bacheloropleiding Farmaceutische wetenschappen faculteit farmaceutische, biomedische en diergeneeskundige wetenschappen

Transcriptie

1 bacheloropleiding Farmaceutische wetenschappen faculteit farmaceutische, biomedische en diergeneeskundige wetenschappen 2009

2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Departement Farmaceutische Wetenschappen E. Willockx J. Crab, Departement Farmaceutische Wetenschappen Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s evolueren en worden regelmatig bijgestuurd. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van de opleidingsonderdelen enigzins afwijkt van de informatie in deze brochure. 2

3 Inhoud Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 6 Studentgerichtheid 6 Innoverende academische opleidingen 6 Infrastructuur 6 Vorming 7 Antwerpen 7 De opleiding Farmaceutische Wetenschappen 8 Wat is Farmaceutische Wetenschappen? 8 Waarom Farmaceutische Wetenschappen studeren? 9 Waarom Farmaceutische Wetenschappen studeren in Antwerpen? 9 Bachelor in de Farmaceutische Wetenschappen 10 Master in de Farmaceutische Wetenschappen 11 Verder studeren na je universitair diploma 11 Onderwijs en examens 13 Onderwijs 13 Studiepunten 13 Semestersysteem - examens 14 Internationaal 15 Waar kan je met je diploma aan de slag? 16 Toelatingsvoorwaarden en voorkennis 18 Toelatingsvoorwaarden 18 Voorkennis 18 Studiebegeleiding 19 Overgang van het secundair onderwijs naar de universiteit 19 Overbruggingsonderwijs in de maand september 19 Algemene studie- en studentenbegeleiding 19 Vakspecifieke begeleiding tijdens het academiejaar 22 Bachelor Farmaceutische Wetenschappen: studieprogramma 23 Bachelor eerste jaar 23 Bachelor tweede jaar 24 Bachelor derde jaar 25 Opleidingsonderdelen 26 Bachelor eerste jaar 26 Bachelor tweede jaar 33 Bachelor derde jaar 37 3

4 Inhoud Master Farmaceutische Wetenschappen: studieprogramma 43 Eerste master Farmaceutische zorg: apotheker 43 Tweede master Farmaceutische zorg: apotheker 44 Eerste master geneesmiddelenontwikkeling: afstudeerrichting apotheker 45 Tweede master geneesmiddelenontwikkeling: afstudeerrichting apotheker 45 Eerste master geneesmiddelenontwikkeling: afstudeerrichting biofarmaceutische wetenschappen 46 Tweede master geneesmiddelenontwikkeling: afstudeerrichting biofarmaceutische wetenschappen 47 Studie- en studentenvoorzieningen 48 Cursusdienst 48 Sport 48 Computerfaciliteiten 49 Studentenrestaurants 49 Studentenverenigingen 50 Hoe bereik je makkelijk de campussen? 51 Wegbeschrijving 51 Met de bus 51 Met de trein 51 Plattegrond van de campussen 52 Stadscampus 52 Campus Groenenborger 53 Campus Middelheim 54 Campus Drie Eiken 55 Bijkomende informatie 56 Provinciale informatiedagen 56 Informatiedagen aan onze instelling 56 Brochures over andere opleidingen 56 Internet 56 Studenten Informatie Punt (STIP) 57 Faculteit Farmaceutische, Biomedische en Diergeneeskundige Wetenschappen - Decanaat 57 Departement Farmaceutische Wetenschappen 57 4

5 Voorwoord Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf werden de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen 5

6 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen,hetgeen een vlotte interactie mogelijk maakt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij de professoren terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden bovendien ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook interna tionale faam geniet. De academische ivoren toren werd reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden. 6

7 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Voor de masteropleiding is de aanwezigheid van verschillende vooraanstaande farmaceutische en (bio)medische laboratoria, van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, van het Instituut voor Tropische Geneeskunde en van het Instituut Born Bunge eveneens belangrijk. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan studenten, verspreid over vier campussen. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. Studeer je op campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Farmaceutische Wetenschappen is gesitueerd op de campussen Groenenborger en Drie Eiken. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A! 7

8 De opleiding Farmaceutische Wetenschappen Wat wordt verstaan onder Farmaceutische Wetenschappen? Je zou het beroep van apotheker kunnen omschrijven als geneesmiddelenspecialist : een deskundige op het gebied van farmaca, die artsen en patiënten raad kan geven. De opleiding behandelt alle aspecten van geneesmiddelen: herkomst, chemische synthese, analyse, structuur, werkingsmechanismen, toedieningsvormen, toepassingen, gebruik en nevenverschijnselen. Ook farmaceutische zorg, wetgeving en deontologie komen aan bod. Het doel van de opleiding Farmaceutische Wetenschappen is het academisch vormen van apothekers die qua kennis, vaardigheden en attitudes beantwoorden aan de vereisten van de hedendaagse samenleving. Er wordt gestreefd naar een brede opleiding, die na de drie bachelorjaren wordt ingedeeld in enerzijds een masteropleiding in de farmaceutische zorg en anderzijds een masteropleiding in de geneesmiddelenontwikkeling. Een masteropleiding duurt twee jaar. Het globaal studiepakket wordt gecentreerd rond vier thema s: - het thema ziekte legt de nadruk op de pathologie, i.e. de omgeving waar het geneesmiddel zijn werking moet uitoefenen; - een tweede thema belicht de chemische aspecten en werkingsmechanismen van het geneesmiddel: wat het is en hoe het werkt; - een derde thema is gefocusseerd op de technische aspecten van farmaca: o.a. formulatie, bereiding en kwaliteitscontrole; - een laatste thema benadert het geneesmiddel naar de patiënt toe: alles wat met het gebruik te maken heeft. 8

9 De opleiding Farmaceutische Wetenschappen Waarom Farmaceutische Wetenschappen studeren? De opleiding Farmaceutische Wetenschappen biedt een brede waaier aan beroepsmogelijkheden. Als officina-apotheker verschaf je o.a. informatie over geneesmiddelen, doe je aan patiëntenbegeleiding en bereid je ook zelf geneesmiddelen. Je vervult een heel sociale functie in de samenleving. Maar daarnaast zijn er ook vele beroepsmogelijkheden buiten de openbare apotheek, zoals in de farmaceutische industrie, de ziekenhuisapotheek, het wetenschappelijk onderzoek, de overheid en het onderwijs. Deze beroepsmogelijkheden worden verder in deze brochure toegelicht. Bovendien is de tewerkstelling van apothekers zeer gunstig. Er is een nijpend tekort aan apothekers en werkloosheid kan bijgevolg als nihil beschouwd worden. We stellen ook vast dat de overgrote meerderheid van de farmaciestudenten al vóór het afstuderen werk heeft gevonden. Waarom Farmaceutische Wetenschappen studeren in Antwerpen? De aan de Universiteit Antwerpen gevormde apothekers zijn uitstekende en competente beroepsmensen. Dit blijkt overduidelijk uit de respons van de werkgevers uit het afnemend veld, zoals officina-apothekers en de farmaceutische industrie, evenals uit de tevredenheid van de alumni. De opleiding Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen is zowel naar vorm als inhoud niet louter academisch, maar ook sterk beroepsgericht. De individuele docenten zijn zich allen goed bewust dat deze beroepsgerichtheid essentieel is voor de opleiding tot apotheker, zowel wat betreft kennis en inzicht als wat betreft de capaciteit zelfstandig te 9

10 De opleiding Farmaceutische Wetenschappen werken. Hoorcolleges en seminaries worden, vooral tijdens de masterjaren, vaak vanuit de praktijk gegeven en slaan op deze wijze een brug tussen de aan de universiteit opgedane kennis en inzicht en het concrete werk in de latere beroepssituatie. Het directe contact tussen studenten, docenten en assistenten zorgt er bovendien voor dat studenten met hun individuele problemen op een snelle en soepele manier worden geholpen. Naast klassieke onderwijsvormen zoals hoorcolleges, wordt er binnen de opleiding Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen veel aandacht besteed aan activerende onderwijsvormen, waaronder laboratoriumoefeningen of seminaries in kleine groepen, portfolio en opdrachten via de elektronische leeromgeving Blackboard. Dit versterkt de efficiëntie van het onderwijs en verhoogt de betrokkenheid van de studenten. Tezelfdertijd wordt een ander doel, de apotheker tot potentiële wetenschapper opleiden, niet uit het oog verloren. De directe relatie tussen de masterproef en het lopende wetenschappelijk onderzoek is hierbij het meest markante voorbeeld. Qua onderzoeksoutput scoort het departement Farmaceutische Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen naar internationale normen immers bijzonder goed. Bachelor in de Farmaceutische Wetenschappen De drie jaar durende bacheloropleiding volg je op de campussen Groenenborger en Drie Eiken. De opleiding tot Bachelor in de Farmaceutische Wetenschappen omvat drie studiejaren. Het bachelorprogramma wil in eerste instantie de toekomstige apotheker een grondige wetenschappelijke basisopleiding meegeven. Tijdens de bacheloropleiding krijg je wetenschappelijke basisvakken zoals chemie (algemene, anorganische, organische en analytische), biologie (dierkunde en plantkunde), fysica en wiskunde. Specifiek farmaceutisch gerichte vakken zijn onder meer biochemie en medische biochemie, anatomie, fysiologie, farmacognosie, farmaceutische data-analyse, dringende medische hulpverlening, farmaceutische chemie en analyse, voedsel- en voedingsleer, infectieziekten en vaccins, farmaceutische biotechnologie, farmacologie en toegepaste farmacokinetiek, galenische farmacie en biofarmacie en farmaceutische microbiologie. Daarnaast wordt er ook voldoende aandacht besteed aan de vorming van academische vaardigheden. De contacturen zijn evenwichtig gespreid over hoorcolleges, praktische oefeningen en seminaries. 10

11 De opleiding Farmaceutische Wetenschappen Master in de Farmaceutische Wetenschappen De masteropleiding, die leidt tot de graad van master, omvat twee studiejaren. Je kan kiezen tussen de volgende masteropleidingen: - Master in de Farmaceutische zorg: hierin wordt vooral het accent gelegd op de apothekersfunctie in de openbare apotheek en de ziekenhuisapotheek; deze masteropleiding leidt tot de titel van Apotheker - Master in Geneesmiddelenontwikkeling: hierin komen alle andere beroepsmogelijkheden aan bod (zie verder). Er zijn twee afstudeerrichtingen: (1) apotheker, die leidt tot de titel van Apotheker en (2) biofarmaceutische wetenschappen; dit is een opleiding zonder apotheekstage en leidt bijgevolg niet tot de titel van Apotheker. De masters die leiden tot de titel van Apotheker zijn inhoudelijk zo geconcipieerd en afgewogen dat je als afgestudeerde efficiënt als apotheker kan functioneren in alle beroepstakken. Tijdens de masteropleiding moet je het bewijs leveren dat je een omvangrijk onderzoekswerk zelfstandig kan uitvoeren (de masterproef), hetzij in de farmaceutische zorg, hetzij in de geneesmiddelenontwikkeling, afhankelijk van de masteropleiding waarvoor je hebt gekozen. Er is ook een wettelijke stage voorzien van zes maanden in een apotheek (waarvan maximum drie maanden in een hospitaal), behalve voor de afstudeerrichting biofarmaceutische wetenschappen. Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: - Academische lerarenopleiding - Master na masteropleidingen - Doctoraat en doctoraatsopleiding - Postacademische vorming Aansluitend op het masterdiploma bestaan er volgende specifieke mogelijkheden: opleiding tot ziekenhuisapotheker en tot industrieapotheker (diploma na één extra studiejaar te behalen) naast een specialisatie in de klinische biologie (een opleiding gespreid over vijf jaar) en als vierde alternatief de mogelijkheid tot het behalen van een doctoraat (ongeveer vier jaar fundamenteel onderzoek). 11

12 De opleiding Farmaceutische Wetenschappen Postuniversitair onderwijs De afgestudeerde apotheker krijgt de kans om zijn kennis op peil te houden en te actualiseren via uitstekend gestructureerde postuniversitaire onderwijs programma s waarbij universiteiten en de beroepsverenigingen nauw samenwerken. Aparte folders i.v.m. de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde adressen. 12

13 Onderwijs en examens Onderwijs Voor de meeste vakken worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audio-visueel materiaal. Voor bepaalde vakken zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit heeft tot gevolg dat het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt en je kan docenten te allen tijde om feedback vragen. Het contact met professoren en assistenten is niet altijd even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs, maar je wordt allerminst aan je lot overgelaten. Wanneer je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, zijn deze mensen zeker bereid een antwoord of oplossing te formuleren voor je vragen of problemen. Het uitgebreide gamma aan begeleidingsmogelijkheden wordt verderop in deze brochure besproken. Studiepunten De studieomvang van elke opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten. Een voltijds academiejaar telt voor 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Community Course Credit Transfer System). Deze studiepunten zijn een relatieve maatstaf voor de studieomvang van de opleidingsonderdelen in het jaarprogramma. De volledige bacheloropleiding Farmaceutische Wetenschappen omvat 180 studiepunten, de masteropleiding 120 studiepunten. Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn zowel het bijwonen van de colleges of practica, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De studietijd van een voltijds academiejaar varieert van 1500 tot 1800 uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus veel meer over hoeveel tijd je er uiteindelijk aan zal 13

14 Onderwijs en examens besteden, dan enkel het aantal uren dat je les hebt. De normen zijn overal in Vlaanderen en in Europa gelijkaardig, dus gemakkelijk vergelijkbaar. Semestersysteem - Examens Het academiejaar wordt verdeeld in twee semesters, met een examenperiode na elk semester. In januari leg je examens af voor ongeveer de helft van het jaarprogramma, in juni voor de overige vakken van de eerste zittijd. Voor wie niet geslaagd is na de eerste zittijd, wordt in september de tweede zittijd ingericht. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen studiejaren meer. Wel worden nog modeltrajecten vastgesteld. Als je voor een voltijds modeltraject kiest rond je een bacheloropleiding (180 sp) af in drie jaar tijd: 60 studiepunten per jaar. Wanneer je geslaagd bent voor een opleidingsonderdeel en dus minstens 10 op 20 behaalt, verwerf je een creditbewijs dat overeenkomt met het aantal studiepunten van dit opleidingsonderdeel. Zelfs indien je niet alle creditbewijzen voor je studieprogramma behaalt, mag je verder met je studie. De faculteit moet dan je programma, een geïndividualiseerd traject of GT, goedkeuren. Omdat de studieprogramma s volgens een logische volgorde werden ingebouwd, zijn er voorwaarden vastgelegd om welbepaalde vakken al te mogen volgen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen haalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. Dankzij de nieuwe bachelor- en masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is echter belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet; de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma van het academiejaar hebt behaald! 14

15 Onderwijs en examens De volledige examenregeling (examenreglement) vind je terug op Tijdens de examens kan je met problemen (examenregeling, uitstel van examen, onderbreking of definitief stopzetten van examens, conflict met de docent) terecht bij de ombudspersoon. De ombudspersoon zorgt ervoor dat het examenreglement correct wordt opgevolgd en bemiddelt tussen studenten en docenten. De ombuds is ook aanwezig bij de deliberatie en kan, op basis van verzachtende omstandigheden zoals ziekte of ongeval, je zaak bepleiten. Je kan steeds de gegevens van jouw ombudspersoon terugvinden op de website van de Universiteit Antwerpen: onder de rubriek huidig student, ombudspersoon. Internationaal De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. 15

16 Waar kan je met je diploma aan de slag? Alhoewel het beeld bestaat dat de studierichting farmaceutische wetenschappen uitsluitend voorbereidt op het beroep van apotheker in een openbare apotheek (officina-apotheker), biedt deze opleiding een grondige en toch brede wetenschappelijke vorming die heel wat mogelijkheden biedt op de arbeidsmarkt. Als apotheker kan je heel wat verschillende functies in het geheel van de gezondheidszorg vervullen. Zo kan je onder andere aan de slag als officina-apotheker waar je taak vooral zal bestaan uit het verschaffen van informatie over geneesmiddelen en patiëntenbegeleiding. Uiteraard blijf je naast de therapiebegeleiding ook verantwoordelijk voor de conformiteit en de kwaliteit van specialiteiten en bereidingen. De laatste jaren echter ligt de nadruk meer en meer op de sociale rol die je als apotheker vervult betreffende het correcte gebruik van geneesmiddelen. Je geeft de patiënt een wetenschappelijk gefundeerde uitleg over de geneesmiddelen verbonden aan een voorschrift, de zelfzorggeneesmiddelen en de parafarmaceutische producten. In de farmaceutische nijverheid word je als apotheker betrokken bij onderzoek en ontwikkeling, fabricatie, kwaliteitszorg- en controle, klinische proeven en overheidsbepalingen in verband met registratie en terugbetaling, informatie en opvolgen van producten die op de markt zijn. Werk je in een ziekenhuis dan sta je o.a. in voor beheer en management, distributie van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen en implantaten, bereiden van steriele geneesmiddelen, sterilisatie, hygiëne, informatie naar medici en paramedici, opvolgen van klinische studies en het opstellen van formularia. Spreekt de overheid als werkomgeving je aan, dan kan je terecht bij het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten. Tot slot kan je met een apothekersdiploma evengoed terecht in het onderzoek en onderwijs (zowel universitair als hoger onderwijs) of kan je als klinisch bioloog aan de slag. 16

17 Waar kan je met je diploma aan de slag? De tewerkstellingssituatie van de apothekers is zeer gunstig: de werkloosheid kan als nihil beschouwd worden. Van werk zoeken is nauwelijks sprake: de overgrote meerderheid van farmaciestudenten heeft werk vóór het afstuderen. Zowel de openbare apotheek, de ziekenhuisapotheek als de farmaceutische nijverheid kampen reeds enkele jaren met een tekort aan apothekers. In de nijverheid (waar ongeveer 1200 apothekers tewerkgesteld worden) is de vraag de laatste jaren sterk gestegen omdat de Europese reglementering over geneesmiddelenregistratie en -evaluatie steeds strenger geworden is. De meeste apothekers werken voltijds,maar deeltijds werk behoort eveneens tot de mogelijkheden. 17

18 Toelatingsvoorwaarden en voorkennis Toelatingsvoorwaarden Om toegelaten te worden tot een universitaire studierichting, moet je beschikken over een diploma van het hoger secundair onderwijs. Een diploma van een professionele bachelor geeft eveneens toegang tot het universitair onderwijs. Buitenlandse studenten en studenten met een buitenlands diploma nemen best contact op met de inschrijvingsdienst. Voorkennis Zoals voor elke universitaire richting is het vanzelfsprekend dat om een apothekersstudie met succes te volgen je over een gemiddelde intellectuele begaafdheid moet beschikken. Bovendien moet je de bereidheid tonen om regelmatig en intensief te werken. Naast het vergaren van een aanzienlijke pakket parate kennis hoort bij een academische training eveneens het verwerven van inzicht in en begrip van de gestelde problematieken. Dit laatste aspect is bijzonder belangrijk omdat je als afgestudeerde universitair in eerste instantie op jezelf bent aangewezen voor de permanente na- en bijscholing, die de snelle wetenschappelijke evolutie oplegt. Omdat de scheikundige disciplines een belangrijke basis vormen van de studie voor apotheker zowel in de bacheloropleiding (bv. algemene chemie) als in de masteropleiding (bv. medicinale chemie) is interesse en aanleg voor chemie, maar ook voor andere exacte wetenschappen, een belangrijke vereiste. Je moet handig zijn en nauwkeurig kunnen werken. Besef dat het aantal uren dat je in een laboratorium doorbrengt een groot deel van je studietijd zal innemen. Theoretisch is het vertrekpunt bij de aanvang van de apothekerstudie nul Toch dient aangestipt dat de meeste docenten ervan uitgaan dat je reeds enige voorkennis hebt en dat een aantal begrippen je niet onbekend zijn (cfr. het overbruggingsonderwijs in september). Een moeilijke hindernis is bovendien het hogere tempo waaraan de te studeren materie wordt aangeboden en het veel uitgebreider volume van de leerstof in vergelijking met het secundair onderwijs. Nieuw is eveneens dat je ondanks het bestaan van studiebegeleidingsdiensten en het feit dat je bij problemen steeds terecht kan bij professoren of assistenten, je uiteindelijk in eerste instantie op jezelf 18

19 Toelatingsvoorwaarden en voorkennis aangewezen bent bij het studeren, bij het opleggen van een eigen werkritme en bij het uitvoeren van zelfcontrole over de opgedane kennis. Deze ervaring zal je zeker ten bate komen, aangezien je ook later in het beroepsleven (officina, ziekenhuis, industrie etc.) zelfstandig en op eigen verantwoordelijkheid zal moeten functioneren. Als je voor het beroep van apotheker opteert, moet je wel beschikken over een aantal karakteristieken en eigenschappen, die de all round apotheker sieren, zoals zin voor verantwoordelijkheid en precisie, interesse voor sociaal contact, organisatievermogen, creativiteit, interesse voor research en ook voor computer en informatica. De uiteindelijke keuze voor het volgen van een apothekersopleiding moet steunen op een gezond opgebouwde motivatie. Wil je je keuze eens bespreken met een professor uit de Farmaceutische Wetenschappen, neem dan contact op per met Prof. Guido De Meyer of Prof. Annick Ludwig 19

20 Studiebegeleiding Overgang van het secundair onderwijs naar de universiteit Aan de universiteit ben je meer dan ooit verantwoordelijk voor jezelf. De manier waarop je studeert en het academiejaar indeelt moet je aanpassen aan je persoonlijk studeervermogen. Deze vaardigheid onder de knie krijgen is voor een eerstejaarsstudent niet altijd eenvoudig. Je wordt immers tegelijkertijd geconfronteerd met een aanzienlijke hoeveelheid leerstof en met een examensysteem waar je geen ervaring mee hebt. De medewerkers van de dienst Studieloopbaanbegeleiding kunnen je helpen. Hier kan je het hele academiejaar terecht voor algemene studiebegeleiding. Hierna geven we een kort overzicht van elk van de geboden diensten. Overbruggingsonderwijs in de maand september Gedurende twee weken voorafgaand aan het academiejaar (september) worden overbruggingslessen wiskunde, chemie en studiemethodiek ingericht. Het overbruggingsonderwijs steunt op drie pijlers: herhaling, remediëring en kennismaking. In grote lijnen wordt de voorkennis herhaald die nodig is om de gekozen studierichting goed voorbereid aan te vatten. Voor hen die vaststellen dat de voorkennis niet op peil is, worden remediëringslessen voorzien. Tenslotte biedt het overbruggingsonderwijs de gelegenheid om in een ontspannen sfeer kennis te maken met de nieuwe studieomgeving, lesgevers en medestudenten. De overbruggingslessen zijn gratis en niet verplicht. Het rooster is zo opgesteld dat iedere student een eigen lessenpakket kan samenstellen. Algemene studie- en studentenbegeleiding Tijdens het academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). 20

21 Studiebegeleiding Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding geeft je advies over je studiekeuze, eventueel heroriëntatie en helpt je bij alle keuzemomenten van het begin van je studieloopbaan tot bij het afstuderen. De dienst werkt ook mee aan het Trampolineproject dat heroriëntatie beoogt wanneer blijkt dat de gekozen richting voor jou minder geschikt zou zijn. Algemene studiebegeleiding: studievaardigheden en studieplanning Studentenbegeleiders organiseren trainingen en begeleidingen over studievaardigheden: studiemethode, studieplanning voor eerstejaarsstudenten. Na de examens van het eerste semester worden remediërende trainingen aangeboden (bv. uitstelgedrag aanpakken en examenstress onder controle krijgen). Je kan er ook terecht voor individuele begeleiding. Voor specifieke vragen over je individuele programma, vrijstellingen e.d. kan je terecht bij de Studietrajectbegeleider van de faculteit Farmaceutische, Biomedische en Diergeneeskundige Wetenschappen Psychosociale begeleiding Ook wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen zoals het afspringen van een relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving,... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider. Indien nodig wordt een individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding opgestart of word je doorverwezen naar gepaste trainingen in kleine groepjes. Dit gebeurt steeds op vrijwillige basis. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website of Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via 21

22 Studiebegeleiding de Dienst voor studieadvies en studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijsen examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. Vervolgens kunnen bepaalde faciliteiten toegekend worden. Vakspecifieke begeleiding Met je vragen over de cursus kan je steeds terecht bij de docent die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent(en). Gewoon aankloppen en meestal word je direct geholpen. Zoniet maak je vooraf een afspraak. 22 Onderwijsassistenten geven extra begeleiding o.a. voor vakken als wiskunde, chemie en fysica. In groepsessies worden de gekende knelpunten van de cursus behandeld. Deze begeleiding bestaat doorgaans uit een herhaling van de essentie van de theorie, waarna deze wordt toegepast in oefeningen. Het voornaamste verschil tussen de sessies en de lessen is de grote wisselwerking (vragen, bijsturing,...) tussen de studenten en de begeleider. Individueel wordt er ook de mogelijkheid geboden om vragen te stellen over onderwerpen die buiten de sessies vallen. Deze vragen worden meestal behandeld in groepen van enkele personen. Tot slot kunnen de studenten de gemaakte oefeningen steeds ter verbetering voorleggen aan de onderwijsassistenten. Wens je begeleiding voor andere vakken dan wiskunde, chemie of fysica dan vraag je best informatie aan de studentenbegeleiders. Zij beschikken over een aantal adressen van contactpersonen waar je terecht kan. Ook ouderejaarsstudenten zijn vaak bereid om eerstejaars te helpen of te begeleiden met hun studieproblemen. Informeer hiervoor bij de sociale diensten of via Jobweb. Onthou vooral dat je niet met je vragen mag blijven zitten tot het te laat is. Professoren, assistenten, studiebegeleiders en de medewerkers van Studieloopbaanbegeleiding zijn er om je zo goed mogelijk te helpen.

23 Bachelor Farmaceutische Wetenschappen Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters. Th = aantal uren theorie Pr = aantal uren practicum Sp = studiepunten Studieprogramma eerste jaar Vak Th. Pr. Sp. Eerste semester Fysica m.i.v. wiskunde Algemene chemie Dierkundige biologie met inbegrip van parasitologie Cellen en weefsels 22, Tweede semester Fysica voor farmaceutisch onderzoek en technologie Organische chemie I Plantkundige biologie en botanische aspecten van de farmacognosie 37, Anatomie en algemene fysiologie Farmaceutische data-analyse Academische-vaardighedenportfolio: seminariewerk rond het geneesmiddel 24 4 totaal 58 Nota De indeling in uren theorie (Th.) en praktijk (Pr.) is in werkelijkheid niet altijd even scherp als hier weergegeven. Sommige vakken bieden een mengvorm van klassieke lessen, zelfstudie en praktisch werk. De studiepunten geven een goed beeld van de relatieve tijdsbesteding die verwacht wordt voor elk opleidingsonderdeel. 23

24 Bachelor Farmaceutische Wetenschappen Studieprogramma tweede jaar Vak Th. Pr. Sp. Eerste semester Organische chemie II Farmaceutische analyse I * Anatomie, orgaanfysiologie en fysiopathologie I Academische-vaardighedenportfolio: seminariewerk rond medicinale planten ** Tweede semester Biochemie Farmaceutische chemie Farmaceutische analyse II 22,5 30 *12 Farmaceutische microbiologie 37, Anatomie, orgaanfysiologie en fysiopathologie II partim 1: neurologie partim 2: psychiatrie partim 3: dringende medische hulpverlening Academische -vaardighedenportfolio: seminariewerk rond medicinale planten 22, **4 totaal 61 24

25 Bachelor Farmaceutische Wetenschappen Studieprogramma derde jaar Vak Th. Pr. Sp. Eerste semester Orgaanfysiologie en fysiopathologie III 45 6 Medische biochemie 30 4 Farmacognosie I: medicinale planten en natuurproducten Farmaceutische analyse III Voedsel- en voedingsleer I 22,5 3 Infectieziekten en vaccins 22,5 3 Academische-vaardighedenportfolio: kijkstage Tweede semester Inleiding tot de medicinale chemie en geneesmiddelenontwikkeling * 22, Farmaceutische biotechnologie 22,5 3 Farmacologie en toegepaste farmacokinetiek Galenische farmacie en biofarmacie I Levensbeschouwing 30 3 Academische-vaardighedenportfolio: kijkstage 36 *3 totaal 61 De contacturen zijn evenwichtig gespreid over hoorcolleges, praktische oefeningen en seminaries. 25

26 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste, tweede en derde jaar Bachelor Farmaceutische Wetenschappen. Op de website van de Universiteit Antwerpen onder vind je meer uitgebreide informatie over de begin- en eindtermen, inhoud, werk- en evaluatievormen en noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Academische-vaardighedenportfolio: seminariewerk rond het geneesmiddel Voor verscheidene opleidingsonderdelen van het curriculum farmaceutische wetenschappen dient een scriptie te worden gemaakt of moet een presentatie worden gegeven. Maar hoe begin je daar nu aan? Hoe schrijf je een wetenschappelijk artikel? Hoe maak je een informatieve poster in powerpoint? En hoe geef je een heldere presentatie? In het opleidingsonderdeel Academische-vaardighedenportfolio zal tijdens de bacheloropleiding rond deze vragen gewerkt worden. In dit opleidingsonderdeel gaat het dus om het aanleren van vaardigheden die niet binnen de klassieke lessen en practica vallen, maar die van algemeen belang zijn tijdens en na de studies. Het opleidingsonderdeel Acedemischevaardighedenportfolio wordt in elk van de drie bachelorjaren gegeven met uiteraard in elk jaar een verschillende doelstelling. In het 1ste bachelorjaar wordt aangeleerd hoe wetenschappelijke literatuur moet worden opgezocht en hoe deze kan worden gebruikt om zelf een wetenschappelijk artikel te schrijven. Dit artikel wordt in groep gemaakt rond een vooraf gekozen wetenschappelijk onderwerp in verband met geneesmiddelen. Naast het maken van de opdrachten zelf, dient een portfoliomap bijgehouden te worden. In deze map wordt al het werkmateriaal verzameld. De portfoliomap is persoonlijk en wordt gedurende de drie bachelorjaren gebruikt en aangevuld. Per jaar worden hier specifieke instructies voor gegeven. Meerdere keren per jaar wordt deze map opgevraagd en wordt de evolutie in het verwerven van academische vaardigheden beoordeeld. Algemene chemie Er gaat vooral aandacht naar de fysicochemie en het kunnen toepassen van de fysicochemische begrippen. De volgende domeinen worden zeker behandeld: kwantitatieve aspecten van de chemie, reacties en concentraties; chemisch evenwicht, zuren en basen, oplosbaarheid, redoxreacties en electrochemie, thermodynamica, thermochemie, fasenleer, reactiesnelheid. Daarnaast wordt beperkt de chemische binding behandeld. Vertrekkend vanuit de verschillende 26

27 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar atoommodellen en de atomaire structuur wordt overgestapt naar de verschillende moleculaire orbitalen en structuren. Ondermeer Lewisstructuur, sp3, sp2 en sp hybridisatie en resonantie komt aan bod naast beschouwingen over complexen en intermoleculaire interacties. Anatomie en algemene fysiologie In het gedeelte algemene fysiologie wordt een fysiologische benadering gegeven van volgende celtypes: de rode bloedcel, de endotheelcel, de zenuwcel en de verschillende soorten spiercellen. Basisbegrippen van de fysiologie zoals rustmembraan potentiaal, actiepotentiaal, pacemaker potentiaal en spiercontractie worden toegelicht tijdens hoorcolleges en geïllustreerd met animatiefilms. Waar relevant worden farmacologische aangrijpingspunten van cellulaire functies behandeld. Tijdens demonstratie-practica wordt de grens tussen theorie en praktijk verder verkleind. In het gedeelte anatomie wordt een theoretische en praktische demonstratie gegeven van het skelet en het centrale zenuwstelsel. Nadruk wordt gelegd op het functioneel belang van de anatomische aspecten van beide orgaansystemen. Cellen en weefsels In een eerste deel wordt het lichaam bekeken als een functioneel geheel dat veel meer is dan de som van de delen. Binnen de talrijke organisatieniveaus worden deze geselecteerd die behoren tot de kennisinhoud van een cursus celbiologie en histologie. Enkel de microscopische niveaus, met de nadruk op het subcellullaire, cellulaire en weefselniveau komen verder aan bod. Ook de structurele aspecten van homeostatische controlemechanismen worden hier besproken (voor een inleiding over biomoleculen wordt verwezen naar de cursus Dierkundige Biologie). De cel wordt enerzijds bekeken als het meest essentiële organisatieniveau van een verzameling macromoleculen die de basisfuncties van het leven bewerkstelligen, en anderzijds als het basiselement in de opbouw van multicellulaire weefsels en organismen. Bij de bespreking van de weefsels worden de belangrijkste celbiologische aspecten van typische cellen in verschillende weefsels gerelateerd aan hun functie en wordt het belang van extracellulaire matrixcomponenten toegelicht. 27

28 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In de practica worden de studenten grondig vertrouwd gemaakt met het optimale gebruik van een goede lichtmicroscoop, wordt de nadruk gelegd op het leren herkennen van cellen en weefsels in microscopische preparaten en het verwerven van ruimtelijk inzicht in microscopische structuren en worden microscopische preparaten van verschillende weefsels bestudeerd. Dierkundige biologie m.i.v. parasitologie De cursus bestaat uit een deel algemene zoölogie, gevolgd door twee capita selecta: parasieten en voortplanting. In de algemene zoölogie worden de kenmerken van het leven besproken, het ontstaan van de eerste cellen en de evolutie naar de eucaryote cel; de plaats van Protista en Animalia in de indeling van het Leven en de gangbare nomenclatuur. In een overzicht van de Protista (heterotrofe vormen) wordt de nadruk gelegd op de cel als zelfstandig functionerende eenheid. In een daarop volgend bondig overzicht van het dierenrijk komen de belangrijkste phyla aan bod: diagnose, bouwplan, evolutieve lijnen. De mens wordt in het geheel geplaatst en het algemeen bouwplan van een zoogdier wordt bestudeerd aan de hand van de anatomie van een rat (muis). Het thematische deel focust op twee medisch belangrijke thema s. Een eerste hoofdstuk is gewijd aan het verschijnsel parasitisme als biologisch gegeven met maatschappelijke impact, en geeft voorbeelden van parasieten binnen de protisten, helminthen en arthropoden. Als groepswerk (begeleide zelfstudie) wordt een voorbeeld verder uitgewerkt met meer aandacht voor medische aspecten van de parasitologie. Een tweede hoofdstuk behandelt het verschijnsel voortplanting: celdeling, gametogenese, bevruchting, embryonale ontwikkeling, met de mens als belangrijkste voorbeeld. Farmaceutische data-analyse In de cursus wordt nagestreefd om de student vertrouwd te maken met statistische analyse van gegevens afkomstig van experimenten en onderzoek, teneinde analyses van eigen onderzoek of uit de wetenschappelijke literatuur te kunnen uitvoeren. Hiervoor worden databestanden met echte gegevens gebruikt uit biomedisch onderzoek. 28

29 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar De basistechnieken worden aan de hand van voorbeelden toegelicht. Bij de parametrische methoden worden t-test, anova, lineaire regressie en correlatie methoden behandeld. Bij de niet-parametrische methoden worden Mann-Whitney U test, Kruskal Wallis, Friedman en Chi kwadraat toegelicht. Tevens worden een aantal multivariate testen zoals logistische regressie, discriminant analyse en clusteranalyse belicht. In de PC-practica dienen de studenten individueel met behulp van het statistisch software pakket SPSS de in de les toegelichte technieken zelf uit te voeren. De student wordt aangeleerd hoe onderzoeksgegevens te verzamelen, te onderzoeken met een kwaliteitscontrole, te analyseren en te presenteren onder de vorm van grafieken en tabellen, typisch voor wetenschappelijke publicaties. Fysica m.i.v. wiskunde De cursus omvat twee onderdelen: Inleiding tot de gevorderde wiskunde; Fysica. De cursus wiskunde omvat een korte herhaling van de wiskunde uit het ASO aangevuld met nieuwe begrippen en methoden die toegepast worden in de opleidingsonderdelen fysica, chemie, biologie en fysiologie. De wiskunde omvat: afgeleiden met toepassingen, integralen met toepassingen, reeksen, vectoren, differentiaalvergelijkingen met toepassingen en inleiding tot de waarschijnlijkheidsleer. De cursus Fysica dient als grondslag voor o.a. de opleidingsonderdelen fysiologie en farmaceutische technologie en omvat: - Mechanica met o.a. versnelling en de mens; wrijving in de gewrichten; stabiliteit en evenwicht; mechanica van het kauworgaan; - Elasticiteit m.b.t. bloedvaten, vliezen, bot; - Trillingen en hun effect op de mens; - Bio-elektriciteit met weerstand, condensator, elektrisch veld, elektrolyse, netwerken; - Hydrostatica met o.a. bloeddrukmeting; de oppervlaktespanning met o.a. de rol van het surfactant in de longen. - Transport van warmte en straling: - Transport van moleculen door diffusie en osmose; - Thermodynamica en entropie. 29

30 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar De student wordt aangezet om thuis opgegeven vraagstukken op te lossen die nadien onder begeleiding worden besproken. In het practicum worden door de student korte experimenten uitgevoerd, in een verslag verwerkt en nadien verbeterd en besproken door de assistent. Fysica voor farmaceutisch onderzoek en technologie In de theoriecursus wordt een overzicht gebracht van de belangrijkste begrippen uit het elektromagnetisme, de optica, de radioactiviteit en de hydrodynamica, als wetenschappelijke bagage voor andere vakken waarin fysische concepten en technieken worden gebruikt. Vele topics worden toegelicht met toepassingsvoorbeelden in de life-sciences, maar steeds met nadruk op de onderliggende principes. In nagenoeg alle lessen komen praktische demonstraties uitvoerig aan bod om het verband tussen theorie en natuurverschijnsel proefondervindelijk te benadrukken. Er wordt een intuïtief verband gelegd met de golfmechanica en haar gevolgen voor de scheikunde. Bij de optica gaat bijzondere aandacht naar diffractie en interferentie, de laser en zijn toepassingen, polarisatieverschijnselen en hun verband met optisch actieve (farmaceutische) moleculen, en naar de verschillende types microscopen. In het hoofdstuk radioactiviteit leidt de introductie in de basisbegrippen van kernprocessen tot het begrijpen van interactie tussen straling en levende materie, met bijzondere aandacht voor veiligheidsaspecten bij het werken met radioisotopen in de farmacie. In het hoofdstuk hydrodynamica worden begrippen als viscositeit en sedimentatie behandeld, als voorbereiding op het gebruik van deze technieken in de farmaceutische technologie. In de oefeningensessies brengen de studenten zelf hun keuze van vraagstukken aan, uit de bundel die ter beschikking is bij de cursusdienst. Deze bundel bevat een korte toelichting over de oplossingswijze. In de oefeningensessies worden de uitgekozen vraagstukken gezamenlijk opgelost, met nadruk op algemene oplossingsstrategie. Tijdens de seminaries brengen de studenten zelf problemen aan, die samen met de docent worden herwerkt. Het betreft hier zowel theorieonderwerpen die studenten als moeilijk ervaren bij het verwerken van de cursus, bijkomende toelichtingen en voorbeelden, en vragen over reeds opgeloste vraagstukken. 30

31 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In de laboratoriumsessies leren de studenten omgaan met verschillende meettechnieken. Ze leren de computer gebruiken als meetaparaat en als instrument om meetgegevens te verwerken. Basismeettechnieken uit elektriciteit, optica en radioactiviteit komen aan bod. Bij een aantal experimenten wordt de fysische meettechniek aangeleerd aan de hand van een toepassing in de life-sciences en de farmaceutische technologie, vb. meten van zenuwreflexen, dateringen via radioactief verval, concentratiebepaling via optische absorptie, micro-latexsfeertjes uit de farmaceutische bereiding opmeten via laserdiffractie, concentratiemeting van optisch actieve farmaca via polarimetrie. Organische chemie I Het grootste deel van de cursus handelt over de diverse structurele aspecten van organische moleculen. Na een korte herhaling van de begrippen over chemische binding die van toepassing zijn in de organische chemie, wordt een overzicht gegeven van alle functionele groepen. Deze groepen zijn kenmerkend voor elke klasse van producten en bepalend voor de reactiviteit en het fysicochemisch gedrag in vaste, vloeibare en gasvormige toestand. Een volledig hoofdstuk handelt over stereochemie, d.i. de kennis van de ruimtelijke karakteristieken van een molecule. Deze zijn bijzonder belangrijk voor de zogenaamde chirale moleculen, want zij liggen aan de basis van het gedrag in biochemische processen. Ook zuur - base eigenschappen van moleculen worden besproken wegens hun belang bij intermoleculaire interacties. Vervolgens wordt een inleiding gegeven tot de naamgeving van organische moleculen. Tenslotte wordt een beknopt overzicht behandeld van de spectrale methoden die kunnen gebruikt worden voor structuuronderzoek. Zo worden de principes en toepassingen aangehaald van Infrarood, Ultraviolet en zichtbaar licht spectroscopie, massaspectrometrie en Nucleaire Magnetische Resonantie. 31