LEASING EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT

Transcriptie

1 LEASING EEN WETENSCHAPPELIJKE PROEVE OP HET GEBIED VAN DE RECHTSGELEERDHEID PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE KATHOLIEKE UNIVERSITEIT NIJMEGEN, VOLGENS BESLUIT VAN HET COLLEGE VAN DECANEN IN HET OPENBAAR TE VERDEDIGEN OP WOENSDAG 2 JULI 1997 DES NAMIDDAGS OM 3.30 UUR PRECIES DOOR JACOBUS JOHANNES VAN HEES geboren op 16 September 1963 te Zaltbommel W.E.J. TJEENK WILLINK 1997

2 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING LEASING: EEN ZELFSTANDIG JURIDISCH BEGRIP? MAATSCHAPPELIJKE BETEKENIS VAN LEASING PLAN VAN BEHANDELING TERMINOLOGIE 5 2 DE LEASEOVEREENKOMST INLEIDING HET BEGRIP "LEASING" TWEE VORMEN VAN LEASING FINANCIAL LEASE Kenmerken Leasing heeft betrekking op een kapitaalgoed Het gebruik van het leaseobject ligt bij de leasenemer Volledige vergoeding van de investering Verband met de econotnische levensduur van het leaseobject Het leaseobject vormt zekerheid voor de leasegever OPERATIONAL LEASE NADERE KWALIFICATIE VAN DE LEASEOVEREENKOMST Typering van de leaseovereenkomst Artikel 7A:1584 e.v. BW (huur en verhuur) Titel 7A.5A BW (huurkoop roerende zaken ca.) Tijdelijke zvet huurkoop onroerende zaken Ontwerp afdeling BW (huurkoop onroerende zaken) Wet op het consumentenkrediet 50 3 EIGENDOM ALS ZEKERHEIDSRECHT 3 -l INLEIDING ZEKERHEIDSOVERDRACHTENEIGENDOMSVOORBEHOUD HET FIDUCIAVERBOD VAN ARTIKEL 3:84 LID 3 BW Hetfiduciaverbod en het stil pandrecht Het Sogelease-arrest Demaatstafvanartikel3:84lid3BW Toetsing van de sale and lease back Nadere analyse 55 V

3 3.3.6 Hetfiduciaverbod en splitsing van eigendom Een andere maatstaf voor het fiduciaverbod ZEKERHEIDSEIGENDOMINDERECHTSPRAAK Inleiding Relativering van de zekerheidsoverdracht Analoge toepassing van de pandbepalingen De kwalificatie van de zekerheidsoverdracht door de Hoge Raad Resume ZEKERHEIDSEIGENDOM ALS BIJZONDER EIGENDOMSRECHT EIGENDOM ONDER VOORWAARDE Overdracht als gemeenschappelijke ontstaansgrond Zekerheidseigendom als voorwaardelijk recht Tzvee visies: Kortmann en Vriesendorp Bestrijding opvattingen Kortmann en Vriesendorp Zekerheidseigendom en relativering van eigendom Conclusie OVERGANG EN OVERDRACHT IN LEASEVERHOUDINGEN INLEIDING OVERGANG VAN DE LEASEVERHOUDING Contractsoverneming Contractsoverneming en subleasing OVERGANG VAN INDIVIDUELE RECHTEN EN VERPLICH- TINGEN Overgang van verplichtingen Overdracht en verpanding van leasetermijnen Leasetermijnen: bestaande of toekomstige vorderingen? VERVULLING VAN DE VOORWAARDE WAARAAN HET EIGENDOMSRECHT IS ONDERWORPEN BESCHIKKINGSHANDELINGEN VAN DE LEASEGEVER Algemeen Vervreemding bij een operational lease Vervreemding bij eenfinancial lease Vervreemding in geval van een voorwaardelijk eigendomsrecht Vervreemding in geval van een onvoorwaardelijk eigendomsrecht 140 VI

4 4.5.6 Rechtvaardiging van het goederenrechtelijk karakter van de aanspraken van de beneficiaris De kwaliteitsrekening Artikel 3:110 BW Derdenwerking bij lastgevingsverhoudingen De Haagse Trust Resume Bescherming van verkrijgers van de leasegever BESCHIKKINGSHANDELINGEN VAN DE LEASENEMER Algemeen Vervreemding bij een operational lease Vervreemding bij een financial lease TEKORTKOMING EN INSOLVENTIE INLEIDING INVLOEDFAILLISSEMENTOPHETLEASECONTRACT Algemeen Artikel 37 Fiv Artikel 38a Fw Artikel 39 Fw Surseance van betaling Toepasselijkheid van de bijzondere bepalingen inzake wederkerige overeenkomsten op leaseovereenkomsten De afkoelingsperiode van de artikelen 63a en 241a Fw UITOEFENING VAN HET ZEKERHEIDSRECHT DOOR DE LEASEGEVER Algemeen Wijze van verhaal door de financial leasegever Voordeelafdracht bij ontbinding VERHAALSUrrOEFENING DOOR DE OVERIGE SCHULD- EISERS VAN DE LEASENEMER Algemeen Uitwinning door een individuele schuldeiser Schuldeisers met een bijzondere positie: het retentierecht, kosten tot behoud en kosten wegens bearbeiding van het leaseobject Schuldeisers met een bijzondere positie: defiscus Faillissement van de leasenemer 195 VTf

5 5.5 VERHAALSUITOEFENING DOOR SCHULDEISERS VAN DE LEASEGEVER Algemeen Faillissement van de leasegever SAMENVATTING EN CONCLUSIES 201 SUMMARY 207 LIJST VAN DE BELANGRIJKSTE GERAADPLEEGDE LITERATUUR 213 CURRICULUM VITAE vm