Emotieregulatie bij kinderen: Rol van Executieve functies? Caroline Braet

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Emotieregulatie bij kinderen: Rol van Executieve functies? Caroline Braet"

Transcriptie

1 Emotieregulatie bij kinderen: Rol van Executieve functies? Caroline Braet

2 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

3 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

4 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

5 Emotieregulatie (ER) in een notendop ER: wordt gezien als versterken van positieve emoties verzwakken van negatieve emoties overweldigende emoties hanteerbaar maken ER: Adaptief en Maladaptief:! Gelinkt aan psychopathologie! Identificeren van Adaptieve en Maladaptieve ER

6 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

7 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

8 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

9 Emotieregulatie meten Feel-KJ Zelfrapportagevragenlijst voor kinderen van 8-18 jaar Meet ER bij confrontatie met angst, verdriet, en woede 90 items: 30 identieke items bevraagd voor 3 emoties 5-punt likert schaal Vanaf nu psychometrisch geëvalueerd en normen beschikbaar

10 Wanneer&ik&boos&ben! Bijna&& nooit! & Zelden! & Af&en&toe! & Vaak! Bijna&& al6jd! 1.!!!Probeer!ik!dat!wat!me!boos!maakt!te!veranderen.! 2.!!!Vertel!ik!aan!iemand!hoe!het!met!me!gaat.! 3.!!!Denk!ik!aan!dingen!die!me!gelukkig!maken.! 4.!!!Doe!ik!iets!wat!ik!leuk!vind.! 5.!!!Houd!ik!mijn!gevoelens!voor!mezelf.! 6.!!!Maak!ik!er!het!beste!van.! 7.!!!Wil!ik!niemand!zien.! 8.!!!Denk!ik!dat!het!mijn!eigen!probleem!is.! 9.!!!Wil!ik!niets!meer!doen.! 10.!Vraag!ik!me!alIjd!af!waarom!ik!boos!ben.!! 11.!Denk!ik!erover!na!wat!ik!zou!kunnen!doen.! 12.!Zeg!ik!tegen!mezelf!dat!het!probleem!niet!zo!erg!is.! 13.!Maak!ik!ruzie!met!andere!mensen.! 14.!Uit!ik!mijn!boosheid.!

11 Emotieregulatie meten: Feel-KJ: factoranalyse Adaptieve Schaal " Probleem-georiënteerde actie " Cognitieve probleemoplossing " Accepteren " Cognitief herevalueren van situatie " Negeren " Afleiding " Andere (positieve) stemming opzoeken Maladaptieve Schaal " Cognitief jezelf-devalueren " Rumineren " Zich terugtrekken " Opgeven " Afreageren; Agressie Externe Regulatie " Sociale steun zoeken " Expressie " Controle over emotie (-)

12 Caseformulation (1) onderkennende diagnostiek Drie pijlers: o Brede band screening o Afname klinisch interview (diagnose + comorbiditeit) o Specifiek: wat een kind denkt, voelt en doet (G-G-G)

13 Caseformulation (2) verklarende diagnostiek: diathesis-stress model Stress Familiale omgeving Diathese: cognitieve kwetsbaarheid Klachten (G-G-G) Kindfactoren emotieregulatie

14 Caseformulation (2) verklarende diagnostiek: diathesis-stress model Stress Familiale omgeving Diathese: cognitieve kwetsbaarheid Klachten (G-G-G) Kindfactoren emotieregulatie

15 Vaststellingen Het is toch hopeloos Ik voel me de ganse dag zo rot Niemand houdt van mij Ik kan niets goed doen Ik sta er helemaal alleen voor

16 Cognitieve visie (Beck, 1967; Stark, 1995) informatieverwerkingsbias >symptomen Attentional bias Geactiveerd schema Informatie verwerking gekleurd Interpretation bias symptomen Memory bias

17 Link tussen cognitie en gevoelens? kind Negatieve gedachten!informatieverwerkingsbias Negatieve gevoelens!blijft hangen in negatieve bui : geen mood repair! Geen emotieregulatie

18 Caseformulation (2) verklarende diagnostiek: diathesis-stress model Stress Familiale omgeving Diathese: cognitieve kwetsbaarheid Klachten (G-G-G) Kindfactoren emotieregulatie

19 Potentieel onderliggend mechanisme: rol EF? BEPERKTE COGNITIEVE CONTROLE Informatie verwerkings bias Emotie disregulatie Aandachtsbias Geheugenbias Interpretatiebias Doctoraatsproject Laura Wante (ism Sven Müeller en Rudi De Raedt)

20 Objectief Studie 1: Inhibitie # Cognitieve controle emotioneel materiaal depressieve adolescenten (10-15j) # Focus op executieve functies Project Studie 2: Set-shifting Studie 3: Aandachtscontrole/ Visueel WG # Link met maladaptieve ER Studie 4: Updating Studie 5 & 6: Mediatie-analyse met ER (ruminatie) Doctoraatsproject Laura Wante (ism Sven Müeller en Rudi De Raedt)

21 Issues in de ontwikkelingsgerichte psychotherapie " heeft psychotherapie wel zin (effectief, efficiënt)?!bekijk TAU!bereken kostprijs van problemen bij kinderen " matching : afstemming behandeling op specifieke groepen/ noden:!predictoren voor succes?!impact comorbiditeit?!vroege voorspellers: early gains!stepped care

22 Negative Affectieve Priming (NAP)Taak Test Prime trial trial Negatief of positief? + Moet geïnhibeerd/ genegeerd worden NAP-taak (Goeleven et al. 2006); Validatie fotoset (Theuwis et al., 2011)

23 Methode # Steekproef " 48 adolescenten (14 jongens, 34 meisjes) " Leeftijd: jaar (M= 13.27; SD= 1.47) Variabele Controle Klinisch N Geslacht (V/M) 17/ 10 17/ 4 Age* (1.24) (1.56) CDI ** 5.59 (3.16) (5.86) * Significant verschil qua leeftijd (F= 6.66, df= 1, 47, p<.05) = opgenomen als controlevariabele ** Significant verschil qua CDI-scores (F= , df= 1, 47, p<.001)

24 + NAP - paradigma Experimentele conditie Interferentie-effect + Inhibitie-effect

25 Hypothesen 1. Klinische groep vs. controlegroep: meer interferentie van negatieve stimuli geen op vlak van interferentie door positieve stimuli 2. Klinische groep vs. controlegroep: meer inhibitie van negatieve stimuli geen op vlak van inhibitie van positieve stimuli 3. Inhibitie en interferentie zijn positief gecorreleerd

26 Resultaten interferentie: significant 200 Low CDI High CDI mean interference in ms INT pos INT neg Mate van interferentie van negatieve stimuli significant hoger in the klinische groep (110 ms) vergeleken met de controlegroep (43 ms) (t= -4.2, df= 46, p<.001) Geen interferentie door positieve stimuli (t= 1.8, df= 47, p= 0.083)! Controlegroep (1ms); klinische groep (-41ms)

27 Resultaten: inhibitie: significant 200 Low CDI High CDI mean inhibition in ms INH pos INH neg Mate van inhibitie van negatieve stimuli significant hoger in the klinische groep (104 ms) vergeleken met de controlegroep (19 ms) (t= -4.9, df= 46, p<.001) Geen significante verschillen op vlak van inhibitie van positieve stimuli (t= 1.5, df= 46, p=.13)! Controlegroep (-14ms); klinische groep (-42ms) Geen inhibitie

28 Resultaten 3. CORRELATIE INTERFERENTIE-INHIBITIE! & Inhibitie negatief& Inhibitie positief& Interferentie negatief&.55**! -.30*! Interferentie positief& -.10!.28 Ϯ! Significante correlatie tussen interferentie en inhibitie van negatieve stimuli (r=. 55, p< 0.001) Randsignificante correlatie tussen interferentie en inhibitie van positieve stimuli (r=.28, p =.006) Presentatie ronde tafel Zeepreventorium 28/03/2014

29 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

30 Tom, 10 jaar Probleem: wordt regelmatig gepest veel ruzies met jongere zus concentratieproblemen weinig zelfvertrouwen Gezin: sinds 2 jaar hebben de ouders relationele problemen. er is veel ruzie en geen gezamenlijke activiteiten Tom: gevoelens: lusteloos met woede-aanvallen gedachten als: ik krijg altijd de schuld en iedereen heeft het op mij gemunt gedrag: geeft vaak op; zegt over schooltaken: kan dit niet

31 Adap6eve&strategieën&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&!Ruwe&score! Probleemgericht&handelen& 39& Afleiding!zoeken! 47! Andere!(posiIeve)!stemming!oproepen! 47! Accepteren& 35& Vergeten/verwaarlozen! 49! Cogni6eve&probleemoplossing& 45& Herevalua6e&van&de&stemming& 43& Maladap6eve&strategieën&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& Ruwe&score& Opgeven& 60& Agressieve!acIes! 57! Zich&terugtrekken& 63& 62& Rumineren! 52!

32 Caseformulation (2) verklarende diagnostiek: Tom Op school gepest Familiale ruzies Moeder geeft Tom de schuld Negatieve schema s over zichzelf en anderen Lusteloos Prikkelbaar " Wordt agressief " Geen actie " Geen steun zoeken

33 Een depressie werkt in op Wat een kind VOELT Wat een kind wel/niet DOET Een goede diagnostiek en behandeling dus ook

34 ? Een depressie werkt in op (opm 2) CGT Wat een kind VOELT Een goede diagnostiek en behandeling dus ook Wat een kind wel/niet DOET Gedragsactivatie

35 Emotieregulatie: opties voor TOM: Adaptieve Schaal " Probleem-georiënteerde actie " Probleemoplossing " Accepteren " Cognitief herevalueren van situatie " Negeren " Afleiding " Positieve stemming opzoeken Maladaptieve Schaal " Cognitief jezelf-devalueren " Rumineren " Zich terugtrekken " Opgeven " Afreageren; Agressie Externe Regulatie " Sociale steun zoeken " Expressie " Controle over emotie (-)

36 Issues in de ontwikkelingsgerichte psychotherapie " heeft psychotherapie wel zin (effectief, efficiënt)?!bekijk TAU!bereken kostprijs van problemen bij kinderen " matching : afstemming behandeling op specifieke groepen/ noden:!predictoren voor succes?!impact comorbiditeit?!vroege voorspellers: early gains!stepped care

37 Reflecties op de studies en verder onderzoek Onderzoek bij kinderen waar ER nog volop in ontwikkeling is Nog weinig onderzoek in klinische populatie? Zie volgende slides Geen uitspraken mogelijk over causaliteit Nog weinig onderzoek naar één ER strategie apart Moeten ER strategieën extra getraind worden? met cognitieve controle? Zie volgende slides

38 Conclusies Studies : Bij behandeling! training in adaptieve ER strategieën! én inzicht en afleren maladaptieve ER strategieën Belangrijk voor preventie: tekort aan adaptieve ER strategieën:! schoolkinderen vooral training in adaptieve ER

39 Studie : Is spreken over gevoelens effectieve ER-strategie? $ Kinderen tussen 8 en 14 jaar $ Mood inductie: film met trieste afloop $ Gedragsexperiment twee groepen kinderen ad-random!er strategie = afleiding zoeken (n=44)!er strategie = sociale steun zoeken, erover spreken (n=44) $ Voor-en nadien: gevoelens beoordelen $ Debriefing Doctoraatsproject Lotte Theuwis

40 Gevoelens 1x beoordelen 1 Video bekijken 2 Gevoelens 2 3 e x beoordelen ER strategie uitvoeren 4 Gevoelens 3 5 e x beoordelen

41 Scores kinderen fase 3 (na ER) minus fase 2 (na film) H 1a: Negatieve emoties dalen na ER-strategie H 1b: Positieve emoties stijgen na ER-strategie Paired sample T-test Mean SD SE t Df p Boos Droef Bang Blij

42 resultaten Beide groepen hebben na het toepassen van de ER strategie! een daling in negatieve emoties en! een stijging in positieve emoties Verschillen kleiner in de praat-conditie in vgl afleiding-conditie Doctoraatsproject Lotte Theuwis

43 Reflecties op de studies en verder onderzoek Onderzoek bij kinderen waar ER nog volop in ontwikkeling is Nog weinig onderzoek in klinische populatie Geen uitspraken mogelijk over causaliteit Nog weinig onderzoek naar één ER strategie apart Moeten ER strategieën extra getraind/ondersteund worden? Zie volgende slides Rol van Omgeving : Ouders als model? Rol van Temperament: ER voor elk kind even effectief? Zie volgende slides

44 Evaluatie specifieke ER: bijv. Acceptatie Acceptatie is actieve houding van toelaten niet automatisch reageren probeer te accepteren wat niet veranderd kan worden

45 Doctoraatsproject ism Sven Müeller door Nele de Witte Evaluatie specifieke ER: bijv. anders denken

46 PROBLEEM: Wat is het probleem? OPKIKKEREN: Kom op, ik kan het! DOEL: Wat is mijn doel? PLANNEN: Welke plannen heb ik? KIES en VOER UIT: Wat is het beste plan? PROFICIAT: Hoe heeft het gewerkt?

47 Issues in de ontwikkelingsgerichte psychotherapie " heeft psychotherapie wel zin (effectief, efficiënt)?!bekijk TAU!bereken kostprijs van problemen bij kinderen " matching : afstemming behandeling op specifieke groepen/ noden:!predictoren voor succes?!impact comorbiditeit?!vroege voorspellers: early gains!stepped care

48 Werkgeheugen training als extra steun? Hoe meer trials goed: speelt plaatje vrij, meer rechten in game Tegels lichten op in bepaalde volgorde

49 Executive function training: Inhibition training task

50 Therapie-effecten ook zichtbaar? Doctoraatsproject ism Sven Müeller door Nele De Witte

51 Reflecties op de studies en verder onderzoek Onderzoek bij kinderen waar ER nog volop in ontwikkeling is Nog weinig onderzoek in klinische populatie Geen uitspraken mogelijk over causaliteit Nog weinig onderzoek naar één ER strategie apart Moeten ER strategieën extra getraind/ondersteund worden? Rol van Temperament: ER voor elk kind even effectief? Rol van Omgeving : Ouders als model? Zie volgende slides Doctoraatsprojecten ism Guy Bosmans: Eva Vandevivere, Julie van de Walle en Kim van Durme

52 Toekomst The Developmental Origins of! Cognitive Vulnerability to Depression:! Temperament,! Parenting,! and Negative Life Events in Childhood as! Contributors to Negative Cognitive Style!! Amy H. Mezulis,! Janet Shibley Hyde, and Lyn Y. Abramson! University of Wisconsin Madison!! Developmental psychology (2006)!

53 zelfregulatie <-> impulsiviteit Inhibi6e& processen:& «&cold&systeem&»& BoUom!up! Top!down! Biologische Approach Avoidance processen : «hot systeem»!!!!!!!! Duaal!process!model!(o.a.!Appelhans,!2009)!

54 Sample! Age! range! Instruments! Evidence for strong hot system! Evidence for poor cool system! Chapter 2! (N =82)! Stop Task! OW-TEA-Ch! Circle Drawing task! Door Opening Task! Maudsley Index of Childhood Delay Aversion! Impulsive decision making& Poor inhibitory control! Chapter 3! (N = 132)! Hungry Donkey Task! Standard version! Reversed version! Future insensitivity& Chapter 4! (N = 97)! Delay of gratification task! Subjective experience! Attention focus strategy! UPPS! Delay aversion& Higher Urgency, Lack of Perseverance& Poor attentional control! Chapter 6! (N = 44)! BRIEF! Corsi Block Tapping Task! Stop Task! Trainability of working memory and inhibitory control!

55 Hongerige Ezel Taak (Crone & Van der Molen, 2004). Sandra Verbeken, VCKJPP

56 Toekomst Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

57 Toekomst

58 Naam presentatie Naam maker en/of presentator - 12/09/2005 Faculteit Naam Faculteit Dienst of Vakgroep (optioneel)

59

60 Toekomst Stress Familiale omgeving Opvoeding Rol Hechting? Diathese: Cognitieve en/of Emotionele Kwetsbaarheid? Klachten Neuro Biologie EF Kindfactoren Emotieregulatie Rol Temperament?

61 Een depressie werkt in op Wat een kind VOELT Wat een kind wel/niet DOET Een goede diagnostiek en behandeling dus ook

62 PAK AAN-programma Vertaling van Taking Action programma van Kevin Stark en Philip Kendall Cognitief-Gedragstherapeutisch programma 18 wekelijkse sessies van 1 uur tot 1.5 uur Groepsbehandeling of individuele aanpak

63 PAK AAN-programma 8 componenten Educatie : gevoelens Relatie : gedachten-gevoelens-problemen Re-activatie Opkikkertjes Probleem-oplossend denken Bouwen aan positief zelfbeeld Opsporen negatieve gedachten Oefenen in anders denken

64 PAK AAN-programma 8 componenten " EMOTIEREGULATIE 3 basistechnieken Educatie : gevoelens Relatie : gedachten-gevoelens-problemen Re-activatie Opkikkertjes PROBLEEMOPLOSSING Probleem-oplossend denken Bouwen aan positief zelfbeeld Opsporen negatieve COGNITIEVE gedachten HERSTRUCTURERING Oefenen in anders denken

65 OPBOUW PROGRAMMA

66

67 Eenvoudig emotiedagboek

68 EMOTIEREGULERENDE INTERVENTIES Gevoelens zien als signaal van een probleem! probleemoplossend denken! opkikkertjes introduceren

69

70 De&schaduw&

71 Doel: Help deelnemers begrijpen dat we onze eigen biases creëren Activiteit: Verhalen vertellen

72 Activiteit: Verhalen vertellen

73 Negatieve gedachte: Wat gebeurde er? Nieuwe gedachte: Hoe hard geloof je erin? (1-100%) Kies nu hieronder de vraag of vragen die je zouden helpen om positiever te denken. Duid je keuze aan, en beantwoord de vraag. Hoe hard geloof je nu in de negatieve gedachte? (1-100%) Vragen Wat zijn de bewijzen? Bewijzen voor gedachte: Antwoord en Bewijzen tegen gedachte: Andere manier om ernaar te kijken?

74 Behandeling Tom Casus Psycho-educatie Pak Aan: Gezin Emoties kennen en reguleren Probleemoplossingsvaardigheden Cognitieve herstructurering (zelfbeeld) Gezinsactiviteiten - gezinsconflicten

75 !!Vragenlijst!!!!Pre!!!!Post!!!!Klin.!sign.!!!!!RCI!!!!CDI!!! 19& 12& &ja&&& 2,31!!CBSK[School!! 10& 11&!nee!!!!<!1,96!!!!CBSK[Sociaal!!! 9& 12&!nee!!!!<!1,96!!!!CBSK[Sport!!! 15& 18&!ja!!!!<!1,96!!!!CBSK[Fysiek!!! 6& 12&!nee!!!!<!1,96!!!!CBSK[Gedrag! 15& 15&!nee!!!!<!1,96!!!!CBSK[! Gevoel!van!eigenwaarde!!! 11& 16& &ja& 2,7&

76 !Vragenlijst!!!!Pre!!!!Post!!!!Klin.!sign.!!!! FEEL[KJ!!! &! Opgeven! 60& 52&!ja!! Agressieve!acIes! 57& 52&!ja!!! Zich&terugtrekken! 63& 51&!ja!!! 62& 50&!ja!!! RuminaIe! 52& 52&![[[!!!

77 Interesse diagnostiek en behandeling van ER en depressie geprikkeld?

78 Heel veel dank aan Gedragsproblemen bij jonge kinderen en adolescenten Depressie, internaliserende problemen bij kinderen en adolescenten Eetproblemen bij kinderen en adolescenten

Emotieregulatie bij kinderen met depressieve symptomen. C. Braet

Emotieregulatie bij kinderen met depressieve symptomen. C. Braet Emotieregulatie bij kinderen met depressieve symptomen C. Braet (poten'ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante rela'es met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere

Nadere informatie

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. Joris van Doorn ID 5107-5881 Datum 04.04.2016.

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. Joris van Doorn ID 5107-5881 Datum 04.04.2016. FEEL-KJ Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren HTS Report ID 5107-5881 Datum 04.04.2016 Zelfrapportage FEEL-KJ Inleiding 2 / 27 INLEIDING De FEEL-KJ brengt de strategieën in kaart die

Nadere informatie

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. David-Jan Punt ID 256-4 Datum 27.08.2014.

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. David-Jan Punt ID 256-4 Datum 27.08.2014. FEEL-KJ Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren HTS Report ID 256-4 Datum 27.08.2014 Zelfrapportage FEEL-KJ Profielformulier 3 / 27 PROFIELFORMULIER Vragenlijst over emotieregulatie bij

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. Julia de Vries ID Datum

FEEL-KJ. Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren. HTS Report. Julia de Vries ID Datum HTS Report FEEL-KJ Vragenlijst over emotieregulatie bij kinderen en jongeren ID 5105-7036 Datum 20.07.2017 Zelfrapportage INLEIDING FEEL-KJ 2/20 Inleiding De FEEL-KJ brengt de strategieën in kaart die

Nadere informatie

Adolescenten met een Middelenmisbruikstoornis Een onderzoek naar kwetsbaarheden

Adolescenten met een Middelenmisbruikstoornis Een onderzoek naar kwetsbaarheden Adolescenten met een Middelenmisbruikstoornis Een onderzoek naar kwetsbaarheden Brenda Volkaert Doctoraatsbursaal Vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie Overzicht Deel 2 Onderzoek

Nadere informatie

FEEL-E. Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen. HTS Report. Simon Janzen ID 4589-2 Datum 11.11.2015. Zelfrapportage

FEEL-E. Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen. HTS Report. Simon Janzen ID 4589-2 Datum 11.11.2015. Zelfrapportage FEEL-E Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen HTS Report ID 4589-2 Datum 11.11.2015 Zelfrapportage FEEL-E Inleiding 2 / 14 INLEIDING De FEEL-E brengt de strategieën in kaart die volwassenen gebruiken

Nadere informatie

INTERNE COGNITIEVE CONTROLE BIJ ADOLESCENTEN MET DEPRESSIEVE SYMPTOMEN

INTERNE COGNITIEVE CONTROLE BIJ ADOLESCENTEN MET DEPRESSIEVE SYMPTOMEN INTERNE COGNITIEVE CONTROLE BIJ ADOLESCENTEN MET DEPRESSIEVE SYMPTOMEN LAURA WANTE, CAROLINE BRAET INEKE DEMEYER, RUDI DE RAEDT, SVEN MUELLER Department of Developmental, Personality and Social Psychology,

Nadere informatie

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

AANDACHT VOOR EMOTIEREGULATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET ADHD

AANDACHT VOOR EMOTIEREGULATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET ADHD AANDACHT VOOR EMOTIEREGULATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET ADHD Prof. dr. Roeljan Wiersema Universiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen

Nadere informatie

FEEL-E. Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum

FEEL-E. Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum FEEL-E Vragenlijst over emotieregulatie bij volwassenen HTS Report ID 5105-7035 Datum 20.07.2017 Zelfrapportage INLEIDING FEEL-E 2/15 Inleiding De FEEL-E brengt de strategieën in kaart die volwassenen

Nadere informatie

7-10-2013. Emotieherkenning bij CI kinderen en kinderen met ESM

7-10-2013. Emotieherkenning bij CI kinderen en kinderen met ESM 7--3 Sociaal-emotioneel functioneren van kinderen met een auditieve/ communicatieve beperking Emotieherkenning bij kinderen en kinderen met Rosanne van der Zee Meinou de Vries Lizet Ketelaar Rosanne van

Nadere informatie

TOEVOEGEN VAN EEN COGNITIEVE BIAS MODIFICATIE TRAINING AAN EEN RESIDENTIEEL BEHANDELPROGRAMMA VOOR OBESITAS BIJ KINDEREN PILOT STUDIES.

TOEVOEGEN VAN EEN COGNITIEVE BIAS MODIFICATIE TRAINING AAN EEN RESIDENTIEEL BEHANDELPROGRAMMA VOOR OBESITAS BIJ KINDEREN PILOT STUDIES. TOEVOEGEN VAN EEN COGNITIEVE BIAS MODIFICATIE TRAINING AAN EEN RESIDENTIEEL BEHANDELPROGRAMMA VOOR OBESITAS BIJ KINDEREN PILOT STUDIES. Sandra Verbeken 1, Caroline Braet 1, Lien Goossens 1, Katrijn Houben

Nadere informatie

HAALBAARHEID EN EFFECTIVITEIT VAN ZELFREGULATIE TRAINING. Sandra Verbeken & Caroline Braet - Zeepreventorium - Ronde Tafel 2017

HAALBAARHEID EN EFFECTIVITEIT VAN ZELFREGULATIE TRAINING. Sandra Verbeken & Caroline Braet - Zeepreventorium - Ronde Tafel 2017 HAALBAARHEID EN EFFECTIVITEIT VAN ZELFREGULATIE TRAINING Sandra Verbeken & Caroline Braet - Zeepreventorium - Ronde Tafel 2017 WAAROM? 3 DE VOEDSELOMGEVING VAN ONZE KINDEREN: OBESOGENE OMGEVING https://vimeo.com/44669019

Nadere informatie

GENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN

GENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN S TELLEN VOOR GENERATIE 2020 E E N BLIK OP DE RESULTATEN EVEN VOORSTELLEN.. M A RIE - L OTTE VA N BEVEREN K L I N I S C H P S YCHOLOOG, D OCTORAATSSTUDENT M A RIELOTTE.VA N B EVEREN@UGENT.BE DE ADOLESCENTIE

Nadere informatie

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Valerie Van Cauwenberghe en Prof. dr. Roeljan Wiersema Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Dit onderzoek werd uitgevoerd door: Prof. dr.

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder

Nadere informatie

Sociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren

Sociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten Sociale angst Risicofactoren Interventies Angst voor het oordeel van anderen Voor gek staan Uitgelachen te worden In verlegenheid gebracht te worden In de belangstelling

Nadere informatie

Een nieuwe interventie voor het stimuleren van zelfcontrolevaardigheden bij obese kinderen: executieve functietraining met spelelementen

Een nieuwe interventie voor het stimuleren van zelfcontrolevaardigheden bij obese kinderen: executieve functietraining met spelelementen Een nieuwe interventie voor het stimuleren van zelfcontrolevaardigheden bij obese kinderen: executieve functietraining met spelelementen Sandra Verbeken, Caroline Braet en Saskia van der Oord (2013) Executive

Nadere informatie

Een aandachtige blik op

Een aandachtige blik op INLEIDING Een aandachtige blik op temperamentt Valerie Van Cauwenberge Prof. Dr. Roeljan Wiersema SWVG Studiedag Leuven, 2 december 21 Temperament = individuele id verschillen tussen kinderen in reactiviteit

Nadere informatie

Psychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden

Psychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Psychologische behandeling van bipolaire patiënten Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Omgaan met stessoren (1) Stressgevoeligheid Stress Generation theory The

Nadere informatie

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische

Nadere informatie

Emotieregulatie bij jongeren met obesitas

Emotieregulatie bij jongeren met obesitas Emotieregulatie bij jongeren met obesitas Nieuw aspect binnen preventie- en therapiemodellen? Taaike Debeuf, dr. Sandra Verbeken & prof. dr. Caroline Braet Universiteit van Gent Nieuwe stroming binnen

Nadere informatie

Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans

Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans Experimentele psychopathologie Op zoek naar de psychologische processen die een rol spelen bij het ontstaan, in stand houden en terugval van psychopathologie

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van

Nadere informatie

Mindfulness, de stand van zaken & Hoe verder?

Mindfulness, de stand van zaken & Hoe verder? Mindfulness, de stand van zaken & Hoe verder? Mindfulness = Aandachttraining en emotieregulatie-training MBSR & MBCT cursus Meditaties: adem, bodyscan, geluiden, keuzeloze aandacht, 3 min ademruimte, bewegen,

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Titel: Cognitieve Kwetsbaarheid voor Depressie: Genetische en Omgevingsinvloeden Het onderwerp van dit proefschrift is cognitieve kwetsbaarheid voor depressie en de wisselwerking

Nadere informatie

Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Structuur 1. Autisme 2. Emotieregulatie 3. Emotieregulatie en autisme 4. Mindfulness

Nadere informatie

Boek Slapende honden? Wakker maken!

Boek Slapende honden? Wakker maken! Boek Slapende honden? Wakker maken! A.Struik, ontwikkelingspsycholoog/ systeemtherapeut Joany Spierings Drie testen Weinig theorie en veel praktijk CD-Rom/ werkbladen Formulier zes testen Geen protocol

Nadere informatie

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Samenvatting presentatie Expertisebijeenkomst Executieve Functies Koers-VO; Capelle a/d IJssel; 3 december 2012

Nadere informatie

Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten

Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten Diagnostiek van executieve functies bij adolescenten Samenvatting presentatie congres EF bij adolescenten Utrecht, 19 juni 2012 Dr. Mariëtte Huizinga Universiteit van Amsterdam Executieve functies Weerstand

Nadere informatie

Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten

Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten Raakvlakken, verschillen en bevindingen. Een korte praktische onderdompeling. Dr. C. Faché, K. Naessens, N. Nelen, L.

Nadere informatie

ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES

ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES VAKGROEP ONTWIKKELINGS-, PERSOONLIJKHEID- EN SOCIALE PSYCHOLOGIE (PP07) ONDERZOEKSGROEP KLINISCHE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES OVER ETEN: DE ROL VAN ZELFREGULATIE VLAAMS CONGRES

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Genderdysforie in kinderen: Oorzaken en Gevolgen Chapter ELEVEN De studies, beschreven in dit proefschrift, richten zich op vier thema s. De eerste hoofdstukken beschrijven twee

Nadere informatie

Baasjes van de perfecte hond. Eva Lambrecht KynoCongres 2016

Baasjes van de perfecte hond. Eva Lambrecht KynoCongres 2016 Baasjes van de perfecte hond Eva Lambrecht KynoCongres 2016 Baasjes van de perfecte hond Aandacht voor de hond die lijdt Terecht en onmisbaar! Aandacht voor de baasjes die lijden Ook terecht en onmisbaar!

Nadere informatie

Mood and Resilience in Offspring

Mood and Resilience in Offspring Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige

Nadere informatie

Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen

Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting De nadelige gezondheidsrisico s/gevolgen van roken en van depressie en angststoornissen zijn goed gedocumenteerd, en deze aandoeningen doen zich vaak tegelijkertijd voor. Het doel

Nadere informatie

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Sylvie Verté INLEIDING Reeds geruime tijd worden pogingen ondernomen om te bepalen welke aspecten van diverse ontwikkelings-

Nadere informatie

PrOP: Kortdurende psychologische interventies voor kinderen en jongeren. Nathalie Haeck & Sara Debruyne September 2014

PrOP: Kortdurende psychologische interventies voor kinderen en jongeren. Nathalie Haeck & Sara Debruyne September 2014 PrOP: Kortdurende psychologische interventies voor kinderen en jongeren Nathalie Haeck & Sara Debruyne September 2014 Behandeling van kinderen en jongeren Kortdurend (± 8 sessies), focus op coping, zelfredzaamheid

Nadere informatie

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Waarom video games? Nadelen van huidige interventies Effectiviteit Toegankelijkheid Stigmatisering Didactische

Nadere informatie

De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling

De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling Neeltje van den Bedem¹ Petra Van Alphen², Julie Dockrell 3, Carolien Rieffe 1,3,4 1 Developmental Psychology, Leiden 2 Royal Kentalis, Netherlands

Nadere informatie

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Een verpleegkundige in Engeland die is gespecialiseerd in patiënten met multiple sclerose / MS voerde een informele studie uit waarbij

Nadere informatie

prof dr Else de Haan De Bascule/AMC/UvA Amsterdam 7 0tober 2010

prof dr Else de Haan De Bascule/AMC/UvA Amsterdam 7 0tober 2010 prof dr Else de Haan De Bascule/AMC/UvA Amsterdam 7 0tober 2010 Emotie: gespannen, ongelukkig Fysiek: hartkloppingen, trillen Cognitief: overinterpreteren, piekeren, aandacht Gedrag: vermijden - Verkeerd

Nadere informatie

Exposure to Parents Negative Emotions in Early Life as a Developmental Pathway in the Intergenerational Transmission of Depression and Anxiety E.

Exposure to Parents Negative Emotions in Early Life as a Developmental Pathway in the Intergenerational Transmission of Depression and Anxiety E. Exposure to Parents Negative Emotions in Early Life as a Developmental Pathway in the Intergenerational Transmission of Depression and Anxiety E. Aktar Summary 1 Summary in Dutch (Samenvatting) Summary

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Gezonde coping. Mindfulness 14/11/2012. Lijdensdruk. Verschillende meditatietechnieken

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Gezonde coping. Mindfulness 14/11/2012. Lijdensdruk. Verschillende meditatietechnieken Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Lijdensdruk Angst en depressie Meer bij volwassenen Dwangmatig denken /

Nadere informatie

SPEELT EFFORTFUL CONTROL EEN ROL TER VERKLARING VAN HET VERBAND TUSSEN STRAF- EN BELONINGSGEVOELIGHEID EN EETSTIJLEN BIJ ADOLESCENTEN?

SPEELT EFFORTFUL CONTROL EEN ROL TER VERKLARING VAN HET VERBAND TUSSEN STRAF- EN BELONINGSGEVOELIGHEID EN EETSTIJLEN BIJ ADOLESCENTEN? VAKGROEP ONTWIKKELINGS-, PERSOONLIJKHEID- EN SOCIALE PSYCHOLOGIE (PP07) ONDERZOEKSGROEP KLINISCHE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE SPEELT EFFORTFUL CONTROL EEN ROL TER VERKLARING VAN HET VERBAND TUSSEN STRAF-

Nadere informatie

Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie

Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie Dr. Annemiek Karreman Departement Medische en Klinische Psychologie, Tilburg University Deze presentatie Twee experimentele studies naar de rol van

Nadere informatie

Wacht maar tot ik groot ben!

Wacht maar tot ik groot ben! www.geerttaghon.be Wacht maar tot ik groot ben! Omgaan met agressie bij kleine kinderen Geert Taghon 2013 Ontwikkeling kleine kind De wereld leren kennen en zich hieraan aanpassen (adaptatie) Processen

Nadere informatie

Persoonlijkheid en psychosociaal welzijn bij problema6sch internetgebruik

Persoonlijkheid en psychosociaal welzijn bij problema6sch internetgebruik Persoonlijkheid en psychosociaal welzijn bij problema6sch internetgebruik Symposium Internetverslaving 13 februari 2015 Jolien Vangeel en Rozane De Cock Achtergrond Compulsive Internet Use in Belgium Needs:

Nadere informatie

Emoties, wat is het signaal?

Emoties, wat is het signaal? Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel

Nadere informatie

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit

Nadere informatie

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant: TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die

Nadere informatie

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004)

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Dia 1 Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen Een reactie van Bibi Huskens Dia 2 Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Problemen in: Planning Inhibitie Schakelvaardigheid

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde Overbelasting Mindfulness Theorie Praktijk (aanpassingen) Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Leven met een amputatie. Chris Leegwater Vinke Psycholoog

Leven met een amputatie. Chris Leegwater Vinke Psycholoog Leven met een amputatie Chris Leegwater Vinke Psycholoog Amputatie 2 Amputatie is voor de geamputeerde meestal een ernstig trauma, niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk. Naast het verlies van de

Nadere informatie

Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen

Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen (ODD & CD) Congres Prikkelverwerking 6 november 2014 Dr. M.A.J. Raaijmakers GZ-psycholoog en Universitair Docent UU INTRODUCTIE AGRESSIE! Video:! http://www.youtube.com/watch?v=o00yfkje1fo!

Nadere informatie

Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol?

Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol? Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol? Juliette M.Liber, Gerly M. De Boo & Pier J.M. Prins VGCt 2011, Veldhoven Training is effectief,

Nadere informatie

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik 29-09-2014 Merijn van de Vliet, GZ-psycholoog Programma Introductie Oefening Horizon: twee varianten naast elkaar Film Oefening Thema s en

Nadere informatie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie Enkele cijfers 17,9 % van de patiënten met een angststoornis lijdt aan een alcoholverslaving 19,4% van de alcoholverslaafden heeft een angststoornis (Addiction

Nadere informatie

De behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut

De behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut De behandeling van complexe rouw Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut Disclosure of interest Mogelijke belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog/onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog/onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog/onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) Wat is een depressie?

Nadere informatie

Problemen met executieve functies bij kinderen met DCD: een literatuuroverzicht

Problemen met executieve functies bij kinderen met DCD: een literatuuroverzicht 1 Problemen met executieve functies bij kinderen met DCD: een literatuuroverzicht Marina Schoemaker, Merel Timmer, Marleen van der Wees, Heleen Reinders Messelink, Chiel Volman, Jolien van den Houten Wat

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en discussie

Samenvatting, conclusies en discussie Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Suïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling

Suïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling Suïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling Prof. Dr. K. Audenaert Hoogleraar Universiteit Gent Kliniekhoofd Volwassenen Psychiatrie UZ Gent Neurobiologie en suïcidaal gedrag

Nadere informatie

Proudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie

Proudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Proudy Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Wat is psychomotorische kindertherapie? Pmkt is een vorm van kindertherapie bedoeld voor kinderen die vast lopen in hun ontwikkeling en dat in hun gedrag

Nadere informatie

Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving

Cognitive Bias Modification (CBM): Computerspelletjes tegen Angst, Depressie en Verslaving Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving Mike Rinck Radboud Universiteit Nijmegen Cognitieve Vertekeningen bij Stoornissen "Cognitive Biases" Patiënten

Nadere informatie

Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen. Prof. dr. Filip Raes KU Leuven

Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen. Prof. dr. Filip Raes KU Leuven Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen Prof. dr. Filip Raes KU Leuven Antwerpen Het verhaal, met en zonder woorden 17.03.2017 waarover zal ik het hebben? belang van specifieke

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Jamal, Mumtaz Title: Smoking and the course of anxiety and depression Issue Date:

Nadere informatie

EF en gedragsproblemen. Walter Matthys

EF en gedragsproblemen. Walter Matthys EF en gedragsproblemen Walter Matthys Verminderde EF bij gedragsproblemen afhankelijk van ADHD (symptomen)? Meta-analyse bij jonge kinderen met externaliserend gedrag (Schoemaker, Mulder, Dekovic & Matthys,

Nadere informatie

Sociaal-emotionele kinderen ontwikkeling bij jonge ESM-

Sociaal-emotionele kinderen ontwikkeling bij jonge ESM- Sociaal-emotionele jonge Bernadette ESM-kinderen Vermeij ontwikkeling bij Rosanne NSDSK van Zee Inhoud Inleiding Monitor Onderzoek ontwikkeling voor sociaal bij jonge ESMkinderen emotionele met ESM Siméa

Nadere informatie

Cognitieve klachten bij MS: een casusbespreking Er is geen sprake van belangenverstrengeling.

Cognitieve klachten bij MS: een casusbespreking Er is geen sprake van belangenverstrengeling. Disclosure Cognitieve klachten bij MS: een casusbespreking Er is geen sprake van belangenverstrengeling. Tim Vaessen Klinisch neuropsycholoog 4-10-2013 2 Overzicht MS en cognitie - Cognitieve klachten

Nadere informatie

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen. Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst

Nadere informatie

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS SAMENVATTING PRESENTATIE SCHOOLPSYCHOLGENCONGRES; AMSTERDAM; 15 MAART 2013 Dr. Mariëtte Huizinga Vrije Universiteit

Nadere informatie

Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis. Colin van der Heiden. Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013

Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis. Colin van der Heiden. Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013 Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis Colin van der Heiden Workshop NJC-VGCt Zwolle, 12 april 2013 PROGRAMMA inleiding metacognitieve theorie video-demonstratie en oefening: uitvragen

Nadere informatie

Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding

Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013 Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nouchka Tick 1 Thea Vogelaar 2 1 Senior Onderzoeker,

Nadere informatie

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot

Nadere informatie

Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten

Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten VGCT najaarscongres 2016 Amras van Opdorp MSc. Pro Persona Mental Health Care, Depression Expertise Center, Nijmegen,

Nadere informatie

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren PTSS - diagnostiek en behandeling drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren Opbouw Diagnose PTSS Prevalentiecijfers PTSS en arbeid Preventie van PTSS Behandeling

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde lezing Overbelasting bij mensen met autisme Werk en overbelasting Begeleiding Mindfulness

Nadere informatie

Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen

Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Judith Arendsen, junior onderzoeker Research & Development Programma Ontwikkeling

Nadere informatie

samenvatting Opzet van het onderzoek

samenvatting Opzet van het onderzoek 167 Angst en depressie komen vaak voor bij kinderen. Angst en depressie beïnvloeden niet alleen het huidige welbevinden van kinderen, maar kunnen ook een negatieve invloed hebben op hun verdere leven.

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting De adolescentie is lang beschouwd als een periode met veelvuldige en extreme stemmingswisselingen, waarin jongeren moeten leren om grip te krijgen op hun emoties. Ondanks het feit

Nadere informatie

SAMENVATTING Introductie

SAMENVATTING Introductie Introductie Affect heeft een belangrijke functie in de organisatie van gedrag. Affect moet en kan in principe gereguleerd worden, als dit voor iemands doelen van belang is. Dysregulatie van effect verwijst

Nadere informatie

Systeem- & relatietherapie. Katrien Aelvoet

Systeem- & relatietherapie. Katrien Aelvoet Systeem- & relatietherapie Katrien Aelvoet Zit je in de knoop met jezelf? Lijkt de fut uit je relatie? Is er geen land meer te bezeilen met je kind? Misschien kan ik je helpen. Ik ben Katrien Aelvoet,

Nadere informatie

GENDER, COMORBIDITY & AUTISM Inleiding INHOUD Opzet en Bevindingen per onderzoek Algemene Discussie Aanbevelingen Patricia J.M. van Wijngaarden-Cremers Classifications & Gender Patient cohort 2004 Clusters

Nadere informatie

Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans.

Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans. Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans. Hypothese: De verpleegkundige interventies die worden ingezet bij depressie, op afdeling De Schans,

Nadere informatie

Speerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013

Speerpunt 2 Gevoelig oog. Kim Idenburg Oktober 2013 Speerpunt 2 Gevoelig oog Kim Idenburg Oktober 2013 1 Welkom! Vandaag: Utrechts kwaliteitskader Speerpunt 2: gevoelig oog 2 Utrechts Kwaliteitskader Het jonge kind -> toekomstig (school)succes VEEL ontwikkelingen

Nadere informatie

Colin van der Heiden

Colin van der Heiden Workshop: Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis Colin van der Heiden PG-Dag van de Inhoud Complexiteit vraagt maatwerk Rotterdam, 5 oktober 2017 PROGRAMMA inleiding metacognitieve

Nadere informatie

ZELF-DETERMINATIE THEORIE EN PSYCHISCH WELZIJN

ZELF-DETERMINATIE THEORIE EN PSYCHISCH WELZIJN ZELF-DETERMINATIE THEORIE EN PSYCHISCH WELZIJN Prof. Dr. Inge Antrop Dr. Katrijn Brenning MSc. Lana De Clercq Prof. Dr. Sarah De Pauw Ph.D. Lisa Dieleman Prof. Dr. Patrick Luyten Ph.D. Elien Mabbe Dr.

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE. Jaarbeurs Utrecht. Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline

EMOTIEREGULATIE. Jaarbeurs Utrecht. Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline EMOTIEREGULATIE Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline Congres Dinsdag 26 november 2013 Jaarbeurs Utrecht prof.dr. Bram Orobio de Castro prof.dr.

Nadere informatie

Beeldende. kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie

Beeldende. kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie Beeldende therapie voor LVB kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie Liesbeth Bosgraaf MAth Dr. Kim Pattiselanno Dr. Marinus Spreen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013

Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013 Cognitieve gedragstherapie bij autisme "Het resultaat telt, de weg er naar toe nog meer! Behandelmethodieken bij ontwikkelingsstoornissen." GGNet, Apeldoorn, 27 juni 2013 Caroline Schuurman gz-psycholoog,

Nadere informatie

What Part of Working Memory is not Working in ADHD? The effect of Reinforcement on Short Term Memory and the Central Executive

What Part of Working Memory is not Working in ADHD? The effect of Reinforcement on Short Term Memory and the Central Executive What Part of Working Memory is not Working in ADHD? The effect of Reinforcement on Short Term Memory and the Central Executive Drs. Sebastiaan Dovis Promovendus Klinische Ontwikkelingspsychologie Theorieën

Nadere informatie