Outlook Special februari Selfie, het zal u niet zijn ontgaan, is verkozen tot. monetaire beleid dat door de Fed momenteel wordt

Transcriptie

1 Special februari Outlook Selfie, het zal u niet zijn ontgaan, is verkozen tot Nederlands woord van het jaar. De foto van jezelf, om deze te delen op sociale media, leidde direct tot discussie: er is immers helemaal niets Nederlands aan het woord. monetaire beleid dat door de Fed momenteel wordt gevoerd. Zonder dat daadwerkelijk in is afgebouwd, heeft de hele discussie rond dat ene woord tapering vanaf mei vorig jaar de wereldmarkten beheerst. Ook in zal tapering de nodige invloed op de markten hebben. Op december kondigde de Fed namelijk Ook aan het financiële woord van is niets Nederlands: tapering. Tapering heeft, zoals in ons verslag over het derde kwartaal in uitgebreid is aan dat de werkelijke afbouw in januari begint. Wel in beperkte mate, wat direct leidde tot een nieuw begrip: tiny tapering. toegelicht, betrekking op de afbouw van het ruime

2 Wereld Tapering heeft in de markten sterk beïnvloed. Zo zijn de renteniveaus van de belangrijkste kapitaalmarkten wereldwijd opgelopen. De intentie om het monetaire beleid af te bouwen, komt voort uit een zich herstellende economie. Toch heeft het IMF gedurende het jaar haar groeiprognoses voor de wereldeconomie, als gevolg van het tragere herstel van de economie in Europa en minder groei in de opkomende markten, neerwaarts bijgesteld. Het IMF komt voor uit op een groei van,%, terwijl deze groei in nog,% bedroeg. Unemployment Rate (%) Euro-zone UK US CE forecasts Figuur : Werkloosheidspercentages voor UK, US en de Eurozone. Wij verwachten voor de wereldwijde economie in een beter beeld, namelijk tussen de,% en,% groei. De wereldwijde verbetering in komt vooral door de verbeterende economie in de VS en het doorzetten van het fragiele herstel in Europa. Maar de verschillen tussen belangrijke economische regio s zijn Door de hoge werkloosheid in de wereld en de nog altijd vrij beschikbare productiecapaciteit zal de inflatie laag blijven. In de ontwikkelde markten blijft dat percentage grotendeels onder de % doelstelling. Uitzondering hierop is Japan waar door de onlangs gedevalueerde Japanse Yen, de inflatie zal oplopen. groot. Van de opkomende landen vertraagt de Chinese economie verder in haar groeipad, kleinere landen in deze regio laten echter een beter beeld zien. We zien in de ontwikkelde economieën het consumentenvertrouwen oplopen, wat leidt tot toenemende consumptieve bestedingen, ook binnen de Eurozone. Daarnaast zien we in minder strikt bezuinigingsbeleid doorgevoerd worden, wat ten goede zal komen aan de economische groei. Verenigde Staten De VS liet in een bestendiging van haar economisch herstel zien. De werkloosheid daalde vorig jaar sterk. In september bedroeg de werkloosheid nog,%, in november was dit percentage,%. Naast deze verbetering van de arbeidsmarkt was er ook duidelijke verbetering in de huizenmarkt en het besteedbaar inkomen zichtbaar. De economie van de VS kwam in de OECD Consumer Confidence Latest= August Average since tweede helft van echt goed op stoom. In het derde kwartaal groeide de economie zelfs met,%. Voor heel wordt een economische groei voorzien van,%. De groei van nieuwe banen liep gedurende wel terug. Hierdoor verwachten wij dat de werkloosheid in niet onder de,% zal komen. Dit is het niveau waarbij de Fed overweegt de renteniveaus te gaan verhogen. Figuur : Consumenten vertrouwen binnen OECD-landen.

3 De voortdurende discussie over de begroting en het schuldenplafond tussen Republikeinen en Democraten is wel een serieus risico voor de economie van de Verenigde Staten. In december leek een overeenkomst tussen beide er alles aan gelegen om het economische herstel van de VS niet te verstoren door te vroeg de rente te verhogen. Voor voorzien wij dan ook een economische groei tussen de,% en,% in de VS. partijen in de maak, alleen het Huis van Afgevaardigden moest haar goedkeuring nog geven aan het voorstel. De kans dat de overheid deels zou moeten sluiten (shutdown), blijft beperkt. In blijft de discussie over de hoogte van het schuldenplafond wel op de agenda staan. Die discussie zal met de huidige ruimte die in oktober is gecreëerd, eind februari weer op de agenda komen. De bereidheid van partijen hierover een overeenkomst te sluiten is echter groot, gezien de komende Congresverkiezingen in november volgend jaar. Geen van beide partijen wenst namelijk als veroorzaker te worden betiteld van een hernieuwde (gedeeltelijke) sluiting van de overheid. Unemployment Rate (%) Fed Forecasts Figuur : Ontwikkeling van de werkloosheid in de VS. Bron: Thomson Datastream, Capital Economics. CPI Inflation (%) De Fed heeft in december aangekondigd het ruime monetaire beleid in langzaam af te bouwen. Momenteel koopt de Fed voor US$ miljard per maand aan obligaties uit de markt (QE). De Fed draait het aankoopbedrag van US$ miljard in januari volgend jaar terug naar US$ miljard. Iedere maand overweegt de Fed een verdere beperking van het opkoopprogramma. Althans, zolang de arbeidsmarkt blijft verbeteren en de - - All Items Core CPI (Ex. Food & Energy - - inflatie niet onverwacht zal terugvallen. Tegelijkertijd geeft de Fed een zeer sterk signaal af dat zij de rente op Figuur : Ontikkeling van de inflatie en kerninflatie in de VS. Bron: Thomson Datastream, Capital Economics. kortlopende leningen nog geruime tijd op bijna % zal laten. Europa Europa bleef in langer dan voorzien in een recessie. Financiële markten reageerden opgelucht op de geleidelijke afbouw van het monetaire beleid en het vooruitzicht dat de korte rente vooralsnog laag zal blijven. Hiermee heeft de Fed haar communicatie duidelijk verbeterd ten opzichte van mei. Toen Reden hiervoor waren de strenge begrotingsafspraken die in met name de Zuid Europese landen tot ernstige bezuinigingsmaatregelen hebben geleid. Maatregelen die ook in Nederland tot de nodige besparingen hebben geleid. schrokken financiële markten van de plannen van de Fed om QE af te bouwen. Het stelsel van centrale banken is

4 Binnen de Eurozone zijn in de nodige politieke maatregelen genomen die een Eurocrisis hebben voorkomen. Zo heeft de ECB de nodige spierballen-taal ( what ever it takes ) gebruikt waardoor financiële markten in het bijeen blijven van de Eurozone vertrouwen kregen. Economische groei zal voor de Eurozone als geheel voor nog negatief zijn, de krimp zal naar verwachting,% bedragen. Wij zijn dan ook voorzichtig in onze vooruitzichten voor economische groei. De sterke euro, gebrek aan goede concurrentiepositie in de perifere landen, voortgaande bezuinigingen en de zwakke kredietmarkten zullen een sterk herstel in de weg staan. Wij verwachten voor de Eurozone dat de economische groei volgend jaar uit zal komen tussen de,% en,%. Sinds het tweede kwartaal is de Eurozone eindelijk uit de recessie gekomen. Daarbij moet worden aangemerkt dat dit nog niet voor alle leden van de zone geldt. De periferie blijft voorlopig nog hinder ondervinden van de hoge werkloosheid en schuldenniveaus. Aan de andere kant van dit spectrum staat Duitsland, waar het herstel zo langzamerhand aan kracht wint. Deze verschillen, tussen Duitsland en de periferie, zullen de ECB volgend jaar in een lastige situatie brengen. Zo kan de groei van Duitsland in mogelijk boven de % uitkomen, terwijl de werkloosheid vrij laag is. Met als risico een oplopende inflatie. Spanje, Italië en Frankrijk zullen hoogstwaarschijnlijk te maken krijgen met een economische groei die onder de % zal uitkomen. Bovendien kampen deze landen met een hoge werkloosheid en relatief hoge overheidstekorten. Als de zuidelijke landen geen onderdeel van een monetaire unie waren geweest, dan zouden hun centrale banken nu ongetwijfeld harder op het monetaire gaspedaal zijn gaan staan en zo gezorgd hebben dat de koers van hun munt zou dalen. Voor Duitsland zou een dergelijk beleid tot grote problemen leiden, omdat dit de inflatie zou aanwakkeren. De ECB heeft in november nog haar rente op kortlopende leningen verlaagd van,% naar,%. De druk op de ECB blijft echter om meer maatregelen te treffen om het fragiele economische herstel in te blijven ondersteunen. De ECB heeft nog altijd de mogelijkheid om nieuwe liquiditeitssteun voor banken te organiseren in een nieuwe ronde LTRO. Euro-zone Real GDP %q/q (RHS) %y/y (LHS) Figuur : Kwartaal groeicijfers voor de Eurozone. Euro-zone Unemployment Change in unemployment (RHS, thousands) Unemployment rate (LHS, %) Figuur : Ontwikkeling van de werkloosheid in de Eurozone

5 Japan In Japan is het economisch beleid het afgelopen jaar sterk Unemployment Rate & Job-to-Applicant Ratio veranderd. Na het aantreden van Abe als ministerpresident een jaar geleden, is er een geheel nieuw economisch programma geïntroduceerd: Abenomics. Ten eerste is er in het begin van het jaar door de overheid fors geïnvesteerd in de economie. Daarnaast is er een sterk verruimend monetair beleid gevoerd. Het beleid heeft zijn uitwerking in duidelijk bewezen. Aandelenmarkten zijn hard gestegen, de Yen is verzwakt en de (gewenste) inflatie is aangewakkerd. Voor verwachten wij dat de economische groei voor Japan op een niveau van ongeveer,% zal uitkomen..... Unemployment Rate (% RHS) Job-to-Applicant ratio (Adv. m, Inverted, LHS) More jobs per. applicant, lower unemployment. Figuur : Ontwikkeling van de werkloosheid in Japan. National Consumer Prices (% y/y) Het belangrijkste wapenfeit voor de Japanse economie in is de belastingverhoging die in april zal worden All items Excl. Fresh Food Excl. All Food & Energy Latest=Oct. doorgevoerd. Verder zal de regering structurele hervorming moeten oppakken om de economie verder te stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan het liberaliseren van - - de elektriciteitsmarkt. Ten slotte zal de regering een tweede ronde belastingverhoging doorvoeren. Deze wordt echter niet in verwacht. In staat het debat over een - - Figuur : Inflatieontwikkeling in Japan. mogelijke herstart van het nucleaire energieprogramma op het programma en blijven er spanningen met China omtrent territoriale grenzen. Dit zal niet direct van invloed zijn op de economische groeiverwachtingen in, maar zal wel de nodige invloed kunnen hebben op de langere termijn voor Japan. Voor voorzien wij een economische groei voor Japan van,% tot,%.

6 Opkomende Markten Het groeipad van de opkomende markten vertraagde gedurende enigszins. Daarnaast hebben de financiële markten de kwetsbaarheid van verschillende opkomende landen blootgelegd. Nadat in reactie op de aangekondigde tapering door de Fed renteniveaus wereldwijd opliepen, is een aantal opkomende landen sterk geraakt door uitstroom van kapitaal. Met name landen die veel import hebben ten opzicht van de export De economische groeivertraging binnen de opkomende markten wordt grotendeels veroorzaakt door de BRIClanden (Brazilië, Rusland, India en China). Ze ontwikkelen zich langzaam tot landen met een structureel lagere groei dan in de afgelopen jaren het geval was. Andere kleinere opkomende economieën, vooral in Zuid Oost Azië en Afrika, zullen wel verbetering laten zien. Maar die verbetering is onvoldoende om de lagere groeicijfers in de BRIC landen te compenseren. werden hard geraakt. Deze netto-importeurs zijn immers afhankelijk van externe financieringsbronnen. Turkije, India en Zuid-Afrika bijvoorbeeld, zagen na de aankondiging van de Fed de lokale valuta sterk devalueren. Deze landen blijven ook komend jaar kwetsbaar voor sterk veranderende financieringscondities op de wereldwijde financiële markten. Ondanks de lagere groeiverwachtingen voor de opkomende markten, denken wij dat het grootste deel van de afkoeling in heeft plaatsgevonden. Er zullen steeds meer economische verschillen ontstaan tussen landen. Grotere landen binnen de opkomende markten zullen in vergelijking met voorgaande jaren minder groei laten zien. De groei in een aantal kleinere opkomende markten, zoals Zuid Korea, Polen en Peru, zullen in sterk herstellen. Voor de opkomende markten als geheel wordt voor een groei van tussen de,% en,% verwacht CDP (% y/y) - Emerging Asia - Emerging Europe - Latin America Figuur : Economische groei per geografische regio van de opkomende markten.

7 Legenda Core Landen De landen binnen de Eurozone met relatief lage schuldenniveaus. Dit zijn momenteel Duitsland, Finland, Oostenrijk, Nederland. Deposito faciliteit Dit is de rente die de ECB vergoedt op de door banken bij haar gestalde overtollige kasgelden. Fed De Federal Reserve is het stelsel van centrale banken van de Verenigde Staten. Momenteel is de voorzitter van de Fed Ben Bernanke, in februari wordt hij opgevolgd door Janet Yellen. LTRO Afkorting van Long-term Refinancing Operations. Dit is een operatie van de ECB om banken van tijdelijke extra liquiditeiten te voorzien. Periferie De landen binnen de Eurozone met relatief hoge schuldenniveaus. Dit zijn momenteel Portugal, Spanje, Italië en Griekenland. Refi-rente Tapering De rente die banken betalen aan de ECB wanneer zij geld lenen. Tapering heeft betrekking op de afbouw van het ruime monetaire beleid dat de Fed voert. Momenteel koopt de Fed maandelijks US$ mrd aan obligaties, dit bedrag zal in januari worden getapered tot US$ mrd. QE QE staat voor quantitative easing hetgeen een maatregel is die centrale banken kunnen gebruiken om de geldhoeveelheid in de economie te vergroten. In september startte de Fed met QE, het derde QEprogramma. De Fed koopt nu maandelijks voor US$ mrd staatsleningen en hypotheek gerelateerde obligaties van beleggers. Het uiteindelijke doel van een QE programma is het stimuleren van de inflatie en economische groei.

8 Meer weten? Neem contact op met uw bankier of ga naar Kantoren Regio Noord-Holland Prinsen Bolwerk MA Haarlem Tel: Fax: Regio Den Haag Lange Houtstraat CW Den Haag Tel: Fax: Regio Midden Maliebaan CV Utrecht Tel: Fax: Regio Noordoost Eekwal LA Zwolle Tel: Fax: Regio Twente M.H. Tromplaan JJ Enschede Tel: Fax: Regio Oost Stationsweg EJ Oosterbeek Tel: Fax: Regio Zuid Parklaan CW Eindhoven Tel: Fax: Staalbankiers Institutendesk Lange Houtstraat CW Den Haag Tel: Fax: Staalbankiers N.V., statutair gevestigd aan de Lange Houtstraat, CW Den Haag, is ingeschreven bij de KvK Haaglanden onder nummer. Staalbankiers N.V. heeft een bankvergunning van de Nederlandsche Bank N.V. en is tevens bevoegd beleggingsdiensten te verlenen. Staalbankiers N.V. is ingeschreven in de registers bij de Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. Staalbankiers behoudt zich het recht voor de tekst van deze brochure te wijzigen. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Staalbankiers wijst op de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet juist is. Uiteraard is aan deze uitgave de grootst mogelijke zorg besteed. Reproductie, geheel of gedeeltelijk, is slechts geoorloofd na schriftelijke toestemming. Deze publicatie is opgemaakt op januari.