EFFECTIEF SAMENWERKEN
|
|
- Dina van der Laan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 EFFECTIEF SAMENWERKEN de driehoek van verantwoordelijke relaties Marloes de Jong
2 EFFECTIEF SAMENWERKEN de driehoek van verantwoordelijke relaties Marloes de Jong
3 Effectief samenwerken: de driehoek van verantwoordelijke relaties 1e druk november 2013 Kessels & Smit The Learning Company 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISBN: NUR: 808 Titel: Effectief samenwerken Ondertitel: de driehoek van verantwoordelijke relaties Tekst Marloes de Jong Ontwerp omslag & binnenwerk: Hanneke Queens Tekstcorrectie: Muriël Kleisterlee, Redactiepalet Eindredacteur: Tjip de Jong Kessels & Smit Publishers Maliebaan CD Utrecht
4 VOORWOORD De reden om dit boek te schrijven, komt voort uit het werk dat ik nu bijna tien jaar doe. Als organisatieadviseur, met een achtergrond in de organisatieantropologie, kom ik in vele organisaties en werk ik aan een breed palet aan vraagstukken. In de loop der tijd viel me iets op. De meeste veranderbehoeften, ontwikkelvragen en opleidingsverzoeken van de organisaties bleken gebaseerd te zijn op het feit dat men zich niet realiseert wat men wil; dat men praat over het een, terwijl men stuurt op iets anders. Dat de werkvloer niet in staat is om de visie van het management goed te vertalen; en dat het hoger management geen idee meer heeft van wat zich in het dagelijks werk nu eigenlijk afspeelt. Het viel me op dat de kloof tussen wat men wil en wat er uiteindelijk gebeurt, zich vertaalt in wantrouwen tussen management en werkvloer, angst om afgerekend te worden en het verbergen van werkelijke wensen en intenties. Dat werkt ook andersom: juist door het ontstane wantrouwen, groeit de behoefte aan controlemechanismen, duidelijkere sturing op hoe en wat, strakkere afspraken. En daardoor ontstaat een nog grotere papieren wens, die nog lastiger te realiseren blijkt in de praktijk. Zo houdt het probleem zichzelf in stand. Of ik nu coach, faciliteer, ontwerp of onderzoek; het gaat altijd om het vinden van slimmere strategieën om tot het gewenste resultaat te komen. In mijn ogen worden de beste resultaten pas geboekt als mensen die eraan werken zich gezien en begrepen voelen, een heldere rol hebben, gemakkelijk afstemming vinden met hun collega s, en vertrouwen op de goede intenties en inzet naar beste kunnen van iedereen die erbij betrokken is. Mijn stijl van faciliteren, coachen en adviseren is hier steeds meer op gericht geraakt. En zo ontdekte ik dat er parallellen zijn in effectieve 3
5 Effectief samenwerken: de driehoek van verantwoordelijke relaties samenwerking, ongeacht de context, het vraagstuk, de mensen of de timing. Uit deze ervaring, tezamen met de jarenlange ervaring van mijn collega s, is het denken in driehoeken ontstaan. Hoe meer ik de driehoek gebruik, hoe steviger het fundament wordt. Want in welke organisatie ik ook kom: altijd herkennen mensen de manier van werken die aan de driehoek verbonden is, snappen direct wat de essentie ervan is en gaan er nog diezelfde dag mee aan de slag om hun eigen werkrelaties slimmer, transparanter en krachtiger in te richten. Dus leek het me hoog tijd dit model eens wat nauwkeuriger uit te werken dan op de flipovervellen waar hij nu al jaren op belandt. In dit boek leg ik het model van driehoeken daarom stap voor stap uit, aangekleed met voorbeelden, verklaringen en toepassingen. In eerste instantie was het mijn bedoeling dit boek ter ondersteuning aan ervaringen met de driehoek aan te bieden, als een mooie hand-out na een werksessie vanuit Kessels & Smit, The Learning Company rondom het denken in driehoeken. Gaandeweg merkte ik dat mijn ambities groeiden: eigenlijk wilde ik dat iederéén met interesse in slimme samenwerking de driehoek kon leren kennen, zonder dat dat afhankelijk is van werken met mij of mijn collega s. En zo groeide het boek uit tot een hopelijk op zichzelf staand verhaal over het denken in driehoeken en de mogelijkheden die dat biedt in elk team, project of vraagstuk. De vraagstukken gaan altijd om het vinden van slimmere strategieën om tot het gewenste resultaat te komen 4
6 Alle voorbeelden uit dit boek zijn waargebeurd. Ze komen stuk voor stuk uit mijn eigen werkpraktijk. Om herkenning te voorkomen, heb ik gewerkt met gefingeerde namen en titels. Als je dit boek uit hebt: -- Snap je waarom bepaalde samenwerkingsrelaties niet goed of gemakkelijk verlopen. -- Heb je concrete ideeën om dat probleem aan te pakken. -- Weet je hoe je je stijl en woordkeuze kunt aanpassen om de ander makkelijker mee te krijgen. -- En heb je een tool in handen om dergelijke problemen in de toekomst voor te zijn. Veel plezier met het lezen van dit boek en het toepassen van de driehoek in de praktijk! Marloes de Jong 5
7 Effectief samenwerken: de driehoek van verantwoordelijke relaties INHOUDSOPGAVE Voorwoord 3 Inleiding 9 Hoofdstuk 1: Wat de driehoek doet Verantwoordelijke relaties creëren Waarom is de driehoek nodig? Drie opbrengsten: ordenen, analyseren en bouwen 25 Hoofdstuk 2: De driehoek in de praktijk De basissituatie: I, A, O Als het niet bij de initiator begint 40 Hoofdstuk 3: Driehoeken bouwen: de 2x2-vragen Focus en actie x2 onder de loep Wat 2x2 doet: verbinden, creëren, monitoren Onmisbare gesprekstechnieken 54 6
8 Hoofdstuk 4: Driehoeken voor gevorderden Complexiteit ontrafelen: meerdere driehoeken De tijdelijke (hulp)driehoek 68 Hoofdstuk 5: De realiteit: valkuilen en oplossingen De eerste valkuil: sturen via de ondersteuner De tweede valkuil: de initiator haalt de brug op De derde valkuil: meerdere initiators 85 Hoofdstuk 6: Conclusies over werken in driehoeken 89 Hoofdstuk 7: Achtergronden en leestips 93 7
9 Effectief samenwerken: de driehoek van verantwoordelijke relaties 8
10 INLEIDING Het succes van een organisatie of een project valt of staat met samenwerking. Als je alles alleen doet, kom je al gauw handen tekort. Je mogelijkheden worden beperkt door je eigen tijd, middelen en kwaliteiten. Daarom is samenwerken een logische keuze in ons dagelijks werk. Maar samenwerken wil niet altijd zeggen dat je ook prettig werkt, en met goede resultaten. Dit boek gaat over resultaatgericht werken via optimale samenwerking. In de komende hoofdstukken neem ik je mee in de gedachtegang dat samenwerking pas echt voordeel heeft, als je je gezamenlijk verantwoordelijk voelt voor het resultaat waaraan je werkt. En dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan: uit de verander- en ontwikkelvraagstukken die organisaties aan hun interne of externe adviseurs voorleggen, blijkt wel hoezeer men worstelt met de voor- en nadelen van samenwerking. Of het nu gaat om meer klantgerichtheid bij een servicebalie, een beter leerklimaat onder artsen, feedback geven op de werkvloer of een talentgerichte benadering door leidinggevenden steeds ligt er één thema aan ten grondslag: de spanning tussen wat men wil en wat men doet. Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in een kloof tussen beleid en uitvoering. Het wordt ook zichtbaar wanneer men de papieren waarheid niet bereikt in de praktische werkelijkheid. Of in de vaak letterlijke afstand tussen hoofdkantoor en uitvoeringslocaties. Steeds weer komt het werkelijke vraagstuk neer op: hoe komen we dichter bij het realiseren van wat we beogen? Dat is heel simpel: door eerder commitment te bouwen op het gewenste resultaat. Dat vergt vanaf het vroege begin van een idee: goed informeren, 9
11 Effectief samenwerken: de driehoek van verantwoordelijke relaties invloed geven en nemen, eigenaarschap, gedeelde verantwoordelijkheid. Kortom, écht samenwerken. De driehoek is hierin een onmisbaar instrument; een eenvoudig model dat in één oogopslag richtlijnen geeft voor de rolverdeling, de focus en de communicatie voor optimale samenwerking. Een perspectief dat in elke organisatie en in elk project mogelijk is. Het gaat uit van drie essentiële rollen: de initiator, de actor en de ondersteuner (de punten van de driehoek), die zich rondom een resultaat plaatsen (de kern van de driehoek), en het benadrukt de relaties tussen die rollen (de lijnen van de driehoek). Het is daarmee een aanpak gebaseerd op complementaire werkrelaties, gericht op het snel en effectief bereiken van het gewenste resultaat. Dit boek is bedoeld voor leidinggevenden, projectleiders of programmamanagers die behoefte hebben aan een slimmere manier van samenwerking op hun afdeling of binnen hun team. Daarnaast is de driehoek bruikbaar voor alle professionals die dagelijks werken aan vraagstukken of opdrachten waarvoor samenwerking met collega s uit de lijn, stafdiensten of externe samenwerkingspartners vereist is. In hoofdstuk 1 leg ik de werking van de driehoek uit. Daarnaast belicht ik welke redenen er kunnen zijn om de driehoek te gebruiken en in welke situaties je hem kunt inzetten. Ook laat ik zien wat het gebruik van de driehoek je oplevert. Hoofdstuk 2 gaat over de toepassing van de driehoek in verschillende situaties. Hier helpen tekst en voorbeelden je om de driehoek te tekenen voor je eigen situaties. Het succes van een organisatie valt of staat met samenwerking 10
12 Vervolgens vind je in hoofdstuk 3 alles over de 2x2- vragen, een eenvoudige tool om van gesprekken over het resultaat, de rolverdeling en de aanpak een effectieve dialoog te maken. In hoofdstuk 4 zie je dat de driehoek ook zeer bruikbaar is in een complexere context. Dit hoofdstuk is vooral interessant voor degenen die de driehoek al kennen of meer verdieping willen na de voorbeelden in de voorgaande hoofdstukken. In hoofdstuk 5 ga ik in op de vele verschijningsvormen van de driehoek zoals ik ze in de afgelopen tien jaar ben tegengekomen. Die gaan gepaard met onhandigheden en valkuilen, dus hier vind je tips over hoe om te gaan met die belemmerende patronen als je eenmaal in driehoeken aan het werk bent. Hoofdstuk 7 biedt leestips voor als je je nog verder wilt verdiepen in de driehoek. Want dit boek is geschreven vanuit mijn ervaring en mijn toepassing van de driehoek, maar het driehoekperspectief is ook goed te koppelen aan andere theorieën en modellen. Naast de hoofdtekst, die vooral uitleg geeft over de werking van de driehoek, vind je figuren, kaders en oefeningen. De figuren spreken voor zich. De uitleg in de kaders en de oefeningen kun je zien als souffleren : het zijn concrete suggesties voor taal en technieken die je letterlijk kunt toepassen. In hoofdstuk 6 passeren de belangrijkste conclusies van alle voorgaande hoofdstukken nog eens de revue. 11
13 EFFECTIEF SAMENWERKEN de driehoek van verantwoordelijke relaties Waar komen de klachten níet voor? De hoge werkdruk maakt alle andere initiatieven onmogelijk. Bij ons zijn ze goed in het opstarten, maar afmaken... ho maar. Er is een kloof tussen beleid en uitvoering ; en hier mag u de laatste woorden ook vervangen door papier en praktijk, hoofdkantoor en uitvoeringslocaties of de top en de werkvloer. Dit boek geeft een antwoord op al deze ogenschijnlijk onoplosbare vraagstukken uit de dagelijkse werkpraktijk. Het introduceert de driehoek van effectieve samenwerking, waarin een initiator, actor en ondersteuner samen verantwoordelijkheid nemen voor het eindresultaat. Organisatieantropoloog Marloes de Jong legt u de werking van de driehoek uit: een perspectief dat zowel het resultaat als de werkrelaties centraal stelt omdat het één niet zonder het ander kan. Samenwerken via de driehoek is een manier om kansen op leren, groeien en versnellen te benutten. Een aanpak met gedeelde belangen en verantwoordelijkheden, waarmee je je samenwerkingspartners snel begrijpt, je goed op elkaar afgestemd bent en talenten elkaar optimaal aanvullen. Met als uitkomst: effectief resultaat boeken en een vlot en plezierig werkproces. Marloes de Jong (1981) is sinds 2005 adviseur en teamcoach bij Kessels & Smit, The Learning Company. Zij studeerde organisatieantropologie aan de Universiteit Utrecht. De kennis die zij daar opdeed over de werking van culturen, ongeschreven regels en samenwerkingssystemen zette zij in om teams te ondersteunen bij het hervinden van focus, het stopzetten van onnodige afleidingen en het slimmer werken aan gezamenlijke resultaten. Sinds 2009 is zij mede-eigenaar van Kessels & Smit, waardoor zij haar visie op gedeelde verantwoordelijkheid, relationele werkprocessen en een scherpe resultaatgerichtheid ook intern kan toepassen en vergroten. De driehoek biedt leidinggevenden en project- of programmamanagers een nieuwe kijk op het investeren in relaties: het wordt dé manier om resultaatgericht te werken via optimale samenwerking, veelvoorkomende problemen op te lossen en te sturen op een werkwijze die gedoe vóór is. De driehoek is een verfrissend alternatief voor de meer gangbare tools op het gebied van samenwerken.
EFFECTIEF SAMENWERKEN
EFFECTIEF SAMENWERKEN de driehoek van verantwoordelijke relaties Marloes de Jong Effectief samenwerken: de driehoek van verantwoordelijke relaties 1e druk november 2013 Kessels & Smit The Learning Company
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieDRIEHOEK IN DE PRAKTIJK
Talent en AI Praktijk De maatschappij Het ontwerp Veranderen De interventie Het gesprek Leren en persoonlijke ontwikkeling Leiderschap DE DRIEHOEK IN DE PRAKTIJK Marloes de Jong In het eerste hoofdstuk
Nadere informatieMaaike Smit en Suzanne Verdonschot. Praktijkonderzoek. Motor voor verandering in organisaties
Maaike Smit en Suzanne Verdonschot Praktijkonderzoek Motor voor verandering in organisaties Praktijkonderzoek praktijkonderzoek Motor voor verandering in organisaties Maaike Smit Suzanne Verdonschot Springer
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie en in elk netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatie10 Innovatielessen uit de praktijk 1
10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even
Nadere informatieWorkshop Samenwerken en weerstand
Workshop Samenwerken en weerstand Angela van Dongen. 17-04-2018, Driebergen 1 Samenwerken Samenwerken vindt plaats we met 1 of meerdere partijen. Het belangrijkste doel van samenwerken is dat je in gezamenlijkheid
Nadere informatieORGANISATIEDISSONANTIE
ORGANISATIEDISSONANTIE Hebben wij dat? Marianne Kok 2015 Marianne Kok Titel Organisatiedissonantie Ondertitel Hebben wij dat? ISBN 978-90-823911-0-7 Druk Eerste druk, 2015 NUR 801 management algemeen Trefwoorden:
Nadere informatieRekenen Groep 7-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieGroei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding
Groei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding Zakenwijzer Het is tijd voor nieuw en ander leiderschap en management We kunnen ons niet meer verloven te blijven doen wat we deden. Als alles verandert,
Nadere informatieZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN
E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt
Nadere informatieOplossingsgericht en waarderend coachen.
Oplossingsgericht en waarderend coachen. Coaching is die vorm van professionele begeleiding waarbij de coach als gelijkwaardige partner de cliënt ondersteunt bij het behalen van zelfgekozen doelen. Oplossingsgericht
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieZin in de OR-vergadering
Medezeggenschap nieuwe stijl Zin in de OR-vergadering Tekst: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman In Almere ging de medezeggenschap stevig op de schop. De structuur werd omgegooid, er kwamen tijdelijke
Nadere informatieRekenen Groep 6-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
Nadere informatieGeorges Dockx JUISTE MARKETING. Voor kmo s en zelfstandigen die meer resultaat willen met minder budget
Georges Dockx DE JUISTE MARKETING Voor kmo s en zelfstandigen die meer resultaat willen met minder budget Uitgegeven door Georges Dockx in samenwerking met BOEK MAKERIJ.be D/2015/Georges Dockx, auteur-uitgever
Nadere informatie30 DAGEN FOCUS TRAINING
BROCHURE 30 DAGEN FOCUS TRAINING Voor medewerkers van woningcorporaties In samenwerking met de corporatie-academie Informatie colofon en aanmeldprocedure: zie einde brochure Simpel en snel leren op je
Nadere informatieLeven met angst voor ernstige ziektes
Leven met angst voor ernstige ziektes Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatieEerste uitgave: maart 2015-03-14 Copyright 2015 Saskia Steur Druk: www.drukzo.nl
Eerste uitgave: maart 2015-03-14 Copyright 2015 Saskia Steur Druk: www.drukzo.nl Hoewel deze uitgave met zorg is samengesteld aanvaardt de auteur geen enkele aansprakelijkheid voor schade ontstaan door
Nadere informatieMet sorry maak je dit niet ongedaan
Met sorry maak je dit niet ongedaan Ervaringen en adviezen van als kind mishandelde vrouwen Fiet van Beek Met sorry maak je dit niet ongedaan werd geschreven in opdracht van Stichting Alexander en financieel
Nadere informatie3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken?
FCE / Stichting Opleidingskunde 2007 Een groep interviewen met de waarderende methode Bijvoorbeeld over samenwerken... 1. Thema scherp (het gaat in dit voorbeeld over effectief samenwerken ) 2. In kleine
Nadere informatieCarefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT
Carefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT Inleiding Aandacht is een essentieel onderdeel in de zorg. Aandacht voor de patiënt en de zorgverlener vergroot de vitaliteit, de effectiviteit en de kwaliteit
Nadere informatieRekenen Groep 6-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieCommuniceren is teamwork
Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatieCaroline Penninga-de Lange Je kind in balans
Je kind in balans Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Op weg naar emotionele stabiliteit UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER Van Caroline Penninga-de Lange verschenen eerder bij Uitgeverij Boekencentrum:
Nadere informatieBrunelleschi. De Dom van Florence
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieGELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie. April 2012. Concrete tips voor effectieve interne communicatie
GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie April 2012 Concrete tips voor effectieve interne communicatie Amsterdam, augustus 2012 Geloofwaardige interne communicatie Deze white
Nadere informatieMaster in. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING:
Master in Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Leadership: Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Communiceren en continue verbeteren met
Nadere informatieMindfulness voor je kids. oefeningen
Mindfulness voor je kids oefeningen David Dewulf Mindfulness voor je kids oefeningen Wil je meer weten over Mindfulness voor je kids? Ontvang de nieuwsbrief van I AM met maandelijks nieuwe tips. Mail
Nadere informatieIn gesprek met de palliatieve patiënt
In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieAntwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieGeen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieKey success actors. De rol van middenmanagement bij strategische veranderingen. Onderzoek door Turner en de Rotterdam School of Management
Key success actors De rol van middenmanagement bij strategische veranderingen Onderzoek door Turner en de Rotterdam School of Management 1 Key success actors De rol van middenmanagement bij strategische
Nadere informatieFrank en Gundi Gaschler Ik wil begrijpen wat je echt nodig hebt
Frank en Gundi Gaschler Ik wil begrijpen wat je echt nodig hebt Frank en Gundi Gaschler Ik wil begrijpen wat je echt nodig hebt Geweldloze Communicatie met kinderen. Het project Giraffendroom Met een
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieSpelend leren, leren spelen
Spelend leren, leren spelen een werkboek voor kinderen en ouders Rudy Reenders, Wil Spijker & Nathalie van der Vlugt Spelend leren, een werkboek voor kinderen en ouders leren spelen Rudy Reenders, Wil
Nadere informatieLeergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap
Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap 2014 Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap Je bent hoger opgeleid, zit aan het begin van je carrière en hebt de ambitie
Nadere informatieRekenen Groep 4-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieGroeien naar lean & meaningful management support
Groeien naar lean & meaningful management support LEAN AND MEANINGFUL 07 DEF.indd 1 25-08-14 17:47 LEAN AND MEANINGFUL 07 DEF.indd 2 25-08-14 17:47 Groeien naar lean & meaningful management support Annemarie
Nadere informatieNieuws van Keynote in mei
Deze nieuwsbrief online lezen Nieuws van Keynote in mei Beste Rudolf, Uit het hoofd in de handen. In deze nieuwsbrief van deze maand vertel ik over de inhoud van de basiscursus Appreciative Inquiry en
Nadere informatieBeginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1. Beginnen met leidinggeven
Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1 Beginnen met leidinggeven Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 2 Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 3 Beginnen met leidinggeven
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatieSitugram: uw voorkeuren in het leren
Situgram: uw voorkeuren in het leren Language of Learning Datum Naam M/V Leeftijd Functie Organisatie Afdeling Aantal jaren werkervaring Opleiding MBO HBO WO Anders Afstudeerrichting De gegevens uit deze
Nadere informatieSW-B-K1-W2 (C) Maakt een plan van aanpak. Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: Cohort: Geldig vanaf
SW-B-K1-W2 (C) Maakt een plan van aanpak Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: 23185 Cohort: Geldig vanaf 01-08-2015 Colofon * Daar waar hij staat, wordt ook zij bedoeld en omgekeerd. * Waar cliënt staat, kan
Nadere informatieHet GROW-model. Deze onderdelen worden hieronder toegelicht. Per onderdeel worden er voorbeeldvragen aangegeven.
Het GROW-model Een ontwikkelingsgesprek is het meest effectief als je de vragen in een bepaalde structuur stelt. Het GROW-model biedt deze structuur. (Whitmore, 1995) Het GROW model bestaat uit de volgende
Nadere informatieProstaatkanker Hoe ontdek je het en dan?
Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Eerste druk, 2014 2014 Henri Pieter www.henripieter.nl Schilderij cover: Irma Boogh-van der Burg isbn: 9789048433735 nur: 860 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer
Nadere informatieHet Rouwende Kind. een handvat voor de volwassene
Het Rouwende Kind een handvat voor de volwassene Het Rouwende Kind een handvat voor de volwassene Nina José Verhoeven Elk kind dat oud genoeg is om van iemand te houden, is oud genoeg om te rouwen. Alan
Nadere informatieDit boek is voor: Dit boek is van:
Dit boek is voor: Dit boek is van: Ik wil een coach! Ontdek wat coaching jou te bieden heeft Caroline Kuijper en Mark Dierkes 2017 Opmaak en illustraties: Nina Knaap Uitgegeven door Camani Druk: Pumbo.nl
Nadere informatieKICK op meer klanten
KICK op meer klanten Word gevonden met de KICK-methode Daisy Goddijn ebookpoint COLOFON KICK op meer klanten oktober 2011- Daisy Goddijn, ebookpoint Versie 1.1 Daisy Goddijn ebookpoint www.ebookpoint.nl
Nadere informatieHet gelijk. van de. team leider. teammanager vakgroepleider ploegleider shiftteamleader afdelingshoofd. Jan Koers
Het gelijk van de team leider teammanager vakgroepleider ploegleider shiftteamleader afdelingshoofd Jan Koers Het gelijk van de Teamleider Het gelijk van de Teamleider Teammanager, vakgroepleider, ploegleider,
Nadere informatieOnline Training Academy
Online Training Academy Auteur: Natasja Jager overzicht trainingen Datum: 6 november 2012 Versie: november 2012 Kant-en-klare trainingen in de Academy versie november 2012 Onderwerpen per thema Presentatievaardigheden
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieMET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES
E-blog HR special MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES In duurzaam inzetbaar Door Caroline Heijmans en Teresa Boons, INLEIDING Als je medewerkers en managers vraagt wat zij doen
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieMijn kind een Kanjer!
Mijn kind een Kanjer! Mijn kind een Kanjer! Help je kind bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden Herberd Prinsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieInclusief IEDEREEN! Hoe het vertrouwen van de burger in de overheid te herstellen.
Inclusief IEDEREEN! Hoe het vertrouwen van de burger in de overheid te herstellen. Anita Hütten / T ik BV, Veghel 2012 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieOpleidingsprogramma DoenDenken
15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor
Nadere informatieHet verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht!
Thales HR-dag 24 september 2015 Het verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht! De oplossing vind je nooit op het niveau van het probleem zelf Waar of Niet Waar? De kracht van systemische (organisatie)
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatieNOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN
TEKST: Annick Geets DE KWETSBAARHEID VAN NOOIT GENOEG Kwetsbaarheid is niet een kwestie van winnen of verliezen, maar een kwestie van inzien en accepteren dat beide bij het leven horen. Een kwestie van
Nadere informatieOmgaan met hechtingsproblemen
Omgaan met hechtingsproblemen Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag
Nadere informatieWie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg
Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Voor wie? Waarom? Wat? Hoe? Voor Omdat leiding Ervaringsgerichte Door middel van leidinggevenden, geven, adviseren en coaching en werkvormen waarbij het adviseurs
Nadere informatieTrain. Randy Kulman. je brein. en benut je. Tips & tools. executieve functies te versterken
Randy Kulman Train je brein en benut je talenten Tips & tools voor tieners om executieve functies te versterken Train je brein en benut je talenten Tips & tools voor tieners om executieve functies te versterken
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieBeweging in veranderende organisaties
Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9
Nadere informatieMindfulness in je relatie
Mindfulness in je relatie Wil je meer weten over Mindfulness in je relatie? Lees het basisboek Mindfulness in je relatie. Geschenken van liefde en intimiteit. Ontvang de nieuwsbrief van I AM met maandelijks
Nadere informatieLeiderschap in Contact
Waar ideeën en activiteiten rond ziel en zakelijkheid samenkomen op een prachtige plek, vanuit een geïnspireerd netwerk 4-daagse training: Leiderschap in Contact Constructief verbinden in de professionele
Nadere informatieHOE LAAT IK MEDEWERKERS
MANAGEMENT Een zelfstandige medewerker is een tevreden medewerker HOE LAAT IK MEDEWERKERS ZELFSTANDIG FUNCTIONEREN? De ene mens is de andere niet. Sommigen zijn blij met een chef die aan hen geducht leiding
Nadere informatieEffectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers
Effectief investeren in mens en organisatie Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Stellingen van Rob Vinke Stelling 1 De kern van de HRM-opdracht is er voor te zorgen dat de ambitie van de organisatie
Nadere informatieWerken aan talent. 12 Bureau Zuidema
Werken aan talent 12 Bureau Zuidema interview Het mooiste voorbeeld van werken vanuit je talent is ze zelf. Met haar uitgesproken interesse voor talentontwikkeling, kreeg Jacqueline van Brink bij Bureau
Nadere informatieVoorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen
3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis
Nadere informatiePersoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling
PAPI PAPI Coachingsrapport Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling Alle rechten voorbehouden Cubiks Intellectual Property Limited 2008. De inhoud van dit document is relevant op de afnamedatum en bevat
Nadere informatieIntegraal coachen. Meedenken en faciliteren bij ambities, dilemma s of problemen op de werkvloer
Integraal coachen Meedenken en faciliteren bij ambities, dilemma s of problemen op de werkvloer DATUM 1 maart 2014 CONTACT Steef de Vries MCC M 06 46 05 55 57 www.copertunity.nl info@copertunity.nl 2 1.
Nadere informatieEvelien Bos-de Greef en Ruben Vlot
Evelien Bos-de Greef en Ruben Vlot Uitgeverij Jes! Zoetermeer Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt van papier dat het keurmerk Forest Stewardship Council (FSC ) draagt. Bij dit papier is het
Nadere informatieEen notitieboek voor creatieve kleptomanen
Een notitieboek voor creatieve kleptomanen www.lannoo.com Registreer u op onze website en we sturen u regelmatig een nieuwsbrief met informatie over nieuwe boeken en met interessante, exclusieve aanbiedingen.
Nadere informatieVertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Anneke Onderwijs 9-10-2013
Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Anneke Onderwijs 9-10-2013 Beste Anneke, Dit rapport geeft een totaaloverzicht van jouw energie- en stressbronnen op organisatie- en functieniveau. De antwoorden die jij
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieBeeldvorming als Leidraad voor Leiderschap
Beeldvorming als Leidraad voor Leiderschap in de reflectie zie je de bron Effectief Leiderschap.. een persoonlijke audit U geeft leiding aan een team, een project of een afdeling. U hebt veel kennis, u
Nadere informatieMeer bereiken in projectteams Een online training voor ingenieurs en ontwerpers
Leer je vakkennis overtuigend over te brengen in projectteams, om te gaan met conflicterende belangen en te bereiken wat voor jou belangrijk is! Ben je een adviseur, architect of projectleider, en werk
Nadere informatieProcesverslag project Blok 1. Luc Kersbergen
Procesverslag project Blok 1 Luc Kersbergen Minor Data Beleving 2013 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Voorafgaand 4 Het concept/idee 4 Werkwijze 5 Voice-over 7 Inspiratie 8 2 Inleiding In dit procesverslag
Nadere informatieMeer doen in minder tijd én met minder stress!
Meer doen in minder tijd én met minder stress! Is Werken in Flow iets voor jou? Wil jij grip op je overvolle inbox? Een opgeruimde werkomgeving? Een halve tot een hele werkdag tijdswinst per week? Een
Nadere informatieKarin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.
Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als
Nadere informatieLeven met assertiviteitsproblemen
Leven met assertiviteitsproblemen Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag
Nadere informatiePraktijk Werkboek. Retail Trainingen. werkboek met opdrachten en vragen
werkboek met opdrachten en vragen Onderdeel van de Opleidingen Verkopen in de Gemengde Branche en Verkopen in de Speelgoedbranche Retail Trainingen 2 Dit vakinformatieboek is een uitgave van: Vereniging
Nadere informatiePOENS.NL. Onomatopeespel. Spelvarianten deel 1. Onomatopeespel - spelvarianten deel 1 - www.poens.nl - Jeroen Knevel
POENS.NL Onomatopeespel Spelvarianten deel 1 1 Onomatopee Het auditief beeld als expressief coaching instrument Jezelf beter leren kennen, de ander beter leren kennen, beter zicht krijgen op het samenwerken,
Nadere informatieMarc-Jan Hollenberg LIFE. Navigator. leven met ontspannen daadkracht WERKBOEK
Marc-Jan Hollenberg De LIFE Navigator leven met ontspannen daadkracht WERKBOEK WERKBOEK behorende bij De LifeNavigator Leven met ontspannen daadkracht INHOUD. DEEL 1 Motivatie en inspiratie: dé vitamines
Nadere informatieDoe de Booest Check Zet de 1e stappen om jouw praktijk te laten groeien en er een echte onderneming van te maken.
Doe de Booest Check Zet de 1e stappen om jouw praktijk te laten groeien en er een echte onderneming van te maken. ü Yes ü No ü Yes ü No Krijg een contstante stroom klanten en verhoog je inkomen ü No Auteurs
Nadere informatieKiezen voor coaching als managementstijl
Kiezen voor coaching als managementstijl Druk, druk druk! Bijna iedere manager kent wel dit gevoel. Beter leren delegeren dus! Om te kunnen delegeren heb je echter verantwoordelijke en zelfsturende medewerkers
Nadere informatieColofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur(s): Lily Benjamin - Merens
BPV BPV SMD Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Lily Benjamin - Merens Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf en Floortje Vissers Titel: BPV SMD
Nadere informatieSPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Nadere informatieOntwikkeling van(uit) talent
Verschenenin:GidsvoorPersoneelsmanagement,mei2005 Ontwikkelingvan(uit)talent Eenkrachtigperspectiefvoorpersoonlijkegroei SaskiaTjepkemaenLucVerheijen Vanuit het competentiedenken vinden HR en management
Nadere informatie