Inhoud... 1 Muntthee... 2 Zet je eigen muntthee... 3 Thee brengt elkaar samen... 4 Theetradities in verschillende landen... 6

Transcriptie

1 Inhoud Inhoud... 1 Muntthee... 2 Zet je eigen muntthee... 3 Thee brengt elkaar samen... 4 Theetradities in verschillende landen... 6

2 Muntthee Op de menukaarten van veel horecagelegenheden is het tegenwoordig vaste prik: verse muntthee. In hoge glazen worden kleine bosjes van de frisse muntplant gepropt waarna het hete water dat erop geschonken wordt, een mooie lichtgroene kleur krijgt. Maar de muntthee die in Marokkaanse eetgelegenheden en theehuizen wordt geserveerd, is van een andere orde. Robuuster, mierzoet en met aandacht klaargemaakt. Marokko is vandaag de dag importeur nummer een van Chinese thee. Die vormt namelijk de basis van de Marokkaanse muntthee die ook wel Toeareg-thee genoemd wordt, naar een nomadisch Berbervolk. Juist doordat de Marokkaanse thee gedronken werd door nomaden verspreidde die zich al snel in het Magreb-gebied van Noord-Afrika. Vermoedelijk is deze theetraditie ontstaan halverwege de negentiende eeuw, toen de handel opbloeide en de Chinese thee het land bereikte. Marokkanen drinken graag en veel thee: het is een onmiskenbaar element van hun cultuur. Nana Er zijn verschillende soorten munt, die vandaag de dag zowel in Europa als in Noord-Afrika gekweekt worden. De blaadjes van de groene munt of aarmunt worden gebruikt voor de thee. De speciale Marokkaanse munt heet Nana, genoemd naar een Afrikaans volk. Kenmerk van deze variant is dat die niet heel scherp mentholachtig van aard is, maar wel de frisse noot geeft aan de thee. De traditie van het theezetten luistert nauw, het is vaak het hoofd van een familie die zich eraan waagt: de juiste hoeveelheden, de juiste handelingen. Thee (drinken) is binnen de Marokkaanse cultuur een teken van gastvrijheid en daarmee een sociale aangelegenheid: als je bij iemand op bezoek gaat moet je op z'n minst een glaasje thee drinken en ook in winkels moet je niet vreemd opkijken als er thee gedronken wordt om de aanschaf van het een of ander te beklinken. Zoet De zogenaamde Chinese Gun Powder zijn de groene theekorreltjes waarvan de thee, samen met verse munt en suiker getrokken wordt. De thee wordt vanuit een theepot met een lange tuit in kleine glaasjes geschonken. Aan de hoogte vanwaar de theeschenker de thee in het glaasje giet, zou de theedrinker kunnen afleiden hoe gewaardeerd hij door de gastheer of gastvrouw wordt. De traditie schrijft ook voor dat er drie glaasjes achter elkaar ingeschonken worden. Het eerste zou sterk zijn als het leven, het tweede goed als de liefde en het derde zoet als de dood. Bronnen

3 Zet je eigen muntthee Benodigdheden: 1 hitte bestendige theepot 1 liter water 5 takjes munt 1,5 eetlepel gun-powder thee (bij Marokkaanse buurtwinkel) 4 eetlepels suiker Mooie kleine theeglaasjes Bereiding: Kook het water in de theepot op het vuur, als het water kookt voeg dan de thee toe. Draai het vuur zacht en laat de thee ongeveer twee minuten goed doorkoken totdat de thee blaadjes opengaan. Voeg dan de suiker toe en de munttakjes. Haal de thee van het vuur. Je kunt de thee doorroeren met een lepel, maar beter is de thee te "roeren" door twee keer een glaasje thee in te schenken en deze vervolgens terug in de pot te gooien. Daarna kun je de glaasjes thee inschenken om te drinken, het liefst vanaf een halve meter hoogte zodat er een laagje schuim op de thee komt. De glazen moet je tot ongeveer de helft vullen. Bron:

4 Thee brengt elkaar samen Thee is universeel. Waar op de wereld je ook bent, je krijgt ongetwijfeld een kop thee voorgeschoteld. Het is niet duur en gemakkelijk te bereiden. In elke cultuur wordt de drank genuttigd, mar elke cultuur heeft thee en het gebruik van thee andere accenten. In Nederland drinken we vooral s avonds thee, als we op de bank zitten voor de buis. Een koekje erbij en soppen maar. In vele andere culturen ligt het drinken van thee niet zo simpel. Vaak zit er een sociale gedachte achter de consumptie van thee, zoals in Marokko of Turkije. Maar thee drinken kan ook iets feestelijks zijn, zoals de Engelsen dat zien. Thee is een synoniem voor gezelligheid in veel culturen. In de Nederlandse traditie is die rol van thee verloren gegaan, die rol is meer weggelegd voor koffie. Maar hoe zit dat in andere culturen? Rond 1640 kwam in Nederland de gewoonte op om in gezelschappen thee te drinken. Alleen in de hoogste kringen dronk men de drank der Chinezen. Thee was tot de achttiende eeuw weggelegd voor de allerrijksten. Nu koopt Jan en Alleman goedkope thee bij de supermarkt, het is goedkoper en algemener geworden. De Hollandse theetraditie, waarin thee uitsluitend geconsumeerd werd door de hogere klassen in de samenleving, is verdwenen. Die traditie ging gepaard met allerlei rituelen. Thee werd gedronken met gasten in tuinhuisjes die de naam theetempel droegen, puur voor de gezelligheid. Tegenwoordig drinkt een Nederlander gemiddeld 101 liter thee. Marokkaanse theetraditie: een sociale bijeenkomst Koffiehuis De Kruger, Krugerstraat 36 Amsterdam, vrijdag 26 oktober 2006, uur: Op het vuur staat een enorme pot te pruttelen. Hoeveel moet ik er inschenken?, klinkt het uit de mond van de man achter het gasfornuis naar de jongeren in het koffiehuis. Hij pakt de koperen pot en verdeeld het hete water over vijf glaasjes, die voor de helft gevuld zijn met verse muntbladeren. Het is een sociale aangelegenheid in koffiehuis De Kruger. Het is niet zomaar een alledaags café dat we kennen in Nederland. Waar de benaming koffiehuis in dit geval op slaat, is nog maar de vraag. Over het algemeen wordt onder de Marokkaanse gasten in het koffiehuis alleen thee gedronken, een enkeling prefereert koffie. Het is er donker en duister, maar er wordt veel gelachen. In de hoek van de zaak hangt een enorme flatscreen. Marokkaanse jongeren hebben zich verzameld voor de buis, met voor hen een stomend glas muntthee. Een ander groepje speelt een kaartspel en nog een groep discussieert over de prestaties van Ajax. Ze komen allemaal om elkaar weer te zien en elkaar hun belevenissen te vertellen. De thee, met extra veel suiker, is daarbij onmisbaar. Mohammed Pinalty (26) woont in de Dapperbuurt in Amsterdam. Zes dagen per week brengt hij een bezoek aan koffiehuis De Kruger. Na mijn werk ga ik hierheen, zegt Pinalty. Op de vraag of hij thuis thee drinkt zegt hij dat hij dat wel doet, maar dat thuis theedrinken niet zo is als in koffiehuis De Kruger. Ik moet toch mijn vrienden zien! En hier heb ik veel meer vrijheid dan thuis. We drinken samen een kop thee en bespreken onze ervaringen van de dag, kijken tv of doen een kaartspel. Nederlanders drinken een biertje. Daar heb ik geen behoefte aan. Thee heeft in mijn cultuur echt een rol. Het is onmisbaar. Zijn vrienden Djamal El-Bouchari (34) en Rachid Halida (24) zijn het met hem eens. Thee in Marokkaanse culturen heeft dus een heel andere betekenis dan in de Hollandse. Het wordt gezamenlijk gedronken en er hoort een stuk gezelligheid bij. Zo krijgt thee een heel andere rol dan bij Hollandse theedrinkers. Kortom: Nederlanders drinken thee om de thee, Marokkanen drinken thee om de sociale functie die het met zich meebrengt. De locatie waar het gedronken wordt is anders, de soort thee is anders en de gedachte erachter is anders. Marokkaanse thee wordt gloeiend heet gedronken in versierde glazen die rabat heten en die in het midden tussen duim en wijsvinger wordt vastgehouden. Voor het theeritueel wordt de groene Chinese

5 thee gebruikt, het zogenoemde Gunpowder. Daarna worden verse muntbladeren toegevoegd en gemiddeld per half liter vijf tot zeven klontjes suiker toegevoegd! Eventueel wordt die hoeveelheid uit een suikerbrood gehaald. Bronnen: - Marokkaanse jongeren in koffiehuis De Kruger - Marokkaanse mannen in Café Spanjer - achtergrondinformatie over thee - over thee in verschillende culturen

6 Theetradities in verschillende landen Keizer Shen Nung in China ontdekte thee in 2737 voor Chr, toen er een heerlijke geur ontstond tijdens het water koken. Er waren per ongeluk theeblaadjes in het water gevallen. Tijdens ontdekkingsreizen in het Verre Oosten ontdekten Nederlanders in de 17e eeuw de thee en maakten grote winsten met de import. Nederlanders legden eigen theeplantages aan op Java en Sumatra en Engelsen deden dat in Ceylon (nu India en Sri Lanka). Het klimaat in vooral Aziatische landen (zoals China, Sri Lanka, Indonesië en India) en enkele Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen is geschikt voor de theeteelt. China produceert elke soort thee. In het begin werd de groene thee vooral als medicijn gedronken. Geleidelijk werd het droog- en bewerkingsproces ontwikkeld. Na de vierde eeuw werd de thee populair als geschenk en om voor je plezier te drinken. Ook werd thee geperst tot theeblokken en als betaalmiddel gebruikt. Toen de thee ook de kwaliteit moest behouden tijdens vervoer naar Europa, werden er nieuwe productieprocessen ontwikkeld en ontstond zwart thee en bloementhee. Bekende zwarte theeën zijn Imperial Yunnan, Imperial Keemun, Lapsang Souchong met een rookachtig aroma. De witte thee is erg zeldzaam en kostbaar. Oolong thee is de specialiteit van Taiwan. Aan groene thee wordt vaak een smaak toegevoegd, bijv. jasmijn of roos. Dit is de meest gedronken thee in China. Men drinkt de thee uit een guywan (kop met schotel en deksel). In restaurants wordt voor de maaltijd een pot thee als verkwikking geserveerd en na de maaltijd een thee om de spijsvertering op gang te brengen. Japan is het land van de groene thee, maar de zwarte thee is in opkomst. In 729 proefde de Japanse keizer Shomu voor het eerst de thee uit China. In de 8e eeuw werden de eerste theeplanten zelf gekweekt. Het drinken van thee en de boeddhistische ideeen ontwikkelden zich tegelijkertijd. Het nog altijd bestaande theeritueel Cha-no-yu heeft tot doel een moment van RUST te scheppen, waarbij gestreefd wordt naar HARMONIE (met anderen en de natuur), RESPECT (voor anderen), ZUIVERHEID (van hart en geest). De ceremonie kan wel 4 uur duren en wordt thuis of in een theehuis uitgevoerd. Er komen 4 types thee uit Japan: Gyokuro, Sencha, Bancha en Matcha. India staat bekend om de zwarte thee. De theeproductie ontstond dankzij een van de thee-oorlog tussen Engeland en China en begon in het gebied Assam daarna o.a. Darjeeling en Ceylon. Na 1870 kocht Thomas Lipton enkele theeplantages en kon daardoor goedkoper thee verkopen. Darjeeling is de champagne onder de theeën; deze groeit aan de voet van de Himalaya. Een ideale middagthee. Thee wordt veel op straat gedronken (met suiker en melk) in kleien kopjes. De kopjes worden na gebruik stukgemaakt, om zeker te weten dat je geen thee drinkt uit een kopje dat door iemand van een andere kaste is gebruikt. In Tibet is thee een heilig offer. Een stukje van de groene theetegel wordt vermalen en enkele minuten in water gekookt, waarna de vloeistof wordt gezeefd en vermengd met geitenmelk of jakboter en zout. Sri Lanka. In het vroegere Ceylon legden Engelsen theeplantages aan. Ceylon is nog altijd de meest geliefde theesoort in Engeland. Engeland In 1662 serveerde de nieuwe koningin van Engeland thee aan vrienden, waarna steeds meer mensen wilden proeven. De thee was erg kostbaar, waardoor thee gesmokkeld werd, op de zwarte markt terecht kwam, thee vermengd werd met andere bladeren, gebruikte bladeren weer gedroogd werden, enz. In de 18e eeuw werd thee de populairste drank en ontwikkelden zich theetuinen met uitgebreide theetafels (met een lichte maaltijd: afternoon tea of een zware high tea). Toen de theetuinen sloten, ontstonden de tearooms. Amerika importeerde thee uit Engeland. Toen Engeland hoge belasting ging heffen, weigerden de Amerikanen dit langer te betalen. Dit heeft ertoe geleid dat Amerika meer een land van koffiedrinkers is geworden.

7 Zuid-Amerika In Zuid-Amerika is de Mate, een mengsel van jonge bladeren en spruiten, geliefd. In een een calabaze, een uitgeholde kalebas, wordt de thee gezet en opgediend. De Mate wordt gedronken met een metalen of houten pijpje, de bombilla, dat de drab tegenhoudt. Tropische landen: Een teaparty in de tropen omstreeks vijf uur is op dit moment zeer populair. Thee vormt de basis natuurlijk, bij voorkeur als gekoelde drank. De bijbehorende zoet en hartige lekkernijen worden gemaakt van banaan, kokosnoot, pompoen of bataat. In Turkije wordt sterke, zwart thee gezet en in kleine bolle glaasjes gezeefd. Voor het opdienen wordt vers heet water toegevoegd. Egypte De thee wordt sterk, zoet en zonder melk gedronken en geserveerd op een blaadje met glas water, suiker en soms wat muntblaadjes. Marokko De glazen worden geserveerd op zilveren dienbladen. De thee wordt geschonken uit een pot met een lange tuit, die hoog boven het glas wordt gehouden, zodat elk glas een beetje schuimt. De thee wordt vaak geserveerd met snoepgoed. Iran en Afganistan Thee is de nationale drank. Als dorstlesser drinkt men groene thee en als verwarmende drank zwarte thee; beide met veel suiker. Rusland Men drinkt zowel groene als zwarte thee zonder melk, uit glazen. Eerst een lepel jam of klontje suiker in de mond en daarna theedrinken. Thee wordt gezet in een Samovar, waarbij bovenin de pot sterke thee zit, in het midden zit heet water dat verwarmd wordt met een vuurtje. De thee wordt getapt uit een kraantje, waardoor de sterke thee vermengd wordt met het water. Nederland bracht (samen met Portugal) in de 17e eeuw thee naar Europa. De Verenigde Oostindische Compagnie vervoerde naar verschillende landen. Nederland heeft meer een koffie- dan een theetraditie. Het is des te leuker om tegenwoordig alle stijlen uit verschillende landen uit te proberen. Bronnen: