Bibliotheek. Versie: 1.2 (Juli, 2011)

Transcriptie

1 Bibliotheek Versie: 1.2 (Juli, 2011) 1

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Hulpmiddelen Lenen bij de UvA en bij andere bibliotheken Studeren in de bibliotheek Thuis toegang en draadloos internet Printen en kopiëren RefWorks Digitale Bibliotheek Belangrijkste functies Zoeken Databases Tijdschriften Mijn Bibliotheek Selectie databases: basislijst voor POWL Bibliografieën en overige databases Geavanceerde zoekmogelijkheden van databases Combineren van zoektermen Gebruikmaken van inperkmogelijkheden Spellingsvarianten De thesaurus; zoeken met behulp van synoniemen en verwante zoektermen Hoe begin ik een literatuuronderzoek Voorbeeld Via UvA-linker naar vindplaatsen van publicaties UvA-linker Full text UvA-linker Paper version at the library of the UvA UvA-linker Paper version in another Dutch library Ondersteuning Hulpfuncties van databases Hulp van de UvA-bibliotheek UBAcoach Informatiebalie

3 1 Inleiding Wetenschappers doen zo grondig mogelijk onderzoek en maken daarbij gebruik van alle beschikbare informatie. Veel informatie is op internet te vinden. Maar vooral wetenschappelijke informatie is niet altijd vrij toegankelijk: de informatie is opgenomen in tijdschriften en databases waarvoor moet worden betaald. Dit doet de bibliotheek van de UvA voor u: lees in deze gids over de verschillende mogelijkheden! 2 Hulpmiddelen 2.1 Lenen bij de UvA en bij andere bibliotheken Als lid van de bibliotheek zijn 4 miljoen boeken en tijdschriften binnen handbereik. Zelfbedieningmachines om te lenen, en bibliotheekmedewerkers voor ondersteuning zijn aanwezig op alle UvA-bibliotheken. Hoe wordt u lid? Voor reguliere UvA-studenten is de studentenkaart ook de bibliotheekpas! Medewerker? Op vertoon van een salarisspecificatie en een legitimatiebewijs is een lenerspas gratis verkrijgbaar bij alle balies van de UvA-bibliotheken. De locaties voor FMG zijn de Bushuisbibliotheek (Kloveniersburgwal 48) en de Pierson Révész Bibliotheek (Roetersstraat 11). Meer weten? Kijk op: > Diensten > Adres & Openingstijden. Met een IBL-account (InterBibliothecair Leenverkeer) kunt u tegen een vergoeding artikelen of boeken aanvragen bij andere bibliotheken in Nederland. Aangevraagde boeken worden gestuurd naar de UvA-bibliotheekbalie, waar u het account hebt geopend. Fotokopieën worden naar het (woon)adres gestuurd, dat u bij het openen van het account hebt opgegeven. Als reguliere UvA-student kunt u een IBL-account openen op vertoon van uw studentenkaart. Medewerkers kunnen een account openen bij de bibliotheekbalies van het Bushuis of de Pierosn Révész: daar kunnen zij terecht ook voor informatie over de kosten. Meer weten? Kijk op: > Diensten > Lenen elders. 3

4 2.2 Studeren in de bibliotheek Alle bibliotheken en studiecentra zijn voorzien van studieplekken met en zonder PC. Op enkele locaties zijn ruimtes voor groepsstudie beschikbaar. PC s met o.a. internet, Microsoft Office en SPSS zijn beschikbaar op acht bibliotheeklocaties, Studiecentra genoemd. Deze computerwerkplekken zijn toegankelijk voor alle UvA-studenten, na inloggen met UvAnetID. Voor UvA-studenten is het UvAnetID gelijk aan het nummer van hun collegekaart. Iedere UvA-medewerker krijgt eenmalig van zijn P&O-eenheid een UvAnetID. Bij het UvAnetID hoort een wachtwoord. Meer weten? Kijk op > Diensten > UvAnetID. Het UvAnetID geeft toegang tot de meeste digitale diensten van de UvA, waaronder Studentmail, Blackboard en de Digitale Bibliotheek. 2.3 Thuis toegang en draadloos internet U heeft 24 uur per dag, 7 dagen per week thuis via de Digitale Bibliotheek toegang tot alle databases en full-text tijdschriften. Daartoe moet u eerst de gratis software VPN (Virtual Private Network) installeren op uw pc of laptop. Daarna logt u in met uw UvAnetID. Een andere mogelijkheid voor thuis toegang is UvAdsl, een zeer snelle internetaansluiting waarmee u vanaf uw computer thuis voor een vast bedrag onbeperkt kunt internetten. Meer weten? Kijk op: > Diensten > Thuis toegang U kunt draadloos internetten op de meeste UvA-locaties, inclusief de Bushuisbibliotheek en Pierson Révész Bibliotheek. Installeer eerst de gratis software SecureW2 op uw laptop en log vervolgens in met uw UvAnetID. Wanneer u UvA-draadloos gebruikt, dan heft u automatisch toegang tot de Digitale Bibliotheek. De website van de bibliotheek is er ook in een speciale versie voor iphone en andere mobiele telefoons. Meer weten? Kijk op: > Diensten > Studiecentra > Werken met eigen laptop. 4

5 2.4 Printen en kopiëren Printen (ook in kleur) en kopiëren is tegen betaling. Betaling is mogelijk met chipknip. Prepaid Chipknips (niet oplaadbaar) zijn te koop in een aantal UvAbibliotheken. Op de 1e en de 2e etage staat een printer waarop u printopdrachten van vrijwel alle pc s in de bibliotheek kunt uitvoeren. 2.5 RefWorks Met RefWorks kunt u literatuurverwijzingen beheren en deze gebruiken in een tekstverwerker (bijvoorbeeld MS Word): dit is zeer handig voor het schrijven van een werkstuk, paper, artikel of scriptie. De literatuurverwijzingen en literatuurlijst van een goede wetenschappelijke tekst moeten namelijk voldoen aan bepaalde voorschriften, zoals bijvoorbeeld de regels van de American Psychological Association (APA 6e editie). Medewerkers en studenten van de UvA kunnen gratis een individueel RefWorksaccount aanvragen. Ga naar en klik op "Sign up for an Individual Account". Voor de kernfuncties van RefWorks is alleen een internetbrowser nodig, het is dus op elke pc te gebruiken, ook thuis. Na het afstuderen blijft de toegang geldig, zolang de UvA een licentie houdt. Met behulp van RefWorks kunt u eenvoudig: referenties in één bestand verzamelen; referenties toevoegen, handmatig of via de exportfunctie van databases of catalogi; uw bestand met referenties doorzoeken en organiseren in folders; uw referenties gebruiken voor literatuurverwijzingen in Word, in elke gewenste stijl; uw referenties delen met anderen. Om literatuurverwijzingen in een tekstverwerker (MS Word) te gebruiken is het hulpprogramma Write-N-Cite nodig. Binnen de UvA is dit op alle studie- en werkplekken geïnstalleerd. Voor thuisgebruik kunt u het zelf installeren. Ga in RefWorks naar het tabblad Tools en volg de instructies. De UBA geeft maandelijks een introductiecursus RefWorks. 5

6 Meer weten? Kijk op: > Hulp > Cursussen > RefWorks. 3 Digitale Bibliotheek De Digitale Bibliotheek geeft studenten en medewerkers van de UvA toegang tot een enorme hoeveelheid digitale publicaties (boeken, tijdschriften en artikelen) in de UvA-bibliotheekcollecties en daarbuiten: U kunt ermee zoeken naar en in honderden databases (elektronische bestanden) en duizenden elektronische tijdschriften. Het is een eenvoudige zoekmachine, waarmee u verschillende databases tegelijk kunt doorzoeken met één of meer zoektermen. Titels die u op deze manier gevonden hebt, kunt u makkelijk uitvoeren naar uw eigen RefWorks-bestand. Binnen het UvA-domein is de Digitale Bibliotheek op veel manieren te bereiken, maar het eenvoudigste is de URL in uw browser bij uw favorieten op te slaan: Na inloggen met uw UvAnetID is het mogelijk met de optie Mijn Bibliotheek persoonlijke lijsten van databases en tijdschriften, zoekacties en zoekresultaten op te slaan. Zolang u bij de UvA studeert of werkt blijven deze gegevens hier bewaard. 3.1 Belangrijkste functies We gaan kort in op de belangrijkste functies van de Digitale Bibliotheek: Zoeken, Databases, Tijdschriften en Mijn Bibliotheek Zoeken Het woord zegt het al: hier kunt u zoeken in één of meer zelf te kiezen databases. Vooral handig zijn de aanbevolen databases en selecties per vakgebied. Zoeken kan op twee manieren: 1. U kunt in meerdere databases tegelijk zoeken (maximaal 10). Selecteer een database door te klikken in het open vakje ervóór. Een of twee zoektermen vult u bovenaan in. 6

7 2. U kunt ook zoeken in één afzonderlijke database door op de naam van de database te klikken. Meestal geeft deze methode van zoeken een iets relevanter zoekresultaat dan methode 1. Zie verder 3.3 Geavanceerde zoekmogelijkheden van databases Databases In deze functie kunt u zoeken naar één of meer geschikte databases van de honderden die via de UvA beschikbaar zijn. Al bekende databases zoekt u op titel of op woorden uit de beschrijving. U kunt ook databases op soort en/of op vakgebied zoeken. Bijv. bibliografieën op het vakgebied Politicologie. Of u kunt per letter scrollen in de alfabetische volgorde. Als u ingelogd bent is het mogelijk een database aan uw persoonlijke lijst met databases toe te voegen door op de te klikken (zie ook Mijn Bibliotheek) Tijdschriften Behalve scrollen in de alfabetische volgorde kunt u tijdschriften op titel zoeken, op ISSN of op vakgebied. U zoekt in deze functie alleen naar digitale tijdschriften, maar heeft u er een gevonden, dan kunt u via UvA-linker (zie ook 3.5 Via UvAlinker naar vindplaatsen van publicaties) ook zien of en waar er een papieren versie beschikbaar is. Net als bij databases voegt u (eenmaal ingelogd) een tijdschrift toe aan uw persoonlijke tijdschriftenlijst toe door op de te klikken (zie ook Mijn Bibliotheek). 7

8 3.1.4 Mijn Bibliotheek Na inloggen met uw UvAnetID kunt u hier vanuit de functie Databases een of meer persoonlijke lijsten met databases maken die voor u van belang zijn. Zie voor een voorbeeld 3.2 Selectie databases: basislijst voor POWL. Op dezelfde manier maakt u vanuit de functie Tijdschriften een persoonlijke tijdschriftenlijst. Vanuit resultaten van zoekacties in simultaan doorzoekbare databases kunt u titels bewaren en desgewenst in verschillende mapjes stoppen. Ook uitgevoerde zoekacties (dus de combinaties van zoektermen) kunt u bewaren om ze later nog eens te kunnen uitvoeren zonder de zoektermen opnieuw te hoeven invullen. 3.2 Selectie databases: basislijst voor POWL Hieronder volgt een summiere beschrijving van een aantal belangrijke databases voor POWL studenten en medewerkers. Deze (en nog veel meer) zijn te vinden in de Digitale Bibliotheek. We maken hierbij onderscheid tussen catalogi, bibliografieën en overige databases. Wat is het verschil tussen catalogi en bibliografieën? In een catalogus staat wat in een of meer bibliotheken is te vinden (meestal alleen boeken en tijdschriften). 8

9 Een bibliografie registreert wat er is gepubliceerd (bijvoorbeeld in een bepaald vakgebied) ongeacht waar deze publicaties te vinden zijn. Hier gaat het naast boeken en tijdschriften ook om artikelen in tijdschriften en verzamelwerken. Per database is aangegeven of deze openbaar beschikbaar is via het internet, of uitsluitend voor UvA-studenten en medewerkers binnen het UvA-domein d.m.v. het icoontje.internet. of of.prb.. Alle databases zijn te vinden via > Databases. Voor meer ondersteuning zie hoofdstuk 4 Hulp. NB. PsycINFO, ERIC, Medline en PsycBooks worden allemaal aangeboden via dezelfde interface. U kunt dus gelijktijdig zoeken in deze vier bestanden via hun eigen interface. Meer weten? > handleidingen en demo s > PsycINFO > Zoekresultaat uitbreiden door te zoeken in meerdere databases UvA-catalogus.Internet. Beschrijving: De UvA-catalogus bevat verwijzingen naar de collecties van alle locaties van de UvA-bibliotheek. Let op; de UvA-catalogus bevat geen verwijzingen naar tijdschriftartikelen. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: (elektronische) boeken en tijdschriften, digitale bestanden, gedrukte scripties ( ), kaarten, brieven, prenten, foto s. PiCarta Beschrijving: PiCarta bevat verwijzingen naar collecties van meer dan 400 bibliotheken in Nederland. Daarnaast is PiCarta een van de weinige bestanden met verwijzingen naar Nederlandstalige tijdschriftartikelen. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: boeken, tijdschriften, tijdschriftartikelen, internetbronnen, geluidsmateriaal, brieven, kaarten. UvA Scripties Online.Internet. Beschrijving: Volledige teksten van scripties van studenten van de Universiteit van Amsterdam, vanaf ca. 2006, maar ook ouder. Onderwerpen: bedrijfskunde, economie, geesteswetenschappen (alleen masterscripties), geneeskunde (opleiding Medische Informatiekunde), informatica, maatschappij- en gedragswetenschappen, natuurwetenschappen, rechten, wiskunde Materiaal: bachelor-, master- en doctoraalscripties UvA-DARE (Digital Academic Repository).Internet. Beschrijving: Het digitale archief van de UvA met (beschrijvingen van) publicaties van UvA-medewerkers. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: proefschriften, artikelen, boeken, hoofdstukken, rapporten en inaugurale redes Psychologische Tests.Internet. Beschrijving: catalogus van psychologische tests van de afdeling Psychologie 9

10 die zijn opgenomen in de testotheek van de Pierson Révész Bibliotheek. Onderwerp: psychodiagnostiek Materiaal: psychologische tests aanwezig in de Pierson Révész Bibliotheek Testotheek Virenze.Internet. Beschrijving: catalogus van psychologische tests die zijn opgenomen in de testotheek van Virenze te gebruiken door studenten en medewerkers van de afdeling POWL. Onderwerp: psychodiagnostiek Materiaal: psychologische tests aanwezig bij Virenze Via: > contact > testotheek Catalogus Mediatheek FMG POWL.PRB. Beschrijving: catalogus van de collectie van ruim 3500 VHS-videobanden en dvd's op het gebied van opvoedkunde, onderwijskunde en psychologie in de Pierson Révész Bibliotheek. Onderwerpen: pedagogiek, onderwijskunde en psychologie Materiaal: VHS-videobanden en dvd's Via: P:\Mediatheek\Catalogus Mediatheek op de eigen computer door medewerkers met een UvA-FMG account of ter plaatse in de Pierson Révész Bibliotheek Bibliografieën en overige databases Academic Search Premier Beschrijving: Database met records plus samenvattingen van artikelen in circa wetenschappelijke tijdschriften, waarvan veelal ook de volledige teksten online beschikbaar zijn. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: records plus samenvattingen van artikelen, veelal volledige teksten Comprehensive Clinical Psychology (CCP-online) Beschrijving: Online versie van het in 1998 verschenen, elfdelige naslagwerk Comprehensive Clinical Psychology. Het is een omvattend naslagwerk voor de klinische psychologie en biedt een actueel overzicht van de stand van het wetenschappelijk onderzoek op dit vakgebied. Zowel de geschiedenis van het vakgebied, de theorievorming, sub-disciplines als praktische toepassingen en trainingen komen aan bod. Onderwerpen: klinische psychologie COTAN-testdatabase Beschrijving: Online versie van het naslagwerk Documentatie van tests en testresearch in Nederland. Bevat beschrijvingen en beoordelingen van de kwaliteit van psychodiagnostische instrumenten door de Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN) van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP). Onderwerpen: psychodiagnostiek Materiaal: beschrijvingen en beoordelingen van de kwaliteit van psychodiagnostische instrumenten 10

11 DANSeasy.Internet. Beschrijving: archief dat toegang geeft tot meer dan databestanden, met name op gebied van de alfa en gamma wetenschappen. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: onderzoeksgegevens Via: ERIC Beschrijving: Grootste en meest toonaangevende internationale onderwijskundige en pedagogische database, gefinancierd door het Amerikaanse ministerie van onderwijs. Bevat Current index to journals in education en Resources in education. Onderwerpen: onderwijskunde, pedagogiek Materiaal: tijdschriftartikelen, rapporten, congresverslagen en andere voornamelijk "grijze" literatuur vanaf Google Scholar.Internet. Beschrijving: Google Scholar (Nederlandstalige versie: Google Wetenschap) is een zoekmachine waarmee naar wetenschappelijke publicaties gezocht kan worden. Deze publicaties vindt u niet met of maar wel met Google Scholar. De Digitale Bibliotheek en Google Scholar vullen elkaar aan. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: tijdschriftartikelen, rapporten, congresverslagen, andere "grijze" literatuur, en verwijzingen naar boeken uit Google Books Via: International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences Beschrijving: Interdisciplinaire encyclopedie van de sociale- en gedragswetenschappen. Onderwerpen: sociale- en gedragswetenschappen Materiaal: artikelen Via: Journal Citation Reports Beschrijving: Hier vindt u informatie over de ranking van wetenschappelijke tijdschriften. De gepresenteerde impactfactoren worden gebruikt als maat voor de invloed van tijdschriften binnen bepaalde onderzoeksgebieden. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: bibliometrische gegevens van wetenschappelijke tijdschriften Zie ook: Web of Science Lexis Nexis Academic (Krantenbank) Beschrijving: Via deze site hebben alle studenten en medewerkers van de UvA toegang tot de dagelijks geactualiseerde digitale archieven van diverse zowel Nederlandse als internationale dagbladen en tijdschriften. De volledige teksten zijn beschikbaar. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: krantenartikelen 11

12 MEDLINE Beschrijving: Ruim 5,400 biomedische tijdschriften worden voor dit bestand gescreend en geïndexeerd door de Amerikaanse National Library of Medicine. Onderwerpen: geneeskunde, psychopathologie, psychiatrie, psychotherapie, psychofysiologie en medische psychologie. Materiaal: tijdschriftartikelen Zie ook: Pubmed Mental Measurement Yearbook (MMY) en Test Reviews.Internet. Online Beschrijving: Het Mental Measurement Yearbook bevat beschrijvingen en beoordelingen van de kwaliteit van psychodiagnostische instrumenten van het Buros Institute of Mental Measurements in de Verenigde Staten. Het is aan te bevelen om eerst in Test Reviews Online op te zoeken of een test door het Buros Institute beoordeeld is. Vervolgens kunt u gratis in de Pierson Revesz bibliotheek de papieren versie van dit jaarboek raadplegen. Onderwerpen: pedagogiek, psychologie en onderwijskunde Materiaal: beschrijvingen en beoordelingen van de kwaliteit van psychodiagnostische instrumenten Via: OECD ilibrary Beschrijving: De organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO; OECD in het engels) is een samenwerkingsverband van 34 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, bestuderen en coördineren. In database vindt u statistieken en literatuur van het OECD met onder andere de rapporten van het Programme for International Student Assessment (PISA). Onderwerpen: Agriculture and Food, Development, Economics, Education, Employment, Energy, Environment, Finance and Investment, Governance, Industry and Services, Nuclear Energy, Science and Technology, Social Issues/Migration/Health, Taxation, Trade, Transport, Urban, Rural and Regional Development Materiaal: volledige teksten van boeken, rapporten, tijdschriften en statistieken PILOTS database Beschrijving: de PILOTS (Published International Literature on Traumatic Stress) database bevat beschrijvingen van artikelen op gebied van posttraumatische stress stoornissen (PTST) en andere gevolgen op het vlak van geestelijke gezondheid ten gevolge van traumatische gebeurtenissen. Onderwerpen: pedagogiek, psychologie Materiaal: tijdschriftartikelen, boeken, rapporten Psychiatry Online Beschrijving: Bevat diverse bronnen voor psychiatrie en klinische psychologie, zoals DSM-IV-TR en bijbehorende naslagwerken, een aantal tekstboeken op het terrein van psychiatrie en psychofarmacologie, psychiatrische vaktijdschriften, practice guidelines van de American Psychiatric Association, informatie voor patiënten, en self-assessment tests. 12

13 Onderwerpen: psychiatrie, klinische psychologie Materiaal: ebooks, vaktijdschriften, richtlijnen, patienteninformatie en self assessment tests PsycBOOKS Beschrijving: Deze database wordt verzorgd door de American Psychological Association en bevat meer dan wetenschappelijke boeken uit de periode heden. Onderwerpen: psychologie en verwante disciplines Materiaal: ebooks (full text PDF) PsycINFO Beschrijving: Database bij uitstek voor psychologen. PsycINFO bevat abstracts van tijdschriftartikelen, rapporten, proefschriften en (hoofdstukken uit) boeken op het gebied van de psychologie en verwante disciplines over de periode van 1887 tot heden. Jaarlijks worden ongeveer titels toegevoegd. Onderwerpen: psychologie en verwante disciplines Materiaal: tijdschriftartikelen, boeken, rapporten en proefschriften PubMed.Internet. Beschrijving: gratis toegankelijke zoekmachine van de Amerikaanse National Library of Medicine. Pubmed bevat beschrijvingen van artikelen uit de database Medline, tijdschriften op gebied van levenswetenschappen en beschrijvingen van ebooks. Onderwerpen: geneeskunde, psychopathologie, psychiatrie, psychotherapie, psychofysiologie en medische psychologie. Materiaal: tijdschriftartikelen en online boeken Zie ook: MEDLINE StatLine.Internet. Beschrijving: De elektronische databank van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In StatLine vindt u statistische informatie over vele maatschappelijke en economische onderwerpen in de vorm van tabellen en grafieken. Onderwerpen: maatschappelijke en economische onderwerpen Materiaal: statistische informatie Test Link.Internet. Beschrijving: De database Test Link bevat beschrijvingen van meer dan 25,000 meetinstrumenten uit de Test Collection van het ETS (Educational Testing Service) in de Verenigde Staten en is daarmee een van de grootste databases op dit gebied. Het merendeel van de tests in deze database is gemaakt door auteurs van buiten ETS en het downloaden van tests voor onderzoeksdoeleinden is doorgaans niet gratis. Onderwerpen: pedagogiek, psychologie en onderwijskunde Materiaal: beschrijvingen van psychodiagnostische instrumenten Via: 13

14 Sociological Abstracts Beschrijving: Bestrijkt de wereldliteratuur op het gebied van de sociologie en verwante disciplines. Het bevat abstracts van artikelen in ruim 1700 tijdschriften en van congresverslagen en proefschriften. Onderwerpen: sociologie, antropologie en andere verwante disciplines Materiaal: abstracts van artikelen in ruim 1700 tijdschriften en van congrespapers en dissertaties Web of Science (WoS) Beschrijving: Combinatie van drie citatie-indexen: Arts & Humanities Citation Index, de Science Citation Index Expanded en de Social Sciences Citation Index. Hebt u al een publicatie over uw onderwerp, dan kunt u met deze bestanden snel later verschenen publicaties vinden waarin uw uitgangspublicatie wordt geciteerd. Maar u kunt ook gewoon op onderwerp of op auteur zoeken. Onderwerpen: alle vakgebieden Materiaal: tijdschriftartikelen, bibliografische informatie Zie ook: Journal of Citation Reports 3.3 Geavanceerde zoekmogelijkheden van databases In vakspecifieke databases kunt u gerichter zoeken en heeft u meer mogelijkheden tot uitbreiden of inperken van zoekresultaten. In dit hoofdstuk bespreken we de zoekmogelijkenheden die vrijwel alle vakspecifieke databases hebben, want deze kunnen u helpen met: Zoekresultaten inperken, zie: combineren van zoektermen gebruik maken van limits Zoekresultaten uitbreiden, zie: combineren van zoektermen spellingsvarianten zoeken met synoniemen of verwante zoektermen (thesaurus) Hieronder vindt u meer uitleg over deze zoekmogelijkheden Combineren van zoektermen In grote databases vindt u met één zoekterm vaak te veel titels om ze allemaal te kunnen bekijken. Dan is het van belang om uw probleemstelling zo specifiek mogelijk te vertalen in een combinatie van zoektermen. Voor dit combineren van zoektermen gebruikt u in de meeste bestanden de zgn. Booleaanse operatoren AND, OR en soms ook NOT (in Nederlandstalige databases EN, OF en NIET). Enige voorbeelden ter verduidelijking: Education AND Computer. U zoekt met alle woorden; de artikelen en boeken die u met deze zoekopdracht vindt, zullen zowel de zoekterm education als de zoekterm computer bevatten. 14

15 Education OR Computer U zoekt met een van deze woorden; de artikelen en boeken die u met deze zoekopdracht vindt bevatten tenminste één van beide termen. Education NOT Computer U zoekt literatuur zonder deze woorden. Dus artikelen en boeken waarin de zoekterm education staat, maar niet de zoekterm computer. Pas op met deze combinatie, want u sluit er snel te veel mee uit! Waar vindt u dit? In de meeste databases is het combineren van zoektermen het makkelijkst in de Multi-field of Advanced Search. Meer weten? Zie ook: > handleidingen en demo s > klik op de database waarin u geïnteresseerd bent > combineren van zoektermen. U kunt ook achteraf uw zoekacties met elkaar combineren met behulp van de zoekgeschiedenis. Meer weten? Zie ook: > handleidingen en demo s > klik op de database waarin u geïnteresseerd bent > zoekacties combineren Gebruikmaken van inperkmogelijkheden In veel databases kunt u de zoekresultaten ook inperken op bepaalde eigenschappen. Deze opties vindt u meestal bij de inperkmogelijkheden (limits, refine results, etc). Enkele voorbeelden: Beschikbaarheid: taal, full text beschikbaar, publicatiejaar Type publicatie: review, meta-analyse, peer-reviewed Vakspecifieke filters: leeftijd en geslacht onderzoekspopulatie, opleidingsniveau, gebruikte onderzoeksmethodologie. Meer weten? Zie ook: > handleidingen en demo s > klik op de database waarin u geïnteresseerd bent > zoekresultaat beperken Spellingsvarianten Bijna alle databases maken gebruik van speciale tekens waarmee u zoekacties kunt aanpassen. Deze zijn met name handig als u in één keer naar meerdere woordvarianten tegelijk wilt zoeken. Niet alle databases gebruiken dezelfde tekens hiervoor, dus raadpleeg in geval van twijfel de hulpfunctie van de database. De meest gebruikte tekens (wildcards): *? # $ :! 15

16 Spel* Truncatie: Hiermee kunt u in één keer zoeken naar alle woorden die met de stam spel beginnen, zoals: spel, spelen, spellen, spelletjes, spelotheek. Maar kijk uit, u vindt ook: spelonken en speldenkussens. speed reading Phrase searching: Als u gebruik maakt van haakjes zal de database op deze exacte woordcombinatie zoeken. Dus niet op reading speed, of speed, reading of speed was required for reading. Sommige databases zoeken standaard op exacte woordcombinatie waardoor het gebruik van haakjes overbodig is. Is dit niet de bedoeling, combineer uw zoektermen dan met AND of OR (zie combineren van zoektermen) De thesaurus; zoeken met behulp van synoniemen en verwante zoektermen Veel databases hebben als belangrijk hulpmiddel voor het zoeken naar literatuur over een bepaald onderwerp een zgn. thesaurus. Een thesaurus is een lijst van trefwoorden, vaak met korte definities en verwijzingen naar verwante trefwoorden. Inhoudsdeskundigen voegen deze trefwoorden toe aan alle nieuwe publicaties in de database. De voordelen van zoeken met behulp van een thesaurus: U heeft minder last van ruis in geval van ambigue termen. Trefwoorden worden alleen toegevoegd als het artikel echt over dat onderwerp gaat. U heeft minder last van het creatieve taalgebruik van sommige auteurs of verschillen in vakjargon in verschillende disciplines. Als u de beschrijving van een artikel bekijkt, ziet u dat er een extra functionaliteit is toegevoegd in de vorm van een hyperlink. Deze link aanklikken is een hele snelle manier om uw zoekactie uit te breiden met geschikte thesaurustermen. Voorbeeld 16

17 Als u in de database PsycINFO zoekt op de term snake phobia zult u bovenstaand artikel waarschijnlijk niet vinden. Als u snake phobia opzoekt in de thesaurus blijkt dat voor dit onderwerp het trefwoord (subject heading) Ophidiophobia wordt gebruikt. Als u vervolgens nogmaals zoekt met behulp van de thesaurus vindt u veel meer, waaronder bovenstaand artikel. Meer weten? Bekijk de demo s van de database op uw vakgebied om te zien hoe te zoeken met behulp van de thesaurus. Kijk op: > handleidingen en demo s > klik op de database waarin u geïnteresseerd bent > zoeken op onderwerp. 3.4 Hoe begin ik een literatuuronderzoek Probleem stelling Voordat u begint met zoeken naar literatuur is het belangrijk om u zelf de vraag te stellen: Wat wil ik precies weten? Een goede probleemstelling scheelt veel werk achteraf, doordat u gericht heb gezocht naar literatuur. Een goede probleemstelling geeft antwoord op vragen als wie, wat, waar, wanneer, hoe en waartoe. Binnen de gedragswetenschappen geeft uw probleemstelling bijna altijd antwoord op de vraag: Wat is de invloed van A op B (experimenteel onderzoek) of Is er een relatie tussen A en B (correlatief onderzoek). Soms is het ook verstandig om, naast de afhankelijke en onafhankelijke variabelen (A en B), uw probleemstelling uit te breiden met eigenschappen van de onderzoekspopulatie waarin u geïnteresseerd bent (geslacht, leeftijd, opleidingsniveau etc.). Sleutel begrippen De sleutelbegrippen vormen de kernbegrippen in uw probleemstelling. Dit zijn de belangrijkste begrippen in de probleemstelling en ze zullen u helpen een goede zoekactie te formuleren. Bron bepaling Denk na over welke bronnen u wilt raadplegen. Kijk in hoofdstuk 3.2 Selectie databases voor bronnen op uw vakgebied. Denk ook na over het type literatuur dat u zoekt, in vakspecifieke databases vindt u voornamelijk tijdschriftartikelen, terwijl catalogi doorgaans vooral boeken bevatten. Zoek termen Zoek voor elk sleutelbegrip geschikte zoektermen en denk na over spellingsvarianten en synoniemen. Handige hulpmiddelen hierbij vindt u in hoofdstuk Spellingsvarianten en hoofdstuk De thesaurus; zoeken met behulp van synoniemen en verwante zoektermen. Tip: Als u literatuur zoekt met betrekking tot een specifieke onderzoekspopulatie, lees dan hoofdstuk Gebruikmaken van inperkmogelijkheden. Zoek profiel Combineer de zoektermen tot slot met elkaar tot een zoekprofiel. In hoofdstuk Gebruik maken van inperkmogelijkheden kunt u meer lezen over hoe dit moet Voorbeeld Probleemstelling: Wat is de rol van het onbewuste bij beslissen in consumentengedrag. Sleutelbegrippen: A. onbewuste 17

18 Bronbepaling: PsycINFO B. beslissen C. consumentengedrag Zoektermen A. onbewuste B. beslissen C. consumentengedrag Thesaurustermen 1. Unconscious (Personality Factor) 3. Decision making 7. Consumer Behavior Overige zoektermen 2. unconscious 4. decision* 8. Consumer behavio?r 5. choice behavio?r 9. Buying 6. reasoning 10. Shopping Zoekprofiel Stap 1: groepeer alle zoektermen per sleutelbegrip A. onbewuste: (1 OR 2) B. beslissen: (3 OR 4 OR 5 OR 6) C. consumentengedrag: (7 OR 8 OR 9 OR 10) Stap 2: combineer uw sleutelbegrippen A AND B AND C Hoe uitgebreid een zoekprofiel moet zijn, hangt onder meer af van hoe specifiek het onderwerp is, maar ook hoe uitputtend uw literatuuronderzoek moet zijn: gaat het bijvoorbeeld alleen om enkele relevante titels of is het van belang dat alle relevante informatie wordt gevonden? Denk bijvoorbeeld aan: een scriptie een proefschrift systematic review meta-analyse De informatiespecialisten van de Pierson Revesz Bibliotheek zijn gespecialiseerd in het zoeken naar geschikte literatuur in de databases van hun vakgebied. Zij adviseren u graag over hoe u een zoekstrategie opstelt voor uw specifieke onderwerp. In hoofdstuk 4.4 vindt u de contactinformatie van de informatiespecialist op uw vakgebied. 3.5 Via UvA-linker naar vindplaatsen van publicaties Heeft u in PiCarta, Google Scholar of een andere database of bij een simultane zoekactie interessante titels gevonden? Of heeft u één of meer tijdschriften gevonden die van uw gading zijn? Gebruik dan de knop of die bij elke titel staat om te achterhalen waar de betreffende publicatie te vinden is. U krijgt dan een nieuw venster met afhankelijk van de situatie enkele of meer van de opties zoals in dit voorbeeld: 18

19 De icoontjes en de vet gedrukte en onderstreepte beginwoorden van elke optie zijn aanklikbaar. De betekenis van de opties is achtereenvolgens: Klik op of op Full text om de volledige tekst in één of meer stappen op het scherm te halen. Deze optie krijgt u alleen bij digitale beschikbaarheid van de publicatie. Als het artikel in meerdere databases te vinden is, ziet u meerdere full text opties. Paper version of this journal is available at the Library of the UvA: kijk of het tijdschrift op papier binnen de UvA beschikbaar is. Paper version of this journal might be available via another Dutch Library: kijk of het tijdschrift ergens in Nederland op papier beschikbaar is. Tevens biedt de UvA Linker suggesties naar andere full text artikelen die interessant voor u kunnen zijn UvA-linker Full text Bij tijdschriftartikelen komt u na een klik op of op Full text op de website van het betreffende tijdschrift. Meestal komt meteen het gezochte artikel op het scherm, maar soms moet u dat eerst zelf opzoeken: stapsgewijs door jaargang, aflevering en artikel te kiezen of in één keer op b.v. auteur en titelwoord. Kunt u een format kiezen, kies dan PDF; dan krijgt u het artikel in de originele layout. Dat is handig in verband met het maken van verwijzingen (naar 19

20 de juiste pagina in de tekst) en het opslaan van het artikel op uw computer, laptop of USB UvA-linker Paper version at the library of the UvA Heeft u via UvA-linker of rechtstreeks in de UvA-catalogus een titel gevonden? Een boek of tijdschrift kan bij meer UvA-bibliotheken aanwezig zijn. Dit staat vermeld achter Locatie. In gevallen waarin een publicatie niet alleen bij de UvA maar ook bij de Hogeschool van Amsterdam (HvA) aanwezig is, krijgt u ook de informatie van het HvA exemplaar te zien. Door te klikken op het i -icoontje kunt u adres, openingstijden, enz. opzoeken van de betreffende bibliotheek. Via de link Toon beschikbaarheid kunt u de beschikbaarheid en het plaatsnummer van het gezochte boek of tijdschrift per locatie achterhalen. Uitgeleende boeken kunt u vervolgens m.b.v. uw lenerspasje reserveren door te klikken op de link Reserveren. Let bij tijdschriften op of een bibliotheek wel de jaargang heeft waarin het door u gezochte artikel staat. Boeken en tijdschriften van de locatie IWO-magazijn danwel UBmagazijn (UBM) moet u met behulp van uw lenerspasje aanvragen in de catalogus, door te klikken op de link Aanvragen (bij boeken) of Aanvragen danwel Jaargang niet aanwezig in de Aanvraaglijst hieronder? Vraag het hier aan (bij tijdschriften). 20