Schaatsen voor Water 2015 Docentenhandleiding Groep 6-7-8

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schaatsen voor Water 2015 Docentenhandleiding Groep 6-7-8"

Transcriptie

1 Schaatsen voor Water 2015 Docentenhandleiding Groep 6-7-8

2

3 Inhoud Inleiding Module 1: In actie voor ontwikkelingslanden Module 2: Water Module 3: Schaatsen Afsluiting 3

4 4

5 Inleiding Omdat ieder kind recht heeft op veilig (drink)water organiseert Plan Nederland, in samenwerking met de KNSB en Water for Life dit jaar voor de 15e keer de landelijke scholieren actie Schaatsen voor Water. Leuk dat u met uw groep dit jaar meedoet! Dit lesprogramma is een goede aanvulling op de actie en kan gebruikt worden in de les door u als docent. Voor miljoenen Afrikaanse kinderen is veilig water niet zo vanzelfsprekend als voor ons. Plan wil daar samen met uw school iets aan doen door rondjes te schaatsen voor water. Dit jaar kunnen uw leerlingen dit doen voor leeftijdsgenoten in het Afrikaanse land Malawi. Dit lespakket bestaat uit drie modules; een module over ontwikkelingslanden, een watermodule, een schaatsmodule, en een afsluiting met filmpje uit Malawi en het stappenplan! Doelstellingen Na het werken met dit lesprogramma kunnen de leerlingen: Begrijpen dat veilig drinkwater, voldoende sanitaire voorzieningen en kennis over hygiëne niet vanzelfsprekend is; Aangeven hoe wij in Nederland kunnen bijdragen aan duurzame oplossingen in landen zoals Malawi; Vertellen over Malawi en de omstandigheden in dit land; Uitleggen waarom meedoen aan de actie Schaatsen voor Water van belang is; Uitleggen waarom een goede voorbereiding en kennis over schaatsen belangrijk is Belangrijkste thema s 1. Het kennisniveau van de klas over het thema water. 2. Informatie over het land Malawi. 3. Het belang van kennis over veilig drinkwater en hygiëne, het belang van voldoende en gescheiden toiletten op school in Malawi. 4. De achtergestelde positie van meisjes in ontwikkelingslanden ten opzichte van jongens. 5. De Nederlandse klas gaat bijdragen aan betere watervoorzieningen in Malawi. 6. Schaatsen en de actiedag Benodigde materialen Digibord en/of computers; Internetverbinding Emmer

6 Module 1: Ontwikkelingslanden Introductie Plan Nederland vindt het belangrijk dat deelnemende kinderen na het volgen van de les begrijpen dat veilig drinkwater, voldoende sanitaire voorzieningen en kennis over hygiëne niet vanzelfsprekend is. Zeker niet in Afrikaanse landen zoals Malawi. Het is van belang dat de kinderen weten dat Plan Nederland een ontwikkelingsorganisatie is die zich inzet voor kinderen in ontwikkelingslanden. Met de actie Schaatsen voor Water halen kinderen geld op voor hun leeftijdsgenoten in Malawi. Deze module zal zich richten op ontwikkelingslanden, de girls first boodschap van Plan en specifiek op het land Malawi. Om te beginnen kunt u met de klas een lijstje maken van kenmerken van ontwikkelingslanden. Weten de kinderen dergelijke landen te noemen? Wat zou een ontwikkelingsorganisatie zoals Plan kunnen doen om in deze landen te helpen? Belangrijkste thema s Werk van Plan Nederland Malawi Girls First Benodigdheden Digibord Emmer water Plan Plan Nederland, opgericht in 1975, is lid van de wereldwijde koepelorganisatie Plan International. De organisatie bestaat sinds 1937, toen de Britse oorlogscorrespondent John Langdon Davies zich het lot aantrok van de kinderen in de Spaanse Burgeroorlog. Plan is een internationale, humanitaire, kindgerichte ontwikkelingsorganisatie zonder politieke, godsdienstige of commerciële doelstellingen. Plan werkt aan duurzame armoede bestrijding en betere levensomstandigheden voor kinderen in ontwikkelingslanden, met speciale aandacht voor gelijke rechten en kansen voor meisjes. Plan voert kindgerichte gemeenschapsprojecten uit in 50 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Plan komt wereldwijd op voor de rechten van kinderen en een betere naleving van het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Visie Plan staat voor een wereld waarin alle kinderen zich volledig kunnen ontwikkelen en waarin meisjes en jongens dezelfde rechten en kansen hebben. Een wereld die de rechten en de waardigheid van kinderen en de volwassenen om hen heen respecteert. Missie Kinderen staan aan de basis van alles wat Plan doet. Plan werkt aan concrete en blijvende verbeteringen in de levensomstandigheden van meisjes en jongens door: Te luisteren naar kinderen en met hem samen te werken; Uit te gaan van de kracht van ieder kind; Kinderen, hun familie en de gemeenschap waarin zij leven in staat te stellen in hun basisbehoeften te voldoen; De mogelijkheden van kinderen te vergroten om volledig mee te doen in de samenleving; Op te komen voor de rechten van kinderen. Voor de docent Bekijk dit filmpje over het ontstaan van Plan: Water tekort en slechte hygiëne Dagelijks sterven wereldwijd bijna kinderen als gevolg van vervuild water. In Afrika kampen miljoenen kinderen elke dag met watergebrek. Voor de meisjes betekent waterschaarste dag in dag uit uren lopen om water te halen uit verafgelegen waterbronnen en geen tijd voor school. Kinderen zijn vaker ziek door vervuild water en slechte hygiëne jaarlijks missen kinderen hierdoor ruim 400 miljoen schooldagen. Het ontbreken van goede en gescheiden wc s op school is een belangrijke reden voor jongens en meisjes om met school te stoppen. Malawi Malawi is een land in zuidelijk Afrika met bijna 18 miljoen inwoners. Het land is km2 en is daarmee 3,5 keer zo groot als Nederland. De hoofdstad is Lilongwe en door het hele land wordt er vooral Engels en Chichewa gesproken. Maar één op de tien huizen in Malawi heeft stromend water of een toilet met riolering. En op 80 procent van de scholen 6

7 is geen wc. De meeste mensen in Malawi hebben geen drinkwater thuis en moeten hun water halen uit rivieren en stroompjes. Op het platteland heeft 42 procent van de mensen toegang tot veilig drinkwater. 14 procent van de kinderen in Malawi krijgt niet genoeg en gezond te eten, zij zijn ondervoed. Filmpje Bespreek het volgende filmpje met de leerlingen. Wat valt de leerlingen op aan dit filmpje? Welke verschillen tussen Malawi en Nederland zien zij? Hoe belangrijk is het schone drinkwater in Malawi? LET OP: In het filmpje wordt genoemd dat er in Malawi 10 miljoen mensen wonen, dit is inmiddels bijna 18 miljoen. Girls First Meisjes in ontwikkelingslanden hebben niet dezelfde kansen en rechten als jongens. De oorzaak daarvan is gender: het geheel van cultureel en religieus ingegeven ideeën, aannames, normen en waarden over wat mannelijk is en wat vrouwelijk. Deze bepalen in iedere samenleving hoe vrouwen en mannen zich moeten gedragen, wat ze wel en niet mogen, welke rollen en taken voor de seksen zijn weggelegd en wie het voor het zeggen heeft. Gender bepaalt daarmee ook de ongelijke machtsverhouding tussen mannen en vrouwen. Genderongelijkheid is vaak de oorzaak van discriminatie van meisjes, uitsluiting en onrecht. Het bewerkstelligen van gendergelijkheid is daarom een van de wereldwijde doelen van Plan. Filmpje Boy Girl Vragen bij de film: Wat zien jullie gebeuren in het filmpje? Waarom krijgt het meisje zomaar een schortje en het jongetje een stropdas? Waarom zou het jongetje bovenop de lijn zitten, en het meisje eronder? Is het belangrijker dat jongens naar school gaan? Waarom is het belangrijk dat meisjes ook naar school gaan? Leg uit dat in veel ontwikkelingslanden, meisjes vaak minder belangrijk worden gevonden. Zij worden er dan op uitgestuurd om water te gaan halen, in plaats van de les te volgen. Op deze manier missen zij heel veel school! Opdracht In veel ontwikkelingslanden moeten vrouwen (en vooral meisjes) gemiddeld 6 kilometer lopen om water te halen. Dit water is dan nog niet eens schoon. Om bewustzijn te creëren bij de kinderen over hoe zwaar het is om dit te doen, kunt u een emmer vullen met water, en deze door de klas/ over het schoolplein laten dragen door één van de kinderen. Ze zullen merken dat dit na een tijdje steeds moeilijker wordt! 7

8 Module 2: Water Introductie Om de kinderen voor te bereiden, kunt u een voorgesprek houden over het gebruik van water. Maak de kinderen er op attent dat het voor hen de normaalste zaak van de wereld is dat er in een huis kranen aanwezig zijn waar schoon drinkwater uitkomt. Ook heeft iedere woning een wc (of misschien wel meer dan één wc) en een badkamer (of meerdere) met een douche en soms ook een bad. Daarnaast beschikken de meeste huishoudens over een wasmachine. Tegenwoordig beschikken ook de meeste mensen over een vaatwasser. Kortom: in Nederland hebben we overal om ons heen schoon (drink)water. Vraag de kinderen of ze kunnen raden hoeveel water ze gemiddeld per dag gebruiken (Dit is ca. 121 liter). Hoeveel liter is dat per jaar? Water is ook nodig voor de industrie en de landbouw. In een elektriciteitscentrale worden bijvoorbeeld dagelijks duizenden liters koelwater gebruikt. En om landbouwproducten te laten groeien en vee te voeden, hebben we ook veel water nodig. Vraag of de kinderen zich kunnen voorstellen wat het zou betekenen als er geen water meer uit de kraan zou komen. Waar gebruik je zelf allemaal water voor? En op school? Leerdoelen Waterkennis van de leerlingen vergroten Leerlingen begrijpen dat er verschil is tussen het gebruiken van water hier en in andere landen Vergroten spreekwoorden kennis Benodigdheden Digibord Internet verbinding Water in onze taal Water is belangrijk voor ons allemaal, het is een eerste levensbehoefte. Omdat het zo belangrijk is, vind je heel veel spreekwoorden en gezegden in onze taal, waar water in voorkomt. Het zijn er wel meer dan 50! Hieronder staan een paar bekende spreekwoorden. Opdracht Weet jij de betekenis van deze spreekwoorden? Als je de betekenissen op de goede volgorde zet, vormen de letters tussen de haakjes de naam van een bekende watervogel. 1. Water naar de zee dragen Daar ben ik heel zeker van (r) 2. Water en vuur zijn Die twee hebben altijd ruzie met elkaar (e) 3. Als twee druppels water op elkaar lijken Het ging niet door! (k) 4. Dat staat als een paal boven water Je druk maken om helemaal niets (o) 5. Het feest viel in het water Ze zien er precies hetzelfde uit (e) 6. Een storm in een glas water Hier voel je je helemaal op je gemak (e) 7. Zich als een vis in het water voelen Onzinnig, overbodig werk doen (M) 8. Een druppel water op een gloeiende plaat Het is zo weinig, dat het haast niet helpt (t) 8

9 Quiz vragen Vraag 1: Hoeveel moet je per dag ongeveer drinken? a) Een halve liter b) Eén liter c) 1,5 tot 2,5 liter Oplossing: C. Een volwassen persoon moet ongeveer 2,5 liter water drinken per dag. Kinderen moeten ongeveer 1,5 liter per dag drinken. Als je geen of weinig toegang hebt tot veilig drinkwater, wordt dit dus extra moeilijk! Vraag 2: Hoeveel liter water geeft ons lichaam dagelijks af door te ademen, te zweten en te plassen? a) Een halve liter b) 2,5 liter c) 10 liter Oplossing: B. Je zult wel begrijpen dat als je 2,5 liter vocht verliest per dag, je dus ook veel moet drinken! In landen waar het warm is, zoals Malawi, zweet je meer en moet je dus ook meer drinken! Vraag 3: Waar komt drinkwater vandaan? a) Zeewater b) Grondwater c) Regenwater Oplossing:B. Grondwater komt van diep onder de grond, dit water is vaak veilig om te drinken. Vraag 4: Wat gebeurt er met het water dat je door de wc spoelt? a) Dat verdwijnt in de grond b) Dat gaat door het riool naar de waterzuivering Oplossing:B. Het water van de wc wordt via de waterafvoer en het riool naar de waterzuivering gebracht. Vraag 5: Waar gaat het schone water van een rioolwaterzuivering naar toe? a) Naar het riool b) Naar een kanaal c) Naar de kraan Oplossing: C. Water wordt bij de rioolwaterzuivering schoon gemaakt, zodat wij het weer kunnen drinken! Vraag 6: Welk dier drinkt geen water? a) Koala b) Krokodil c) Vogel Oplossing: A. Koala s eten de hele dag eucalyptusbladeren, deze bestaan voor de helft uit water. Daarom drinken ze (bijna) geen water. Vraag 7: Waarom kun je niet zomaar in een sloot of beek zwemmen? a) De meeste sloten en beken zijn niet diep genoeg b) Van het water kun je ziek worden c) Dan stoor je de vissen Oplossing: B. Van slootwater kun je behoorlijk ziek worden. In veel landen hebben mensen geen toegang tot veilig drinkwater en moeten ze het water uit de rivier of beek drinken. Hier worden zij dus ook vaak ziek van! Vraag 8: Hoeveel procent van de wereldbevolking is niet aangesloten op een waterleiding? a) 2% b) 15% c) 46% Oplossing: C. 46% procent van de mensen op de wereld is niet aangesloten op een waterleiding. Dit betekent dat zij thuis geen kraan hebben waar veilig drinkwater uitkomt, of dat er geen toilet is die je, zoals in Nederland, door kunt spoelen met water. Vraag 9: Hoe ver moeten vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden gemiddeld lopen om water te halen? a) 1 km b) 3 km c) 6 km Oplossing: C. Gemiddeld moeten vrouwen en meisjes wel 6 kilometer lopen om water te halen. Dit duurt niet alleen lang, maar is natuurlijk ook heel zwaar! Vaak dragen ze het water op hun hoofd in grote emmers. Vraag 10: Waarom moeten de meisjes vaker water halen dan jongens? a) Omdat meisjes minder belangrijk worden gevonden dan jongens b) Omdat meisjes sterker zijn dan jongens c) Omdat jongens sneller verdwalen dan meisjes Oplossing: A. In veel landen vinden ouders en leraren het belangrijker dat jongens op school zitten en de les volgen dan meisjes. Meisjes moeten daarom vaak water halen, waardoor ze veel school missen! 9

10 Module 3: Schaatsen Introductie Om het sportieve element van de actie Schaatsen voor Water te benadrukken, is deze module mede mogelijk gemaakt door de KNSB. Hierin staan opdrachten over schaatsen voor in de klas en in de gymzaal ter voorbereiding op de actiedag! De module bestaat uit een aantal losse onderwerpen zoals langebaan schaatsen, kunstrijden, shorttrack en ijsbanen. Thema: Langebaan Doelstellingen voor deze les: Leerlingen weten wat langebaanschaatsen is; Weten het verschil tussen sprinten en allround schaatsen Kunnen uitleggen waarom je met een klapschaats harder gaat dan met andere schaatsen Materialen: Video: langebaan Inleiding (10 min): Haal hel kort de voorkennis op over schaatsen. Introduceer het begrip langebaanschaatsen. Bekijk de video over langebaan schaatsen via het digitale schoolbord. Opdracht: Snelheid a. Stel je voor dat jij 3,75 kilometer van school af woont. Je fietst in 15 minuten naar school, hoeveel kilometer per uur fiets jij dan? - Antwoord: 15 kilometer per uur (60 minuten : 15 minuten = 4-4 x 3.75 = 15). b. De Canadees Jeremy Wotherspoon schaatste het snelste rondje dat ooit gereden is. Hij deed er 24,32 seconden over. Hij ging 59,21 kilometer per uur! Op welke afstand reed hij dat rondje, denk je? Op een 1000 meter, 5000 of meter? Leg uit waarom - Op de 1000 meter. Hoe langer de afstand, hoe langzamereen schaatser gemiddeld gaat. Je wordt namelijk moe. (het snelste rondje is overigens niet op een 500 meter gereden, omdat de schaatsers op die korte afstand nog niet helemaal op snelheid zijn als het hele rondje begint). 10

11 c. Leg in je eigen woorden uit waarom schaatsen sneller gaat dan fietsen. - Op het ijs heb je minder wrijving, daardoor ga je sneller. Maar alleen met een goede techniek, anders ga je onderuit. Bovendien heeft een schaatser minder last van de luchtweerstand dan een fietser. linkerbeen vaar voren plaatst, jouw rechterarm mee zwaait en wanneer je jouw rechterbeen naar voren plaatst je de linkerarm mee zwaait. Welk verschil voel je met de vorige oefening? - Door het zwaaien met de armen is het moeilijker om diep te blijven zitten. Opdracht: Diep zitten 1. Werk in een groepje van ongeveer 7 leerlingen. Maak drie duo s, de duo s gaan tegenover elkaar staan en houden elkaars handen vast en vormen een tunneltje met de andere duo s samen. De persoon die overblijft, is de schaatser. Hij of zij gaat diep zitten en loopt nu stapje voor stapje door het tunneltje met zijn armen op zijn rug. 2. Doe de oefening nog een keer, maar nu houdt de schaatser zijn handen niet op de rug maar zwaait ze heen en weer alsof je snelheid maakt. Let er op dat wanneer je Afsluiting (10 min) Kijk samen met de kinderen terug op de les. Wat hebben de kinderen geleerd over langebaanschaatsen? Wat zijn de verschillen tussen vroeger en nu. Belangrijk voor schaatsers is de luchtweerstand. Technologische ontwikkelingen als de klapschaats maken steeds snellere tijden mogelijk. Beantwoord eventuele vragen. Kijk ook vast vooruit naar de volgende les. Dan gaan de kinderen zelf op de ijsbaan schaatsen. Wat moeten ze daarvoor meenemen? (schaatsen, handschoenen, muts of helm). Thema: Kunstrijden Doelstelling voor deze les: Leerlingen weten wat kunstrijden is; Kennen de disciplines solorijden en paarrijden Herkennen van de kunstschaats Weten dat de jury beoordeelt op technische en artistieke uitvoering Inleiding (10 min): Introduceer het kunstrijden door een kort gesprekje over de tv-programma s Dancing on ice en Sterren dansen op het ijs. Wie heeft wel eens naar deze programma s gekeken? Vinden ze het leuk om er naar te kijken? Denken de kinderen dat ijsdansen moeilijk is? Bekijk de video over kunstrijden schaatsen via het digitale schoolbord. Materialen: Video: kunstrijden De kinderen maken individueel de opdrachten vergelijken en sprongen. (30 min) 11

12 Opdracht: Vergelijken Kunstrijden is ook schaatsen. Toch is het heel anders dan langebaan schaatsen. Schrijf de verschillen hieronder. Langebaanschaatsen Kleding moet snel zijn Geen muziek Snelle schaats Snelheid centraal Klok Kunstrijden Kleding moet mooi zijn Muziek Schaats waarmee je goed kunt springen en draaien Schoonheid centraal Jury Intro: De jury beoordeelt een oefening op twee punten. Ten eerste kijkt de jury of de schaatsers de technieken goed uitvoeren: de technische uitvoering. Daarnaast kijkt de jury of de presentatie mooi is. Dat heet artistieke uitvoering. Voor de technische uitvoering en de artistieke uitvoering kun je beide punten krijgen. Opdracht: Sprongen Er zijn verschillende sprongen bij het kunstrijden. Twee bekende sprongen zijn de priksprong en de kantsprong. Als je vanaf de zijkant van je schaats wegspringt, heet dat een kantsprong. Kijk naar de afbeelding. Hoe maken schaatsers een priksprong? De schaatsers prikken de karteltjes in het ijs om af te zetten. Afsluiting (5 minuten): Kijk gezamenlijk terug op de les en beantwoord eventuele vragen. Begrijpen de kinderen dat de jury beoordeelt op technische en artistieke uitvoering? Thema: Shorttrack Doelstellingen voor deze les: De kinderen weten wat shorttrack is; Kunnen de term shorttrack uitleggen; Weten dat shorttrackraces afvalraces zijn Weten waarom techniek belangrijk is Bedenken welke schaatsdiscipline het best bij hen past Materialen: Video: shorttrack Inleiding (10 minuten) Probeer te achterhalen wat de kinderen al weten over shorttrack. Wat betekent shorttrack bijvoorbeeld in het Nederlands? Gaat het bij shorttrack om snelheid of om schoonheid? De leerlingen bekijken daarna de video over shorttrack. De leerlingen maken individueel de opdracht De bochten en tactiek (20 min) 12

13 Opdracht: De bochten a. Een langebaanschaats en een shorttrackschaats lijken veel op elkaar. Maar er zijn wel verschillen. Welke kan jij noemen? - Met een shorttrackschaats moet je goed bochten kunne rijden. De bochten bij shorttrack zijn veel scherper dan bij het langebaanschaatsen. De schoen van de shorttrackschaats is hoger om meer stevigheid te kunnen bieden in de bochten. Ook is het ijzer meer naar links geplaatst onder de schoen. Om goed door de bocht te komen is het ijzer ronder geslepen. Ook wordt het ijzer vaak (naar links) gebogen om beter de bochten te kunnen rijden. De persoonlijke voorkeur van de rijders bepaalt in hoeverre er ronding en kromming in de ijzers zit. b. Denk je dat een klapschaats geschikt is als shorttrackschaats? - Een klapschaats is (nog) niet geschikt voor shorttrack. De klapschaats heeft vooral meerwaarde op de rechte stukken. Bij shorttrack zijn er nauwelijks rechte stukken. De huidige klapschaats is te instabiel om goed bochten mee te kunnen rijden. Onderzoekers proberen wel om een klapschaats te ontwikkelen voor het shorttrack. Intro: Bij het schorttrack zijn er ook teamwedstrijden. Er rijden vier teams tegen elkaar. Van elk team zijn er vier rijders op het ijs: één schaatser is in de baan. De andere drie zijn op het middenstuk. De rijders lossen elkaar af en doen een estafette. Telkens is er een andere rijder van het team in de baan. Bij de aflossing duwen de schaatsers elkaar weg. Dit heet de relay, mannen schaatsen 5km en vrouwen 3km. Opdracht: Tactiek Gemiddeld doen shorttrackers 4 minuten (vrouwen) tot 7 minuten (mannen) over de relay. Je hebt misschien al eerder getimed hoe lang je in de bocht kunt hangen (zie werkboekje), waarschijnlijk houd je dit geen minuten lang vol. Om toch de 5 km of 3 km vol te houden en misschien zelfs wel te winnen moet je slim met je krachten omgaan. Kan je aangeven hoe jij dat zou doen? Goede antwoorden kunnen zijn: Langzaam beginnen om energie te besparen. Sprint voor het einde bewaren. Tactisch / slim nadenken hoe je de race indeelt. Tactisch nadenken. Afsluiting (10 minuten) Kunnen de kinderen uitleggen wat de kenmerken van het shorttrack zijn? (Kort baantje, snelle bochten, hoge schaatsen, afvalrace.) Thema: Waar kan ik schaatsen Doelstellingen voor deze les: De kinderen weten dat er verschillende ijsbanen zijn; Weten wat een natuurijsbaan, tijdelijke ijsbaan, kunstijsbaan en wedstrijdbaan zijn; Weten of er klasgenoten zijn die schaatsen Weten waar je kunt leren schaatsen Materialen: Ijsblokjes (2 per leerling) Inleiding (10 minuten): Hebben kinderen zelf al eens geschaatst? Zo ja op wat voor ijsbaan was dat? Of was het op natuurijs? Misschien hebben de kinderen al de opdracht over verschillende ijsbanen uit het werkboekje gemaakt? De leerlingen maken individueel de opdracht Leren schaatsen en opdracht a en b van favoriete ijsbaan.(20 min) Klassikaal worden de opdrachten c, d en e van Favoriete ijsbaan gedaan (20 min). 13

14 Verdeel voor de opdracht ijsproefje de kinderen in tweetallen gebruik een timer (stopwatch of telefoon). (15 min) Maak nieuwe duo s en laat de kinderen de opdracht Waar sport jij doen. (20 min) Opdracht: Leren schaatsen a. Op school leer je taal en rekenen, waar denk jij dat je kunt leren schaatsen? - Bij een schaatsvereniging of schaats school. b. Op welke ijsbaan denk je dat je kunt leren schaatsen, en kun je vertellen waarom? - Op een kunstijsbaan of wedstrijdijsbaan, maar soms kan je een kennismaking les ook op de andere ijsbanen krijgen Opdracht: Favoriete ijsbaan a. Kan je een ijsbaan noemen die bij jou in de buurt is? b. Ligt er in de stad of het dorp waar jij woont in de kerstvakantie een tijdelijke ijsbaan? c. Hoeveel kinderen uit de klas hebben wel eens geschaatst?... Nooit geschaatst...wel eens geschaatst...schaats bij een vereniging...schaatst bij een schaats school d. Zijn er kinderen in de klas die aan langebaan schaatsen, shorttrack of kunstrijden doen? e. Zo ja, waar hebben ze leren schaatsen? f. Wil je ook leren schaatsen ga naar deze website: schaatsen.nl/schaatsen-voor-water Welke sport beoefen jij? Waar doe je deze sport? Sport je bij een vereniging? Ga jij op de fiets naar je sport toe? Doe je ook weleens wedstrijden? Welke sport tijdens de gymles vind jij het leukst? Maak tweetallen met een klasgenootje. Stel je vragen en schrijf de antwoorden op. Wissel daarna om met je klasgenootje. Antwoorden: Afsluiting (5 minuten) Kunnen de kinderen uitleggen op welke ijsbanen je kunt schaatsen en waar je schaatsen kunt leren? Weten ze ook welk sport hun klasgenootjes doen en of er klasgenootjes zijn die al op schaatsen zitten? Opdracht: IJsproefje Je gaat een proefje met ijs doen. Pak twee ijsblokjes. Met deze ijsblokjes ga je zelf een ijstransplantatie uitvoeren. Wrijf met je vinger over een kant van de blokjes, zodat er een klein beetje ijs smelt. Er komt een beetje water op. Druk nu de gesmolten kanten van de blokjes tegen elkaar aan. Druk hard. Laat nu een blokje los. Wat gebeurt er? Door de kou in de ijsblokjes vriezen de blokjes aan elkaar vast. Om het effect te versterken, kunt u ze in de vriezer leggen. Opdracht: Waar sport jij Bekende schaatsers doen vaak na hun wedstrijd een interview met een journalist. Ze vertellen hier over hun sportprestatie. Dit ga je ook met je klasgenootje doen. Je gaat ontdekken of jouw klasgenootje een sport doet en waar. Schrijf hier onder drie vragen op die je wilt stellen. Vragen: Voorbeeldvragen 14

15 Afsluiting Als afsluiting van de les, kunt u de actiedag bespreken met de leerlingen en wat de actie uiteindelijk teweeg gaat brengen in Malawi. Waar gaat de klas schaatsen? Op welke dag? Waar moeten de leerlingen aan denken als ze het ijs op gaan? Wat moeten ze meenemen? Wat gaat Plan Nederland met de opbrengst van de actie doen in Malawi? In de presentatie vindt u het stappenplan van de actie. Oefening: Sponsors zoeken Het is voor de actie van groot belang dat de leerlingen zo veel mogelijk sponsors zoeken. Het is goed om hier voor dat de werving van start gaat, samen met de leerlingen aandacht aan te besteden. andere leerlingen langs komt om te vertellen waarom hij/zij steun zoekt voor waterproject in Malawi. Wat gaat Plan Nederland doen? Met de actie Schaatsen voor Water gaat Plan dit jaar in Malawi een aantal projecten opstarten en voortzetten om de water- en sanitaire voorzieningen te verbeteren. Scholen zullen worden aangesloten op het waternet. Er worden kranen op scholen aangelegd zodat kinderen hun handen kunnen wassen en water kunnen drinken. Daarnaast worden er op scholen ook wc s gebouwd. Er komen aparte wc s voor meisjes en jongens. De leerlingen krijgen ook lessen over hygiëne, bijvoorbeeld hoe belangrijk het is om hun handen te wassen en waarom dit zo is. In de dorpen van het gebied waar Plan het waterproject uitvoert, worden 20 waterkiosken gebouwd, hier kunnen mensen veilig drinkwater kopen. Het is leuk om de leerlingen een klein toneelstukje te laten opvoeren, waar de één de potentiële sponsor speelt, en de Als laatste kunt u de leerlingen het filmpje uit Malawi laten zien! 15

16 Plan Nederland Stadhouderskade 60, 1072 AC Amsterdam, T info@plannederland.nl W KvK Amsterdam IBAN NL11RABO

Schaatsen voor Water 2015 Docentenhandleiding Groep 6-7-8

Schaatsen voor Water 2015 Docentenhandleiding Groep 6-7-8 Schaatsen voor Water 2015 Docentenhandleiding Groep 6-7-8 Inhoud Inleiding Module 1: In actie voor ontwikkelingslanden Module 2: Water Module 3: Schaatsen Afsluiting 3 Inleiding Omdat ieder kind recht

Nadere informatie

Fanatiek rondjes schaatsen. Alles over water. Meer weten over Malawi? Kijk op pagina 6

Fanatiek rondjes schaatsen. Alles over water. Meer weten over Malawi? Kijk op pagina 6 Alles over water Fanatiek rondjes schaatsen Wie: Annamarie Thomas Beroep: Oud wereldkampioen Ambassadeur: Al tien jaar Ambassadeur van Plan Nederland Mooiste moment Schaatsen voor Water: de fanatieke gezichten

Nadere informatie

Plan. Schaatsen voor Water 2016 Docentenhandleiding Groep 6-7-8

Plan. Schaatsen voor Water 2016 Docentenhandleiding Groep 6-7-8 Plan Schaatsen voor Water 2016 Docentenhandleiding Groep 6-7-8 Plan Schaatsen voor Water 2016 Docentenhandleiding bij het lespakket Schaatsen voor Water is een jaarlijkse scholierenactie van ontwikkelingsorganisatie

Nadere informatie

les 5 Shorttrack --> inhoud van de les Shorttrack

les 5 Shorttrack --> inhoud van de les Shorttrack les 5 horttrack --> inhoud van de les Voorbereiding Zoek op bij welke verenigingen in de buurt de verschillende schaatsdisciplines worden aangeboden. kunt bijvoorbeeld kijken op www.knsb.nl. Inleiding

Nadere informatie

les 2 Langebaan --> inhoud van de les ------------------------------------------------Tijdens een wedstrijd zijn twee schaatsers tegelijk in de baan.

les 2 Langebaan --> inhoud van de les ------------------------------------------------Tijdens een wedstrijd zijn twee schaatsers tegelijk in de baan. les 2 Langebaan --> inhoud van de les Inleiding (10 minuten) Haal heel kort de voorkennis op over schaatsen. Introduceer het begrip langebaanschaatsen. Bekijk en bespreek vervolgens met de kinderen de

Nadere informatie

Plan. Handleiding voor (gast)docenten Schaatsen voor water Onze sponsors

Plan. Handleiding voor (gast)docenten Schaatsen voor water Onze sponsors Plan Handleiding voor (gast)docenten Schaatsen voor water 2017 Onze sponsors 1. Introductie Wat leuk dat je je wilt inzetten voor Plan Nederland en dat je de les over Schaatsen voor Water gaat houden!

Nadere informatie

5 manieren om Samsam te gebruiken

5 manieren om Samsam te gebruiken Vraag de leerlingen waarom dit zeepje de vorm van een waterdruppel heeft.* Vertel dat handen wassen de makkelijkste manier is om te voorkomen dat bacteriën en ziektes zich verspreiden. Kinderen die regelmatig

Nadere informatie

Wandelen voor Water 2013

Wandelen voor Water 2013 Wandelen voor Water 2013 Eerst maar even voorstellen Frank van Batenburg Ondernemer: Bedrijfskundig Bureau Gastles over WATER Powerpoint, filmpjes, interactief met opdrachten Vragen mag je direct stellen

Nadere informatie

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan

Nadere informatie

Waterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk

Waterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk 1. Aanzetten Waterrijk 1.a Waterrijk Jij gaat aan de slag met het dossier Waterrijk. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL TIJD BESCHRIJVING 2

Nadere informatie

les 1 Elfstedentocht

les 1 Elfstedentocht i --> Doelstellingen voor deze les De kinderen: > weten wat de Elfstedentocht is en wat de Elfstedentocht zo bijzonder maakt; > weten dat er verschillende soorten schaatsen zijn; > weten waarom je op ijs

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 3 2. Geschiedenis 4 3. Kunstijs 9 4. Schaatssport Filmpjes 13 Bronnen en foto s 14 Colofon en voorwaarden 15

inhoud 1. Inleiding 3 2. Geschiedenis 4 3. Kunstijs 9 4. Schaatssport Filmpjes 13 Bronnen en foto s 14 Colofon en voorwaarden 15 Op gladde ijzers inhoud 1. Inleiding 3 2. Geschiedenis 4 3. Kunstijs 9 4. Schaatssport 10 5. Filmpjes 13 Bronnen en foto s 14 Colofon en voorwaarden 15 1. Op gladde ijzers Nederland is een echt schaatsland.

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc. Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,

Nadere informatie

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool Spreekbeurt voor een huis Leuk dat je dit pakketje van onze website hebt gedownload! Ga je een spreekbeurt houden over het werk van Wereldfoundation?

Nadere informatie

GEEN water bij de wijn!

GEEN water bij de wijn! GEEN water bij de wijn! Water! Je gebruikt het dagelijks. Het begint al meteen s ochtends bij het wassen en het toilet doorspoelen. Daarna drink je water (puur water of in je kopje thee, ranja of in elke

Nadere informatie

Schoon water voor iedereen?

Schoon water voor iedereen? Doelen Kerndoel 43: De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

LESBRIEF NR 1 OPDRACHT 1 FEEST! SAMSAM = 40 JAAR! VOOR GROEP 7 + 8 +

LESBRIEF NR 1 OPDRACHT 1 FEEST! SAMSAM = 40 JAAR! VOOR GROEP 7 + 8 + LESBRIEF NR 1 VOOR GROEP 7 + 8 + DOWNLOAD DEZE LESBRIEF OOK OP SAMSAM.NET Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over wereldburgerschap en kinderrechten. Het doel van Samsam is leerlingen te

Nadere informatie

OOST WEST THUIS BEST

OOST WEST THUIS BEST Lesmateriaal horend bij de theatrale dansvoorstelling OOST WEST THUIS BEST van Rauher Engel Foto: Kees van Putten Rauher Engel Concept & idee: Dagmar Chittka Auteur: Marleen Weijman 5 nov 09 Inleiding

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie Leerkracht instructie middelbare school Algemeen Achtergrond De ANWB is een vereniging die nauw betrokken is bij de maatschappij en zet zich in voor mobiliteit,

Nadere informatie

Retourtje Water. Een project van Diaconie Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam en het Amsterdams NME Centrum. Lay-out Agnes Bergveld

Retourtje Water. Een project van Diaconie Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam en het Amsterdams NME Centrum. Lay-out Agnes Bergveld Retourtje Water Uitgave: Amsterdams NME Centrum Retourtje Water Een project van Diaconie Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam en het Amsterdams NME Centrum Auteur Mirella Vierveijzer Lay-out Agnes

Nadere informatie

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor

Nadere informatie

Groep 7/8 Rechten van het kind

Groep 7/8 Rechten van het kind Groep 7/8 Rechten van het kind Rechten van het kind GROEP 7/8 Instructie lesmateriaal Het gedicht vormt een goede introductie voor het thema Kinderrechten. Gebruik de achtergrondinformatie om meer te vertellen

Nadere informatie

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Nederland is een land van water. Met veel beken, sloten en rivieren. Het water dat door deze beken, sloten en rivieren stroomt noemen we

Nadere informatie

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water.

Water kan ook veranderen is waterdamp. Het wordt dan een gas. Maar heter als 100 graden kan water niet worden. Dit is het kookpunt van water. Water Zonder water kun niet Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te plassen

Nadere informatie

Vraag 1 Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water?

Vraag 1 Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water? Drinkwater Quiz?? Vraag 1 Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water? a) 25 tot 35% b) 35 tot 45 % c) 45 tot 55% d) 55 tot 75% Antwoord vraag 1 Jouw lichaam

Nadere informatie

Donderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Donderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Donderdag 22 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag - Basisschool Heiende, Lokeren Geachte directeur en leerkrachten, Geachte burgemeester

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 3, 4, 5

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 3, 4, 5 Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 3, 4, 5 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.

Nadere informatie

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO Sta in je recht Lessen over (kinder)rechten voor Speed-date Wij hebben een rechtsysteem waar iedereen zich aan moet houden. Maar welke rechten zijn dat dan? Welke ken je en welke rechten lijken jou vanzelfsprekend?

Nadere informatie

UNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER

UNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER UNICEF Kinderrechten INFORMATIE EEN EIGEN MENING SPORT EN VRIJE TIJD FAMILIE GELIJKE BEHANDELING Patricia Willocq VOEDING GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk

Nadere informatie

HET BESTE MEDICIJN TER WERELD antwoordblad

HET BESTE MEDICIJN TER WERELD antwoordblad Opdracht 1 Weet jij waar je poep en plas blijft nadat je hebt doorgetrokken?. Bijvoorbeeld. Het verdwijnt in het riool. Dan gaat het naar de waterzuiveringsinstallatie. Wat is je eerste indruk van de sanitaire

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende

Nadere informatie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie Leerkracht instructie basisschool Algemeen Achtergrond De ANWB is een vereniging die nauw betrokken is bij de maatschappij en zet zich in voor mobiliteit, vakantie

Nadere informatie

Lesbrief nr 1. Opdracht 1. voor Groep 7 + 8 +

Lesbrief nr 1. Opdracht 1. voor Groep 7 + 8 + Lesbrief nr 1 voor Groep 7 + 8 + ad Downlo ief ook r b deze les.net am op sams Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid. Het doel van

Nadere informatie

Waarom hebben rijkere mensen minder kinderen?

Waarom hebben rijkere mensen minder kinderen? Waarom hebben rijkere mensen minder kinderen? Voordat je aan de opdrachten begint is het de bedoeling dat je eerst het filmpje bekijkt over Acatsya uit Kirgizië (bron 1). Kirgizië is een land in Centraal-Azië.

Nadere informatie

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Romp. Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel. Kop

Romp. Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel. Kop Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel Tijd: 55 60 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Kop Introductie Wie ben jij online? Introduceer het onderwerp kort: Wie ben jij online? Bijna iedereen heeft een of meerdere

Nadere informatie

Campagne: Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen! Bedenk nu al een actie voor de Dag voor Verandering

Campagne: Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen! Bedenk nu al een actie voor de Dag voor Verandering ampagne: Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen! edenk nu al een actie voor de Dag voor Verandering Met de steun van Driemaandelijks magazine nr. 18 oktober 2009 Hoi unicefkids! Ik was

Nadere informatie

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor (1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen

Nadere informatie

7&8. Lesbrief groep 7 & 8 Sport is fun! Jouw veiligheidsplan. Over deze les. Wat heeft u nodig? Leerdoelen

7&8. Lesbrief groep 7 & 8 Sport is fun! Jouw veiligheidsplan. Over deze les. Wat heeft u nodig? Leerdoelen Lesbrief groep 7 & 8 Sport is fun! Over deze les Wat heeft u nodig? Digitaal schoolbord Digitale video Fun met sport Per leerling een werkblad Fun met sport groep 7-8 Een voorwerp van uw favoriete sport

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

4 manieren om Samsam te gebruiken

4 manieren om Samsam te gebruiken msam samsam = samen delen samen leren s a m e n werken Lesbrief wereldbu rgerscha p Samsam gaat over alle thema's van wereldburgerschap en kinderrechteneducatie. Door met de onderstaande opdrachten een

Nadere informatie

LESMATERIAAL BOVENBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 5-

LESMATERIAAL BOVENBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 5- LESMATERIAAL BOVENBOUW Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect Vo or 8 Groep 5- LESMATERIAAL CLINICLOWNS, GEEN KINDERACHTIG EFFECT _ GROEP 5-8 In deze handleiding staat de lesbeschrijving voor groep

Nadere informatie

*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden

*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

Water en cultuur. De taal van water. Zelfstandig verwerken

Water en cultuur. De taal van water. Zelfstandig verwerken Doelen Kerndoel 12: De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor?

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Zin in schrijven! Workshop vrij en creatief schrijven voor jonge anderstaligen door Fros van der Maden - auteur Op Schrift -

Zin in schrijven! Workshop vrij en creatief schrijven voor jonge anderstaligen door Fros van der Maden - auteur Op Schrift - Zin in schrijven! Workshop vrij en creatief schrijven voor jonge anderstaligen door Fros van der Maden - auteur Op Schrift - I Oefenen met observeren 1. Het woordenschilderij A Kijk 60 seconden heel goed

Nadere informatie

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende

Nadere informatie

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Ruilen groep 5-6. Ruilen

Handleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Ruilen groep 5-6. Ruilen UNICEF Handleiding lessuggestie Ruilen groep 5-6 Handleiding Ruilen Alle kinderen in de wereld hebben rechten. In het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn deze opgenomen. Rechten over school,

Nadere informatie

Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit.

Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Wat is dat dan precies, een ecoduct? Zo vroeg een jonge

Nadere informatie

Van Caïro naar Kaapstad voor water in Afrika (Wereldrecordpoging fietsen)

Van Caïro naar Kaapstad voor water in Afrika (Wereldrecordpoging fietsen) Van Caïro naar Kaapstad voor water in Afrika (Wereldrecordpoging fietsen) Amateur wielrenner Robert Knol stapt op 24 januari 2011 op zijn fiets om binnen 80 dagen van Caïro naar Kaapstad te rijden. De

Nadere informatie

AMETHIST Developing People

AMETHIST Developing People AMETHIST Developing People COMMUNICEREN MET KINDEREN AMETHIST Developing People Argonweg 7 11 3812 RB Amersfoort 033 7370182 www.amethistdevelopingpeople.nl Waarom? Wie kent het niet? Het gevoel van machteloosheid

Nadere informatie

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen 2015 Wandelen voor Water Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, Twenterand, Wierden, samen met Wilde Ganzen Wat gaan we vandaag doen? Wat is Wandelen voor Water? Hoe is het eigenlijk bij ons? Voor

Nadere informatie

WELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 2: SEQUENTIES I LES 2: SEQUENTIES I WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE

WELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 2: SEQUENTIES I LES 2: SEQUENTIES I WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE WELKOM BIJ BOMBERBOT! Bij onze lessen horen ook nog een online game, waarin de leerlingen de concepten die ze geleerd krijgen direct moeten toepassen, en een online platform, waarin u de voortgang van

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Plan. Schaatsen voor Water Lespakket 2016

Plan. Schaatsen voor Water Lespakket 2016 1 Plan Schaatsen voor Water Lespakket 2016 2 Colofon Dit werkboek is ontwikkeld door Plan Nederland in samenwerking met de KNSB en Water for Life. Inhoudsopgave Redactie: Kim Verhagen Coordinatie: Barbara

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

Mooie muts! gemeente Kampen

Mooie muts! gemeente Kampen De meeste mensen in de kleedden zich vroeger in de traditionele streekdracht. Dat deze kleding heel anders was dan de kleding van nu, ontdekken de leerlingen in dit thema. erst inventariseren de leerlingen

Nadere informatie

Dia 1 Introductie max. 2 minuten!

Dia 1 Introductie max. 2 minuten! 1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: Schaatsen Boek van de week: 1; De grote schaatswedstrijd 2; Een winterslaap 3; Kikker in de kou 4;

Auditieve oefeningen bij het thema: Schaatsen Boek van de week: 1; De grote schaatswedstrijd 2; Een winterslaap 3; Kikker in de kou 4; Auditieve oefeningen bij het thema: Schaatsen Boek van de week: 1; De grote schaatswedstrijd 2; Een winterslaap 3; Kikker in de kou 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

Kaaiendonkse. Tradities. (studieles ) Vooraf. Voorbereiding leerkracht

Kaaiendonkse. Tradities. (studieles ) Vooraf. Voorbereiding leerkracht Kaaiendonkse Tradities Doorvmiddel van de tekst en de verwerkingsopdracht krijgen de leerlingen inzicht in de viering van het carnaval in de regio Oosterhout Het belangrijkste doel is de leerlingen een

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam: Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren

Nadere informatie

Sponsorloop 2014. Beste ouders en verzorgers Huizen, februari 2014

Sponsorloop 2014. Beste ouders en verzorgers Huizen, februari 2014 Onderwerp: Vastenactie en sponsorloop Sponsorloop 2014 Vastenactie Yojana en Simavi, 19 maart 2014 16.00-18.00 uur Hoofdgebouw Beste jongens en meisjes Beste ouders en verzorgers Huizen, februari 2014

Nadere informatie

Projectintroductie e. Projectintroductie les 1

Projectintroductie e. Projectintroductie les 1 Projectintroductie les 1 Projectintroductie e Doel: De leerlingen ontdekken wat zij al weten over de Schelde. Ook ontdekken ze dat er soms andere belangen liggen vanuit deze thema s Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Lesbrief. Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland

Lesbrief. Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland Lesbrief Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland Spelen is leuk en ernstig tegelijk. Als je er helemaal in opgaat, kan alles. Twee meisjes en een jongen gaan op de vleugels van de verbeelding de strijd

Nadere informatie

Geschiedenis en Techniek Groep 7

Geschiedenis en Techniek Groep 7 Geschiedenis en Techniek Groep 7 Water verplaatsen Grieken en Romeinen Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over

Nadere informatie

Spreekbeurt over Simavi

Spreekbeurt over Simavi Spreekbeurt over Simavi Wat leuk dat je een spreekbeurt wilt houden over het werk van Simavi. Via onze website kun je een aantal handige items downloaden voor je spreekbeurt, namelijk: deze geschreven

Nadere informatie

Vrienden kun je leren

Vrienden kun je leren Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je

Nadere informatie

Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.

Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere

Nadere informatie

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6 Lesbrief nr 1 voor Groep 5 + 6 1 / 2016 + Download deze lesbrief ook op samsam.net Wat is Samsam Junior? Samsam Junior is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid.

Nadere informatie

MINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE.

MINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE. MILLENNIUMDOEL 1 MINDER ARMOEDE kaart MINDER ARMOEDE. 1. Wat betekent de extreme armoedegrens? 2. In welk werelddeel liggen de meeste landen waar mensen onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag leven?

Nadere informatie

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles

Nadere informatie

LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES

LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen

Nadere informatie

Kraanwater, je hebt het elke dag nodig. Om te drinken bijvoorbeeld, maar

Kraanwater, je hebt het elke dag nodig. Om te drinken bijvoorbeeld, maar TIPS EN IDEEËN VOOR JE WERKSTUK OF SPREEKBEURT Kraanwater, je hebt het elke dag nodig. Om te drinken bijvoorbeeld, maar ook om je tanden mee te poetsen of om mee te koken. Kraanwater is gezond, duurzaam

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs

Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Inleiding Hieronder staan een aantal vragen. De vragen gaan allemaal over de middelbare school. Jij gaat de vragen beantwoorden.

Nadere informatie

Koopkracht: de waarde van geld

Koopkracht: de waarde van geld Koopkracht: de waarde van geld 1. Leerlingenblad Inleiding Wat is het doel? Wat is het onderwerp? Wat is het middel? Inzicht krijgen in de waarde van geld Koopkracht: de waarde van geld Een presentatie

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

Lesbrief. Introductie

Lesbrief. Introductie Lesbrief Introductie Deze lesbrief hoort bij Lieve Stine, weet jij het? van Stine Jensen en Sverre Fredriksen. Dit boek bestaat uit 20 brieven en antwoorden van filosoof Stine. Deze lesbrief bestaat uit

Nadere informatie

A. Jouw rechten! Kinderrechten

A. Jouw rechten! Kinderrechten Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat

Nadere informatie

en gezinsvorming Voortplanting Werkvormen: Lesdoelen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 5: Hoe ben ik geboren? Lesoverzicht Basis

en gezinsvorming Voortplanting Werkvormen: Lesdoelen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 5: Hoe ben ik geboren? Lesoverzicht Basis II Voortplanting en gezinsvorming Les 5: Hoe ben ik geboren? Lesoverzicht Werkvormen: Lesdoelen: Kinderen weten meer over de zwangerschap en geboorte van een baby. Kinderen weten hoe een baby in de buik

Nadere informatie

Teken een architect. Lees het volgende verhaal:

Teken een architect. Lees het volgende verhaal: Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede

Nadere informatie