onze vijf focusprojecten van Focusprojecten Toelichting - Organisatie optimalisatie Het doel is Accolade toekomstbestendig te maken. Dat houdt o.a. in: besparen op de bedrijfslasten, meer flexibiliteit, effectiever en efficiënter werken, meer uniform werken en een kwaliteitsimpuls realiseren van onze medewerkers. Achterliggende gedachte is dat er genoeg geld overblijft voor goede dienstverlening, goede woningen en fijne buurten. Het accent binnen dit project ligt vooral op onze organisatiestructuur. - Onze klant Het doel is een nog betere, efficiëntere en snellere (digitale) dienstverlening realiseren. We richtten ons daarbij op een hogere zelfredzaamheid van de klant, meer interactie tussen front- en backoffice en het nog beter inspelen op de klantbehoefte. Het accent binnen dit project ligt op onze digitale systemen. - Onze processen Het doel is efficiënt ingerichte processen. Dat houdt in: meer transparantie, duidelijke verwachtingen en verantwoordelijkheden en meer proces- en resultaatgericht sturen op processen. Achterliggend idee is om continu onze processen te blijven verbeteren. Bij dit project ligt het accent op onze processen. - De digitale wereld Het doel is een plan te realiseren. Daarin staat straks welke ICT middelen we de komende jaren in gaan zetten en met welke prioriteit. Zo kunnen we goed inspelen op alle veranderingen die op ons blijven afkomen. Het accent binnen dit project ligt op al onze ICT middelen. - Ondernemerschap, geef kleur aan je werk Het doel is ondernemend zijn in je werk. We hebben stil gestaan bij bewustwording en beïnvloeding van houding en gedrag van de medewerkers. We stonden stil bij de wijze waarop wij omgaan met onze klanten. Ook keken we naar de keuzes die wij kunnen maken in onze benadering om het gewenste resultaat te behalen. Hier ligt het accent vooral op de cultuur. Jaarverslag Accolade

10 Hoofdstuk 3 Kwaliteit van de woningvoorraad 3.1 Ontwikkelingen op de woningmarkt Op de woningmarkt in Friesland vinden een aantal ontwikkelingen plaats. Deze ontwikkelingen beïnvloeden de vraag naar woningen in kwantitatieve en in kwalitatieve zin. Minder huishoudens na 2030 Zo neemt het aantal huishoudens de komende jaren nog wel toe maar niet meer in het tempo van de voorgaande jaren. Na 2030 zal het aantal huishoudens naar verwachting zelfs gaan afnemen. Dit betekent dat op termijn minder woningen nodig zijn in de provincie Friesland. Kleinere huishoudens We hebben in de toekomst niet alleen minder woningen nodig maar ook kleinere woningen. Het aandeel alleenstaanden en ouderen neemt sterk toe. Daarom neemt de behoefte aan grote woningen af. Ouderen willen steeds langer zelfstandig wonen. De overheid versterkt deze trend. Zij gaan het wonen en de zorg voor mensen met een licht zorgvraag van elkaar scheiden. Het gevolg is dat de behoefte aan zelfstandige, voor ouderen geschikte woningen zal toenemen. Voor ouderen is het belangrijk dat voorzieningen in de buurt zijn. De kans is daarom groot dat ouderen in stedelijke gebieden gaan wonen. De keerzijde hiervan is, dat er in Friesland in de toekomst voldoende woningen zijn maar op de verkeerde plek. Meer vraag dan aanbod Als we inzoomen op de huurmarkt dan zien we dat er meer vraag dan aanbod is. De vraag naar huurwoningen neem toe. Evenals het aantal huishoudens met een laag inkomen. Dit komt door het huidige economische klimaat. Daarnaast neemt het aantal beschikbare huurwoningen af doordat steeds minder huurders doorstromen naar een koopwoning. Dit komt door hogere kooplasten en de afnemende mogelijkheid om een woning te financieren. Maar ook door het lage consumentenvertrouwen en de voortdurende economische onzekerheid. Door het relatief lage prijsniveau van woningen in Friesland was de koopmarkt voor een deel van de doelgroep altijd een goed alternatief. Er glooit echter licht aan de horizon. Door de lage rente en de lage kooprijzen zit het aantal verkochte woningen vanaf het laatste kwartaal van 2013 weer in de lift. Geliberaliseerde huurmarkt in evenwicht Daarnaast zien we in Friesland een kleine geliberaliseerde huurmarkt. Eerder kocht men liever een woning dan dat het geld naar de verhuurder werd gebracht. Ook nu zien we dat de geliberaliseerde huurmarkt nog steeds redelijk in evenwicht is. De vraag is wel of dit zo blijft. Door de flexibilisering van de arbeidsmarkt kunnen steeds minder mensen een hypotheek afsluiten. Voor huishoudens met een inkomen boven de ,- is de sociale huurmarkt geen alternatief. Voor hen blijft dan de geliberaliseerde huurmarkt over. Betaalbare woningen Accolade heeft de ambitie om zorg te blijven dragen voor voldoende betaalbare huurwoningen. Wij spelen in op de geschetste ontwikkelingen. De grootste uitdaging hierbij is er voor te zorgen dat we kunnen blijven investeren in onze woningvoorraad. Ondanks de verhuurdersheffing, de heffing Centraal Fonds, de beperking van de potentiële huuropbrengsten en de sterk verminderde opbrengsten uit verkoop. Jaarverslag Accolade

11 3.2 Samenstelling en mutaties woningbezit Ons woningbezit steeg in 2013 van naar woningen. In 2013 leverden we 338 nieuwbouw huurwoningen op. We verkochten 86 woningen en we sloopten 8 huurwoningen. Onderstaand overzicht laat het aantal woningen per 31 december 2013 zien. In paragraaf 3.3 gaan we in op nieuwbouw, verkoop en sloop. Vestiging Aantal per Nieuwbouw Verkoop Sloop Overige mutaties Aantal per Drachten Heerenveen Sneek Joure Franeker Totaal Tabel: Ontwikkeling woningvoorraad per vestigingsplaats 3.3 Kenmerken van het woningbezit van Accolade In de tabel hieronder geven we de samenstelling van de woningvoorraad aan het einde van 2013 weer. Naast de huurprijsklasse noemen we hierin de gemiddelde netto huur, het gemiddeld aantal woningwaarderingspunten en de gemiddelde maximaal redelijke huur. In vergelijking met het jaar 2012 nam de omvang van de goedkope voorraad af. Huurgrenzen vanaf Aantal Woningen In % Goedkoop Tot 374, ,0% Middel duur Van 374,- tot 574, ,6% Duur Vanaf 574, ,4% Totaal % Gemiddelde netto huur 467,52 Gemiddelde huur Daeb 462,00 Gemiddelde huur Niet-Daeb 768,25 Gemiddeld aantal punten 145 Huurprijs in % van maximaal redelijk 65,6% Gemiddelde puntprijs 3,22 Maximaal redelijke huur 712,59 Tabel: Samenstelling woningvoorraad naar huurprijs en puntprijs Jaarverslag Accolade

12 3.4 Nieuwbouw, verkoop en sloop Nieuwbouw en grondaankoop In 2013 zijn negen nieuwbouwprojecten gebouwd en afgerond. In totaal gaat het om 398 woningen. Een aantal van de woningen zijn al in 2012 in gebruik genomen. In totaal zijn er 23 koopwoningen gebouwd. Met deze projecten is totaal een investering gemoeid van bijna 73 miljoen euro. Er zijn in 2013 geen woningen gebouwd met stichtingskosten boven de ,-. In 2013 kochten we een grondpositie in Franeker aan met een oppervlakte van 2400 m². Hierop realiseren we een gezondheidscentrum in Franeker. Verkoop We hebben een actief verkoopbeleid. Ongeveer huurwoningen van de totale woningvoorraad wezen we, na huuropzegging, aan voor de verkoop. In 2013 verkochten we in totaal 86 woningen. In de begroting gingen we uit van een verkoop van 75 woningen. Van de 86 verkochte huurwoningen droegen we zeven woningen over aan zittende huurders. De gemiddelde verkoopprijs van de woningen bedroeg ,-. Onderstaand overzicht geeft het aantal verkochte woningen per vestiging in 2013 weer. Vestiging Aantal verkochte woningen Aantal verkochte woningen v.o.n. Aantal verkochte woningen met Slimmer Kopen Aantal verkochte woningen k.k. Gemiddelde verkoopprijs Drachten ,- Heerenveen ,- Sneek ,- Joure ,- Franeker ,- Totaal ,- Tabel: Overzicht verkochte bestaande huurwoningen in 2013 Het aantal verkochte woningen verdelen we in prijsklassen. Deze verdeling nemen we op in onderstaande tabel. Prijsklasse woningen Aantal Percentage tot , % van , - tot , % van , - tot , % meer dan , % Totaal % Tabel: Verkochte huurwoningen in 2013 naar prijsklasse inclusief kortingen in euro s In de afgelopen vijf jaar verkochten we gemiddeld 106 huurwoningen. In onderstaand overzicht geven we het aantal verkochte huurwoningen over de afgelopen vijf jaar weer. Jaar Aantal verkochte huurwoningen Tabel: Ontwikkeling verkoop bestaande huurwoningen Sloop In 2013 sloopten we acht woningen. Hiervan stonden er zes in Drachten en twee in Joure. De sloopwerkzaamheden vonden in zogenaamde herstructureringswijken plaats. Na sloop brachten we nieuwe huur- en koopwoningen in de wijk terug. Jaarverslag Accolade

13 Projecten in uitvoering We verwachten in 2014 negen nieuwbouwprojecten op te leveren. In totaal betreft het 226 woningen, waarvan 27 koopwoningen. Daarnaast wordt een gezondheidscentrum gerealiseerd met een vloeroppervlak van ruim m². De totale investering bedraagt ruim 52 miljoen euro. Projecten nieuwbouw in ontwikkeling In 2013 is voor vier projecten het formele bestuursbesluit genomen deze te gaan realiseren. In totaal gaat het om 127 woningen, waarvan 24 koopwoningen. Het bijbehorend investeringsvolume is bijna 17 miljoen euro. 3.5 Onderhoud, kwaliteitsverbetering en renovatie Het technisch kwaliteitsbeleid van ons bestaande woningbezit is onderdeel van de Ondernemingsstrategie. Deze legden we vast in verschillende begrotingen, strategische documenten en beheerplannen, zoals: - strategisch voorraadbeleid; - meerjarenbegroting; - onderhoudsbegroting; - reparatieverzoeken; - mutatieonderhoud; - onderhoud liften, centrale verwarming; - planmatig onderhoud/groot onderhoud; - markttechnische verbeteringen; - woningverbeteringen. Strategisch voorraadbeheer Onze woningen verdelen we in vijf beheercategorieën. Daarna kijken we welke beheerstrategie we toepassen op de woningen: - Door exploiteren (blijven verhuren): o A: Door exploiteren; o A-: Door exploiteren (vinger aan de pols); o A+: Door exploiteren (hoge kwaliteit). - Instandhouding: o B: Voorsorteren op sloop / renovatie binnen 2 jaar; o C: Woningverbetering / renovatie. - Sloop en herontwikkeling op korte termijn: o D: Sloop (bestuursbesluit). - Verkoop: o E: Verkoop. - Bijzonder: o F: Bijzonder. Voor elk van de categorieën stellen we een onderhoudsstrategie op. De onderhoudsstrategie vertalen we in de meerjarenbegroting. Voor de complexen die we aanwijzen voor verkoop op termijn, stellen we een onderhoudsprogramma op. Dit programma is gericht op verkoop van de woningen. Meerjarenbegroting In de meerjarenbegroting staat het planmatig onderhoud van de woningen. Dit planmatig onderhoud bestaat vooral uit regelmatig terugkerend onderhoud. Het onderhoud is gericht op het in goede staat houden van de buitenzijde van de woning (casco). Daartoe rekenen we onder andere: buitenschilderwerk, voegwerkzaamheden, straatwerkzaamheden, kozijnonderhoud, betonreparaties en dakwerkzaamheden. Ook staan in de meerjarenbegroting bedragen voor vervanging van keukens, centrale verwarming, lift en de overige installaties. De meerjarenbegroting is qua vorm een zogenaamde reserveringsbegroting. Daarbij kijken we naar de te verwachten levensduur van elementen en/of materialen op grond van ervaringsgegevens. Het strategisch voorraadbeleid is van belang om te bepalen wanneer, wat vervangen moet worden. We letten hierbij op de te verwachten levensduur van de woning en welk onderhoudsniveau we wensen en verantwoord vinden. Jaarlijks inspecteren we een deel van het woningbestand. Zo gaan we na welke werkzaamheden we het volgend begrotingsjaar moeten uitvoeren. Na de inspecties stelt de afdeling Onderhoud & Service een concept onderhoudsbegroting op. De jaarbegroting wordt vervolgens aan de hand van een beslisboom gereduceerd Jaarverslag Accolade

14 totdat deze binnen het vastgestelde budget valt. De inventarisatie van de kwaliteiten van ieder complex leggen we vast en actualiseren we jaarlijks op basis van de eerder genoemde inspecties. Onderhoudsbegroting De gemaakte kosten voor het onderhoud lichten we in drie hoofdgroepen toe. Deze drie hoofdgroepen zijn: dagelijks onderhoud, mutatieonderhoud en planmatig onderhoud. In de drie hoofdgroepen nemen we de volgende kostenposten mee: - Dagelijks onderhoud: o Reparatieverzoeken Inclusief kort cyclische contracten, zoals lift- en cv onderhoud - Mutatie-onderhoud o Mutatie onderhoud - Planmatig onderhoud o Planmatig onderhoud o Groot onderhoud Projecten, zoals lift renovatie; Onvoorziene veiligheidsmaatregelen, zoals asbest sanering en rookgasafvoeren; Dynamisch mutatie onderhoud (DMO). Dit is achterstallige woningverbetering tijdens mutatie; Legionellabeheer. o Woningverbetering projectmatig Energetische verbeteringen Dagelijks onderhoud In 2013 besteedden we 5,5 miljoen aan het juist behandelen van reparatieverzoeken. De uitgaven kwamen ,- hoger uit dan begroot. Dit komt doordat een aantal noodzakelijke extra werkzaamheden die geboekt zijn op dit fonds: - herstelwerkzaamheden aan de liftinstallaties: ,- - uitvoeren van veiligheidskeuringen in woningen van Accolade: ,- - faalkosten nieuwbouw ,= - vervangen van 126 Cv-installaties vanwege niet correct functioneren: ,- Mutatie-onderhoud In 2013 besteedden we 1,6 miljoen aan werkzaamheden die een woning na verhuizing van een huurder weer in optimale staat brengen. De uitgaven vallen ongeveer ,- lager uit dan begroot. In 2013 registreerden we 112 minder mutatiewoningen dan in Planmatig onderhoud In 2013 besteedden we 17,1 miljoen aan planmatig onderhoud. Dat was 1,5miljoen minder dan begroot. Dit komt vooral door een scherpe aanbesteding. Overzicht: Budget Uitgaven - Planmatig onderhoud 12,8 10,9 - Groot onderhoud o Projecten 3,7 3,8 o Veiligheidsmaatregelen, DMO en legionella 2,1 2,4 - Totaal 18,6 17,1 Er is ,- ingezet voor het verbeteren van zestien woningen aan de Commandeursstraat in Heerenveen. Woningverbetering tegen huurverhoging In 2013 besteedden we ,- aan woningverbetering met en zonder huurverhoging. Het investeringsbedrag met een directe kostprijs dekkende huurverhoging was ,-. Jaarverslag Accolade

15 Energiebesparing en duurzaamheid We streven ernaar dat al onze woningen in 2020 gemiddeld energielabel C hebben. Om dit doel te bereiken, investeren we gemiddeld 5 miljoen per jaar extra. Investeringen om het energielabel te verhogen (EPAinvesteringen) verrekenen we pas na mutatie door in de huur. Dit beleid moet een jaarlijkse verbetering van 0,04 in de energie-index garanderen. In december 2013 hebben we woningen met een D, E, F of G-label. Ten opzichte van december 2012 is dit aantal gedaald met 1128 woningen. Begin 2013 hadden we een gemiddelde energie-index van 1,67. Eind 2013 bedraagt de gemiddelde energie-index 1,60. Over 2013 is de energie-index dus met 0,07 verbeterd. Uit onderstaande tabellen blijkt dat ons bezit energiezuiniger is dan het landelijk gemiddelde. Verdeling energielabels 1december 2013 Laatste gegegevns beschikbaar van 2012 Accolade Alle geregistreerde woningen in Nederland aantal procent aantal procent A++ 1 0,0% A+ 17 0,1% A % A % B % B % C % C % D % D % E % E % F % F 623 4% G % G 335 2% totaal % totaal % Toolz In het afgelopen schooljaar hebben via Toolz zeven leerlingen het diploma behaald. Met deze zeven komen we in totaal op 21 diploma s uit. Tussentijds hebben we afscheid genomen van zes leerlingen. Deze leerlingen bleken de verkeerde keuze te hebben gemaakt. Zij zijn gestart met een andere opleiding binnen het Friesland College. Het schoolseizoen startten we met 21 leerlingen. Acht leerlingen zijn gestart met het tweede leerjaar en dertien met het eerste jaar. Ook volgen acht vaklieden van Accolade de opleiding Servicemedewerker Gebouwen via Toolz. In 2013 is gezocht naar een verduurzaming van Toolz. Dit heeft geleid tot een samenwerking met Stichting Bouwtalent Friesland. Stichting Bouw Talent is sinds december eigenaar van het concept Toolz. Jaarverslag Accolade

16 Hoofdstuk 4 Verhuren van woningen 4.1 Aanbod en toewijzing Tot december 2012 boden we onze huurwoningen aan via het optiemodel. Vanaf 4 december 2012 bieden we onze woningen aan via het aanbodmodel. Dit doen wij samen met de corporaties Elkien en de Wieren. Bij het aanbodmodel schrijven belangstellenden zich in als woningzoekende voor een huurwoning. Als er een huurwoning beschikbaar is presenteren we deze op de gezamenlijke website. Woningzoekenden maken vervolgens zelf een keuze uit dit woningaanbod. Degene die het langst staat ingeschreven krijgt de woning als eerst aangeboden. We werken nog maar één jaar op deze wijze. We beschikken op dit moment nog niet over betrouwbare gegevens over de wachttijd of de inschrijfduur van de woningzoekenden. In 2013 verhuurden we in totaal woningen, waarvan 21 aan een rechtspersoon. Het gaat hierbij om huisvesting voor bijzondere doelgroepen. Van de woningen die aan een natuurlijk persoon zijn verhuurd zijn verhuurd in het sociale segment en 57 in het commerciële segment. Dit houdt in dat 1501 woningen onder de sociale huurtoeslaggrens zijn verhuurd. En 57 woningen boven de sociale huurtoeslaggrens. De sociale huurwoningen zijn als volgt verhuurd: woningen via het aanbodmodel nieuwbouwwoningen - 16 woningen via Carex - De 57 commerciële huurwoningen zijn als volgt verhuurd: - 41 via het aanbodmodel - 16 nieuwbouwwoningen Van de woningen die we via het aanbodmodel verhuurd hebben is ongeveer 25 % verhuurd aan huurders jonger dan 25 jaar, ruim 40 % aan huurders met een leeftijd tussen 25 en 45 jaar, 20 % aan huurders tussen 45 en 65 jaar en ongeveer 20 % aan huurders ouder dan 65 jaar. Verhuur aan primaire doelgroep We sloten in 2013 in totaal voor zelfstandige huurwoningen een huurovereenkomst af. Ongeveer 96 procent van deze huurwoningen zijn sociale huurwoningen. Deze woningen hebben een netto huurprijs tot 681,02 (prijspeil 31 december 2013). Ruim 69 procent van de huurwoningen verhuurden we aan de primaire doelgroep. De primaire doelgroep bestaat uit huishoudens die op basis van hun inkomen in aanmerking komen voor huurtoeslag. Per vestiging zien we hieronder de verdeling. Vestiging Aantal verhuringen zelfstandige woningen Aandeel verhuringen aan primaire doelgroep Drachten % Franeker % Heerenveen % Joure % Sneek % Accolade % Tabel: aantal verhuringen aan primaire doelgroep De volledige verantwoording volgens het BBSH is opgenomen in bijlage 7. In 2013 pasten we bij het toewijzen van woningen de nieuwe toewijzingsregels toe. Iedere corporatie moet minimaal negentig procent van haar sociale huurwoningen verhuren aan huishoudens met een inkomen tot Jaarverslag Accolade

17 34.229,- (peildatum 1 januari 2013). De Nederlandse overheid bepaalde dit. Dit besluit is een vervolg op het besluit van de Europese Commissie. Deze nieuwe regelgeving ging in op 1 januari In onderstaand overzicht geven we aan welk percentage van de sociale huurwoningen we in 2013 verhuurden aan huishoudens met een inkomen van ,- of lager. Uit dit overzicht blijkt dat wij binnen de norm van 10 procent blijven. Vestiging Percentage sociale huurwoningen verhuurd aan een huishouden met een inkomen van ,- of lager Drachten 92% Franeker 90% Heerenveen 93% Joure 86% Sneek 95% Accolade totaal 92% Tabel: woningtoewijzing Bij bijna 99 procent van de woningen pasten we een huurverhoging toe van 4,0 procent. In sommige gevallen weken we af van deze stijging. Bijvoorbeeld omdat we een voornemen hadden de woning te slopen. In onderstaande tabel geven we de huurverhoging over 2013 weer. Huurverhogingspercentage op 1 juli 2013 Aantal woningen Aantallen In percentage 0,0% 173 1,11 0,0% <> 2,5% 26 0,17 2,5%<> 4,0% 12 0,08 4,0% ,64 totaal ,00 Tabel: huurverhoging in Huurachterstand, ontruimingen en huurderving Huurachterstand Het huurachterstandspercentage van zittende huurders is in 2013 ten opzichte van 2012 gelijk gebleven. Het percentage bleef 0,5 procent van de jaarhuur. Ontruimingen In 2013 riep de rechter in 116 situaties een ontruimingsvonnis uit, op basis van een huurachterstand. Een vonnis van de rechter wil in de praktijk nog niet zeggen dat de ontruiming ook daadwerkelijk plaatsvindt. Vaak wordt de schuld door inspanningen van de deurwaarder alsnog betaald of we treffen een betalingsregeling. In 2013 ontruimden we uiteindelijk 22 woningen. In bijna alle gevallen was huurachterstand de reden voor de ontruiming. Voor onze hele organisatie ligt dit aantal hoger dan het aantal ontruimingen in 2012 (zeventien ontruimingen). De stijging van het aantal ontruimingen en vonnissen kan verklaard worden door de huidige economische situatie. Steeds meer huishoudens krijgen met financiële problemen te maken. Jaarverslag Accolade

18 Vestiging Aantal ontruimingsvonnissen Daadwerkelijke ontruimingen Accolade Heerenveen Accolade Drachten 44 4 Accolade Franeker 3 1 Accolade Joure 21 4 Accolade Sneek 9 3 Accolade totaal Tabel: aantal ontruimingen Huurderving bij frictie leegstand De leegstand van de huurwoningen per 31 december 2013 bedroeg 1,4 procent (in 2011 was dit 2,7 procent). In totaal stonden 433 woningen leeg. Hiervan stonden 93 woningen leeg door frictieleegstand (niet aansluitende verhuur na opzegging). Daarnaast werden er in december 2013 veel nieuwbouw woningen opgeleverd. 4.3 Aantal mutaties en mutatiegraad In 2013 bedroeg het aantal verhuizingen (in 2012 waren dit er 1.581). De gemiddelde mutatiegraad over 2013 was 9,2 procent (in 2012 was dit 10 procent). Dit is de verhouding tussen het aantal opzeggingen en het woningbezit. Van deze verhuringen sloten we geen tijdelijke contracten op grond van de Leegstandswet. Bij de herstructurering van een wijk sluiten we een Sociaal Statuut met de betrokken huurdersbelangenvereniging. In dit statuut regelen we de gevolgen van een gedwongen verhuizing voor onze huurders. In 2013 kenden we in deze gevallen een tegemoetkoming in de verhuis- en herinrichtingskosten van 5.658,- toe. In bijzondere gevallen kenden we meer toe. Dit komt overeen met de regeling van de Rijksoverheid. 4.4 Verenigingen van Eigenaren (VvE s) De administratie van ongeveer twintig Verenigingen van Eigenaren (VvE s) wordt verzorgd door een externe partij. Jaarverslag Accolade

19 Hoofdstuk 5 Betrekken van huurders bij beleid 5.1 Huurdersbelangenverenigingen: onze primaire belanghouders Onze huurders nemen een bijzondere positie in. Zij verenigen zich vooral in huurdersbelangenverenigingen. Op strategisch niveau overlegt ons bestuur met twee vertegenwoordigers van de huurdersbelangenverenigingen. Dit zijn: - Huurdersbelangenvereniging De Bewonersraad Friesland (HDBF) - Platform Huurdersbelangenverenigingen Accolade (Platform HBV). De organisatie van de huurdersbelangenverenigingen HDBF behartigt de belangen van de huurders van Accolade in Drachten. Het Platform HBV bestaat uit de voorzitters van de besturen van de lokale huurdersverenigingen in Franeker, Heerenveen, Joure en Sneek. Met beide vertegenwoordigers hebben we een samenwerkingsovereenkomst. De samenwerkingsovereenkomst met het Platform HBV is herzien. In 2013 hebben we dit opnieuw vastgesteld voor een periode van vier jaar. De samenwerkingsovereenkomst met HDBF loopt vanaf 1 september 2011 en gingen we voor onbepaalde tijd aan. Een groot aantal huurders zijn lid van de HDBF en het Platform HBV. HDBF heeft leden. Het Platform HBV Franker, Heerenveen, Joure en Sneek hebben achtereenvolgens 542, 1507, 749 en 692 leden. De HDBF en het Platform HBV overleggen regelmatig met de vestigingsdirecteuren. Ook hebben ze ieder kwartaal overleg met het Bestuur. Namens het Platform HBV en HDBF hebben twee commissarissen zitting in de Raad van Commissarissen. Jaarlijks vindt een overleg plaats tussen de RvC en de huurdersbelangenverenigingen. Wij faciliteren de huurdersbelangenverenigingen. We ondersteunen ze financieel en bieden hen de mogelijkheid om de kwaliteit te borgen. In 2013 bedroeg de totale bijdrage ,-. Dit bedrag ligt hoger dan de bijdrage in 2012 ( ,-). Dit komt doordat we in 2013 en 2012 meer inzetten op het verhogen van de kwaliteit van de besturen van de HBV s. Zo stelden we extra geld beschikbaar voor trainingen en andere activiteiten. In 2014 stellen we geen extra geld beschikbaar. We zijn in gesprek gegaan met het Platform HBV om de bijdrage meer in lijn te brengen met het HDBF. Besproken onderwerpen Onderwerpen die we op bestuurlijk niveau met het Platform HBV en HDBF bespraken waren in 2013: - huurverhoging 2013; - focusproject organisatie optimalisatie; - onderzoek samenwerking dagelijks onderhoud met Woon Friesland; - jaarverslag en jaarrekening 2012; - klanttevredenheid dienstverlening Woonpunt; - klachtenregeling; - basisuitrusting en standaard assortiment; - leefbaarheid; - begroting 2013 inclusief meerjarenbegroting. Onderwerpen die we alleen met Platform HBV bespraken: - professionalisering HBV; - samenwerkingsovereenkomst; - sluiting kantoor Joure; - gratis lidmaatschap; - Strategisch voorraadbeleid (SVB); - huurprijzen in relatie tot betaalbaarheid tijdens voeten op tafelsessie. Onderwerpen die we alleen met HDBF bespraken: - belangen huurders in VVE; - budgetbeheer; - regelement bewoners commissies; - prijzen geriefsverbeteringen; - servicekosten. Jaarverslag Accolade

20 5.2 Lokale raden Onze vijf locaties kennen ieder een lokale raad. Hierin zitten belanghouders op persoonlijke titel. Zij hebben een stevige lokale- en maatschappelijke verankering. Zij zijn afkomstig uit verschillenden sectoren zoals: zorg, welzijn en werkvoorziening, het onderwijs, milieuorganisaties, de publieke sector en zakelijke dienstverlening. De lokale raad overlegt met de vestigingsdirecteur over de lokale ontwikkelingen en de gevolgen hiervan voor ons. Ook bespreken we voorgenomen besluiten met hen. Dit kan gaan om besluiten over de ondernemingsstrategie, het jaarplan en de begroting. Ook kan de lokale raad ons ongevraagd adviseren. Een adviesraad In 2013 hebben we de lokale raden voorgesteld om deze op te laten gaan in een Adviesraad. Bij de organisatie optimalisatie past het opzetten van een Adviesraad. Wij ambiëren een adviesraad met deskundige, onafhankelijke personen die ons gevraagd en ongevraagd adviseert. Zij weten de relatie te leggen tussen volkshuisvestelijke thema s en het werkgebied van Accolade. Ze benoemen en herkennen kansen en risico s en ventileren ideeën. De lokale raden zijn akkoord gegaan met de opzet van een Adviesraad. Het streven is om begin 2014 hiermee te starten. 5.3 Gemeentebesturen; onze samenwerkingspartners Zowel op ambtelijk- als op bestuurlijk niveau heeft onze directie in 2013 regelmatig overleg met gemeenten. We vinden een constructieve samenwerking met gemeenten in ons werkgebied erg belangrijk en waardevol. Met de volgende gemeenten hebben wij prestatieafspraken lopen of gemaakt: - Gemeente Heerenveen; - Gemeente Smallingerland; - Gemeente De Friese Meren; - Gemeente Súdwest-Fryslân, in 2013 herzien; - Gemeente Franekeradeel/Gemeente Harlingen. Lopende prestatieafspraken evalueren we jaarlijks. Indien nodig passen we de afspraken in goed overleg aan. Door het kabinetsbeleid en onder andere de heffingen die daaruit volgen, komen de afspraken onder druk te staan. In 2013 konden wij al onze prestatieafspraken nakomen. 5.4 Aangewezen belanghouders Naast de belanghouders die we hiervoor noemden, zijn er verschillende grote en kleine belanghouders waarmee we samenwerken. De volledige lijst leest u in bijlage 4 van het jaarverslag. In het voorjaar van 2014 organiseren we een belanghoudersdag. We willen hen blijven betrekken bij het maken van ons beleid. Ook gaan we kijken hoe we dit het beste in een continue vorm kunnen doen. 5.5 Klachtenadviescommissie Medewerkers van Accolade heten klanten welkom en willen problemen oplossen. Het resultaat hiervan is, dat er niet meer dan vier klachten bij de klachtenadviescommissie zijn gekomen. Er hebben twee hoorzittingen plaatsgevonden. Ter plekke is één klacht ingetrokken en één klacht is ongegrond verklaard. De twee overige klachten zijn opgelost, voordat een hoorzitting plaatsvond. Gezien het relatief kleine aantal klachten, onderzoeken we met Elkien en Woon Friesland of we tot een gezamenlijke klachtenadviescommissie kunnen komen. Daarmee delen we onze ervaringen en kunnen we scherper zijn op de kwaliteit. 5.6 Bewonersblad Al onze huurders en belanghouders ontvangen ons bewonersblad Bij ons. Vanaf 2012 maken we een editie voor ons totale werkgebied. Daarvoor maakten we vijf edities: voor elk werkgebied een afzonderlijk editie. In 2013 verscheen het bewonersblad Bij ons vier keer. Het blad komt aan het begin van elk nieuw seizoen uit. Via de Bij ons informeren we onze klanten over ontwikkelingen in onze organisatie. Elke editie heeft een thema. Leefbaarheid is een onderwerp dat in elke editie terug komt. Jaarverslag Accolade

21 In de lente-editie stond de voorjaarsschoonmaak centraal. Als Accolade maken wij ons altijd hard voor schone en nette wijken. Dat leeft een stuk prettiger voor iedereen in de buurt. De zomereditie stond in het teken van de zomer. Ook informeerden we onze huurders over het veilig achterlaten van hun woning, als ze op vakantie zijn. De herfsteditie ging over het online regelen van allerlei huurderszaken. We legden uit op welke manier we onze dienstverlening voor de klant verbeteren. De laatste Bij ons van 2013 kwam vlak voor de feestdagen uit. Deze editie stond in het teken van energie besparen. Jaarverslag Accolade

22 Hoofdstuk 6 Leefbaarheid 6.1 Leefbaarheid per gemeente We zijn actief in het stimuleren van leefbaarheid. Dit legden we ook vast in onze missie, visie en ondernemingsstrategie. Helemaal je eigen plek is ons motto. Dit motto stopt niet bij de woning. Dit strekt zich uit tot de woonomgeving en aanwezigheid van voorzieningen. Ook veiligheid op straat en de manier waarop mensen met elkaar omgaan horen daarbij. Zelfredzaamheid Wij geloven erin dat we Helemaal je eigen plek borgen als bewoners leidend zijn in activiteiten rond leefbaarheid. Bewoners die zich betrokken voelen bij hun woonomgeving zijn van grote waarde voor de buurt en wijk. Wij streven ernaar dat bewoners de handen ineen slaan. Om zo de leefbaarheid in hun directe woonomgeving in stand te houden of te verbeteren. Zo geven we hen verantwoordelijkheid en eigenaarschap en zorgen we voor betrokkenheid. Daarnaast werken we samen met de juiste professionele partijen. Leefbare buurten hebben een positieve invloed op de waardeontwikkeling van ons bezit. Onze belangrijkste leefbaarheidsthema s voor 2013 waren: - wijkvisies; - schoon, heel en veilig; - verbindingen met bewoners; - initiatieven van bewoners. Wijkvisies In een sociale wijkvisie stellen we vanuit de huidige situatie verbeteringen aan de orde. Daarna maken we een plan van aanpak. Bewoners kunnen de wijkvisie samen met betrokken instellingen gebruiken om hun doelen te bereiken. Gemeente De Friese meren Voor de wijkvisie Blauwhof vroegen wij verschillende professionals naar hun ervaringen in de wijk. Zoals de politie, gemeente, medewerkers in de buitendienst van Accolade en Miks Welzijn. Ook vroegen we input van bewoners. Zo kregen we een indruk van de algemene mening over de wijk. Hieruit bleek dat de wijk Blauwhof een rustige, behouden wijk is om in te wonen. Er is niet veel dynamiek, maar bewoners vinden dit juist prima en zijn erg tevreden over het wonen. Gemeente Franekeradeel We hebben de wijkvisies voor het Hamburgerrak en Franeker-Zuid beschreven. De buurtvisie in het Schalsumerplan is in mei opgestart. In de Professorenbuurt speelde de wijkraad een actieve rol in het opstellen van een wijkvisie. We bespraken hoe het nu gaat in de Professorenbuurt na de wijkvernieuwing. De bewoners waren zeer positief, maar zagen ook nog een aantal verbeterpunten. In 2014 gaan we hier verder mee aan de slag. Gemeente Heerenveen Samen met de gemeente en het welzijnswerk in Heerenveen kijken we naar mogelijkheden om onze krachten te bundelen. Als we samenwerken kunnen we veel beter complete wijkvisies maken. Gemeente Súdwest- Fryslân In Sneek startten we met de wijken Hemdijk, Tinga, Noorderhoek en Zwette/Harinxmaland. De wijkvisies van Hemdijk en Tinga waren klaar in Bij de wijkvisie betrekken we bewoners, de gemeente en andere organisaties. Voor alle visies geldt dat de bewoners ze zelf schreven. Zij zijn dan ook eigenaar van de visie. Ook de gemeente en Timpaan Welzijn zijn hierbij betrokken. Zij bieden net als wij ondersteuning bij het hele traject. Jaarverslag Accolade

23 Gemeente Smallingerland De wijkvisie voor De Swetten is klaar. We voerden gesprekken met bewoners en professionals. Ook Woon Friesland was erg actief in de wijk. Gezamenlijk zijn diverse acties ondernomen met gemeente en andere maatschappelijke partners. Zo hebben we tuindagen en boomkapdagen georganiseerd. Ook spraken we bewoners aan op het onderhoud van hun tuin. Verder zorgen we voor goede communicatie met bewoners in het herstructureringsgebied. Daarnaast zijn diverse stappen gezet om meer wijkvisies in kaart te brengen. Hierbij zoeken we aansluiting bij de MOS, Wijkraad en Plaatselijke Belangen. Schoon, heel en veilig Eén van de belangrijkste thema s van leefbaarheid is: schoon, heel en veilig. Elke buurt heeft onderhoud nodig. Een schone woonomgeving waar mensen zich prettig voelen. Goed onderhouden groenvoorzieningen en keurig aangelegd en onderhouden straatwerk. Dit is van groot belang voor de leefbaarheid. Net als een omgeving waarin je je veilig voelt. Wijkbeheer speelt hierin een grote rol. En goed voorbeeld doet volgen. In verschillende wijken gingen bewoners, gemeente, welzijn en andere betrokken partijen hiermee aan de slag. Dit heeft een positief effect op hoe mensen zich gedragen. Samenwerking is hier het kernwoord. In 2013 organiseerden we diverse acties. Hieronder een indruk: Gemeente De Friese meren Om een goed beeld te krijgen van wat onze huurder verstaat onder schoon, heel en veilig hielden we wijkschouwen. Dit gebeurde bijvoorbeeld in de wijk Westermeer. Deze schouwen deden we samen met de wijkagent en de wijkbeheerder van de gemeente en vertegenwoordigers van de wijk. Bewoners gaven tijdens deze wandeling aan waar verbeteringen nodig zijn. Een aantal punten pakten we direct op. Openbare ruimten en verkeersveiligheid blijven bij inwoners een belangrijk aandachtspunt. Gemeente Franekeradeel Ook in Franekeradeel hielden we wijkschouwen. Dit deden we samen met de gemeente, De Skûle Welzijn, de huurdersvereniging, de buurtagenten, bewoners en alle partners in de wijk. De wijkschouwen waren dit jaar in het Sexbierumervaartplan, Schalsumerplan, Professorenbuurt en Van Saarloosstraat en omgeving. Samen met gemeente, politie en bewoners werkten we begin 2013 mee aan een inbraakpreventieproject. In alle wijken hebben we eind maart een kaartje in de bus gedaan bij woningen die niet verlicht waren. Op het kaartje stonden tips om inbraak te voorkomen, zoals het aanlaten van verlichting. In de Froonackerflat zijn vier logeerkamers, waar gasten van bewoners kunnen verblijven. Deze kamers zijn dit jaar opnieuw ingericht en aangepast aan de moderne eisen. Gemeente Heerenveen In maart werkten we samen met Woon Friesland aan een himmeldei in de Greiden. We schonken ook een blikvanger voor de wijk. Cliënten van Talant maakten schilderijen. Deze hangen in de opgeknapte portieken van de flat aan het Burgemeester Kuperusplein. In de wijk Skoatterwâld hielden we in september een wijkschouw. Samen met de bewoners keken we naar de woningen en de woonomgeving. De bewoners vroegen vooral aandacht voor het groen in de wijk en de toegankelijkheid van trottoirs en straten. Gemeente Smallingerland Dit jaar hebben we nog meer ingezet op actief wijkbeheer in de dorpen rond Drachten: Oudega, Opeinde, Rottevalle, Boornburgum en Houtigehage. Zowel in de dorpen als in Drachten besteedden we deze extra aandacht aan het onderhoud van privétuinen. Wat opvalt is, dat er in de dorpen over het algemeen matig onderhouden tuinen zijn. We organiseerden diverse tuindagen. Bijvoorbeeld in de wijk De Venen. Er was grote belangstelling vanuit de huurders om op te ruimen. Zij kregen hulp van de gemeente Smallingerland, Maatschappelijke Onderneming Smallingerland, een schoonmaakbedrijf, Wijkraden, een tuinbedrijf en van ons. Jaarverslag Accolade

24 Gemeente Súdwest- Fryslân In Sneek aan het Oranjepad en de Anna Paulownastraat gaven we een vervolg aan de burendag 2012 onder de naam Snoei en Bloei. We gaven bewoners snoeitips. De dag organiseerden we in samenwerking met de bewoners, Timpaan en de wijkvereniging. Bij de Liaukemastraat verwijderden wij de struiken in de voortuintjes. Daarvoor in de plaats staan nu mooie ligusterhagen. Ook kwamen er tegels in de voortuin. Hierdoor kregen bewoners van de benedenwoningen een eigen tuintje. De bewoners zijn enthousiast over het eindresultaat. Verbindingen met bewoners Onze medewerkers zijn onze oren en ogen. Iedereen in onze organisatie speelt een belangrijke rol in het contact met bewoners. Dit zijn vaklieden, woonconsulenten, opzichters, maar in het bijzonder de wijkbeheerders en huismeesters. Zij gaan in gesprek met onze bewoners en zo ontstaan er ideeën. Ze nemen deel aan diverse overleggen met betrokken instanties in de wijk. Dankzij het overleg lopen er korte lijnen, waardoor we direct en adequaat actie kunnen ondernemen. Gemeente De Friese meren Vorig jaar hadden een aantal bewonerscommissies met behulp van ons een activiteit georganiseerd. Dit jaar deden ze dat weer. Zo gingen ze bijvoorbeeld samen uit eten om elkaar beter te leren kennen. Ook bij het complex Wumkesstraat in Joure hebben we veel gedaan. Vooral door de woningverbeteringen en het opknappen van de buitenkant was er veel contact met de huurders. Dit contact hebben we voornamelijk via een speciaal opzette Facebookpagina onderhouden. De Medewerkers Wonen sluiten op regelmatige basis aan bij bewonerscommissie vergaderingen. Zo weten we wat er speelt en is er snelle uitwisseling van gegevens. Gemeente Franekeradeel Samen met de gemeente en met de bewoners hebben we het Lieftinckplein in het Sexbierumervaartplan aangepakt. Het Lieftinckplein is een plein aan de achterzijde van woningen. Van een saaie, desolate parkeerplaats met garageboxen is een groen plein met een evenwichtige uitstraling gemaakt. Op veel plaatsen zijn er uniforme schuttingen gekomen. We hebben een complexgesprek gehouden in Goslinga en in het Martiniplantsoen. Bij het Martiniplantsoen hebben we het anders aangepakt dan anders. We hebben de bewoners uitgenodigd voor een barbecue. Een opvallend opblaasbaar huis markeerde heel duidelijk de locatie. Ook de wijkagent en de HVF waren aanwezig. Wij hebben de buurtverenigingen ongeveer drie keer ontmoet. De buurtverenigingen hebben een eigen koepel opgericht; de buurtfederatie. Deze heeft onder ander als taak: belangbehartiging, positiebepaling in een veranderende tijd en gesprekspartner naar gemeente. Ook met deze federatie zijn wij in overleg. Gemeente Heerenveen Wij hebben intensief contact met diverse bewonerscommissies, verenigingen van eigenaren, dorpsbelangen en wijkoverleggroepen. Samen zorgen wij voor een plezierig woonklimaat in de complexen, wijken en dorpen. In Heerenveen zijn zeven wijken waar de welzijnsinstelling Caleidoscoop periodiek een wijkoverleg organiseert. Wij schuiven aan wanneer er op het gebied van de volkshuisvestiging belangrijke onderwerpen zijn. Diverse complexen in Heerenveen en een complex in Oudehorne kregen aansluitingen voor het opladen van scootmobielen. In maart hebben spelers van Unis Flyers Heerenveen een schaatsclinic voor schooljeugd uit Oudeschoot verzorgd. Gemeente Smallingerland Samen met Woon Friesland en de gemeente Smallingerland hebben we het thema schoon, heel en veilig besproken. Dit deden we door de direct betrokkenen met elkaar in gesprek te laten gaan. Ook deelden we de organisatieontwikkelingen. Vanuit de verschillende perspectieven keken we anders naar onze gezamenlijke Jaarverslag Accolade

25 opgave. Met de uitkomsten en directe contacten kunnen we in de toekomst nog meer inspelen op zaken die echt spelen in de buurten en wijken. We weten elkaar goed te vinden. We zijn regelmatig in gesprek met bewoners. Voorbeelden hiervan zijn: - brandweervoorlichting organiseren met bewonerscommissies; - aanschuiven bij koffie-uurtjes in complexen voor ouderen; - ontmoetingen met toekomstige bewoners voorafgaand aan de bouw van een nieuwbouw appartementencomplex; - samen met klanten keuzes maken voor bijvoorbeeld het herinrichten van het groen. Gemeente Súdwest- Fryslân In 2013 hielden we opnieuw portiek- en straatgesprekken. Op locatie gingen we in gesprek met de bewoners. Zo blijven we in contact met onze klanten. Uit deze gesprekken komen onderhoudspunten naar voren. Die proberen we direct op te pakken. Ook hebben bewoners van de Jutrijpstraat en Piekezijlstraat zelf het initiatief genomen om een buurtbarbeque te organiseren. We organiseerden een Integratieproeverij voor nieuwe Nederlanders die het afgelopen jaar verhuisden naar Sneek. Wij deden dit samen met Vluchtelingenwerk onder de vlag van het Nationaal Integratiediner. De Integratieproeverij laat zien dat verschillen tussen mensen heel waardevol zijn. Bewoners krijgen op deze manier meer begrip voor elkaar. Dit draagt bij aan de leefbaarheid in een straat of wijk. We startten een leefbaarheidsactie aan de Tjalkstraat in Sneek. Dit is een gebouw met woningen voor ouderen. Aan de voorkant lag een verouderd terras. In overleg met de bewoners maakten we hiervoor een plan. In het vierde kwartaal richtten we het terras opnieuw in. Ook is er nieuwe beplanting aangebracht. In 2014 gaan we hiermee verder en komen bij de ingangen van het gebouw diepere bloembakken. Initiatieven van bewoners Accolade zet in op eigenaarschap en eerste verantwoordelijkheid van de bewoners voor hun buurt. Dit houdt in dat we bewoners willen betrekken bij hun buurt. We willen hen ondersteunen en ideeën en activiteiten stimuleren. Dit verbetert de kwaliteit van het samenleven. Gemeente De Friese meren We kregen de vraag of we senioren wilden voorlichten over het inschrijven voor een woning. Samen met een zorgpartij hebben we hiervoor een bijeenkomst georganiseerd. Verder hebben we een proef gedaan met het open stellen van werkplekken op ons kantoor in Joure. ZZP-ers, waaronder klanten, konden een bureau en faciliteiten gebruiken. Ook in het kader van burendag zijn er activiteiten geweest. Gemeente Franekeradeel Tijdens de bijeenkomst voor de omwonenden van het Martiniplantsoen spraken enige bewoners af om zelf ook een bijeenkomst te organiseren. Het gespreksonderwerp was de gang van zaken in hun woongebouw. De bewoners van het Martinihûs spraken af hun gezamenlijke berging op te ruimen. Wij brengen afsluitbare kasten aan om spullen in op te slaan. Gemeente Heerenveen In september hadden we een geslaagde burendag met de bewoners van de appartementen van de B de Vos van Steenwijksingel en Surinamesingel in Heerenveen. Samen zorgden we ervoor dat het binnenterrein er weer netjes bij ligt. Aan de Bremsingel in Jubbega is op initiatief van de bewoners de verkeersveiligheid aangepakt. Wij zorgden voor bloembakken bij de wegversmalling. Wij stellen tuingereedschap beschikbaar op uitleenbasis voor bewoners die dit zelf niet kunnen aanschaffen. Gemeente Smallingerland Er zijn uiteenlopende ideeën en acties geweest in Smallingerland. Een groep klanten heeft gevraagd of wij wilden mee helpen met het opknappen van hun algemene groen rondom de woning. Dit loopt nog. Jaarverslag Accolade

26 Verder zijn door de storm in oktober meerdere gezamenlijke initiatieven ontstaan om met het groen aan de gang te gaan. Er is een graffiti project gerealiseerd op een leegstaand bedrijfsgebouw. We hebben overlast kunnen oplossen op een parkeerterrein omdat de bewoners gezamenlijk een afsluitbaar hek hebben gekregen. Ook hebben we diverse vervolgen gehad op de kerstboompakketen acties van vorig jaar. Dit is een initiatief waarbij er een pakket door ons wordt verzorgd met boom, lampjes, eten en drinken. We vragen klanten gezamenlijk met de buren dit voor te bereiden. Ze versieren de boom en maken er een leuke bijeenkomst van. Het is een succesvolle formule die mensen aanzet tot meer saamhorigheid en betrokkenheid bij de buurt. Gemeente Súdwest- Fryslân In Sneek organiseerden we de Nationale Burendag in de straat Korte Vreugde. In totaal deden 24 bewoners mee aan deze burendag. Een andere bewoner zocht uit waar de naam van de straat vandaan kwam. Hij zette de historische informatie voor iedereen op papier. Ook traden de jongste leden van muziekkorps Advendo op voor hun buren. Tijdens NL Doet hebben we in de wijk Tinga in Sneek samen met bewoners de speeltuintjes in de wijk vrij gemaakt van afval. Enkele bewoners hebben met de hogedrukspuit graffiti van de brug en speeltuintoestellen afgespoten. Ook de huurdersvereniging was van de partij. 6.2 Financiële inspanning leefbaarheid In 2013 gaven we circa 1,5 miljoen uit aan leefbaarheidsprojecten en leefbaarheidsactiviteiten. We werkten aan leefbaarheid door de inzet van tien medewerkers (wijkbeheerders, flatbeheerders, klantadviseurs, budgetbeheerders en medewerkers sociale teams). Dit deden we in diverse buurten van Drachten, Franeker, Heerenveen, Joure en Sneek. Wij namen de kosten van circa ,- voor deze medewerkers voor onze rekening. Voor het onderhouden van groenvoorzieningen en woonomgevingen gaven we in 2013 circa ,- uit. In 2013 besteedden we ,- aan diverse sociale en fysieke activiteiten. Enkele voorbeelden hiervan zijn: - deelname aan sociale teams in diverse gemeenten; - het aanbrengen van speelvoorzieningen; - het aanbrengen van camerabeveiliging; - het aanbrengen van buitenverlichting in stegen; - het aanbrengen van hekwerken; - het organiseren van tuindagen en prijsvragen; - deelname aan Stichting Veiligheid Smallingerland (SVS); - Doarpswurk Multifunctioneel; - deelname aan Welzijnswerk. Sponsoring We doen op zeer bescheiden schaal aan sponsoring. Sponsoring bestaat uit eenmalige bijdragen op activiteiten. De meeste gevallen van sponsoring hebben betrekking op leefbaarheid en zorg. De activiteiten komen ten goede aan het woongenot in een buurt of wijk waar een groot deel van onze woningen staan. Onder de sponsoring vallen geen activiteiten die alleen bedoeld zijn om onze naamsbekendheid te vergroten. Jaarverslag Accolade

27 Hoofdstuk 7 Wonen en zorg Friesland maakt de komende jaren een aantal demografische ontwikkelingen door. Het gaat dan om bevolkingsdaling, sterke vergrijzing, ontgroening en een veranderde samenstelling van de Friese huishoudens. Vooral de groep ouderen groeit. Het beeld is dat ouderen in de toekomst zo lang mogelijk zelfstandig willen wonen. We houden hier bij toekomstige projecten rekening mee. We maken woningen zoveel mogelijk levensloopbestendig. Veel ouderen wonen liever in een woning op de begane grond dan in een appartement. We nemen dit woningtype zoveel mogelijk mee in de huidige en toekomstige ontwikkelingen. Naast ouderen, huisvesten we ook andere groepen die in meer of mindere mate op zorg zijn aangewezen. Voorbeelden hiervan zijn onder ander de JP van den Bent stichting en Talant. De JP van den Bent stichting streeft ernaar mensen te laten leven zoals ze dat zelf willen. Talant helpt mensen met een beperking hun leven te leiden. Vaak ontwikkelen we voor deze partijen een specifiek nieuwbouwproject. Soms vinden ze een plek in bestaande bouw. We werken ook samen met zorginstellingen voor specifieke groepen mensen. Dit zijn bijvoorbeeld mensen met psychische zorgbehoefte, maar ook mensen met zwaar lichamelijke beperkingen. Zij willen zo zelfstandig mogelijk wonen. Wij dragen graag bij aan een goede woning. Ook zijn we er voor mensen die hulp nodig hebben bij een zelfstandig bestaan. We helpen ze bij het vinden van een fijne, eigen plek. Wij kiezen er nadrukkelijk voor om ons alleen te richten op de woonvraag van deze groepen. Zodra het op zorg, begeleiding of andere zaken aankomt, betrekken we hier gespecialiseerde instanties bij. Deze benodigde zorg en begeleiding moet ook geleverd kunnen worden. Wij zorgen er niet alleen voor dat de woning zelf geschikt is voor meer zorgbehoevenden. We houden ook rekening met de directe woonomgeving van deze doelgroep. Sociaal Team Het Sociaal Team bestaat uit vertegenwoordigers van zorginstellingen, de politie, gemeente, woningcorporaties en welzijnsinstellingen. We hebben maandelijks overleg met het Sociaal Team. We overleggen over overlast, huurachterstanden, directe huisvesting en bewoning. Wij zorgen vooral voor huisvesting van mensen die geen eigen woning kunnen betalen. Een voorwaarde voor een goede huurrelatie is dat de huurder de huur op tijd betaalt. Ook is het belangrijk dat onze huurders de woning goed bewonen. En er mag geen overlast zijn. Dreigende verstoringen van de huurrelatie bespreken we in het Sociaal Team. We bekijken op welke manier we voorkomen dat mensen uit de woning worden gezet. 7.1 Gemeente Franekeradeel Sociaal Team Het sociaal team merkt dat het aantal bewoners met een vlekje toeneemt. Dit komt omdat patiënten uit de instellingen voor psychiatrie en andere opvang sneller uit de instellingen ontslagen worden. Ook krijgen we te maken met getraumatiseerde vluchtelingen. Tellens In de Froonackerflat verhuren we 114 appartementen. Zorggroep Tellens is hier gehuisvest. Zij verlenen zorg aan de bewoners die dit nodig hebben. Ook beheert Tellens de bijbehorende recreatieruimte. Hier verzorgen zij voor de bewoners een gevarieerd activiteitenprogramma. Daarnaast is er een zorghotelkamer in de Froonacker. Hierin verplegen zij tijdelijk patiënten die kortdurende zorg nodig hebben. Bijvoorbeeld na een operatie. In het centrum van Franeker is het project Botniasteeg opgeleverd. Dit is een samenwerkingsproject met Zorggroep Tellens. Het bestaat uit 23 zorgappartementen en negen aanleunwoningen. Voor de zorgappartementen is een indicatie met verblijf nodig. De aanleunwoningen worden door ons verhuurd. Het aanwezige dienstencentrum valt onder de verantwoording van de Stichting Welzijn Ouderen. Het biedt een breed aanbod van sociaal culturele en educatieve activiteiten. Het is bedoeld voor de zelfstandig wonende Jaarverslag Accolade

28 senioren in Franekeradeel. Onderdelen van het centrum zijn een huiskamer, restaurant en een fraaie biljartruimte. Er is een breed aanbod van diensten. GGZ We verhuren in Franeker zestien woningen aan GGZ Friesland. Zodra mensen van deze doelgroep een wooncertificaat halen, kunnen zij een woning van ons huren. Vaak onder ambulante begeleiding van de GGZ. De GGZ geeft dit wooncertificaat af zodra de (ex-)cliënt aantoont zelfstandig te kunnen wonen. In 2013 verhuurden we vier woningen op deze manier. Verslavingszorg Noord-Nederland Verslavingszorg Noord-Nederland huurt vier woningen van ons in Franeker. Het gaat hier om woningen voor mensen met verslavingsproblemen. Ze wonen hier en krijgen er hun behandeling. Ze worden voorbereid op terugkeer in de maatschappij. Talant Talant huurt op verschillende plekken woningen van ons. In It Ankerplak vijftien woningen en in het Skoalhus 25. De cliënten wonen hier zelfstandig met ondersteuning van Talant. De steunpunten zijn dichtbij de woningen. J.P. van der Bent In de Sjaerdemastraat realiseerden wij zestien woningen, bedoeld voor mensen met een beperking. Er is ook een ruimte voor gezamenlijke activiteiten en begeleiding. De J.P. van de Bent stichting huurt het hele pand. Zij verhuurt het weer door aan haar cliënten. 7.2 Gemeente Heerenveen In Heerenveen bestaat een uitgebreid netwerk van zorginstelling, vrijwilligersorganisaties en welzijnsorganisaties. Wij hebben als leverancier van woningen en woondiensten raakvlakken met deze instellingen en werken hiermee samen. Dit doen we in de vorm van formele samenwerkingsverbanden en individuele relaties met een bepaalde instelling. Wij weten elkaar te vinden. Platform Geef Wij zitten in het Platform GEEF. Hierin delen we kennis over wonen, welzijn en zorg. Het platform heeft als doel bewoners zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Dit jaar is extra aandacht besteed aan de functie van een multifunctionele accommodatie in de dorpen. Zienn In het appartementencomplex De Beugel verhuren we twaalf woningen aan klanten van Zienn. Zienn begeleidt deze voormalig dak- en thuislozen om zelfstandig te wonen. Meriant In samenwerking met Meriant verhuren we in totaal vijftien appartementen in De Kompanije in Jubbega. De bewoners zijn hulpbehoevend en worden begeleid door Meriant. Verder maken de bewoners gebruik van de Multifunctionele Accommodatie. Ook verhuren wij aanleunwoningen voor ouderen bij zorgcentrum Marijkehiem in Heerenveen. Hierbij biedt Meriant een zorgpakket. Talant In samenwerking met Talant verhuren wij een aantal woningen en appartementen aan cliënten van Talant. Dit is begeleid wonen voor cliënten met een beperking. Stichting Fokus In de nieuwbouw aan de Nieuwburen in Heerenveen worden in 2014 zestien appartementen voor cliënten van Stichting Fokus opgeleverd. Deze cliënten hebben een ernstige lichamelijke beperking. Zo krijgen deze mensen de kans om in aangepaste woningen zelfstandig te wonen. Jaarverslag Accolade

29 Stichting GGZ Friesland Wij verhuren een aantal zelfstandige woningen aan GGZ Friesland. Deze woningen zijn voor groepswonen ingezet. Stichting Present Wij werken samen met Stichting Present. Op basis van vrijwilligheid helpen we mensen die tijdelijk hulp nodig hebben. Ook dit jaar zijn diverse klanten uit Heerenveen en Joure geholpen via Stichting Present. Zo hebben een aantal collega s de laatste avond van de avondvierdaagse gelopen ouderen die in een rolstoel zitten. MEE Friesland Ook met MEE Friesland zoeken we de samenwerking op. MEE verzorgde dit jaar een cursus voor een aantal personeelsleden van Accolade. De cursus ging over het omgaan met mensen met een beperking. Zorg- en therapiecentrum Wittelte Met zorg- en therapiecentrum Wittelte maakten we afspraken om woningen aan te bieden voor begeleid zelfstandig wonen. 7.3 Gemeente Smallingerland Ook in Smallingerland huisvesten we bijzondere doelgroepen. De verschillende organisaties zoals Talant, ZIENN, MEE, Pi-groep en GGZ organiseren de begeleiding en zorg. Met diverse partijen voeren we gesprekken over huisvesting in combinatie met zorg. Lauwerspark Aan de zuidwestkant van Drachten aan De Lauwers ontwikkelden we zorg- en gewone appartementen. Het gaat om vijftig appartementen in drie woongebouwen en om ongeveer dertig zorgeenheden. De zorgeenheden moeten nog gebouwd worden. Ze zijn bestemd voor echtparen met een zorgvraag. Bewoners uit de wijk zijn welkom voor dagbesteding of zorg. De oplevering van de vijftig appartementen was in de zomer van Stichting Samendracht Met Stichting Samendracht zijn we in gesprek om jongvolwassenen met een aan autisme verwante stoornis te helpen aan een woning. Er is namelijk een gebrek aan passende woonvoorzieningen. Hierdoor blijven velen noodgedwongen bij hun ouders wonen. We hebben een passende locatie gevonden. De huidige klanten zijn geïnformeerd en het is nu wachten op een woning die vrij komt. Rispinge Met Zuidoost Zorg zijn we in gesprek over de toekomst van het woongebouw Rispinge. Door een veranderende vraag is aanpassing van het zorgappartementengebouw waarschijnlijk nodig. Ouderen blijven steeds langer zelfstandig in hun eigen omgeving wonen. De overheid is bezig het systeem van voorwaarden en indicaties aan te passen. Mensen die uiteindelijk naar een zorginstelling verhuizen, hebben een zwaardere zorgvraag en iedereen met een lichtere vraag moet thuis blijven wonen. Torenstraat We ontwikkelden samen met Tjallingahiem huisvesting voor jongeren aan de Torenstraat. De oplevering was eind Tjallingahiem is een instelling die gespecialiseerde jeugdzorg biedt. Zij bieden dit aan kinderen, jongeren en jongvolwassenen met beperkingen in de sociale redzaamheid. Het pand aan de Torenstraat biedt woonruimte aan zestien jongeren. Ook is er naschoolse opvang. De Friese Wouden Deze organisatie is bezig met een visie op wonen en zorg. Zij hebben zelf vastgoed. Ze hebben de markt voor zorgvragers in beeld gebracht. Wij hebben ons Strategisch voorraadbeleid en marktinzichten met hen gedeeld. De Friese Wouden wil deze aanpak ook voortzetten met de andere grote corporaties zodat er Friesland breed een duidelijk beeld ontstaat. Jaarverslag Accolade

30 Talant Talant heeft aan ons haar woonvisie gepresenteerd. We bekijken wat dit betekent voor de verhuur van woningen door Accolade aan bewoners van Talant. Fokus We zijn in gesprek geweest met Fokus. Zij hadden een vraag naar woningen voor mensen met een lichamelijke handicap, die met eigen regie en zorg zelfstandig kunnen wonen. Door de onzekerheid rond de financiering van de zorg is er nog geen project tot stand gekomen. PI groep PI groep begeleidt mensen met een beperking naar zelfstandig wonen. Wij verhuren een eerste (trainings)woning aan de PI groep. Stichting Leergeld Twee stichtingen krijgen onderdak in ons kantoorgebouw in Drachten. Stichting Leergeld wil kansarme jongeren ondersteunen en ze te laten deelnemen aan maatschappelijke activiteiten. Stichting Present Stichting Present biedt samen met vrijwilligers praktische hulp aan mensen die in een moeilijke situatie zitten. Dit kan te maken hebben met financiën, gezondheid of een sociaal isolement. Diverse partijen We hebben met diverse kleine bestaande of opkomende zorgpartijen kennismakingsgesprekken gehad. En ook met verenigingen die bijvoorbeeld woongroep accommodatie zoeken. 7.4 Gemeente Súdwest-Fryslân J.P. van den Bent stichting In de wijk Noorderhoek gaan we appartementen bouwen voor de oud-huurders die terug willen keren. Ook komen er appartementen voor cliënten van de J.P. van den Bent stichting. Dit is een stichting voor verstandelijk gehandicapten. Hiermee voeren we regelmatig overleg over hun wensen. Er is inmiddels een samenwerkingsovereenkomst. Aan de Roerdomplaan in de wijk Hemdijk huurt de J.P. van den Bent stichting twaalf woningen van Accolade. Zorggroep Plantein Op de hoek A7 Lemmerweg bouwden we De Waterman. Er zijn 24 appartementen bestemd voor psychogeriatrische cliënten van zorginstelling Plantein. De overige twintig appartementen zijn voor senioren vanaf 55 jaar. Alle huurders kunnen gebruik maken van het zorgpakket van Plantein. De Waterman is het tweede gebouw dat Plantein van Accolade huurt. In de wijk 2010 Sperkhem/Tuindorp huurt Plantein zestien woningen van ons voor dementerende ouderen. Philadelpia Zorg Philadelphia Zorg huurt op twee plaatsen in Sneek woningen van Accolade. Dit is aan de Borndiep/Breewijd en in het zogenaamde havengebouw aan de Amaliastraat. Het gaat in totaal om 26 woningen. GGZ Friesland Accolade verhuurt diverse woningen aan (oud)patiënten van de GGZ. Vaak met ambulante begeleiding. In de wijk Sperkhem huurt de GGZ acht wooneenheden. Dit is bij de Beschermde Woonvorm Woldenhof. Stichting Jeugdzorg Aan de Stichting Jeugdzorg verhuurden we vier woningen. Twee in de wijk Sperkhem en twee in de wijk Hemdijk. In de wijk Hemdijk gaat het om twee naast elkaar gelegen woningen aan de Kemphaan. Deze verhuren we aan Stichting Jeugdzorg. Jaarverslag Accolade

31 Talant en Limor Talant huurt op verschillende plaatsen in Sneek woningen van ons. Aan de Hanso Mollstraat, Waterkers en Katzijlstraat. In totaal gaat het om 25 woningen. We maakten een afspraak met Limor. We stellen vijf woningen per jaar beschikbaar. Hier kunnen ex-cliënten wonen die uitstromen van de crisisopvang van Limor. Jaarverslag Accolade

32 Hoofdstuk 8 Personeel en organisatie Formatie Op 31 december 2013 waren bij Accolade 188 medewerkers (87 mannen en 101 vrouwen) in dienst. De totale personeelsformatie in fte s uitgedrukt bedroeg toen 160,45 (175,3 in 2012). Dit aantal fte s is inclusief twee medewerkers van Loopbaaninitiatief, een Wajonger en een gedetacheerde medewerker bij projectontwikkelaar Fooq. Medewerkers die we hebben ingehuurd (interim-medewerkers, adviseurs en gedetacheerde medewerkers) zijn niet meegeteld. Dit ging in totaal om 5,67 fte. In 2013 kwamen acht medewerkers bij ons in dienst. In totaal traden vijftien medewerkers uit dienst. Er zijn, buiten de organisatieoptimalisatie om, geen medewerkers doorgestroomd naar een andere interne functie. 31 scholieren en studenten zijn in 2013 met een stage bij ons gestart. Daarnaast hebben tien andere stagiaires hun stage in 2013 bij ons afgerond. Zij waren in 2012 al met hun stage begonnen. Het gaat hierbij om snuffelstages, meeloopstages en onderzoeksstages. De leerlingen van Toolz tellen we hierbij niet mee. Strategisch HRM Een aantal jaren geleden voerden we de strategische personeelsplanning in. Hierbij maken we een koppeling tussen de ondernemingsstrategie en de kansen, bedreigingen, sterkten en zwakten op HRM-gebied. In de loop van het jaar hebben we een strategisch personeelsplan op hoofdlijnen opgesteld. Dit gebruiken we straks als input voor een verdere invulling bij de organisatie optimalisatie. Talentenmonitor In 2013 vulden alle leidinggevenden samen met P&O opnieuw de talentenmonitor in voor hun afdeling. Met de talentenmonitor controleren we of we aan alle eisen van de personeelsbehoefte voldoen. Uit de gesprekken tussen leidinggevenden en P&O kwamen verschillende acties naar voren. Deze zijn gekoppeld aan de integrale HR-instrumenten, zoals opleidingsplannen. Anders werken Werken waar en wanneer je wilt, dat is de inzet van de Pilot Anders Werken, die we begin 2013 hebben ingevoerd. Medewerkers krijgen hierbij meer vrijheid en verantwoordelijkheid om hun functie zo goed mogelijk te vervullen. Medewerkers en leidinggevende maken hierbij afspraken over resultaten, bereikbaarheid en minimale aanwezigheid. Begin 2014 evalueren we de pilot en kijken we naar het vervolg. Functionerings- en beoordelingssystematiek In 2013 hebben we een nieuwe functionerings- en beoordelingssystematiek ingevoerd. De standaard kruisjeslijsten zijn vervangen door formulieren die leidinggevende en medewerker samen flexibeler in kunnen vullen. Het maken van resultaatsafspraken staat hierbij centraal. Ook deze systematiek evalueren we na een jaar. Gezondheids- en Arbobeleid Duurzame inzetbaarheid In 2013 hebben we een vervolg gegeven aan het traject duurzame inzetbaarheid. Dit traject is in 2012 gestart voor de vaklieden. In 2013 hebben alle overige medewerkers van Accolade de mogelijkheid gekregen om deel te nemen aan een Preventief Medisch Onderzoek (PMO). In 2014 gaan we verder met het organiseren van acties om de gezondheid en duurzame inzetbaarheid van medewerkers te verbeteren. RI&E In 2013 zijn we begonnen met het in kaart brengen van de risico s van arbeidsomstandigheden binnen Accolade. Deze RI&E wordt uitgevoerd door de preventiemedewerker van Accolade. Dit doet de preventiemedewerker in nauwe samenwerking met de ondernemingsraad en medewerkers. In 2014 ronden we de inventarisatie af en stellen we een plan van aanpak op voor de risico s die naar voren zijn gekomen. Agressiebeleid Ons agressiebeleid en protocol hebben we in 2013 geactualiseerd. Medewerkers met veel klantencontacten, hebben in het werkoverleg uitleg gekregen over de veranderingen. Daarnaast volgden zij een training in het omgaan met agressie en emotie. In 2013 zijn dertien agressie-incidenten geregistreerd. Jaarverslag Accolade

33 Hulpmiddelen Soms kunnen hulpmiddelen er voor zorgen dat medewerkers minder klachten of hinder ervaren bij de uitoefening van hun functie. In 2013 heeft dit geresulteerd in de aanschaf van beeldschermbrillen, speciale ziten rugkussens en aangepaste muizen en toetsenborden. Voor een aantal medewerkers met aanhoudende klachten aan bijvoorbeeld nek of rug is een externe bedrijfsfysiotherapeut ingeschakeld. BHV In 2013 zijn de bedrijfsnoodplannen van Accolade geactualiseerd en hebben de BHV-ers (herhalings)trainingen gevolgd. Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage bedroeg in ,5 procent. Dit is exclusief zwangerschap. Dit is behoorlijk lager dan in 2012 (5,3 procent). In het eerste kwartaal van 2013 was het verzuimpercentage extreem hoog met 6,5 procent. De overige kwartalen lag het verzuimpercentage onder of net boven het streefpercentage van 4 procent met 3,9, 3,8 en 4,1procent. Het verzuim inclusief zwangerschap- en bevallingsverlof, was in ,4 procent (in 2012 was dit 6,4 procent). Vanaf 2012 registreren we ook het werken op therapeutische basis. Het verzuim exclusief therapeutische basis was in ,3 procent (in ,1 procent). Inzetbaarheid en mobiliteit Een aantal jaren geleden richtten we in samenwerking met de collega-corporaties Lefier, Nijestee, Elkien en Woon Friesland Loopbaaninitiatief op. Met Loopbaaninitiatief proberen we medewerkers te verleiden om bewust bezig te zijn of gaan met hun loopbaan. Door de vergrijzing en ontgroening hebben wij er belang bij dat medewerkers langer door willen werken. Dat ze inzetbaar blijven en meegaan in de ontwikkelingen van de organisatie. Inmiddels werken we in Loopbaaninitiatief samen met achttien andere corporaties. Samen met een aangestelde coördinator kunnen we: - beter ondersteunen bij loopbaanvragen; - (nieuwe) medewerkers boeien en binden; - de inzetbaarheid van medewerkers vergroten; - tijdelijke en vaste functies snel invullen; - kennis uitwisselen; - een sector presenteren die interessant is voor potentiële medewerkers. In 2013 werd er met behulp van subsidie van FLOW een loopbaanadviseur aangesteld. De loopbaanadviseur ondersteunt en coacht medewerkers op het gebied van loopbaanvragen. De adviseur zet trainingen op, begeleidt bij EVC-trajecten, bemiddelt van werk naar werk (binnen en buiten de sector) en realiseert werkervaringsplaatsen. Vanuit Loopbaaninitiatief participeren de achttien corporaties onder de naam Samenwerkende Woningcorporaties in Noorderlink. Noorderlink is een samenwerkingsverband van een aantal grote bedrijven en organisaties op het gebied van HRM in Noord Nederland. De manager HRM van Accolade zit namens Loopbaaninitiatief in het Algemeen Bestuur en de Programmaraad van Noorderlink. Opleidingen Net als ieder jaar volgden ook in 2013 medewerkers diverse interne en externe trainingen en opleidingen. Een greep uit de gevolgde interne intercompany trainingen: - Omgaan met emotie en agressie; - Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking; - VCA (Veiligheid, gezondheid & milieu Checklist Aannemers); - Veilig werken aan elektra (NEN3140); - Klimaat en fysica; - ISM (Integrated Service Management); - Klantgericht communiceren - Bedrijfshulpverlening (BHV). In 2012 zijn drie allrounders gestart met de opleiding Servicemedewerker Gebouwen via Toolz. In 2013 zijn vijf medewerkers in hun voetsporen getreden. Ook zij zijn terug in de schoolbanken om dit diploma te behalen. Jaarverslag Accolade

34 Daarnaast zijn er door de medewerkers in 2013 diverse opleidingen gevolgd. Hierbij maakten medewerkers gebruik van het functiegebondenbudget of het individueel loopbaanontwikkelingsbudget. Voorbeelden van opleidingen/trainingen die vanuit het individuele loopbaanbudget gevolgd zijn: - basiscursus computer; - mindfulness; - talent in actie, past leidinggeven bij mij? - persoonlijke uitstraling en profilering; - ZZP-er; - evenementenorganisatie; - bouwkunde voor niet-bouwkundigen. Ook maakten een aantal medewerkers gebruik van hun loopbaanbudget om individuele coaching te krijgen als vervolg op de training klantgericht communiceren. Een heel scala aan opleidingen dus. In 2013 zijn er geen EVCtrajecten uitgevoerd. Dit zijn trajecten om je ervaring vast te leggen in een ervaringscertificaat. CAO In onze CAO is niet alles tot in de puntjes vastgelegd. Het minimumkarakter geeft woningcorporaties ruimte om medewerkers maatwerk te bieden. Zo kunnen werkgever en de Ondernemingsraad afspraken maken over aanvullende arbeidsvoorwaarden. Een onderdeel van onze CAO is een individueel loopbaanontwikkelingsbudget. Elke fulltime medewerker krijgt hiervoor 4.500,- per vijf jaar. Medewerkers kunnen met dit budget zelf invulling geven aan hun ontwikkeling. Elke woningcorporatie met meer dan honderd werknemers moet minimaal één arbeidsplaats voor een Wajonger hebben. Wij hebben sinds begin 2012 een Wajonger in dienst. In 2012 is een pensioenwerkgroep aan de slag gegaan met voorbereidingen voor een nieuw pensioenakkoord per Ze kijken naar de toekomstige inhoud van de pensioenregeling in verhouding tot de kosten, de indexatieambitie en de risicohouding. Begin 2013 is de CAO van 2012 met een half jaar verlengd. Vervolgens zijn afspraken gemaakt voor de periode 1 juli 2013 tot 1 januari In november hebben onze medewerkers een eenmalige uitkering van 250,- bruto ontvangen. De pensioenopbouw gaat per 1 januari 2014 naar 2,15 procent. CAO partijen voeren hiermee het Witteveen kader door. Werkkostenregeling We kozen ook in 2013 voor de werkkostenregeling. Bij de werkkostenregeling zijn alle vergoedingen en verstrekkingen aan medewerkers loon. De regeling kent een vrije ruimte. Als de vergoedingen en verstrekkingen binnen deze vrije ruimte blijven, dan betalen we geen belasting en premies over het betaalde bedrag. De vrije ruimte bedroeg in ,5 procent van de loonsom. We hebben ruim ,- aan vergoedingen en verstrekkingen in de regeling op kunnen nemen. Eind 2013 hadden we nog ongeveer ,- van de vrije ruimte over. De deelname leverde een besparing op belasting- en werkgeverslasten op van ongeveer ,-. Jaarverslag Accolade

35 Hoofdstuk 9 Governance en risicomanagement 9.1 Governance Corporate Governancecode Voor de woningcorporatiesector is een Corporate Governancecode ontwikkeld. In de basis geldt de code volgens het principe pas-toe-of-leg-uit. Drie bepalingen zijn dwingend: het toepassen van de beloningscode voor bestuurders, de honoreringsregels voor commissarissen en de zittingstermijn voor commissarissen. Wij voldoen aan de eisen die in de code staan. Integriteitscode We hebben een Integriteitscode waar de medewerkers, bestuurders en toezichthouders zich aan moeten houden. Dit geldt ook voor bedrijven waarmee we contracten sluiten. Op deze manier borgen wij dat iedereen die voor en met Accolade werkt maatschappelijk en sociaal verantwoordelijk handelt. De Integriteitscode staat op onze website. Klokkenluidersregeling Door onze Klokkenluidersregeling kunnen medewerkers onregelmatigheden melden, zonder dat ze het risico lopen om hun baan te verliezen. Onregelmatigheden over het personeel rapporteren we aan de Raad van Bestuur. Onregelmatigheden over de directeur-bestuurders rapporteren we aan de voorzitter van de Raad van Commissarissen. In 2013 kregen we geen meldingen over het personeel of over de directeur-bestuurders. De Klokkenluidersregeling staat op onze website. Externe vertrouwenspersoon Zowel voor de Integriteitcode en de Klokkenluidersregeling hebben we een interne en externe vertrouwenspersoon. De externe vertrouwenspersoon is ondergebracht bij de Arbo Unie. Leningen of garanties In ons beleid staat dat we geen leningen of garanties geven aan leden van de Raad van Commissarissen, de leden van de Raad van Bestuur of het personeel. Zulke leningen of garanties zijn in 2013 niet verstrekt. Onafhankelijkheid van de Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen zijn onafhankelijk van de Stichting Accolade. Geen van de commissarissen is of was in het verleden in dienst van ons of van een van onze rechtsvoorgangers. De leden van de Raad van Commissarissen onderhouden geen directe of indirecte band met toeleveranciers of afnemers van Accolade. Er bestaan geen overlappingen met andere bestuursfuncties. Geen van de commissarissen verleent andere diensten dan die voortvloeien uit het lidmaatschap van de Raad van Commissarissen. Ook onderhouden zij geen directe of indirecte banden met ons, buiten hun commissariaat om. 9.2 Interne risicobeheersing en controlesysteem We werken met een risicomanagementsysteem waarvan de externe accountant de opzet, bestaan en werking jaarlijks beoordeelt. De basis van het risicomanagementsysteem is de managementtool Enterprice Risk Management (ERM). Deze tool biedt een kapstok. De verschillende bedrijfsrisico s worden gekoppeld aan onze strategische koers en strategische doelstellingen. We werken in een speelveld met een hoog risiconiveau, ongeacht of het financieel of maatschappelijk van aard is. Uit de toets van PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. kwam naar voren dat in 2013 de kwaliteit van het risicobeheerssysteem net als in 2012 op orde is. De IT-control is verbeterd. Hierbij hebben we alle IT-risico s in kaart gebracht, beoordeeld en zo nodig afgedekt. Daarnaast hebben we de algemene informatievoorziening in 2013 opgepakt. In verband met de nieuwe organisatiestructuur en de daaraan gekoppelde informatievoorziening ronden we dit in 2014 af. Het risicobeheersingssysteem binnen onze organisatie wordt op vier onderdelen gemeten. Deze zijn: I Interne organisatie, strategie en doelen; Jaarverslag Accolade

36 II III IV Risico identificatie & analyse; Risico respons & beheersing; Informatievoorziening en monitoring. In 2013 investeerden we vooral in de Risico Identificatie op het gebied van financieel beheer. Op dit onderdeel scoren we nu beter. Het doel was om snel via onder meer scenario-analyses de impact van verschillende risico s te kunnen beoordelen en hier op in te spelen. Daarnaast hebben we in 2013 nadruk gelegd op het zichtbaar doorlopen van de PDCA-cyclus. Dit heeft als doel de verbinding tussen doelen en prestaties te bewaken. In 2014 leggen we de nadruk op de operationele risico s. Dit heeft als doel de risico s van procesfouten te verminderen. Daardoor zullen de opbrengsten stijgen en de kosten dalen norm Portefeuille- en marktrisico In de provincie Friesland hebben we te maken met een trek van het platteland naar de grotere kernen. Dit komt door de vergrijzing, de afname van voorzieningen in de dorpen en de toename van het aantal kleine huishoudens. Als gevolg daarvan groeit het aantal huishoudens in de verstedelijkte gebieden waar wij ons bezit hebben. In de periode 2025 tot 2040 blijft het aantal huishoudens stabiel. De markt in Franeker is een uitzondering. Deze krimpt naar verwachting na 2025 licht. Leegstand op de woningmarkt verwachten we niet, omdat de vraag naar sociale huurwoningen blijft stijgen. Een belangrijke indicator hiervoor is het aantal inschrijvingen per complex (zie ook paragraaf 3.1 over Ontwikkelingen op de woningmarkt). Voor ons hele bezit hebben we een Strategisch voorraadbeleid opgesteld. Hierin legden we vast wat de marktontwikkelingen zijn. We hebben een Portefeuillebeleid gemaakt met daarin onder meer het rendement, de positie en de gewenste ontwikkeling per complex. Dit Strategisch voorraadbeleid is leidend voor de herstructureringsopgaven, het verkoopbeleid, het onderhoudsbeleid en de wijkvisies. De verkoopmarkt staat vanaf 2009 door de economische crisis onder druk. Hierdoor stelden we het aantal begrote te verkopen woningen naar beneden bij. In 2013 verkochten we 86 bestaande huurwoningen, terwijl er 75 begroot waren. In 2012 verkochten we 78 woningen. Het aandeel scheefwoners bij Accolade is 20 procent. Wij verwachten dat een deel van deze groep, gezien de gedaalde huizenprijzen en het aangescherpte toewijzingsbeleid, over gaat naar een koopwoning. Dit zal geleidelijk gaan. Omdat het herstel voorzichtig is en de werkloosheid blijft toenemen hebben we ook voor 2014 het aantal verkochte woningen begroot op 75. Ook bij de verkoop van nieuwbouw hebben we risico beperkende maatregelen genomen. We bouwen kleiner dan voorheen en we hanteren een voorverkooppercentage van 75 procent. Daarnaast brengen we het aantal koopwoningen in projecten zoveel mogelijk terug. Jaarverslag Accolade

37 Politieke risico's Tegenwoordig beïnvloedt de landelijke politiek onze strategie en doelen sterk. De politiek is in 2013 akkoord gegaan met de verhuurdersheffing en het verder decentraliseren van taken naar de gemeenten. Onze kosten zijn daardoor sterk gestegen. Daarom moeten we vergaande keuzes maken op het gebied van het huurbeleid en dienstverlening. De huren zullen sterker stijgen dan de afgelopen jaren en de dienstverle ning versoberen we op sommige onderdelen. Treasuryrisico's De Treasurycommissie beoordeelt de treasuryrisico's (rente- en liquiditeitsrisico s) maandelijks. Het treasurybeleid is vastgelegd in het Treasury statuut. Jaarlijks kijken we op basis van de meerjarenplanning wat de Treasuryactiviteiten zijn en hoe we hier het beste invulling aan kunnen geven. De resultaten van de Treasurycommissie worden via de Auditcommissie teruggekoppeld aan de Raad van Commissarissen. We bespreken het Treasury jaarplan jaarlijks met de Auditcommissie. Ons beleid met betrekking tot looptijden en renterisico s richt zich op het beheersen van de rente- en liquiditeitsrisico s en het minimaliseren binnen het risicoprofiel van de rentelasten. Een belangrijk onderdeel is optimalisatie van het vervalschema van de leningenportefeuille. Zo spreiden we de risico's in de tijd. Volgens het Treasury statuut is het toegestaan om gebruik te maken van traditionele rentederivaten. Wij maken hier in principe geen gebruik van. Onlangs heeft het CFV ook de basisrenteleningen en extendibles (rente met een specifieke renteafspraak op termijn)aangewezen als een derivaat. Volgens deze definitie van het CFV heeft ook Accolade derivaten. Dit zijn renteproducten waarbij geen bijstortverplichting geldt. Onze rentevisie gaat ervan uit dat de economische groei binnen de eurozone langzaam aantrekt en dat de langlopende rente langzaam stijgt. De korte rente blijft als gevolg van de langzame economische groei en de lage inflatie in 2014 laag. We sturen strak op kasstromen. Deze kasstromen brengen wij maandelijks en jaarlijks voor een periode van tien jaar in beeld. De kasstromen zijn leidend voor de realisatie van projecten, het huurbeleid en voor de kostenontwikkelingen. Projectrisico's De projectrisico s beheersen we zoveel mogelijk door de projecten in te delen in duidelijk afgebakende fases. Daarnaast huren we het projectmanagement extern in. We benoemen de geïdentificeerde projectrisico s en dekken deze zo nodig af. Dankzij deze methode zijn alle projecten binnen het projectbudget gerealiseerd. De projecten die vallen onder Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) worden geborgd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Operationele risico's Om tot goede prestaties te komen is resultaatgericht en efficiënt werken van groot belang. Een eerste vereiste is eenduidigheid in de processen. We sturen op eenduidige kpi s (kritieke prestatie-indicatoren). Ook investeren we in doelgerichte mensen die het belangrijk vinden om focus in hun werk aan te brengen. Wij vinden dat de risicobeheersing binnen onze organisatie goed georganiseerd is. De risico s hebben we in beeld en beheersen we voldoende. In 2014 vindt de uitrol van het procesgericht werken plaats. Hiermee willen we de processen vanaf onderaan de organisatie verbeteren. Het doel is efficiënter, effectiever en doelmatiger te werken. Wij verwachten dat de productiviteit omhoog gaat en dat de risico s afnemen. Jaarverslag Accolade

38 Hoofdstuk 10 Financiën 10.1 Financieel beleid Het financiële beleid beschrijft de minimale randvoorwaarden om onze financiële continuïteit te borgen. Als we werken volgens dit beleid, dan maken we onze doelstellingen en ambities waar. Tegelijkertijd richt het beleid zich op presteren naar vermogen. Daarmee bedoelen we dat er evenwicht is tussen maatschappelijke en financiële prestaties. Onze doelen zijn opgenomen in de Ondernemingsstrategie. In de Ondernemingsstrategie gaan we onder andere uit van taakstellende doelstellingen over de te bouwen woningen, te slopen woningen en te verkopen woningen. In de jaren 2014 tot en met 2023 zijn de te verwachten investeringen voor woningen 207 miljoen. Naar verwachting bouwen we in deze periode 1146 huurwoningen en 170 koopwoningen. Daarnaast verwachten we in deze periode 1050 huurwoningen te verkopen en 460 huurwoningen te slopen. Omdat alle beleidsbeslissingen uiteindelijk leiden tot een financiële uitkomst, toetsen we deze aan de financiële meerjarenprognose van tien jaar. Deze stellen we jaarlijks vast. De variabelen zoals huurinkomsten, inflatie, toekomstige renteontwikkeling en ontwikkeling van de voorraad beoordelen we en passen we eventueel aan Weerstandsvermogen We streven naar een financiële positie met een weerstandsvermogen dat voldoet aan de beoordelingscriteria. Deze beoordelingscriteria zijn vastgelegd door het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (voorheen Ministerie van VROM). Ons financiële beleid is gericht op een minimale solvabiliteit op basis van de bedrijfswaarde van twintig procent. In de meerjarenprognose gaan we uit van een solvabiliteitsontwikkeling van 33 procent in 2013 en 45 procent in De ontwikkeling van de solvabiliteit baseren we op de Ondernemingsstrategie. In onderstaande grafiek geven we de ontwikkeling van de solvabiliteit, op basis van de bedrijfswaarde in procenten voor de jaren 2013 tot en met 2018 weer. Jaarverslag Accolade