OP CD: GRATIS DVD AUTHORING-TOOLS VOOR WINDOWS ZIE PAG. 66 CLOUD COMPUTING. Uncle Sam kijkt met u mee E-READERS: LEKKER LEZEN OP REIS

Transcriptie

1 OP CD: GRATIS DVD AUTHORING-TOOLS VOOR WINDOWS ZIE PAG. 66 PC-ACTIVE JUNI JAARGANG DOSSIER E-READERS TREINRAMP: SPOORSOFTWARE CLOUD COMPUTING AMS-IX USB-RELAISKAART TOEVALLIG WEL 73 Random getallen genereren SOFTXPAND 38 Samen op één Windows-pc PORTRET: HACKER 19 Interview met SyntaxNL ANDROID-BUG 23 Schrikkelsecondes BITS OF FREEDOM 30 Voor een vrij internet AVG DO NOT TRACK 32 Advertentievrij surfen MONITOR UW NETWERK 20 Alle HTTP onderscheppen BATCH STUREN 80 Henk verslikt zich SPULLEN-SCANNER 62 HP in drie dimensies EPUB DOORGRONDEN 47 Handige tools, beter leesbaar VEILIGHEID IN BEELD 84 Encryptie gevisualiseerd 68 SOFTWARE Gratis: Scribus SlimPublisher Gratis: AVG Antivirus Free Edition 2012 Gratis: LibreOffice 3.5 UpdateStar 6 CLOUD COMPUTING Uncle Sam kijkt met u mee E-READERS: LEKKER LEZEN OP REIS LAAT DIE TABLET MAAR THUIS! PROCESSORS: DESKTOPS & LAPTOPS Compleet marktoverzicht 5 PAGINA S! DVD-AUTHORING DVD Flick DVD Author Plus 2.31 DVD Styler 2.1 Starburn v13 ESSENTIËLE SOFTWARE 7-Zip 9.20 (32-bits en 64-bits) Mozilla Firefox 12 Internet Explorer 9 Windows Media Player 11 Adobe Acrobat Reader NL 12 NOOIT MEER TREINRAMPEN Is spoorsoftware een oplossing? NETSPANNING SCHAKELEN VIA DE PC USB-relaiskaart NR. 259 JAARGANG 24 JUNI 2012 INTERNETKNOOPPUNT ACHTER DE SCHERMEN BIJ AMS-IX 78 6,99

2 INHOUD 44 LEKKER LEZEN OP VAKANTIE De verkoop van e-readers laat een flinke stijging zien. Reden voor ons om uit te pakken met dit dossier van twaalf pagina s. We leggen de basics uit, vergelijken verschillende modellen en - last but not least - we stellen onze eigen bibliotheek samen. 12 NOOIT MEER RAMPEN? VEILIGHEIDSSYSTEMEN OP HET SPOOR Na de treinramp bij Amsterdam Sloterdijk lag één vraag op ieders lippen: is de beveiliging van het spoor eigenlijk wel goed geregeld? PC- Active dook in de materie en kwam tot onthutsende ontdekkingen. Over een veiligheidssysteem van vijftig jaar oud en treinen die door rood rijden. 56 HART VAN DE COMPUTER UP-TO-DATE OVER PROCESSORS Processors zijn onmisbaar voor een werkende computer. Ze vormen het hart van de laptop en desktop-pc. De ontwikkelingen staan niet stil en in dit artikel brengen we u weer helemaal up-to-date. VOORWOORD PAARD VOOR DE WAGEN Elke werkdag plaatsen we interessante nieuwtjes op Daarvoor struinen we de verste uithoeken van het wereldwijde web voor u af. Onlangs stuitte ik op uiteenlopende sites op dezelfde metafoor, gebruikt als commentaar op verschillende gebeurtenissen. Zo was er een gerucht dat de Amerikaanse website Hulu - waarop u streaming tv-programma s kunt bekijken - op verzoek van de televisiestudio s die de content leveren, voorzien zou gaan worden van een verplicht inlogscherm. Het doel: elke Hulu-gebruiker door middel van een inlogcode laten bewijzen dat hij/zij in het bezit is van een abonnement op standaard televisie. In Nederland zou een vergelijkbare situatie ontstaan als u door bijvoorbeeld Net5 verplicht wordt in te loggen op zijn eigen versie van Uitzending Gemist voor u mag kijken, om daarmee aan te geven dat u aangesloten bent bij bijvoorbeeld Ziggo of Digitenne van KPN. De metafoor in het bijbehorende commentaar: je moet een paard bezitten om een auto te mogen kopen. Een ander bericht: op de Blizzard-website was het al sinds 15 maart mogelijk om Diablo III aan te schaffen en te downloaden. Stond het spel vervolgens op uw harde schijf, dan moest u nog wel wachten met spelen tot 15 mei, de officiële releasedatum en het moment waarop de titel ook in fysieke vorm in de winkels zou liggen. Waarmee sommige enthousiaste fans dus twee maanden lang 7,6 GB aan versleuteld spelmateriaal op de harde schijf hadden staan, wachtend tot de doosjes in de schappen waren gelegd. Daar werd dus dezelfde metafoor gebruikt: elke auto moet langzamer rijden, om de gevoelens van het paard niet te kwetsen. Uiteraard begrijp ik dat een spelontwikkelaar wil dat iedere speler op hetzelfde moment met het product aan de slag kan. Ook PC-Active kunt u pas op uw tablet lezen als ook de papieren versie in de winkels ligt, al zijn de redactionele pdf s al beschikbaar op het moment dat ze naar de drukker gaan. Maar wat dit alles duidelijk maakt, is dat de overgang van oude media naar nieuwe media nog steeds aan verandering onderhevig is. Bij PC-Active vinden we het daarbij erg belangrijk dat u vrij gelaten wordt in uw keuze voor papier dan wel tablet (maar beide mag natuurlijk ook). Om bij de metafoor te blijven: u maakt zelf de keuze om in een auto te rijden of te paard te gaan. Jeroen Geelhoed - Hoofdredacteur j.geelhoed@pc-active.nl

3 30 INTERNETVRIJHEID NU! BITS OF FREEDOM NEEMT STELLING Dat stichting Brein tegen downloaden vecht, is haar goed recht. Maar dat ligt anders wanneer ook onschuldige burgers in het gedrang komen. We stevenen op een steeds minder vrij internet af, waarschuwt Bits of Freedom. ALGEMEEN 6 KORT NIEUWS 8 INBOX 11 PRIVACY 23 ABORT RETRY FAIL! Schrikkelseconden 26 WORD ABONNEE 11x PC-Active + gratis jaargang cd-rom 42 HCC!COMPUSERS 76 BOEKEN 80 HET LAB 1 april! 89 WAMMES COLUMN 90 COLOFON 78 AFSTANDBEDIENING! RELAIS OP USB Uw tuinverlichting automatisch in- en uitschakelen of modelbouwapparatuur vanaf de pc besturen? Dat kan heel erg simpel dankzij een goedkope USB-relaiskaart. Kosten: minder dan drie tientjes op ebay. SOFTWARE 16 FREEWARE Maak zelf een dvd 20 FIDDLER HTTP debuggen 28 SHAREWARE Dtp-tools 32 AVG DO NOT TRACK 38 SOFTXPAND Diverse Windows-installaties 47 DOSSIER E-READERS Uw eigen bibliotheek OP PAGINA 66 VINDT U DE INHOUDSOPGAVE VAN DE GRATIS CD-ROM BIJ PC-ACTIVE 34 ACHTER DE SCHERMEN VAN AMS-IX Het datacentrum van de Amsterdam Internet Exchange wordt zwaar bewaakt en de adresgegevens zijn niet openbaar. Maar PC- Active mocht een kijkje komen nemen. Als AMS-IX om wat voor reden dan ook plat gaat, heeft het internetverkeer een probleem. HARDWARE 50 DOSSIER E-READERS Vergelijkingstest 56 PROCESSORS Up-to-date gids 62 3D-SCANNER HP Topshot LaserJet Pro MPF M275nw 78 USB-RELAISKAART Controle op afstand ACHTERGROND 12 VEILIGHEIDSSYSTEMEN Nooit meer treinrampen? 19 INTERVIEW Hacker SyntaxNL 30 BITS OF FREEDOM Iedereen verdacht 34 AMS-IX 44 DOSSIER E-READERS De basis 68 CLOUD COMPUTING Kansen en risico s 73 DENKWERK Random getallen 84 ENCRYPTIE VISUALISEREN

4 KORTNIEUWS Rare regels van Facebook De aanloop naar de beursgang van Facebook kan niet bepaald vlekkeloos worden genoemd. Er zijn natuurlijk de steeds terugkerende vragen en bezwaren rondom privacy, maar onlangs kwam het sociale netwerk ook op een andere manier in opspraak. Aanleiding was een ontevreden werknemer van het bedrijf dat voor Facebook nagaat wat mag worden gepost en wat moet worden verwijderd. Hij lekte de richtlijnen voor het verwijderen van content en dat deed het nodige stof opwaaien. Opvallendste reden voor de verontwaardiging was de willekeurige en ad hoc-manier waarop Facebook met bepaalde onderwerpen omgaat. Zo mag u wel vlag-genverbrandingen tonen, maar niet als het de Turkse vlag betreft. U mag geen wreedheid tonen jegens dieren, maar wel jachttaferelen. Borstvoeding mag worden getoond, zolang er geen tepel zichtbaar is. Het lijkt er heel sterk op dat Facebook vooral niemand voor het hoofd wil stoten en dus zijn beleid aanpast aan wie het luidste roept. Zo werden er vroeger foto s verbannen van twee kussende mannen, tot er zeer luid werd geprotesteerd dat Facebook zich homofobisch gedroeg. Opvallend detail in dit verband: ook vergelijkende foto s (type: Truusje versus Tatjana, voor wie stemt u?) zijn verboden. Ironisch voor wie weet dat Mark Zuckerbergs eerste online avontuur precies uit dergelijke wedstrijdjes bestond. De geheimen van de viral verklaard Het filmpje ging de hele wereld over, van de Verenigde Staten tot Noord-Korea. Het concept was simpel: hoe zou Twitter eruit hebben gezien in de jaren tachtig? Het resultaat: een ouderwets DOS-scherm waarop berichtjes worden getikt. If Twitter would have been invented in the 80s is een hobbyproject van een 34-jarige Utrechter, die in het dagelijks leven webredacteur en informatiespecialist is. Op zijn YouTube-kanaal staan ook nostalgische versies van Google en Angry Birds. Op onze website publiceerden we een gesprek met het nieuwe internetfenomeen Jo Luijten. Hoe kwam je op het idee om zulk soort video s te maken? Bij mijn filmpjes, met name het Facebook-filmpje, heb ik mij laten inspireren door de BBC-serie Look Around You, een parodie op Britse educatieve televisie van begin jaren tachtig. Het is een absurde kruising tussen TROS Wondere Wereld en Die Sendung Mit der Maus. Verder ben je nog veel breder actief met het uithalen van grappen, hebben we gehoord. Dat klopt, maar mijn internet-pranks zijn eigenlijk bij weinig mensen bekend en dat wil ik graag zo houden. Ik moet er vooral zelf om kunnen lachen. Ik beheer bijvoorbeeld de Facebook-pagina s van twee niet-bestaande personen: een filosoof uit Brazilië en een asociale zwakbegaafde Limburger. Voor sommige mensen zijn het echte personen. Ze hebben geen flauw idee dat het typetjes zijn. Hoe doe je dat nu, een filmpje maken dat viral gaat op het internet? Allereerst heb je een filmpje nodig dat voor veel mensen interessant is. Dat hoeft overigens geen video te zijn die vanuit esthetisch oogpunt perfect is. Volgens de trendsmanager van YouTube, Kevin Allocca, heb je daarnaast vooral tastemakers nodig, zoals bekende personen met veel volgers. Toen Mike Shinoda, rapper van Linkin Park, mijn video op zijn website en Twitter had gedeeld, liep het al snel storm. 6 PC-ACTIVE Nr

5 NIEUWS KORT Nadat ik een rij mailtjes als gelezen had gemarkeerd, stond er alweer een nieuwe vetgedrukte rij voor me klaar! Het complete interview met Jo Luijten plus de link naar zijn filmpjes vindt u op onze website. Asus Transformer Pad TF300 De Asus Transformer Pad TF300 is in Nederland te koop. Het gaat om een laagdrempeliger uitvoering van de eerder dit jaar verschenen Transformer Prime. De Transformer Pad TF300 heeft een kunststof kast die in drie kleuren (rood, wit en blauw) verkrijgbaar is, een krachtige Nvidia Tegra 3 quadcore processor op 1,2 GHz, 1 GB ram en 32 GB opslagruimte. De pad heeft een helder 10 inch ips-scherm met 1280 x 800 pixels en tienvingerige multitouchbediening. Er is een 8 MP camera aan de achterzijde en een 1,2 MP camera aan de voorzijde. Verbindingen met de buitenwereld en internet maakt u met wifi b/g/n, bluetooth 3.0 of usb 2.0. Ook is er een microsdkaartlezer en een HDMI-poort aanwezig. De accu gaat ongeveer tien uur mee. Net als bij de Transformer Prime is er een uitvoering met een keyboard-dock. Naast een volwaardig toetsenbord krijgt u er zo vijf uur acculading bij. De basisuitvoering met 32 GB opslagruimte kost 399 euro. Voor het optionele dock of ingebouwde 3G-dataoptie komt er telkens honderd euro bij. Google Drive officieel gelanceerd Google heeft de langverwachte dienst Google Drive gelanceerd, waarmee gebruikers 5 GB gratis online opslagruimte voor hun bestanden krijgen. Wilt u meer ruimte, dan is dat mogelijk tegen betaling. Google Docs en Google Plus worden in Google Drive geïntegreerd. Het maken van documenten, spreadsheets en presentaties is rechtstreeks in Google Drive mogelijk. Ook kunt u vanuit Google Drive Photoshop- en Word-documenten openen zonder daarvoor eerst de programma s van respectievelijk Adobe en Microsoft te starten. Daarnaast kunnen diverse personen aan hetzelfde document werken en de wijzigingen zien zodra ze zijn aangebracht. Documenten zijn doorzoekbaar op de server van Google Drive. Via OCR-technologie maakt Google Drive ook foto s met tekst doorzoekbaar. Hebt u een Android-toestel, dan kunt u de speciale app gebruiken. Privacywaakhond kritisch over ACTA ACTA bedreigt de privacy van internetgebruikers. Dat blijkt uit de opinie over het antipiraterijverdrag die de Europese toezichthouder gegevensbescherming heeft gepubliceerd. GroenLinks- Europarlementariër Judith Sargentini verwelkomt deze steun in de rug voor de tegenstanders van het verdrag dat piraterij moet tegengaan. De toezichthouder bevestigt onze bezwaren tegen ACTA, constateert Sargentini. ACTA is volstrekt uit balans: onze grondrechten leggen het af tegen de belangen van de entertainmentindustrie. Deze doorwrochte opinie helpt mij om mijn collega s in het Europees Parlement ervan te overtuigen dat zij ACTA moeten verwerpen. De strafbepalingen van ACTA zijn zo breed geformuleerd, stelt assistent-toezichthouder Giovanni Buttarelli, dat de geringste inbreuken op het auteursrecht, zelfs zonder winstoogmerk, eronder kunnen vallen. Dat zet landen aan tot grootschalige monitoring van de communicatie van internetgebruikers, die in strijd is met het recht op privacy en op bescherming van persoonlijke gegevens. Internetproviders dreigen grote hoeveelheden persoonsgegevens te moeten overdragen aan auteursrechthebbenden en aan autoriteiten buiten de EU. ACTA is bovendien onvoldoende precies geformuleerd, aldus de privacywaakhond. Het verdrag bevat te weinig waarborgen voor de vrijheid van meningsuiting, de privacy en het recht op een eerlijk proces. PC-ACTIVE Nr

6 MAIL VAN LEZERS INBOX TEKST: MARK GAMBLE REAGEREN? Vragen kunt u sturen naar inbox@pc-active.nl. Of surf naar ons forum Ik heb een probleem! [1] en stel uw vraag. Dit kan zonder registratie. Alleen als u op de antwoorden wilt reageren is aanmelden noodzakelijk. Schadelijke Vuescansoftware? PC-Active # 258 van mei trok mijn aandacht, zowel door de cover als het artikel op pagina 74. Ik lees in het artikel over VueScan veel positieve dingen en uit de lijst van ondersteunde scanners bleek dat ik voor mijn HP ScanJet 3300c en mijn Minolta Scan Dual III het programma VueScan met succes zou kunnen gebruiken. Toen ik de software echter wilde downloaden via de link die bij het artikel stond, vertoonde mijn F-Secure beveiligingssoftware - via mijn provider Xs4all - echter de tekst: Schadelijke website geblokkeerd: Beveiligingsoverzicht van deze website Aanklikken van deze regel leverde op: Deze site is: Schadelijk U kunt deze website het beste vermijden F-Secure heeft bewijs gevonden van schadelijk gedrag op deze website. Voor zover wij kunnen beoordelen, is het niet veilig om deze website te bezoeken. Graag uw commentaar hierop, want ik wil VueScan graag gebruiken, maar overzie de gevaren niet. P.C.T. VAN DER LAAN, Tja, dit is een lastig probleem. Iedere virusscanner heeft zijn eigen methodes voor de manier waarop websites worden gecontroleerd. Tijdens het testen van de door u opgegeven locatie ging het downloaden bij ons op de redactie - we gebruikten een test-pc - namelijk zonder problemen. Wij draaiden ESET Smart Security 5; deze virusscanner blokkeert normaal gesproken ook gevaarlijke websites, maar bij de door u genoemde link sloeg hij geen alarm. Ook nadat we VueScan hadden gedownload, bleek de executable volgens ESET zelf virusvrij te zijn. De meeste virusscanners bieden gebruikers de moge- lijkheid om URL s of bestanden door te sturen voor analyse, zodat u kunt controleren of er inderdaad sprake is van een beveiligingsprobleem of virus. Wij vermoeden dat F-Secure de link in dit geval uit veiligheid direct blokkeert, omdat de domeinnaam www. hamrick.com niet bekend is bij de virusscanner. Kortom, u zult contact moeten opnemen met F-Secure [2] of moeten zoeken naar een andere downloadlocatie, bijvoorbeeld via Cnet. Denkwerk: Sudoku-hypothese Mooi en duidelijk artikel in PC-Active # 257 van april over the quest for the 16-clue sudoku. Er is door Gary McGuire zelfs een bedankberichtje geplaatst op het Sudoku Programmers Forum. O ja, zelf heb ik natuurlijk ook een sudokuprogramma gemaakt, met de snelste sudoku solver in Visual Basic 6 [3]. LUNATIC, FORUM Het is altijd fijn om te horen hoe onze lezers zelf aan de slag gaan met de kennis die we hun aanreiken. PC-Active heet niet voor niets PC-Active! Problemen met Windows Media Player Ik wil Windows Media Player gebruiken om audio-cd s te rippen, zodat ik ze als mp3-bestand op mijn NAS kan opslaan. Echter, zodra ik begin met het rippen van een cd, krijg ik van Windows Media Player de volgende melding: Een of meerdere nummers kunnen niet door Windows Media Player van de cd worden geript Een druk op de knop Help op het web levert geen handige informatie op. Weet u misschien wat ik kan doen om het beschreven probleem op te lossen? Ik gebruik Windows 7. WIM VIS, 8 PC-ACTIVE Nr

7 INBOX AVG om mijn systeem vrij te houden van toekomstige virussen. Maar ik vertrouw eigenlijk niet op een enkele scanner en zou voor de veiligheid liever diverse virusscanners op mijn pc installeren. Kunt u mij ook andere producten adviseren? WALTER VAN DER ZANDE, De foutmelding in Windows Media Player Dit probleem heeft te maken met de maplocatie waarin Windows Media Player de geripte bestanden probeert op te slaan. Als deze map niet benaderbaar is, bijvoorbeeld omdat deze zich op een losgekoppelde externe schijf bevindt, dan kan Windows Media Player daar natuurlijk geen bestanden opslaan. De oplossing: u moet controleren welke mappen door Windows Media Player standaard worden gebruikt voor het opslaan van muziekbestanden. Over het algemeen is dit onder Windows 7 standaard de map C:\ Users\<gebruikersnaam>\Music, maar dat kan in principe elke willekeurige map zijn. De maplocatie die Windows Media Player gebruikt, kunt u in het programma vinden via de knop Organiseren in de werkbalk en dan vervolgens te kiezen voor Bibliotheken beheren, Muziek. In het geval van uw probleem zou hier dan een map worden weergegeven die niet bestaat, of het venster is helemaal leeg, wat betekent dat er helemaal geen locatie is opgegeven. Om nu alsnog een bestandslocatie op te geven klikt u op de knop Toevoegen en geeft u de map op die u wilt gebruiken voor uw muziek. De mappen die u opgeeft, zijn tevens de exemplaren waarin Windows Media Player automatisch zoekt naar nieuwe muziekbestanden. Het programma gebruikt deze locaties ook om de muziekbibliotheek op te bouwen. Als er diverse mappen zijn weergegeven, klik dan met de rechter muisknop op de map die u wilt gebruiken voor het opslaan van de geripte muziek en kies voor Instellen als standaardopslaglocatie. Allereerst: het is niet verstandig om meer dan één virusscanner op uw systeem te installeren, ook al lijkt een computer zo extra te worden beveiligd. Hoe ironisch het ook klinkt, het probleem is namelijk vaak dat de ene virusscanner de andere zou kunnen aanmerken als een Trojaans paard of een virus Daarnaast is er ook nog de kwestie van systeembelasting. Een enkele virusscanner zou uw systeem op sommige onderdelen kunnen vertragen, afhankelijk van de systeembronnen die het in gebruik neemt. Als u daar bovenop nog een scanner installeert, wordt de systeembelasting zo goed als verdubbeld. En als beide scanners tegelijkertijd een gehele systeemscan uitvoeren, bijvoorbeeld als de pc net is opgestart, dan vacature TECHNISCH REDACTEUR (M/V) VOOR 36 UUR PER WEEK Het maandblad PC-Active levert leuke en diepgravende artikelen over alle ontwikkelingen op het gebied van computers. Met daarbij ook altijd een uitgesproken mening. Om de redactie te versterken is PC-Active op zoek naar een: (junior) Technisch redacteur (M/V) voor 36 uur per week Als technisch redacteur ondersteun je de redactie door zelfstandig onderzoek te doen en artikelen te schrijven over hard- en software, toegespitst op Windows-onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan: het protocol onder USB, ontwikkelingen rond IPv6, processors en chipsets, en de diepere krochten van Windows. Ook ben je bereid persbijeenkomsten bij te wonen en daar kritische vragen te stellen. Je weet met deadlines om te gaan en bent creatief in het meedenken over nieuwe artikelonderwerpen. PC-Active biedt een inspirerende redactieomgeving, met bevlogen collega s en een podium om je technische kennis en - zeer belangrijk - je mening te ventileren. Je werk- en denkniveau is van HBO-kwaliteit. Ramp na virus op mijn computer Een tijd geleden is mijn pc op verschillende plekken besmet geraakt met een hardnekkig virus. Het compleet verwijderen ervan heeft mij een paar lange dagen en nachten gekost. Inmiddels gebruik ik de virusscanner van Reacties Geïnteresseerden in deze functie kunnen een reactie, voorzien van een cv, sturen naar h.nusselder@hub.nl o.v.v. vacature Technisch redacteur PC-Active. Meer informatie kun je inwinnen bij Jeroen Geelhoed, hoofdredacteur PC-Active, j.geelhoed@hub.nl Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld. PC-ACTIVE Nr

8 INBOX AVG protesteert is het einde helemaal zoek. Gelukkig zien de meeste virusscanners tijdens de installatieprocedure dat er al een ander exemplaar aanwezig is, waardoor de installatie wordt geblok keerd en het niet mogelijk is om twee scanners tege lijkertijd te gebruiken. Met AVG hebt u in elk geval een goede keuze gemaakt, want deze scanner is - naast het feit dat hij gratis is - afdoende voor het beveiligen van uw pc. Berichten exporteren naar Outlook Ik maakte voorheen altijd gebruik van Outlook Express 6 onder Windows XP, maar ik ben onlangs overgestapt naar een nieuwe computer met Windows 7 en gebruik nu Outlook Is er een makkelijke manier om mijn oude mail en contactpersonen uit Outlook Express te importeren in Outlook? ARJEN WIEREMA, Dat is zeker mogelijk, maar Microsoft maakt het in ieder geval niet makkelijk wanneer u Outlook Ex press 6 op de ene computer gebruikt en op een nieuwe computer Outlook Wanneer deze twee programma s op dezelfde computer zijn geïnstalleerd, dan is het vanuit Outlook Express slechts een druk op de knop om berichten te exporteren naar Outlook. Lastiger wordt het wanneer mail van Outlook Express moet worden overgezet naar een andere computer waarop Outlook 2010 is geïnstalleerd. Dat kan namelijk niet direct via een wizard, maar u moet het archiefbestand - waarin de losse berichten zijn opgenomen - in zijn geheel kopiëren naar de nieuwe computer. Open eerst Outlook Express en ga vervolgens naar het menu Extra, Opties. Vervolgens opent u het tabblad Onderhoud en klikt u op de knop Archiefmap. Daarop ziet u een venster waarin de locatie van uw archiefmap wordt getoond. Met de knop Wijzigen kunt u het archiefbestand naar een andere locatie verplaatsen, bijvoorbeeld naar een USB-stick of een netwerklocatie. Maar u kunt natuurlijk ook de huidige bestandlocatie gebruiken. Aangezien de map echter gebruikmaakt van een unieke identifier, kunt u het best de gehele locatie kopiëren door met de rechter muisknop op de tekst te gaan staan en te kiezen voor Alles selecteren. Via Ctrl+c kopieert u de locatie en via Ctrl+v plakt u deze in de Windows Verkenner in de adresbalk, waarop u op Enter drukt. De locatie van de mailbestanden wordt geopend in de Verkenner en daar vindt u de bestanden die tezamen de mappen en berichten van Outlook Express vormen. Sluit nu eerst Outlook Express af en kopieer alle bestanden in de map naar een USB-stick of ander medium dat benaderbaar is op de nieuwe computer. Omdat Outlook Express niet beschikbaar is voor Windows 7 en u in Outlook 2010 niet direct de mappen en bestanden van Outlook Express 6 kunt importeren, moet u op uw nieuwe computer onder Windows 7 eerst de opvolger van Outlook Express downloaden, namelijk Windows Live Mail. Dat programma is weer onderdeel van de complete Windows Live Essentialssuite [4]. Tijdens de installatie van Windows Live Essen tials kunt u er echter voor kiezen om alleen Windows Live Mail te installeren, zodat u niet bang hoeft te zijn dat u met overbodige software wordt opgezadeld. Is Windows Live Mail eenmaal geïnstalleerd, start dan het programma op. Wanneer u wordt gevraagd een nieuw account aan te maken, klik dan op Annuleren. Nu gaat u in het bestandsmenu linksboven naar Berichten importeren en kiest u uit de wizard voor Outlook Express 6. Selecteer de locatie waar u eerder uw mailbestanden uit Outlook Express hebt opgeslagen en importeer deze nu in Windows Live Mail. Loop alle stappen door om de mailberichten te importeren in Windows Mail. Is dat eenmaal gelukt, dan bent u toe aan de laatste stap, namelijk de mailberichten vanuit Windows Live Mail exporteren naar Outlook Het is niet mogelijk om de berichten direct in Outlook 2010 te importeren; u moet eerst een export uitvoeren. Daarvoor moet u zowel Windows Live Mail als Outlook 2010 openen. Klik in Windows Live Mail op het menu Bestand, kies voor Exporteren en vervolgens voor exporttype Microsoft Exchange. Selecteer alle mappen en berichten die u wilt exporteren naar Outlook Beide programma s gaan nu aan de slag en de berichten worden nu automatisch geïmporteerd in Outlook Samengevat is het niet eenvoudig, maar met de bovenstaande stappen zou het moeten lukken INFORMATIE [1] php?f=19 [2] support/get-support-online [3] sudoku2.html [4] windows-live/essentials-home 10 PC-ACTIVE Nr

9 XXXX SOFTWARE PRIVACY TEKST: HENK VAN DE K AMER KANSBEREKENING Regelmatig zegt de politie behoefte te hebben aan een nieuwe database waarin zij ongebreideld kan vissen. Aan echte opsporing doen we tegenwoordig niet meer; tenslotte staat alles wel ergens in een bestand. Persoonlijk vind ik dat een doodenge gedachte. Waarom? Tja, de politie snapt namelijk niets van kansberekening. Het combineren van op zich onschuldige gegevens kan ook door toeval een verdacht patroon opleveren. En hoe groter de poel waarin wordt gevist, hoe groter de kans op zulk toeval. Om nog maar te zwijgen van het feit dat alle databases gemiddeld twee procent fouten bevatten. De kans dat u als onschuldige verdachte wordt opgepakt, is tegenwoordig vele malen groter dan dat u de Staatsloterij wint. Laten we eens een hypothetisch voorbeeld nemen: op de plaats van de misdaad wordt een blanke man van tussen de twintig en veertig gesignaleerd. Deze drie gegevens - huidskleur, geslacht en leeftijdsgroep - komen neer op respectievelijk negentig, vijftig en 34 procent van de Nederlandse bevolking, ofwel een kans van 15,3 procent dat een willekeurig persoon die we van straat plukken, aan het signalement voldoet. Stel dat die kans met een extra stukje informatie afneemt naar, zeg, één procent. Vervolgens vraagt de politie via de database met locatiegegevens van mobiele telefoons op wie er allemaal in de buurt waren bij de plaats van het misdrijf. Laat dat nu voor het gemak eens honderd verdachten opleveren. Als iemand in deze poel voldoet aan het gevonden signalement, menen de meeste mensen, moet dat wel de dader zijn. Wat bewijst dat de politie niet alleen staat in het slecht inschatten van kansen. En dat is nu het enge van dit graaien in databases. Om te beginnen kan de echte dader wel eens bewust zijn mobiele telefoon hebben thuisgelaten. Als ik dat kan bedenken, moet een slimme misdadiger dat zeker ook kunnen. Maar er zijn meer manieren waarop dit vissen mis kan gaan. Zelf ben ik erg slecht in het schatten van iemands leeftijd. Nu is de marge die we gebruikten groot en in de praktijk zullen getuigen proberen nauwkeuriger te zijn; ze beschrijven iemand tegen de veertig. Als de persoon die aan alle andere voorwaarden voldoet, 39 jaar oud is, wordt het wel heel erg verdacht. Toch? Maar onlangs zag ik een televisieprogramma waarin mensen iemands leeftijd moesten raden. De kandidaten zaten er gemiddeld tien jaar naast! Tot slot kan de extra informatie uit een vervuilde database komen. Mensen maken nu eenmaal fouten, ook bij het invoeren van gegevens. De computer heeft het dan niet fout, zoals veel helpdeskmedewerkers beweren. Het probleem is bijna altijd veroorzaakt door een mens. Maar de genadeslag is het volgende experiment. We nemen 99 duizend groene stuiters en mengen hier duizend rode doorheen; gemiddeld is dus één op de honderd rood. Vervolgens trekken we honderd knikkers uit de ton met teruglegging. Hoe groot is de kans dat we exact één rood exemplaar hebben? Ik hoor hier en daar al honderd procent roepen. En dat klinkt logisch als de knikkers een geheugen zouden hebben en dus weten dat één van hen rood moet zijn. Maar stuiters zijn domme dingen. Laten we eens beginnen met de situatie dat we gewoon honderd groene exemplaren zien. Dat is 0,99 maal 0,99 maal et cetera oftewel 0, en dat is 36,6 procent. Waarmee u meteen ziet dat het antwoord dat sommigen riepen, gewoon niet kan kloppen. Het totaal van alle mogelijke uitkomsten, dus ook dat we honderd rode exemplaren trekken, is exact honderd procent. De situatie met één rode knikker is honderd maal 0,01 maal 0,99 99 en dat is 36,9 procent. De situatie dat we twee of meer rode exemplaren - lees verdachten - hebben, is dus 26,5 procent. Die kleine kans gecombineerd met de enorm grote poel waarin we vissen, maakt het veel minder toevallig dan de meesten van u denken. Voor wie bovenstaande nog niet overtuigend genoeg vindt, het volgende rijtje. We hadden een kans van 36,9 procent van exact één verdachte als de gebruikte gegevens een kans van slechts één procent opleverden. Dat wordt 9,1 procent bij 1 op 1000 en 1,0 procent bij 1 op Dus zelfs bij die behoorlijk kleine kans is er nog steeds een kans van één procent dat we in een poel van honderd willekeurige personen exact één verdachte aantreffen. Een verdachte die nog steeds onschuldig kan zijn, omdat hij of zij toevallig aan alle voorwaarden voldoet. Denkfouten_bij_het_waarderen_van_bewijs PC-ACTIVE Nr

10 SYSTEMEN ACHTER EEN VEILIGE TREINREIS NOOIT MEER TREINRAMPEN? TEKST: BRENNO DE WINTER Na het treinongeluk bij Amsterdam Westerpark bleek eind april dat er een verouderde beveiligingstechniek in gebruik was. Als een moderner systeem zou zijn geïnstalleerd, was het ongeluk niet gebeurd, concludeerde ProRail binnen 24 uur. Welke systemen zijn er eigenlijk om de veiligheid op het spoor te bewaken en hoe functioneren ze? Aan het begin van zaterdagavond 21 april 2012 vertrekt een Sprinter-trein van Amsterdam Centraal in de richting van station Sloterdijk. Op zich is het geen bijzondere dag, maar er wordt wel aan het spoor gewerkt, waardoor de routes net iets anders worden gebruikt. De machiniste krijgt een groen sein en komt daarna een stoplicht tegen. Zij stopt niet bij het sein en normaal gesproken grijpt dan de Automatische Treinbeïnvloeding (ATB) in door het voertuig stil te zetten. Dat gebeurt niet en 350 meter verder vindt er een botsing met een dubbeldeksintercity naar Nijmegen plaats. Eén vrouwelijke passagier overleeft het ongeluk niet en er raken ruim honderd passagiers gewond. Waarom schoot de technologie niet te hulp? Het antwoord op die vraag blijkt te liggen in het gebruikte beveiligingssysteem. Daarvan zijn er vier verschillende op het Nederlandse spoor actief. Het systeem dat in gebruik is, is ATB-EG (Eerste Generatie). Dat is in de jaren vijftig van de vorige 12 PC-ACTIVE Nr

11 BEVEILIGINGSSYSTEMEN ACHTERGROND eeuw ontwikkeld en eigenlijk vooral een mechanisch systeem. Ongeluk bij Harmelen Toch werd het ATB-EG niet ingezet totdat het dramatisch verkeerd ging. Dat gebeurde bij Harmelen op 8 januari 1962 bij een treinbotsing waarbij 91 mensen om het leven kwamen. Toen werd duidelijk dat een systeem dat kan ingrijpen, onmisbaar is. Dus begon versneld een grote verbouwing aan het Nederlandse spoorwegnet. Dat was nodig om al het spoor in sectoren te verdelen, baanvakken, waarop zich maar één trein mag bevinden. Soms is dat een kort stuk van enkele tientallen of honderden meters bij een station, maar op rechte baanvakken kan dat zelfs 1500 meter zijn. Ieder baanvak wordt afgebakend met een sein aan het begin van het baanvak en het einde. Er kan twee kanten op worden gereden en dat betekent dus twee seinen. Een uitzondering is natuurlijk de situatie als een vak echt maar in één richting wordt gebruikt. Is een baanvak bezet, dan gaat het sein op rood. Het signaal voor het aangrenzende vak is dan geel, zodat de machinist weet dat het exemplaar verderop op rood staat. Is een baanvak volledig vrij, dan toont een sein natuurlijk groen. Dat beheren van de signalen wordt geregeld vanuit de verkeersleidingscentrales, waar het ATB-systeem is aangesloten op verkeersleidingssystemen. Naast het beheren van de seinen kan er ook met treinen worden gecommuniceerd om ze een maximumsnelheid te geven. Dat gebeurt via 75 Hz-wisselspanning op de rails. De trein ontvangt de signalen en telt de pulsen. Zonder pulsen geldt een maximumsnelheid van veertig kilometer per uur en afhankelijk van het aantal pulsen: zestig, tachtig en 130 kilometer per uur, maximale snelheid (code groen) of het uitschakelen van ATB. De maximumsnelheid is 160 kilometer per uur, wat geen echte technische grens is, maar een praktische: wie sneller rijdt, kan gewoon de seinen niet meer zien. Hard stoppen Tot zover de werking van de beveiligingstechniek op de baan zelf. Want met alleen een centraal geregeld systeem is er weinig te regelen. Het belangrijkste gedeelte van het systeem zit in de trein zelf. Ook daarin zit een onderdeel van het ATB-systeem. De eerste wielen vormen de cirkel waarmee de trein de gewone loop van de stroom onderbreekt. Dit verschijnsel, de spoorstroomloop, bestaat sinds De onderbreking wordt gedetecteerd en daarmee is duidelijk dat er een trein op het baanvak is. De spoorstroomloop zorgt ook voor een magnetisch veld dat via twee spoelen wordt opgepikt. Door het magnetisch veld vervolgens weer om te zetten in stroom wordt een signaal aan de ATB-apparatuur in de cabine doorgegeven. Hierdoor krijgt de machinist de maximale snelheid door. Mocht een machinist te snel rijden, dan klinkt er een langdurige beltoon. Als de machinist binnen drie seconden begint te remmen, dan wordt er niet ingegrepen. Maar op het moment dat een reactie uitblijft, volgt een snelremming. Dat betekent dat de luchtdruk van de remmen wordt gehaald en de trein hard afremt. Dit ingrijpen kan de machinist niet meer onderbreken, want het systeem is volledig afgesloten. Het ontgrendelen van de ATB kan pas op het moment dat de trein helemaal stil staat. Dat geldt ook op het moment dat een trein door een rood sein rijdt, in vaktermen een STS- of Stop Tonend Sein-passage. De ATB grijpt in en de trein staat stil. Als hij wil kan een slimme machinist het hele ATBsysteem uitschakelen. In theorie kan hij dan zonder ingrijpen onbeperkt hard rijden. De enige voorwaarde is dat er geen enkel commando binnenkomt. Zodra een rood sein blijkt te zijn gepasseerd of een snelheid wordt aangegeven, schiet de ATB aan en volgt snelremming. Het systeem werkt niet onder alle omstandigheden. De keus is gemaakt om de ATB niet in te zetten bij snelheden lager dan veertig kilometer per uur. Dit is rijden op zicht. De machinist is volledig verantwoordelijk en moet erg goed opletten. Uit gesprekken met machinisten wordt duidelijk dat dit voordelen heeft, omdat je bijvoorbeeld bij rangeren of bij sommige stations twee of meer treinen in hetzelfde baanvak wilt hebben. Minder handig is dit systeem bij heel slecht weer, zoals zware regen en sneeuwval. Vooral in het donker is het heel lastig dan ook maar iets te zien en is veertig kilometer per uur een veel te hoge snelheid. Bovendien schiet het systeem ernstig tekort als iemand onwel wordt. De trein dendert dan maar door als een spooktrein, vertelt een machinist. ATB-Vv Dat onwel worden was een factor bij de treinbotsing in Barendrecht waar op 25 september 2009 twee goederentreinen op elkaar klapten. Eén van de Wat weet de verkeersleiding nu van de trein via ERTMS? In Level 1: niets In Level 2: treingegevens, maar geen exacte positie In Level 3: treingegevens en exacte positie De Verkeersleiding weet ook door middel van de bestaande detectiesystemen waar de trein zich bevindt, maar dit heeft weinig met ERTMS te maken. PC-ACTIVE Nr

12 Achtergrond beveiligingssystemen machinisten, die een hartkwaal had, reed hierdoor door rood en denderde op de andere trein af. Omdat de snelheid onder de veertig kilometer per uur lag, greep de ATB hier niet in. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde dat de nieuwere Automatische Treinbeïnvloeding De trein dendert dan maar door als een spooktrein Verbeterde-versie (ATB-Vv) het probleem had voorkomen. Dit nieuwe systeem bouwt verder op ATB-EG en was in 2005 al geselecteerd als oplossing om ook met snelheden onder de veertig kilometer te kunnen ingrijpen. De verbeteringen bestaan uit een aantal veranderingen in de codering, waardoor de trein ook kan worden aangestuurd. Die codering is nagenoeg gelijk als in het verleden, maar bij de seinen zijn wel bakens nodig om deze codes te kunnen geven. Bij ATB-EG stond centraal dat er moest worden gereageerd op een signaal. Als er maar werd geremd, was het eigenlijk al goed. Bij ATB-Vv berekent de software ook of er wel voldoende wordt geremd om bij het volgende sein de juiste snelheid te hebben. Gebeurt dat niet, dan grijpt het systeem eveneens in. Dus sportief rijgedrag kan snelremming tot gevolg hebben en dus zal een machinist anders moeten gaan rijden. Ook onder de veertig kilometer per uur kan het systeem ingrijpen. Dus snel een station binnenrijden en op een laat punt wat steviger remmen kan betekenen dat er juist harder wordt ingegrepen en mensen die al bij de deur staan, zich bezeren. Routepad Tijdens ons onderzoek hebben we met veel NS-medewerkers gesproken. Diverse machinisten vertelden ons dat het ATB-systeem een bijzonder kenmerk heeft: het gaat er vanuit dat het traject van de trein vastligt. Dit zogenoemde routepad zou tot gevolg hebben dat een machinist van een groen, via een geel, naar een rood sein rijdt. Een betrouwbare vorm van functioneren. In de praktijk gebeurt het echter veel dat een trein omwille van de kans op vertraging een station mag uitrijden, maar dan komt stil te staan voor een sein dat al op rood staat; de fase geel is overgeslagen. Volgens de statistieken is er nu geen vertraging. Er moet dan een andere trein passeren om verder te kunnen. Daarna legt de verkeersleiding de wissels goed om de bestemming te bereiken. In het licht van het ongeluk bij Amsterdam Westerpark begreep ProRail dat dit fenomeen kan leiden tot onveilige situaties, omdat deze methodiek misschien wel kan werken, maar niet de manier is waarop ATB is ontwikkeld. In de Volkskrant liet het bedrijf dan ook weten vanaf nu een trein pas te laten vertrekken als deze vrijwel zeker ook meteen het emplacement rond het station kan verlaten. In de trein is de impact van dit nieuwe systeem qua techniek niet zo groot, omdat in de meeste gevallen een software-upgrade volstaat. Alleen in de oudere treinen is een aparte kast noodzakelijk om de extra signalen te kunnen oppakken. ERTMS ATB-EG en ATB-Vv zijn technisch niet heel intelligente systemen. De grote baanvakken van soms 1,5 kilometer lang zijn ook behoorlijk inefficiënt. Daarnaast is dit een Nederlands systeem en liggen in andere landen andere beveiligingssystemen. Zo kan het gebeuren dat één Thalys zeven verschillende systemen moet ondersteunen. Treinen rijden steeds meer grensoverschrijdend en moeten dan ook diverse technieken aankunnen. Aan de andere kant zijn veel systemen - net als het Nederlandse ATB - verouderd en is er dringend behoefte aan een modernere oplossing. De Europese Unie heeft daarom ingezet op een moderner systeem. Daarom werkt haar European Railway Agency sinds 2004 aan het European Rail Traffic Management System (ERTMS). Dit bestaat uit twee onderdelen: het GSM-R-netwerk en het European Train Control System (ETCS). GSM-R, waarbij de R staat voor Rail, is een gsmnetwerk dat extra functionaliteit heeft ten opzichte van het gebruikelijke netwerk. Daarnaast zijn er speciale frequenties in gebruik die door gewone mobieltjes niet worden herkend. Dit Europa dekkende net is in Nederland langs het hele spoor beschikbaar sinds Het dient nu vooral voor de communicatie van machinisten met de verkeersleiding, maar het speelt ook in ERTMS een belangrijke rol, het doorgeven van data voor het beveiligingssysteem. Want in tegenstelling tot andere systemen gaat ERTMS van een andere manier van denken uit: er zijn namelijk geen seinen aanwezig. In theorie zou er bij goed uitgevoerde implementaties geen voorruit meer in de trein hoeven te zitten. Diverse niveaus In de eenvoudigste vorm van het systeem levert ERTMS een systeem dat prima samenwerkt met traditionele treinseinen en dus oudere spoorsystemen. Dit Level 1 werkt nog altijd met een beveiliging op basis van het oude systeem, dus met een stroomkring, maar de informatie wordt anders verwerkt. In de trein zit een uitgebreider computersysteem dat bewaakt of veiligheidsgrenzen worden overschreden en dat kan ingrijpen. Net als bij ATB-Vv werkt de computer hier wel gewoon bij snelheden onder de veertig kilometer per uur. Voor het binnenkrijgen van informatie wordt er gewerkt met Eurobalises, gele kastjes tussen de rails in het midden van het spoor die de status van het sein doorgeven. In hogere levels van ERTMS dienen ze vooral als baken, zodat de trein precies weet waar hij zich bevindt. Via een zendkabel langs het spoor of een 14 PC-ACTIVE Nr

13 beveiligingssystemen Achtergrond zender kan er continu informatie naar de computer in de trein worden gestuurd. Level 1, dat vooral heel basaal is en bedoeld als opstapje naar meer geavanceerde systemen, wordt in de Rotterdamse haven gebruikt. Keyrail, de ProRail van de Betuwelijn, verwacht dat dit ook wel zo zal blijven, omdat daar niet op hoge snelheid wordt gereden. Vanaf Level 2 wordt echt gewerkt met alleen computers en zijn er geen seinen meer. Het spoor is nog altijd in baanvakken ingedeeld, maar de status wordt nu via GSM-R doorgegeven. De plekken met Eurobalises worden nu Stop Marker Board genoemd en dat is de plek waar een trein uiterlijk moet zijn gestopt. De computers van de verkeersleiding doen nu de bewaking van de treinen, de machinist kijkt niet langer en de informatie wordt rechtstreeks doorgegeven aan computers in de trein. In theorie is het blind rijden bij deze variant al mogelijk. Daarbij vervalt nu ook de grens van 160 kilometer per uur en kan in principe veel harder worden gereden, omdat er geen seinen meer zijn. Het enige pijnpunt dat zou kunnen ontstaan is de uitval van het GSM-R-netwerk, waardoor er geen informatie meer beschikbaar zal zijn. Mocht dat gebeuren, dan valt het systeem ook uit en worden rijdende treinen ook daadwerkelijk stilgezet. Level 2 is daadwerkelijk in gebruik op de HSL-zuid en op de Betuweroute. Tussen Utrecht en Amsterdam is het systeem ook geïnstalleerd, maar wordt het momenteel nog niet gebruikt. Het is niet compatibel met ATB-Vv, maar kan er wel naast bestaan. Bij Level-3 wordt de inzet van GSM-R nog iets sterker, doordat de trein nu doorgeeft wat zijn positie is. Ook is het mogelijk dat treinen onderling met elkaar in verbinding staan. Bij dat niveau weet een computer dat de trein voor hem afremt en kan het voertuig zelf hetzelfde gaan doen. Hierdoor hoeft het spoor niet meer in stukken te worden geknipt en kunnen treinen daardoor veel dichter achter elkaar aan rijden. Het voertuig wordt nu een moving block genoemd. Door de intensievere communicatie is het mogelijk veel meer treinen op het spoor te laten rijden. Alleen is dit systeem nog toekomstmuziek, doordat er momenteel vooral aan wordt gewerkt en dit niveau nog niet af is. Toch is het niet ondenkbaar dat de software binnen afzienbare tijd beschikbaar is. In Duitsland is het open source-project Open ECTS [1] gestart om geschikte software te bouwen met belangrijke spelers uit de industrie. Niet voor Nederland Het is duidelijk dat ERTMS het systeem is dat wenselijk is om in te voeren. Ook een commissie onder leiding van PvdA-Tweede Kamerlid Atje Kuiken kwam tot die conclusie. Maar of het systeem er daadwerkelijk komt, is nog maar de vraag. Het is weliswaar de wens bij ProRail, maar boze tongen beweren dat de NS Verantwoording Aan dit artikel hebben voor de technische input niet alleen spoorbeheerders Keyrail en ProRail meegewerkt, maar ook een technisch expert van SVO Rail. Dat bedrijf is gespecialiseerd in het keuren van systemen. terugschrikt voor de kosten ERTMS in iedere trein te implementeren. Grofweg gaat het om één miljoen euro per trein. Het is absoluut het systeem van de toekomst, zegt Edwin van Scherrenburg, woordvoerder bij de spoorwegen. Hij stelt dat de NS wel degelijk voorstander is van ERTMS. Toch is het volgens hem te vroeg nu dit systeem al in te voeren; in het buitenland is het onvoldoende bestudeerd om nu al de overstap te wagen. Ook is wat Van Scherrenburg betreft de veiligheid nog niet bewezen. Daarbij is het probleem volgens hem dat ERTMS zal moeten draaien naast ATB-Vv. Zoiets is nog nergens ter wereld gedaan. We moeten echt weten hoe die systemen naast elkaar bestaan en of zich onverwachtse zaken voordoen, meent Van Scherrenburg. Ondertussen bezweert hij dat zijn bedrijf niet stil zit en actief betrokken is bij de proef die tussen Amsterdam Centraal en Utrecht wordt uitgevoerd met ERTMS. Alternatieve systemen In het grensgebied met België komt op een beperkt aantal Nederlandse baanvakken sinds 2010 ook het zogenoemde Crocodile-systeem voor. Dit systeem uit 1930 met seinen wordt gebruikt in België en heeft een andere gedachte voor ogen. Het seinsysteem wil vooral een reactie van de machinist en is niet gericht op het opvangen van fouten. Als een trein te snel rijdt en er wordt binnen vier seconden niet op een knop gedrukt, volgt snelremming. Bij het door rood rijden gebeurt niets, waardoor het mogelijk is om met 160 kilometer per uur door rood te rijden. Behalve op de twee baanvakken Vise-Maastricht en Essen-Roosendaal mag dit systeem niet worden gebruikt, meldt ProRail. Naast ATB-Vv, ATB, ERTMS en Crocodile is er nog een vijfde systeem in gebruik: geen. Op enkele sporen in Nederland blijkt nog altijd geen beveiligingssysteem te zijn. Dit komt doordat deze sporen naar industrieel terrein lopen en niet worden gebruikt voor personenvervoer. Volgens ProRail wordt dat spoor heel beperkt gebruikt en mogen geen wissels worden gepasseerd zonder communicatie met de verkeersleiding. Momenteel is de aandacht gericht op het breder uitrollen van ATB-Vv. Ook is men bezig te overwegen welke van de 3600 seinen die de modernisering niet hebben ondergaan, nu alsnog moeten worden verbeterd. INFORMATIE [1] view/?project=10135 PC-ACTIVE Nr

14 Maak zelf een dvd Handige freeware tekst: david boelee Prachtig natuurlijk, al die foto s en filmpjes die u maakt. En dankzij internet downloadt u erop los. Maar wat doet u vervolgens met al die data? We bekijken een aantal gratis programma s waarmee u alles netjes op een dvd kunt zetten. Welk programma is het meest geschikt om uw bestanden mee op een schijfje te zetten? Dat hangt vooral af van wat u ermee wilt bereiken. Misschien is de opslag primair bedoeld als back-up, of om ruimte op de harddisk vrij te kunnen maken voor andere bestanden. Denken we aan films, al dan niet gedownload, dan is het natuurlijk prettig als we die op een andere dvd-speler kunnen bekijken dan die in de pc of laptop. Een dvd is natuurlijk ook een handig medium om een persoonlijke presentatie mee samen te stellen. DVD Flick Een portfolio van uw werk bijvoorbeeld, of een eigentijdse versie van het vakantiealbum met foto s en video s. De makkelijkste software waarmee u bestanden op een schijfje kunt zetten, is sinds Vista een vast onderdeel van Windows, DVD Maker. In dit programma kunnen we zelf een dvd-menu samenstellen door foto- en videobestanden naar het venster te slepen. De software is verbluffend eenvoudig in het gebruik en het is door middel van templates zonder meer mogelijk snel een representatieve dvd in elkaar te zetten. Maar dat terzijde, want het is freeware waar deze rubriek over gaat. DVD Flick Eenvoudig, functioneel en gratis, zo zouden we DVD Flick in drie woorden omschrijven. Het programma biedt een strak vormgegeven interface die het gebruik erg eenvoudig maakt. Na het maken van een nieuw project kunnen we videobestanden toevoegen. Per file kunnen we aangeven in hoeveel hoofdstukken we de titel willen verdelen en of we er een extra geluidstrack aan willen toevoegen. Ook ondertiteling is per bestand in te stellen, maar die moeten we dan wel al in een apart programma hebben gemaakt. Tot slot hebben we de keuze om een dvd-menu toe te voegen en kunnen we daarbij gebruikmaken van zes verschillende templates. Wat betreft de functionaliteit heeft DVD Flick ons aangenaam verrast. Het toevoegen van videobestanden is erg eenvoudig en het maakt daarbij niet uit wat de bestandsindeling is. Het is geen probleem om videomateriaal afkomstig van verschillende bronnen met elkaar te combineren op één cd. Een nadeel is dat DVD Flick uitsluitend kan 16 PC-ACTIVE Nr

15 Freeware SOFTWARE omgaan met videobestanden; het is niet mogelijk een verzameling foto s toe te voegen als een slideshow. Een ander nadeel is het beperkte aantal templates waaruit we kunnen kiezen voor de vormgeving van het menu; het is binnen het programma niet mogelijk om zelf een template te maken. Hiervoor zijn op internet wel handleidingen te vinden, maar dan moeten we zelf in de gebruikte scriptingtaal duiken en dat is niet voor iedereen weggelegd. Is die vormgeving voor u niet zo belangrijk, of bent u in staat met een handleiding in de hand zelf een template aan te passen, dan is DVD Flick absoluut het bekijken waard. Het is een programma dat zonder overbodige toeters en bellen doet wat u ervan mag verwachten, via een interface die eenvoudig en duidelijk is. DVD Author Plus DVD Flick DVD Author Plus Bij de installatie van DVD Author Plus mogen we kiezen uit acht verschillende talen en ook het Nederlands zit daarbij. Dat lijkt heel prettig, maar helaas: de vertaling is duidelijk via een automatisch vertaalproces gemaakt. Dat in het hoofdscherm pontificaal het zinnetje Sleep-and-drop videobestanden hier prijkt, is nog te overzien, maar een tekst als DVD Author Plus kun je het creëren van DVD s die je kunt spelen op een standaard dvd-speler helpt niemand. Alle wartaal in de menu s werkt nogal desoriënterend, dus we kiezen voor de Engelse versie. DVD Author Plus biedt de gebruiker de basis: we kunnen video s branden, of databestanden. Als we voor video kiezen, dan kunnen we een aantal basisinstellingen voor het project instellen, zoals PAL of NTSC en de keuze tussen de 4:3 aspect ratio en widescreen video. Vervolgens kunnen we de videobestanden die we op dvd willen zetten, toevoegen aan het storyboard-paneel. DVD Author Plus kan niet met alle videobestanden overweg. Zo werden filmpjes in het 3GPP-formaat, afkomstig van onze mobiele telefoon, niet herkend. Het is helaas niet mogelijk verschillende titels of hoofdstukken aan te brengen, of ondertitels toe te voegen. Deze beperkingen worden deels gecompenseerd door de mogelijkheid om een datacd te maken. Dat maakt DVD Author Plus niet alleen geschikt voor het maken van back-ups, ook kopieën van bestaande dvd s kunnen we zo op een nieuwe schijf branden. Daarnaast kunnen we met deze software een ISO-image creëren van bestaande cd- of dvd-schijfjes. De mogelijkheden voor het zelf samenstellen van een video-dvd zijn in DVD Author Plus beperkt, maar voldoende om snel een aantal bestanden op een schijf te kunnen zetten, zodat we die in een externe standaard dvd-speler kunnen bekijken. De mogelijkheden voor het branden van data-dvd s en het creëren van ISO-images van bestaande schijven maken het programma geschikt voor backupdoeleinden. Meer opties zijn vaak wenselijk, maar niet voor iedereen noodzakelijk. DVD Author Plus DVD Styler DVD Styler is typisch zo n programma dat u na een eerste blik weer opzij legt. Geheel ten onrechte. De interface is redelijk stug en vergt wat kennis bij de gebruiker over hoe een dvd is opgebouwd, maar er blijkt veel mogelijk. Met DVD Styler kunnen we zelf een dvd opbouwen met verschillende menu s en submenu s. We kunnen ze voorzien van extra audiotracks of ondertiteling, die dan wel in een apart programma moeten DVD Styler PC-ACTIVE Nr

16 SOFTWARE Freeware StarBurn worden gemaakt. We kunnen ook een verzameling foto s toevoegen en die laten weergeven als een diapresentatie. Een handige optie, al is het wel jammer dat er geen mogelijkheid is om de foto s mooi in elkaar over te laten vloeien. We hebben in DVD Styler veel controle over de inhoud en vormgeving van de menu s. Hierdoor is het programma heel geschikt om een portfolio mee op te bouwen dat bestaat uit een verzameling van filmpjes en foto s, die we dan kunnen onderbrengen in verschillende menu s. Laatstgenoemde kunnen op hun beurt geheel naar wens worden aangepast door een afbeelding als achtergrond te gebruiken en teksten toe te voegen, waarbij we in principe gebruik kunnen maken van ieder font dat op de computer is geïnstalleerd. De interface van DVD Styler is niet bijzonder vriendelijk of professioneel en het is soms even zoeken om de - op de homepage beloofde - functionaliteit te vinden. Maar wie eenmaal doorheeft hoe het programma en de functies zijn opgebouwd, heeft een goed bruikbaar stuk gereedschap in handen om zelf dvd s in elkaar te zetten en te stylen. DVD Styler Starburn Starburn Software heeft, zo lezen we op de site [1], een indrukwekkende lijst met klanten en dat zijn niet de minste. Het bedrijf levert een software development kit (SDK) die softwareontwikkelaars kunnen gebruiken om ondersteuning voor optische media toe te voegen aan hun applicaties. Op die SDK is de Starburn-app gebaseerd. Deze applicatie, die veel mogelijkheden biedt, richt zich uitsluitend op het lezen en branden van schijfjes. Dus wilt u uw zelfgemaakte films op een dvd zetten om ze op een externe speler te kunnen bekijken, dan moet u eerst met andere software aan de slag. Via het menu kunnen we kiezen tussen het beschrijven van een audio-, video- of dataschijf. Kiezen we voor audio, dan kunnen we een audio-cd branden, maar ook een bestaand exemplaar rippen en zelfs audiobestanden op een willekeurige locatie converteren naar een ander bestandstype. Voor het branden van video hebben we de keuze tussen (S)-VCD en dvd. Analoog aan de mogelijkheden voor audio zouden we verwachten dat we een dvd of video-cd met Starburn zouden kunnen rippen, maar die optie is niet aanwezig. We kunnen er in het datagedeelte wel voor kiezen een image-bestand te maken van een dvd. Verder is het natuurlijk mogelijk om afzonderlijke bestanden klaar te zetten om ze op een schijf te branden. Starburn is een applicatie die technisch erg stevig in elkaar zit, maar niet echt is gemaakt voor het gezellige werk: u kunt er niet zelf een dvd mee in elkaar knutselen met verschillende menuopties. Maar voor het branden van schijfjes of het maken van images van bestaande schijven is Starburn zeer geschikt. Starburn Conclusie De besproken programma s hebben allemaal zo hun eigen voor- en nadelen. Van alle programma s is DVD Flick het minst kieskeurig wat betreft de bestandsindelingen. Helaas is het uiterlijk van de menu s alleen via een omweg geheel naar eigen wens aan te passen. DVD Author Plus is vooral geschikt om snel even wat videobestanden op een dvd te zetten en we kunnen er ook data-dvd s mee branden. DVD Styler laat zich in eerste instantie wat lastig gebruiken, maar biedt de gebruiker wel de mogelijkheid om een dvd geheel naar eigen voorkeur in te richten. Starburn tot slot is gespecialiseerd in het lezen en beschrijven van optische schijven, ideaal als het u vooral is te doen om het opslaan van uw gegevens of het maken van image-bestanden van bestaande schijven. 18 PC-ACTIVE Nr

17 HET DOSSIER VAN HACKER: SYNTAXNL TEKST: BRENNO DE WINTER Ditmaal stellen we u voor aan SyntaxNL. Hij hackt systemen als hij de opslag van persoonlijke gegevens niet vertrouwt. Zijn kick is het waarschuwen van bedrijven en problemen oplossen. En we vroegen hem naar Anonymous. Wie SyntaxNL ziet, denkt niet aan een hacker. Met lichte kleding en een petje op komt deze coole raver vooral over als een relaxte persoon. Hij heeft iets ondeugends, maar oogt vooral vriendelijk. Dit lijkt helemaal geen hacker, maar meer een persoon om graag mee om te gaan. Maar schijn bedriegt. Hij houdt er helemaal niet van zich op te houden in groepen en is stil. Normaliter is het uiterlijk van een hacker ondergeschikt, maar in dit geval is het juist een extra vaardigheid: de 23-jarige man kan zich onopvallend gedragen en op die manier stukjes informatie vergaren om die vervolgens aan elkaar te knopen. Hackersmantra s Maar een hacker is hij wel. Hij begrijpt systemen en daar speelt hij dan ook graag mee. Hij kent de hackersmantra s door en door. Hij geniet zichtbaar van het spel van intelligent opereren en met informatie omgaan. Dus is hij nooit gepakt. The smart ones don t get caught, you should know, zegt hij. Vele vrienden zijn al wel een keer aangehouden geweest vanwege hacking. Ik probeer net onder die grens te blijven. Toch kraakt SyntaxNL ook systemen en is er aangifte tegen hem gedaan. Ik denk een stuk of zeven keer. Vaak is het omdat het moet, want stel dat ik toch iets met de gegevens van een hack doe, dan is het bedrijf in ieder geval verzekerd. Maar een uitnodiging voor een verhoor bleef uit. Waarin SyntaxNL verschilt van sommige Anony mous-hackers, is dat hij geen respect zegt te hebben voor het online gooien van gegevens. Liever stuurt hij de data naar het betreffende bedrijf om dat te overtuigen dat het niet goed bezig is. Ik test vrijwillig de beveiliging van websites, servers en netwerken, omdat ik vind dat op het gebied van beveiliging nog wel het één en ander kan en moet gebeuren. Ooit meldde hij via auteur dezes een ernstig lek in een datingsite, die het gat - toegang tot alle berichten - dichtte en daarna toch liever geen aandacht voor de zaak had. De eigenaar van de site was blij, al deed het pijn zo n lek te hebben. Maar niet iedereen reageert zo dankbaar. Er was één zaak waarbij SyntaxNL een volledige bedrijfsadministratie kon inzien en wijzigen, waarbij hij bovendien toegang had tot persoonsgegevens en het contentmanagementsysteem. Het lekke bedrijf vond het toch nodig om aangifte te doen, omdat SyntaxNL - en we citeren - een hacker was die niet wist wat die aanrichtte. Hijzelf zegt daarover: Ik heb alles netjes - ethisch - gemeld, en tevens ook opgelost voor ze op locatie. Een aangifte was wel het laatste wat ik verwachtte. Toch heeft hij - beredenerend als hij is - wel een verklaring. Sommigen snappen de beweegredenen van me niet en doen het naar mijn mening uit pure frustratie. Toch Anon? Maar zoals een echte hacker heeft hij ook een activistische inslag. Of hij een echte Anon is? Daarop komt een gemengd antwoord dat de problematiek van Anonymous bloot legt. Wat houdt de term Anon in? Of ik in een IRC-kanaal van AnonOps met anderen chat? Ja, dan ben ik Anon. Daar houdt het voor mij eigenlijk wel op, of er moet een project komen waarbij ik me aan zal sluiten. Waarbij ik de meerwaarde kan begrijpen om actie te ondernemen. Bij het afscheid geeft hij ons een nieuw lek in handen. Een instelling voor sociale woninghuur blijkt de klanten niet goed te beschermen. Of daar iets verantwoords mee kan gebeuren PC-ACTIVE Nr

18 ONDERSCHEP OOK HTTPS-VERKEER! WEB DEBUGGEN MET FIDDLER TEKST: PIETER-CORNELIS AVONTS Stel, u wilt nagaan hoe websites met uw privacy om springen, hoe webservers op manipulaties reageren of hoe u de performance van uw site kunt optimaliseren. Dan kan het leerzaam zijn het achterliggende HTTP-verkeer te analyseren. En dat is mogelijk met webdebugger Fiddler. Webbrowsers schermen heel wat van het - administratieve - HTTP-verkeer tussen client en server af en zorgen er bovendien voor dat HTML-code en aanverwanten netjes worden gerenderd. Dat hoort zo, want stelt u zich eens voor dat u telkens zelf de ruwe code zou moeten ontrafelen en interpreteren. Wilt u op een bepaald moment toch inzage in alle verzoeken (requests) en antwoorden (responses), dan hebt u in feite een webdebugger nodig. Voor Internet Explorer 6 en 7 bijvoorbeeld kon u die in de vorm van een toolbar downloaden. In IE 8 en 9 zit zo n debugger zelfs standaard ingebouwd; drukt u maar even op F12. Ook voor andere browsers bestaan er wel plug-ins die in vergelijkbare mogelijkheden voorzien, zoals Firebug voor Firefox. Fiddler Eén van de krachtigste debuggers die onder Windows werken, is het gratis Fiddler. Aangezien die zich als een systeemproxy installeert, kan die het HTTPverkeer debuggen van zowat elke applicatie die een proxy ondersteunt. We tonen u eerst hoe u die voor diverse scenario s installeert, geven u vervolgens een paar praktische voorbeelden om er zelf mee aan de slag te gaan en laten u Fiddler tot slot als een man in the middle optreden, zodat u ook HTTPS-verkeer kunt debuggen. Allereerst downloadt u Fiddler [1]. De installatie hebt u met enkele muisklikken achter de rug. In principe volstaat het nu om de tool op te starten en ook een willekeurige HTTP-site te bezoeken met uw browser. Het gegenereerde HTTP-verkeer verschijnt dan automatisch in Fiddler, uitgesplitst in de diverse websessies. Dat zou althans probleemloos moeten werken voor Internet Explorer, Google Chrome en Safari. Gebruikt u Opera, zorg er dan voor dat u Fiddler start voordat u die browser laat draaien. Lukt het niet met Firefox, ga dan naar Extra, Opties, Geavanceerd, Netwerk, Instellingen en vink Proxyinstellingen van systeem gebruiken aan. Voor andere applicaties zult u mogelijk zelf de proxy moeten instellen op , poort 8888; raadpleeg desnoods de handleiding bij de applicatie. Met enige voorbereiding is het ook mogelijk verkeer van een andere machine in uw netwerk ongemerkt te debuggen; dat kan zelfs een Macof Linux-machine zijn. Zorg ervoor 20 PC-ACTIVE Nr

19 Fiddler SOFTWARE dat u op die computer de proxy instelt op <hostname_van_uw_eigen_windows_machine>, met poortnummer In IE doet u dat bijvoorbeeld via Internetopties, Verbindingen, LAN-instellingen, waarna u de browser herstart. Vervolgens start u op uw Windows-pc Fiddler op en kiest u Tools, Fiddler Options, Connections, waar u Allow remote computers to connect aanstipt en het programma herstart. Mogelijk moet u ook nog een firewall-uitzondering instellen. Mocht u een lokale webserver willen uittesten en u krijgt geen sessies te zien in Fiddler als u bijvoorbeeld oproept, probeer het dan met of met dan wel U kunt van ons geen praktijkgids van Fiddler verwachten, maar we laten u wel aan de hand van een paar eenvoudige en praktische voorbeelden zien wat er zoal mogelijk is met dit programma. Overigens vindt u op het internet een hele reeks nuttige links, van online handleidingen via instructievideo s tot complete handboeken [2]. Zoekvoorspellingen Voor ons eerste kleine experiment start u Google Chrome op en tikt u een willekeurige zoekterm in de adresbalk in. Terwijl u één voor één de letters intikt, volgt u de sessielijst in Fiddler op. U merkt dat er standaard na elke letter een verzoek aan de site van Google wordt doorgestuurd. Selecteer één van deze sessies in Fiddler en open in het rechterpaneel het tabblad Inspectors. Wanneer u vervolgens in het paneel rechtsonder TextView opent, krijgt u geen leesbare tekst te zien. Dat komt doordat Google de response heeft gecomprimeerd met gzip. Open daarom eerst het tabblad Transformer en selecteer hier No Compression. Wanneer u nogmaals TextView opent, verschijnt nu wel leesbare tekst. U merkt nu dat Google voorspellingen doet over de zoekterm die u wellicht wilt intikken. Voelt u zich daar privacygewijs niet comfortabel bij, dan kunt u die optie in Chrome uitschakelen: kies Instellingen, Geavanceerde opties en verwijder het vinkje bij Een voorspellingsservice gebruiken [ ]. Gratis boodschappen Met Fiddler kunt u HTTP(S)-verkeer niet alleen monitoren, maar u kunt de requests en de responses - en dus het resultaat in de browser - ook zelf manipuleren. Zo kunt u de prijs van online bestelde producten zelfs verlagen. In het echt doet u dit natuurlijk niet. Maar om dat op een legale manier eens te proberen kunt u gebruikmaken van de testsite van Fiddler [3], waar u vervolgens Shopping cart example aanklikt. Bestelt u bijvoorbeeld een paar productexemplaren en bekijkt u het resultaat in uw browser. Nu wilt u dus de prijs aanpassen. Dan moet u ervoor zorgen dat u het verzoek manipuleert voor het de webserver bereikt of het antwoord van de server wijzigen voor het de browser bereikt. Laten we hier de eerste mogelijkheid als voorbeeld nemen. Selecteer de betreffende sessie in Fiddler ( /sandbox/ shop/checkout.asp) en tik onderaan in het zwarte veld - de Quick Exec-opdrachtregel - het commando bpu in, gevolgd door een spatie - break point on uri - druk de toetscombinatie Ctrl+I in en bevestig met Enter. Overigens krijgt u via het commando help een overzicht van de beschikbare opdrachten. De URI van de geselecteerde sessie wordt nu toegevoegd: bpu Dan gaan we weer terug naar uw browser waar u nogmaals een bestelling doet. Aangezien u op die pagina een breakpoint hebt ingesteld, staat Fiddler daar stil. Klik die sessie, met rode kleur, aan. Zorg ervoor dat het tabblad Inspectors is geopend en dat u Textview voor u ziet. Het volstaat hier de paramater Cost - en eventueel ook de Quantity - aan te passen, waarna u in het paneel onderaan rechts op Run Googles zoekvoorspellingen PC-ACTIVE Nr

20 SOFTWARE Fiddler AnyWHERE: leuk geolocatiespeeltje to Completion klikt. Beoordeel het resultaat in uw browser: u hebt een koopje gedaan! Door nogmaals bpu - zonder parameters - uit te voeren wist u de breakpoints. Goed om weten: u kunt ook automatische breakpoints instellen voor elke request (F11) of na elke response (Alt+F11). Met behulp van scripts kunt u tevens complexe, conditionele breakpoints instellen. Normale proxy s hebben geen inzage in HTTPSrequests - HTTP bovenop een SSL-verbinding - precies omdat dit verkeer versleuteld is. Het lijkt erop dat HTTPS ook voor Fiddler een brug te ver is: surft u bijvoorbeeld maar naar en voert u daar enkele zoekopdrachten uit. In Fiddler krijgt u hier alleen maar de melding Tunnel to: [ ].google. com:443 te zien; 443 is de standaardpoort waarover HTTPS-verkeer loopt. U kunt Fiddler echter als een man in the middle laten fungeren, die zich naar uw browser voordoet als de - beveiligde - webserver en omgekeerd. Maar doordat de werking van HTTPS op certificaten berust, moet Fiddler ook een - valse - root-certificatie afleveren. De browser zal u daarvoor waarschuwen - zo hoort het ook, want anders zat HTTPS met een groot probleem - maar omdat het om een bonafide test gaat, accepteert u dat certificaat. U gaat daarvoor als volgt te werk. Open het menu Tools en kies Fiddler Options. Ga naar het tabblad HTTPS en plaats een vinkje bij Capture HTTPS CONNECTs en bij Decrypt HTTPS traffic. Bevestig dit. Herhaal uw Google-experimentje van daarnet. Deze keer krijgt u wel het HTTPS-verkeer te zien! Overigens kunt u de manipulatie met de winkelwagen ook probleemloos in een HTTPS-omgeving uitvoeren [4]. Zo was het tijdens onze tests evenmin een probleem het wachtwoord van een beveiligde Facebook login in leesbare vorm van een remote machine af te vangen. Sommige toepassingen, bepaalde versies van Firefox bijvoorbeeld, zullen dit root-certificaat niet zomaar aanvaarden. In dat geval moet u het certificaat zelf exporteren - via Export Root Certificate to Desktop op het HTTPS-tabblad van Fiddler - en in deze applicatie weer importeren. In Firefox doet u dat als volgt: kies Extra, Opties, Geavanceerd, Encryptie, Certificaten bekijken, Organisaties, Importeren. Eveneens zijn remote HTTPS-debugging sessies mogelijk, maar u moet dan wel enkele extra s in acht nemen. Heeft die machine op afstand bijvoorbeeld al een eigen Fiddler root-certificaat geïnstalleerd, dan moet u dat eerst verwijderen, omdat het programma op uw lokale computer een ander en dus conflicterend certificaat zal hebben gegenereerd. Verder, om te vermijden dat de remote browser alarm slaat wanneer die uw Fiddler-certificaat ontvangt, dient u dat vooraf op die pc te importeren en te installeren, bijvoorbeeld via FiddlerRoot.cer. Extensies Het zou zonde zijn zonder meer voorbij te gaan aan de uitbreidbaarheid van Fiddler. Niet alleen laat de software zich uitgebreid scripten, er bestaat ook een reeks zinvolle en kant-en-klare extensies [5]. Om er maar enkele te noemen: HTML Inspector, die inefficiënties opspoort in HTML-responses; Ammonite, een hele reeks bekende kwetsbaarheden voor webapplicaties detecteert, zoals XSS, buffer overflows en SQL-injectie; StressStimulus, die stresstests voor uw webapplicatie uitvoert; CertMaker, die certificaten voor HTTPS-decryptie genereert; en Gallery, die miniatuurafbeeldingen van plaatjes uit geselecteerde websessies toont. We laten even zien hoe u zo n extensie in Fiddler toevoegt; dat doen we aan de hand van AnyWHERE, een add-on die vereist dat u de HTTPS-decryptie activeert. In principe volstaat het het bijbehorende bestand te downloaden, dat uit te pakken en het DLLbestand in de map c:\program files [(x86)]\fiddler2\ Scripts te plaatsen, waarna u Fiddler opstart. In het geval van AnyWHERE treft u dan een extra menu-item aan. Wanneer u dat opent, verschijnt een venstertje waarin u webpagina s die om uw geolocatie vragen, om de tuin kunt leiden. Het is bijvoorbeeld voldoende Rome te selecteren om de indruk te wekken dat u zich in het Colosseum bevindt. Uiteraard kunt u die manipulatie ook zelf uitvoeren in de sessiecode; deze gimmick faciliteert de ingreep alleen maar. INFORMATIE [1] [2] [3] [4] [5] 22 PC-ACTIVE Nr