Meerjaren. Investeringsprogramma na uitvoering maatschappelijke kostenbaten analyse

Transcriptie

1 Meerjaren Investeringsprogramma na uitvoering maatschappelijke kostenbaten analyse 1

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 De Eindhovense financiële situatie: kasstroomproblematiek Landelijke en Eindhovense ontwikkelingen De financierbaarheid van investeringen De stand van zaken na Maatschappelijke Kosten en Batenanalyse 7 3 Proces Huidige stand van zaken met betrekking tot betaalbaarheid van investeringen Het proces van afweging Resultaat uitgevoerde MKBA Proces voor 2013 en 2014 en verder Structurele inbedding van de MKBA systematiek 11 4 Investeringen in Strategische investeringen Investeringen in Maatschappelijk Nut Investeringen in Economisch Nut Grondexploitaties Integrale Wijkvernieuwing 29 5 De investeringsruimte Investeringsruimte en de reserve Financieringsfonds MIP 31 Bijlage: investeringen overige categorieën 34 Investeringen in Maatschappelijk Nut 34 Investeringen in economisch nut 37 Grondexploitaties 44 Integrale Wijkvernieuwing 46 2

3 1 Inleiding De gemeente Eindhoven wil blijvend investeren in de stad, ook in tijden van financiële krapte. Investeren is noodzakelijk om de stad in een goede staat te houden en is goed voor de werkgelegenheid in Eindhoven. Met het vaststellen van het MIP wordt een besluit genomen over het al dan niet doorgaan van een aantal investeringsprojecten Dit betekent dat de gemeente Eindhoven voor een bedrag van 78 miljoen in 2013 en een bedrag van 48 miljoen in 2014 en verder blijft investeren. Het MIP is een document waar de integrale afweging van investeringen voor een periode van 4 jaar ( ) wordt gepresenteerd. Bij de integrale afweging spelen inhoudelijke en financiële criteria een rol. Inhoudelijk belangrijke thema s zijn identiek aan het MIP 2012, te weten: onderwijs, kennisinfrastructuur, Openbaar Vervoer en wijkaanpak. Daarnaast spelen bij de keuze om een investeringen door te laten gaan de maatschappelijke belangen een rol. Bij de behandeling van de begroting heeft de Gemeenteraad gesproken over de 1 e versie van het Meerjaren Investeringsprogramma (MIP ). Daarbij is aangegeven dat het huidige investeringsvolume de beschikbare kasmiddelen overstijgt. Er is aangegeven dat het duidelijk is dat de eerder geplande in tijdvak 2012 / 2013 en volgende jaren te hoog zijn ten opzichte van de geplande inkomsten. De kasstroom is niet in evenwicht. Dit komt onder andere omdat vaak vooraf gaan aan de inkomsten zoals bijvoorbeeld bij de grondexploitaties. Om investeringen mogelijk te maken is het noodzakelijk om geld te lenen. Het lenen van geld gaat gepaard met extra rentelasten. Er is besloten om in de begroting vanaf 2013 een extra rentelast op te nemen, zodat de gemeente de komende jaren kan blijven investeren in de stad. Ook met het aantrekken van extra geld is het niet mogelijk om alle voorgenomen investeringen die nu in de planning zitten voor 2013 te betalen. Deze constatering heeft er toe geleid dat er een scherpere prioritering moet plaatsvinden. Deze extra opgave is onderkend bij de voorbereiding en bespreking van het Meerjaren Investeringsprogramma en hierop is actie uitgezet. Er is een nieuw analysekader opgesteld waarlangs de investeringen zijn gelegd. Het is een kader waarmee de investeringen kunnen worden beoordeeld op maatschappelijke effecten; een vorm van Quickscan Maatschappelijke Kosten en Batenanalyse (MKBA). In het analysekader staan vier hoofdcriteria centraal: Legitimiteit: moet de gemeente het doen en in welke mate? Effectiviteit: in hoeverre draagt het bij aan de ontwikkelingen en doelen die de gemeente heeft gesteld? Efficiency: doen we het zo doelmatig mogelijk? Risico s: zijn alle risico s in beeld? Aan de hand van de uitkomsten op deze hoofdvragen is het mogelijk om een nadere categorisering op de projecten aan te geven, - Voort te zetten; - Niet te beïnvloeden; - Te optimaliseren; 3

4 - Te herijken; - Te stoppen; - Niet te beoordelen doordat de investering zich in een pril stadium bevindt. Het boekwerk MIP 2013 versie 2 kent een andere indeling dan eerste versie die aan de raad is aangeboden bij de Begrotingsbehandeling op 6 november Naast de gebruikelijke indeling van strategische investeringen, startnotitie, voorbereiding, uitvoering, on hold en stoppen worden de investeringen ook conform categorisering van het MKBA ingedeeld. Leeswijzer boekwerk MIP (tweede versie) Hoofdstuk 2 gaat in op de Eindhovense financiële situatie, de kasstroomproblematiek. Hier wordt uitgelegd waarom de gemeente is genoodzaakt tot het maken van keuzes ten aanzien van investeringen. In hoofdstuk 3 wordt het afwegingsproces toegelicht. Duidelijk wordt waarom we een Maatschappelijke Kosten en Baten analyse hebben gemaakt en tot welke resultaten dit leidt. Ook wordt ingegaan op het doorlopende proces van afweging ten aanzien van investeringen. Hoofdstuk 4 geeft een totaaloverzicht van de investeringen die in de categorieën voort te zetten en niet te beïnvloeden vallen. Voor deze categorieën is voorgesteld om de investeringen doorgang te laten vinden (mits volledige dekking is gerealiseerd). Alleen de overzichten van investeringen die in 2013 al leiden tot een kasstroom zijn opgenomen. Deze investeringen kunnen eveneens een kasstroom hebben in de volgende jaren. Investeringen met een startjaar na 2013 kunnen op een later moment worden afgewogen en worden dus niet op dit moment in besluitvorming genomen. Hiervoor is een procesvoorstel opgenomen. Hoofdstuk 5 geeft een toelichting op de algemene investeringsruimte. Dat wil zeggen dat er naast specifieke dekking voor een investering ook dekking vanuit de algemene investeringspot mogelijk is. Het gaat hier met name om de reserve financieringsfonds MIP die bij het MIP boekwerk 2012 is ingesteld. MIP 2013 versie 2 kent dezelfde indeling als de editie Het gaat dan om de volgende categorieën: 1. Strategische investeringen: Betreft investeringen die in bijzondere mate bijdragen aan realisatie van de hoofddoelstellingen uit het coalitieakkoord. Deze investeringen kunnen zich in verschillende fasen bevinden (startnotitie, voorbereiding, uitvoering, on hold) 2. Startnotitie Deze categorie bevat initiatieven waarvoor een startnotitie wordt gemaakt, waarna definitieve besluitvorming plaatsvindt om de investering wel of niet in voorbereiding te nemen. 3. Voorbereiding Dit zijn investeringen die hoog scoren in de afweging en waarbij we overgaan tot voorbereiding 4. Uitvoering Dit zijn investeringen die hoog scoren in de afweging, waarvoor middelen voorhanden zijn en waarbij we overgaan tot uitvoering 5. On hold Deze categorie bevat investeringen die tijdelijk worden gestopt en waar geen ambtelijke capaciteit op wordt ingezet. Als er zich nieuwe kansen voordoen, wordt overwogen om de investering opnieuw af te wegen. De categorieën zijn als kolom in de overzichten van hoofdstuk 4 verwerkt. Het verschil met de vorige versies van het MIP boekwerk is dat de indeling is voortgekomen uit de MKBA-beoordeling (indien van toepassing). 4

5 Korte uitleg over de tabellen in hoofdstuk 4: kolom Uitleg Tabel strategische investeringen Naam investering Doel / aard investering Planning Kosten Hier wordt de naam van de investering, eventueel verdeeld in meerdere componenten aangegeven Hier staat een korte omschrijving van de doelstelling van de investering en wat met de investeringen wordt gerealiseerd de planning geeft kort aan in welke fase de investering nu zit en wanneer de verwachting is dat de investering gereed is. De totale kosten van de investering staan in deze kolom. Bij enkele investeringen (zoals Landelijk Strijp) betreft het totaalbedrag meer dan de gemeentelijke investering. Bedragen * 1 miljoen. Hier wordt het resultaat van de beoordeling van het MKBA-proces vermeld. Eveneens is de categorie aangegeven; startnotitie, voorbereiding, uitvoering, on hold en stoppen. Tabellen voort te zetten en niet te beïnvloeden Projectnaam Projectbeschrijving Eindjaar Dit is de naam zoals is opgenomen in de projectadministratie Deze kolom geeft een korte omschrijving van de investering (doel en aard van investering) Dit is de te verwachten eindjaar van investering Dit is het totale investeringsbudget over de gehele looptijd van de investering (bedragen * 1.000) Dit is de totale bijdrage van externe partijen (zoals subsidies) voor de gehele periode van de investering (bedragen * 1.000). Dit is het saldo van de uitgaande en inkomende kasstromen voor de periode (bedragen * 1.000). (Dit betekent dat de -/- niet per definitie gelijk is aan de geplande aangezien het project reeds is eerder is gestart). Hier wordt het resultaat van de beoordeling van het MKBA-proces vermeld. Eveneens is de categorie aangegeven; startnotitie, voorbereiding, uitvoering, on hold en stoppen. 5

6 2 De Eindhovense financiële situatie: kasstroomproblematiek 2.1 Landelijke en Eindhovense ontwikkelingen De economische crisis heeft landelijk geleid tot krapte op de financiële markten. De rente staat historisch laag en bedrijven hebben moeite het hoofd boven water te houden. Ook de gemeente Eindhoven heeft last van de economische situatie. In de kadernota is al aangegeven dat extra bezuinigingen van 12 miljoen structureel nodig zijn. Dit vanwege doorwerking van de aanhoudende crisis op onze grond- en vastgoedposities, de toenemende rentekosten om te kunnen voorzien in onze liquiditeitsbehoefte, het duurzaam op orde brengen van onze middelen onderwijshuisvesting, onze prioriteit op goed onderwijs en de consequenties van de rijksbezuinigingen op onze begroting. Dit alles heeft zijn weerslag op de financiële positie en met name op de kasstromen. Investeringen leggen een groot beslag op de kasstromen en zijn vaak lastig te plannen. Vertraging in de uitvoering en onzekerheid van inkomsten bij de grondexploitaties leiden tot een continue bijstelling van de kasstromen. Naast de economische ontwikkelingen zijn de gemeenten ook gebonden aan een beperking in de leencapaciteit. Momenteel wordt in de tweede kamer gesproken over de invoering van de Wet Hof. Deze nieuwe wet is de Nederlandse uitwerking van de Europese regel om het begrotingstekort op kasbasis (landelijk) niet boven 3% van het BBP te laten uitkomen (en op de lange termijn naar zelfs naar 0). De Wet Hof is bepalend voor de gemeente om in de toekomst te mogen lenen. Het begrotingstekort op kasbasis wordt berekend via het EMU saldo. De invoering van de wet Hof en de beperking van onze vrij besteedbare middelen op korte termijn (liquiditeitspositie) zijn belangrijke aanleidingen om aandacht te besteden aan de kasstromen, naast de beschikbare dekkingsbronnen. Door strakker te sturen op kasstromen, kunnen we de ingaande en uitgaande geldstromen meer in evenwicht brengen, zodat we minder hoeven te lenen. Een andere belangrijke reden om de investeringen meer te spreiden is om de investeringsportefeuille beter aan te sluiten bij de van de organisatie. Vanwege route 2014 krimpt de gemeentelijke organisatie. Door ook het aantal investeringen te spreiden ontstaat er geen stuwmeer aan investeringen. 2.2 De financierbaarheid van investeringen De afweging om een investering wel of niet te doen heeft zich tot op heden beperkt tot de vraag of er volledige dekking is voor de kosten. Gezien de eerder geschetste ontwikkelingen is de financierbaarheid (betaalbaarheid) ook een belangrijk element. Met betrekking tot de van de financieringsruimte is in de Kadernota het volgende opgenomen: Een belangrijke ontwikkeling die we moeten inpassen is de sterkere sturing en fasering van onze investeringsruimte. We richten ons op wat belangrijk is voor de toekomst van onze stad, zoals onderwijs. Daarnaast zullen we op de andere 6

7 onderwerpen moeten faseren dan wel versoberen en daarmee soms moeten kiezen voor een lager (maar nog steeds acceptabel) kwaliteitsniveau. En voor nieuwe investeringen kijken we hoe andere belanghebbenden en partijen mede risicodrager willen zijn. Dit alles vraagt een grote mate van wendbaarheid van onze organisatie. We zullen geld moeten lenen om al onze voorgenomen investeringen te kunnen financieren. We hebben hiervoor wel reserves aangelegd, maar die zijn op korte termijn niet vrij te beschikken. We gaan dan ook niet alleen een investeringsagenda (MIP) maken maar ook een liquiditeitsplanning. Op die manier hoeven we minder geld te lenen, waardoor we rentekosten besparen. We werken op dit moment aan een aanscherping van de liquiditeitsbehoefte. Dit gaat leiden tot een fasering van al gedekte projecten en een nog scherpere keuze. Ondanks deze aangescherpte sturing zullen we extra geld moeten lenen om onze investeringen (waarvoor we bestemmingsreserves hebben aangelegd) uit te kunnen voeren. Blijvend () investeren leidt tot extra rentelasten. Vanuit lopende verplichtingen gaat het nu om naar verwachting ruim 3 miljoen extra per jaar. Om verdere stijging van de rentelasten zo veel mogelijk te voorkomen, willen we hierop sterk gaan sturen, maar wel met oog voor investeringen die essentieel zijn voor onze toekomst. Vanuit dit oogpunt nemen we voor miljoen en vanaf miljoen structureel mee voor extra rentelasten. Als dit onverhoopt onvoldoende is, zullen hogere rentelasten ten gevolge van investeringen gedekt worden uit het betreffende investeringsbudget. Omdat dit leidt tot structurele verlaging van het investeringsbudget willen we dit voorkomen. Kiezen is dus noodzakelijk. Een gezonde financiële huishouding vraagt om evenwicht in zowel de exploitatie, als in inkomsten en. Maatregelen moeten allereerst leiden tot het vrijmaken van onze eigen middelen. Voorbeelden daarvan zijn het actief verkopen van activa (gebouwen), het actief toepassen van andere financieringsconstructies en het uitstellen van niet noodzakelijke. De liquiditeitsprognose wordt onderdeel van de begroting. En ook op dat gebied moeten we de resultaten tussentijds opmaken, zodat bijsturing gedurende het jaar mogelijk is. Dit alles is ook niet zonder gevolgen voor de (al geplande) investeringen. Het Meerjaren Investerings Programma (MIP) moeten we opnieuw kritisch doorlichten op rente- en cashfloweffecten. De nieuwe invalshoeken leiden tot nieuwe prioriteiten. 2.3 De stand van zaken na Maatschappelijke Kosten en Batenanalyse Om de noodzakelijke keuze te kunnen maken, is voor investeringen een Maatschappelijke Kosten en Baten analyse opgezet. Investeringen waar het nog mogelijk is om te faseren of te stoppen zijn beoordeeld aan de hand van een vragenlijst. Inmiddels zijn de eerste resultaten bekend. Er kan voor een bedrag van 40 miljoen worden doorgeschoven tot na De geactualiseerde negatieve kasstromen geven de volgende totaaltelling per jaar: Bedragen * 1 mln Uit bovenstaande tabel is op te maken dat er voor de komende jaren de kasstromen nog niet in evenwicht zijn. Hiervan is een deel niet meer te beïnvloeden. Na 2014 nemen de kasstromen voor investeringen sterk af. Hierbij moet worden opgemerkt dat investeringen soms lastig te plannen zijn. Ieder jaar constateren we dat door allerlei omstandigheden naar een volgend kalenderjaar kunnen verschuiven. De verwachting is dat de kasstromen voor 2013 en 2014 door deze verwachte verschuivingen lager zullen zijn en dat de kasstromen 2015 en 2016 iets hoger zullen zijn. 7

8 De bovenstaande kasstromen laten zien dat keuzes noodzakelijk zijn om de betaalbaarheid te vergroten. In het hoofdstuk Inleiding is al aangegeven dat er bij de Maatschappelijke Kosten en Batenanalyse (hierna: MKBA) een categorisering is aangegeven. De belangrijkste categorieën hierin zijn voort te zetten en niet te beïnvloeden aangezien hiervan wordt voorgesteld om deze door te laten gaan. De overige categorieën zijn in meer of mindere mate nog beïnvloedbaar. In hoofdstuk 3 het proces zal het resultaat van MKBA nader worden toegelicht. Oplossingsrichting kasstroomproblematiek Om de betaalbaarheid van de investeringen te vergroten worden in dit boekwerk alleen de categorieën voort te zetten en niet te beïnvloeden gepresenteerd waarbij het startjaar 2013 of eerder is. Voorgesteld wordt op dit moment alleen deze twee categorieën te laten doorgaan. Aan deze investeringen kan inzet worden gepleegd. Uitvoering van deze investeringen kan overigens pas plaatsvinden als volledige dekking is gerealiseerd. Voor investeringen waarbij het startjaar 2014 of verder in de tijd ligt, wordt nog niet besloten om de investeringen te doen. Er is namelijk nog tijd voor een afwegings-/herijkingsmoment. De investeringen die in de overige categorieën vallen (te optimaliseren, te herijken, te stoppen of niet te beoordelen) volgen een doorlopend proces (vanaf 2013). De meest urgente investeringen zullen eerst worden beoordeeld, zodat er geen vertraging ontstaat in besluitvorming en dus in de uitvoering (1 e fase). De mate van urgentie wordt bepaald door de betrokken sector in overleg met de betrokken portefeuillehouder. Dit betekent dat we voor een bedrag van 78 miljoen in 2013 en een bedrag van 48 miljoen in 2014 en verder blijven investeren. Dit bedrag zal hoger worden naar mate we verder in het proces en in tijd zijn. In hoofdstuk 3 zal nader worden ingegaan op het vervolgproces van MKBA. 8

9 3 Proces 3.1 Huidige stand van zaken met betrekking tot betaalbaarheid van investeringen In 2012 zijn niet alle investeringen volgens de prognose uitgevoerd. Het uitvoeren van de MKBA en de daarmee gepaard gaande vertraging heeft hieraan bijgedragen. Dit betekent dat het liquiditeitsprobleem zich in 2012 vooralsnog niet heeft voorgedaan. Wel zijn er nieuwe prognoses gemaakt voor de komende jaren. Hieruit blijkt dat de verschuiving van kasstromen over de jaarschijven heen, het verwachte tekort op de liquiditeiten niet oplost. Het blijft dus zaak om kritisch naar de te blijven kijken. Afgesproken is dat voor 2012 het Integraal HuisvestingsProgramma (IHP) en de MeerjarenPrognose Grondbedrijf (MPG) de eigen planning blijven lopen, echter met het uitgangspunt om strak te sturen op de kasstromen, en de opdracht om de kosten te optimaliseren. De financiële consequenties uit de herijking van MPG en IHP die momenteel wordt uitgevoerd, zijn hier dan ook niet meegenomen. De nog niet geherijkte investeringen uit het IHP en MPG zijn wel in de overzichten meegeteld en zijn voor een groot deel reeds meegenomen in de MIKBA analyse. Na herijking zal een nieuw inzicht ontstaan van de benodigde liquide middelen. Op dit moment zijn er geen grote grondexploitaties opgenomen onder de categorie niet te beïnvloeden of voort te zetten. Deze staan in de categorie te optimaliseren. Deze projecten zijn nu allemaal in uitvoering. Voor de continuering van de deelprojecten worden voorstellen voorbereid waarbij voorstellen worden gedaan om de investeringen te optimaliseren. Pas dan kan tot verdere uitvoering worden overgaan en worden de investeringen opgenomen in het MIP boekwerk onder de categorie voort te zetten. De is echter één van de twee onderdelen van de kasstromen. Ook de inkomsten maken hier deel van uit. De inkomsten op de grondexploitaties maken een groot deel uit van de kasstroom en worden bij het MPG herijkt. De consequenties van de actualisering zijn momenteel niet in te schatten, evenals de hardheid ervan. Het is daarom noodzakelijk om continu inzicht te hebben en te sturen op de kasstromen. 3.2 Het proces van afweging Resultaat uitgevoerde MKBA In eerste instantie zijn de investeringen uit het eerste boekwerk MIP betrokken in de MKBA. Gaande weg het proces is ervoor gekozen om alle investeringen te betrekken bij het MKBA. Dit om het besparingspotentieel te verhogen. Uit de resultaten van het MKBA blijkt dat het mogelijk is om afgerond 40 mln projecten te faseren tot na Deze fasering wordt als zodanig verwerkt. Hiermee wordt het benodigde investeringsvolume en de daarmee samenhangende kasstromen voor 2013 tot en met 2016 verlaagd. Deze verlaging is nog onvoldoende om, rekening houdend met de mogelijkheid tot het aangaan van een lening, de geprognosticeerde te kunnen doen dan wel ruimte te creëren om initiatieven die in 2013 ontstaan mogelijk te maken. 9

10 Het MKBA heeft het volgende resultaat geboekt: - Het inzicht dat het allemaal goede investeringen zijn die passen binnen de doelstellingen van het gemeentelijk beleid; - Binnen organisatie is het besef gegroeid dat het menens is een goede systematiek ingevoerd; - Medewerkers zijn uitgedaagd waar het slimmer en goedkoper kan - Het inzicht in projecten is (niet structureel) verbeterd en beter gelabeld aan doelstellingen. Daardoor sterker in onderhandelingen met externe partijen. Het MKBA heeft niet geleid tot het schrappen van een groot aantal investeringen (er worden wel veel investeringen heroverwogen). De investeringen zijn op dit moment nog te weinig ten opzichte van elkaar gewogen. De uitgevoerde MKBA betreft een quick scan, waarbij een groot aantal investeringen wordt doorgelicht. Er is voornamelijk per investering naar de maatschappelijke kansen gekeken. Om een goede integrale keuze te kunnen maken, zouden de investeringen ook nog met elkaar in verband moeten worden gebracht. Deze actie is niet mogelijk aangezien het een quickscan betreft en daarvoor niet alle informatie beschikbaar is Proces voor 2013 en 2014 en verder Aangezien de vorige versies van het MIP vooral gericht waren op het hebben van dekking op de investeringen en niet op de beschikbaarheid van liquide middelen, worden investeringen in het voorliggende MIP-boekwerk onderverdeeld in jaarschijven. Dit is nodig om een continu inzicht te hebben in benodigde en beschikbare kasstromen. De jaarlijkse financieringsbehoefte kan pas worden bepaald als de kasstromen per jaar in beeld zijn. Hierdoor is het mogelijk om uitgaande en inkomende kasstromen beter op elkaar af te stemmen, waardoor de rentekosten beheersbaar worden. Uit het MKBA is een aantal maatregelen (onderzoeksvragen) geformuleerd die het liquiditeitssaldo (positief) kunnen beïnvloeden. Zo zal er gekeken worden naar alternatieve financieringsvormen van bestaande (en nieuwe) investeringen. Hierbij valt onder andere te denken aan DBFMO (zoals bij de internationale school is gehanteerd), lease en doordecentralisatie van onderwijshuisvesting. Ook wordt gekeken naar onder andere de onderhoudsystematiek en consequenties voor de investeringen van het eventueel afschaffen van het BTW compensatiefonds. Het kan financieel aantrekkelijk zijn om, ondanks een tekort aan liquiditeiten, investeringen uit 2014 en verder na voren te halen. Dit levert een voordeel op aangezien de BTW dan nog via het BTW compensatiefonds geclaimd kan worden. Dit voordeel moet opwegen tegen de hogere rentelast die betaald moet worden als voor deze investeringen een extra lening wordt aangegaan. In het eerste kwartaal 2013 worden deze voorstellen uitgewerkt. In het eerste kwartaal van 2013 zal ook kritisch worden gekeken naar de planning van het onderhoud van en de vervangingsinvesteringen in panden die gemeentelijk eigendom zijn (sport, cultuur en maatschappelijk vastgoed). Uit de praktijk blijkt dat de cyclische planning niet altijd volledig wordt uitgevoerd. Voordat er wordt overgegaan tot uitvoeren van het onderhoud, wordt er gekeken of het nu daadwerkelijk nodig is. Is het niet noodzakelijk dan wordt er niet tot uitvoeren overgegaan. De kasstromen staan echter wel geprognosticeerd en leggen ongewenst een claim op de kasstromen. Er wordt nu onderzocht of er op basis van ervaringscijfers en inspecties niet eerder inzicht bestaat in de fasering zodat de kasstromen tijdig kunnen worden aangepast. Tegelijkertijd wordt ook inzichtelijk gemaakt of de structurele lasten verlaagd kunnen worden als er een trend in fasering te ontdekken is. 10

11 Ondanks de moeilijke tijd blijft de gemeente in 2013 investeren. Dit betekent dat de projecten 2013 in de categorieën niet te beïnvloeden en voort te zetten door zullen gaan. De projecten 2013 uit de andere categorieën ( te optimaliseren en te herijken ) worden in het eerste kwartaal nader beoordeeld en geprioriteerd. Opdracht hierbij is nogmaals kritisch te kijken naar de fasering en de hoogte van de investering en de onlosmakelijke samenhang van deze projecten met de projecten in de categorieën voort te zetten en niet te beïnvloeden. Er wordt niet alleen gekeken naar de investering zelf, maar naar de consequenties van de totale businesscase en naar liquiditeiten. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een investering met een negatieve kasstroom (meer dan inkomsten) toch wordt gehonoreerd als dit een verlaging van de structurele lasten en kasstroom met zich mee brengt. In het eerste kwartaal van 2013 ontstaat er een actueler inzicht in de benodigde kasstromen en in de beschikbare liquiditeiten als gevolg van de voorgestelde maatregelen. Ook heeft dan herijking van het MPG plaats gevonden. Afhankelijk van de ruimte in de liquiditeiten zullen er in 2013 (geprioriteerde) projecten uit de categorieën te optimaliseren en te herijken gehonoreerd gaan worden. Hierover zal separate besluitvorming plaatsvinden. Het is een continu proces waarbij telkens afstemming plaats vindt tussen de benodigde en beschikbare liquiditeiten, met als doel, niet te hard remmen maar ook niet te laat bijsturen. In het tweede kwartaal van 2013 zullen alle investeringen 2014 en verder op dezelfde wijze onder de loep zijn genomen. Ook hiervoor geldt dat er separate voorstellen worden gedaan. Alle maatregelen zijn gericht op het continu actualiseren en verbeteren van het inzicht in de liquiditeiten, zodat er niet onnodig op de rem wordt getrapt maar ook niet te laat wordt ingegrepen Structurele inbedding van de MKBA systematiek Eerder is besloten dat de systematiek van de MKBA ingebed moet worden in de huidige werkwijze. De opgedane kennis van dit proces wordt dan ook behouden in de organisatie, maar veel belangrijker, het maakt onderdeel uit van het afwegingsproces bij investeringen. In de projectvoorstellen en de onderbouwing ervan moet de volgende vragen ten minste worden beantwoord: Is het uitvoeren van een investering een gedefinieerde taak voor de gemeente? (legitimiteit) Draagt het doel van het project bij aan de actuele beleidsdoelstellingen van de gemeente en is dit te objectiveren? (effectiviteit) Overtreffen de maatschappelijke en financiële baten van de investering de investerings- en instandhoudingskosten (integrale businesscase)? (efficiëntie) Welke risico s zijn te benoemen en zijn er beheersmaatregelen getroffen om de risico s te beheersen? (risico s). Het inbedden van het MKBA kan plaatsvinden door bij elk investeringsvoorstel een MKBA-toets verplicht te stellen. In de adviesnota s naar B&W of de raadsvoorstellen naar de raad wordt een MKBA onderdeel van de besluitvorming. Door ook de jaarlijkse kasstromen op te nemen in de kostenparagraaf van een dossier, is het eenvoudiger om de projectadministratie in te richten op jaarschijven en om de sturing op kasstromen te verbeteren. Een separaat voorstel zal de inbedding van het MKBA nader vorm geven. 11

12 4 Investeringen in Strategische investeringen Strategische investeringen zijn in het projectenboek 2012 aangemerkt als investeringen die in bijzondere mate bijdragen aan realisatie van de hoofddoelstellingen uit het coalitieakkoord. Hieronder is de huidige status per investering opgenomen. Investeringen in Landelijk Strijp (Eindhoven Noordwest) Een van de prioritaire gebiedsontwikkelingen is Eindhoven Noordwest, met name: Brainport Avenue, met daarin het programma Landelijk Strijp, en de doorontwikkeling van Eindhoven Airport. De gebiedsontwikkeling wordt niet in één keer uitgerold, maar wordt gefaseerd uitgevoerd. Er is dus geen sprake van één totale go/no go beslissing. Voor elke fase wordt een apart voorstel ter besluitvorming voorgelegd. Alle kosten en uren worden geregistreerd en zoveel mogelijk (achteraf) gedeclareerd via de grondexploitatie BIC, subsidies, enz. Een eerste kostenopgave is gebaseerd op bestuurlijke afspraken/toezeggingen en behelst voor de periode november 2012 tot 1 juli 2013 de volgende onderdelen. b Brainport Innovatie Campus b Groen Raamwerk b Bereikbaarheidsplan b De landzijdige bereikbaarheid van Eindhoven Airport is één van de maatregelen vanuit de Alderstafel om de luchthaven te kunnen laten doorgroeien. de voorbereiding van de aansluitingen A2/N2-Eindhoven Airport-Noord en A58 (Best), en, ook in dat verband, - de door het rijk gestarte MIRT-verkenning naar de verbreding van de A58 (wegvak Tilburg- Eindhoven); - de nadere uitwerking van de onlangs verkende alternatieven naar een (H)OV-verbinding naar Eindhoven Airport. In het bestuurlijk overleg van 17 oktober jl. (rijk, provincie, SRE, gemeente, ProRail, NS en Eindhoven Airport) is afgesproken dat in ieder geval verder wordt gestudeerd op een IC-station Eindhoven Airport (Acht) en een directe Airportshuttle vanaf station Eindhoven. - Buiten dat zijn korte termijnoplossingen (Quick Wins) gevraagd om de groei van de Airport te faciliteren, b Eindhoven Airport e.o. b MIRT-onderzoek Voorgesteld wordt om voor 2013 een maximum bedrag van te reserveren in de reserve financieringsfonds MIP. Via een separaat dossier, inclusief nadere onderbouwing van wat uit de reguliere formatie moet komen en wat uit het voorbereidingskrediet, zal een voorbereidingskrediet beschikbaar worden gesteld. 12

13 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten 1. VMBO s (gekoppeld aan ISE, incl. sporthal Botenlaan) 1A. VMBO Stedelijk College Eindhoven op het Sportpark Eindhoven Noord Realisatie van twee kwalitatief goede VMBO-scholen, in aanvulling op VMBO Christiaan Huygens College (CHC). De nieuwbouw wordt een transparant en duurzaam gebouw met een praktijkgerichte en uitdagende leeromgeving. Een levendig, multifunctioneel gebouw voor leerlingen én buurt, met onder meer een theatervoorziening, tentoonstellingsruimte, een oefenruimte voor muziekverenigingen, ruimten voor cursussen in avonduren, een leerlingenrestaurant, een aantal leer-/werkbedrijven en mogelijk een dependance van de bibliotheek. Het gebouw bevat een sporthal die ook voor verenigingen beschikbaar is buiten schooltijden. Voor de nieuwbouw is een herschikking van de voetbalvelden en parkeerterrein rondom het gebouw noodzakelijk. Het project wordt vormgegeven in nauw overleg met de betrokken voetbalverenigingen en de buurt. Voorbereiding en uitvoering. Oplevering van het schoolgebouw is voorzien medio De aanpassing van de openbare ruimte en projectafronding zal in 2015 gereed zijn. 50 mln. Schoolgebouw 23.5 mln. Resultaat MKBA: Voort te zetten : Uitvoering 1B. VMBO de Burgh aan de Piuslaan De vervangende nieuwbouw van VMBO Pleincollege de Burgh is voorzien op de huidige locatie aan de Piuslaan. Hier zal ook Pleincollege Aloysius /De Roosten onderdak vinden. Dit project staat in het teken van duurzaamheid, innovatie, technologie en design. Het wordt een aantrekkelijk schoolgebouw dat uitdrukkelijk de verbinding zoekt met de omgeving en het bedrijfsleven. De school streeft vakmanschap en grensverleggend onderwijs na, waarbij onder meer de verbinding gemaakt wordt tussen gezondheid, bewegen, muziek en milieu met techniek. Ook de realisatie van een Technomavo is daarbij in beeld. Het gebouw is een monument, waarbij in de transformatie de waardevolle gebouwelementen behouden zullen blijven: het gebouw wordt deels gerenoveerd. Een deel zal gesloopt worden en vervangen door nieuwbouwuitbreiding. Het project omvat ook de realisatie van een aantal gymzalen c.q. sportaccommodatie. De oplevering van dit verbouw- en nieuwbouwproject is voorzien in de loop van schooljaar mln. Resultaat MKBA: Te optimaliseren : Voorbereiding 13

14 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten 2. ECN/FOM aan vestiging hoogwaardige kennisinstellingen, gericht op versterking van energiecluster, innovatie, duurzaamheid, werkgelegenheid (in het kader van Brainport). Uitvoering ,1 mln. Uitvoering 3. IWV (Integrale WijkVernieuwing) Integrale Wijkvernieuwing is het verbeteren van wijken (woningen en woonomgeving) en het vergroten van kansen van bewoners. Bij de Eindhovense aanpak gaat het om een integrale afweging waarin sociale, economische en fysiek-ruimtelijke aspecten gelijk opgaan. In Eindhoven zijn destijds elf wijken aangewezen als wijkvernieuwingsgebieden. Het gaat om de volgende wijken: Realisatie: vanaf tweede kwartaal ,8 mln. In de overige tabellen in het boekwerk wordt de status per deelproject - Barrier - Bennekel (Krachtwijk) - Bloemenbuurt-Zuid - Doornakkers (Krachtwijk) - Drents Dorp - Genderdal - Kruidenbuurt - Lakerlopen - Oud-Woensel - Philipsdorp - Woensel-West (Krachtwijk) - Bennekel De gemeente Eindhoven zet al ruim 10 jaar samen met de corporaties en de bewoners in op het leveren van gebiedsgericht maatwerk in de wijken. Doelen die we nastreven zijn: 1. Het verbeteren van de leefbaarheid van de meest bedreigde wijken. 2. Het tegengaan van de ruimtelijke segregatie. 3. Het veranderen van de verhouding huur-koop ten gunste van meer koop om de diversiteit in het woningaanbod (prijs, type, grootte, eigendom) te vergroten; 4. Het bevorderen van 'sociale stijging' (de wens van individuele bewoners om vooruit te komen). De wijken en buurten, maar bovenal de samenleving is het werkterrein van Integrale wijkvernieuwing. Daarin zijn de ruimtelijk-fysieke aspecten altijd verbonden met de sociaaleconomische aspecten. Eind 2011 is naar aanleiding van de evaluatie IWV de resterende opgave vastgesteld en zijn de resterende middelen geprioriteerd en toebedeeld aan de wijken en buurten met als doel de opgave af te maken. Daarbij is geconstateerd dat de verschillende buurten in verschillenden fasen van voorbereiding en uitvoering zitten. In 1 buurt is de opgave klaar is (Barrier), in een aantal buurten (de Bloemenbuurt-Zuid, de Kruidenbuurt, Lakerlopen, Drents Dorp en Philipsdorp) is sprake van een minder intensieve, dan wel minder complexe opgave en in een aantal gebieden te weten de drie krachtwijken (De Bennekel, Doornakkers en Woensel-West) en Oud-Woensel en Genderdal is de opgave nog fors. In dit Meerjarenprogramma ziet u welke IWV-investeringen (projecten) in 2013 in ieder geval in uitvoering gaan. Een aantal projecten voor 2013 zal nog een optimaliseringsslag ondergaan (oa inrichting openbare ruimte Philipsdorp). De overige projecten (2013 en verder) zullen in een latere fase tot definitieve besluitvorming leiden (ongewijzigd, optimalisatie, herijking). 14

15 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten 4. Strijp-S Het voormalige bedrijventerrein van Philips wordt herontwikkeld tot een nieuw dynamisch en creatief gebied. Eind vorige eeuw maakte Philips bekend dat het bedrijf het terrein van 27 hectare wilde afstoten en zocht overnamekandidaten. Voor de gemeente Eindhoven was dit de ideale gelegenheid om een binnenstedelijke kwaliteitsslag te slaan én de snel slinkende hoeveelheid bouwgrond aan te vullen. In een PPS-constructie (publiek-private samenwerking) met Koninklijke Volker Wessels Stevin (KVWS) is de gemeente deze uitdaging aangegaan. Nu worden na jaren van voorbereiding de eerste stadswoningen en appartementen gebouwd, worden lofts ingericht in monumentale fabrieksgebouwen die de status van rijksmonument hebben en ontwikkelt een investeerder het eerste kantoorgebouw. De tijdelijke verhuur van bedrijfshuisvesting voor startende en gevestigde ondernemers overtreft de verwachtingen. De werkgelegenheid is explosief te noemen met bijna arbeidsplaatsen in nauwelijks twee jaar. Strijp-S ontwikkelt zich van De Verboden Stad in de Creatieve stad. De verbetering van de infrastructuur van Strijp-S wordt nu in deelbesluiten voorgelegd de overige activiteiten zijn binnen de PPS verankerd. Voorbereiding en uitvoering. Gefaseerd van Het resultaat van de gebiedsontwikkeling (GREX) zal, zoals vanaf de start zo ingezet, naar verwachting blijven sluiten op 0. A t/m C (GEREED) Hieronder staan de concrete projecten (A t/m I) benoemd. Daarnaast zal gemeentelijke participatie nodig zijn voor de cultuurfundamenten onder deze gebiedsontwikkeling. Concrete projecten staan hieronder opgenomen (onder J t/m L). A. HOV op Strijp S B. Reconstructie kruispunt Glaslaan (incl HOV), C. Reconstructie Kastanjelaan deel a (incl HOV-schakel Cederlaan) Voor de bijkomende gemeentelijke investeringen in omliggende infrastructuur resteert nog een opgave bruto 14,15 mln, en met de op dit moment verwachte bijdragen van 8,9 mln. Resultaat MKBA: Gereed 15

16 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten D Reconstructie Kastanjelaan Deel B Ontwerpstudie ,7 mln Te optimaliseren On hold E F G Verlenging perrons station Beukenlaan over Beukenlaan heen ter verbetering aansluiting Strijp S. Transferium inclusief de voorzieningen Spoortunnel tussen park Lijmbeek en Strijp S Haalbaarheidstudie vrijwel afgerond. Startnotitie H Rotonde Beukenlaan Ontwerpstudie in 2013 I J K L Reconstructie/herinrichting Schootsestraat Urban Sports: permanente huisvesting van BMX en Area 51 Volt: Een nieuw gebouw waarin een nieuwe crossmediale experience, bakermat van technologische en multimediale innovaties. Poeme Electronique, Paviljoen waarin de geschiedenis van Eindhoven als innovatiestad en mediaprojecten van hedendaagse kunstenaars is te zien 2,3 mln Te optimaliseren Voorbereiding T.z.t startnotitie 3,0 mln On hold T.z.t startnotitie p.m. On hold Ontwerpstudie in 2014 Haalbaarheidsstudie 2012 Fundraising/onderzoek financiële haalbaarheid Overleg met provincie loopt over vastgoedparticipatie overheden. Haalbaarheidstudie 2012/ ,25 mln Te optimaliseren On hold 0,9 ml;n Te optimaliseren On hold 6,0 mln Te herijken Voorbereiding 25 mln Te herijken Voorbereiding p.m. Te herijken On hold 5. Landelijk Strijp Landelijk Strijp is een onderdeel van Brainport Avenue en moet een rol gaan spelen op wereldniveau, met de Brainport Innovatie Campus als grote motor. Het gebied staat aan de vooravond van een enorme transformatie. Een transformatie die leidt naar een vernieuwende, toekomstgerichte omgeving waarin synergie ontstaat tussen kenniswerkers, stedelingen en de groene ruimte. Het biedt zowel ruimte voor een innovatief vestigingsklimaat voor hightechbedrijven, als een aantrekkelijke parkachtige ruimte voor publiek. De gebiedsontwikkeling wordt niet in één keer uitgerold, maar wordt gefaseerd uitgevoerd. Er is dus geen sprake van één totale go/no go beslissing. Voor elke fase wordt een apart voorstel ter besluitvorming voorgelegd. De ontwikkeling van Landelijk Strijp bestaat uit drie onderdelen: 275 mln. Brainport Innovation Campus (BIC). go/no go besluit voor principeakkoord en nadere uitwerking 1e fase, begin 2013 PM (sluitende exploitatie, risicovoorziening opnemen in MPG) Te herijken Voorbereiding 16

17 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten Groene Raamwerk. Agenda voor het groene raamwerk met gefaseerde uitvoering. Slowlanes die betrekking hebben op Landelijk Strijp zijn ondergebracht in het Groene Raamwerk. Bereikbaarheidsplan. De landzijdige bereikbaarheid van Eindhoven Airport is één van de maatregelen vanuit de Alderstafel om de luchthaven te kunnen laten doorgroeien. Hiervoor is het bereikbaarheidsplan Eindhoven Airport/Landelijk Strijp opgesteld. Het Bereikbaarheidsplan is een integraal pakket van maatregelen, bestaande uit de aanleg van nieuwe infrastructuur zoals een nieuwe aansluiting A2/Airportnoord, mobiliteitsmanagement (o.a. bedrijfsvervoersplannen BIC), nieuwe fietsverbindingen, de realisatie van een nieuw station Eindhoven Airport en de verbindingswegen daar naartoe, alsmede het opnemen van het station en transferium in de HOVverbinding naar Eindhoven Airport. Fase 1 is in uitvoering collegebesluit fase 2 eind 2012 nadere uitwerking en uitvoering bereikbaarheidsmaatregelen 1e fase BIC totale kosten 55 mln kosten fase 1 8 mln, gedekt uit subsidies provincie kosten fase 2 15 mln, gedekt uit rijksbijdrage Brainport Avenue) 170 mln. Opmerking: dit betreft de totale investering. De kosten zijn niet alleen voor de gemeente Eindhoven. Externe dekking is nog niet hard Uitvoering fase 3 Te herijken Te herijken Voorbereiding 6. Omgeving Fontys Sporthogeschool Inrichting van de omgeving van Fontys Sporthogeschool, gericht op kwaliteit van de leefomgeving. Met de landschappelijke en stedenbouwkundige inpassing van de Sporthogeschool (i.c. het semi-ondergronds parkeren) ontstaat in het betreffende gebiedsdeel (fase I van het MasterplanGenneper Parken) een evenwicht tussen rood, grijs en groen. Dit door de natuurontwikkeling in het beekdal en de reconstructie van wegen in de directe omgeving, inclusief het lanenkarakter en de verkeersveiligheid daarvan. Uitvoering ,85 mln. Resultaat MKBA: Voort te zetten Uitvoering 7. HOV fase 2 Nuenen- Woensel-HTCE Realisatie van de Hoogwaardig Openbaar Vervoer-lijn (HOV). Om de ambitie van Brainport 2020 waar te kunnen maken, is het van belang dat de regio in de toekomst goed bereikbaar blijft. Naast inzet op verbetering van de doorstroming voor het autoverkeer, vormt de ontwikkeling van HOV een belangrijk speerpunt. HOV is een goed alternatief voor de auto. In Afronden planvoorbereiding Vervolgens zal gefaseerd de uitvoering plaatsvinden: : Sterrenlaan Churchilllaan : Omgeving Kosten 77,5 mln. Dekking 62 mln Resultaat MKBA: Voort te zetten : Uitvoering 17

18 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten februari 2009 heeft de raad de OVagenda en HOV-strategie vastgesteld met daarin een netwerk van HOV-lijnen. Besloten is om HOV2 als stamlijn van dit netwerk te gaan realiseren. Op het tracé Nuenen, Winkelcentrum Woensel, Neckerspoel, Aalsterweg en High Tech Campus wordt exclusieve businfrastructuur aangelegd om prioriteit te kunnen geven aan HOV. Op de kruising Veld. Montgomerylaan met de Ring zal een ongelijkvloerse kruising worden gerealiseerd. In het centrum (binnenring) zal geen infrastructurele aanpassing plaatsvinden. Het project gebeurt in samenwerking met het SRE en de gemeente Nuenen. Winkelcentrum Woensel Veld. Montgomerylaan : Ongelijkvloerse kruising Ring Veld. Montgomerylaan : Aalsterweg High Tech Campus 8. Centraal Stationsgebied (deel tunnel) Herontwikkeling van de zuidzijde van het stationsgebied, gericht op verbetering van de verblijfskwaliteit, verbetering van verbindingen (interwijks), functiemix (wonen, werken, verblijven) en OV-knooppunt. Verbinden en verblijven. Aanbesteding 2012 stationstunnel: grondexploitatie. Resultaat MKBA: Voort te zetten : Uitvoering 9. Masterplan Genneper parken, bestaande uit de volgende onderdelen: Het Masterplan Genneperparken (zuid-oost) dat de raad heeft vastgesteld, betreft voor alle betrokken partijen (Klankbordgroep, TGE, buurten, sportverenigingen, etc.) een wenkend perspectief, dat afhankelijk van kansen en financiële middelen- gefaseerd in een periode van ca. 15 jaar uitgevoerd kan worden. De komst van de Fontys Sporthogeschool Eindhoven heeft hiervoor als katalysator gediend. Fase I (de directe omgeving van de school en daarmee samenhangend de renovatie van het tennispark) wordt nu feitelijk gerealiseerd. Daarnaast wordt in 2013 gestart met de aanleg van de rotonde Antoon Coolenlaan Willem Elsschotlaan. Resultaat MKBA: 18

19 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten Masterplan Genneper parken Vernieuwing hockeyaccommodatie De twee hockeyverenigingen (OZ en EMHC) beogen een vergaande samenwerking. Deze ontwikkeling is ook vertaald in het Masterplan Genneperparken waarin de verenigingen fysiek dichter bij elkaar komen in een accommodatie. Oude gebouwen worden afgebroken ten gunste van natuurontwikkeling in het beekdal van de Tongelreep. Tevens dient een hockeyveld te worden gedraaid en is een aantal inpassingsmaatregelen noodzakelijk. Voorbereiding 9 mln. Te herijken Voorbereiding Masterplan Genneper Parken parkeervoorziening vd Valk / verplaatsing RPC Masterplan Genneper Parken Herstructurering voetbalaccommodatie Velddoornweg Masterplan Genneper Parken FC Eindhoven stadion Masterplan Genneperparken parkeervoorziening Tongelreep Masterplan Genneper parken herinrichting openbare ruimte e.o. ijssportcentrum In het Masterplan Genneper Parken is rekening gehouden met de komst van de HOV, parallel aan de Aalsterweg, om Van der Valk heen en dan parallel aan de A2 richting High Tech Campus. Tevens is rekening gehouden met de komst van een gebouwde parkeervoorziening (ook tbv P+R) Het aantal sportvelden kan worden teruggebracht van acht naar zes (i.c.m. realisatie kunstgrasveld), waardoor in het beekdal een natuurpark kan worden gerealiseerd. In verband met waterwinning is deze ontwikkeling op termijn noodzakelijk Gefaseerde vernieuwing van het stadion. Mogelijkheden van handhaving van de accommodatie worden in samenspraak met FC Eindhoven bezien. Herinrichting van het bestaande grote parkeerterrein, die aansluit op de bestaande bebouwing en natuurlijke omgeving. In diverse gebiedsdelen kan een kwaliteitsimpuls worden gerealiseerd; omgeving ijssportcentrum en gemeentewerf (i.c herbouw werf elders) Besluitvorming in Bij positieve besluitvorming: Realisatie 2014/2016 i.v.m. toegekende provinciale subsidie. Herijking / bijstelling masterplan 2 e helft mln Resultaat MKBA: Niet te beoordelen : On hold Planning 2015/ mln Resultaat MKBA: Niet te beoordelen : Te Herijken Herijking / bijstelling masterplan 2 e helft 2012 p.m. Resultaat MKBA: Niet te beoordelen : On hold 10 mln Resultaat MKBA: Niet te beoordelen : On hold 2 mln Resultaat MKBA: Niet te beoordelen : On hold 10. Duurzame openbare Er is een visie opgesteld op welke Pilot project wordt 0,45 mln. De exacte Resultaat MKBA: 19

20 Naam investering Doel/ aard investering Planning Kosten verlichting wijze de gehele stad duurzaam verlicht kan worden met verlichting die past bij Eindhoven. Hiervoor is een roadmap opgesteld waarin de ambitie op het gebied van duurzame verlichting en de weg hier naar toe is beschreven. Uitwerking van deze roadmap vindt de komende jaren plaats. in 2013 uitgevoerd. De verdere uitrol is afhankelijk van de beschikbare middelen. kosten en dekking worden zijn nog niet bekend Voort te zetten : Voorbereiding 4.2 Investeringen in Maatschappelijk Nut Investeringen in maatschappelijk nut zijn investeringen in de openbare ruimte die een maatschappelijke bijdrage aan de stad leveren. Hierbij valt te denken aan wegen en openbaar groen. De investeringen in maatschappelijk nut worden niet geactiveerd. De lasten van de investering worden in een keer genomen. Voort te zetten 2013 Programmaonderdeel 3.2 Pedagogische Infrastructuur fysiek Openbare ruimte omgeving VMBO- SEN Realisatie van de openbare ruimte rondom de VMBO voor het stedelijk college (circa leerlingen) Uitvoering Programmaonderdeel 8.2 Openbare ruimte (muv water en groen) Sterrenlaan Onderhoud civiel kunstwerk Uitvoering Sterrenlaan Groot onderhoud Groot onderhoud asfalt Uitvoering asfalt Groot onderhoud Groot onderhoud civiele Uitvoering civiele kunstwerken 2013 kunstwerken Programma Licht Voorbereiding Vervangen OV door LED Lichtervervanging door LED Het gebruik van kwikhoudende armaturen is vanaf 2016 verboden en deze zijn ook niet meer verkrijgbaar. Met het vervangen van deze armaturen wordt voldaan aan de wettelijke bepaling. Het gebruik van kwikhoudende armaturen is vanaf 2016 verboden en deze zijn ook niet meer verkrijgbaar. Met het vervangen van deze armaturen wordt voldaan aan de wettelijke bepaling Voorbereiding Voorbereiding 20

21 Karel de Grotelaan Groot onderhoud Karel de Grotelaan Marathonloop Uitvoeren van groot onderhoud aan straten in Eindhoven die hun technische levensduur hebben bereikt en niet meer voldoen aan de basiskwaliteit, gebaseerd op technische inspecties Wandelpaden Vervangen Wandelpaden in het Dommelplantsoen Dommelplantsoen Herinrichting Roostenlaan (Floralaan-west) Herinrichting St. Josephlaan Voorbereiding Uitvoering Voorbereiding Aanpassen verbindingsweg Uitvoering Onderhoud en herinrichting St. Josephlaan Drempelprojecten onderhoud Het aanleggen van nieuwe drempels Light S (bliss) Openbare verlichting op Strijp S op basis van nieuwe technologie (Europees project) Uitvoering Uitvoering Uitvoering 21

22 Programmaonderdeel 8.5 en 8.8 Milieu en duurzaamheid 508-xx Onderzoek transport gevaarlijke stoffen In medebewind van het rijk, gemeentebreed inregelen en uitvoeren van nieuwe wettelijke taken met betrekking tot externe veiligheidsrisico's als gevolg van vervoer, productie en gebruik van gevaarlijke stoffen. In kaart brengen en monitoren van risico's electromagnetische straling (zendmasten, hoofspanningslijnen) 197-xx Geluidsanering Invulling geven aan de Rijksverplichting Sanering Wegen Railverkeerslawaai zoals opgenomen in de resterende prestatieafspraken gevelsanering ISV2 en de prestatieafspraken gevelsanering ISV3 ten aanzien van Geluid of in de projectmatig gefinancierde schermen en/of wallen 403-xx Plan van aanpak luchtkwaliteit MEC Het uitvoeren van het programma Luchtkwaliteit en Mobiliteit welk onderdeel is van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Het NSL is erop gericht uiterlijk 2015 aan de wettelijke normen voor luchtkwaliteit te voldoen Proces koersbepaling MEC om te komen tot een stadspoort gennep Uitvoering Uitvoering Uitvoering 0 0 Uitvoering Programmaonderdeel 8.6 Verkeer en Vervoer Rotonde Airbornlaan - Mercuriuslaan Fietspad Eisenhowerlaan Het kruispunt Airbornelaan/Mercuriuslaan maakt deel uit van de sternet fietsroute Centrum Son. Voor fietsers is het met verkeerslichten geregeld kruispunt een onveilige oversteek. Ontwikkeling van een Definitief Ontwerp voor de aanleg van een fietspad op gemeentelijk grondgebied, als onderdeel van de fietsverbinding tussen Eindhoven en Helmond Uitvoering Voorbereiding 22